Tijd voor een stopadvies? Silvia Hiep, longarts Tergooi Keten COPD Terugkomdag Dinsdag 29 september 2015
Tijd voor een stopadvies?
- stand van zaken in NL anno 2015: kwis - belemmeringen / kansen - stoppen met roken voor operatie - stoptober
Korte Kennis Kwis
Hoeveel procent van de Nederlanders rookt? 23% of 29%?
Hoeveel mensen overlijden jaarlijks door roken? Ca. 10.000 of 20.000 mensen?
Waar of niet waar : er sterven 15x meer mensen door tabaksgebruik dan in het verkeer?
Korte kennis kwis
Hoeveel procent van de 18 jarigen in Nederland rookt? 25% of 34%?
Hoeveel sigaretten rookt de gemiddelde roker per dag? 9 of 14 sigaretten?
Hoeveel stoppogingen heeft een roker gemiddeld nodig om van de verslaving af te komen? 4 of 7 pogingen?
“Roken is slecht voor de gezondheid” dat weet toch iedereen ?
Wie bespreekt stoppen met roken?
Belemmeringen: • Weinig tijd tijdens spreekuur • Patiënt is al zo gestrest ivm komende OK • Bagatelliseren van nuttig effect SMR • Eigen verantwoordelijkheid patiënt • Onderschatting effect van het stopadvies
Roken geeft 2 x !!! verhoogd risico op complicaties postoperatief
Slechtere wondgenezing en botheling door: • wondinfecties • verminderde weerstand • verhoogde stollingsneiging • verhoogde vaatweerstand • verminderd zuurstof aanbod Pulmonale complicaties ↑ Cardiovasculaire complicaties ↑ Urineweginfecties ↑ Verlengde opnameduur
Effect stoppen met roken pre- en post-OK
Risicoreductie op postoperatieve complicaties
Hoe langer gestopt hoe groter de risicoreductie Minimaal 4 - 6 weken geadviseerd Ca. 19% risicoreductie per week Risicoreductie tot wel 50% m.n. goed onderzocht in orthopedische setting maar ook bij niet-orthopedische operaties
Extra winst: Reactie op chemotherapie ↑ Na één jaar nog 22% gestopt t.o.v. 3% in controlegroep
Belemmeringen: • Weinig tijd tijdens spreekuur • Patiënt is al zo gestrest ivm komende OK 6 weken is overzichtelijk • Bagatelliseren van nuttig effect SMR • Eigen verantwoordelijkheid patiënt mits goed geïnformeerd • Onderschatting effect van het stopadvies
Oktober 2014
Een compliment voor de verpleegafdeling LS, Ik wil de afdeling longziekten heel hartelijk danken voor al hun goede zorgen. Ik ben opgenomen geweest van woensdag 31 juli tm donderdag 7 augustus. Omdat ik ernstige ademhalingsproblemen had. Iedereen die ik tijdens mijn herstel op de IC en op de afdeling longziekten trof vond ik vriendelijk, betrokken en professioneel. Één longarts die ik niet met name zal noemen heeft mij, tegen zijn gewoonte in, een ''preek'' gegeven terwijl ik nog op de IC was. Dit ging over roken. Ik wil graag melden dat ik sindsdien een ex-roker ben en blijf. Nogmaals heel hartelijk dank,
Het advies SMR gegeven: dan klaar? Stoppen met roken is moeilijk ! Van de rokers: • Is 78% van plan ooit te stoppen • Doet 65% ooit een serieuze stoppoging • Doet jaarlijks 27% een stoppoging • Daarvan is dan 1-7% succesvol na 1 jaar • Met hulp lukt stoppen 4 maal vaker • Heeft men gemiddeld al 2,2 stoppogingen gedaan • Rookt 60% sigaretten en 40% shag • Gemiddeld 7 stoppogingen nodig om definitief te stoppen
1958: 60% van de bevolking rookt (wel eens een sigaret) 2011: 28% van de bevolking rookt in 2015: 23%
DSM V Stoornissen in het gebruik van middelen (VERSLAVING)
Vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan het plan was Mislukte pogingen om te minderen of te stoppen Gebruik en herstel van gebruik kosten veel tijd Craving Disfunctioneren Blijven gebruiken ondanks dat het problemen meebrengt in het relationele vlak Door gebruik opgeven van hobby’s, sociale activiteiten of werk Voortdurend gebruik, zelfs wanneer je daardoor in gevaar komt Voortdurend gebruik ondanks weet hebben dat het gebruik lichamelijke of psychische problemen met zich mee brengt of verergert Tolerantieontwikkeling Onthoudingsverschijnselen
Farmacokinetische eigenschappen nicotine
nicotine geeft geen duidelijke intoxicatie (i.t.t. drugs en alcohol) zeer potent verslavend middel werkt zeer snel, bereikt na 7 seconden de hersenen werkt kort (afhankelijk genetische factoren!) resultaat: vaak doseren, 20 sigaretten per dag en 10 inhalaties per sigaret: minimaal 200 doses p.d.
