WAAROM DIK WORDEN GEMAKKELIJK EN VERMAGEREN MOEILIJK IS Prof. M. Cokelaere
INHOUD Inleiding: wereldwijde obesitas epidemie Hoe probeert het lichaam een normaal vetgehalte te bewaren? Waarom loopt het dikwijls mis? We kunnen er veelal iets aan doen Maar waarom is dat zo moeilijk?
I. OBESITAS IS EEN WERELDWIJDE EPIDEMIE BMI = kg/(lengte in m)² 75 kg / (1,65)² = 27.5 100 kg/ (1,75)² = 32,6 Ondergewicht: BMI < 18,5 Normaal: BMI 18,5 - 24,9 Overgewicht: BMI 25 – 29,9 Obesitas: BMI > 30
1 miljard ondervoed 15,5 miljoen Amerikanen (6,6%) met BMI > 50
I. OBESITAS IS EEN WERELDWIJDE EPIDEMIE
Neemt snel toe bij kinderen en adolescenten
VET IS NIET PER DEFINITIE SLECHT
Pieter Paul RUBENS “Drie Gratiën” Euphrosyne, Aglata en Thalia, dochters van Zeus
Prado, Madrid
Hélène Fourment en zussen
Let op hyperlaxiteit
VET IS NIET PER DEFINITIE SLECHT We hebben een normale hoeveelheid vet nodig om gezond te zijn. Vrouwen hebben o.m. vet nodig om vruchtbaar te zijn (minstens ± 22%). Menarche (eerste regels) treedt maar op vanaf ± 17% lichaamsvet In moderne tijd sneller vetstapeling bij jonge meisjes, dus ook vroeger eerste regels strak afgetrainde vrouwelijke atletes hebben dikwijls vruchtbaarheidsproblemen meisjes met anorexia nervosa worden onvruchtbaar
beeld van ideale jonge vrouw: sterk beïnvloed door mode = couturiers = androgyn wegens invloed homoseksuele geaardheid van sommige ontwerpers?
Sexuele geaardheid van de couturiers
WAAROM IS OBESITAS NIET GOED ? Obesitas = levensverwachting – 8 jaar
KANKER
Lever en Galblaas aandoening
hypertensie
375.000.000
Type 2 diabetes
OBESITAS
Nierproblemen
Hersenbloeding
Atherosclerosis hartfalen
HET ENE VET IS HET ANDERE NIET
“appelmodel”
INSULINE RESISTENTIE (genetisch bepaald)
Bij man 2x zoveel buikvet als bij vrouw voor eenzelfde BMI; Bij verouderen (menopauze, andropauze neemt buikvet toe ten koste van onderhuids vet (dikke buik en slap vel) Hoeveel vet bevat een normale mens?
GEEN INSULINERESISTENTIE “perenmodel” Insulineresistentie: er moet meer insuline geproduceerd worden voor een normaal effect (wegnemen van overmatig glucose uit bloed)
HET ENE VET IS HET ANDERE NIET Tabel : vetgehalte volgens leeftijd en geslacht (Hoeger, et al. , 1999) mannen Leeftijd
onder
Goed
Gemiddeld
Overgewicht
obesitas
19 20-29 30-39 40-49 >50
12.0 13.0 14.0 15.0 16.0
12.1 – 17.0 13.1 – 18.0 14.1 – 19.0 15.1 – 20.0 16.1 – 21.0
17.1 – 22.0 18.1 – 23.0 19.1 – 24.0 20.1 – 25.0 21.1 – 26.0
22.1 – 27.0 23.1 – 28.0 24.1 – 29.0 25.1 – 30.0 26.1 – 31.0
> 27.1 > 28.1 > 29.1 > 30.1 > 31.1
vrouwen Leeftijd
onder
Goed
Gemiddeld
Overgewicht
obesitas
19 20-29 30-39 40-49 >50
17.0 18.0 19.0 20.0 21.0
17.1 – 22.0 18.1 – 23.0 19.1 – 24.0 20.1 – 25.0 21.1 – 26.5
22.1 – 27.0 23.1 – 28.0 24.1 – 29.0 25.1 – 30.0 26.1 – 31.0
27.1 – 32.0 28.1 – 33.0 29.1 – 34.0 30.1 – 35.0 31.1 – 36.0
> 32.1 > 33.1 > 34.1 > 35.1 > 36.1
man vrouw ______________________________ Buikomtrek < 102 (94) < 88 (80) cm Buik/heup < 0.95 < 0.80
II. HOE PROBEERT ONS LICHAAM EEN NORMAAL VETGEHALTE TE HEBBEN ??? Er komt in ons lichaam een automatisch systeem voor dat in normale omstandigheden (met normale voedselaanvoer en normale fysieke inspanningen) zorgt dat er evenveel energie wordt verbruikt als er wordt opgenomen. Dit zou moeten zorgen voor een normaal vetgehalte. AUTOMATISCH ENERGIEBALANS REGULEREND SYSTEEM te dik
te mager
Stofwisselingsprocessen gaan gepaard met warmteproductie/verlies
licht
elektriciteit mazout
verbrandingscentrale
lamp warmte
warmte
ATP voedingsstoffen
beweging
cellen spiercellen warmte
warmte
De efficiëntie is aangeboren, maar kan beïnvloed worden door hormonen, vooral schildklierhormoon en adrenaline
