OKT
12
HAN-studenten ‘snuffelen’ p. 3 bij Railinfra Opleidingen
Digitaal Veiligheidspaspoort gaat hele railinfrasector aan
Minor Railtechniek uit de startblokken
p. 4
opleidingen
Digitaal Veiligheidspaspoort gaat de gehele railinfrasector aan Wat is het Digitaal Veiligheidspaspoort? Het Digitaal Veiligheidspaspoort is een initiatief van ProRail om het aantal veiligheidsincidenten nog verder terug te dringen. Het Veiligheidspaspoort krijgt de vorm van een creditcard waarop digitaal te lezen is of de gebruiker voldoet aan de aan hem gestelde veiligheidseisen. Tevens fungeert het als Bewijs van Toegang. Iedereen die ProRail terrein betreedt, dient in de toekomst in het bezit te zijn van een Digitaal Veiligheidspaspoort dan wel Digitaal Bewijs van Toegang. Gestart wordt met het verstrekken van het Digitaal Veiligheidspaspoort “Een zeer belangrijk doel voor ProRail is het terugdringen van incidenten. Dit is de belangrijkste aanleiding
aan personen die in de gevarenzone (zone A), nabijheidszone B of op een
geweest om het nieuwe Digitale Veiligheidspaspoort te ontwikkelen. Een enorm project voor, maar ook door
bouwplaats werken. Deze groep dient in verband met verhoogde risico’s
de railinfrasector.” Aan het woord is Pepijn Cuypers (ProRail) die als projectleider verantwoordelijk is voor de
op onder andere aanrijding, de Veiligheidstraining te volgen. De uitvoering
ontwikkeling en implementatie van het nieuwe veiligheidspaspoort, een nieuw pasje op creditcard-formaat.
hiervan is voor een groot deel neergelegd bij Railinfra Opleidingen.
Lees alles over het Digitaal Veiligheidspaspoort op pagina 3 t/m 6
• 40 jaar bij het spoor maar voorlopig nog niet klaar… • RIO test nieuwe werkzoneschakelaars voor ProRail
HAN-studenten ‘snuffelen’ bij Railinfra Opleidingen:
“We mochten een échte bijdrage leveren…” Als eerstejaars student
Op de eerste dag maakten we
Opleidingskunde (Hogeschool
kennis met de begeleiders van de
• Minor Railtechniek uit de startblokken
Arnhem en Nijmegen) wordt
stage. Na een introductie kregen
er van je verwacht dat je je
we van directeur Willem Brummel
oriënteert op het vak. Bij
een uitgebreide rondleiding
• Succesvolle testmontage Pfisterer leidingonderbrekers bij RIO
Railinfra Opleidingen kregen tien
door het bedrijf. Ik heb nog
studenten de kans om gedurende
nooit zo veel simulatieruimten in
drie dagen een stageopdracht
één opleidingscentrum gezien,
uit te voeren. Dit maakte al veel
heel mooi. Het zorgde er vooral
in groepen en kregen we de
De rest van de stage bogen
studenten enthousiast, met name
voor dat ik me (buiten de puur
opdrachtbeschrijving:
we ons over deze vraag, om
• Van SERV naar VVRV
omdat we bij Railinfra Opleidingen
technische aspecten) een goede
Hoe kan Railinfra Opleidingen de
op de laatste dag met een
• Railcollege op het goede spoor
een échte bijdrage mochten
voorstelling kon maken van de
bestaande e-learning aantrekke
advies te komen. We hebben
leveren, en dat is altijd leuker dan
verschillende opleidingen die
lijker maken door toepassing van
ons georiënteerd op het
‘snuffelen’!
worden aangeboden. Na de
sociale interactie (social media) en
rondleiding werden we opgedeeld
(serious) gaming?
www.railinfraopleidingen.nl
Willem Brummel leidt studenten rond in het practicum
Lees verder op pagina 2
1
(Vervolg van pagina 1)
groep het vraagstuk op zijn eigen
Bij deze wil ik namens alle opleidings
manier heeft benaderd. Van concrete
kundestudenten met name Miriam en
e-learningplatform ‘Trainweb 2.0’ en
gedetailleerde adviezen tot de wat
Margaret bedanken voor de geweldige
de verschillende literatuur die ons
algemenere basale adviezen. Nadat
begeleiding van de stagedagen. We
door de begeleiders werd aangereikt.
alle presentaties waren gegeven was
hebben erg genoten van hun creatieve
het laatste woord aan de ‘jury’! Na
invulling van de bijeenkomsten, de
De tweede dag stond vooral in het
mooie en nuttige feedback maakte
heerlijke lunches en (vooral ook)
teken van informatievoorziening. We
zij bekend dat adviesgroep ‘Org!dee’
de uitgebreide voorbereidingen
kregen de kans om systematisch onze
het beste advies gegeven had. Deze
die zij getroffen hebben om ons te
vragen te stellen aan verschillende
adviesgroep kwam met een mooie
ondersteunen bij het uitvoeren van de
opleidingsadviseurs en ontwikkelaars.
presentatie, adviezen over media
opdrachten. Wij kijken terug op een
Zo kregen we inzicht in het beroep
als Glogster en een zelfbedachte
leuke en leerzame stage! Nogmaals,
van opleidingskundig adviseur en
competitievorm voor e-learning, als
bedankt, dit was meer dan een
hebben we nóg meer informatie
beste uit de verf.
snuffelstage!
kunnen verzamelen om ons advies aan te scherpen.
