Diagnostisch vademecum infectieziekten per verwekker inclusief doorlooptijden Onderzoek gericht
Aard materiaal
Opmerkingen (Methode)
Gemiddelde doorlooptijden in dagen
Adenovirus
Oogwat (VTM), keelwat (VTM), feces of liquor Gepaarde sera Feces Feces
PCR CBR (antistoffen) Antigeen detectie zie Entamoeba histolytica/dispar of Parasieten PCR Kweek, zo snel mogelijk naar lab brengen
Extern* Extern* 3 dagen 3 dagen
PCR
5 dagen
Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek IgM PCR PCR IgG/IgM PCR/kweek Kweek direct naar lab het brengen (na tel. overleg) PCR
6 dagen 3 dagen 2 dag 9 dagen 9 dagen 10 dagen 3 dagen 2 weken 2 weken Extern* Extern* 3 dagen Extern* Extern* 2 weken
Adenovirus type 40/41 Amoeben Anaërobe bacteriën Aspergillus zie schimmels Bacteriële vaginose Banale kweek: aard, herkomst materiaal, gebruik antibiotica en bijzondere ziektebeelden vermelden
Bartonella henselae (kattenkrabziekte) Blastocystis hominis Bofvirus Bordetella pertussis (kinkhoest) / Bordetella parapertussis
Materiaal in speciale spuit, steriele buis/potje of Stuart medium Vaginale-, cervixuitstrijk (Gardnerella, Atopobium, Megasphera, Lactobacillus species) Bloed Biopt, pus Urine CAPD-vloeistof Punctaat in bloedkweekflesjes Diepe 10 dagen kweek Overige materialen Actinomyces Nocardia Serum Punctaat Feces Enkelvoudig serummonster Keelwat (VTM), urine Nasopharynx uitstrijk (in kleurloos verzendmedium) Nasopharynx uitstrijk (in droge buis)
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
4 dagen
3 dagen
Borrelia burgdorferi (Lyme borreliose)
Serologie (evt gepaard) Serum, liquor (bij liquor OOK serum insturen)
Liquor, gewrichtsvocht BRMO (bijzonder resistente micro organismen) Brucella (brucellosis) Campylobacter
Gepaard serum Bloed, beenmerg of ander materiaal Feces Serum
Candida zie gisten Chlamydia pneumoniae Chlamydia psittaci Chlamydia trachomatis
Cholera
Gepaarde sera Gepaarde sera Sputum, bal Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of anusuitstrijk (collectie kit) Eerst geloosde urine (man) Serum (niet voor acute infectie) Feces
Clostridium difficile (pseudomembraneuze colitis)
Feces
Clostridium perfringens (gasgangreen, gasvormende ontsteking)
Pus in speciale spuit, steriele buis/potje of Stuart medium Cito-aanvraag (met Gram preparaat), verzenden met aanvraag: ‘gasgangreen?' (anaëroob transportmedium) Serum Keel/nasopharynx uitstrijk (in Stuart medium)
Coeliakie of glutenintolerantie Corynebacterium difteriae (difterie) Coxiella burnetiï (Q-koorts) Coxsackievirus = Enterovirus
Serum Sputum/EDTA bloed (vroeg in infectie) Feces, keelwat (VTM) of liquor
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
IgG IgG/IgM Immunoblot in overleg Neuroborreliose PCR Kweek Ig (totaal) Kweek, voor afname contact opnemen PCR Kweek IgG/M (Guillain-Barré, reactieve artritis)
5 dagen 5 dagen 3 dagen 7 dagen 5 dagen 4 dagen Extern* 7 dagen 3 dagen 4 dagen Extern*
IgG/A IgG/M, CBR (antistoffen) PCR PCR
Extern* Extern* 3 dagen 3 dagen
