DELTA en kernenergie

DELTA en kernenergie

Kernenergie is nodig om elektriciteit betaalbaar te houden en het broeikaseffect terug te dringen. Door toepassing van kernenergie zorgen we ervoor dat we ook in de toekomst over voldoende elektriciteit kunnen beschikken.

DELTA | Kernenergie | 3

Schoon, betaalbaar, betrouwbaar Ondanks alle besparingsinitiatieven blijft de vraag naar energie toenemen. En dat terwijl een deel van de bestaande productiecapaciteit op termijn vervangen moet worden. Duurzame energieopwekking groeit niet snel genoeg om de groeiende vraag op korte termijn op te kunnen vangen. Naast de te hoge kostprijs, zijn wind en zon niet altijd beschikbaar. Investeren in nieuwe productiecapaciteit is daarom noodzakelijk en kernenergie is daarbij een verantwoorde keuze. De keuze voor kernenergie komt voort uit de visie van

Tijdens die transitieperiode is kernenergie essentieel.

DELTA op de elektriciteitsvoorziening voor de komende

Het is de enige manier om betaalbaar en grootschalig

tientallen jaren: de periode van energietransitie.

elektriciteit op te wekken zonder CO2-uitstoot. CO2

Betaalbaarheid, leveringszekerheid en CO2-reductie spelen daarbij een cruciale rol.

is een van de broeikasgassen waardoor de aarde

opwarmt. De grootschalige productie is noodzakelijk om een betrouwbare elektriciteitsvoorziening

Door toenemende schaarste worden fossiele

te kunnen garanderen en om in onze groeiende

brandstoffen de komende decennia duurder.

elektriciteitsbehoefte te kunnen voorzien.

Duurzame bronnen worden daardoor steeds

“Omdat we het broeikaseffect willen terugdringen”

aantrekkelijker. Intussen zal door technologische

Het is belangrijk dat de ontwikkeling van duurzame

vooruitgang het rendement van groene energie verder

energiebronnen zoals zon, wind en biomassa volop

toenemen. Deze ontwikkelingen zullen leiden tot

wordt doorgezet. Het is de komende decennia geen

elektriciteitsproductie die overwegend gebaseerd is op

kwestie van kernenergie óf duurzaam, het gaat om een

duurzame bronnen.

energiemix die zo schoon mogelijk, zo betrouwbaar

De meningen over de duur van de overgangsperiode

mogelijk en zo betaalbaar mogelijk is. Een mix die

lopen uiteen, veel factoren zijn erop van invloed. Maar

bestaat uit hernieuwbare bronnen, zo schoon mogelijke

algemeen wordt aangenomen dat de energietransitie,

toepassing van fossiele brandstoffen én kernenergie

zoals deze periode wordt genoemd, in de tweede helft

biedt daarvoor de beste garantie.

van deze eeuw zal zijn afgerond.



Aan kernenergie zijn meerdere vraagstukken verbonden. De belangrijkste zetten we in deze brochure op een rij.

1 Kernafval

9

2 Veiligheid

11

3 Betaalbaarheid

13

4 CO2

15

5 Straling en volksgezondheid

17

6 Terreur

19

7 Kernenergie en de ontwikkeling van duurzame energie


21

8 Maatschappelijk draagvlak

23

9 Uraniumwinning

25


1. Kernafval Kerncentrales produceren hoog radioactief brandstofafval. Een groot deel van dit afval wordt opnieuw gebruikt. Het restmateriaal (in Borssele is dat ongeveer 5%, anderhalve kubieke meter) wordt veilig opgeborgen bij COVRA (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) in Vlissingen. Omdat het om een geringe hoeveelheid gaat, is het materiaal goed beheersbaar. Op langere termijn bieden diepe, ondoordringbare aardlagen een veilige bergplaats. Deze lagen zijn uitermate stabiel, daarover bestaat wetenschappelijke consensus.