Het was erg leuk om te horen dat
Stijn Schetters,
Nu 40 jaar bij het spoor maar even voorlopig nog niet klaar… niet gebleken voor Railinfra Opleidingen.
mochten we onze adviezen
Dat motiveert ons als studenten
uitbrengen. Deze bleken erg divers
enorm en geeft echt meerwaarde aan
en het was mooi om te zien hoe elke
het uitvoeren van de stageopdracht.
student Opleidingskunde aan de
Column
veel adviezen en ideeën nuttig zijn
Op de derde en laatste stagedag
Hogeschool Arnhem en Nijmegen
Theo Obbens nog onmisbaar als ondersteuner van de opleiders goed mogelijk benaderen. Zeker nu er steeds minder buiten kan,
Het lijkt een beetje tegenstrijdig. Aan de ene kant zijn we
moeten we de buitensituaties
druk bezig met het interesseren van jongeren voor de
zo goed mogelijk nabootsen.
railinfrasector en aan de andere kant hebben we te maken
Onze wisselloods speelt hierin
met een crisis. Het wordt overal minder. Mensen worden
bijvoorbeeld een belangrijke rol.
ontslagen, de werkloosheid neemt toe, er wordt bezuinigd
Bepaalde handelingen moet je
en er wordt geherstructureerd. Uit een recent onderzoek
natuurlijk met de hand blijven doen.
blijkt dat wij Nederlanders weinig vertrouwen hebben
Denk aan een opleiding als Wissels
in een snelle afloop van de crisis en dat we verwachten
mechanisch. Het ombouwen kun je
dat de economische situatie de komende jaren zal
niet simuleren, dat moet je gewoon
verslechteren. Je zou bijna denken dat de noodzaak om
met de hand doen.”
jongeren te interesseren niet meer aan de orde is, omdat diverse bedrijven bezig zijn hun personeelsbezetting af
Software als ondersteuning
te slanken. Dus wat is het probleem eigenlijk? Toch is
Al rond 2000 schreef Theo
het belangrijk dat we doorgaan. De vergrijzing laat zich
zelf programma’s om het
niet tegenhouden, ook niet als we allemaal iets langer
lesgeven te perfectioneren.
doorwerken. Door de uitstroom van uitvoerend personeel
Softwareprogramma’s waar
in de railinfrasector ontstaat vanaf 2015 een tekort. Als
Toen Theo Obbens in 1972 begon bij NS in Amsterdam
meerdere opleiders reeds gebruik van maakten en maken.
je dat wilt opvangen moet je er op tijd bij zijn, want de
maakte hij nog net de klassieke beveilliging met armseinen
Deze programma’s zijn gekoppeld aan bepaalde
mensen moeten ook nog opgeleid worden. Daarom begint
mee. In 1974 ging men over op de ‘moderne’ B-relais. Na
opleidingen. Door deze softwareprogramma’s op te delen
de wervingsuitdaging uiterlijk in 2013. De werving zal niet
ongeveer 20 jaar seinwezen in Amsterdam en een periode
in modules is het voor meer opleiders mogelijk om deze
eenvoudig zijn. Het aantal leerlingen dat voor techniek
in Utrecht, kwam hij in 1998 als opleider in dienst bij het
programma’s te gaan gebruiken. Deze modules komen dan
kiest is sterk gedaald. Zo blijkt bijvoorbeeld uit een recent
tegenwoordige Railinfra Opleidingen.
in een softwarebibliotheek te staan waar elke collega bij kan.
arbeidsmarktonderzoek van Kenteq dat het aantal vmbo-
Ook voor het overdragen van specifieke kennis wordt
leerlingen elektro-, installatie- en metaaltechniek vanaf
Vrijwel alle opleidingen voor treinbeveiligingssystemen heeft
gebruik gemaakt van software. Dit programma neemt alle
2006 gedaald is van ruim twintigduizend naar nog geen
hij in de jaren gegeven (“De oudere technieken, dus geen
handelingen die op een beeldscherm gedaan worden op. Dit
tienduizend leerlingen (in heel Nederland!). Bovendien
VPI en EBS”). In maart vorig jaar mocht hij met pensioen,
wordt gedaan met het opnemen van geluid en met behulp
heeft de Randstad in verhouding veel minder leerlingen
maar zijn werk bij RIO was eigenlijk nog lang niet af. Hoewel
van een webcam.
techniek ten opzichte van het totale aantal jongeren,
hij vandaag de dag geen opleidingen meer geeft, is hij nog
Theo: “Alles wat ik maak probeer ik direct van commentaar
terwijl daar juist de vraag het grootst is. De problematiek
steeds van onschatbare waarde bij de ondersteuning van
en uitleg te voorzien. Hierdoor zal het overdragen van mijn
is niet verdwenen maar komt misschien iets later dan
opleiders. Zo schrijft hij complete softwareprogramma’s,
kennis op het gebied van software gemakkelijker worden.”
we gedacht hadden. Daarom mag het nu even niet te
heeft hij een nieuwe modelbaan ontwikkeld en maakt hij zich
lang duren. Laten we deze tijd goed gebruiken en de
Ontwikkelingen
initiatieven zoals het Railcollege en de Rail Academy tot
Veel nieuwe ontwikkelingen op het gebied van multimedia
een groot succes maken. Aan ons zal het niet liggen, want
Simulaties
volgt Theo op de voet. “Er wordt via internet al les gegeven
wij zetten ons er vol voor in. Laten we met elkaar, ondanks
Het klinkt heel simpel: als jongens met B-relais werken heb
zonder dat de leraar fysiek aanwezig is. Dat is niet meer iets
alle sombere berichten, met volle vaart doorgaan om de
je om alles te begrijpen wel een complete modelbaan nodig.
van de verre toekomst. Bij RIO zie je bijvoorbeeld al met
jeugd warm te maken voor het spoor, want wie de jeugd
Dus bouwde Theo een heel sporenplan in simulatie, waarbij
e-learning dat mensen thuis of op het werk in hun eigen
heeft, heeft de toekomst!
de B-relais door software worden aangestuurd. Theo: “Alles
tijd kunnen leren of iets na kunnen kijken. Zo kan ik me
moet zo dicht mogelijk bij de realiteit liggen. De jongens die
voorstellen dat we in de toekomst ook meer met tablets
Willem Brummel
een opleiding volgen moeten zien wat een treindienstleider
gaan werken. Eigenlijk is niets onmogelijk.” Maar, zo besluit
directeur Railinfra Opleidingen
in het echt ook ziet. Alle opleidingen moeten de praktijk zo
Theo, “de praktijk blijft altijd!”
sterk voor een nog modernere wisselloods.
2
OPMERKELIJK 10/12
Digitaal Veiligheidspaspoort gaat de gehele railinfrasector aan (Vervolg van pagina 1)
Digitaal Veiligheidspaspoort: incidenten verder terugdringen “Een zeer belangrijk doel voor ProRail is het terugdringen van incidenten. Dit is de belangrijkste aanleiding geweest om het nieuwe
willen dat medewerkers op of aan
in gesprek gaan. Deze dilemma’s
opgeslagen in een database.
het spoor beseffen hoe belangrijk
zijn afgeleid van de Life Saving
Eventuele opgelegde sancties
veiligheid is en elkaar hier op
Rules. Tevens moeten zij de
na overtreding van één van de
aanspreken.
nieuwe veiligheidstoets ‘Toegang
Life Saving Rules kunnen ook
heel goed van bewust dat dit
tot het spoor’ behalen. Dit is
worden opgenomen. Pepijn:
project niet kan slagen zonder
een digitale toets die het huidige
“De bedoeling is dat er op
draagvlak. Daarom hebben we
‘Veiligheid langs het Spoor’
verschillende plaatsen kaartlezers
vanaf dag 1 ook zoveel mogelijk
vervangt en noodzakelijk is om
komen waar medewerkers met
vertegenwoordigers uit de sector
een Digitaal Veiligheidspaspoort
hun paspoort kunnen in- en
betrokken bij alle activiteiten en
te verkrijgen. De eerste (doel)
uitchecken. Het in- en uitchecken
deelprojecten. Want uiteindelijk is
“We willen geen betweters zijn. Mensen moeten elkáár aanspreken!”
Digitale Veiligheidspaspoort te ontwikkelen. Een enorm
Eind vorig jaar zijn we begonnen
groep bestaat uit medewerkers
helpt bijvoorbeeld ook een
iedereen gebaat bij een veiligere
project voor, maar ook door de
met het project. De eerste
van ProRail en ingenieursbureaus
LWB’er met het vaststellen of er
werksituatie.”
railinfrasector.” Aan het woord is
opdracht was het helder
Pepijn Cuypers (ProRail) die als
omschrijven van de ‘Life Saving
projectleider verantwoordelijk
Rules’, veiligheidsregels die
is voor de ontwikkeling en
gelden op ProRail terrein. Een
implementatie van het nieuwe
bedrijf als Shell werkt hier al veel
veiligheidspaspoort, een nieuw
langer mee, maar voor het spoor
pasje op creditcard-formaat.
zijn dit soort regels vaak lastiger te omschrijven. Met name voor
Pepijn: “Het is voorgekomen dat
het draagvlak was het daarom
medewerkers aan het spoor na
van cruciaal belang dat we
ontslag wegens één of meerdere
vertegenwoordigers vanuit de
veiligheidsovertredingen een
hele sector erbij betrokken. Met
dag later alweer aan de slag
naast ProRail, vertegenwoordigers
waren, bijvoorbeeld voor een
van de aannemers, de ingenieurs
en kan medio november
nog personeel op zijn werkplek
Handhaving en sanctionering
ander bedrijf. Dit willen we in de
bureaus, Stichting railAlert,
met de Veiligheidstraining
aanwezig is. Onlangs werd nog
“Het naleven van de Life
toekomst voorkomen. Hierbij
beveiligingsbedrijven en Railinfra
beginnen. Medewerkers van de
een spoor vrijgegeven terwijl er
Saving Rules moet een
hoort ook de mogelijkheid
Opleidingen in diverse werk-,
aannemers, onderaannemers en
achteraf nog een ploeg bleek te
vanzelfsprekendheid zijn.
om na overtreding van de Life
stuur- en klankbordgroepen zijn
andere bedrijven als werkplek
lopen!
Functionarissen die getraind
Saving Rules sancties op te
we hierin geslaagd.”
beveiligingsbedrijven en
Voor controle en handhaving
worden om te handhaven, zullen
ZZP’ers, komen vanaf januari
zal ook mobiele scanapparatuur
op naleving toezien. Overtreedt
leggen die gekoppeld worden aan het paspoort. Daarnaast
Digitale toets en trainingsdag
2013 in aanmerking voor de
komen. Voor het handhaven
iemand de Life Saving Rules dan
wil ProRail als opdrachtgever
Personen die in de gevarenzone
Veiligheidstraining.
hebben we functionarissen van
is het aan de werkgever om hier
zeker weten dat mensen legaal
(zone A), nabijheidszone B of
ProRail benoemd, maar ook
maatregelen op te nemen. Dit kan
aan het werk en competent zijn.