PCR IgG Zinvol indien waterdunne feces ("rijstwater"), direct naar laboratorium brengen Moet binnen 3 uur op lab zijn voor toxine detectie; bij sterke verdenking zonodig herhalen Gram
3 dagen 6 dagen 3 dagen
Kweek
4 dagen
Serologie TTG IgA, eventueel DGG IgG In overleg, direct naar laboratorium brengen evt. bewaren bij kamertemperatuur IgG/M eerste en tweede fase PCR PCR
5 dagen 3 dagen
2 dag
1 dag
Extern* Extern* 3 dagen
Cryptokokken
Serum Liquor en bloed
Cryptosporidium Cysten Cysticercose Cytomegalovirus (CMV)
Liquor Feces Feces zie Taenia solium Serum EDTA bloed
CMV congenitaal
Urine (<14 dagen na geboorte)
Denguevirus (Type I-IV) Diëntamoeba fragilis Echinococcus granulosus (Hondenlintworm)
Enkelvoudig serummonster Feces Serum Cyste inhoud
Echinococcus multilocularis (Vossenlintworm)
Serum, liquor Cystevloeistof Biopt
Echovirus= Enterovirus Ectoparasieten
Feces, keelwat (Virus transport medium) of liquor In potje
Entamoeba histolytica/dispar, intestinaal trophozoïten, cysten, ulcus extraintestinaal
Feces
Enterobius vermicularis (aarsmaden) Enterohaemorrhagische E. coli (EHEC, E.coli O157, HUS, STEC) Enteroinvasive E. coli (EIEC) = Shigella/EIEC
Feces met SAF (TFT set) Serum Perianale huidafstrijk d.m.v. plakband methode (doorzichtig plakband op objectglaasje plakken) (Bloederige) feces; alle leeftijden Feces
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
(Gepaard) serum (CBR/Elisa) Kweek In overleg antigeendetectie (latexagglutinatie) In overleg Oost-Indische inkt-preparaat PCR PCR/microscopie microscopie IgG/IgM Kwantitatieve PCR in overleg bij ernstig immuun- gecompromitteerde patiënt PCR Kweek IgG/M PCR Ig In overleg met arts-microbioloog (microscopie) Antistof bepaling In overleg met arts-microbioloog PCR, typering In overleg met arts-microbioloog Histopathologie PCR Luizen, teken, vlooien, insectenlarven (myiasis), mijten (microscopie / macroscopie) PCR (detectie van E. histolytica d.m.v. PCR op feces) Microscopie Antistofbepaling Afname 's-ochtends voor het wassen (microscopie) Kweek PCR PCR (reizigersdiarree)
Extern* 4 weken Extern (cito 1-2 dagen) 2 dagen 3 dagen 3 dagen 3 dagen 2 dagen Extern* Extern* Extern* Extern* 3 dagen Extern* 2 dagen Extern* Extern* Extern* 3 dagen 3 dagen 3 dagen 5 dagen Extern* 2 dag 3 dagen 3 dagen 3 dagen
Enteropathogene E. coli (EPEC, Coli Bray) Enterotoxische E. coli Enterovirus (1) Enterovirus type 70 = Enterovirus Epstein-Barrvirus (EBV) Filariasis (Loa, Wucheria, Brugia)
Giardia lamblia Gisten (Candida albicans, Candida non albicans) Cryptokokken zie aldaar
Gonorroe zie Neisseria Hantavirus/Puumalavirus Helicobacter pylori
Feces Feces, keelwat (VTM), liquor Conjunctiva (VTM), feces Serum EDTA bloed / liquor 10 ml heparine-bloed en dikke druppel preparaat Huidbiopt ("skin snip") Serum Feces Sputum, cervix, urine, pussen, bloed en punctaten: Kweek en gram; gevoeligheids-bepaling alleen in overleg (alleen van bijzondere materialen uitgebreide determinatie van Candida non albicans)
HAV (hepatitis A-virus) HBV (hepatitis B-virus)
