DE GEVAREN VAN DE KREDIETKAART
JAARPROGRAMMA 2010-2011
De gevaren van de kredietkaart
Alle deelnemers krijgen een kleine test. Je kan deze test als opwarmer gebruiken. Doel is om na te gaan of je eerder een consument van het zuinige type bent (mier) of makkelijk geld uitgeeft (krekel). Je vindt de test in bijlage. Welke consument ben je? Krekel of mier? Duid de antwoorden aan die het best bij jou passen en lees dan de keerzijde. Succes! 1. Je wandelt in een winkelstraat en je ziet een prachtige jas hangen waar je echt al lang van droomde…maar die kost wel 250 euro! x Je koopt die jas want goede kwaliteit heeft nu eenmaal zijn prijs xx Je bezwijkt, je bent bereid om andere verlangens te schrappen xxx Je wandelt gewoon verder xxxx Je wacht op de solden en dan zal je je slag wel slaan 2. Je beste vriend(in) verjaart. Wat doe je: xxx Je koopt hem/haar een t-shirt xx Je nodigt de jarige uit op restaurant x Je koopt hem/haar een nieuwe gsm xxxx Je organiseert een klein verrassingsfeestje 3. Welk gezegde past het best bij jou?: xxx Kleine besparingen? Die bestaan niet! xx Geld moet rollen x Geld maakt gelukkig xxxx Geld maakt misschien niet gelukkig, maar het helpt wel 4. Wat is voor u het belangrijkste? x Je uiterlijk xxxx Je emotioneel leven xx Je comfort xxx Je spaarcenten 5. Je rekeninguittreksel vermeldt dat je bankrekening in het rood staat. Je zegt xxx Dat kan niet, het moet een vergissing zijn xx Nog maar eens… xxxx Dat zal niet meer gebeuren. x Ja, dit een toegelaten vorm van kredietverlening
1
6. Welk land is voor u het symbool van het geld? xxxx Frankrijk x De Verenigde Staten xx Saoedi-Arabië xxx Zwitserland 7. De woning van je dromen is eigenlijk … x Een mooie villa met zwembad xx Een loft xxxx Een fermette xxx Een lage energiewoning 8. Je wint de Lotto! Wat ga je met die centen doen? xx Je koopt de woning van je dromen xxxx Je belegt ze xxx Je begint met je schulden terug te betalen x Je investeert een deel in mooie kleren 9. Je vindt op straat een stukje van 10 eurocent xxx Je raapt het op, want wie het ‘kleine niet geert is het grote niet weert’ xx Je laat het liggen, 10 cent, dat is de moeite van het bukken niet waard x Je stapt verder, je laat je niet kennen als iemand die daarvoor stopt xxxx Je raapt het op, 10 eurocent! Dat kan het begin zijn van een fortuin. 10. Stel dat je al drie dagen krap bij kas zit. Hoe zou je je voelen? x Wat depressief xx Ongemakkelijk xxxx Uitgedaagd, gestimuleerd xxx Het zal mij niet overkomen, onmogelijk 11. Zoveel mogelijk sparen is voor jou xxx Echt wel nodig x Onmogelijk xxxx Een kwestie van veiligheid xx Onbelangrijk 12. Als je geld zou uitlenen aan iemand doe je dat x Tegen een bepaalde intrest xxxx Uit vriendschap xx Met veel plezier xxx …je doet dat niet. Deze test geeft natuurlijk maar enkele ruwe aanduidingen over hoe wij staan tegenover geld. Die houding wordt gedeeltelijk bepaald door iemands persoonlijkheid. Maar in het echte leven is nooit “alles wit” of “alles zwart”. We wensen het je absoluut niet toe, maar stel dat je morgen alleen komt te staan, of je werk verliest, of dat je geconfronteerd wordt met echtscheiding of langdurige ziekte… Hoe zouden we dan reageren?
2
En de wijze waarop jij met geld omgaat… is niet noodzakelijk dezelfde als die van je huisgenoten of kinderen. Daarom is een wetgeving die de consument goed beschermt tegen de gevaren van overmatige schuldenlast echt wel heel belangrijk voor iedereen. Terug naar de test: zodra je 4 keer een antwoord hebt gegeven met eenzelfde aantal x’en, mag je ervan uitgaan dat je de neiging zult hebben om in bepaalde omstandigheden met geld om te gaan zoals hieronder beschreven: Aantal keer x: …….. Aantal keer xx: ……… Aantal keer xxx: …….. Aantal keer xxxx: …….. Meer dan 4 keer x: In onze consumptiemaatschappij zijn bepaalde trends en modes erg belangrijk. Een hele reeks magazines en lifestyle-programma’s draaien errond. Dat blijft natuurlijk niet zonder effect. Jij hebt de neiging om je erdoor te laten verleiden. Een nieuwe auto, hippe kleding, de modetrends, de nieuwste gadgets, ze boeien je. Het gebeurt meer dat je geld uitgeeft zonder goed na te tellen of je je die aankoop wel kunt permitteren. Daar kunnen natuurlijk schulden van komen. Soms wordt geld een echte obsessie voor jou, het is een synoniem voor vrijheid. Alsof de waarde van een individu bepaald wordt door de wagen waarmee hij rijdt, zijn GSM en het geld op zijn bankrekening… Meer dan 4 keer xx: Je houding tegenover geld is zo’n beetje te vergelijken met die van de krekel die van dag tot dag leeft, zonder zich te bekommeren om de dag van morgen. Je hebt een vrijgevig temperament en je kan het niet laten om mensen uit je omgeving plezier te doen. Maar die vrijgevigheid en grote uitgaven kunnen problematisch worden. Voortdurend in je portefeuille gaan kan er ook op wijzen dat je liefde en erkenning wilt kopen zonder dat je eigenlijk veel van jezelf in die relatie stopt. Niet nadenken over hoeveel je kan uitgeven en de stand van je rekeningen niet nakijken lijkt misschien een vorm van zelfbescherming, maar het is vooral een manier om oogkleppen op te zetten. Meer dan 4 keer xxx Je spaart uit voorzorg of omdat je met je centen een bepaald doel hebt. Dat is verstandig. Je kan beter wat vooruitzien. Maar kijk uit voor overdrijvingen. Al je gespaar kan ingegeven zijn door de behoefte om je centen op te potten .Je houdt ervan om je centen te tellen en nog eens te tellen. Elke cent die je bespaart geeft je het gevoel van een overwinning. Een winkel kunnen buitengaan, zonder iets gekocht te hebben stelt je gerust: je bewijst dat je de dingen onder controle hebt en daar voel je je goed bij. Meer dan 4 keer xxxx Voor jou is geld geen doel op zich maar een ruilmiddel. Je moet natuurlijk toekomen en het is natuurlijk makkelijker als je wat meer financiële ruimte hebt. Maar je vindt het belangrijk dat iemand zich tevreden kan stellen met wat hij/zij heeft en op een verstandige manier van alles moet kunnen genieten, daar hoort sparen bij, uit voorzorg of omdat je aan een wat groter project denkt. Je hebt een gezonde en volwassen houding tegenover geld, je kan er bij gelegenheid ook eens goed van genieten.
3
Voor groepen tot max. 15 personen -
Welke consument ben je? Krekel of mier? (opwarmer)
-
Indien het aantal deelnemers beperkt is tot maximum 15 kan je een gesprek over de gevaren van krediet op gang brengen aan de hand van enkele vragen. Je begint met het voorlezen van 5 vragen en laat telkens de kans aan de deelnemers om hun antwoord te noteren. 1. 2. 3. 4. 5.
Ben je eerder krekel of eerder mier? Op dit moment spaar je voor….? Ooit een ‘petite folie’ gehad? Wat was je laatste ‘ondoordachte aankoop’? Wat heb je met je eerste loon gekocht? Van geld word je gelukkig! Jouw mening? -
Variant: Quiz in bijlage.
-
Daarna herneem je de vragen een voor een en laat je enkele deelnemers hun antwoord in de groep inbrengen.