op een bouwplaats werkzaam
andere partijen in de sector gaan
variëren van een waarschuwing
In een notendop vormen dit de
zijn, ontvangen het Digitaal
Kaartlezers voor in- en uitchecken
hier een rol in spelen. Ik kan me
tot zelfs een (tijdelijke) blokkering
aanleidingen om het project
Veiligheidspaspoort pas nadat
De planning is dat in het derde
voorstellen dat een LWB’er straks
van het paspoort.” Momenteel
‘Digitaal Veiligheidspaspoort’ op
zij bij Railinfra Opleidingen
kwartaal van 2013 de kaartjes
met een digitale scanner direct
wordt een sanctioneringsmatrix
te starten. Maar, zoals ik in de
de Veiligheidstraining hebben
fysiek gedrukt gaan worden. Tot
kan zien of iemand bevoegd is op
opgesteld die is gekoppeld aan
inleiding al zei: het voornaamste
gevolgd. Dit is een training van
die tijd worden alle gegevens,
een bepaalde plek te zijn en over
de Life Saving Rules. Net als bij
doel is natuurlijk terugdringing
een dagdeel waarbij verschillende
zoals resultaten van de toets
de noodzakelijke bevoegdheden
beginnende autobestuurders
van incidenten. Dit past ook in
dilemma’s aan bod komen en
Toegang tot het Spoor en de
beschikt. Enige scepsis zal er
het strategisch plan van ProRail
waarover deelnemers met elkaar
gevolgde veiligheidstraining,
altijd blijven, en we zijn ons er
Lees verder op pagina 4
waarin veiligheid de hoogste prioriteit heeft. Kortom, hier is de hele railinfrasector bij gebaat.” Zeker niet minder belangrijk is de zachte kant van veiligheid, het creëren van bewustwording en veiligheidsbesef. “Het is niet de bedoeling dat we het mensen moeilijk gaan maken met nog meer regeltjes en trainingen. We
www.railinfraopleidingen.nl
3
(Vervolg van pagina 3) komt er een puntensysteem waarbij het idee is dat de matrix een minimum maatregel voorschrijft. Pepijn: “Een over treding heeft een maatregel tot gevolg. Niet iedere overtreding leidt direct tot een blokkering van het paspoort. Het niet aanmelden bij een veiligheidsfunctionaris heeft een ander soort maatregel
toets Toegang tot het Spoor
tot gevolg, dan wanneer je in
is door RIO ontwikkeld, de
dronken toestand op je werk
veiligheidstrainingen zijn
plek verschijnt. Afhankelijk van
ontwikkeld en worden vanuit RIO
het soort overtreding en of
uitgevoerd. De trainers werden
veiligheidsregels worden beschouwd. Deze Life Saving Rules zijn eind februari 2012
deze voor het eerst of al eerder
na werving en selectie door
is gemaakt, bepaalt de werk
Railinfra Opleidingen aangesteld
opgesteld in samenwerking met vertegenwoordigers van partijen uit de sector
gever de maatregel. Zodra dit
en geïnstrueerd. Over wat hier
(de Stichting railAlert, aannemers, ingenieursbureaus en werkplekbeveiligingsbedrijven).
beleid helemaal is uitgewerkt en
allemaal bij komt kijken kunt u
In juni 2012 zijn deze veiligheidsregels aangescherpt om handhaving hierop te
afgestemd, zullen we hier naar de
uitvoerig lezen in dit speciale
railinfrasector over communiceren.
katern van deze Opmerkelijk. Pepijn: “De samenwerking verliep
“Het belangrijkste doel is het terugdringen van incidenten!”
Life Saving Rules De Life Saving Rules zijn regels die door ProRail en de sector als belangrijke
vergemakkelijken. Een alles overkoepelend gebod is dat we elkaar aanspreken op onveilig gedrag.
en verloopt zeer goed.” Met name de kwaliteit op verschillende vlakken en de strakke planning, noodzakelijk voor een project van deze omvang, kan hij zeer
1. Meld u altijd aan en af bij de verantwoordelijke veiligheidsfunctionaris. 2. Ga alleen aan het werk met uw Digitaal Veiligheidspaspoort en de instructie van een veiligheidsfunctionaris.
Ook in de commissie handhaving
waarderen. Iedere twee weken
zitten weer vertegenwoordigers
is er een vast overleg, maar
3. Volg altijd de instructie.
van de Stichting railAlert, de
ook tussentijds wordt er veel
4. Draag de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s).
aannemers, ingenieursbureaus
over en weer gecommuniceerd.
en ProRail. Iedere overtreding
Hoewel er nog een hoop werk
wordt gemeld bij de commissie.
te doen is, kunnen de partijen
6. Begeef u niet onder hangende lasten.
De commissie gaat toetsen of
tevreden terugkijken op het werk
7. Voer alleen taken of activiteiten uit, die u kan en mag uitvoeren.
de werkgever ook de minimale
dat het afgelopen jaar is verzet.
maatregel neemt die hoort bij de
“In november starten de eerste
overtreding. Maar ik kan niet vaak
trainingen en wordt er getoetst.
genoeg zeggen: het valt en staat
Het is spannend, maar ik heb er
met veiligheidsbewustzijn. Je moet
alle vertrouwen in dat we de juiste
weten en snappen waarom je
weg zijn ingeslagen!”
5. Bel altijd op een veilige plek.
8. Werk niet onder invloed van alcohol, drugs of bewustzijnsbeïnvloedende middelen. 9. Werk alleen met goedgekeurd gereedschap.
een helm draagt. Daar moet geen discussie over zijn. De Life Saving Rules zijn niet alleen duidelijk, het zijn ook logische zaken waar iedereen achter staat. We willen geen betweters zijn. We moeten elkaar aanspreken!”