“Omdat het afval in goede handen is”

Maar het politieke en maatschappelijke debat hierover

maar heeft nog geen keuze gemaakt voor locatie

is nog niet afgerond. Overigens is hoog radioactief

of bergingstechniek. In Europees verband werken

afval niet alleen afkomstig van centrales voor de

beheerders van radioactief afval samen aan onderzoek

opwekking van elektriciteit. Ook de productie van

naar een gezamenlijke oplossing voor de eindberging

medische isotopen voor de behandeling van kanker

van nucleair afval.

zorgt voor hoog radioactief afval. Er zijn meer dan 200 bedrijven in Nederland die radioactief afval bij COVRA

Finland, Zweden en Frankrijk zijn bezig met

inleveren. Met andere woorden: het vraagstuk over de

concrete projecten voor de realisatie van

opslag van kernafval is niet volledig te vermijden door

eindbergingsfaciliteiten. Er wordt verwacht dat de

af te zien van kernenergie.

eerste eindberging van hoogradioactief afval in Europa rond 2025 zal plaatsvinden.In 1999 werd in de


De Nederlandse overheid heeft al wel besloten dat

Verenigde Staten de eerste ondergrondse berging (voor

uiteindelijk tot eindberging zal worden overgegaan,

militair radioactief afval) in bedrijf genomen.


2. Veiligheid Er zijn risico’s verbonden aan kernenergie, zoals er ook risico’s kleven aan andere vormen van elektriciteitsopwekking. Gemeten naar het aantal slachtoffers blijkt kernenergie wereldwijd overigens een van de veiligste vormen van elektriciteitsproductie. Binnen deze sector zijn minder slachtoffers te betreuren dan in andere energiesectoren. Maar waar het om gaat is dat risico’s worden onderkend en beheersbaar gemaakt. Dan ontstaat er vertrouwen in de techniek die er voor zorgt dat we kunnen leven zoals we willen leven. Daarom hebben we vertrouwen in de luchtvaart en stappen we vrijwel dagelijks in onze auto. Dat de techniek en de veiligheidsmaatregelen werken,

maken. De veiligheidseisen zijn in de loop der jaren

blijkt uit de praktijk. Honderden kerncentrales leveren

steeds aangescherpt. Iedere 10 jaar wordt de centrale

elektriciteit, al tientallen jaren. Er is één ongeval

geëvalueerd en getoetst aan de laatste inzichten. Om

geweest - Tsjernobyl, 1986 - waarbij sprake was van

daaraan te kunnen voldoen worden steeds nieuwe

tientallen slachtoffers door vrijgekomen radioactieve

investeringen gedaan. De centrale behoort tot de

stoffen. Het ongeval kwam voort uit menselijke fouten

wereldtop op het gebied van veiligheid.

in combinatie met het gebrekkige ontwerp van de

“Omdat het een veilige manier is om elektriciteit op te wekken.”

centrale. In landen die zijn aangesloten bij de OESO

Kerncentrales staan onder streng nationaal en

(Organisatie voor Economische Samenwerking en

internationaal toezicht. Veel hiervan is wettelijk

Ontwikkeling) is bij de exploitatie van kernenergie

geregeld of ligt vast in internationale verdragen. In

nog nooit een ongeluk gebeurd waarbij dodelijke

Nederland is de Kernfysische Dienst verantwoordelijk

slachtoffers zijn gevallen.

voor het toezicht op nucleaire installaties. Deze dienst brengt jaarlijks verslag uit. Daarnaast zijn er nog

Tot nu toe is nog niet duidelijk hoeveel slachtoffers de

allerlei vrijwillige (internationale) contacten tussen

beschadigde kerncentrales bij het Japanse Fukushima

kerncentrales om kennis en ervaringen uit te wisselen.

zullen vergen. Rechtstreekse slachtoffers als gevolg van

Door de gezamenlijke inspanningen van internationale

de aangetaste nucleaire installaties zijn nog niet gemeld.

organisaties, zoals het Internationaal Atoomenergie agentschap (IAEA) en de World Association of Nucleair

De huidige kerncentrale in Borssele beschikt over

Operatiors (WANO) is de kernenergiesector een van de

uitvoerige back up- en veiligheidssystemen die

meest veilige branches.

verantwoorde opwekking van elektriciteit mogelijk



3. Betaalbaarheid De bouw van een nieuwe kerncentrale kost enkele miljarden euro’s. De initiële kosten zijn hoog, vergeleken met andere centrales. Daar staat tegenover dat de variabele kosten zeer laag zijn. De bouwkosten kunnen worden afgeschreven over de gehele exploitatieperiode. Doordat een kerncentrale lang meegaat, kunnen de hoge eenmalige investeringskosten over een lange termijn worden afgeschreven. Hierdoor en door de lage variabele kosten, heeft een investering in een kerncentrale een laag risicoprofiel.