II. HOE PROBEERT ONS LICHAAM EEN NORMAAL VETGEHALTE TE HEBBEN ???
PRINCIPE VAN HET ENERGIE BALANS REGULEREND SYSTEEM ETEN honger
hongerhormoon: ghreline
=
verzadiging: stoppen met eten eten
Kort durende verzadigingssignalen (maaltijd informatie) Maaguitzetting, verteerde stoffen, darmhormonen zoals CCK, GLP-1, PYY, AMYLINE, …
Langdurende verzadigingssignalen (vet reserve informatie) (vethormoon leptine)
integrerende hersen centra
ENERGIE VERBRUIK
autonoom zenuwstelsel orthosympathisch verhoogt verbruik parasympathisch verlaagt verbruik
Metabole snelheid Verbrandingsefficientie
Hypothalamus NPY / POMC
Vergelijk met streefdoel (aangeboren)
hormonaal systeem o.m. schildklierhormoon en ACTH via de tussenweg van de hypofyse met TRH en CRH
III. WAAROM LOOPT HET IN VEEL GEVALLEN MIS ???
> 90 % van de mensen met overgewicht en obesitas eten te veel en bewegen te weinig ondanks het AUTOMATISCHE energiebalans regulerend systeem
Oplossing lijkt simpel : eet minder en beweeg meer!
III. WAAROM LOOPT HET IN VEEL GEVALLEN MIS ???
III. WAAROM LOOPT HET IN VEEL GEVALLEN MIS ?? Voornaamste redenen: 1. Regelsysteem werkt bij de meesten niet perfect 2. Milieu is snel veranderd, ons genetisch materiaal niet 3. Het energiebalans regulerend systeem wordt overvleugeld door goesting en reclame 4. Genetische oorzaken 5. Eetpatroon 6. Omgevingsfactoren - pre- en postnatale voeding, - roken, - stress - medicamenten - slaaptekort - leeftijd -…
III.1. HET REGELSYSTEEM IS BLIJKBAAR NIET PERFECT Het blijkt zeer goed te werken als we energie tekort dreigen te hebben (hongergevoel als we niet eten, sterke vermindering van energieverbruik als we vasten, (aantal hartslagen/minuut; lichaamstemperatuur dalen….). Het blijkt iets minder te werken als we teveel energie opgestapeld hebben (we verbruiken wel spontaan meer (we zweten bv makkelijker, snellere hartslag, hogere bloeddruk, …), en we hebben minder honger, maar dit is niet voldoende). Dit is een van de redenen waarom we meestal vet gaan opstapelen gedurende ons leven : blokjaren, langzaam maar zeker, … Vb velen verdikken 10 – 15 kg tussen trouwfeest en pensioen dit komt overeen met elke dag slechts iets meer eten dan goed is: 10 – 12 kcal/dag (= 1 glas fruitsap of cola/week, of 10 g chocolade/week = 1 mignonette, ….) GEVOLG: ontwikkeling van leptineresistentie: we reageren minder op leptine en dus wordt ons automatisch geregeld vetgehalte a.h.w. hoger ingesteld : het wordt erg moeilijk om te vermageren !