Serum Biopt in buis met PBS Serum (gepaard) Adem Feces Serum Serum
HCV (hepatitis C-virus)
Serum patiënt = bron Serum Serum EDTA bloed Serum
HDV (hepatitis D-virus) HEV (hepatitis E-virus)
EDTA bloed Serum Serum
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
Kweek (zuigelingen, kinderen t/m 2 jaar) Geen diagnostiek PCR PCR VCA IgG/IgM en EBNA IgG PCR in overleg Microscopie, afname in overleg met lab i.v.m. periodiciteit In overleg IgG1/IgG4 PCR Gisten kweek Gisten kweek langer dan 2 dagen Genitaal: banale gisten kweek
3 dagen 3 dagen 3 dagen 3 dagen Extern* Extern* Extern* Extern* 3 dagen 3 dagen 3 weken 3 dagen
IgG/M, in overleg Kweek (diagnose/resistentie bepaling) IgG (diagnose, evt controle therapie) Ademtest (diagnose, controle therapie) Antigeen detectie IgG/M (IgG immuunstatus) HBsAg / anti-HBc anti-HBc IgM (acuut infect); HBeAg/anti-HBe HBsAg (prikaccident) HBsAg (confirmatie/dragerschap) Anti-HBs (immuunstatus) PCR HBV-DNA, in overleg Ig totaal en confirmatie Anti-HCV PCR, in overleg Serologie in overleg Diagnostiek in overleg
Extern* 7 dagen 5 dagen 2 dagen 1 dag 3 dagen 3 dag 3 dagen 1 dag 4 dagen 2 dagen Extern* Extern* 3 dagen Extern* Extern* Extern*
Herpes simplex virus 1of 2
Histoplasma capsulatum HIV1/HIV2
Humaan Herpesvirus type 6 (HHV 6) Humaan papillomavirus (hoog risico types) (HPV) Influenzavirus type A/B
Isospora belli JC/BK-virus Kattenkrab ziekte zie Bartonella Kinkhoest zie Bordetella Legionella (L. pneumophila)
BAL, biopt (VTM), blaasjesvocht (VTM), liquor, keelwat (VTM) (gepaard) serum Weefsel Serum Serum
Serum Cervix uitstrijk Keelwat (VTM) Gepaarde sera Verse feces Hersenbiopt, liquor
Via bronchoscoop verkregen materiaal, evt. sputum Serumpaar
Leishmania
Urine Beenmerg, punctie uit ulcusrand
Leptospira (ziekte van Weil, melkerskoorts, Hardjo, e.a.)
Serum Serum Urine, EDTA of heparine bloed (moet binnen 2 uur op KIT zijn) (check site KIT en recente brief)
Listeria (listeriose)
Liquor Liquor, bloed, pus, vruchtwater, placentaweefsel bij IUVD, cervix uitstrijk
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
PCR
3 dagen
IgG/IgM Kweek IgG-antistofbepaling Antistof & antigeen combotest Immunoblot (bevestiging) Ig (totaal) anti-HIV (ELFA, bevestiging) PCR in overleg Totaal Ig, in overleg PCR
Extern* 12 weken Extern* 3 dagen 3 dagen 4 dagen Extern* Extern* 7 dagen
PCR Sneltest (in overleg) CBR (antistoffen) Microscopie PCR in overleg
3 dagen 1 dag Extern* 4 dagen Extern*
Direct insturen voor kweek PCR (onderscheid L. pneumophila en L. species) Tweede serum niet eerder dan 4-6 weken na de eerste ziektedag Directe antigeen test (type 1) Kweek Microscopie in overleg Serologie, in overleg Antistoffen in overleg Kweek indien < 10 dagen ziek en voor starten met antibiotica PCR Alleen gepaard met bloed kweek (vermelden: ‘Listeria')
2 weken 3 dagen Extern* 1 dag Extern* 3 dagen Extern* Extern* Extern* Extern* Extern* 4 dagen
Lues zie Treponema pallidum Lymphogranuloma venereum Malaria Mazelenvirus Microsporidium MRSA (Methicilline resistente Staphylococcus aureus) Mycobacterium tuberculosis (tuberculose & Atypische mycobacteriën)
