BZO
..Ondertitelaars Ondertiteld...
Onderzoek onder ondertitelaars zomer 2012 Aanleiding .....................................................................................................................................................3 Analyse afzonderlijke vragen.......................................................................................................................4 Vraag 1. Lid BZO? .............................................................................................................. 4 Vraag 2. Welke taal? ............................................................................................................ 4 Vraag 3. Carrièreduur........................................................................................................... 4 Vraag 4. Opdrachtgevers ...................................................................................................... 5 Vraag 5. Bijzondere tarifering ............................................................................................... 5 Vraag 6. Uren ondertitelen per week ...................................................................................... 6 Vraag 7. Secundaire werkzaamheden ..................................................................................... 6 Vraag 8. Omzet ................................................................................................................... 6 Vraag 9. Ondertitels per uur .................................................................................................. 7 Vraag 10. Ondertitelsoftware................................................................................................. 8 Vraag 11. Andere software.................................................................................................... 8 Vraag 12. Bijhouden inflatie ................................................................................................. 9 Vraag 13. Technische ontwikkeling en productiviteit ............................................................... 9 Vraag 14. Actief nieuwe opdrachtgevers zoeken .................................................................... 10 Vraag 15. Alternatieven zoeken buiten ondertitelen................................................................ 10 Vraag 16. Werkbelasting door ondertitelen ........................................................................... 11 Vraag 17. Eigen sociale voorzieningen ................................................................................. 11 Vraag 18. Op- of aanmerkingen ........................................................................................... 12 Conclusie .....................................................................................................................................................13 Bijlage 1 Vragenlijst Zelfstandige Ondertitelaars ....................................................................................14 Bijlage 2 Opmerkingen van geënquêteerden ............................................................................................18
BZO enquête ondertitelaars 2012
2
Aanleiding In een gesprek met een aantal opdrachtgevers in het kader van het zogeheten ‘Branchebrede Overleg’ (BBO) is in het voorjaar van 2012 het besluit gevallen dat de BZO een enquête zou houden onder haar leden waarin zaken als inkomen, tijdsbeslag, belastendheid van het beroep onder meer aan de orde zouden komen. De vragenlijst is ontwikkeld door het bestuur van de BZO en uitgevoerd met de Google enquêtesoftware, die vrij beschikbaar is en die de resultaten van de individuele antwoordlijsten automatisch invult in een spreadsheet, daarmee verdere verwerking vereenvoudigend. In deze analyse van de resultaten wordt achtereenvolgens ingegaan op de representativiteit van de enquête, vervolgens op de beantwoording van de afzonderlijke vragen en ten slot worden bredere, meer kwalitatieve conclusies uit het geheel getrokken. Voorts zijn als bijlagen toegevoegd: de vragenlijst (bijlage 1) en de opmerkingen die respondenten konden toevoegen (bijlage 2). Bij de enquête en analyse is assistentie geboden door Drs. Ir. Marjoleine G. van der Meij, waarvoor de BZO erkentelijk is.
Representativiteit De enquête is bekendgemaakt door middel van een mailing aan het ledenbestand. Daarnaast is er op het forum, waar ondertitelaars onderling communiceren, een bekendmaking geweest. Dat heeft ertoe geleid dat in totaal 76 vragenlijsten (n=76) zijn ontvangen, waarvan 65 van leden van de BZO en 11 niet-georganiseerden. Ten opzichte van het ledenbestand van 142 is een deelname van 65 statistisch representatief. Een klassiek voorbehoud hierbij is dat degene die deelneemt systematisch zou afwijken van de niet-deelnemer. Onderzoek hiernaar is bijna principieel onmogelijk. Voor de niet-leden die deelnamen is er geen representativiteit. Als wij ervan uitgaan dat de branche ca. 400 personen omvat en er dus 400 – 142 = 258 ongeorganiseerden zijn, is een aantal van 11 uit deze populatie niet voldoende. Gezien het feit dat er zich bij deze deelnemers geen opmerkelijk afwijkingen voordeden, is de groep eenvoudig in het geheel opgenomen. De individuele vragenlijsten zijn beoordeeld op onbestaanbare antwoorden (“hoeveel ondertitels maakt u per uur? 1250”). Zo’n antwoord kwam tot stand door een verkeerde interpretatie van de vraag of een vergissing bij het invullen en is dus verwijderd. Bij zo’n vraag kan n dus lager dan 76 zijn. Er is volstrekte anonimiteit toegepast. De ingevulde vragenlijsten zijn niet te herleiden tot de inzenders ervan.
BZO enquête ondertitelaars 2012
3
Analyse afzonderlijke vragen Vraag 1. Lid BZO? Dit kwam al naar voren in het thema representativiteit: 65 waren lid, 11 niet. N=76. Een deelname van 46% van de leden van de BZO is relatief hoog te noemen. Enquêtes in dit soort populaties leiden zelden tot hogere deelnames.