-
Op de tafel liggen 12 cartoons. Je laat iemand een cartoon kiezen die volgens hem/haar het best past bij wat door de deelnemers tot dan toe in ingebracht. Je geeft commentaar bij de gekozen cartoon. Die commentaar vind je op de thematische fiches. Er zijn er 12 in totaal. Je kan je toelichting illustreren met persknipsels (verder in deze map).
-
Je rondt af met het voorstellen van enkele kernpunten uit het Platform Dag zonder krediet. De samenvatting en de volledige tekst vind je in bijlage. Het gaat om voorstellen die aan de overheid zijn overgemaakt door de leden van het Platform Dag zonder Krediet. Ook de kwb is bij dit Platform aangesloten. Sinds 2006 organiseert het Platform de laatste zaterdag van november een ‘Dag zonder krediet’. Op zaterdag 26 november 2011 doet kwb een extra inspanning om mee te werken. Nieuws volgt.
4
Voor groepen met meer dan 15 deelnemers -
Je toont de kortfilm ‘No more credit, game over’ ((11 min. 49 sec., dvd in bijlage). http://www.budgetsurvivalkids.be/ o In een lokaal waar je over internet beschikt plus een beamer met scherm kan je de kortfilm rechtstreeks van het net aftappen met volgende gegevens: http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=5713814
Kortfilm: ‘No more credit, game over’ ● Auteurs Vlaams Centrum Schuldbemiddeling en jeugddienst „In Petto” in samenwerking met jongeren die getuigen en Klupartistiek voor de regie. ● Doelgroep De kortfilm is voor en door jongeren van de laatste graad secundair onderwijs gemaakt. Maar ook “oudere jongeren” zullen er heel wat van opsteken. ● Doelstellingen De film heeft als doel om de schuldenproblematiek bespreekbaar te maken. - De kijkers leren de budgetmeter kennen - De kijkers ontdekken vanuit de getuigenissen verschillende zaken die kunnen leiden tot schuldproblemen - De kijkers ontvangen tips van andere kijkers om niet in overmatige schuldenlast terecht te komen - De kijkers maken kennis met de verschillende vormen van schuldhulpverlening - De kijkers leren verschillende instanties kennen waar zij met hun problemen terecht kunnen - De kijkers analyseren het shopgedrag van andere kijkers en vergelijken dit met hun eigen winkelgedrag ● Korte inhoud De kortfilm brengt verschillende getuigenissen in beeld van jongeren met een schuldenprobleem. Zij spreken vanuit hun eigen ervaringen en willen andere jongeren behoeden voor dezelfde problemen waarmee zij worden (werden) geconfronteerd. Een tweede luik zoemt in op het „shopgedrag” en op de „shopomgeving” van jongeren. Doorheen de film zit een dag uit het leven van een jongere in schulden verweven waarbij verschillende opmerkelijke aspecten vervat zitten. De film stopt uit zichzelf per onderdeel. Voor alle duidelijkheid kunnen begeleiders zich op onderstaande info baseren. - Het eerste deel eindigt wanneer de roze affiche in beeld komt met de tekst: Wat kiest u: - ik heb de nieuwste gsm, multi-media, merkkledij - ik heb schulden - Het tweede deel eindigt wanneer de affiche in beeld komt met de tekst: “Schulden, ik heb er genoeg van” Het tweede deel van de film geeft de begeleider de kans om stil te staan bij de omgeving waarin overmatige schuldenlast ontstaat.
5
-
Op de tafel liggen 12 cartoons (zie bijlage). Je laat iemand een cartoon kiezen die volgens hem/haar het best past bij wat in de film te zien was. Je geeft commentaar bij de gekozen cartoon. Die commentaar vind je op de thematische fiches. Er zijn er 12 in totaal. Je kan je toelichting illustreren met persknipsels (verder in deze map).
-
Je rondt af met het voorstellen van enkele kernpunten uit het Platform Dag zonder krediet. De samenvatting en de volledige tekst vind je in bijlage. Het gaat om voorstellen die aan de overheid zijn overgemaakt door de leden van het Platform Dag zonder Krediet. Ook de kwb is bij dit Platform aangesloten. Sinds 2006 organiseert het Platform de laatste zaterdag van november een ‘Dag zonder krediet’. Op zaterdag 26 november 2011 doet kwb een extra inspanning om mee te werken. Nieuws volgt.
6
De gevaren van krediet. 1. Enkele cijfers… Cijfers van de Nationale Bank en van de erkende instellingen voor schuldbemiddeling wijzen uit dat het aantal Vlamingen met een hoge schuldenlast stijgt. Het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling (VCS) roept op om de toenemende schuldoverlast in ons land krachtdadiger te voorkomen en te bestrijden. De erkende instellingen voor schuldbemiddeling leveren op dit vlak al grote inspanningen, maar vragen hiervoor meer ondersteuning van de federale overheid. In 2010, het Europees jaar van de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting, wijzen verschillende indicatoren op een toenemend aantal personen en gezinnen met (grote) schuldenproblemen: •
•
• • •
Het aantal kredietnemers dat moet overgaan tot een collectieve schuldenregeling was begin juli 2010 gestegen tot 83.083 gezinnen. Zij zijn niet meer in staat hun schuldenberg zelf te beheren en hebben dat noodgedwongen overgelaten aan professionele schuldbemiddelaars. Twee jaar geleden waren er slechts 67.000 gezinnen die van de procedure gebruik maakten. 84 erkende instellingen voor schuldbemiddeling (OCMW’s, CAW’s = centra algemeen welzijnswerk) hebben ondertussen wachtlijsten aangelegd omdat zij de toenemende vraag naar budget- of schuldhulpverlening niet meer aankunnen. In mei 2010 stonden in de kredietcentrale van de Nationale Bank 518 656 wanbetalingen geregistreerd, samen goed voor een recordbedrag van ruim 2,3 miljard euro. Die wanbetalingen kwamen van 360.070 kredietnemers. Het laatste anderhalf jaar schommelt het aantal nieuwe wanbetalingen dat maandelijks geregistreerd wordt in deze kredietcentrale systematisch rond de 10 000.
