Commissienotitie(gew)

Aan de leden van de commissie Vergadering d.d. Casenummer Notitienummer

Commissienotitie(gew) Welzijn 3 december 2013 AB13.00994 CN2013.052


Kennisnemen van de stand van zaken bij Breeduit en adviseren over de processtappen t.b.v. een nieuwe invulling van Breeduit

Gemeente Bussum

Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum




Geachte leden,

Telefoon: 035 69 28 888 Fax: 035 69 28 500 Website: www.bussum.nl E-mail: [email protected]

1. INLEIDING

Inlichtingen bij M. van Bokhorst (SLZ)

1.1 Aanleiding Het gebouw Breeduit is in september 2009 feestelijk geopend. Dit was een mijlpaal in het project de Brede School Bussum. In praktijk bleek dat er aanpassingen nodig waren in het beheer en de exploitatie. Recente ontwikkelingen bij enkele participanten maken herbezinning op de functie en invulling van Breeduit noodzakelijk. In deze commissienotitie informeren we u over de aanpassingen die in 2012 en 2013 zijn ingezet om beheer en exploitatie te verbeteren. Daarnaast informeren we u over de status en ontwikkelingen per participant. Tenslotte gaan we in op de processtappen die gezet kunnen worden om tot een goede invulling van Breeduit te komen in de toekomst. 1.2 Samenvatting/leeswijzer In paragraaf 1 wordt de aanleiding van deze commissienotitie beschreven en wordt ingegaan op de samenloop met het rapport van de rekenkamercommissie over Breeduit. In paragraaf 2.1 wordt in een notendop de planontwikkeling en bouwfase (2002-2009) en de periode van samenwonen en samenwerken (2009-2012) weergegeven. Paragraaf 2.2 heeft betrekking op de periode 2012 en 2013. In deze paragraaf wordt beschreven hoe in deze periode gewerkt is aan een nieuwe invulling van de beheerorganisatie en welke aanpassingen zijn gedaan na de eerste ervaringen in het gebouw. Paragraaf 2.3 gaat in op de recente ontwikkelingen in Breeduit en beschrijft de huidige afspraken en ontwikkelingen per participant. In paragraaf 2.4 worden de invalshoeken geschetst voor de toekomstige invulling van Breeduit en wordt ingegaan op de processtappen die bij deze invulling gevolgd kunnen worden. 1.3 Samenloop raadsvoorstel en rapport rekenkamercommissie Dit raadsvoorstel wordt u voorgelegd in december 2013, als ook de rekenkamercommissie haar onderzoek naar de brede school aan u presenteert. Deze samenloop bijt elkaar niet. Het onderzoek van de rekenkamercommissie is gericht op het verleden en beantwoordt de vraag hoe Breeduit gekomen is waar het nu is. Het raadsvoorstel gaat in op de meest recente ontwikkelingen en moet een antwoord geven over hoe in de toekomst de situatie in Breeduit verbeterd kan worden. Vanzelfsprekend helpt goed inzicht in het verleden bij het invullen van de toekomst waarbij uit het verleden lering getrokken kan worden door de aanbevelingen van de rekenkamercommissie ter harte te nemen. 1

Doorkiesnummer 035-6928752 E-mail adres [email protected]

2. INHOUDELIJK 2.1 Historie 2.1.1. Planontwikkeling en bouwfase 2002-2009 In 2002 zijn de plannen gestart voor een Brede school in Bussum. In eerste instantie is ambtelijk gestart met voorzichtige planvorming in 2001. Een jaar later is de doelstelling om een Brede school in Bussum te realiseren opgenomen in het Coalitieprogramma 2002-2006. In 2003 is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor een Brede school. Hierbij werd uitgegaan van een renovatie en gedeeltelijke nieuwbouw. In 2004/2005 is een bouwkundig onderzoek uitgevoerd naar de bestaande gebouwen op de Akkerlaan en uit het rapport bleek dat renovatie duur uitviel. Vervolgens is een nieuw raadsvoorstel voorbereid voor een totale planontwikkeling voor nieuwbouw op de locatie Akkerlaan/Beeklaan. In december 2005 besloot de raad een krediet beschikbaar te stellen voor het realiseren van een Brede school, het realiseren van wooneenheden, en het realiseren van parkeergelegenheid. In de daaropvolgende raadsperiode (2006-2010) is de gekozen lijn voor een Brede school Bussum voortgezet en is opdracht gegeven voor het opstellen van het Programma van Eisen. In maart 2006 is een intentieverklaring getekend door de gemeente Bussum en de participanten voor de ontwikkeling van de Brede school. In de periode van maart tot juli 2006 zijn de Stichting Elcker en SKBNM als nieuwe huurder/participant toegevoegd aan de Brede school Bussum en zijn de gevolgen hiervan verwerkt in een raadsvoorstel. In 2007 is op basis van een Europese aanbesteding opdracht gegeven voor het realiseren van de Brede school Bussum inclusief parkeervoorzieningen en wooneenheden. In mei 2009 is door alle participanten de samenwerking en de invulling van het gebouw geformaliseerd. Met de huurders SKBNM, GGD, Elckertheater, Openbare Bibliotheek Naarden-Bussum zijn huurovereenkomsten getekend. Met de twee onderwijsorganisaties, De Zonnewijzer en Koningin Emmaschool, zijn gebruiksovereenkomsten getekend. De gemeente staat de eerste vijf jaar garant voor het beheer (inclusief leegstandsrisico) en faciliteert de inhoudelijke samenwerking. De termijn van vijf jaar is gelijk aan de looptijd van de overeenkomsten. Voor de inhoudelijke samenwerking is door alle partijen een samenwerkingsovereenkomst (SOK) gesloten. In deze overeenkomst is de doelstelling van Breeduit vastgelegd. Deze luidt als volgt: ‘De brede school is een samenwerkingsverband, dat gezien wordt als middel om kansen van kinderen te vergroten en achterstand en uitval van kinderen tegen te gaan; dat het bovendien wordt gezien als middel om de wijk op voorsprong te zetten; dat opvang, onderwijs, zorg, maatschappelijke participatie en culturele vorming hierbinnen belangrijke thema’s en invalshoeken zijn.’

2

2.1.2.

Samenwonen en samenwerken in Breeduit 2009-2012

In augustus/september 2009 is het gebouw in gebruik genomen door de gemeente Bussum en de participanten. In de getekende SOK is vastgelegd dat de gemeente Bussum de eerste twee jaar de functie van huismeester voor haar rekening neemt en dat na twee jaar de huismeester wordt overgenomen door de beheerorganisatie. Vanuit dit uitgangspunt zijn het dagelijks beheer en de exploitatie zoveel mogelijk uitbesteed door de gemeente. Ook faciliteert de gemeente Bussum de inhoudelijke samenwerking tussen participanten door voor de eerste vijf jaar een inhoudelijke coördinator te betalen. Ook deze werd coördinator werd extern ingehuurd. Het eerste jaar in Breeduit stond in het teken van samenwonen. Iedereen moest het gebouw nog leren kennen en de weg weten te vinden. Het tweede jaar stond in het teken van samenwerken. De participanten ontwikkelden met de inhoudelijke coördinator een visiedocument, jaarprogramma’s en deelprogramma’s. In 2010 werd ook gestart met de eerste aanzet tot een gezamenlijke beheerorganisatie. Vanuit de fase van planontwikkeling voor de bouw was de doelstelling dat er een beheerstichting zou komen vanuit de participanten die beheer en exploitatie van het gebouw op zich zou nemen. Deze doelstelling is niet vastgelegd in de gesloten overeenkomsten. Als eerste stap is een quickscan uitgevoerd onder de participanten om inzichtelijk te maken wat hun wensen en behoeften waren en welke knelpunten er in de eerste periode in Breeduit werden ervaren. In de stuurgroepoverleggen werd gesproken over de toekomst van de beheerorganisatie, welke onderwerpen geregeld zouden moeten worden in een beheerorganisatie, in welke rechtsvorm dit het beste geregeld zou kunnen worden en werden ervaringen gedeeld met elkaar. Eind 2011 bleek dat een beheerorganisatie of de beheerstichting vanuit de participanten niet haalbaar was omdat het merendeel van de participanten deze verantwoordelijkheid niet wilde nemen. Ook de gemeente ziet beheer en exploitatie van Breeduit niet als gemeentelijke kerntaak maar draagt vanuit haar rol als eigenaar en verhuurder van het pand wel de risico’s en verantwoordelijkheid. 2.2 Op weg naar een nieuwe invulling voor beheer en exploitatie Nu duidelijk was dat er geen beheerorganisatie zou komen vanuit de participanten, startte de gemeente in 2012 een nieuw project om de mogelijkheden in kaart te brengen om beheer en exploitatie op afstand te zetten. Het project betrof de volgende deelaspecten: gemeentelijke m2, basisservicepakket, dagelijks beheer, administratie en uitvoering onderhoud. De startnotitie van dit project ‘in eigen beheer uitvoeren of uitbesteden’ is in april 2012 door het college vastgesteld. Een eerste stap in het project was een marktconsultatieronde. Er werd gesproken met commerciële partijen en maatschappelijke partijen die al andere maatschappelijke accommodaties beheren. Uit de consultatieronde bleek dat het in de huidige situatie niet haalbaar is om de exploitatie en het beheer risicodragend uit te besteden. Het open karakter van het gebouw en de verschillende soorten gebruikers met bijbehorende wet- en regelgeving maken het beheer zeer complex.

3

Daarnaast werd geconstateerd dat de bestaande invulling voor het beheer en exploitatie niet naar wens functioneerde. Beheer en exploitatie van het gebouw en de financiële administratie waren in 2009 door de gemeente uitbesteed vanuit de gedachte dat dit geen gemeentelijke kerntaak is en er uiteindelijk een beheerorganisatie vanuit de participanten zou komen. Echter, de gemeente draagt als eigenaar van het gebouw wel de verantwoordelijkheid voor en de consequenties van het beheer en de exploitatie. De gemeente werd geconfronteerd met het niet optimaal uitvoeren van taken door de externe partijen. Nu duidelijk was dat de verantwoordelijkheid van de gemeente voor het beheer en de exploitatie van Breeduit langer zou gaan duren dan de twee jaar die in de planontwikkeling was voorzien moest er een betere oplossing komen. In 2012 en 2013 is per deelproject gekeken naar verbeteringen die mogelijk waren binnen de bestaande kaders met als doel om de exploitatie te optimaliseren. Hieronder wordt per onderwerp beschreven welke verbeteringen hebben plaatsgevonden. A. Financiële exploitatie van Breeduit In de planontwikkeling bij Breeduit zijn exploitatieramingen gemaakt onder andere door Dyade en door de Adamasgroep. De laatste is van de Adamasgroep uit 2008. Op deze ramingen zijn de huurovereenkomsten en serviceovereenkomsten gebaseerd en de ramingen hebben als ondergrond gediend voor de gemeentelijke begroting. Na oplevering en ingebruikname van het gebouw is gemonitord of de werkelijke kosten met de ramingen klopten en zijn de afwijkingen geanalyseerd. Al snel bleek het eerste jaar geen goede afspiegeling te geven van de werkelijke situatie. Mankementen en knelpunten vielen in veel gevallen nog onder oplevering of garantie. In de energierekeningen was nog onvoldoende inzicht omdat deze achteraf worden verrekend op de meterstanden. In 2011/2012 zijn de verschillende kostensoorten onderzocht en is gekeken waar op basis van kosten of ervaringen in het dagelijks beheer bijstelling van contracten wenselijk was. Er zijn een aantal aanpassingen gedaan in bijvoorbeeld de reserveringen voor groot onderhoud, het schoonmaakcontract en de energiekosten. Dit heeft geleid tot een verbeterde exploitatiebegroting voor de toekomst van Breeduit. In 2013 en 2014 wordt opnieuw een verbeterslag verwacht aangezien de gemeentelijke afdeling F&I nu het beheer uitvoert en opnieuw naar de kosten en efficiency kijkt. De lasten van Breeduit worden deels gedekt vanuit de inkomsten uit huur en gebruiksvergoedingen en deels vanuit de algemene uitkering. Dit betekent dat het verschil in baten en lasten jaarlijks wordt aangevuld vanuit de algemene middelen zoals op begrotingsniveau is voorzien. Kapitaallasten voor onderwijshuisvesting en gymzalen worden overigens altijd gefinancierd vanuit de algemene uitkering. Dit komt voort uit de wettelijke zorgplicht voor onderwijshuisvesting. De rijksbijdrage hiervoor is verdisconteerd in de algemene uitkering. Doordat met de bouw van Breeduit rekening is gehouden met meer functies in het gebouw zijn de kapitaallasten hoger dan bij een gemiddeld

4

schoolgebouw voor dit leerlingenaantal. Dit moet gecompenseerd worden door huurinkomsten waarbij het leegstandsrisico voor de gemeente is. Overigens komt het leegstandsrisico voor onderwijsgebouwen altijd voor rekening van de gemeente. Om zo goed mogelijk aan te sluiten op de behoefte aan onderwijshuisvesting en overcapaciteit en ondercapaciteit te voorkomen wordt de behoefte gemonitord op basis van leerlingprognoses voor de lange termijn. Dit wordt sinds 2008 verwerkt in het Integraal Huisvestingsplan en tweejaarlijks geactualiseerd. De vraag wat de meerkosten zijn van Breeduit kan beantwoord worden door de werkelijke kosten te vergelijken met de kosten die de gemeente gemiddeld zou maken als alleen voor de wettelijke taken die de gemeente heeft (onderwijshuisvesting, gymzalen, GGD en VVE) op de goedkoopst adequate manier accommodatie zou worden geboden. Een globale vergelijking van de kosten van Breeduit met de reguliere kosten op basis van eigen ervaringscijfers leidt tot de conclusie dat de meerkosten van Breeduit, voor kapitaallasten, beheer en onderhoud circa € 450.000 per jaar bedragen. Tegenover deze meerprijs staan wel inhoudelijke extra’s, zoals de theaterzaal met horecavoorziening, een jeugdbibliotheek en extra (school)lokalen waarin gezamenlijke activiteiten en wijkactiviteiten kunnen plaatsvinden. Met een betere exploitatie kunnen de inkomsten in Breeduit verhoogd worden en daarmee de meerkosten voor de gemeente verlaagd. B. Financiële administratie Breeduit De financiële administratie Breeduit werd uitgevoerd door een externe partij. Per 1 januari 2013 wordt deze administratie uitgevoerd door de gemeente. De aanleiding voor dit besluit en welke gevolgen dit heeft voor de gemeentelijke begroting en jaarrekening is beschreven in raadsvoorstel ‘vaststellen begrotingswijzing Breeduit’ (zie RV2013.106). C. Dagelijks beheer en exploitatie Omdat de gekozen oplossing met een externe beheerder niet efficiënt bleek en de kwaliteit te wensen overliet is het dagelijks beheer per 1 juni 2013 overgenomen door de gemeentelijke afdeling F&I. Aangezien het geen gemeentelijke taak is om gebouwen te exploiteren waarin geen directe gemeentelijke taken worden uitgevoerd is dit een tijdelijke oplossing in afwachting van een definitieve invulling van beheer en exploitatie. D. Inhoudelijke coördinatie Met betrekking tot de inhoudelijke samenwerking was en is het uitgangspunt dat de participanten deze verantwoordelijkheid gezamenlijk invullen. De gemeente had in de opstartfase een faciliterende rol die stapsgewijs wordt afgebouwd. In 2009-2011 was de inhoudelijk coördinator eerst voor 24 uur per week en later voor 16 uur per week ingehuurd door gemeente. Voor de periode 2012-2014 is de inhoudelijk coördinatie door de participanten gezamenlijk ingevuld. Dit heeft geleid tot aanstelling van een coördinator bij Versa. Versa ontvangt namens alle participanten in Breeduit de gemeentelijke subsidie voor de kosten van de coördinator en voor een inhoudelijke budget waarui activiteiten bekostigd kunnen worden. De inhoudelijke coördinator is nu voor 12 uur per week werkzaam exclusief de schoolvakanties. Vanaf medio 2014 stopt de gemeentelijke ondersteuning en

5

zullen de participanten de inhoudelijke samenwerking op eigen kracht vormgeven. E. Verbetering beheer- en exploitatie; plan “Van open naar beheersbaar” De afgelopen vier jaar heeft de gemeente Bussum ervaring opgedaan in het beheren en exploiteren van het gebouw Breeduit. In 2012 en 2013 heeft de gemeente Bussum (fysieke) aanpassingen uitgevoerd met als doel het beheer en de exploitatie te verbeteren. Aanpassingen in overeenkomsten, kleine fysieke aanpassingen en aanvullende afspraken met huurders/participanten hebben een positieve invloed gehad op de exploitatie van het gebouw Breeduit. De situatie is echter nog niet optimaal. Niet alle knelpunten benoemd vanuit de gemeente en vanuit de participanten waren op te lossen binnen de bestaande (financiële) kaders. Inmiddels kunnen we concluderen dat het beheren van het gebouw Breeduit complex is door; - het open karakter van het gebouw. Elke bezoeker kan overal naar toelopen in het gebouw als het alarm niet is ingeschakeld; - het huisvesten van verschillende soorten participanten/huurders met hun eigen belangen, wettelijke kaders en financieringsstromen; - de verschillende rollen van de gemeente Bussum. De gemeente Bussum treedt op als eigenaar van het gebouw, vanuit de zorgplicht richting het onderwijs, en is naast eigenaar ook gebruiker van een aantal m2. Losstaand van deze complexe zaken, die van invloed zijn op het beheer, speelt ook mee dat de eisen aan de gebouwen nu anders zijn dan 10 jaar geleden toen het gebouw in ontwikkeling was. De ideële smeltkroes van partijen die op zouden gaan in één gebouw waardoor één organisatie zou ontstaan, bleek niet haalbaar en past niet meer in de visie op samenwerking in deze tijd. Daarnaast is ook het open karakter van gebouwen geen gangbare norm meer. Tegenwoordig gaan schoolgebouwen steeds meer op slot vanwege de veiligheid. Binnen de kinderopvang is dit al enkele jaren een harde eis. Het open karakter van het gebouw is dus niet meer wenselijk vanuit het huidige beheer en exploitatie. Om een goed beeld te krijgen van alle knelpunten, oplossingen en de bijbehorende investering is het plan ‘Van open naar beheersbaar’ opgesteld. Dit plan heeft als doel om tegemoet te komen aan de wens van de participanten tot meer afgesloten compartimenten binnen het gebouw, verbeteren van de exploitatie van het gebouw Breeduit, en het pand beter beheersbaar te maken waardoor op termijn het uitbesteden van het beheer mogelijk wordt. In het plan is een verdeling gemaakt tussen investeringen op korte termijn en op langere termijn waarbij de investering op de korte termijn € 175.500,- bedraagt. Vanwege recente ontwikkelingen onder de participanten in Breeduit wordt het plan nu niet aan de gemeenteraad voorgelegd. Het college wil eerst samen met de gemeenteraad in gesprek over de toekomst van Breeduit. Vanuit een nieuwe invulling wordt dan opnieuw naar het gebouw Breeduit gekeken en kan worden bepaald welke gebouwaanpassingen noodzakelijk zijn om het beheer en de exploitatie te optimaliseren.