GEVOLG VAN LEPTINERESISTENTIE
Eens men te dik is geworden is vermageren zeer moeilijk! Zeker als dat overgewicht reeds jaren aanwezig was. Advies : jonge mensen doen er beter aan om niet te dik te worden.
III.2. MILIEU IS STERK VERANDERD, ONS GENETISCH MATERIAAL NIET
We hebben ons genetisch materiaal gekregen van onze (verre) voorouders. Die werden door een proces van natuurlijke selectie (Darwin) geselecteerd in omstandigheden waar er weinig energie te vinden was, waar ze hard moesten werken om eten (een prooi, eetbare planten) te vinden en waar ze maar weinig warmtebronnen hadden om zich te verwarmen tijdens koude perioden.
ONZE VOOROUDERS ZIJN GEËVOLUEERD IN ENERGIE ARME OMGEVINGEN
III.2. MILIEU IS STERK VERANDERD, ONS GENETISCH MATERIAAL NIET
GESELECTEERDE KENMERKEN BIJ ONZE VOOROUDERS
zuinig energie verbruik (“thrifty genes”) mogelijkheid om te over-eten gemakkelijk vet opslaan BIJ OVERVLOED
voorkeur voor gevarieerd voedsel (niet gespecialiseerd in één soort) voorkeur voor zout, vet en suiker voorkeur om niet meer te bewegen dan noodzakelijk
kenmerken die zorgden voor betere overleving en voortplanting Deze genen zijn overgeërfd van onze voorouders “Survival of the fattest” : te zien bij mensen: kleinere, iets molliger meisjes blijken gemiddeld meer nakomelingen te produceren ook op vandaag: wellicht worden vrouwen dan ook kleiner en molliger in de verre toekomst.
DANK U !!!
III.2. MILIEU IS STERK VERANDERD, ONS GENETISCH MATERIAAL NIET De overvloed houdt niet meer op!
ONS GENETISCH MATERIAAL IS NOG NIET MEE VERANDERD
III.3. HET ENERGIEBALANS REGULEREND SYSTEEM WORDT OVERVLEUGELD DOOR GOESTING EN RECLAME
We hebben naast het energiebalans regulerend systeem in de hersenen ook nog een “beloningscentrum”. We eten uit GOESTING! Dit beloningscentrum wordt geprikkeld door “lekker voedsel” (vet, suiker). Deze stoffen doen dopamine, opioïden en cannabinoïden in de hersenen vrijkomen die het energiebalans regulerend systeem verstoren Vet en suiker doen ons meer eten !!!! Frisdrankverbruik in België is zeer hoog (sedert 1980 x3, 120 liter/jaar, waarvan slechts 27 % light; 25 – 30 gram suiker/250 ml = 100 – 120 gram/liter = 40.000 kcal/jaar = ± 5 – 6 kilo vet (alcohol gemiddeld 2 pintjes/dag = 5 kg/jaar) Ook frisdranken zonder suiker maar met kunstzoetstoffen doen meer eten als ze gebruikt worden tijdens de maaltijd !!! Fructose (vruchtensuiker) doet weliswaar de bloedsuiker minder stijgen, maar wordt direct in vet omgezet: af te raden in frisdrank, ook te mijden door diabetici!
Voor één keer …… ? Anandamide in chocolade
ADVIES UIT HET VERHAAL Vermijdt vet en suiker, niet alleen omwille van de energie-inhoud (calorie) maar vooral omdat vet en suiker steeds meer doen eten : - de smaak overvleugelt het verzadigingsgevoel - vetten en suikers doen het energieverbruik dalen - het lichaam past zich aan om beter vet te verteren bij hoog vetgebruik Wees matig met frisdranken, ook diegenen die geen suiker bevatten: de zoete smaak alleen doet u meer eten!