2. Waarom? In onze complexe consumptiemaatschappij wordt het welzijn van steeds meer mensen en gezinnen geschaad door schuldoverlast. De schuldenproblematiek wordt steeds meer actueel, ook bij jongeren. In het algemeen kunnen jongeren voor hun financiële problemen een oplossing vinden. Toch is een groep jongeren daar om uiteenlopende redenen niet toe in staat. Zij worden geconfronteerd met problematische schulden. De redenen waarom mensen met schulden komen te zitten zijn zeer uiteenlopend. De redenering “eigen schuld dikke bult” gaat zeker niet altijd op. We kampen met een dalende koopkracht en een stijgende levensduurte waardoor zelfs loontrekkenden en tweeverdieners het soms niet meer kunnen bolwerken. Laat staan
7
jongeren met een startersinkomen, die bij het op eigen benen staan te maken krijgen met grote kosten zoals de aankoop van meubelen, een huurwaarborg, een eigen wagen en dergelijke. Bovendien groeien jongeren op in een maatschappij waar materialisme en consumeren een belangrijke rol spelen. Ze komen voortdurend in de verleiding om dure dingen aan te schaffen die ze zich soms niet kunnen veroorloven. Internet, mobiele telefoons, laptops, mp3 ‘s, games, digitale tv,… zijn zeer populaire producten geworden. Deze sector gaat zich via reclames vaak richten op jongeren als belangrijkste doelgroep. Het is een erg concurrentiële markt waarbij men soms heel agressief en misleidend te werk gaat, enkel om klanten te ronselen en te binden. Daar zijn jongeren vaak het slachtoffer van. De huurprijzen swingen tegenwoordig de pan uit en parallel daarmee is er een stijging van de energie- en waterprijzen. Voor jongeren die net op eigen benen staan en genieten van een bescheiden inkomen wordt het soms knap lastig om rond te komen. Jongeren weten ook weinig over krediet. Zij hebben vaak nog niet geleerd om te budgetteren en kunnen de impact van lenen en schulden maken (nog) niet inschatten. De informatie is vaak tamelijk ingewikkeld en niet aangepast aan hun leefwereld. Hierdoor zien ze het vaak als een “te ver van mijn bed show”. Op het einde van een werkweekend van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling, kwamen de jongeren zelf tot volgende vaststellingen: - Jongeren met schulden nemen het niet zo nauw met hun financiële verantwoordelijkheden en dit tot hun grote spijt. Hadden ze vroeger en beter geluisterd dan hadden ze beter geweten en hun schulden kunnen vermijden. - Jongeren zijn vaak te jong om grote financiële verantwoordelijkheden op te nemen, ze reageren vaak nog te impulsief. Ze moeten worden begrensd. Er is te weinig duidelijke, concrete en gerichte informatie beschikbaar voor jongeren. - De huidige leefwereld van jongeren draait veel meer rond communicatie en de verplichte gadgets of gebruiksvoorwerpen die daaraan verbonden zijn. Eraan ontsnappen is moeilijk, zo niet onmogelijk. Dit alles gaat ook gepaard met een groter energieverbruik en extra kosten. - Een zelfstandige jongere met een startersinkomen kan niet voldoen aan de financiële eisen van de NU - samenleving. - Onze huidige samenleving is veel te duur, het is moeilijk voor sommigen om mee te kunnen. - Jongeren die door omstandigheden te snel op eigen benen komen te staan zijn als een vogel voor de kat. Vooral voor katten die vanuit een boom op de loer liggen…
8
3. De gevaren van de kredietkaart in 12 cartoons en thematische fiches
9
Krantenknipsels Kredietverstrekker lokt klanten via sms (8 april 2010) Kurt Wertelaers Krediet Service, naar eigen zeggen de grootste kredietverstrekker van België, stuurt sms'jes rond om Vlamingen een lening aan te smeren. Ze gebruiken de ontluikende lente om ons warm te krijgen voor hun aanbod: 'Meisjes ontbloten hun kuiten, jongens hebben iets om naar te fluiten. Geldzorgen horen daar niet bij.' "Mag niet. Negeren is de boodschap", zegt Test-Aankoop. "Enkel onze klanten krijgen zo'n sms. Als dat al niet meer mag", reageert Krediet Service. Het was een rijmpje over de lente, dat gisterochtend verstuurd werd door Krediet Service. En dan daarachter: 'Sms ons terug 'uw naam' en het gewenst 'bedrag'. Wij geven u graag krediet, en met de lach.' Omdat we dat toch wat kort door de bocht vonden - de ontvanger van het sms'je heeft nooit te maken gehad met Krediet Service - stuurden we een bericht terug. Met onze naam en de melding dat we graag 100.000 euro hadden. Een kwartiertje later hing er al een vriendelijke medewerkster van Krediet Service, met hoofdzetel in Hasselt, aan de lijn. Ze wilde weten waar het geld voor zou dienen, wat we deden voor de kost, hoeveel we verdienden, of we eigenaar waren van een woning en hoeveel we nog moesten afbetalen. Een paar uur later volgde tot slot een mailtje. Die 100.000 euro lenen over een periode van 20 jaar zou ons 546,27 euro per maand kosten. Geen toestemming "Dit is reclame via sms en voor zover ik begrijp, heeft de ontvanger van dat bericht hiervoor nooit zijn toestemming gegeven. Meer nog: hij is nooit eerder in aanraking gekomen met Krediet Service. Dat kan natuurlijk niet", zegt Nico De Bie van Test-Aankoop. "Het is de eerste keer dat we zoiets horen. Bovendien ontbreken er in dat sms'je een aantal bepalingen die de consument duidelijk moeten maken dat het om reclame gaat." Ook bij het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling fronsen ze de wenkbrauwen als ze het berichtje zien. "Hier wordt geflirt met de wet", zegt stafmedewerker en jurist Robin Van Trigt. "Een kredietverstrekker mag een consument die het hoofd niet kan bieden aan zijn schulden, niet nogmaals aanzetten tot het openen van een krediet. Wat met de mededeling dat 'geldzorgen niet bij de lente horen': is dat aanzetten tot of niet? Voor de ene jurist zal dit hetzelfde zijn, voor de andere niet." "Ethisch vind ik de praktijk ook niet echt proper. Het aangaan van een krediet is een ernstige kwestie. Leuke gedichtjes horen daar wat mij betreft niet bij", aldus nog Van Trigt. "Wat wél voor de maatschappij pleit, is dat ze uw kredietwaardigheid grotendeels controleerde vooraleer ze verder met u in zee wilde gaan. Als men uw dossier zou weigeren omdat u niet kredietwaardig bent, is er geen kwaad geschied. Het zou pas echt een ramp zijn indien men dat niet zou doen." Bij Krediet Service in Hasselt ontkennen ze in alle toonaarden dat ze sms'jes gestuurd hebben naar nietklanten. "Een vreemde mens krijgt van ons geen sms, zo simpel is het", zegt Erik Knapen. "We zitten al 35 jaar in de sector. Als er iemand is die zegt dat wij onze klanten niet op de hoogte mogen houden van onze acties, dat ze dat dan hier komen vertellen."
10
1 op 7 kredietreclames overtreedt wet (31 maart 2010) Lars Bové Meer dan een op de zeven advertenties voor leningen is in strijd met de wet. Dat blijkt uit de cijfers van de taskforce ‘kredietreclame’, die De Tijd kon kijken. In 2009 heeft de taskforce op verzoek van minister van Ondernemen, Vincent Van Quickenborne (Open VLD), dubbel zoveel advertenties gecontroleerd als de vorige jaren. De inspecteurs hebben het voorbije jaar 692 advertenties gecontroleerd. 107 advertenties bleken op verschillende punten niet in orde, goed voor enkele honderden inbreuken op de wet op het consumentenkrediet. In die wet staat een hele reeks regels voor ‘kredietpromotie’, die niet zijn nageleefd. De inspecteurs hebben verschillende verboden praktijken vastgesteld. Consumenten die hun schulden al niet te baas konden, wordt toch een lening aangepraat. Er wordt onrechtmatig gewezen op het gemak of de snelheid waarmee je een lening kan krijgen. Er is zogezegd sprake van een ‘gratis krediet’. Er wordt aangeboden lopende schulden te hergroeperen. En het maximale kostenplaatje per jaar wordt niet correct weergegeven. Ook de wettelijke verplichtingen worden niet nageleefd. Vaak is de identiteit of het adres van de adverteerder niet opgenomen in de advertentie. De kredietvorm staat niet altijd vermeld. Ook de prospectus is niet altijd beschikbaar. Daarin staan nochtans cruciale gegevens, zoals het bedrag, de looptijd, de eenmalige en de terugkerende kosten en de betalingsregeling. De kredietgevers en -makelaars die in de fout gingen, kwamen meestal weg met een waarschuwing. De inspecteurs hebben 92 ‘processen-verbaal van waarschuwing’ uitgeschreven. Ze hebben 15 ‘pro justitia’s’ opgesteld, waarbij de overtreders is voorgesteld een minnelijke schikking te betalen. Maar die schikkingen bedragen gemiddeld slechts 750 euro. De taskforce kredietreclame is begin 2006 opgericht door de regering-Verhofstadt II. Vooral de agressieve praktijken van Citibank gaven aanleiding tot een permanente controle op de kredietadvertenties. Bij de taskforce werkt een tiental inspecteurs van de Algemene Directie Controle en Bemiddeling, de vroegere economische inspectie. In zijn eerste werkjaar controleerde de taskforce zo’n 260 advertenties. In opdracht van minister Van Quickenborne is het aantal controles in 2009 meer dan verdubbeld. Minister Vincent Van Quickenborne heeft onlangs in de Kamer nog een wetsontwerp ingediend dat de wet op het consumentenkrediet van 1991 aanpast. Daardoor zullen de advertentieregels nog een pak strenger worden. De wetswijziging van Van Quickenborne gaat daarin verder dan de Europese richtlijn van 2008 inzake kredietovereenkomsten voor consumenten. Zo wil de minister van Ondernemen dat voortaan in elke reclame voor consumentenkrediet het zinnetje ‘Let op, geld lenen kost ook geld’ wordt opgenomen. Consumenten lokken met het aanbod om hun schulden te hergroeperen wordt helemaal verboden. In lijn met het verbod om consumentenkredieten in cash uit te betalen, zal ook de reclame geen beelden van cash geld meer mogen bevatten. De reclames mogen ook niet meer specifiek gericht zijn op consumenten met schuldproblemen. Slogans zoals ‘ook al hebt u elders al een krediet’ of ‘ook als u al achterstallige betalingen hebt’ worden ten strengste verboden. Het wetsontwerp is al in bespreking in de Kamercommissie Bedrijfsleven en zal op zijn vroegst na de paasvakantie worden goedgekeurd.