(let op: genetische verschillen)
Figuur Uit A. Goldstein Addiction. De nicotine spiegel in het bloed na het roken van één sigaret per uur. De bloedmonsters werden iedere 15 minuten genomen. (Nicotinespiegel gegeven in ng/ml bloed).
Nicotine: perifere effecten
Stimulatie afgifte adrenaline bijnier: • bloeddruk ↑ 1 sigaret geeft 4 uur • perifere vasoconstrictie • hartfrequentie ↑ vertraging op • ademfrequentie ↑ wondgenezing ! • glucosespiegel ↑ Parasympatische stimulatie: • gastro-intestinale systeem → tonus en motiliteit ↑ Passeert de placenta → ongeboren vrucht • kans op astma en COPD bij kinderen ↑
Nicotine-onthouding volgens de DSM: kan minstens 3 weken duren! (veel langer dan bij andere drugs en alcohol)
dysfore of depressieve stemming slapeloosheid prikkelbaarheid, frustratie of woede angst concentratieproblemen rusteloosheid vertraagde hartfrequentie toegenomen eetlust en/of gewichtstoename
Daarnaast kans op …
tijdelijke hyperreactiviteit longen (hoesten↑) obstipatie verergering psychiatrische co-morbiditeit CRAVING craving na stoppen met roken kan maanden tot jaren duren ! (veel langer dan bij alcohol of drugs)
Als je stopt met roken:
20 minuten: 8 uur: 24 uur:
48 uur: 72 uur:
2-12 weken: 4 weken: 3-9 maanden: 1 jaar:
de bloeddruk en hartritme is genormaliseerd zuurstofgehalte is genormaliseerd longen gaan zich schoonmaken…je krijgt meer slijm Alle CO is al uit je lichaam waardoor alle weefsels meer zuurstof krijgen alle nicotine is uit je lichaam: je ruikt en proeft beter ademen gaat makkelijk omdat er al veel slijm uit is. Meer energie doorbloeding verbetert waardoor je gemakkelijker beweegt, je voelt je fitter rokershoestje verdwijnt ademhalingsproblemen zoals hoesten/bronchitis/piepen verminderen GEFELICITEERD je bent definitief gestopt !
Risico op hart en vaatziekten is gehalveerd en na 3 tot 4 jaar zelfs vrijwel normaal
Stoppogingen 78% vd rokers is van plan ‘ooit’ te stoppen 25% vd rokers doet een stoppoging (zelf of met hulp) Totaal rokers per jaar 17%
8%
Stopt zelf Stopt met hulp Stopt niet
75%
Succespercentages gedragstherapie + farmacotherapie Behavioural Support plus Medication Medication on prescription NRT over-the-counter
Sign. better than no aid adjusting for confounding variables, p<0.001
No medication or support (reference)
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
Odds ratio (relative to no aid) Slide Prof. Dr. R.West , University College London. Data from www.smokinginengland. Infobased on smokers who tried to stop in past year who report still not smoking at survey adjusting for predictors of success (age, dependence, time since quit attempt, social grade, recent prior quit attempts, abrupt vs gradual cessation): N=7,939
Stoppen met roken poli Tergooi • • • • • • • • •
Groepstraining O.l.v. Ditta Roukens Ruim 10 jaar ervaring Zo nodig met farmacologische hulpmiddelen Ca 75 patiënten per jaar Follow-up minimaal 1 jaar 40% is na een jaar nog gestopt ! (vs 25% landelijk gemiddelde) Inclusief X-thorax, longfunctie en eenmalig consult longarts Financiering via DOT
5 groepsbijeenkomsten in 5 weken (10-15 mensen) + 4 telefonische contacten Aanmelden:
[email protected]
Succespercentages stoppogingen Tergooi (groep+med)
40%
Prostop lasertherapie
32%
50%
60%
50% 75%
Telefonische coaching* Begeleiding + medicatie Begeleiding + NVT Groepsbegeleiding Individuele begeleiding Op eigen kracht met NVT Op eigen kracht
30% 14% 13% 11% 5-8% 5-8%
*) Smokefree met z.n. hulpmiddelen en/of laser
Na 1 jaar
Na 3 mnd
Direct na interventie
Wie bespreekt hulpmogelijkheden? Wie verwijst naar de POH of naar de Stoppen met roken poli?