MARKETING MAAKT MISBRUIK VAN ONZE NATUURLIJKE GEVOELENS OM ONS MEER ETEN TE LATEN KOPEN (EN OP TE ETEN) - voorouders hadden niet veel voedsel, moesten erom vechten we zijn genetisch aangelegd om in gezelschap meer en sneller te eten - deze die voorkeur hadden voor slechts enkele voedselsoorten konden niet overleven als er hongersnood kwam we zijn genetisch aangelegd om meer te eten als we veel soorten voedsel hebben (variatie in warenhuis, variatie op tafel) - deze die konden overeten als er veel voedsel was overleefden beter en konden meer kinderen groot brengen (vermogen tot vetopslag) we zijn genetisch aangelegd om meer te eten als er veel eten is (grote hoeveelheden in warenhuizen, …) - deze die graag vet en suiker aten hadden meer energie om te overleven we zijn genetisch aangelegd om suiker en vet te lusten (snoep in reclame, aan kassa, …)
ADVIES UIT HET VERHAAL eet vooraleer voedsel inkopen te doen gebruik eventueel kleine bordjes (je hebt de indruk dat je meer eet) eet niet te snel: laat de tijd om verzadigd te worden pas op voor de avondlijke borrel, pint, chips, snoep ….. Misschien kan je wat minder variatie aan broodbeleg voorzien zet niet teveel op tafel bedien je op je bord en zet de rest weg
GROTE BELANG VAN EMOTIONELE EN PSYCHOLOGISCHE ONDERSTEUNING VAN AFSLANKERS: BEGRIP VOOR MOEILIJKHEID, INZICHT VERSCHAFFEN, VERMIJDEN VAN SCHULDGEVOELENS, ….. (ARTS, DIETIST, WEIGHTWATCHERS, OBESITASTEAM, OVERHEID, …)
III.4. GENETISCHE FACTOREN 6.4.1.Waarom is dan niet iedereen obees? 70 % van BMI-variatie zou genetisch zijn zeer zelden syndromatisch (PWS,…), zelden monogenetisch: MC4-R locus mutatie:1-2% van obesen in Westen in hoofdzaak polygenetisch totale genetische achtergrond is gevoelig voor een overaanbod aan energie die genetische achtergrond bepaalt de “setpoint” (automatisch verdedigd vetgehalte) via minieme en additieve, genetisch bepaalde verschillen in diverse biochemische reacties en signaalstoffen (o.m. energetische efficiëntie van biochemische reacties met meer of minder thermogenese, sneller honger,…) ook genetische invloed op hogere cognitieve functies “ Het is een normale fysiologische reactie van het menselijk lichaam om overgewicht te ontwikkelen in een obesigene omgeving, TENZIJ men exceptioneel begiftigd is met een beschermende genetische achtergrond” (Hoge Raad voor de Voeding, Engeland)
ADVIES UIT HET VERHAAL Wie ouders en familieleden heeft die zwaarlijvig zijn heeft meer kans om te dik te worden en moet dus bijzonder opletten (ook al is dat frustrerend). Ook al heeft moeder natuur u hier niet geholpen, leg u daar niet bij neer!!!
JE ZAL MAAR GOED AANGEPASTE VOOROUDERS GEHAD HEBBEN ….
III.5. EFFECT VAN EETPATROON OVERSLAAN VAN MAALTIJDEN DOET MEER VET AFZETTEN
ADVIES UIT HET VERHAAL Zorg voor een degelijk, gevarieerd ontbijt. Sla geen maaltijden over en lijd liefst geen honger.
Gebruik voor tussendoortjes in voor- en namiddag: liefst niet zoet maar onder de vorm van fruit, ongesuikerde magere yoghurt, ….
III.6.1. Ongebalanceerde voedselinname in de pre- en postnatale periode baby's geboren tijdens de hongerwinter in Nederland (1944-1945) hebben als groep overgewicht pasgeborenen met onder- of overgewicht zijn als volwassenen makkelijker obees baby's geboren uit moeders met (aanleg voor) diabetes worden later makkelijker obees baby's geboren uit moeders met overgewicht of die teveel aankomen tijdens de zwangerschap (maximaal + 16 kg) hebben meer kans op obesitas baby's die flessenvoeding krijgen hebben 6x meer kans om obees te worden dit vooral als ze de eerste maanden overvoed worden te wijten aan epigenetische veranderingen in DNA gedurende ontwikkeling
ADVIES UIT HET VERHAAL Zorg voor een gezonde voeding tijdens de zwangerschap (max. + 16 kg voor wie start met een normaal BMI, lager voor obesen) Probeer borstvoeding te geven indien mogelijk Wil niet steeds de dikste baby hebben: liever eentje dat iets onder dan iets boven de groeicurve zit Accepteer als een kind aangeeft genoeg te hebben (we vervormen zijn vermogen om verzadigd te worden) • Vermijd om een kind, dat zijn bord tegen zijn goesting uit eet, nog eens te belonen met snoep: dit is dubbel fout !!!