11
Meer en strengere controle op financiële sector (13 februari 2010) BRUSSEL - Een wetsontwerp voorziet in anonieme inspecties, screening van reclame, een risicolabel en een statuut voor financiële planners. In de nasleep van de financiële crisis staat de regering dicht bij een akkoord over een ingrijpend wetsontwerp dat de kwetsbare consument beter moet beschermen. Dat dit geen overbodige luxe is, werd onlangs nog onderstreept door de rechtszaak tegen Citibank (over de verkoop van Lehman-producten) en de reeks minnelijke schikkingen bij KBC (verkoop van CDO's aan rijke particulieren). Om nieuwe problemen te vermijden wil de regering nu de consumentenbescherming in de financiële sector gevoelig uitbreiden en versterken. De nieuwe, strengere regels staan in een wetsontwerp, dat ten vroegste begin volgende maand besproken zal worden op de ministerraad. Op tafel liggen voorstellen voor meer en strengere controles op alle spelers in de financiële sector. De financiële waakhond CBFA zou onder meer de bevoegdheid krijgen om bij banken onaangekondigde en anonieme inspecties te organiseren en hen te verplichten om nieuwe financiële producten vooraf te laten goedkeuren. Voorts wil de regering ook de verplichte registratie en controle invoeren voor hypotheekmakelaars en nieuwe financiële beroepen zoals financiële planners. De financiële sector zal ook verplicht worden om transparanter te communiceren over de commissies die hij ontvangt en zal elk financieel product van een risicolabel moeten voorzien. De waakhond CBFA krijgt ook een departement financiële vorming, dat specifieke doelgroepen moet sensibiliseren. Of dat betekent dat er ook lespakketten komen voor scholen, is afwachten. Ten slotte zal de CBFA ook financiële reclame kunnen verbieden. Dat dit geen overbodige luxe is, bleek gisteren nog uit een kordate ingreep van minister van Economie en Ondernemen Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Die dwong Keytrade Bank tot het intrekken van een omstreden radiospot voor een spaarrekening.
12
13
WEINIG KREDIETGEVERS CONTROLEREN OF NIEUWE KLANTEN LENING KUNNEN AFBETALEN Kopers van een nieuwe auto kunnen bijzonder vlot een lening afsluiten, ook als ze die in de praktijk met moeite kunnen afbetalen. Dertig procent van de kredietverstrekkers stelt zelfs geen vragen over het gezinsinkomen, zo blijkt uit de verontrustende resultaten van een onderzoek. Met het autosalon van Brussel in aantocht, breekt ook de strijd los om de voordeligste autolening. De consument kan zich maar beter grondig informeren over de verschillende manieren waarop hij zijn nieuwe wagen kan financieren, want veel kredietverstrekkers stellen de zaken gunstiger voor dan ze in werkelijkheid zijn. Volgens een onderzoek van de consumentenorganisatie TestAankoop gedragen veel kredietverstrekkers zich onverantwoord en staan ze te gemakkelijk een financiering toe. Hoewel de wetgever de kredietverstrekker verplicht na te gaan of de kredietaanvrager al leningen heeft lopen en mogelijk betalingsachterstand heeft, stelde 30 procent van de kredietverstrekkers geen enkele vraag over het gezinsinkomen. Bij eenzelfde onderzoek in 2005 was dat slechts 11 procent. 45 procent van de bankiers vroeg niet naar de maandelijkse lasten zoals de huur en bijna niemand was geïnteresseerd of de klant al een spaarpotje had opgebouwd. Test-Aankoop stuurde in september 2009 een gezin op pad dat een 30.000 euro dure Renault Espace wou kopen. Ze klopten aan bij 53 kredietgevers en kregen van slechts zes een njet, terwijl alles erop wees dat ze de lening niet zouden kunnen afbetalen. Het gezin met vier personen zou nog slechts 700 euro per maand overhouden om van te leven, en dat voor een tweede wagen die niet echt nodig was.
Wel stelde een op de vijf kredietgevers een langere looptijd of een kleiner leenbedrag voor om de afbetaling draaglijker te maken. Slechts twee kredietverstrekkers raadden de potentiële klant aan ‘onder voorbehoud van aanvaarding van de financiering’ te vermelden op de bestelbon van de auto. ‘Blijkbaar hebben de kredietgevers geen lessen getrokken uit de wereldwijde crisis. Verantwoord krediet is de beste manier om de consument te behoeden voor een overmatige schuldenlast. Ons onderzoek toont aan dat de kredietverleners beter moeten worden gecontroleerd’, zegt Test-Aankoop. ■■
NALATIG ■30 procent van de kredietverleners informeert niet naar het inkomen. ■1 op de 5 kredietverleners stelt een grotere spreiding van de afbetalingen voor. ■Kredietverstrekkers moeten natrekken of klant andere leningen heeft.
