44304
pagina 1 van 5
BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Datum: 12 mei 1998 Nummer: 443/4.B95 Betreft: 443/Nederlandse Spoorwegen - Getronics
1. Op 16 april 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen waarin is medegedeeld dat de onderneming Getronics N.V. het voornemen heeft zeggenschap in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet te verwerven in NS Data- en Telecom Services B.V., thans een 100% deelneming van N.V. Nederlandse Spoorwegen. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 74 van 24 april 1998. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht.
I. DE PARTIJEN 2. Getronics N.V. (hierna: Getronics), is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht en is genoteerd aan de AEX-effectenbeurs. Getronics is een op Europese schaal opererend bedrijf op het gebied van automatisering en communicatiediensten en houdt alle aandelen van haar werkmaatschappijen Getronics Holding Nederland B.V. en Getronics International B.V. 3. NS Data- en Telecom Services B.V. (hierna: DTS) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. DTS is actief op het gebied van de automatiserings- en telecommunicatiedienstverlening. DTS verleent deze diensten voor het overgrote deel aan groepsmaatschappijen van moederonderonderneming N.V. Nederlandse Spoorwegen (hierna: NS).
II. DE GEMELDE OPERATIE 4. Partijen hebben in januari 1998 een 'Letter of Intent' ondertekend. De gemelde operatie betreft de verwerving door Getronics van het volledige aandelenkapitaal in DTS. De operatie geschiedt in twee fasen: In 1998 zal Getronics van NS 70% van het gehele aandelenkapitaal van DTS overnemen. [...] [In een later stadium] zal Getronics de resterende 30% van het aandelenkapitaal van DTS overnemen. Gezien het feit Getronics de tweede tranche zelfs zal overnemen in geval [...], zijn de twee fasen onderdeel van één samenhangende transactie.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\44304opb.htm
4-12-2006
44304
pagina 2 van 5
III. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie vormt een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. Door de verwerving van de aandelen in DTS verkrijgt Getronics uitsluitende zeggenschap in DTS. 6. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de voorgenomen concentratie binnen het toepassingsbereik van de Mededingingswet valt.
IV. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkt 7. Partijen geven in de melding de markt voor IT-dienstverlening aan als de relevante productmarkt. Zij onderscheiden daarbij tussen de markt voor ITdienstverlening en de markt van IT-software. In de melding geven zij aan alleen op de markt voor IT-dienstverlening actief te zijn. 8. In de onderhavige zaak is het niet noodzakelijk te bepalen of de door partijen onderscheiden markten één markt of afzonderlijke markten vormen omdat de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 12 e.v.).
Relevante geografische markt 9. Volgens partijen wordt de concurrentie voor met name grote opdrachten op de IT-dienstenmarkt op Europese schaal uitgevochten. Zij delen niet het standpunt van de Europese Commissie die op basis van de nauwe en voortdurende verhouding tussen de dienstverlener en de gebruiker doorgaans zou uitgaan van nationale markten. Partijen achten het echter, gelet op hun bescheiden marktaandelen in Nederland, niet opportuun hier nader op in te gaan. 10. In de recente besluiten Wang-Olsy en Ordina - ELC werd uitgegaan van een nationale markt voor IT-dienstverlening aangezien IT-dienstverlening, gelet op de sterk individueel bepaalde IT-behoeften van cliënten, een nauwe samenwerking ter plaatse vereist. Van bijzonder belang bij deze samenwerking zijn: (i) communicatie in de landstaal van de cliënt, en (ii) lokale aanwezigheid ("help-desks" ter verlening van "after-sales"ondersteuning). In het onderhavige geval is het niet noodzakelijk te bepalen of voor grote opdrachten op de IT-dienstenmarkt, of voor een aparte softwaremarkt, de markt groter is dan Nederland aangezien de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 12 e.v.).
B. Gevolgen van de concentratie Opvatting van partijen 11. Partijen geven aan dat branche-organisatie FENIT (Federatie van Nederlandse ondernemingen in de Informatietechnologie) de totale omzet op de IT-markt in Nederland in 1997 op 19 miljard gulden schat. Circa 50% hiervan (ongeveer 9,5 miljard gulden) zou betrekking hebben op dienstverlening. Verder stellen zij dat ook de omzetten van "captive" aanbieders van diensten, dat wil zeggen bedrijven die alleen diensten
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\44304opb.htm
4-12-2006
44304
pagina 3 van 5
aanbieden aan de tot hun groep behorende maatschappijen, moeten worden meegeteld bij de totale omzet van de markt, omdat uiteindelijk ieder bedrijf de keuze heeft tussen "in house"-dienstverlening en uitbesteding. Zij schatten de omzet van deze "in house"- IT-diensten op 10 miljard gulden in Nederland. Zij concluderen dat, aangezien IT-dienstverlening (totale marktomzet ongeveer 9,5 miljard) en "in house"-IT-diensten (totale omzet ongeveer 10 miljard) één markt vormen, uitgegaan dient te worden van een markt met een totale omzet van ongeveer 20 miljard gulden. In elk geval zou, zelfs als de in omvang meest beperkte marktdefinitie wordt aangehouden (IT-diensten door derden in Nederland), er geen te onderzoeken markt zijn aangezien het gezamenlijke marktaandeel minder dan 15% zou bedragen.