6

2.3 Recente ontwikkelingen Breeduit Recentelijk hebben twee participanten hun vertrek uit Breeduit aangekondigd. De Koningin Emmaschool heeft besloten de locatie Breeduit te sluiten. De directie van de Emmaschool heeft aan de ouders/leerlingen aangeboden om de schoolloopbaan voort te zetten op de hoofdvestiging in het Spiegel per schooljaar 2014/2015. Ook SKBNM heeft aangegeven de buitenschoolse opvang (BSO) te willen verhuizen per 1 maart 2014 naar andere locaties in Breeduit. Daarnaast zijn er bij andere participanten ontwikkelingen gaande die van invloed kunnen zijn op de huisvesting in Breeduit. 2.3.1. Dislocatie Koningin Emmaschool Huidige constructie; De afspraken met de Koningin Emmaschool zijn vastgelegd in de Samenwerkingsovereenkomst en een gebruiksovereenkomst. Voor de servicekosten betaalt de school de MI-vergoeding die zij ontvangt van het rijk voor beheer en exploitatie door aan de gemeente. De school bezet met haar 65 leerlingen vier schoollokalen, en maakt gebruik van de gezamenlijke ruimten in het gebouw, zoals het speel- en technieklokaal, en de aula. De dislocatie ontvangt middelen vanuit het onderwijsachterstandenbeleid en werkt in dat kader samen in een doorgaande leerlijn met de VVE peuterspeelzalen. De school heeft voor de naschoolse opvang een convenant gesloten met de SKBNM. Ontwikkelingen; Villa Primair sluit de dislocatie Breeduit in de wijk Westereng. De leerlingen kunnen opgevangen worden op de hoofdlocatie in het Spiegel per schooljaar 2014/2015. Aanleiding voor dit besluit van Villa Primair is het rapport van de Onderwijsinspectie, dat per 1 november 2013 openbaar is gemaakt, waarin de kwaliteit van de dislocatie als zeer zwak wordt beoordeeld. De dislocatie Breeduit staat hierdoor onder verscherpte controle van de Onderwijsinspectie. Villa Primair heeft geconcludeerd dat binnen het huidige reguliere aanbod niet voldoende kwaliteit gegeven kan worden op deze locatie waardoor verhuizing noodzakelijk wordt geacht. Het directe gevolg van de sluiting van de Koningin Emmaschool in Breeduit voor de exploitatie van Breeduit is dat er vier klaslokalen en de bijbehorende ruimten vrijkomen en de gemeente Bussum de gebruiksvergoeding niet meer ontvangt waardoor in de exploitatie een nadeel ontstaat. De verwachting is dat de sluiting gevolgen zal hebben voor de verdeling van leerlingen binnen de wijk. Ouders van de huidige leerlingen kunnen ervoor kiezen de schoolloopbaan te vervolgen op de Fortlaan of kiezen voor een andere school in de buurt. Nieuwe leerlingen zullen naar verwachting grotendeels instromen op scholen in de wijk. Dit kan tot gevolg hebben dat De Zonnewijzer groeit in aantal leerlingen en hierdoor meer klaslokalen in gebruik neemt in Breeduit. Hierdoor zal ook de gebruiksvergoeding gebaseerd op het aantal leerlingen worden verhoogd voor De Zonnewijzer. In januari 2014 is de verwachting dat hierover meer duidelijkheid komt. Voor de lange termijn worden de ontwikkelingen meegenomen in de volgende actualisatie van het Integraal huisvestingsplan. Dit zal in 2015 aan de raad worden voorgelegd en gebaseerd zijn op de prognoses vanuit de oktobertellingen 2014. 7