■Overschat uzelf niet en bepaal hoeveel u gemiddeld per maand opzij kunt leggen voor een autofinanciering. ■Ga niet blindelings af op wat de kredietgever als afbetalingscapaciteit aanvaardt. ■Vraag de prijs bij minstens vijf banken en bezoek ook verschillende filialen van die banken. De verschillen in voorwaarden zijn soms verrassend groot. ■Bepaalde banken hanteren een lager krediettarief voor energiezuinige auto’s. ■Vraag een schriftelijke offerte met een beschrijving van de kredietvorm, looptijd, voorschot en de periodieke afbetaling. (JMB)
SHOPPEN BIJ DE BANKEN LOONT ■Overschat uzelf niet en bepaal hoeveel u gemiddeld per maand opzij kunt leggen voor een autofinanciering. ■Ga niet blindelings af op wat
14
de kredietgever als afbetalingscapaciteit aanvaardt. ■Vraag de prijs bij minstens vijf banken en bezoek ook verschillende filialen van die banken. De verschillen in voorwaarden zijn soms verrassend groot. ■Bepaalde banken hanteren een lager krediettarief voor energiezuinige auto’s. ■Vraag een schriftelijke offerte met een beschrijving van de kredietvorm, looptijd, voorschot en de periodieke afbetaling. (JMB)
NUL PROCENT KREDIET NIET ALTIJD HET VOORDELIGST Een autofinanciering van 0 procent bestaat wel degelijk, maar bij deze aanlokkelijke promotie bestaat de kans dat de autoverkoper de korting vermindert die hij u normaal zou geven. Vergelijk daarom met wat u per maand zou moeten afbetalen als u de auto met een grotere korting kan kopen en interest moet betalen voor een lening bij een bank. Een financiering met een jaarlijks kostenpercentage (JKP) van 0 procent is soms duurder dan één met een JKP van 5 procent, als er bij de eerste financiering geen korting wordt gegeven en u bij de tweede 10 procent korting krijgt. (JMB)
van de auto moet betalen. Wat is dan het voordeel? Niet zelden ligt het jaarlijks kostenpercentage voor een verkoop op afbetaling lager dan voor een lening op afbetaling. ■Het ballooncontract is een afbetalingswijze waarbij de maandelijkse afbetaling laag wordt gehouden, maar aan het eind moet u nog een grote som op tafel leggen, de balloon. Door de hoge laatste afbetaling moet u in totaal meer betalen. ■Bij goedkope leningen moeten dikwijls hoge kosten worden betaald voor een bijkomend product dat u niet interesseert. Banken dringen niet zelden aan op het afsluiten van een autoverzekering of een zichtrekening met loondomiciliëring. Zo kan u niet voor elk product de voordeligste aanbieder zoeken. ■Soms kan u beter een hoger bedrag lenen omdat u dan in een schijf valt met een lager jaarlijks kostenpercentage. ONEN
Loktarieven zijn niet altijd de interessantste EEN GEZIN MET VIER Als u een nieuwe auto niet meteen kunt betalen, dan kunt u een financiering nemen bij een kredietverstrekker. ■Klassiek is een lening op afbetaling. Met deze lening kan de volledige aankoopprijs worden afbetaald, zonder een voorschot. ■Er is ook de verkoop op afbetaling, waarbij u een voorschot van ten minste 15 procent van de kostprijs
15
ZOU NOG SLECHTS 700 EURO PER
16
Invorderingsindustrie: booming business Jan Nolf ziet hoe een 'kille justitiefabriek' de armoedespiraal aanzwengelt. Jan Nolf is vrederechter te Roeselare. www.vredegerechtroeselare.be 'Omdat bedrijven in deze crisistijden snel cash nodig hebben, huren ze massaal incassobureaus en deurwaarders in om wanbetalers - bedrijven en consumenten - achter de veren te zitten. Wie zijn factuur niet op tijd betaalt, krijgt beduidend sneller een vordering tot betaling', schreef deze krant (DM 28/10). Vrederechter Jan Nolf doet een boekje open over de invorderingsindustrie. Als vrederechter heb ik steeds vaker het ontmoedigende gevoel niet de rechtvaardigheid, maar de armoede te verdelen. Uiteraard leggen heel wat gezinnen onder druk van reclame en 'peer pressure' de verkeerde prioriteiten bij de besteding van hun budget. Financiële reserves worden meestal in het rood gerekend. Bij ziekte, werkloosheid, scheiding, worden betalingen vertraagd, en na een procedure zijn ze zelfs niet meer te overbruggen. Hetzelfde geldt voor heel wat bedrijven, vaak met jonge enthousiaste starters, steeds sneller gedumpt in pikzwarte lijsten. Hulpverlening (OCMW voor de ene, de accountant voor de andere) beperkt zich tot bijna paniekerig crisismanagement, pijnlijk onopgewassen tegenover de wurggreep van rauwe en peperdure invorderingstechnieken. Op een moment dat algemeen onderkend wordt dat het effect van de crisis op de tewerkstelling nog moet komen, klinkt het tijdsalarm voor een sociaal én economisch meer efficiënte benadering van justitie. Juridische diensten, advocaten, en gerechtsdeurwaarders moeten leren doelgerichter met justitie om te gaan, en justitie zelf, dient ook veel menselijker te functioneren als aanzet daartoe. Het "gerecht is geen geldautomaat" schreef professor Storme sr. in zijn Afscheidscollege, maar "een openbare dienst waarmee zuinig omgesprongen moet worden". Recenter hekelde advocaat Schoenaerts in het colloquium met vrederechter Evers het feit dat "verzoening door onze juristen wordt aangezien als collectief tijdverlies". Wat echter vaststaat is dat procedures vaak puur geldverlies betekenen voor de zwaksten onder ons: de naakte statistiek op www.vredegerechtroeselare.be bewijst dat een gemiddelde factuur (met verhogingsbeding) van 600 euro dan explodeert tot minimum 900 euro: dus de helft erbij, als "straf", ook voor wie wil afbetalen. Dit alles veroordeelt onnoemelijk veel gezinnen tot jaren van afbetalingen, die nog permanent afgeroomd worden door de inning zelf: wie 25 euro per maand afkort aan een gerechtsdeurwaarder, betaalt iedere keer 3,65 euro "inningsrecht", bovenop vaak een pittige intrest. Als dan nog bij het minste nieuwe probleem (murphy's law...) ook kosten van betekening of beslag komen, lijkt dit wel een ijsblokje van Neufchâteau naar Knokke dragen om de zee te helpen afkoelen. Administratieve zelfonredzaamheid - die ook in veel kleine KMO's bestaat - mag niet gepenaliseerd worden. Wie ter goeder trouw is dient de kans te krijgen om afspraken te maken, en ook voor de rechtbank moet er plaats zijn voor kosteloos overleg, dat bij akkoord een vonnis vervangt, en zo demotivering en wanhoop vermijdt. Dit vergt geen nieuwe wettekst of budget, geen grote justitiële Lange Wapper: de lokale voetgangersbruggen bestaan en volstaan. De kosteloze minnelijke schikking (het allereerste hoofdstuk van het Gerechtelijk Wetboek onder 'behandeling van de vordering') is immers het evidente antwoord, maar enkel de vrederechters bakken daar tot dusver iets van: zo bespaart die techniek in het kanton Roeselare ruim 25.000 euro gerechtskosten per maand.
17
Een absolute prioriteit daarin lijkt wel de invordering door nutsbedrijven: het charmeoffensief van de publiciteit vindt immers zijn kille tegenpool in een razendsnelle klim van procedures, die daarenboven ontstellend afstandelijk, indien al niet verspillend aangepakt worden, en waar eigenlijk het ene wild, bang het andere opjaagt. Nochtans heeft een minder bipolaire bedrijfscultuur ook voor de nutsleverancier zin, want die bespaart dan de door hem voor te schieten kosten van de harde aanpak, tenzij de "industrie van de invordering" een doel op zichzelf zou worden, en een soort justitie binnen justitie. Van een industrie zou je dan nog verwachten dat ze op grote schaal, beter produceert aan een lagere kostprijs. Dit is ook het argument voor de "Grote Justitiefabriek", die met de "hervorming van het Gerechtelijk Landschap" voorgesteld wordt. Blijkbaar klopt dat nu al niet in de invorderingsindustrie, daarin goed geholpen door de nieuwe wetgeving inzake de rechtsplegingsvergoeding (RPV), die aan de advocaat toekomt. Bijzonder voor small claims is de kostprijs van de invordering per dossier nog nooit zo onevenredig hoog geweest, niettegenstaande de informatica er eigenlijk kinderspel met weinig personeelsinzet van gemaakt heeft: de ene besparing leidde dus niet tot de andere. Jammer voor velen, maar niet voor een very happy few. Bij de definiëring van de rechtsplegingsvergoeding werd immers de repetitieve standaardinvordering niet ingecalculeerd, zodat de loutere kwantiteit, er ook een big business van maakt, terwijl die vermenigvuldigingsdans aan geen enkele kwalitatieve meerwaarde beantwoordt. Iedere partner in justitie moet zijn maatschappelijke relevantie in vraag kunnen stellen. Gezinnen zijn meer dan dossiers. Advocaten zijn meer dan kassiers. Rechters zijn meer dan handtekeningautomaten. Oplossingen zijn belangrijker dan vonnissen. En minder kosten betekenen een snellere terugbetaling door en voor iedereen. Twee simpele wetswijzigingen kunnen in een eerste fase volstaan om de vrederechterlijke "good practices" overal in te burgeren, de verpaupering van klanten te vermijden en een gezonder bedrijfsklimaat te creëren, zowel in justitie, als bij haar repeat-players. Vooreerst dient de minnelijke schikking verplicht te worden voorafgaand aan alle procedures inzake nutsvoorzieningen. Een procedure heeft maar een meerwaarde als ultieme remedie: "op automatische piloot procederen" is verspilling voor iedereen, en schiet in 35 procent van de gevallen het doel voorbij, want de cijfers bewijzen dat het in meer dan 1 op 3 minnelijke schikkingen wel lukt. Daarenboven kan dit maar zinvol besproken worden voor de rechter van de actuele woonplaats van de consument. Een verbod op het verre judge shopping moet eindelijk ook ingevoerd ter bescherming van wie op internet surft of een telefoontje geeft. Dit is wel het minimum van klantvriendelijkheid, ook in justitie. Hoog tijd inderdaad, voor een nieuwe zorgethiek in het recht. © 2009 De Persgroep Publishing