Vruchtbare samenwerking met RIO Railinfra Opleidingen is vanaf de start van het Digitale Veiligheidspaspoort betrokken bij het project. De nieuwe
4
OPMERKELIJK 10/12
The making of… “Zoals ook Pepijn aangeeft gaat het vooral om besef en
12 personen gaan de deelnemers vervolgens in discussie.
bewustwording. Hoe ga je om met lastige situaties? Het
Nadat ook een expert zijn licht heeft laten schijnen op de
buiten werken wordt er niet gemakkelijker op. Mensen
situatie, volgt tot slot van de training nog een kort filmpje
moeten meer doen in minder tijd. We willen allemaal op
waarin directieleden van ProRail, Strukton, Movares en de
een veilige manier omgaan met de werkdruk. De ideale mix
Stichting railAlert onder begeleiding van Joost Karhoff (van
vinden tussen werk en veiligheid. Dit laatste staat centraal
AT5) discussiëren over veiligheidsissues.
in de programma’s die we hebben ontwikkeld. We zijn naar ProRail toegestapt met het voorstel om lastige situaties,
“Ik wil dat mensen hiervan zeggen: Dít ging ergens over!”
Martin Hartensveld: “We gaan voor een programma dat de mensen raakt. Zonder belerend vingertje!”
dilemma’s, te beschrijven waarbij verschillende factoren
Martin Hartensveld (Programmamanager Veiligheid,
keihard voorbeeld van ‘mag dit?’ of ‘welke regel is hier
Railinfra Opleidingen): “ProRail kwam eind vorig jaar
van toepassing?’, maar dilemma’s die geen duidelijk ‘ja,
bij ons met de vraag: Op welke wijze kunnen we
dit mag’ of ‘nee, dit mag niet’ als antwoord hebben maar
Martin: “We gaan voor een programma dat de mensen echt
onze veiligheidsboodschap naar alle betrokkenen
juist oproepen tot discussie. Dat vond men een goed idee.
raakt. Zonder belerend vingertje en gezamenlijk met de
communiceren? Vanuit de bestaande regels moet duidelijk
Vervolgens hebben we samen met de mensen van de
hele railinfrasector! Wij zijn pas tevreden als de mensen die
worden gemaakt hoe het moet en hoe het niet moet. Wat
werkvloer dilemma’s in kaart gebracht en een voorselectie
hier een Veiligheidstraining hebben gevolgd met een goed
me persoonlijk erg aansprak is dat de railinfrasector samen
gemaakt van een 9-tal dilemma’s. Deze hebben we overlegd
gevoel naar huis gaan. Als mensen worden uitgenodigd voor
investeert zonder dat er direct aanleiding bestond in de
met de door ProRail samengestelde klankbordgroep. We
een Veiligheidstraining reageren ze vaak wat behoudend.
vorm van een ongeval of ander ernstig incident. Normaal
hebben alles gelinkt aan de vijf veiligheidsprincipes van de
Soms zelfs bevooroordeeld… Het zou mooi zijn als de
zie je vaak acties ná een incident, maar in dit geval gaat het
Stichting railAlert en de Life Saving Rules van ProRail.”
mensen hiervan zeggen: dít ging ergens over!”
van invloed kunnen zijn op de specifieke situatie. Dus geen
dus om preventieve actie. En bovendien een grote operatie, ook voor ons als RIO is dit een hele klus die we met beide
Tijdens de Veiligheidstraining worden de dilemma’s in de
handen aanpakken.”
vorm van korte filmpjes getoond. In groepen van maximaal
www.railinfraopleidingen.nl
5
Toegang tot het Spoor: ‘kennis van de huisregels van ProRail’
Na het afsluiten van de toets wordt het resultaat op het scherm getoond en opgeslagen in het administratiesysteem van de Stichting railAlert. Via de e-mail ontvangt de contactpersoon (en de deelnemer als het e-mailadres is opgegeven bij inschrijving) de uitslag van de toets. Bij
Tot op heden ging het bij het digitale programma Veiligheid
verklaring hebben en bevoegd zijn om bewijzen van toegang
positief resultaat wordt een (printbare) verklaring bijgevoegd
langs het spoor voornamelijk over veilig werken langs het
te verstrekken.
dat de toets succesvol is afgelegd. De geldigheidsduur van
spoor. In het nieuw ontwikkelde programma Toegang tot
het toetsresultaat is drie jaar.
het Spoor gaat het niet zozeer om veilig werken, maar om
In een later stadium komt deze verklaring uiteraard op het
de huisregels van ProRail. Deze huisregels moet iedereen
paspoort te staan.
kennen die toegang tot het spoor wil hebben (alleen met Bewijs van toegang!). De deelnemer leert de huisregels
Praktijksituaties gefilmd
aan de hand van filmpjes, feiten en oefenvragen. Na het
Henriëtte van Amerongen is binnen RIO verantwoordelijk
doorlopen van het programma komt de deelnemer in de
voor de totstandkoming van het nieuwe programma met
toetsomgeving van de Stichting railAlert, waar hij de digitale
de digitale toets. “Vanaf 1 oktober is de website online. Het
toets kan maken. Hiervoor is een toegangscode nodig.
nieuwe programma is aanzienlijk anders dan ‘Veiligheid
Deelnemers aan de Veiligheidstraining voor het Digitaal
langs het spoor’. Niet alleen qua inhoud, maar vooral qua
Veiligheidspaspoort ontvangen de toegangscode bij de
opzet. Alles is visueel, met filmpjes, foto’s en heldere korte
start van de training. Degenen die geen Veiligheidstraining
teksten. De situaties zijn stuk voor stuk praktijksituaties die
volgen, worden ingeschreven via geautoriseerde
men bij wijze van spreken zelf kan meemaken. Dit spreekt
contactpersonen van de bedrijven die van Prorail een
de mensen denk ik erg aan.”