Slotconclusie: Stop Roken ! en tot 50% risicoreductie op postoperatieve complicaties. U weet het! Nu de patiënten nog! Trudi Tromp-Beelen, Verslavingsarts KNMG Jellinek / Arkin
23 oktoberHilversum 2014 23-10-2014: Symposium Tergooi
Samenvatting en conclusies
roken is een verslaving de ziektelast is enorm stoppen is altijd zinvol er is grote kans op terugval terugval wordt veroorzaakt door craving terugval hoeft geen mislukking te zijn maar kan een leerzame ervaring zijn medicatie beschikbaar als onderdeel van de behandeling naast gedragstherapie!! medicamenteuze ondersteuning kan de slagingskans verhogen Herhaling van de boodschap vergroot de kans op stoppen
Ideaalsituatie: Bespreken: stoppen met roken vóór de OK door huisarts, POH, specialist, proponmedewerkers
Verwijzen: naar de stoppen met roken poli of POH
Belemmeringen: • Patiënt is al zo gestrest ivm komende OK • Bagatelliseren van nuttig effect SMR • Eigen verantwoordelijkheid patiënt • Onderschatting effect van het stopadvies • Weinig tijd tijdens spreekuur
KLOK-campagne Doelstelling: Binnen Tergooi het stoppen met roken stimuleren en faciliteren. Samenwerking rookstop-poli en potentiële verwijzers op moment dat patiënt hiervoor “openstaat”.
Andere betrokken partijen: afdeling Communicatie, VMS, RvB, Tergooi Gezondheidsstudio
Wie en waar? Longartsen, (vaat)chirurgen, orthopeden, anesthesisten/ proponmedewerkers, cardiologen, internisten,……….wie niet?
Poliklinieken, verpleegafdelingen, openbare ruimtes Huisartsen / POHers
Ondersteunende materialen:
Poster
Take Home Messages Een roker is een patiënt die verslaafd is. • Nicotine is net zo verslavend als heroïne • Binnen 8 seconden zit het in je hersenen • Deze patiënt heeft recht op informatie en hulp
Uw patiënten helpen te stoppen met roken is één van de belangrijkste dingen die u kunt doen om de gezondheid van uw patiënten te verbeteren.
Zoek bij elke roker naar “het window of opportunity” • Zoals een operatie (net als een zwangerschap).
Stoppen met roken pre-operatief:
Informeren Ondersteunen Herhaling van de boodschap
STOPTOBER Nederland gooit de peuk erin!
In oktober met z’n allen 28 dagen stoppen met roken Aangemoedigd door bekende en onbekende Nederlanders via nationale en sociale media (twitter / facebook)
Een periode van 28 dagen is overzichtelijk en maakt het voor rokers aantrekkelijk om mee te doen
Als je 28 dagen stopt is dit misschien de eerste stap naar helemaal stoppen
STOPTOBER
1-10-2015 Landelijke Kick-Off (Martin van Rijn en Gijs Staverman)
30-9-2015 Regionale Kick-Off • Waar: op de markt in Hilversum • Tijd: 10.00- 11.30 • Wie: Stefan Stasse (radioverslaggever en acteur) Arjo Klamer (wethouder VWS), GGD Longfonds, Gezondheidsstudio, Tergooi Camper van stoptober, Trimbos
STOPTOBER info
www.rokeninfo.nl/professionals www.stoptober.nl www.tergooi.nl https://youtu.be/UcqrdelCkq0 .
Deadly bij Design Aantrekkelijke smaakjes, die verslaving en gezondheidsschade verergeren
Pakjes en marketing gericht op jongeren Verkoop bij supermarkten is helft tabaksverkoop
Rokers die stoppen of overlijden moeten vervangen worden. Dat zijn in Nederland 100 kinderen per dag
Filmpje stichting rookpreventie jeugd over AH
Invulkaartje patiënt
Invulkaartje patiënt
Bel: 088 7531210 Poli longziekten, Ditta Roukens Email:
[email protected] of ga naar de POH van uw huisarts