18
De schuldenindustrie: vrederechter Jan Nolf neemt het op voor slechte betalers Door (ja), 07/12/2009 - 09u51 'Die incassobureaus jagen mensen het ravijn in' Stel, u krijgt een factuur van 100 euro in de bus en u vergeet ze tijdig te betalen. Kan gebeuren. Een maand later krijgt u een herinnering in de bus, maar die belandt per ongeluk bij het oud papier. Geen drama, denkt u? Voor u het weet, hangt er een deurwaarder of een incassobureau aan de bel en betaalt u het drie- of viervoudige van uw oorspronkelijke factuur. Het klinkt vergezocht, maar het gebeurt steeds vaker. Het stond laatst in De Morgen: in deze tijden van crisis willen bedrijven zo snel mogelijk hun geld zien. Daarvoor zetten ze alle middelen in: ze schakelen sneller incassobureaus en gerechtsdeurwaarders in om wanbetalers tot spoed aan te zetten. Intrum Justitia, het grootste incassobureau van het land, noteerde in één jaar tijd bijna een verdubbeling van het aantal invorderingen voor onbetaalde facturen binnen 90 dagen. Dat ging om facturen tussen bedrijven onderling, maar ook het aantal facturen van bedrijven aan particulieren steeg met meer dan de helft. Vrederechter Jan Nolf ziet het met lede ogen aan. Bovenop de onbetaalde facturen komen namelijk nog extra kosten voor incassobureaus, gerechtsdeurwaarders en advocaten, en hij moet oordelen of die wel gerechtvaardigd zijn. Want gering zijn die extra kosten zeker niet: dikwijls gaat het om een verdubbeling of verdrievoudiging van het oorspronkelijke bedrag. Woeker of winst? Daar gaat Nolf over. Meestal stelt hij een minnelijke schikking voor: dat is gratis, en het vermijdt een dure procedure. Achter de spectaculaire cijfers van de deurwaarders en incassobureaus schuilt een sociaal slagveld. Bij veel van die onbetaalde facturen gaat het immers om elementaire nutsvoorzieningen: water, gas en elektriciteit - dingen die iedereen, crisis of geen crisis, nodig heeft. Enkele quotes van vrederechter Jan Nolf •
•
•
•
«In de contracten van telecom- en energiebedrijven is alle transparantie zoek: de relevante informatie wordt begraven onder een stortvloed van reclame, een kat vindt er haar jongen niet in terug! Betaal je een factuur niet of niet op tijd, dan hangt er een gigantisch supplement aan vast: 'schadebeding', invorderingskosten', 'aanmaningskosten', 'dossierkosten'...» «We leren op alles te besparen, zelfs de elementaire dingen: water, stroom, gas. Maar bij justitie heb je dezer dagen inflatie. Schuldeisers denken niet meer na: 'Factuur niet betaald? We schakelen een incassobureau in.' Maar als je alle niet-betaalde facturen op automatische piloot laat invorderen, maak je óók kosten, en die krijg je misschien niet eens terugbetaald. Je schiet je doel voorbij. De invorderingsindustrie is niet efficiënt, en daardoor ook onmenselijk.» «De wet zegt dat een landbouwer die zaaigranen niet betaalt, gedagvaard wordt door de vrederechter van zijn kanton. Maar iedereen die water door de kraan laat lopen of een stekker in een stopcontact steekt, is vogelvrij.» «Na afloop van een minnelijke schikking geven mensen me dikwijls een hand: 'Dank u, meneer de rechter.' Ik zeg dan altijd: 'U moet de advocaat bedanken.' Dat meen ik, zelfs als het de advocaat van het incassobureau is. Want je hebt advocaten die het in
19
•
der minne willen regelen. De vraag is: waarom willen hun collega's dat niet? Mijn naïeve - idee is: kortzichtigheid. Ze zijn het gewend blind te procederen.» «Het grote project van justitie, de nieuw op te richten eenheidsrechtbanken (waarin verschillende rechtbanken zouden samensmelten tot één centraal 'loket', red.), zie ik niet zitten. Bij toerbeurt het loket van Roeselare, Izegem en Kortrijk bemannen: sorry, daar zal ik niet aan meedoen. Dat zou voor mij een straf zijn. Justitie lijkt nú al zoveel op het klooster of het leger, met dat overdreven belang voor hiërarchie. In het nieuwe model van de Grote Justitiefabriek zal die indruk alleen maar sterker worden. Ik pleit voor het pianomodel. Op een piano staan de toetsen naast elkaar, niet boven elkaar.»
20
Magnette wil af van commerciële stalking per telefoon maandag 01 maart 2010
BRUSSEL - Minister van Consumentenzaken Paul Magnette (PS) wil af van commerciële stalking per telefoon. Wie dat niet wil, mag niet meer telefonisch lastiggevallen worden door bedrijven die iets willen verkopen. Dat bericht Het Laatste Nieuws maandag. "Ik wil op zondag niet ongevraagd gebeld worden om me een kist wijn, een matras of een verzekering aan te smeren", aldus minister Magnette. Hij heeft aan de telefoonoperatoren de opdracht gegeven om zelf al hun klanten te contacteren en een lijst te maken van al wie niet wenst gecontacteerd te worden. "Tegen de zomer moet dat rond zijn. Bedrijven die de lijst niet respecteren, kunnen vervolgd worden." Zo'n lijst bestaat al. Wie wil kan zich inschrijven op Robinson Phone (om niet meer telefonisch gecontacteerd te worden) of Robinson Mail (om geen reclame via de post meer te ontvangen). "Maar dat systeem werkt niet goed", zegt Magnette, wat topman Ivan Vandermeersch van het Belgisch Direct Marketing Verbond (BDMV) betwist. Op Robinson Phone zijn 112.415 mensen geregistreerd.
Externe links www.robinsonlist.be.
21
Telecom duwt steeds meer mensen in het rood Schuldbemiddelaars luiden alarmbel
BRUSSEL - Het Centrum voor Schuldbemiddeling klaagt wanpraktijken in de telecomsector aan. ‘Het aantal dossiers met telecomschulden is in een jaar verdubbeld.' zaterdag 24 oktober 2009 ‘In 2007 ging een vijfde van de 54.000 schulddossiers over telecomproblemen. Vorig jaar was dat al een derde op een totaal van 60.000 dossiers. Van 10.800 naar 20.400 dossiers, dat is een verdubbeling. Dit moet stoppen.' Dat zegt Dirk De Clerck, coördinator van het Vlaams Centrum voor Schuldbemiddeling dat de schuldbemiddelingsdiensten van de OCMW's en de centra voor algemeen welzijnswerk overkoepelt. ‘Consumenten worden op allerlei manieren verleid met abonnementen voor digitale televisie, gsm's, internetaansluitingen, enzovoort. Zelfs wie kritisch is, moet al goed bij de pinken zijn om de echte voorwaarden te achterhalen. Maar kwetsbare consumenten trappen voortdurend in de misleidende verkooppraatjes', aldus De Clerck. De fout ligt dus niet (alleen) bij de consumenten zelf, die ‘niet de moeite nemen om zich goed te informeren', zoals hen soms verweten wordt. Volgens de schuldbemiddelaars bezondigen de telecomaanbieders zich aan betwistbare commerciële praktijken. Zoals misleidende reclame, die niet alle nodige informatie bevat om het aanbod en de kosten juist te kunnen inschatten. Verkopen die via de telefoon of het internet zijn afgesloten, worden vaak niet schriftelijk bevestigd, zoals de wet nochtans vereist. En is er toch een schriftelijk contract, dan bevat het vaak bedingen die strijdig zijn met de wet op de consumentenbescherming, zoals onevenredige schadevergoedingen bij niet-naleving van het contract. Soms worden contracten zelfs afgesloten op naam van iemand anders, die dan voor de facturen kan opdraaien. Wie een factuur niet betaald heeft, kan zijn contract vaak niet opzeggen zonder een torenhoge schadevergoeding te moeten betalen. Die kan oplopen tot bijna een jaar abonnementsgeld — hoewel de betrokken dienst inmiddels wel is opgeschort. ‘Iemand die een abonnement niet meer kan betalen, moet soms tot 700 euro betalen om het contract te verbreken. Dat is buiten alle proportie', zegt De Clerck. De vaststellingen van het Centrum voor Schuldbemiddeling stroken met bevindingen van de Ombudsdienst voor Telecommunicatie, die in zijn jaarverslag ook geregeld de bedenkelijke ‘cowboypraktijken' van de operatoren aanklaagt. Die laatste pleiten echter onschuldig. ‘Wij zijn geen liefdadigheidsinstelling', zegt Jan Margot van Belgacom. ‘Mensen wentelen zich graag in een slachtofferrol. Wij doen veel inspanningen om tot oplossingen te komen. Consumentenbescherming is net een van onze prioriteiten.' Ook Mobistar zegt dat het al veel maatregelen neemt om de consument te beschermen. ‘We zijn er niet op uit consumenten in de problemen te helpen', zegt woordvoerster Patti Verdoodt.