8

2.3.2. De Zonnewijzer Huidige constructie; De afspraken met de Zonnewijzer zijn vastgelegd in de Samenwerkingsovereenkomst en een gebruiksovereenkomst. Voor de servicekosten betaalt de school de MI-vergoeding die zij ontvangt van het rijk voor beheer en exploitatie door aan de gemeente. De school bezet met 182 leerlingen 9 schoollokalen, en maakt gebruik van de gezamenlijke ruimten in het gebouw, zoals het speel- en technieklokaal, en de aula. De school ontvangt middelen vanuit het onderwijsachterstandenbeleid en werkt in dat kader samen in een doorgaande leerlijn met de VVE peuterspeelzalen. De school heeft voor de naschoolse opvang een convenant gesloten met de SKBNM. Ontwikkelingen; Bij de gemeente zijn geen nieuwe ontwikkelingen bekend bij de Zonnewijzer. Wel kan de sluiting van de dislocatie Emmaschool gevolgen hebben voor het leerlingenaantal op de school. Ook is nog niet bekend hoe de Zonnewijzer zal reageren op het vertrek van de BSO uit het gebouw en of dit gevolgen heeft voor het convenant met de SKBNM. 2.3.3. SKBNM Huidige constructie; De SKBNM exploiteert in Breeduit twee VVE peuterspeelgroepen en BSO De Zonnebloem. De afgelopen jaren heeft SKBNM geïnvesteerd in kindplaatsen Buitenschoolse Opvang (BSO) in Bussum. BSO De Zonnebloem is één van deze uitbreidingslocaties. In totaal kunnen 40 kinderen per dag worden opgevangen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Op de peuterspeelzalen spelen in totaal 42 kinderen, waarvan de helft bestaat uit doelgroepkinderen VVE. De afspraken met de SKBNM zijn vastgelegd in de Samenwerkingsovereenkomst en in een huurovereenkomst. De SKBNM betaalt huur en servicekosten aan de gemeente. Voor het onderdeel peuterspeelzalen wordt zij gesubsidieerd door de gemeente. Ontwikkelingen; Landelijk is een trend zichtbaar dat er minder behoefte is aan BSO. Dit wordt vooral veroorzaakt door wijziging van rijksbeleid waardoor de kosten voor ouders stijgen en door de stijging van de werkloosheid. Ook in Bussum is de behoefte aan BSO afgenomen. Helaas heeft SKBNM geconstateerd dat per 1 december 2013 minder dan 20 kinderen gebruik maken van de locatie in Breeduit en hierdoor is het financieel niet verantwoord om deze locatie open te houden. SKBNM heeft besloten om de kinderen te verhuizen naar andere locaties in Bussum. Naar verwachting worden de kinderen van BSO De Zonnebloem verhuisd per 1 maart 2014 naar andere locaties. Door het vertrek van de BSO van SKBNM uit Breeduit komen twee groepsruimten BSO en bijbehorende ruimten vrij aan het einde van de looptijd van de huurovereenkomst per 1 september 2014. De SKBMM heeft aangegeven het aanbod peuterspeelzaal met VVE-programma te blijven aanbieden in Breeduit. Met betrekking tot de subsidiering van de peuterspeelzalen voert de gemeente sinds anderhalf jaar overleg met de SKBNM over de herijking van deze subsidie. De verwachting is niet dat dit gevolgen zal hebben voor de 9

locatie Breeduit. Wel kan de verhuizing van de dislocatie Emmaschool gevolgen hebben voor het aantal VVE-kinderen op de peuterspeelzaalgroepen. Standpunt van de gemeente is dat het geld voor onderwijsachterstandenbeleid de kinderen volgt. 2.3.4. GGD in Breeduit Huidige constructie; De GGD is één van de participanten in Breeduit en is verantwoordelijk voor de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar voor Bussum. In totaal maakt de GGD in Breeduit gebruik van 7 ruimten en een grote ruimte waar de kinderen zich kunnen omkleden. De afspraken met de GGD zijn neergelegd in de Samenwerkingsovereenkomst en een huurovereenkomst. De GGD betaalt huur en servicekosten aan de gemeente. De gemeente subsidieert de GGD via de gewestbegroting. Ontwikkelingen; In 2013 heeft de gemeenteraad met de behandeling van de gewestbegroting besloten dat de gemeenten individueel verantwoordelijk worden voor de huisvesting van de consultatiebureaus op lokaal niveau. De lasten voor huisvesting worden niet meer gesubsidieerd in de gewestbegroting maar intern verrekend binnen de gemeentelijke begroting. Aangezien de verlaging in de gewestbegroting lager is dan de huurprijs voor Breeduit betekent dat voor de exploitatie van Breeduit een inkomstenverlies van € 4.600,- . Bekeken wordt of de huisvesting van de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar beter in Breeduit of op de Burgemeester de Bordesstraat gerealiseerd kan worden, zowel vanuit financiële als vanuit inhoudelijke argumenten. M.b.t. de inhoudelijke samenwerking constateren we dat de aanwezigheid van de jeugdgezondheidszorg in Breeduit geen significante bijdrage levert aan de inhoudelijke doelstellingen van Breeduit. Wel is deze functie opgepakt door het Centrum voor jeugd en gezin (CJG). Vanuit het CJG worden bijeenkomsten en activiteiten in Breeduit georganiseerd. Deze functionele verdeling sluit aan bij de landelijke ontwikkelingen rond jeugdhulp en jeugdbeleid. Zowel het CJG als de jeugdgezondheidzorg zullen verder door ontwikkelen in de Transitie jeugd. 2.3.5. Jeugdbibliotheek Breeduit Huidige constructie; De Openbare Bibliotheek Naarden-Bussum heeft op de locatie Breeduit een jeugdbibliotheek voor twee dagdelen per week (woensdag- en vrijdagmiddag). Buiten de reguliere openingstijden werkt de jeugdbibliotheek ook mee aan projecten binnen Breeduit. De afspraken met de bibliotheek zijn vastgelegd in de Samenwerkingsovereenkomst en in een huurovereenkomst. De huurovereenkomst loopt tot 1 september 2014. De bibliotheek betaalt huur en servicekosten aan de gemeente en wordt gesubsidieerd door de gemeente. Voor de vestiging in Breeduit wordt een aparte subsidie verstrekt door de gemeente Bussum, buiten de WGR Naarden-Bussum. Ontwikkelingen; De Openbare bibliotheek Naarden-Bussum werkt op dit moment aan een visie op de toekomst. De bibliotheek heeft in overleggen aangegeven dat de kosten van de jeugdbibliotheek hoger uitvallen dan bij de subsidiebepaling 10