“Omdat kernenergie betaalbaar is”

De brandstof, uranium, is relatief goedkoop en naarmate de prijzen van fossiele brandstoffen stijgen,

geen CO2 vrijkomt, heeft dat op ‘atoomstroom’ geen prijsverhogend effect.

zal dat nog meer het geval zijn. Uranium bepaalt overigens maar voor 5 tot 10% de kostprijs van

Alle kosten die gemoeid zijn met de huidige

elektriciteit. Bij fossiele brandstoffen is de invloed

kerncentrale worden betaald uit de eigen opbrengst.

van de brandstofprijs veel groter: 60 tot 70% van de

De overheid draait niet op voor ontmanteling van

kostprijs wordt bepaald door de brandstofprijs.

de centrale aan het einde van de levensduur, voor afvalverwerking en voor verzekeringen. Al deze


Daarnaast spelen de kosten van CO2-emissies een

kosten zijn in de verkoopprijs van de opgewekte

rol. Vanaf 2013 zullen die rechten steeds sterker de

elektriciteit meegenomen. Desondanks is kernenergie

kostprijs van elektriciteit uit onder andere kolen gaan

concurrerend ten opzichte van bijvoorbeeld kolen-,

bepalen. Omdat bij de exploitatie van een kerncentrale

gas- en windenergie.


Gemiddelde CO2-uitstoot (g/kWh over gehele levenscyclys) 4. CO2 CO2 is de belangrijkste oorzaak van het broeikaseffect. De opwekking van elektriciteit in een kerncentrale is CO2-vrij. Bij de winning van uranium, de bouw en ontmanteling van een centrale wordt wel CO2 geproduceerd. Er zijn studies die laten zien dat één kilowattuur uit

DELTA wil in 2050 CO2-neutraal elektriciteit produceren,

uranium ongeveer acht gram CO2 oplevert. Dat is

mede door inzet van kernenergie; de techniek is

vergelijkbaar met windenergie. Ter vergelijking: stroom

beproefd en de brandstofvoorraden zijn meer dan

uit aardgas levert 400 gram op en stroom uit bruinkool

voldoende voorradig. Hierdoor is het mogelijk het

bijna 1100 gram.

klimaatprobleem dat samenhangt met de energievraag effectief te bestrijden.

5

Om een idee te geven van de omvang van het CO2-probleem heeft de Princeton

University in de Verenigde Staten op een rijtje gezet wat nodig is om de wereldwijde

Water

8

Kernenergie

12

Wind

60

Zonnepanelen

Aardgas

400

Olie

900

Kolen

1070

CO2-uitstoot te stabiliseren. • Verdubbeling van het rendement van auto’s • Verviervoudiging van het aantal kerncentrales • De capaciteit van zonnecellen moet toenemen met een factor 700 • Woonhuizen en bedrijven moeten gebruikmaken van de best beschikbare energiebesparende methoden • De capaciteit van windenergie moet toenemen met een factor 50 • De productie van bio-ethanol moet toenemen met een factor 50



Straling in het dagelijks leven Straling is overal en niet waarneembaar. Dit is misschien geen prettige gedachte, maar toch is er geen reden om bang te zijn. De hele dag worden wij blootgesteld aan straling. Zolang de doses beperkt blijven, is straling niet schadelijk. Straling wordt uitgedrukt in eenheden millisievert. Een seizoen werk als skileraar 8,00 mSv Een jaar werken als piloot 5,00 mSv Een jaar wonen in een Nederland 2,50 mSv Een dag werken als astronaut 1,00 mSv Twee weken kamperen in de Ardennen 0,20 mSv Een röntgenfoto longen 0,10 mSv Tien uur van Amsterdam naar Amerika vliegen 0,05 mSv Een jaar naast de kerncentrale staan 0,04 mSv

5. Straling en volksgezondheid Wonen in de buurt van een centrale is niet schadelijk, ook niet op de lange termijn. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) komt naar voren dat iemand die in de omgeving van de kerncentrale in Borssele woont in een jaar tijd minder straling oploopt - veroorzaakt door de centrale - dan een gemiddelde Nederlander in één dag aan natuurlijke achtergrondstraling. De straling die vrijkomt in de omgeving van een

De toepassing van kernenergie is schoon. Dit komt

kerncentrale valt bijna helemaal weg tegen de

doordat bij kernenergie geen sprake is van uitstoot

natuurlijke achtergrondstraling. Voor omwonenden

van fijnstof en schadelijke verzurende stoffen zoals

van een kerncentrale bestaat 0,01% van de

zwaveldioxide en stikstofoxiden. Deze stoffen komen

achtergrondstraling uit de straling van een

wel vrij bij de verbranding van olie, gas of steenkool.

kerncentrale. Het merendeel van de straling waaraan mensen in Nederland worden blootgesteld wordt veroorzaakt door radon (een edelgas afkomstig uit de aardkorst), medisch onderzoek, (röntgenfoto’s of bepaalde medicijnen) en materialen die in gebouwen worden toegepast.



