Patiënteninformatie
Duizeligheids klachten Informatie over het ontstaan en de verschillende vormen van duizeligheid
Duizeligheids klachten U heeft een afspraak in Tergooi voor meer informatie over duizeligheid. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Met deze folder informeren we u over het ontstaan en de verschillende vormen van duizeligheid. Hierin kunt u lezen wat duizeligheid is, hoe het ontstaat en welke vormen van duizeligheid er zijn. Ook bespreken we wat er aan duizeligheid is te doen. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterop vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag.
Algemeen Deze folder is bestemd voor patiënten met duizeligheidsklachten.Hierin kunt u lezen wat duizeligheid is, hoe het ontstaat en welke v ormen van duizeligheid er zijn. Ook bespreken we wat er aan duizeligheid is te doen. Deze folder is een gemeenschappelijke uitgave van de polikliniek KNO, polikliniek Neurologie en afdeling Fysiotherapie van Tergooi.
Wat is duizeligheid? Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk het begrip duizeligheid te omschrijven. In het algemeen verstaan we onder duizeligheid het gevoel dat u beleeft wanneer de relatie tot de ruimtelijke omgeving is verstoord. Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die het lichaam daarbinnen inneemt. Die informatie is afkomstig van de volgende zintuigsystemen. 3
1. De evenwichtsorganen. Het evenwichtsorgaan is gelegen in het rotsbeen en vormt met het binnenoor het slakkenhuis. Het evenwichtsorgaan is gevoelig voor de stand van het hoofd en voor veranderingen van de bewegingssnelheid van het hoofd. 2. Het tweede belangrijke zintuig dat onze oriëntatie beïnvloedt, zijn de ogen. Dit weet iedereen uit eigen ervaring: als men de ogen sluit, is lopen of stilstaan moeilijker. 3. Tenslotte beschikken we over het zogenoemde ‘diepe’ gevoel in spieren en pezen. Vooral de signalen uit de benen en de nek geven informatie over de stand van het lichaam en van het hoofd ten opzichte van het lichaam. Al deze informatie - van de evenwichtsorganen, de ogen en het diepe gevoel - wordt verwerkt in de hersenstam en de kleine hersenen. Vandaaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat we houding en evenwicht kunnen aanpassen en bewaren. Er gaan ook signalen met informatie naar de grote hersenen waar het bewustzijn zit. Wanneer daar verkeerde of nog niet bekende signalen binnenkomen, ontstaat het gevoel van duizeligheid. Duizeligheid is dus de ervaring van een gevoel, dat op zichzelf – net zoals pijn – niet kan worden gemeten. Van pijn weten we vaak waar het vandaan komt. Van duizeligheid meestal niet, en dat maakt het zoeken naar de oorzaak van de klacht soms erg lastig. De drie meest voorkomende vormen van duizeligheid zijn de Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD), de cervicogene duizeligheid en de ziekte van Menière.
4
Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid (BPPD) BPPD is een vorm van draaiduizeligheid. De klachten bestaan uit telkens terugkerende, kortdurende aanvallen van draaiduizeligheid. Een aanval wordt uitgelokt door het hoofd in een bepaalde richting te draaien. Het omdraaien in bed, achterover gaan liggen of overeind komen, bukken, opzij en omhoog kijken en dergelijke zijn uitlokkende momenten die draaiduizeligheid veroorzaken. Het kan soms enkele seconden duren voordat de duizeligheid na het omdraaien begint. Tijdens een aanval ziet de persoon met BPPD de omgeving om zich heen draaien en heeft hij/zij moeite om in balans te blijven. De klachten kunnen in de beginfase zeer hevig zijn, waarbij ook misselijkheid kan optreden. De klachten zijn vaak ’s ochtends het hevigst en door gewenning kunnen zij in de loop van de dag of na een aanval afnemen. BPPD is de meest voorkomende vorm van duizeligheid. Het komt voor vanaf de jongvolwassen leeftijd. De meeste mensen met BPPD bevinden zich in de leeftijdsgroep van vijftig tot zeventig jaar. BPPD is een onschuldige maar lastige vorm van draaiduizeligheid, die meestal na verloop van tijd weer overgaat. Waardoor ontstaat BPPD? Ieder mens heeft achter elk oor een evenwichtsorgaan. Elk evenwichts orgaan heeft drie halfcirkelvormige kanalen welke met elkaar in verbinding staan met een ’vliezig zakje’. De kanalen en ’het vliezig zakje’ zijn gevuld met vloeistof. Bij BPPD drijft een soort gruis in het achterste halfcirkelvormige kanaal van één of beide evenwichts organen. Hierdoor raakt de functie van het evenwichtsorgaan gestoord.
5
Wat is eraan te doen? • Voor BPPD bestaat een oefenprogramma van veertien dagen. • herhaal elke oefening vijf keer; • houd elke stand tien seconden vast; • doe dit twee keer per dag; • houd de ogen open tijdens het oefenen.
Cervicogene duizeligheid
© Tergooi 000445693 19082015
Cervicogene duizeligheid wordt veroorzaakt door de stand van de cervicale wervelkolom en de stand van het hoofd. De klachten kunnen ontstaan door een trauma van de nek, artrose of spierspanning. Via spierspoelen in de nek wordt onder meer informatie gegeven aan het hele evenwichtsstelsel.
6
Oefenprogramma cervicogene duizeligheid, stapoefeningen • Kleine stapjes zetten, op één lijn stappen, dat wil zeggen de hiel tegen de tenen zetten. • Idem en klein ’ja’ knikken. • Idem en klein ’nee’ schudden. • Idem en groot ’ja’ knikken. • Idem en groot ’nee’ schudden. Het is de bedoeling dat u minstens veertien dagen oefent. De oefeningen voert u twee keer per dag met de ogen open uit, vijf minuten per keer.
Menière Voor de ziekte van Menière is geen speciaal oefenprogramma, wel adviseren we u hier goed rust te nemen en voor weinig hypertonie (spierspanning) te zorgen in het nek-, schouder- en hoofdgebied.
Tot slot Als u nog vragen heeft, kunt u tijdens kantooruren telefonisch contact met ons opnemen via de afdeling Fysiotherapie, T 088 753 14 50. Neemt u bij problemen buiten kantoortijd contact op met uw huisarts.
Deze folder is een gemeenschappelijke uitgave van de polikliniek KNO, polikliniek Neurologie en afdeling Fysiotherapie van Tergooi.
7
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp
