KIS-3)

Aan

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA ‘s-GRAVENHAGE

Datum

Uw kenmerk

28-11-2003

Ons kenmerk

Bijlage(n)

I/II/PPO/ 3070112

1

Onderwerp

derde investeringsimpuls in de kennisinfrastructuur (ICES/KIS-3) 1 inleiding Met mijn brieven van 26 maart 2002 (TK, 2001-2002, 25 017, nr. 41) en van 23 januari 2003 (TK, 2002-2003, 25 017, nr. 43) heb ik u geïnformeerd over de voortgang van de derde investeringsimpuls in de kennisinfrastructuur (ICES/KIS-3). In deze brieven is onder meer ingegaan op de doelstelling van deze investeringsimpuls, de opzet van het ICES/KIS-3 traject, de geprioriteerde kennisthema's en de nog te ondernemen acties. Aan u is meegedeeld dat uiterlijk november 2003 besluitvorming door het Kabinet zou plaatsvinden over het definitief beschikbare budget voor ICES/KIS-3 en de verdeling van dat budget over de 67 ingediende programmavoorstellen en de kennisthema's. Mede namens de bij het ICES/KIS-traject betrokken Ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, van Verkeer en Waterstaat en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer informeer ik u met deze brief over de bovengenoemde besluitvorming van het Kabinet. Het Kabinet heeft daarbij gebruik gemaakt van het door de Commissie van Wijzen ICES/KIS (verder: de commissie) op 9 september jl. uitgebrachte advies over de kwaliteit van de 67 ingediende programmavoorstellen. Het advies van de commissie treft u in de bijlage bij deze brief aan. Voor de totstandbrenging van haar advies heeft de commissie op haar beurt gebruik gemaakt van de resultaten van onafhankelijke beoordelingen van de afzonderlijke programmavoorstellen op de wetenschappelijke kwaliteit enerzijds en de maatschappelijk-economische relevantie anderzijds1. 2 Kabinetsbesluit

1

De wetenschappelijke toets is uitgevoerd door de Koninklijke Academie van Wetenschappen, de toets op de maatschappelijk-economische relevantie heeft plaatsgehad onder coördinatie van het Centraal Planbureau. Bij deze laatstgenoemde toets waren tevens het Sociaal-cultureel Planbureau, het Ruimtelijk Planbureau, het Milieu- en Natuurplanbureau alsmede het Rathenau instituut betrokken.

Bezoekadres

Doorkiesnummer

Telefax

Bezuidenhoutseweg 20, DEN HAAG

070 - 3796721

070 - 3796656

Hoofdkantoor

Telefoon (070) 379 89 11

Behandeld door

Bezuidenhoutseweg 30

Telefax (070) 347 40 81

H. Timens

Postbus 20101

Email [email protected]

2500 EC 's-Gravenhage

Website www.minez.nl

Verzoeke bij beantwoording van deze brief ons kenmerk te vermelden

Het Kabinet heeft besloten om het advies van de commissie om aan 33 ICES/KIS-3 programma’s voor een totaal bedrag van € 678 mln. subsidie toe te kennen, over te nemen. Ook geeft het Kabinet gehoor aan de aanbeveling van de commissie om bovenop het bedrag van € 678 mln. een bedrag van € 70 mln. in het Fonds economische structuurversterking (Fes) beschikbaar te houden om op het kennisthema duurzame systeeminnovaties drie programma's te kunnen honoreren die de wetenschappelijke fundering van dit gebied versterken (€ 10 mln.) in wisselwerking met de toepassingsgebieden mobiliteit (€ 30 mln.) en landbouw (€ 30 mln.). Het Kabinet neemt deze aanbeveling over omdat zij wil investeren in geschikte voorstellen op dit kennisgebied aangezien de noodzaak van transitie op de gebieden van landbouw en mobiliteit onverminderd groot is. Voor gewenste innovaties en nieuwe competenties is nieuwe kennis nodig. Een opgave die binnen een gevestigd maatschappelijk bestel niet eenvoudig is te realiseren. Bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden zullen elkaar moeten vinden om zowel bestuurlijk, organisatorisch als technologisch de gewenste transitie te maken. Door de financiële reservering krijgen de relevante partijen op het gebied van de wetenschappelijke fundering van dit kennisgebied en op de toepassingsgebieden mobiliteit en landbouw de kans om de kennislacune op dit maatschappelijk belangrijke gebied alsnog op te vullen. Hierdoor zal de kwaliteit en omvang van de investeringsimpuls op het gebied van duurzame systeeminnovaties tevens in lijn komen met de andere kennisthema's. Voor een spoedige totstandkoming en beoordeling van de drie beoogde onderzoeksvoorstellen zal ik in samenspraak met de bovengenoemde bij het ICES/KIS-3 traject betrokken ministers een zorgvuldige procedure inrichten. Daarbij worden de uitgangspunten van de ICES/KIS-3 impuls gevolgd, zoals die zijn aangeduid in het Besluit subsidies investeringen kennisinfrastructuur van 16 december 2002. In dit kader past ook het opnieuw benutten van de expertise van de commissie bij de beoordeling van dit voorstel. Naast het volledig opvolgen van het advies van de commissie wil het Kabinet ook het onderdeel infrastructuur van het project LOFAR honoreren met een bedrag van € 52 mln.. De conclusie van het Kabinet dat het project van groot belang is voor de kennisinfrastructuur in Nederland is mede gebaseerd op de beoordelingen van de KNAW en de planbureaus onder leiding van het CPB. Het Kabinet is van oordeel dat de ICTaspecten innovatief en grensverleggend zijn en bovendien dat de internationale inbedding voorbeeldig is. Het project is van groot belang voor de ontwikkeling van de Nederlandse wetenschap en technologie op vele terreinen en andere Bsik-voorstellen kunnen profiteren van de samenwerking met LOFAR. Hierdoor acht het Kabinet een overheidsbijdrage legitiem.

2

Met dit Kabinetsbesluit komt de omvang van de ICES/KIS-3 impuls uit op een bedrag van € 800 mln. De verdeling van dit bedrag over de geprioriteerde kennisthema's is als volgt: • informatie- en communicatietechnologie (ICT): € 215,2 mln. voor 9 programma's; • duurzame systeeminnovaties: € 86,1 mln. voor 5 programma's en een reservering van € 70 mln. voor 3 programma’s; • hoogwaardig ruimtegebruik: € 134 mln. voor 5 programma's; • microsysteem- en nanotechnologie: € 130 mln. voor 3 programma's; • gezondheids- voedings- gen- en biotechnologische doorbraken: € 164,7 mln. voor 12 programma's.

3 ICES/KIS-3: een impuls voor de kennissamenleving Met dit besluit in het ICES/KIS-3 traject zet het Kabinet een concrete stap in de realisatie van de in het Hoofdlijnenakkoord verwoorde doelstelling om een kenniseconomie van internationale allure te worden. Kennisontwikkeling, kennisdiffusie en kennisabsorptie zijn namelijk belangrijke determinanten voor de productiviteitsgroei in een economie en bepalen meer en meer de mate waarin een economie effectief en succesvol kan concurreren. De vertaling van de genoemde Kabinetsdoelstelling naar het wetenschappelijk onderzoek leidt tot uitdagingen van vernieuwing, focus en massa. Thans laat Nederland innovatiekansen liggen vanwege versnippering van middelen en onderzoekscapaciteit over relatief kleine onderzoeksgroepen, te weinig benutting van onderzoeksresultaten en het onvoldoende kiezen voor excellentie op een aantal strategische kennisgebieden. Door de start van de ICES/KIS-3 programma's zullen op de vijf bovengenoemde kennisthema's kwalitatief hoogwaardige netwerken in de kennisinfrastructuur ontstaan dan wel verder ontwikkeld worden, waarbinnen onderzoek wordt uitgevoerd dat aansluit aan de maatschappelijke kennisbehoefte. Naast de stimulerende werking op de benutting van de onderzoeksresultaten voor innovatieve toepassingen en ontwikkeling van competenties (leren en onderwijs) mag van deze investeringsimpuls, ook al vanwege de omvang ervan, tevens een positieve werking worden verwacht op de gewenste focus en massa binnen het wetenschappelijk onderzoek. Op de focus omdat de programma's bijdragen aan de versterking van de kennisbasis op een aantal strategische technologiegebieden dan wel bijdragen aan het oplossen van belangrijke knelpunten in de samenleving. Op de massa omdat bundeling van de in Nederland beschikbare publieke en private financiële middelen en expertise noodzakelijk is om de beoogde resultaten van de ICES/KIS-programma's te kunnen realiseren.