Beoordeling 12. De branche-organisatie FENIT schat de totale omzet op de IT-markt in Nederland over 1997 inderdaad op 19 miljard gulden. Bij nadere lezing blijkt dat ongeveer 26% (5 miljard gulden) hiervan betrekking heeft op dienstverlening, terwijl 54% betrekking heeft op hardware en 17% op software. Partijen zijn het met deze zienswijze eens. 13. In tegenstelling tot wat partijen menen dienen bij het marktvolume van de IT-dienstverleningsmarkt de concern-interne omzetten niet te worden opgeteld. Zoals reeds in verschillende besluiten is vastgesteld kunnen concern-interne omzetten niet worden gerekend tot het marktvolume, aangezien concern-interne capaciteiten niet toegankelijk zijn op de markt. Bovendien is het niet aannemelijk dat een onderneming die deel uitmaakt van een groep die over "in house" IT-dienstverlening beschikt, zonder meer de dekking van haar behoefte aan IT-diensten kan uitbesteden. In onderhavige zaak wordt derhalve uitgegaan van een marktvolume van ongeveer 5 miljard gulden. 14. DTS heeft tot nu toe voor het overgrote deel diensten aan NS geleverd. Door de voorgenomen concentratie wordt derhalve het marktvolume voor IT-diensten in Nederland vergroot. De omzet van DTS (30 miljoen gulden) is echter zeer gering, zodat de marktomvang niet in aanzienlijke mate wordt verhoogd. 15. Zoals recentelijk nog is vastgesteld, is de markt voor IT-dienstverlening een zeer competitieve markt met een groot aantal marktdeelnemers (zie Wang-Olsy, reeds aangehaald, punt 11 en Ordina-ELC , reeds aangehaald, punt 10). Getronics behaalt op deze markt een omzet van ongeveer 1 miljard gulden en daarmee een marktaandeel van ongeveer 20%. Gelet op dit marktaandeel, de aanwezigheid van een aantal sterke concurrenten, het grote aantal marktdeelnemers, en de geringe omzet van DTS bestaat er geen reden om aan te nemen dat ten gevolge van de concentratie een machtspositie ontstaat of wordt versterkt. 16. Een ruimere marktafbakening leidt niet tot een andere conclusie. Een ruimere productmarkt - mede omvattende software - wijzigt de conclusie niet aangezien partijen ten aanzien van software geen rol spelen. Een ruimere geografische markt wijzigt de conclusie evenmin aangezien op Europees niveau een groot aantal marktdeelnemers, waaronder grotere ondernemingen dan Getronics, actief zijn.
V. NEVENRESTRICTIES 17. Partijen hebben zich op het standpunt gesteld dat het
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\44304opb.htm
4-12-2006
44304
pagina 4 van 5
concurrentiebeding ("Letter of Intent, art. 4, sub g") moet worden beschouwd als rechtstreeks verband houdend met en noodzakelijk voor de gemelde concentratie. 18. Het genoemde concurrentiebeding houdt in een verbod voor NS om gedurende een periode van drie jaar soortgelijke activiteiten als die van DTS te gaan ondernemen. 19. Met partijen kan worden aangenomen dat de koper van DTS, Getronics, tot op zekere hoogte beschermd dient te worden tegen concurrerend handelen van de verkoper, NS, om te waarborgen dat de waarde van DTS ten volle aan Getronics wordt overgedragen. Het concurrentiebeding houdt derhalve rechtstreeks verband met en is noodzakelijk voor de verwezenlijking van de concentratie (zieWang - Olsy, reeds aangehaald, punt 14, en Ordina - ELC , reeds aangehaald, punt 13). 20. De duur van het beding, drie jaar, gaat in het onderhavige geval niet verder dan wat redelijkerwijs nodig kan worden geacht voor de verwezenlijking van de concentratie (zie voor de sector IT-dienstverlening ook reeds Wang - Olsy, reeds aangehaald, punt 15 en Ordina - ELC, reeds aangehaald, punt 14). 21. Het geografische toepassingsgebied is in het concurrentiebeding niet ruimer gedefinieerd dan de gebieden waarbinnen DTS thans actief is. Ook de omschrijving van de diensten waarop het beding betrekking heeft gaat niet verder dan de diensten die DTS thans aanbiedt. Het beding gaat ook in deze opzichten niet verder dan wat redelijkerwijs nodig kan worden geacht voor de verwezenlijking van de concentratie.
VI. CONCLUSIE 22. Na onderzoek van deze melding, is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de slotsom gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 23. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. 24. Gelet op de punten 17 tot en met 21 is de directeur-generaal van oordeel dat, voorzover het concurrentiebeding een overeenkomst is als bedoeld in artikel 6 van de Mededingingswet, dat artikel ingevolge artikel 10 van de Mededingingswet niet geldt voor deze overeenkomst.
Datum:
w.g. A.W. Kist directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\44304opb.htm
4-12-2006
44304
pagina 5 van 5
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. terug
Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\44304opb.htm
4-12-2006