was aangenomen. De inhoudelijke meerwaarde en het financiële perspectief worden in de toekomstvisie meegewogen. Niet uitgesloten kan worden dat de jeugdbibliotheek op termijn vertrekt uit Breeduit. 2.3.6. Theaterruimten Breeduit Huidige constructie; Na het faillissement van Theater Bussum is per 1 augustus 2013 de huurovereenkomst ontbonden en de theaterruimte in beheer gekomen bij de gemeente. Ook de inventaris is in eigendom bij de gemeente. De in het verleden niet ontvangen huurinkomsten zijn in de jaarrekening 2012 afgeboekt. De geraamde huurinkomsten op het theater zijn in de bestuursrapportage 2013-2 structureel afgeboekt. Dit betekent dat in de gemeentelijke begroting vooralsnog geen rekening meer wordt gehouden met inkomsten vanuit de theaterruimten. Als een nieuwe invulling is gevonden, zullen de daaruit te genereren huurinkomsten weer worden bijgeraamd. Ontwikkelingen; Het college heeft in november ingestemd met de startnotitie ‘theaterruimten Breeduit’. In deze startnotitie is een plan voor korte en lange termijn aangegeven. Op de korte termijn wordt de theaterruimten alleen verhuurd aan de participanten in Breeduit met activiteiten die vallen binnen de Breeduit-gedachte of aan scholen voor de schoolmusicals. Voor de lange termijn worden de mogelijkheden voor invulling van de theaterruimte onderzocht. Gezien de recente ontwikkelingen bij andere participanten zal de invulling van het theater worden gekoppeld aan de bredere invulling van Breeduit. 2.4. Toekomst Breeduit Met het vertrek van de Koningin Emmaschool en de BSO van de SKBNM uit Breeduit worden de organisaties die deelnemen aan de inhoudelijke samenwerking beperkt. Basisschool De Zonnewijzer, de peuterspeelzaal van SKBNM, de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar en de jeugdbibliotheek zijn nog actief binnen het gebouw. Daarbij moet de kanttekening gemaakt worden dat de jeugdgezondheidszorg vooral gericht is op de eigen doelstelling en de jeugdbibliotheek maar twee dagdelen per week open is. De deelname aan de inhoudelijke samenwerking van Breeduit wordt uitgedund met het vertrek van eerstgenoemde organisaties en het draagvlak is zeer beperkt voor de inhoudelijke samenwerking. Hieruit kunnen we concluderen dat de doelstelling zoals deze is verwoordt in de SOK viereneenhalf jaar na de feestelijke opening van Breeduit niet is gehaald. Het gebouw Breeduit wordt na het vertrek van twee participanten een smalle invulling van het concept brede school. Het beeld waarmee de ontwikkeling van Breeduit is gestart, een smeltkroes van organisaties in een open gebouw, is niet haalbaar gebleken. Landelijke ontwikkelingen zoals bezuinigingen in de kunst- en cultuursector, terugloop in de behoefte aan kinderopvang, bezuinigingen in het onderwijs, terugloop van de vastgoedmarkt en hogere veiligheidseisen hebben deze ontwikkeling versterkt.