3

4 de ICES/KIS-3 programma's vanaf 2004 Hieronder zijn van de 34 ICES/KIS-3 programma's de titel en het subsidiebedrag aangeduid. In de bijlage bij deze brief is voor elk van de 34 programma's de doelstelling kort beschreven evenals de aanvragende partij en het penvoerende departement. Het penvoerende departement is voor het desbetreffende programma verantwoordelijk voor inhoudelijke en financiële zaken. thema: duurzame systeeminnovaties Programma CO2-Afvang, -Transport en -Opslag Proces- en systeeminnovatie in de bouwsector Large-scale windpower generation offshore Chemistry and energy for sustainability Next generation infrastructures Versterking wetenschappelijke fundering Transitie duurzame mobiliteit Transitie duurzame landbouw thema: hoogwaardig ruimtegebruik Programma Systeeminnovatie ruimtegebruik en gebiedsontwikkeling stad en land Klimaat voor ruimte Leven met water Ruimte voor geo-informatie Delft cluster

Subsidiebedrag (in € mln.) 12,7 15,4 13,0 25,0 20,0 10,0 (reservering) 30,0 (reservering) 30,0 (reservering)

Subsidiebedrag (in € mln.) 30,0 40,0 22,0 20,0 22,0

thema: informatie- en communicatietechnologie Programma Gigaport next generation network Virtueel laboratorium voor e-science Freeband communication Smart surroundings Basic research in informatics for creating the knowledge society MultimediaN Embedded systems institute Interactive collaborative information systems LOFAR

4

Subsidiebedrag (in € mln.) 40,0 20,0 30,0 6,5 12,0 16,0 25,0 13,7 52,0

thema: microsysteem- en nanotechnologie Programma Biomade NanoNed MicroNed

Subsidiebedrag (in € mln.) 7,0 95,0 28,0

thema: gezondheids-, voedings-, gen- en biotechnologische doorbraken Programma Subsidiebedrag (in € mln.) Assessing the living soil (ecogenomics) 11,0 Genomics of host-respiratory virus interactions 10,8 towards novel intervention strategies (VIRGO) Coeliac disease consortium 7,7 Biorange 21,9 Molecular imaging of ischemic heart disease 11,2 Stem cells in development and disease 8,8 Neuro-bsik mouse phenomics 13,1 Innovative cluster nutrigenomics 10,0 Netherlands proteomics center 24,7 Trauma related neurological disorders 11,7 Dutch program for tissue engineering 25,0 Cyttron: a window on the molecular machinery of 8,8 life De start van de programma's is januari 2004. Indien de (financiële) inrichting van een programma echter noodzaakt tot aanmelding van het desbetreffende programma bij de Europese Commissie voor de toets op elementen van staatssteun, kan de start niet eerder plaatsvinden dan nadat goedkeuring van de Europese Commissie is ontvangen. In haar advies heeft de commissie bij een aantal programma's specifieke aanbevelingen gedaan. Het merendeel van deze aanbevelingen ligt op het vlak van de betrokkenheid van private partijen, de afstemming met samenhangende programma's en de samenwerking met internationale partijen. Deze aanbevelingen zullen in de subsidiebeschikkingen van de penvoerende departementen als subsidievoorwaarden aan de desbetreffende programma's worden opgelegd.