Veiligheidstraining:
samen discussiëren over dilemma’s aanmerking te komen voor het Digitale Veiligheidspaspoort. De Veiligheidstraining start met het maken van de toets Toegang tot het Spoor. Daarna worden drie dilemma’s behandeld waarover men in groepen van maximaal twaalf deelnemers discussieert. In de voorbereiding, zo vertellen de opleidingskundigen, is met meerdere groepen mensen gekeken welke dilemma’s het beste aansluiten bij de Life Saving Rules en de dagelijkse werkpraktijk. Na diverse terugkoppelingen met ProRail werden scenario’s
Annemarie Mühl en Miriam Koppers zijn als opleidings
beschreven, previews gemaakt en uiteindelijk liggen er
kundig adviseurs bij RIO direct betrokken bij de ontwikkeling
korte films klaar die ieder een bepaald veiligheidsdilemma
van de Veiligheidstraining. Een klus met impact wanneer
bevatten. Na de film volgt een discussie, waarna een expert
je bedenkt dat het gaat om een Veiligheidstraining voor
in een filmfragment zijn visie geeft op het dilemma. De
minimaal tienduizend personen uit de railinfrasector.
training wordt afgesloten met een korte film waarin diverse directieleden uit de sector hun licht laten schijnen op
De Veiligheidstraining (die een dagdeel in beslag neemt)
veiligheid. Op 26 september jl. vond de eerste pilot plaats.
maakt deel uit van het pakket eisen dat nodig is om in
De eerste reacties waren zeer positief.
Intensief programma voor begeleiders Veiligheidstrainingen Voor de grote hoeveelheid Veiligheidstrainingen die
de begeleiders zouden moeten voldoen. Over de
Vinger aan de pols!
dit en komend jaar worden gegeven zijn uiteraard ook
respons zijn we zeer tevreden: we hebben inmiddels 29
Zowel de 1e als de 10.000e deelnemer verdient een
begeleiders nodig. Binnen RIO waren Ella Türkyılmaz en
begeleiders uit de sector geselecteerd. Het trainingstraject
kwalitatief goede Veiligheidstraining. De begeleider speelt
Miriam Koppers verantwoordelijk voor het trainingstraject
voor de begeleiders bestaat uit het bijwonen van de
daar een belangrijke rol in. Dit borgt RIO samen met de
voor de begeleiders. Concreet hielden zij zich tot nu toe
Veiligheidstraining en twee dagen didactische training.
begeleiders door:
bezig met de werving, selectie, en het ontwikkelen van het
Tijdens de didactische training krijgen de begeleiders
1. de evaluatie van de Veiligheidstrainingen,
trainingsprogramma.
handvatten voor het begeleiden van discussies en het
2. terugkomdagen voor de begeleiders en
“Via ProRail hebben we een profiel gepubliceerd waaraan
omgaan met deelnemers.”
3. coaching van de begeleiders op basis van lesbezoeken.
6
OPMERKELIJK 10/12
Succesvolle testmontage Pfisterer leidingonderbrekers bij RIO Eerste LO’s reeds gemonteerd op Utrecht CS
Meerwaarde voor de branche
ProRail en Railinfra Opleidingen
Na modificatie is ervoor gekozen
hebben monteurs van Spitzke
Op 6 september is op het boven
afstand tussen de draagkabel
om de leidingonderbreker eerst
de leidingonderbreker succesvol
leidingpracticum van Railinfra
en rijdraad was de standaard
in het bovenleidingpracticum in
ingebouwd. De inbouw onder de
Opleidingen een nieuw type
oplossing niet mogelijk. Movares
te bouwen. Het voordeel hiervan
traverse in Utrecht is inmiddels
leidingonderbreker van Pfisterer
droeg als oplossing de Pfisterer
was dat alles overdag zonder
ook probleemloos verlopen.
ingebouwd. Voor de ombouw op
leidingonderbreker aan. Na een
tijdsdruk goed kon worden
Het bovenleidingpracticum
Utrecht Centraal is het noodzakelijk
eerste inbouw bleek een aantal
getest. Onder toeziend oog van
van Railinfra Opleidingen heeft
dat er leidingonderbrekers onder de
problemen niet direct op te
de fabrikant, de leverancier in
wederom zijn meerwaarde voor
traverse komen. Gezien de kleine
lossen.
Nederland (SEHER), Movares,
de branche bewezen.
RIO test nieuwe werkzoneschakelaars voor ProRail Veiliger en vooral veel sneller werken voor het project bij RIO: “De
Het menselijk handelen is tot een minimum beperkt waardoor de voorbereiding veel simpeler is en dat komt de veiligheid ten goede.”
nieuwe schakelaars bieden
Bij werkzaamheden aan het
Met de nieuwe werkzone
kortsluitlans aan te pas! Wanneer
enorme voordelen ten opzichte
Ontwerp en installatie
spoor komt er in de huidige
schakelaars, die de afgelopen
het werk gereed is, haalt de LWB
van de oude situatie. Men hoeft
RIO is verantwoordelijk voor het
situatie heel wat bij kijken voordat
maanden bij RIO zijn geïnstalleerd
het slot van de schakelaar, zet
niet meer het spoor in met
ontwerpen en installeren van
een bepaald werkgebied wordt
en uitvoerig worden getest, wordt
de schakelaar weer terug en
kortsluitlansen, er is minder
de testopstelling. Het testen
vrijgegeven. Zo’n twaalf weken
dit proces aanzienlijk versneld.