Vraag 2. Welke taal? Onder de respondenten, gaven er 24 één taal/richting op. 35 Respondenten gaven 2 talen/richtingen op. In de groep drie talen/richtingen en meer, waren er 18 respondenten. 68 van de 76 respondenten vertalen van Engels naar het Nederlands. Zoals te verwachten is, vormen de nabije talen de meerderheid. Slavische en Aziatische talen komen weinig voor. Echter ook de Romaanse talen waren matig vertegenwoordigd, zij het dat dit misschien wel evenwichtig is met het vertaalaanbod (15=19%). Een aanzienlijk deel van degenen die twee talen/richtingen vertalen, combineren Engels en Duits. Topscorer is degene die 10 talen/richtingen beheerst.
Vraag 3. Carrièreduur De carrièreduur van ondertitelaars laat een frappant beeld zien (zie figuur 1). Er is een populatie met een carrière van rond de acht jaar (tot uitdrukking komend in de tweede kolom van figuur 1), én er is een schijnbaar separate populatie met een carrièreduur rond de 18 (zie kolom 16-20 jaar in figuur 1). In de laatste jaren van de 20e eeuw waren er kennelijk weinig toetreders in de branche, of in dat cohort heeft zich relatief grote uitval voorgedaan. Op het eerste gezicht is er geen evidente oorzaak toe te wijzen aan die periode. De langste carrièreduur was 34 jaar (n=2).
Figuur 1: Grafiek van het aantal jaren carrière van ondertitelaars (n=76)
BZO enquête ondertitelaars 2012
4
Vraag 4. Opdrachtgevers De cijfers in tabel 1 wijzen op een grote dominantie van de opdrachtgever BTI (n=44). Daaronder verschijnen drie sub-groepen, van rond de 16 respondenten die voor Technicolor, inVision en SDI werken, gevolgd door een groep opdrachtgevers die bij minder dan 10 respondenten werden aangetroffen. In de groep ‘Overigen’ zitten een aantal opdrachtgevers die door één respondent werden genoemd. De respondenten zijn ook nog te verdelen naar het aantal opdrachtgevers dat zij individueel hebben. 1 respondent had nog geen opdrachtgevers, 23 respondenten werken met één opdrachtgever, 27 werken met twee en 25 respondenten werken met drie (of soms meer) opdrachtgevers. Deze drie nagenoeg gelijke categorieën bevestigen het gemiddelde aantal opdrachtgevers per respondent van circa 2 (zie tabel 1). De getalsverhoudingen in tabel 1 zijn niet noodzakelijkerwijs gelijk aan de relatieve bedrijfsomvang van de opdrachtgevers. Er zijn er die vrij veel met eigen personeel werken of met buitenlandse vertalers, die geen lid zullen zijn van BZO.
Opdrachtgever
Aantal respondenten dat voor deze werkt 44 17 16 14 8 5 5 4 4 4 27 148 1,95 dus bijna 2
BTI Technicolor inVsion SDI P2P Einion Subs Media VSI Primetext Hoek en Sonépousse Overigen Totaal Gemiddeld aantal opdrachtgevers per respondent (n=76) Tabel 1: Aantal respondenten per opdrachtgever
Vraag 5. Bijzondere tarifering In sommige gevallen kan het voorkomen dat ondertitelaars meer dan het gebruikelijke tarief voor ondertitelwerk krijgen. De redenen die respondenten kozen, staan weergegeven in tabel 2. Spoed en scriptkwesties zijn de belangrijkste redenen voor tariefsverhoging. Tóch zijn er ondertitelaars die nooit verhoging krijgen/vragen. Mogelijk hebben deze respondenten een vaste taak. Verrassend is de geringe mate waarin specialisme en moeilijkheidsgraad lijken te resulteren in hogere tarieven, terwijl er op het eerste gezicht toch betrekkelijk veel relatief moeilijke vertalingen voorkomen (bijvoorbeeld: Through the Wormhole met Morgan Freeman). De uitkomsten in tabel 2 geven overigens geen indicatie over de mate waarin tariefsverhoging wordt toegepast. Deze uitkomsten vormen nuttige informatie voor ondertitelaars die overeenkomsten sluiten met hun opdrachtgevers.
BZO enquête ondertitelaars 2012
Reden Moeilijk Specialisme Geen tussenpersoon Uitzonderlijke taal Spoed Script ontbreekt / is onvolledig Nooit Anders
Aantal keren aangeklikt 8 4 17 10 44 57 7 4: Live vertaling (1x), Hoge kwaliteitseis (1x), Ned-Eng (1x), Avonddienst (1x) 2 (151/76)
Totaal aantal argumenten per persoon aangeklikt Tabel 2: Redenen hogere beloning
5
Vraag 6. Uren ondertitelen per week Op basis van het aantal geschatte werkuren per week van de respondenten, werken de ondertitelaars gemiddeld 27 uur per week. Figuur 2 laat zien dat 75% van de respondenten 17 tot 40 uur werkt. Dat komt neer op 3 tot 5 werkdagen. Een deel van de respondenten (20%) doet ondertitelwerk kennelijk als een beperkt parttime beroep (tot maximaal 16 uur per week). Enkele uitschieters (5%) werken langer dan de standaardwerkweek van 40 uur.
Figuur 2: Gewerkte uren per week
Vraag 7. Secundaire werkzaamheden Respondenten gaven een aantal uren per maand aan overig werk aan dat sterk varieerde (tussen 1 en 35 uur), met een sterk accent op 1 tot 10 uur per maand (80%). Echter 15 respondenten (18%) gaven aan tussen de 11 en 25 uur per week aan secundaire werkzaamheden te besteden. Vermoedelijk is het aantal uren dat boven de 10 is aangegeven tot stand gekomen door een bredere interpretatie van het begrip ‘secundaire werkzaamheden’. Bijvoorbeeld e-mail verkeer of nadere afstemming met de opdrachtgever zouden bij de één wel en bij de ander niet als secundair beschouwd kunnen worden. Niettemin zal het gemiddeld aantal uren over de hele steekproef een goede indicatie zijn van de aantal ‘secundair gewerkte’ uren per maand. Dit komt namelijk uit op 8 uur gemiddeld per maand.
Vraag 8. Omzet De gemiddelde omzet van de respondenten is € 24.200 per jaar. In de steekproef, moesten 6 uitkomsten als irreëel worden beschouwd en die zijn daarom verwijderd uit de data.
Figuur 3: Omzet x €1000
BZO enquête ondertitelaars 2012
6
Bovenstaande normale verdeling is vlakker omdat de werkweek van de respondenten zeer uiteenlopend is. Toch is er behoefte om inzicht te hebben in de omzet die ontstaan zou zijn indien alle respondenten een volledige werkweek zouden hebben gehad. Daartoe zijn de vragen naar de gewerkte uren per week en naar de overige uren per maand geschoond voor de irreële uitkomsten. Het gemiddeld aantal uren werk (per respondent) per week omgerekend naar jaarbasis is: Aantal uren/jaar/man =
Totaal gemeten uren x werkweken per jaar Aantal aanvaarde respondenten
= 1914x48 70
= 1313
Het gemiddeld aantal secundair gemaakte uren per jaar per man zijn als volgt te berekenen” Aant 2nd uren/jaar/man =
Totaal gemeten uren x maanden per jaar Aantal aanvaarde respondenten
= 525x12 70
= 90
In totaal werken onze respondenten du 1313 + 90 = 1403 uur per jaar gemiddeld per man. Op basis van dezelfde uitgangspunten zou een fulltime jaar 48 * 36 uur = 1728 uur bedragen. De gemiddelde deeltijdfactor van de respondenten is dus 1403/1728 * 100% = 81,2 %. Indien we deze deeltijdfactor loslaten op de gemiddelde omzet van €24.200, zou de omzet bij fulltime werkweken €24.200/0,812 = €29.800 bedragen. Als we uitgaan van een gemiddeld kostenpercentage van 5% (lage schatting), resteert er €28.300. Dit is onder het modaal inkomen van €33.000, terwijl de €28.300 bovendien nog bruto resultaat is, en nog geen inkomen na belasting. Het modaal inkomen voor afgestudeerden ligt bovendien nog enige duizenden euro’s hoger per jaar dan het ‘gewone’ modale inkomen.
Vraag 9. Ondertitels per uur Een essentieel element in inkomstverwerving is de productiviteit van de ondertitelaar, uitgedrukt in ondertitels per uur. Daarin zit – zoals te verwachten – een grote spreiding met echter een sterke modale klasse van 21 à 40 ondertitels per uur. Door de scheefheid van de verdeling (zie figuur 4) ligt het werkelijke gemiddelde genomen over alle respondenten op 45 ondertitels per uur. Acht ingevulde waarden zijn in deze berekening niet meegenomen, door hun irreële waarden (zoals 8 per uur of 280 en 700 per uur). Er valt geen relatie te ontdekken tussen inkomen en aantal ondertitels per uur, hoewel dat wel voor de hand zou hebben gelegen.
Figuur 4: Aantal ondertitels per uur per respondent
BZO enquête ondertitelaars 2012
7
Vraag 10. Ondertitelsoftware De dominerende positie van Spot blijkt zonneklaar. Er lijkt geen relatie te bestaan tussen de productiviteit (ondertitels per uur) en de gebruikte software. In de vragenlijst werd GTS niet genoemd, maar niettemin kwam deze software zeven keer voor. Software
Aantal keer aangevinkt als ‘gebruikte ondertitelsoftware’ Spot 63 (74%) Swift 5 (6%) Screen 0 FAB 8 (9%) WinCAPS 2 (2%) GTS 7 (8%) Anders 1 (1%) Tabel 3: Gebruikte ondertitelsoftware volgens respondenten (N=86, omdat respondenten soms meerdere pakketten gebruiken)
Vraag 11. Andere software Bijna alle respondenten gebruiken naast de ondertitelsoftware ook andere software. Slechts drie respondenten gaven aan géén overige software te gebruiken. De meest gebruikte programma’s zijn elektronische woordenboeken (zie tabel 4). Op afstand gevolgd door de elektronische (inhoudelijke) naslagwerken en conversieprogrammatuur. Respondenten konden meerdere opties aanvinken bij deze vraag. Het aantal aangeklikte opties per respondent is gemiddeld 126/76 = 1,7. Er valt geen relatie te ontdekken tussen productiviteit (ondertitels per uur) en het gebruik van andere software. Andere software
Aantal keer aangevinkt als ‘andere software’ 67 (53%)
Elektronische woordenboeken Elektronische 28 (22%) naslagwerken Spraakherkennings- 7 (6%) programmatuur Conversie18 (14%) programmatuur Anders 6 (5%) Totaal 126 (100%) Tabel 4: Andere software
BZO enquête ondertitelaars 2012
8
Vraag 12. Bijhouden inflatie Omdat al verwacht kon worden dat men over het algemeen daling van de tarieven ten opzichte van inflatie zou ervaren, is de vraag over deze kwestie bewust uiterst neutraal geformuleerd in de vragenlijst. Niettemin is de uitkomst conform de verwachting dat men de tarieven van het ondertitelberoep vindt achterlopen op de inflatie. Gepercipieerde relatie tarieven / inflatie
Aantal respondenten (n = 76)
Daling ten opzichte van de inflatie
68 (89%)
Gelijk ten opzichte van de inflatie
3 (4%)
Stijging ten opzichte van de inflatie
2 (3%)
Weet niet / niet lang genoeg ervaring
3 (4%)
Tabel 5: bijhouden tarifering / inflatie.
Vraag 13. Technische ontwikkeling en productiviteit De technische ontwikkeling kan tot op zeker hoogte het achterblijven van de tarieven ten opzichte van de inflatie compenseren. In welke mate dat gebeurt, is uit onderhavige vraag niet getalsmatig te achterhalen. Wel is gevraagd in welke mate men verbetering van de productiviteit ervaart als gevolg van technische ontwikkelingen. Ervaren productiviteitsverhoging door technische ontwikkeling
Aantal respondenten (n=76)
Ja, behoorlijk
24 (32%)
Ja, enigszins
33 (43%)
Nee
9 (12%)
Weet niet / werk korter dan vijf jaar
10 (13%)
Tabel 6: Ervaren productiviteitsverhoging door technische ontwikkelingen. De meeste respondenten waren van mening dat er sprake is van een productiviteitsverhoging als gevolg van de technische ontwikkelingen. Toch vermelden de meeste respondenten slechts “ja, enigszins”. Dat vestigt de indruk dat de tariefachterstand die vraag 12 behandelde als sterker wordt ervaren dan de compensatie in de techniek.
BZO enquête ondertitelaars 2012
9
Vraag 14. Actief nieuwe opdrachtgevers zoeken Een grote meerderheid van de respondenten (81%) zoekt niet of hooguit incidenteel naar nieuwe opdrachtgevers. Of het de trouwe inborst van ondertitelaars is of het gebrek aan alternatieven, toont dit onderzoek niet aan. Mate van actief zoeken naar nieuwe opdrachtgevers
Aantal respondenten (n=76)
Zoeken niet
24 (32%)
Incidenteel
37 (49%)
Regelmatig
11 (14%)
Voortdurend
3 (4%)
Weet niet
1 (1%)
Tabel 7: Mate van actief zoeken naar nieuwe opdrachtgevers
Vraag 15. Alternatieven zoeken buiten ondertitelen Ongeveer de helft van de respondenten zoekt niet naar ander werk, En een meerderheid van de zoekers naar ander werk wenst dan nog binnen het vertalen te blijven. Er is de respondenten echter niet gevraagd of zij ook feitelijk ander (vertaal)werk verrichten. Informele bronnen melden wel dat men min of meer regelmatig een niet-ondertitel vertaalklus aanneemt. Zoeken naar alternatief werk
Aantal respondenten (n=76)
Ja, maar alleen vertaalwerk
24 (32%)
Ja, ander werk dan vertaalwerk
7 (9%)
Ja, vertaalwerk óf ander werk*)
5 (7%)
Nee
35 (46%)
Weet niet / nvt
5 (6%)
Tabel 8: Ander werk zoeken buiten ondertitelen. *)
Deze categorie zat niet in de oorspronkelijke vragenlijst, maar is toegevoegd omdat 5 respondenten beide hadden aangekruist (‘Meerdere opties mogelijk’).