Kinderlogica
Lisa, weet je wat er gebeurt met kleine meisjes die hun bord niet willen leegeten? vroeg moeder boos. Die blijven slank, worden mannequin en verdienen veel geld!
III.6.2. Roken
moeders die roken hebben meer kinderen met overgewicht dan anderen stoppen met roken verlaagt het automatische energieverlies: verdikken ADVIES uit het verhaal Rook niet, zeker niet als (zwangere) moeder; Ook niet als vader (meeroken)
III.6.3. Stress
III.6.3. Stress en depressie : de ene verdikt de ander vermagert 1. Langdurige stress kan verhoogde cortisolgehaltes in bloed doen ontstaan; bij anderen is dat niet zo (eerder adrenaline); vooral oncontroleerbare stress is gevaarlijk (vb werksituatie, relatieproblemen, zelfs op dieet gaan, …) 2. Cortisol doet meer eten, met voorkeur voor vet en suiker 3. Corticoiden doen vet afzetten (behandeling met corticoïden, …) vetcellen in buik hebben meer receptoren voor corticoïden dan onderhuids vet de voorloper van cortisol wordt omgezet tot cortisol door 11β-HSD1 die meer voorkomt in buik vetcellen dan in onderhuidse vetcellen gevolg: opstapeling van buikvet (gevaarlijke vet)
Op dieet gaan kan zware stress veroorzaken !!!
ADVIES UIT HET VERHAAL: Zorg voor een langzaam afslanken door een traag vermageringsdieet (advies van voedingsdeskundigen: 250 kcal minderen en half uurtje wandelen per dag = 500 kcal = 0.5 kg/week) Dit vermijdt honger (ghreline = vetvorming) en stress Vermijd onnodige stress (als het kan). Misschien moet u wel iets aan uw leef- en werksituatie doen? Zorg dus voor een aangepast eetpatroon en voldoende beweging en …… hou dit uw leven lang vol! (Lifestyle verandering)
III.6.4. Medicamenten die gewichtstoename kunnen veroorzaken (niet limitatief)
antipsychotica en neuroleptica, o.m. het veel gebruikte risperidone (Risperdal® ) clozapine (Leponex® ), quietapine (Seroquel®), olanzapine (Zyprexa®) antidepressiva: tricyclische, selectieve serotonine re-uptake inhibitoren, monoamino oxidase remmers, mirtazapine (Remergon®) lithiumzouten (gebruikt bij manisch depressieve psychose) Corticosteroïden orale progestagene contraceptiva en progestagene componenten (bv. Depo Provera®) (gewone contraceptiepil heeft gewoonlijk geen invloed !) β-blokkers orale hypoglycaemische stoffen: thiazolidinediolen zoals pioglitazon en rosiglitazon (verbeteren de glucoseopname en de insulineresistentie door een stimulatie van PPARγ systeem, eerder verhoogde subcutane vetafzetting), sulphonurea Insuline anticonvulsiva: vooral valproaat (Depakine®, Convulex® ) antihistaminica: vooral de oudere generaties pizotifen: gebruikt in de profylaxis van migraine (Sandomigran®)
III.6.5. Slaaptekort Men heeft meer tijd om te eten Er ontstaan metabole veranderingen in het lichaam die meer vetvorming voor gevolg hebben, ook al eet men niet meer (o.m. ghreline gehalte stijgt) soms ziet men aanvallen van nachtelijke eetbuien Advies uit het verhaal: zorg voor voldoende nachtrust probeer systeem te bedenken dat u verhindert om ‘s nachts te eten en te snoepen: voorkom voorraad snoep en eten in kast en frigo, ook fruit en frisdranken (night eating syndroom!) misschien moet uw dokter u helpen met slaapmedicatie en/of lichte antidepressiva (slaapstoornissen zijn soms teken van lichte of beginnende depressie) maar opgepast: slaapmedicatie en kalmeringsmiddelen kunnen sterk het weerstaan aan snoep verminderen: bij langer opblijven plunderen van de snoepkast !!!!