Mycoplasma pneumoniae
Serum
Listeria monocytogenes antistoffen
6 dagen
Anale uitstrijken Chlamydia positieve mannen diagnostiek door klinische chemie Keelwat (VTM), urine Serum Feces Neus- (vestibulum nasi bdz.) keel-, perineum- en evt. huid/wonduitstrijk (droge stok) Sputum, bronchusspoelsel, nuchtere maaginhoud, biopt, etc. Beenmerg (steriele buis met heparine) Bloed/beenmerg in Bactec Myco/F Lytic Huid/klierweefsel Bloed
PCR
5 dagen Extern* Extern* 7 dagen Extern* 4 dagen
Parasitair darm onderzoek Parvovirus (B19) Parechovirus Pneumocystis jiroveci
Serum Keelwat (VTM), sputum, bal, liquor Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of anusuitstrijk (Stuart) Urethra-, vagina-, cervix-, conjunctiva-, keel- of anusuitstrijk (collectie kit) Eerst geloosde urine (man) Feces Gepaarde sera Keelwat (VTM) Feces, serum Serum Feces, keelwat (VTM), liquor Bronchoscopie materiaal (BAL)
Pneumococcen antigeentest Poliovirus
Urine Feces, keelwat (VTM)
Neisseria gonorrhoeae (gonorroe)
Norovirus Parainfluenzavirus (type 1-4)
Serum
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
PCR IgG/IgM PCR Inventarisatie volgens MRSA-protocol Alleen ZN/auramine (microscopisch onderzoek) Kweek Myco/F Lytic flesje Overige kweken PCR MTB-complex Quantiferon TB IgM (agglutinatie test) PCR Kweek direct insturen, bij KT bewaren
2 dagen 6 weken 8 weken 3 dagen 6 dagen 4 dagen 3 dagen 4 dagen
PCR, geen gevoeligheidsbepaling mogelijk
3 dagen
PCR, geen gevoeligheidsbepaling mogelijk Antigeen detectie CBR (antistoffen) PCR in overleg zie specifieke verwekker IgG/IgM PCR Kleuring/microscopisch onderzoek In overleg, deel van onderzoek via CBSL door pathologie Antigeen bepaling PCR Kweek Diagnostiek in overleg - IgM bepaling (groep
3 dagen 4 dagen Extern* 3 dagen / Extern* 6 dagen 3 dagen 2 dagen (voorlopige uitslag) 9 dagen 1 dag 3 dagen Extern* Extern*
Rabiesvirus Respiratoire virussen Rotavirus RS-virus (Respiratoir Syncytieel virus)
Keel-, neusuitstrijk, BAL vloeistof, sputum, neusspoelsel Feces Nasopharynxspoelsel/ keel
Rickettsiae Rubellavirus Salmonella
Gepaarde sera Serum Serum Feces
Salmonella typhi (tyfus)
Feces, urine, bloed, gal, beenmerg
Shigella/EIEC
Feces
Shiga toxigene E. coli (STEC) Scabies zie ectoparasieten Schimmels
Feces Dermatophyten: huidschilfers, haren, nagels Aspergillus fumigatus en andere schimmels
Schistosoma haematobium
Schistosoma intercalatum/japonicum/mansoni
Aspergillus Exotische schimmels: Histoplasma, Coccidioides, Blastomyces 24 uurs-urine (of urine monster na inspanning) en feces (eieren: 8-12 weken na contact) Rectumbiopt of schraapsel Serum (serologie: 6-8 weken na contact) Verse feces
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
A ziekte) Diagnostiek in overleg, postexpositie vaccinatie via GGD of NVIC RespiFinder in overleg
Extern* 3 dagen
antigeen detectie PCR Antigeen detectie (sneltest) CBR (antistoffen) IgG/IgM, in overleg IgG/IgM, voor immuunstatus alleen IgG PCR Kweek PCR Kweek PCR Kweek PCR