5

5 monitoring en evaluatie Naast projectspecifieke aanbevelingen heeft de commissie ook programma-overstijgende aanbevelingen geformuleerd. De eerste aanbeveling betreft de monitoring van de ICES/KIS-3 programma's. De commissie adviseert een goede monitoring van de tussentijdse resultaten van de ICES/KIS-3 programma's. Daardoor kan een goed beeld worden verkregen van de voortgang van de oorspronkelijke opzet van de programma's en van de wijze waarop de projecten invulling hebben gegeven aan de projectspecifieke aanbevelingen. Het Kabinet neemt deze aanbeveling over en zal daaraan concrete invulling geven door op grond van de resultaten van de mid-term review per programma een uitspraak te doen of de voortgang van het desbetreffende programma continuering van de subsidierelatie legitimeert. Voorts zal het Kabinet gebruik maken van het aanbod van de commissie om de expertise die zij heeft opgedaan bij de monitoring van de ICES/KIS-2 impuls, in te zetten bij de vormgeving van de opzet van de monitoring van de ICES/KIS-3 projecten. Ten slotte beveelt de commissie aan om het ICES/KIS-3 traject goed te evalueren, waarbij vooral in ogenschouw moet worden genomen of met de gevolgde procedure de gestelde doelen zijn bereikt en of het proces op efficiënte wijze is ingericht. Ook deze aanbeveling neemt het Kabinet over. In samenspraak met de bovengenoemde bij het ICES/KIS-3 traject betrokken ministers zal ik begin 2004 met deze evaluatie een aanvang maken.

( w.g.)

mr. L.J. Brinkhorst Minister van Economische Zaken

6

Bijlage : doelstellingen van de ICES/KIS-3 programma's thema: duurzame systeeminnovaties Titel programma Doelstelling

Aanvragende partij Penvoerend departement

Titel programma Doelstelling


Titel programma Doelstelling Aanvragende partij Penvoerend departement



CO2-Afvang, -Transport en -Opslag Het opbouwen van een krachtig kennisnetwerk in combinatie met adequate kennisoverdracht op het gebied van CO2-afvang, -transport, -opslag en –gebruik. De output bestaat uit voldoende gevalideerde kennis, verkenning van het maatschappelijke en industriële draagvlak en de technologische ervaring om fossiele brandstoffen in de Nederlandse samenleving schoon te kunnen gaan gebruiken. Universiteit Utrecht Economische Zaken

Proces- en systeeminnovatie in de bouwsector Het doel van het onderzoeksprogramma is om, door middel van proces- en systeeminnovatie, te komen tot een modernisering van de bouwsector. Het gaat hierbij om een transitie naar een fundamenteel andere bouwsector, een verschuiving van oriëntatie op product en kostenminimalisatie naar proces en waardemaximilisatie. De eenzijdige gerichtheid op de bouwfase zal plaatsmaken voor aandacht voor de gehele levenscyclus van het gebouwde object. Dit fundamenteel andere concept moet de bouwsector in staat stellen op adequate manier de ruimte, mobiliteit- en milieuproblematiek op te lossen, die nu nog beperkingen vormen voor de economische structuurversterking in Nederland. Stichting CUR Verkeer en Waterstaat

Large-scale windpower generation offshore Het leggen van een structurele basis voor businessontwikkeling op de lange termijn in Nederland op alle gebieden in relatie tot offshore windparken. Stichting We@Sea Economische Zaken

Chemistry and energy for sustainability Het ontwikkelen van kennis om een evenwicht te bewerkstelligen tussen de duurzaamheid van de samenleving, de groei van de wereldbevolking, de welvaart en de milieubelasting. NWO ACTS Economische Zaken