III.6.6. Leeftijdseffecten 1. Bij het verouderen vermindert het energieverbruik drastisch: minder metabool verbruik (lichaamsprocessen vertragen) minder spierverbruik
2. Hormonale veranderingen veroorzaken andere vetstapeling: bij mannen vermindert het mannelijk geslachtshormoon (testosterone) wat de buikvetvorming bevordert. (testosterone wordt in vetweefsel omgezet tot oestrogenen en vermoedelijk is het dalende oestrogeengehalte ook bij de man de oorzaak) bij vrouwen vermindert na de menopauze de hoeveelheid vrouwelijk geslachtshormoon (oestrogeen), wat de onderhuidse vetopstapeling doet verminderen maar de buikvetvorming bevordert.
IV. KUNNEN WE ER IETS AAN DOEN ?
Op korte termijn : JA 95%
Op lange termijn: MOEILIJK 95 % MINDER ETEN MEER BEWEGEN
IV. KUNNEN WE ER IETS AAN DOEN ?
1. Het energiebalans regulerend systeem werkt automatisch 2. Enige begrippen over energieverbruik en – inname 3. Vermageren is erg moeilijk
IV.1. Energiebalans regulerend systeem werkt automatisch Het energiebalans regulerend systeem is beter aangepast om te overleven bij energieschaarste dan bij energieovervloed.
1. Basaal energieverbruik is maar bij weinig mensen groot genoeg om in onze overvloedige leefomgeving voldoende te verbranden om de overmaat aan energie onmiddellijk weg te werken. 2. Ons voorouderlijke energieregulerend systeem probeert daarentegen wel veel beter de reeds bestaande vetreserve te bewaren: bij minder eten volgt automatisch een daling van het energieverbruik zodat de vetreserve maar moeilijk aangesproken wordt. 3. Als we bewust meer energie gaan verbruiken
gaan we ook meer honger krijgen.
Gemiddeld energieverbruik voor sportactiviteit (man, 70 kg, normaal vetgehalte; deze getallen zijn gemiddelden en moeten verhoogd of verlaagd worden volgens lichaamsgewicht en geslacht) Activiteit Wandelen (4 km/uur) Joggen (8 km/uur) Lopen (12 km/uur) Fietsen (15 km/uur) Fietsen (20 km/uur) Zwemmen Voetballen
kcal/minuut 5 10 14 7 10 15 10
kJoule/min 20 40 55 30 40 70 40
Wie een gewilde spierinspanning doet kan vrij veel energie verbruiken: - fietsen (4 uur/20 km) = ± 2.400 kcal; - dagje wandelen (4 km/uur, 6 uur) = 1.800 kcal - renner rijdt 35 km/uur x 5 uur (rit van 200 km vlak)= ± 4.000 kcal - voetbalmatch : 90 min = 900 kcal PAS OP : wil je vermageren dan mag je niet meer gaan eten : automatisch energie regelsysteem zal je daartoe aanzetten !!!! JAMMER: de meesten houden niet vol, hebben een zittend werk, ….
IV.2. Hoeveel energie levert ons voedsel ? Tabel 4.2. Geschatte energie-inhoud van enkele courante voedingsmiddelen en de duur van sporten om deze energie weer te verbruiken (gemiddelden voor man, 80 kg) Voedingsprodukt (g)
portie friet met ketchup (300) gepaneerde varkensschnitzel (180) spaghetti bolognese (250) pizza salami (250) noedels met kaassaus en hesp (350) hamburger (103) gegrilde kip (250) gebraden biefstuk (200) gebraden fishstick (150) broodje met braadworst (180) portie gebraden zalm (150) portie camembert (30) snee gekookte hesp (30) portie mayonaise (15) glas volle melk (200) portie salami (30) croissant (70) muesli reep (25) geroosterde pinda’s (50) zakje chips (50) ijs (75) melkchocolade (100)
kcal
318 428 337 660 536 254 435 296 290 475 305 85 40 112 130 115 356 94 290 270 150 530
minuten nodig om dit te verbranden door: wandelen joggen/zwemmen 36 49 39 76 62 29 50 34 33 55 35 10 5 13 15 13 41 11 33 31 17 61
30 40 32 62 50 24 41 28 27 45 29 8 4 11 12 11 33 9 27 25 14 50
fietsen 40 54 14 83 67 32 54 37 36 59 38 11 5 14 16 14 34 12 36 34 19 66
Deze voedingsmiddelen liggen iedere dag op ons bord. We moeten ze dus telkens weer afwijzen!!!