22
‘Aan mensen die krap bij kas zitten, geef ik maar één raad: koop alleen prepaid-kaarten, geen abonnement.' Eenzelfde geluid bij Telenet: ‘Telenet heeft al sinds geruime tijd maatregelen genomen, en zal die blijven nemen, om kwetsbare consumenten te beschermen en te helpen om op een verantwoorde manier telecommiddelen aan te kopen en te gebruiken', zegt het in een reactie. Het zegt dat het van klantentevredenheid een absolute prioriteit maakt. Een cliënt van een schuldbemiddelaar werd telefonisch gecontacteerd met een aanbod voor een goedkoper telefoonabonnement. Hij stemde in met het versturen van een informatiepakket, maar daarna werd zijn huidige operator gecontacteerd voor een overname van het contract. Dat is een inbreuk op de Wet Elektronische Communicatie, omdat de klant daarvoor uitdrukkelijk schriftelijk zijn toestemming had moeten geven. Enkele getuigenissen Een cliënte van een OCMW had een doktersattest dat haar (tijdelijk) onbekwaam verklaarde. Toch heeft ze in tien dagen tijd in een gsm-winkel acht abonnementen afgesloten bij Mobistar, waarvan de eerste vijf op de eerste dag alleen. Een vrouw stond op de zwarte lijst van de telecomoperatoren, waardoor ze geen abonnement meer kon krijgen. Een telecomverkoper raadde haar aan een ‘e' aan haar naam toe te voegen, dan ‘kwam haar naam niet meer uit de computer' en kon ze weer een abonnement afsluiten. Een andere OCMW-cliënte gaf toe dat ze schulden had bij Telenet, en daar werden afbetalingsplannen voor opgesteld. Toen bleek echter dat een van die Telenet-schulden betrekking had op een adres waar ze nooit had gewoond, en waarvoor ze nooit een contract had getekend.
23
Armoede treft ook werkenden donderdag 22 oktober 2009 BRUSSEL - De inzamelactie van de Voedselbanken is gisteren afgelopen, maar een groot succes lijkt het niet. En dat terwijl het aantal klanten spectaculair stijgt omdat ook werkende mensen komen aankloppen. Ook het OCMW merkt die trend op. De Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) heeft onthutsende cijfers van de OCMW's op een rijtje gezet. Al 74.737 huishoudens krijgen hun energie van een sociale leverancier, 13 procent meer dan vóór het begin van de crisis. Bij 80.000 gezinnen loopt een dossier om de elektriciteit af te sluiten. In 2008 dreigden 10.780 gezinnen uit hun huis gezet te worden, vooral omdat ze de huur niet meer konden betalen. Dat zijn er 207 per week. Volgens de Nationale Bank, het Vlaams Centrum voor Schuldbemiddeling en het Observatoire du Credit hebben 70.000 mensen een dossier voor schuldbemiddeling lopen. Alleen al het OCMW telde een stijging met 5,7procent, nog vóór de crisis begon. De stijging is voor een groot stuk te wijten aan het feit dat alsmaar meer werkende gezinnen er niet in slagen om rond te komen. Eén op de twintig werkende Belgen leeft onder de armoedegrens. ‘De OCMW's merken dat de laatste tijd een grote groep werkende mensen komt aankloppen', zegt Nathalie Debast van de VVSG. ‘Sommige mensen hebben een te klein inkomen, anderen hebben schulden gemaakt, het geld aan verkeerde dingen uitgegeven, of niet genoeg verdiend om een reserve op te bouwen. Dan kom je bij de minste tegenslag in een armoedespiraal terecht. Het prototype van de generatiearme is niet meer de enige groep die bij het OCMW komt.' Die trend merken ze ook bij de Belgische Federatie van Voedselbanken, die afgelopen week een inzamelactie hield bij Delhaize. ‘Het aantal mensen dat voedselpakketten komt halen, stijgt spectaculair', zegt Herman Van Mol van de Voedselbanken. ‘Vorig jaar 108.000, in juni 114.000 en onlangs telden we er bijna 120.000. De stijging was nog nooit zo scherp en dat komt omdat er veel werkende mensen langskomen.' Het zijn vooral alleenstaande ouders en jongeren die gemakkelijk in de armoede verzeild geraken. Animo, de jongerenwerking van SP.A, vraagt aandacht voor die laatste groep. ‘Maar liefst 17 procent van de jongeren zit onder de armoedegrens', zegt voorzitster Anke Gittenaer. ‘Door de crisis vinden ze geen werk, maar ze moeten wel zes maanden wachten op een uitkering. Voor min-20-jarigen bedraagt die amper 429 euro.' Mensen met kinderen komen nog sneller in de problemen. ‘Betaalbare kinderopvang speelt daarbij een belangrijke rol', zegt Ive Marx van het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen. ‘Omdat mensen in slecht betaalde jobs ook vaak geen negen-tot-vijfuren hebben, is die moeilijk te vinden.'
24
‘Nog een geluk dat ik geen kinderen heb' donderdag 22 oktober 2009 Hard werken en toch niet rondkomen, het klinkt bekend in de oren van Geert De Kock. De ellende begon toen hij zijn werk als schoonmaker verloor. ‘Het bedrijf was nergens mee in orde en verdween van de aardbol', vertelt Geert. ‘Ik wacht al sinds juni op een C4 en andere documenten.' Zo werd zijn krantenronde, die eerst een bijverdienste was, bittere noodzaak. ‘Ik breng elke week de Passe-Partout rond. Dat brengt me elke maand 600euro op.' Maar daarmee komt Geert bijlange niet rond. ‘Om toch iets te verdienen, werk ik halftijds op zelfstandige basis als inpakker. Maar veel is dat nooit: ik krijg 3,72 euro per duizend ingepakte wenskaarten. En daar ben je toch een hele dag mee bezig.' Maar de kosten, die blijven. ‘Ik moet 410euro huur betalen', zegt Geert. ‘Gelukkig heb ik de beste huisbaas van de wereld: hij vindt het niet erg als de huur wat te laat komt.' Toch geeft Geert de moed niet op. ‘Als de papieren van de RVA in orde zijn, kan ik beter werk vinden. Nog een geluk dat ik geen kinderen heb, want dat zijn grote kosten.'