BZO enquête ondertitelaars 2012
10
Vraag 16. Werkbelasting door ondertitelen Een ruime meerderheid van de respondenten ervaart het werk als belastend. Dit krijgt te meer reliëf gezien de toevoeging in de vraagstelling ‘om acceptabel persoonlijk inkomen’ te krijgen. Het is dus een zwaar beroep. Ervaren belasting door ondertitelwerk
Aantal respondenten (n=76)
Belastend
44 (58%)
Goed te doen
27 (36%)
Geen mening
5 (6%)
Tabel 9: Ervaren belasting door ondertitelwerk
Vraag 17. Eigen sociale voorzieningen Van de respondenten heeft 62% een pensioenverzekering. Dat is een vrij hoge uitkomst. Onder ZZPers is dat percentage veelal onder de 20%. De ZZP-er als categorie wordt gedomineerd door ambachtslieden; de groep hoger opgeleiden onder de ZZP-ers heeft over het algemeen wél pensioenvoorzieningen getroffen. Van de respondenten heeft 24% een arbeidsongeschiktheidsverzekering. De pensioenverzekering heeft een relatief hoge premie, maar komt naar alle waarschijnlijkheid tot uitkeren, terwijl dat voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering onwaarschijnlijker is bij een evenzeer hoge premie. Mogelijk is dat de achtergrond voor de geconstateerde percentuele verschillen. Een kleine derde van de respondenten heeft geen enkele eigen sociale voorziening gecreëerd. Voor hen geldt bij ziekte interen op het spaargeld en uiteindelijk bijstand en bij pensioen de AOW. Typen sociale voorzieningen getroffen door respondenten
Aantal respondenten (n=76)
Geen
22 (29%)
Pensioenregeling met eigen spaarmiddelen
14 (18%)
Pensioenregeling bij verzekeraar
12 (16%)
Alleen arbeidsongeschiktheidsverzekering
1 (1%)
Arbeidsongeschiktheidsverzekering + pensioen bij verzekeraar
9 (12%)
Arbeidsongeschiktheidsverzekering + pensioenverzekering met eigen spaargeld
6 (8%)
Arbeidsongeschiktheidsverzekering + pens. verz. eigen spaargeld + verzekeraar
2 (3%)
Pens. verz. eigen spaargeld + verzekeraar
4 (5%)
Anders
6 (8%)
Tabel 10: Sociale voorzieningen getroffen door ondertitelaars
BZO enquête ondertitelaars 2012
11
Vraag 18. Op- of aanmerkingen Zie bijlage 2 voor de geanonimiseerde op- en aanmerkingen die respondenten aan het einde van de vragenlijst hebben gegeven. Kwalitatief naar bovenstaande notities gekeken, lijkt er enerzijds passie en intrinsieke motivatie om ondertitelwerk te doen, maar anderzijds wel enige onvrede over de hardheid in de branche. Voor sommigen kán het ondertitelwerk gewoonweg niet het kostwinnende beroep zijn, mede door focus op kwantiteit versus kwaliteit..
BZO enquête ondertitelaars 2012
12
Conclusie De enquête is een eerste poging inzicht te verkrijgen in de situatie in een aantal opzichten van de ondertitelaars. In grote lijnen bevestigt het onderzoek de idee dat ondertitelaars hard moet werken om aan een aanvaardbaar inkomen te komen, bovendien steeds harder moeten werken door het achterblijven van de tarieven, en dat zij ten opzichte van hun opleidingsniveau (meestal universitair en minstens ‘kandidaats’) achterlopen in beloningshoogte ten opzichte van anderen met een vergelijkbaar opleidingsniveau. Er is hier sprake van een bevestiging van een mening. Deze zaken werden al vermoed. Het onderzoek bevestigt ze kwantitatief en deels ook kwalitatief; er werd immers gevraagd naar zowel bedragen als naar meningen. Het gegeven dat het inkomen—of meer nog—de winst uit onderneming van een zelfstandige ondertitelaar op een niveau van € 28.300 per jaar ligt, is een redelijk betrouwbaar gegeven dat zegt dat men het modale inkomen in Nederland, laat staan dat van een hoger opgeleide, niet haalt. Daar komt nog bij dat een meerderheid het halen van dat inkomen (bij gemiddeld 45 ondertitels per uur) als belastend ervaart. Het is duidelijk geen inkomen dat fluitend wordt bereikt, terwijl de technische verbetering van de productiviteit het achterblijven van de tarieven niet lijkt te compenseren. Ondertitelaars zorgen in redelijke mate voor hun pensioenvoorziening, maar zien meestal af van een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. De meeste ondertitelaars doen Engels-Nederlands, maar een range van andere talen en richtingen was in de enquête aanwezig. De kwalitatieve redenen voor betere tarieven worden schaarser toegepast dan de kwantitatieve. Deze in de enquête tot uitdrukking komende constellatie van omstandigheden laat zien dat het beroep onder grote druk staat. Men ziet zich geconfronteerd met een neerwaartse kwaliteitstendens, sneller, sneller, minder redactie-inspanning en men komt steeds minder toe aan de lol van het vak: het vinden van een dekkende vertaling die beeld en tekst van de bron recht doet. In een arbeidsmarkt met een werkeloosheid van 6% is de zoektocht naar goedkopere ondertitelaars mogelijk nog haalbaar, maar de komende tien jaren zullen een toenemende schaarste aan kwalitatief geschoolde vertalers laten zien, door demografische uitstroom en doordat het nieuwe potentiële aanbod van vertalers zich in profijtelijker sectoren zal nestelen. Een dergelijk probleem dreigt in veel sectoren van de economie, maar het zal voornamelijk toeslaan waar men een te gering inkomen kan verwerven. Hiermee komt een gezamenlijk element in het zicht van zowel aanbieders van ondertitelwerk als van ondertitelaars. Het vak moet kwalitatief goed en aantrekkelijk blijven.