belt de treindienstleider, die de
communicatie over en weer en
doet RIO samen met ProRail en
van tevoren moet het werkgebied
Bovendien is het een stuk
buitendienststelling herroept.
de werkwijze is vooral voor een
een ingenieursbureau. Op dit
al worden aangevraagd, de
veiliger. In het verleden zijn er
Roel Liemburg, verantwoordelijke
ieder eenduidig en consequent.
moment is men druk bezig met
werkvoorbereider moet een
al eens tests uitgevoerd waarbij
de nieuwe software. De hardware
werkplan maken, de treindienst
een werkgebied kan worden
is gereed. In oktober worden de
leider moet geïnformeerd en bij
vrijgegeven door simpelweg
schakelaars getest in de keten
akkoord kunnen de kortsluit
één schakelaar om te zetten. De
(treindienstleider, procesleiding,
lansen op het moment van een
nieuwe techniek is efficiënter en
EBP hoofd- en onderpost,
buitendienst het spoor in. Vooral
doelmatiger en werkt als volgt:
interlocking, schakelaar). “En
dit laatste kan de nodige tijd
De LWB belt de treindienstleider
dan kan het wel eens snel
in beslag nemen. Voordat de
voor toestemming op een
gaan”, verwacht Liemburg. Na
kortsluitlansen zijn aangebracht
bepaalde zone. De treindienst
de tests bij RIO zal er een pilot
ben je al snel een half uur tot drie
leider geeft toestemming door op
plaatsvinden in operationele
kwartier verder…
zijn scherm de zone vrij te geven.
omgeving. Omdat de techniek
Dit wordt visueel gemaakt naar de
dan al bij RIO is beproefd, ligt de
Snel aan het werk!
LWB die de bewuste schakelaar
focus op het afstemmen van het
Een emplacement wordt in
omzet en deze zone letterlijk
verschillende werkzones
in de treinbeveiliging ‘op slot’
ingedeeld. Iedere werkzone wordt
doet. Binnen vijf minuten kan het
van een schakelaar voorzien.
werk beginnen en er komt geen
onderhoudsproces bij gebruik
De schakelaars worden in de treinbeveiliging letterlijk op slot gedaan
van de werkzoneschakelaar. De planning is dat de pilot medio 2013 plaatsvindt.
Minor Railtechniek uit de startblokken
Even ontspannen in de tuin van RIO
Maandag 3 september is de minor
land zich hebben ingeschreven
docenten die veelal afkomstig
Railtechniek van start gegaan.
voor de minor.
zijn uit de railinfrawereld.
Het werven van studenten voor
de deelnemers door iedereen
railinfrawereld te leren kennen. Op
te voorzien van een complete
het programma staat een groot
set veiligheidskleding. Martin
aantal excursies. Hoogtepunt van
Hartensveld, programmanager
het programma is ongetwijfeld
Veiligheid, zorgde dat de
het bouwen van een wissel dat
deelnemers kennis maakten met
later in het jaar plaatsvindt bij
de veiligheidsorganisatie. Dit is
Voest Alpine in Bussum. In een
belangrijk omdat de deelnemers
volgende uitgave van Opmerkelijk
tijdens de minor veel naar ‘buiten’
volgt een verslag van de
gaan om de praktijk van de
opgedane ervaringen.
’s Middags vertrok men naar
deze minor heeft er toe geleid
De studenten werden ontvangen
Railinfra Opleidingen waar
dat maar liefst 17 studenten van
op de Hogeschool Utrecht en
het thema ‘veiligheid’ centraal
verschillende Hogescholen uit het
maakten daar kennis met de
stond. Strukton Rail verraste
www.railinfraopleidingen.nl
7
Van SERV naar VVRV
Overgang veel meer dan alleen een nieuwe naam en huisstijl Sinds 1 juli jongstleden is de stichting Veiligheid &
van Deskundigen dat onder andere bezwaren tegen
verlopen, mede omdat we er veel begeleiding op hebben
Vakmanschap Railvervoer (VVRV) verantwoordelijk voor
examenuitslagen behandelt.
gezet en aandacht aan hebben geschonken. De resultaten van de eerste 93 machinisten zijn prima te noemen, met een
het ontwikkelen, vaststellen en up-to-date houden van
slagingspercentage van ongeveer 85%.’
examenprogramma’s voor veiligheidsfuncties in de railsector
De uitvoering van de VVRV-examens, van inschrijving
en het afnemen van de bijbehorende examens. Voor de
tot examinering, facturering en certificaatverstrekking, is
dagelijkse aansturing van de stichting heeft VVRV een
ondergebracht bij onder andere het Bureau voor Toetsing en
Nadat dit eerder dit jaar al voor machinisten gebeurde,
bureau met een directeur (Patrick van der Hoeven), een
Certificering in Amersfoort.
is met ingang van 1 september gespreksdiscipline ook voor de treindienstleider, wagencontroleur en rangeerder
coördinator (Gerrit Boelens) en een managementassistente (Kim Lemmen).