7



Next generation infrastructures Met een systematische intersectorale aanpak structurele, technische, organisatorische en bestuurlijke innovaties voor infrastructuren te vinden, waardoor infrastructuurnetwerken beter op elkaar aansluiten en beter aansluiten op de wensen (o.m. in termen van flexibiliteit, betrouwbaarheid, kwaliteit, intelligentie) van de huidige kennisgeoriënteerde diensteneconomie. Stichting Next Generation Infrastructures Economische Zaken

thema: hoogwaardig ruimtegebruik Titel programma Doelstelling








Systeeminnovatie ruimtegebruik en gebiedsontwikkeling stad en land De realisatie van synergie en ruimtelijke kwaliteit bij de vormgeving van de ruimte (o.a. bij regionale gebiedsontwikkeling, stedelijke vernieuwing en meervoudig ruimtegebruik) door middel van kennis, innovatieve concepten en systeeminnovatie. Stichting Habiforum Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Klimaat voor ruimte De Nederlandse overheid en het bedrijfsleven uit te rusten met een gedeelde operationele kennisinfrastructuur, toegesneden op klimaatverandering en ruimtegebruik. Hiervoor voorziet het programma in een coördinerend "Netwerk Klimaat & Ruimte" en projecten gericht op inter-sectorale kennisvragen rond vier hoofdthema's: klimaatscenario's, mitigatie, adaptatie en integratie. Wageningen-UR, Climate Change and Biosphere Research Centre Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Leven met water Een ommekeer is nodig in de wijze waarop het waterbeheer in Nederland plaatsvindt: van water keren naar water accommoderen. De inrichting van de ruimte in ons land speelt daarbij een cruciale rol. Dit programma wil de kennis ontwikkelen en het toepasbaar maken van de kennis die nodig is om de omslag in het waterbeheer en de ruimtelijke inrichting te kunnen maken. Leven met Water zal bijdragen aan de versterking van de kennisinfrastructuur voor het waterbeheer wat betreft kennis over de sociaal-economische aspecten, bestuurskundige zaken, beleving van water – negatief en positief – en communicatie. Stichting CUR Verkeer en Waterstaat

Ruimte voor geo-informatie Een upgrading van de nationale geo-informatie-infrastructuur door verbetering van de huidige situatie en het introduceren van noodzakelijke innovaties voor de toekomst. Er zal worden samengewerkt vanuit ‘geo-science’ en ‘geo-practice’. RAVI Overlegorgaan voor vastgoedinformatie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

8



Delft Cluster Dit voorstel heeft betrekking op de technologische, lange termijn onderzoeksbehoeften van de civiele en hydaulische techniek en daarbij met name de technische aspecten van ontwikkeling, bouw, gebruik en beheer van de fysieke ruimte en de infrastructuur in dicht bevolkte delta gebieden (incl. maatschappelijk georiënteerde onderzoeksonderwerpen, zoals water en stadsplanning). Stichting Delft Cluster Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

thema: informatie- en communicatietechnologie Titel programma Doelstelling








Aanvragende partij

Gigaport next generation network Het creëren van een innovatiemachine, die de innovatie mogelijk zal maken voor de transitie naar een kenniseconomie en –samenleving. Het project is gebouwd op de kennis van het huidige GigaPort project en focust op onderzoek naar volgende-generatie-netwerken en de implementatie daarvan voor de onderzoeksomgeving. Stichting SURF Economische Zaken

Virtueel laboratorium voor e-science Het creëren van e-science omgeving voor R&D-instellingen in zowel het publieke als het private domein. Een dergelijke omgeving zal het mogelijk maken vele vormen van ‘capaciteit’ (resources), zoals geheugencapaciteit, dure apparatuur en databases, te delen. Wetenschap en Technologie Centrum Watergraafsmeer Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Freeband communication Het tot stand brengen van een kennisbasis voor een nieuwe generatie transparante communicatie en informatie-uitwisseling tussen individuen. Telematica Instituut Economische Zaken

Smart surroundings Het onderzoeken, definiëren, ontwikkelen en demonstreren van kernarchitecturen en raamwerken voor toekomstige Ambient Systems. De ambitie is te komen tot duurzame systemen voor de implementatie van een vergaande en vernieuwende 'ubiquitous computing vision'. Stichting Bevordering Onderzoek Ambient Systems Economische Zaken

Basic research in informatics for creating the knowledge society Een gerichte en langdurige versterking van de kennisinfrastructuur op ICTgebied in Nederland. Het programma verbindt fundamenteel wetenschappelijk en toegepast onderzoek in de informatica Stichting Centrum voor Wiskunde en Informatica