M. Gras, oktober 2012
BZO enquête ondertitelaars 2012
13
Bijlage 1 Vragenlijst Zelfstandige Ondertitelaars Eén van de onderwerpen waar de BZO zich mee bezighoudt, is het geheel van voorwaarden waaronder zelfstandige ondertitelaars werken. De BZO wil daarom graag meer inzicht krijgen in de werk- en inkomenssituatie van zelfstandige ondertitelaars. Een enquête is daar een niet al te spannend maar goed middel voor. Wij zijn ons ervan bewust dat sommige vragen misschien direct en persoonlijk kunnen overkomen, maar wij denken dat ze gesteld moeten worden om een goed beeld te krijgen en eventuele misvattingen uit de weg te ruimen. De enquête wordt uitgevoerd via Internet. De gegevens die wij van jullie krijgen, zullen worden ontkoppeld van je naam en e-mailgegevens en separaat worden verwerkt, zodat er geen koppeling van gegevens met jou als individu gelegd kan worden. Uiteraard geldt dat ook voor de fiscus en anderen die belangstelling voor je individuele gegevens zouden kunnen hebben. De gegevens zullen uitsluitend worden gebruikt ter voorbereiding van het overleg met de overheid en met vertegenwoordigers van onze opdrachtgevers. De vragenlijst bestaat uit 18 vragen en neemt ongeveer 15 minuten in beslag. Om door te gaan moeten de vragen beantwoord worden; alleen dan worden ze statistisch verwerkt. Het BZO bestuur bedankt je bij voorbaat voor je medewerking. De resultaten zullen we jullie via de gebruikelijke kanalen toesturen. *Vereist Bovenkant formulier Vraag 1. Ben je lid van de BZO? * • •
Ja Nee
Vraag 2. Welke taal/talen ondertitel je? *Meerdere opties aankruisen in mogelijk. • • • • • • • • • •
eng-ned ned-eng dui-ned ned-dui fra-ned ned-fra spa-ned ned-spa ita-ned ned-ita
•
Anders:
Vraag 3. Hoe lang ondertitel je in jaren? *In hele jaren graag
BZO enquête ondertitelaars 2012
14
Vraag 4. Wat zijn je drie belangrijkste opdrachtgevers in ondertitelwerk qua omzet? *Minder dan drie aankruisen is mogelijk • • • • • • •
BTI Technicolor VSI inVision P2P Hoek en Sonépouse SDI
•
Anders:
Vraag 5. In welke gevallen ontvang je meestal meer dan je gebruikelijke tarief voor ondertitelwerk? *Meerdere opties aankruisen is mogelijk • • • • • • •
Moeilijkheidgraad Inhoudelijk specialisme Geen tussenpersoon Uitzonderlijke taal Spoed Script ontbreekt / is onvolledig Nooit
•
Anders:
Vraag 6. Hoeveel uur besteed je wekelijks aan ondertitelwerk? *Schat het gemiddelde per week van het laatste jaar in hele uren.
Vraag 7: Hoeveel uur besteed je gemiddeld per maand aan secundaire werkzaamheden als acquisitie, administratie, overleg met opdrachtgevers, etc.? *Schat het gemiddelde per maand van het laatste jaar in hele uren.
Vraag 8. Welke omzet heb je aan ondertitelwerk? *Schat inkomen per jaar afgerond in hele duizenden
Vraag 9. Hoeveel ondertitels produceer je gemiddeld per uur? *
Vraag 10. Met welke ondertitelsoftware werk je? * • • • • •
Spot Swift Screen FAB WinCAPS
•
Anders:
BZO enquête ondertitelaars 2012
15
Vraag 11: Welke andere software gebruik je daarbij ook? * • • • •
Elektronische woordenboeken Elektronische naslagwerken Spraakherkenningssoftware Conversiesoftware
•
Anders:
Vraag 12. Heb je de indruk dat de tarifering voor ondertitelwerk in de loop van je vertaalcarrière ten opzichte van de inflatie is gedaald, gelijk is gebleven of is gestegen? * • • • •
Gedaald t.o.v. inflatie Gelijk gebleven t.o.v. inflatie Gestegen t.o.v. inflatie Weet ik niet of te kort in dit werk
Vraag 13. Heeft de technische ontwikkeling van software en apparatuur je productiviteit verhoogd? *Alleen beantwoorden als je een periode van meer dan vijf jaar kunt overzien. • • • • •
Ja, behoorlijk Ja, enigszins Nee Weet ik niet N.v.t., ik werk korter dan vijf jaar
Vraag 14. Zoek je actief naar nieuwe opdrachtgevers met ondertitelwerk? * • • • • •
Nee Incidenteel Regelmatig Voortdurend Weet ik niet / n.v.t.
