Afdeling:
Dermatologie
Onderwerp:
Schurft (Scabiës)
Schurft Omschrijving Schurft (medische term is ‘scabiës’) is een infectie van de huid veroorzaakt door een schurftmijt. De Latijnse naam hiervoor is ‘Sarcoptes scabiei’. Hoe ontstaat schurft De vrouwtjes van de schurftmijt graven gangetjes in de bovenste laag van de huid en leggen er hun eitjes in. Deze eitjes komen na drie tot vier dagen uit. Binnen 18 dagen zijn de beestjes volwassen. De uitwerpselen, de afscheiding, de eitjes en bepaalde andere stofjes veroorzaken bij de menselijke huid een allergische reactie. Deze reactie veroorzaakt jeuk, blaasjes, bultjes, roodheid en schilfering. Bij een eerste besmetting duurt het twee tot zes weken tot deze reacties zichtbaar/voelbaar zijn. Deze periode heet de incubatietijd. Bij een hernieuwde besmetting komen de klachten veel sneller op; al een tot vier dagen na de besmetting. In dat geval komt meestal eerste de jeuk en pas later de andere huidverschijnselen. Wijze van besmetting Voor een besmetting moet er sprake zijn geweest van een huidcontact dat langer dan 15 minuten duurt. Daarom vinden de meeste besmettingen plaats via seksueel contact. Met handen schudden of kort aanraken loopt men geen risico om besmet te worden. Ook wanneer men slaapt in het bed, of kleren draagt van iemand die schurft heeft kan de schurftmijt overgebracht worden. De aandoening is besmettelijk. Vaak komt schurft dan ook voor bij bed- of huisgenoten, die dan ook behandeld moeten worden.
Schurft (Scabiës) 800552 augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
1
De verschijnselen Gewone schurft Schurft geeft als voornaamste klacht jeuk, vooral tegen de avond en ’s nachts. Dit kan heel vervelend zijn. De huidafwijkingen zijn vooral op de pols, tussen de vingers, in knieholten en onder de borsten te zien. Op de geslachtsorganen, bij de mannen op de balzak en bij vrouwen op de schaamlippen, kunnen roodpaarse bulten ontstaan. Bij kinderen kunnen de jeukende plekken ook op het gezicht voorkomen. Veel krabben kan de huid ernstig beschadigen. Scabiës Norvegica Bij mensen met een gestoorde afweer (bijvoorbeeld HIV positieve patiënten) en mensen met neurologische afwijkingen, kan schurft een stuk ernstiger verlopen. In deze gevallen is er sprake van verminderde afweerreactie en zal men minder krabben doordat er minder jeuk gevoeld wordt. Krabben is een manier om de hoeveelheid mijten op de huid terug te dringen. Wanneer er niet gekrabd wordt is het aantal mijten op het lichaam heel groot. Bij deze vorm van schurft ziet men ook vaak korstende, schilferende afwijkingen op de huid. Hoe wordt de diagnose gesteld De verschijnselen van schurft zijn vaak zo herkenbaar dat de huisarts of dermatoloog op het oog de diagnose kan stellen. Om de diagnose te bevestigen neemt de arts met behulp van een klein mesje een huidschraapsel van een bultje op de huid. Dit schraapsel wordt onder de microscoop gelegd. De schurftmijt is dan goed te zien.