6. Terreur Een kerncentrale is met strenge veiligheidsmaatregelen omgeven om een terreuraanslag te voorkomen. Daarnaast zijn er maatregelen getroffen die er voor zorgen dat de gevolgen van een eventuele aanslag gering zijn. Alle beveiligingsmaatregelen worden regelmatig getoetst door de nationale overheid, maar ook in internationaal verband. Uranium dat wordt toegepast in kerncentrales is niet

Meer dan 200 landen hebben het zogenaamde non-

geschikt voor atoomwapens, daarvoor is het niet

proliferatieverdrag getekend. Dit voorkomt dat het

zuiver genoeg. Het resterende radioactieve afval is

nucleair materiaal in verkeerde handen terecht komt.

opgenomen in een strikte internationale boekhouding

Ondertekening van dit verdrag houdt onder meer in

waarin wordt bijgehouden hoeveel en welk materiaal

dat kerncentrales op ieder moment aan een inspectie

vrijkomt bij nucleaire installaties en waar het zich

onderworpen kunnen worden.

bevindt. Het toezicht vindt plaats vanuit nationale overheden, in Nederland de Kernfysische Dienst, en er

Als gevolg van ontwapeningsakkoorden wordt in

zijn internationale controlemechanismen.

kerncentrales, ook in de centrale in Borssele, materiaal ingezet dat afkomstig is van kernwapens. Kernenergie draagt op deze manier bij aan de ontmanteling van deze wapens en zorgt voor vreedzaam gebruik van het beschikbare materiaal.



7. Kernenergie en de ontwikkeling van duurzame energie Dat het gebruik van kernenergie de verdere ontwikkeling van duurzame energie in de weg zou staan is niet juist. Zo investeert DELTA tenminste € 125 miljoen in CO2-sparende energietechniek.

“Omdat duurzame energie nog te duur is”

In het zogenaamde Borssele convenant kwamen

Een geforceerde overgang naar groene energie is

overheid en eigenaren van de kerncentrale overeen

economisch niet haalbaar en zou de leveringszekerheid

dat de centrale in Borssele open blijft tot 2034 en dat

in gevaar brengen. DELTA beoogt met zijn realistische

tegelijkertijd fors wordt geïnvesteerd in CO2-sparende

‘stap voor stap’-aanpak duurzame opwekking zo snel

energietechniek.

mogelijk aan belang te laten winnen en tegelijkertijd te zorgen voor verantwoorde energievoorziening, op korte en lange termijn.



8. Maatschappelijk draagvlak De laatste jaren is de discussie over kernenergie verbreed door nieuwe inzichten over de CO2-problematiek en de betaalbaarheid van stimuleringsregelingen voor duurzame energie. Ook het toenemend verzet tegen pilotprojecten voor ondergrondse CO2-opslag en grootschalige windparken speelt hierbij een rol. De conclusie dat de ideale oplossing (volledig duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar) niet bestaat, heeft een nuancering in het energiedebat teweeggebracht. Steeds meer partijen stellen zich open voor kernenergie als ‘transitietechnologie’ op weg naar een duurzame samenleving.

“omdat we op een verantwoorde manier stroom willen produceren”


In het huidige regeerakkoord staat: “Om de

Hoe dichter men bij de kerncentrale woont, hoe

CO2-reductie te realiseren en minder afhankelijk

groter het draagvlak is. Zo vindt 81% van de

te worden bij de energievoorziening, is meer

inwoners van Borssele dat DELTA een nieuwe

kernenergie nodig. Aanvragen van vergunningen

kerncentrale mag bouwen. Dit blijkt uit onderzoek

voor de bouw van een of meer nieuwe kerncentrales

dat in opdracht van DELTA (mei 2010) is gehouden

die voldoen aan de vereisten, worden ingewilligd.”

onder de bevolking van de gemeente.


Herkomst uranium

9. Uraniumwinning Als er volgens de huidige standaarden en milieuvoorschriften wordt gewerkt, heeft uraniummijnbouw geen schadelijke gevolgen voor mens en milieu. Uraniummijnbouw lijkt in veel opzichten op mijnbouw

Uranium is in ruime mate aanwezig. Er kan tot in

voor andere metalen, zoals koper of zilver. Vaak komen

lengte van jaren van gebruikgemaakt worden. Nieuwe

deze metalen in combinatie voor in ertslagen. Daardoor

mijntechnieken, recycling van de brandstof (95%

kan het afval van uraniummijnen verontreinigd zijn

kan opnieuw gebruikt worden) en alternatieven zoals

met zware metalen. Ook bevat dit afval natuurlijke

thorium of zelfs uranium uit zeewater, zorgen ervoor

radioactieve stoffen zoals radon. Onzorgvuldig beheer

dat er meer dan voldoende brandstof voorradig is voor

Canada

van deze afvalstoffen kan daarom een milieu- en

kerncentrales. Naar schatting 30% van de brandstof

Australië

gezondheidsprobleem opleveren. Maar als er volgens

(wereldwijd) bestaat uit gerecycled uranium. De

de huidige standaarden en strenge milieuvoorschriften

huidige kerncentrale in Borssele maakt ook gebruik van

wordt gewerkt, blijkt dat mijnbouw heel goed mogelijk

gerecycled uranium.

7% 5% 25% 6%

Kazachstan

8%

is zonder deze gevolgen.

Nigeria Russische Federatie

8%

19% 9% 13%

Het grootste gedeelte (62%) van de uraniumwinning DELTA werkt uitsluitend met gecertificeerde mijnen.

vindt plaats in politiek stabiele landen zoals Australië,

Dit betekent onder meer dat het mijnafval wordt terug-

Canada, de Verenigde Staten en Kazachstan.

Namibië

gebracht onder de grond of met ondoorlaatbare lagen

Oezbekistan

hersteld als de exploitatie van de mijn is beëindigd.

klei afgedekt. Verder wordt het landschap na gebruik

Verenigde Staten Overige

Winbare voorraad afhankelijk van marktprijs Uit recente schattingen blijkt dat voldoende goedkoop uranium (tot $130 per kg) beschikbaar is voor de komende 80 jaar. Als wordt uitgegaan van een duurdere brandstofprijs (met ruimere winningsmogelijkheden) dan is er voorraad voor honderden jaren. Als ook de nog duurdere winning (ca. $ 450 per kilo) van uranium uit zeewater wordt meegerekend, is er voorraad aanwezig voor miljoenen jaren. Bron: Uranium 2007, Resources, Production and Demand. Uitgave IAEA, NEA 2008.



Duurzaam? Duurzaam wordt gedefinieerd als ‘het voorzien in behoeften van de huidige generatie, zonder de behoeften van toekomstige generaties te schaden’ (Brundtland 1987: Our common future). Uitgaande van deze definitie is er geen ideale oplossing voor onze energievoorziening. De generatie van vandaag heeft behoefte aan schone, betaalbare en betrouwbare energie. Maar duurzame opwekmethoden zijn te duur of niet leveringszeker en gangbare methoden brengen CO2-productie met zich mee. Kernenergie voldoet wel aan voorwaarden op het

Het afvalvraagstuk is echter wel beheersbaar. Het gaat

gebied van betaalbaarheid, milieu en beschikbaarheid,

om relatief geringe hoeveelheden en er zijn beproefde

maar kenmerkt zich ook door het afvalvraagstuk dat

technologieën voor tussentijdse opslag en eindberging.

zich in de tijd uitstrekt tot toekomstige generaties.

Uranium is niet hernieuwbaar, maar we kunnen ermee

Nucleair afval blijft immers lange tijd radioactief.

in onze energiebehoefte voorzien zonder dat we toekomstige generaties hun mogelijkheden ontzeggen.

Kenmerken kernenergie • De CO2-uitstoot van kernenergie is zeer beperkt. • Er is voldoende uranium beschikbaar.

• Kernenergie heeft een lage variabele kostprijs en is concurrerend ten opzichte van andere bronnen. • Het radioactieve afval kan veilig en geïsoleerd worden opgeslagen, ook in de verre toekomst.


www.DELTA.nl/kernenergie

DELTA en kernenergie

Recommend Documents