Vraag 15. Doe je pogingen om ander werk te zoeken? *Soms zijn meerdere antwoorden mogelijk • • • •
Nee Ja, echter uitsluitend vertaalwerk Ja, ander werk dan vertaalwerk Weet ik niet / n.v.t.
Vraag 16. Hoe ervaar je het aantal titels dat je moet produceren voor het bereiken van een acceptabel persoonlijk inkomen? * • • •
Belastend Goed te doen Geen mening
BZO enquête ondertitelaars 2012
16
Vraag 17. Heb je eigen sociale voorzieningen getroffen? *Meerdere antwoorden zijn mogelijk • • • •
Arbeidsongeschiktheidsverzekering Pensioenregeling met eigen spaarmiddelen Pensioenregeling bij verzekeraar Geen
•
Anders:
Vraag 18. Heb je nog op- of aanmerkingen naar aanleiding van deze vragenlijst?Voel je vrij om deze hier te uiten
Insturen
BZO enquête ondertitelaars 2012
17
Bijlage 2 Opmerkingen van geënquêteerden Op het moment dat ik begon te balen van de ongeïndexeerde beloning, was daar opeens Technicolor, die de tarieven nog eens omlaag gooide. Laf als ik ben, ging ik toch voor ze werken, toen na een jaar bleek dat ze niet omvielen van onze boycot. Ik deed dat om het risico wat te spreiden, wat betekent dat ik zo eens in de drie maanden iets voor ze doe. Het was voor mij wel het moment om er ander werk bij te zoeken. Het moge duidelijk zijn dat dit inkomen niet volstaat; vraag naar overige inkomstenbronnen ontbreekt echter; onvolledig beeld; verder zijn alle vragen gericht op cijfers, geen enkele op kwaliteit; zo werkt de BZO mee aan de GROTE gelijkschakeling, namelijk verlaging van tarieven naar de laagste gemene deler; wat is er in 4 jaar nu eigenlijk bereikt? Berekening jaaromzet bij 40-urige werkweek: Uitgaande van 75 cent per ondertitel (gemiddeld, incl. scripttoeslagen e.d.) en 17 ondertitels per uur: 8-urige werkdag (8*17 = 136 ondertitels): 102 euro Maand met 20 werkdagen: 2040 euro Jaar met 11 'werkmaanden': 22.440 euro ==> Bij een werkweek van 25 uur is m'n jaaromzet 14.025 euro - ik vind vraag 12 (t.o.v de inflatie) ongelukkig geformuleerd. mijn antwoord is: nooit inflatiecorrectie gehad en tarieven alleen maar dalende, dus inkomensachteruitgang - bij vraag 16 belastend ingevuld: ik kan er wel van leven, maar ik vind dat het stress geeft dat er altijd over tarieven moet worden gesoebat en ervaar het als gebrek aan waardering voor ons werk. Ik heb bij vraag 16 'goed te doen' ingevuld omdat ik op een vrij ontspannen manier een voor ons acceptabel inkomen vergaar. Ik wil daarbij echter wel aantekenen dat ik geen kostwinner ben. Dat ik tevreden ben over mijn inkomen wil niet zeggen dat het voldoende is. Ik wijs met name op de beantwoording van vraag 12!!! Vroeger hogere tarieven naarmate het werk moeilijker was, nu wordt er juist steeds slechter betaald (moeilijk bestaat niet meer, series worden slechter betaald, steeds meer aanbod van voorgespot en slechter betaald werk). Zonder partner met een redelijk inkomen valt er van ondertitelwerk niet rond te komen (afgezien van de witte raven die bovengemiddeld veel titels per dag weten te maken). verhouding ondertitelwerk/ gewoon vertaalwerk/ correctiewerk ca. 80/10/10 %. Fijn voor de afwisseling en het laatste verdient meestal beter. Niet zozeer nav deze lijst, maar meer qua ondertitelen in het algemeen: Het bevreemdt mij dat de LIRA nog steeds alleen rechten uitkeert van gekocht product voor Ned 1, 2 en 3. Sinds Technicolor vooral RTL doet, is in mijn geval de LIRA opbrengst dus helaas tot vrijwel 0 teruggebracht. Van de thuiskopierechten moet je het ook niet hebben, want dat levert weinig op en voor zover ik weet worden herhalingen slechts 2x uitbetaald. Vervelend, want RTL zendt sommige films rustig 6 of 7 keer uit. Maar het eerste punt zit mij dus het hoogst. Waarom krijgen we geen rechten uitbetaald over titels voor films en series die door de commerciëlen worden uitgezonden? Het lijkt me namelijk bijzonder stug dat die zenders geen rechten hoeven af te dragen.