Tot 1 juli vielen de door VVRV uitgevoerde activiteiten
vervangen door de simulatietoets ‘veiligheidscommunicatie’.
onder de Stichting Examens Railvervoer (SERV). Directeur
Gerrit: ‘Hiervoor is gekozen om te voldoen aan de EU-
Patrick van der Hoeven: ‘Vanwege de implementatie
regelgeving (TSI Operations). Daarnaast bleek dat het
van EU-regelgeving, en omdat de minister meer grip
examen gespreksdiscipline nauwelijks enige selectiewaarde
op de veiligheidsexamens wilde krijgen, is een nieuwe
had. De eerste kandidaten hadden het nog zwaar. Veel
stichting opgezet. Alle examenprogramma´s worden nieuw
opleiders hebben om die reden een extra module gemaakt
ontwikkeld om ze aan de gewijzigde regelgeving te laten
om de kandidaten beter te kunnen voorbereiden. De
voldoen. Bovendien willen zowel de sector als het ministerie
slagingspercentages zijn inmiddels genormaliseerd.’
dat VVRV naast examens ook taken oppakt die te maken
Van links naar rechts: Patrick van der Hoeven, Kim Lemmen en Gerrit Boelens
hebben met het verzamelen, uniformeren en beschikbaar
‘Op stapel staan nieuwe examens voor wagencontroleur,
stellen van expertise op het terrein van de vakbekwaamheid
gevaarlijke stoffen, rangeerder, ERTMS, taal,
van veiligheidsfuncties. VVRV werkt voor de examens op
treindienstleider en praktijkexaminatoren. Voor elke
een mandaat van de Minister van Infrastructuur en Milieu,
veiligheidsfunctie worden deskundige gecertificeerde
dus voert namens haar taken uit. De SERV deed dat
praktijkexaminatoren aangesteld, die gaan opereren
namens de sector, met een aanwijzing van de minister.’
onder het gezag van VVRV en elk jaar een herinstructie volgen. Bovendien is VVRV in opdracht van de minister
Gelijk met de oprichting van VVRV is op 1 juli het nieuwe
en in nauw overleg met de railsector bezig met het
machinistenexamen ingevoerd. Het theorie-examen is
ontwikkelen van examenprogramma’s voor wegexamens en
Het bestuur van VVRV bestaat uit vijf vertegenwoordigers
inhoudelijk geheel vernieuwd, modulair opgebouwd en
materieelexamens: Ook die gaan onder de vleugels van de
van ProRail, KNV Spoorgoederenvervoer, Federatie
kan via internet overal worden afgenomen. Bovendien
minister vallen.’
Mobiliteitsbedrijven Nederland en NS. Verder wordt
is het praktijkexamen, dat door VVRV-gecertificeerde
gewerkt met een College van Expertise, dat het bestuur
praktijkexaminatoren wordt afgenomen, geheel anders van
Voor meer informatie en het laatste VVRV-nieuws kunt u
adviseert over uit te voeren projecten, en een College
opzet. Coördinator Gerrit Boelens: ‘De invoering is goed
terecht op www.vvrv.nl.
Railcollege op het goede spoor Voorbereidingen congres Ondanks alle aandacht in de media zijn veel railbedrijven nog steeds voorzichtig als het gaat om het gezamenlijk aanpakken van dit probleem. Daarom is het Railcollege
“Half september zijn nog twee opleidingen gestart; Railinfra
momenteel druk met de voorbereidingen voor een congres
Opleidingen is samen met Strukton een opleiding gestart
in het najaar.
voor monteur infra. En het roc van Amsterdam verzorgt dit schooljaar voor het eerst in samenwerking met NS Reizigers
Frank van Spaandonk, kwartiermaker bij het Railcollege:
de opleiding Machinist. Leerlingen die deze opleidingen
“Op dit congres willen we alle betrokken partijen
volgen hebben een zeer grote kans op een baan. Bij
samenbrengen om nog eens de urgentie van het probleem
NedTrain krijgen de leerlingen zelfs baangarantie!”
onder de aandacht te brengen. Railcollege wil een
Veel belangstelling bij opening TechniekFabriek
Samenwerking tussen vakopleiders en bedrijven is hot.
duurzame oplossing bieden, maar daar moeten overheid,
Meer weten over Railcollege?
bedrijven in de railsector en de opleidingen wel samen aan
Kijk dan op www.railcollege.nl.
werken! En dat is precies wat we op het congres gaan doen.
Ook kun je ons volgen op Twitter:
Informeren en activeren.”
https://twitter.com/Railcollege
over. In Nederland dreigt een tekort aan technici en perso
Start nieuwe schooljaar
neel dat op mbo-niveau is opgeleid. Momenteel schieten de
Het nieuwe schooljaar is weer begonnen en dat merken
bedrijfsopleidingen als paddenstoelen uit de grond.
we! Zoals we begin dit jaar al meldden, is bij NedTrain een nieuwe opleiding van start gegaan. Eind augustus was
Opmerkelijk is een uitgave van Railinfra Opleidingen Tekstredactie: MP Tekst, Leusden Eindredactie: Jos Gabriëls, Railinfra Opleidingen Redactieleden: Margaret de Bruijne, Jeroen Gutte,
In de vorige Opmerkelijk vertelden we reeds over het Rail
de opening van de TechniekFabriek, een samenwerkings
college, hét initiatief op het gebied van samenwerking
verband tussen NedTrain en het roc van Twente. Minister
tussen railbedrijven en vakopleiders. Railcollege wil een
Van Bijsterveldt verrichtte de opening, die zelfs het achtuur
Redactie-adres: Postbus 243, 3800 AE Amersfoort
oplossing bieden voor de komende tekorten in de railsector.
journaal haalde. Daarnaast is er in de media veel aandacht
T 033 467 47 27
[email protected]
Gekwalificeerde opleidingen zijn daar een goed voorbeeld
voor vakmanschap in het bedrijf. “Railcollege is natuurlijk
www.railinfraopleidingen.nl
van.
erg blij met al deze aandacht”, aldus Frank van Spaandonk.
8
Railinfra Opleidingen Grafische verzorging: Graphic, Leusden
COLOFON
Geen journaal of politieke partij slaat dit onderwerp nog
OPMERKELIJK 10/12