Schurft (Scabiës) 800552 augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
2
Wat is de behandeling Algemeen In de meeste gevallen wordt de GG en GD ingelicht over uw huidaandoening. Deze zal dan spoedig contact met u opnemen om de behandeling van uzelf en uw contacten (huisgenoten, partners) te bespreken. Antischurftmiddelen Er zijn drie smeermiddelen beschikbaar en een medicijn wat u gewoon in kunt nemen. Lindaansmeersel Dit smeersel wordt vaak eenmalig op de huid aangebracht en deze behandeling is meestal voldoende om de mijten en de eitjes te doden. Hierbij moeten ook de volgende maatregelen genomen worden: Knipt u de nagels van vingers en tenen kort. Een uur voor de behandeling moet u het gehele lichaam met warm water en zeep wassen. Ook de nagels van uw vingers en tenen. Wrijf het gehele lichaam, met uitzondering van uw gezicht, oren en behaarde hoofd in met het smeersel totdat dit geheel door de huid is opgenomen. Zorg ervoor dat het smeersel ook onder de nagels, tussen de vingers en tenen en in de huidplooien doordringt. Voorkom contact met de slijmvliezen (ogen, mond, anus, eikel, vagina); er kan een irritatiereactie optreden. Veegt u het overtollige smeersel aan de handen af met een schone doek. Was dan uw handen en smeer vervolgens uw handen in met lindaansmeersel 1%. Het smeersel moet 8 tot 12 uur op de huid blijven zitten. Let op: Lindaan mag niet gebruikt worden als u zwanger bent of borstvoeding geeft. Kinderen onder de drie jaar mogen het smeersel ook niet gebruiken.
Schurft (Scabiës) 800552 augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
3
Permetrine (Loxazol) 5% crème Dit middel werkt net zo goed als Lindaan maar is veel duurder. Permetrine wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar. Permetrine is echter wel veilig voor kinderen onder de drie jaar en voor zwangere vrouwen. De wijze van gebruik is hetzelfde als Lindaan. Benzylbenzoaatsmeersel 25% Dit middel is duidelijk minder werkzaam dan Lindaan of Permetrine maar is veilig te gebruiken tijdens zwangerschap of als u borstvoeding geeft. Dit middel dient echter wel twee of drie dagen achtereen gebruikt te worden. Bovendien moet het gedurende 24 uur blijven zitten op de huid. Ivermectine (stromectol, 3 mg tabletten) De behandeling met tabletten is éénmalig, maar moet 14 dagen later worden herhaald. Dit middel is even werkzaam als de Lindaan- of Permetrinebehandeling. Voor kinderen die lichter zijn dan 15 kg wordt dit middel afgeraden. Twee uur voor het innemen van de tabletten tot twee uur na het innemen mag u niet eten of drinken. Bijwerkingen van het middel kunnen zijn: tijdelijke verergering van de jeuk, bloedafwijkingen, leverstoornissen en neurologische afwijkingen. Ivermectine mag niet tijdens zwangerschap of borstvoeding worden ingenomen. Behandeling van scabiës novegica bij patiënten met een afweerstoornis. Bij deze patiënten is een enkelvoudige behandeling vaak niet voldoende. De voorkeur gaat dan uit naar een combinatie van ivermectiene en permetrine of lindaan samen. Ook dient de behandeling van ivermectine tot 3 maal worden herhaald met een tussenpose van 1 week.
Schurft (Scabiës) 800552 augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
4
Wat kunt u er zelf aan doen Na de kuur met lindaansmeersel moet kleding die besmet kan zijn worden gewassen of gestoomd./ Beddengoed moet worden gelucht. Het betreft kleding en beddengoed die de patiënt in de afgelopen 48 uur gedragen heeft of op gelegen heeft. Dit geldt ook voor de huisgenoten. Waarschuw al uw bed- huisgenoten. Zij zijn in de regel ook besmet en dienen meebehandeld te worden. Vooruitzichten Jeukklachten kunnen tot enkele weken na de behandeling aanhouden. Ook de dode schurftmijten kunnen enige tijd na behandeling nog overgevoeligheidsreactie van de huid geven en jeuk veroorzaken. Onterecht wordt dan gedacht aan hernieuwde infectie. De behandeling van deze ‘post scabiës jeuk’ is het aanbrengen van een lokaal corticosteroid en het innemen van antihistaminicum. Vragen Heeft u naar aanleiding van deze informatie nog vragen, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of de verpleegkundige.
010 – 297 52 30 polikliniek Dermatologie
www.ikazia.nl
Schurft (Scabiës) 800552 augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
5