11

Het college betreurt het om dit te moeten constateren en realiseert zich dat deze recente ontwikkelingen van grote invloed zijn op de toekomst van het gebouw Breeduit. Het college stelt voor om in gezamenlijkheid op te trekken voor de toekomst van Breeduit. Met deze commissienotitie willen we u meenemen in de processtappen die gezet kunnen worden om tot een nieuwe invulling te komen voor Breeduit. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende ijkpunten en tijdpad; 1. Inventariseren van de mogelijkheden Periode: december 2013 – juli 2014 In de inventarisatiefase worden alle mogelijke scenario’s voor Breeduit geïnventariseerd en besproken met omwonenden, instellingen/organisaties in Bussum, en de gemeenteraad. Tijdens de inventarisatiefase wordt uitgegaan van drie verschillende invalshoeken. I. Inhoudelijke invalshoek Hat pand Breeduit heeft de bestemming maatschappelijke doeleinden. In de samenwerkingsovereenkomst die door de gemeente en alle participanten is getekend is de inhoudelijke doelstelling als volgt geformuleerd; ‘De brede school is een samenwerkingsverband, dat gezien wordt als middel om kansen van kinderen te vergroten en achterstand en uitval van kinderen tegen te gaan; dat het bovendien wordt gezien als middel om de wijk op voorsprong te zetten; dat opvang, onderwijs, zorg, maatschappelijke participatie en culturele vorming hierbinnen belangrijke thema’s en invalshoeken zijn.’ II. Financiële invalshoek Bij de ontwikkeling en exploitatie van Breeduit zijn in verschillende fases ramingen gemaakt van de kosten en baten van het project. Omdat sprake was van een complex en innovatief project was bijstelling van deze ramingen meermalen nodig, zowel in de loop van het project als na oplevering, op basis van de eerste ervaringen in de exploitatie. Dit fenomeen is ook landelijk zichtbaar bij andere brede scholen. Hoewel in de beginfase van de ontwikkeling van de brede school een grove schatting is gemaakt van de kosten is in deze commissienotitie (paragraaf 2.2 onder A) voor het eerst in beeld gebracht wat de daadwerkelijke meerkosten zijn van Breeduit. Deze meerkosten hebben betrekking op het plus-pakket (de niet-wettelijke verplichtingen, zoals theater, BSO, bibliotheek) in vergelijking met de situatie waarin alleen de wettelijk verplichte activiteiten (onderwijs, jeugdgezondheidszorg, peuterspeelzaal en gymzaal) op de goedkoopste adequate manier gehuisvest zouden zijn. III. Invalshoek haalbaarheid De invalshoek vanuit de haalbaarheid heeft betrekking op: • Beheer: welke mogelijkheden biedt het gebouw en wat zijn de consequenties van een gekozen invulling voor het gebouw en het dagelijks beheer. • Behoefte: aan welke maatschappelijke voorzieningen is behoefte in Bussum, welke accommodaties zijn hiervoor beschikbaar en welke accommodatie is het meest geschikt voor een bepaalde voorziening. Daarbij moet niet alleen gekeken worden naar wenselijkheid maar

12

•

ook waar mogelijk naast de wenselijkheid van een voorziening bekeken worden welk reëel gebruik er te verwachten is. Ruimtelijke aspecten : wat betekent de gewenste invulling voor de bestemming van het pand, voor de verkeersstromen, bereikbaarheid, parkeren etc…

2. Doorrekenen business case Periode juli – november 2014 In deze fase worden de opties voor invulling die in de eerste fase geïnventariseerd zijn doorgerekend op de effecten vanuit de verschillende invalshoeken. 3. Keuzeafweging Periode: eind 2014 Op basis van het doorrekenen van de business case wordt een keuze gemaakt voor de toekomst van Breeduit. 4. Uitvoeren Periode: 2015 In 2015 vindt de implementatie plaats van de gemaakte keuze. Het tijdpad hangt af van de gemaakte keuze, bijvoorbeeld van de vraag of vergaande verbouwingen en bestemmingswijziging nodig is. Integrale benadering Binnen het project Breeduit wordt afstemming gezocht met overige accommodatieprojecten zoals het vastgoedproject en gekeken naar behoefte van instellingen/organisaties in Bussum breed. Dit beperkt zich niet tot Breeduit. 3. FINANCIËLE ASPECTEN De financiële aspecten van de huidige situatie worden beschreven in paragraaf 2.2 onder A en B. Tegelijk met deze commissienotitie wordt een raadsvoorstel voorgelegd met een begrotingswijziging voor de financiën van Breeduit. Hiermee kunnen de kosten en baten van Breeduit beter worden gemonitord en worden deze op de juiste inhoudelijke programma’s doorbelast. In het project “Toekomst Breeduit” is het financiële aspect een van de drie invalshoeken die bij de inventarisatie van mogelijkheden en het doorrekenen hiervan worden betrokken. 4. VOORSTEL / VERZOEK Het college verzoekt de commissie welzijn kennis te nemen van de stand van zaken bij Breeduit en haar te adviseren in de te nemen processtappen richting een nieuwe invulling voor Breeduit, welke zal worden uitgevoerd in een nieuw op te starten project ‘Toekomst van Breeduit’.

Burgemeester en wethouders van Bussum, de gemeentesecretaris, de burgemeester,

D.J. van Huizen

mr. drs. H.W.M. Heijman

13