3 dagen 3 dagen 1 dag Extern* Extern* 3 dagen 3 dagen 4 dagen Extern* 4 dagen 3 dagen 4 dagen 3 dagen
PCR Kweek en KOH Kweek en Gram; gevoeligheidsbepaling in overleg (sputum, ooruitstrijk) Kweek en Gram; gevoeligheidsbepaling in overleg (bronchusspoeling, weefselbiopten, pus, pleuravocht, KNO uitstrijk) IgG (galactomanan in overleg) Serologie diagnostiek in overleg
8 dagen 4 weken 2 weken
Microscopie, bij negatief resultaat urine onderzoek herhalen In overleg Microscopie evt. herhalen
3 - 4 weken
Extern* Extern* 4 dagen 4 dagen Extern* 4 dagen
Taenia solium (varkenslintworm) - cysticercose
Rectumbiopt of schraapsel Serum (alleen S. mansoni) Verse feces Serum Feces met proglottiden in potje Evt. perianale huidafstrijk d.m.v. Plakbandmethode Feces met proglottiden in potje
Toxocara canis/catis Toxoplasma gondii Treponema pallidum (lues)
Serum Subcutane noduli Serum Serum Serum
Strongyloïdes stercoralis Taenia saginata (runderlintworm)
Liquor Secreties van vagina, urethra en prostaatvocht afnemen met collectie kit
Trichomonas vaginalis Tuberculose zie Mycobacterium Ureaplasma Varicella-zostervirus Virusonderzoek
Wormeieren Wormen, proglottiden Yersinia enterocolitica
In overleg In overleg Microscopie IgG1/IgG Microscopie Afname 's-ochtends voor het wassen
4 dagen Extern* 4 dagen Extern* 4 dagen 4 dagen
Microscopie, T. solium proglottiden zijn zeer besmettelijk, cave cysticercose Ig Microscopie Ig IgG/IgM ELISA, indien positief immunoblot (ter bevestiging) en een RPR (voor vaststellen actieve infectie en monitoring effect therapie) RPR Verdenking neurolues bij positieve serologie PCR
4 dagen Extern* Extern* Extern* 2 dagen 3 dagen
6 dagen 4 dagen 5 dagen
Diagnostiek in overleg PCR (bij actieve infectie) Elisa IgG (immuunstatus) Zie specifieke verwekker
Extern* 3 dagen 3 dagen
Serum
Microscopie Microscopie Microscopie enterobius/taenia PCR Kweek Serologie
4 dagen 4 dagen 4 dagen 3 dagen 4 dagen Extern*
Serum
Antistoffen
6 dagen
Blaasjes vocht (VTM), liquor Serum Keel, blaasjes en biopten in VTM Urine, liquor en feces niet in VTM Serologie Feces Feces Plakband preparaat Feces
Overige onderzoeken ANA screen (Elisa)
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
Anti-CCP Anti DNAse B/ anti-streptolysine Anti-nucleaire as Gentamicine dal of top ISI project-uitstrijk stoma Reumafactor Selectieve orofaryngeale decontaminatie (SOD) Selectieve darm decontaminatie (SDD) Steriliteitbepaling
Vancomycine dalspiegel/topspiegel ZN zie Mycobacterium
Serum Serum Serum Serum Fecesvocht afgenomen rond de stomamond Serum
Determinatie/telling Omgevinguitstrijk hygiëne Water Serum
* Gemiddelde doorlooptijd van de onderzoeken die extern gedaan worden, is twee weken
Vademecum en doorlooptijden maart 2015 versie 4
Antistoffen Antistoffen Antistoffen Gehalte bepaling Kweek IgM Kweek Kweek Kweek Kweek Kweek Gehalte bepaling
5 dagen 4 dagen 6 dagen 1 dag 4 dagen 5 dagen 4 dagen 4 dagen 4 dagen 4 dagen 3 dagen 1 dag