9

Penvoerend departement

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

10









Embedded systems institute Het doel van dit project is de industrie concurrerender te maken met producten die ‘embedded systems’ bevatten en om ‘embedded systems’onderwijs en onderzoek aan universiteiten en instituten te stimuleren. Daartoe zullen onderzoeksprojecten worden uitgevoerd in een productieomgeving als laboratorium. Embedded systems institute Economische Zaken

MultimediaN Het versterken van wetenschap, cultuur, economie en de kwaliteit van informatie, als essentiële ingrediënten voor de totstandkoming van de kenniseconomie. Daartoe wil MultimediaN de volgende doelstellingen realiseren: vormen van een excellent multimediawetenschap- en experimenteerlab als een virtueel instituut met een gecoördineerd en bestuurbaar onderzoeksplan met volledig gecommitteerde industriële participatie; overdragen van fundamentele kennis en resultaten van toegepast onderzoek naar de ICT-wereld; vragen van de industrie articuleren in nieuwe onderzoeksuitdagingen; opnieuw versterken van de vaardigheden- en –innovatietransfer tussen multimediawetenschap en markt door een transparante visie op technologie door middel van exemplarische leeromgevingen (demonstrators). Stichting MultimediaN Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Interactive collaborative information systems Voorkomen dat chaos in de omgeving leidt tot chaos in het besluitvormingsproces bij bedrijven en organisaties. Het programma bevat het gebruik van ‘Collaborative Decision Support Systems’, een combinatie van innovatieve intelligente agenten, ‘self learning’ en ‘human-computer interface’ technologie. Thales Research & Technology Nederland Economische Zaken

LOFAR De basis van het project wordt gevormd door clusters van kleine antennes. Deze worden onderling verbonden door een breedbandig glasvezelkabel netwerk dat wordt bestuurd door een hypercomputer. In deze geavanceerde onderzoeksinfrastructuur zal worden samengewerkt op de gebieden astrofysica, geofysica en landbouw. Stichting Astronomisch Onderzoek in Nederland Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

11

thema: gezondheids-, voedings-, gen- en biotechnologische doorbraken Titel programma Doelstelling









Assessing the living soil (ecogenomics) Dit voorstel betreft "ecogenomics" en heeft tot doel om door samenvoeging van moleculaire onderzoeken en faciliteiten te komen tot een ‘high potential’ kennisinfrastructuur. Het project focust op de bodem en zal komen tot nieuwe wetenschappelijke informatie voor het "Biotechnology- for-Nature" veld en nieuwe productontwikkelingsmogelijkheden in de landbouw en milieubeschermingsdiensten. Bio Detection Systems Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Genomics of host-respiratory virus interactions Towards novel intervention strategies (VIRGO) Het ontwerpen van nieuwe vaccins en andere interventiestrategieën voor menselijke en dierlijke virusinfecties van de luchtwegen. Hieraan zal worden samengewerkt tussen academische en industriële experts op het gebied van infectieziekten, genomica, bio-informatica en modellering. Vironovative Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Coeliac disease consortium Het Coeliac Disease Consortium (CDC) is een netwerk van deskundigen en houdt zich bezig met verbetering van de diagnosestelling van patiënten, die leiden aan deze chronische ziekte. Daarnaast zal worden gewerkt aan de beschikbaarheid van veilig voedsel. Cebeco Seeds Group Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Biorange Bio-informatie omzetten in kennis en toepassingen ten behoeve van onderwijs en onderzoek op het gebied van life sciences. Er wordt gestreefd naar gerichte kennis en een verbeterde kennisinfrastructuur in de bioinformatica om gerichte beschikbaarheid van data te bevorderen. Stichting Netherlands Bioinformatics Centre Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Molecular imaging of ischemic heart disease Het visualiseren van moleculaire processen die ten grondslag liggen aan hart- en vaatziekten, met name chemische hartziekten. Cardiovasculair Research Instituut Maastricht Volksgezondheid, Welzijn en Sport

12











Stem cells in development and disease Het identificeren en karakteriseren van de genetische cascades en regulerende wegen die de celidentiteit regelen tijdens de ontwikkeling in diverse stamcel- en weefselstelsels. Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Neuro-bsik mouse phenomics Het opzetten van een Nederlands muis-phenomics-platform. Het beoogde resultaat is een aantal muizenstammen dat door de onderzoekswereld en het bedrijfsleven kan worden gebruikt voor het identificeren van nieuwe medicijnen en diagnostische kenmerken en bijvoorbeeld het testen van bestaande medicijnen op schadelijke neveneffecten. Erasmus Universiteit Rotterdam Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Innovative cluster nutrigenomics Onderzoek naar “biomarkers” die als vroege indicatoren van het “metabolic stress syndrome” kunnen dienen en naar “novel food components” ter preventie en/of behandeling van het syndroom. Wageningen Centre for Food Sciences Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Netherlands proteomics center De inrichting van een Nederlands proteomics center (npc) om proteomicsfaciliteiten en -kennis te bundelen en te coördineren in Nederland. Daarnaast krijgt het npc ook een ‘hotel-functie’ voor onderzoekers. De resultaten worden gebruikt voor verder onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, diagnostica en laboratoriumapparatuur. Netherlands proteomics center Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Trauma related neurological disorders Dit programma betreft het Complex regional pain syndrome (CRPS). Voorbeelden zijn: RSI, whiplash en fibromyalgie. Het aantal patiënten met deze ziekten is de laatste jaren fors gestegen in Nederland. Via een multidisciplinaire aanpak (epidemiologie, genetica, pharmacotherapeutische trials en ontwikkeling van nieuwe meetinstrumenten en methoden) wordt beoogd de klachten effectief te kunnen behandelen. Technische Universiteit Delft Volksgezondheid, Welzijn en Sport

13





Dutch program for tissue engineering Het programma heeft 3 pijlers: ‘tissue engineering’onderzoek (stamcellen, stellagematerialen en bioreactoren), klinische toepassingen en een kennisverspreidings- en kennisexploitatieprogramma. Daarnaast zal een groot deel van het onderzoek plaatsvinden in de kliniek met toepassingen in kraakbeen, bot, hart en bloedvaten, lever, huid en zenuwstelsel. Universiteit Twente Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Cyttron: a window on the molecular machinery of life Het bewerkstelligen van een geïntegreerde infrastructuur voor ‘bio-imaging’ en modellering van cellen. Doel is de moleculaire oorzaken van ziekten te identificeren ter voorkoming van ziekten en ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en therapieën. Universiteit Leiden Volksgezondheid, Welzijn en Sport

thema: microsysteem- en nanotechnologie Titel programma Doelstelling






Biomade Het ontwikkelen van nieuwe kennis en technologieën op het gebied van de moleculaire (bio-)nanotechnologie en het vermarkten van deze kennis om daarmee weer middelen te genereren die ingezet kunnen worden bij nieuwe kennisontwikkeling. Stichting BioMaDe Technology Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

NanoNed NanoNed is een nationaal nanotechnologienetwerk, bestaande uit gespecialiseerde kennisinstituten en Philips. Het voorstel bevat 'flagships', waarin technologie wordt ontwikkeld. Daarnaast zal in Nanolab Nederland de infrastructuur voor de nanotechnologie gerealiseerd gaan worden. Voor de verspreiding van kennis is een 'transfer' en 'assessment' programma opgezet. Universiteit Twente Economische Zaken

MicroNed Het MicroNed programma heeft tot doel (a) een duurzame kennisinfrastructuur op het gebied van micro-systeemtechnologie op te bouwen, (b) de fundamentele en multidisciplinaire kennisbasis van micro-systemen te versterken, (c) de kloof tussen wetenschappelijk onderzoek en commerciële toepassing te verkleinen, (d) MST trainingen op verschillend niveau te verzorgen en (e) spin-off research te realiseren. Technische Universiteit Delft Economische Zaken

14

KIS-3)

Recommend Documents