BZO enquête ondertitelaars 2012
18
Wat ik mis, is de vraag hoeveel procent van je omzet uit ondertitelwerk bestaat én hoe die omzet verdeeld is over verschillende opdrachtgevers / hoeveel opdrachtgevers je in totaal hebt (de meeste freelancers werken maar voor een paar oprachtgevers, wat hen erg kwetsbaar maakt). Heel goed dat dit wordt geïnventariseerd, ik denk niet dat ik rond zou kunnen komen met uitsluitend ondertitelwerk, bij de meeste huidige tarieven. Ik zoek momenteel niet actief ondertitelwerk. Ik ga echt niet slaafs bedelen om werk, met deze tarieven en de ontwikkeling van de markt! Helaas. Ik doe het er momenteel eigenlijk een beetje bij, ik wordt sporadisch benaderd voor opdrachten uit het Italiaans (iets zeldzamer taal). Zo houd ik het hopelijk een beetje in de vingers. Goed initiatief Te weinig in kunnen vullen. Heb afgelopen jaar alle grote opdrachtgevers benaderd, maar alleen inVision en Hoek & Sonépouse hebben gereageerd. Daar sta ik in het bestand. Hen ook nogmaals benaderd, maar ze hebben nog geen (proef)opdrachten gegeven. Ik heb het idee dat het als starter enorm moeilijk is om 'ertussen' te komen, ook als je zeer goed gemotiveerd bent. Ik ben zeker van plan lid te worden van BZO (heb het form al ingevuld). Wat mijn inkomsten uit ondertitelwerk betreft: dit is uitgesproken natte-vingerwerk, aangezien ik niet achter mijn computer thuis zit. Ik reken nooit naar aantal titels per uur, want ik kijk niet naar aantal uur dat ik over een programma doe omdat ik het naast ander vertaalwerk doe (gedurende de dag). En het wisselt ook sterk van programma tot programma. Omdat ik veel werk voor ODS doe, is het verschil in het aantal titels per uur nogal groot in vergelijking met het aantal titels eng-ned. Met de spraakherkenningssoftware ben ik net pas begonnen; geen idee of dat een blijvertje is. Indexering van de tarieven zou wel eens een keertje leuk zijn - is nog nooit gebeurd (toch?) PS: pensioenregeling voor een hele kleine bedrag. ad 15. Naast ondertitelen geef ik een paar uur per week Spaans les. ad 17. Ik ga geld apart zetten op een eigen spaarrekening en ben bezig me te verdiepen in het Broodnodig-concept. Vraag 9 lijkt me niet zo goed gesteld en zal in deze vorm weinig zinvolle data opleveren, omdat het nogal verschil maakt of het om een eerste of tweede vertaling gaat. En als alle vragen van een sterretje voorzien zijn, en dus verplicht moeten worden ingevuld, kunnen die sterretjes en de verklaring ervan natuurlijk net zo goed achterwege blijven. Heerlijk, insecten ziften -of erger... ;-) Maar vooral heel goed dat jullie op deze manier meer inzicht proberen te vergaren. Ik ben benieuwd naar de uitslag!
BZO enquête ondertitelaars 2012
19
Inkomen is natuurlijk iets anders dan omzet. Mijn inkomsten zijn niet alleen gedaald door inflatie, maar ook omdat ik met mijn tarief moest zakken om opdrachtgevers te behouden, terwijl dat tarief eigenlijk al jarenlang hetzelfde was. Voor sommigen bleef ik toch te duur. Verder heb ik een tijd lang mijn titels kunnen verkopen aan de publieke omroepen bij een tv-uitzendingen van 'mijn' bioscoopfilm, maar dat werd steeds moeilijker vol te houden omdat andere vertalers die rechten afstonden voor hetzelfde tarief. Deze inkomsten mis ik nu, waardoor mijn inkomen en omzet dus zakken. Eigenlijk vind ik dat ik gezien mijn opleiding te weinig verdien, zeker in vergelijking tot veel andere hoogopgeleiden. Zelfs als ik 30,00 euro per uur zou willen verdienen, (wat niet veel is, als ik de fysiotherapeut al 30,00 euro per consult moet betalen, maar die moet een praktijkruimte et cetera huren, wat ik overigens ook wel zou willen, maar met mijn uurloon zit dat er niet in) zou ik toch behoorlijk wat titels moeten maken op een dag, dag in dag uit, week in, week uit, en dat zou ik zeker belastend vinden. Afgezien van het feit dat ik soms niet eens zoveel werk krijg aangeboden. Dus leg je de lat wat lager. Ik neem wel al het werk aan wat ik krijg en soms is dat dus heel erg belastend. Ik vind het werk nog steeds leuk, maar vind wel dat de omgangsvormen steeds onbeschofter worden. Er wordt niet meer bedankt als je een opdracht inlevert, er worden offertes aangevraagd, maar daar hoor je nooit meer wat van, klanten denken dat je alleen voor hen werkt terwijl je meerdere ijzers in het vuur moet hebben om nog een redelijk inkomen te verdienen.
BZO enquête ondertitelaars 2012
20