Pint bier: pilsje = 110 kcal (22 minuten wandelen) ; patersbier: 200 kcal (40 minuten wandelen) Glas wijn: 150 kcal (30 minuten wandelen) Glaasje porto : 150 kcal (30 minuten wandelen)
Biefstuk + friet + mayonaise : ± 725 kcal = 75 minuten joggen, 150 minuten wandelen
Hoeveel energie levert ons voedsel ?
V. VERMAGEREN IS ERG MOEILIJK
V.1. Automatisch regelsysteem veroorzaakt JOJO effect V.2. Mentale inspanningen zijn even vermoeiend als spierarbeid
V.1. Automatisch regelsysteem veroorzaakt JOJO effect 85 Klassiek verloop in de eerste weken en maanden
Voorkomen is beter 75
grotendeels waterverlies
energieverbruik is sterk gedaald o.m. minder schildklier activiteit, gedaald spiermetabolisme,…
weken
JOJO EFFECT 85
langzaam maar zeker, maar zeker langzaam 75
jaren
Dieet en afslanktips? Daar ben je vet mee!
V.2. Wilskracht kan evengoed vermoeid raken als spieren HET STILLE GEFLUISTER VAN ONZE NATUUR STELT ONZE WILSKRACHT STERK OP PROEF Onze voorouderlijke genen fluisteren: Eet nog wat, want morgen is er misschien niets om te eten Beweeg niet teveel: morgen moet je je energie weer gebruiken om te gaan jagen
WE ZIJN NIET VERPLICHT OM DAARAAN TOE TE GEVEN !!!
WE ZIJN NIET VERPLICHT OM DAARAAN TOE TE GEVEN !!?
ALGEMEEN DIEET - ADVIES
Dagelijks:
VAB HUB
Afslanken:
VADH
Bij duidelijk overgewicht is een gewichtsverlies van 5 – 10% aangewezen; De (eenmalige) hulp van een diëtist(e) is aangewezen; Blijf ver van snelle en eenzijdige diëten; Bij “zware” problemen: vermageren onder streng medisch toezicht; Maagoperaties alleen in geselecteerde gevallen.
CHIRURGISCHE INGREPEN
maagrest
MAAGBAND
Voedsel en spijsverteringssappen mengen
7.2.1. Welke processen vergen energie? inspanningsgebonden Niet inspanningsgebonden energieverbuik (spontane activiteit) (NEAT)
+/-Wilsafhankelijk
Metabolisme door werk
WIL
10-20 %
10 -15%
Adaptieve thermogenese:
- rillen - UCP-effecten
adaptieve thermogenese
± 10 – 15 %
Metabolisme in rust
slapen
Basaal metabolisme
wakker
Buiten controle van wil
(thermisch effect ) van voedselvertering
± 60% NEAT: Non-Exercise Associated Thermogenesis:
METABOLE PROCESSEN HEBBEN EEN THERMOGENETISCH EFFECT
Enkele belangrijke ongewilde invloeden op het energieverbruik
Ter beschikking voor vetvorming Energetische efficiëntie van spierinspanningen stijgt bij training
Genetische aanleg en omgevingsfactoren bepalen mee of dit vet wordt of afgevoerd wordt o.v.v. warmte
bij 10% gewichtsverlies (dieet, inspanningen) vermindert het energieverbruik van NEAT met 20%: veroorzaakt mee het jojo-effect !!!! Koude/warme omgevingstemperatuur Eiwitvertering vereist meer metabole energie (Dukan-dieet)
Belangrijke genetische invloed op basaal metabolisme
daalt met 1-2% per 10 jaar na puberteit
Overtollige energie wordt tot vet omgezet
Gewilde variabele energieopname
6.6.2. en 6.6.3. Roken en milieuvervuiling moeders die roken hebben meer kinderen met overgewicht dan anderen stoppen met roken verlaagt het automatische energieverlies: verdikken bisphenol, organotines, organische chloorderivaten (resten van pesticiden, verf resten, …) concentraties zijn hoog genoeg in mensen om obesitas te doen ontstaan in muizen rol voor politiek: stricte voorwaarden voor gebruik en verwijdering
ADVIES uit het verhaal
Rook niet, zeker niet als (zwangere) moeder; Ook niet als vader (meeroken)