25
Kredietkaart steeds meer gebruikt voor kleine aankopen 05/05/09 13u55
Almaar meer mensen gebruiken een kredietkaart voor kleine aankopen, soms voor een bedrag van maar 10 of 20 euro. Het gaat daarbij steeds vaker om alledaagse producten, zoals eten of kleding. Het Vlaams Centrum voor Schuldbemiddeling is bijzonder ongerust, meldt de VRTnieuwsredactie. Stijging door tijdelijke werkloosheid Steeds meer mensen halen hun kredietkaart boven aan de kassa van de supermarkt, soms voor hebbedingetjes, maar ook steeds meer voor alledaagse dingen zoals eten en huishoudproducten. Het Vlaams centrum voor schuldbemiddeling waarschuwt voor de stijging van die kleine aankopen op krediet. De stijging komt mee door de promotie door de winkels zelf en recent ook door Visa. De tijdelijke werkloosheid heeft deze aankopen doen stijgen. Interest tot 16 procent En dit is nog maar een begin, zegt het Vlaams centrum, de structurele werkloosheid zal voor nog meer schulden zorgen. Kleine aankopen op krediet zijn bovendien één van de 4 grootste oorzaken van geldproblemen. Wie betaalt met de kredietkaart van de winkel, betaalt een interest die oploopt tot 16 procent. Het centrum voor schuldbemiddeling wil dat de overheid ingrijpt. Het wil dat de overheid de kredietkaarten van winkels limiteert, zodat ze niet langer voor onbepaalde duur geldig blijven. (belga/tw)
26
Belg betaalt eindeloos rente af vrijdag 13 maart 2009 BRUSSEL - Het aantal kredietopeningen bij winkels brengt de Belg in financiële moeilijkheden. 'Er is nood aan financiële opvoeding.' Wie een hypotheeklening wil afsluiten of een lening om een auto te kopen, moet kunnen bewijzen dat hij voldoende inkomen heeft om af te betalen. Zeker in deze crisistijd zijn de banken een stuk voorzichtiger geworden. Het aantal wanbetalers voor dergelijke leningen is in 2008 volgens een rapport van de Nationale Bank gelijk gebleven. 'Maar allerlei andere vormen van krediet worden des te meer gepromoot en worden des te gemakkelijker gegeven. Een Visa-kaart bij Carrefour, een kredietkaart bij Krefel, ze gaan als zoete broodjes over de toonbank. En alle regels die voor de banken gelden, gelden voor dergelijke kredietopeningen niet. Het aantal wanbetalers is in deze sector vorig jaar dan ook met 2,5 procent gestegen', zegt Dirk De Clerck, de coördinator van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling (VCS). Het VCS trekt naar aanleiding van de 'jaarlijkse dag van de consument' aan de alarmbel. 'Als je bij warenhuizen of andere winkelketens met zo'n kredietkaart koopt, betaal je niet de hoofdsom af, maar wel de intrest. Die loopt op tot 16-19 procent. En dan ben je jaren bezig. Je kunt niet alleen televisies of koelkasten, maar zelfs voeding op die manier kopen. In tijden van crisis, als een inkomen wegvalt, grijpen steeds meer mensen naar dergelijke manier van kopen. Wij vinden dat de consument om te beginnen beter geïnformeerd zou moeten worden. Dat men bijvoorbeeld een simulatie doet: als je die televisie van 900 euro via een kredietopening betaalt, dan zal hij uiteindelijk zoveel gekost hebben. Banken doen dat bij autofinanciering bijvoorbeeld wel. Voor een grootwarenhuis of andere winkel zouden dezelfde regels moeten gelden.' De Clerck vindt dat de financiële opvoeding van de Vlaming niet optimaal is. 'De kinderen zouden van jongs af financiële educatie moeten krijgen, zodat ze onder meer de voor- en nadelen van verschillende financiële producten leren kennen.' Samen met andere consumentenorganisaties maakt het centrum voor schuldbemiddeling zich grote zorgen over het 'betalingsbevel'. Via een snelle procedure voor de rechter, zonder tussenkomst van de deurwaarder, zouden schuldeisers dankzij dit bevel sneller aan hun geld geraken. Zowel de Kamer als de Senaat heeft een wetsvoorstel van Open VLD hierover goedgekeurd, maar de eindstemming in de Kamer is gisteren met een week uitgesteld. De Franstalige christen-democraten en socialisten hebben te elfder ure bedenkingen geuit en CD&V staat via zijn arbeidersvleugel onder druk om het 'asociale' betalingsbevel tegen te houden. Test-Aankoop en de oppositiepartijen SP.A en Groen zijn resoluut tegen het betalingsbevel gekant, net als het VCS. 'Dan moet de consument naar de rechter stappen om verzet aan te tekenen en dat zal hij zelden doen', zegt De Clerck. De deurwaarders zijn ook tegen, maar om andere redenen. Zij zouden een deel van hun inkomsten verliezen. (fvg, ig)
27
Woekerrente Eurosdirect onder vuur vrijdag 23 juli 2010 BRUSSEL - De federale overheid hoopt snel af te rekenen met een verbruikerskrediet tegen woekerrente. Een Britse kredietverstrekker probeert Belgen die het financieel moeilijk hebben te verleiden met kleine leningen. Wie erop ingaat, betaalt zich wel blauw aan interesten. De Federale Overheidsdienst Economie hoopt daar snel een stokje voor te steken. Het Britse Payday Express biedt in België via de website Eurosdirect kortetermijnleningen aan tot maximaal 300 euro. En dat tegen een maandelijkse rentevoet van 25 procent. Wie dus 100 euro leent bij Eurosdirect, moet na een maand al 125 euro terugbetalen. Deze vorm van consumentenkrediet komt overgewaaid vanuit de Verenigde Staten. Alhoewel Eurosdirect al enkele maanden dergelijke leningen in ons land lijkt aan te bieden via zijn website, zijn er vooralsnog weinig klachten bekend. Blijkbaar heeft een eerste klacht bij de ombudsdienst van de banken de schijnwerper op Eurosdirect gericht. Françoise Sweerts van de ombudsdienst van de banken bevestigt het bestaan van de klacht. Volgens Oivo, het onderzoeks- en informatiecentrum van de verbruikersorganisaties, staat het buiten kijf dat Eurosdirect onwettige consumentenkredieten met schandalige rentepercentages aanbiedt. In ons land mag het zogenaamde jaarlijkse kostenpercentage van een verbruikerskrediet op dit moment niet hoger zijn dan 19,5 procent voor bedragen tot 1.250 euro. Chantal De Pauw, woordvoerster van de FOD Economie, laat er weinig twijfel over bestaan dat het aanbod van Eurosdirect flagrant in strijd is met de Belgische wetgeving op het consumentenkrediet. Een complicatie is evenwel dat Eurosdirect vanuit het buitenland opereert. Nog steeds te vinden op internet: Eurosdirect! Snelle leningen tot €300 U kunt bij EurosDirect tijdelijke leningen tot 300 euro aanvragen. U beslist waarom u het geld leent en waaraan u het besteedt. Geen onderpand of borg vereist. U kunt 24 uur per dag en 7 dagen per week aanvragen doen. De meeste aanvragen worden op de volgende werkdag goedgekeurd. Als u een lening bij ons wilt aanvragen, moet u minimaal 18 jaar oud zijn, permanent in België wonen, een geopende en actieve rekening hebben bij een bank in België, voldoen aan de minimale vereisten voor het inkomen van €800 bruto per maand en geen zelfstandig ondernemer zijn, de handelingsbevoegdheid hebben om te lenen en een werkend telefoonnummer hebben. Begin nu met de aanvraag van de lening door de gegevens aan de linkerkant in te vullen. Lees onze d b li l i d l i d I d d d
28
leningentabel kunt u extra informatie vinden over onze leenbedragen, leeftijdsbeperkingen en kosten.
Geleend bedrag
Minimumleeftijd
Terug te betalen bedrag na 30 dagen
€100
18
€125
€200
18
€250
€300
18
€375
29
OVERZICHT VAN DE 12 AANBEVELINGEN van het Platform Dag zonder Krediet: A. Voorkomen van financiële moeilijkheden en van (overmatige) schuldenlast 1) Minimuminkomens en uitkeringen optrekken tot boven het niveau van de Europese armoedegrens 2) Essentiële levensbehoeften zoals energie en gezondheidszorgen betaalbaar houden 3) Automatische toekenning van sociale rechten als regel 4) Optimalisatie in de plaats van uitbreiding van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren en operationalisering van het Centraal Bestand van Beslagbericht
B. Versterking van de rechten van de consument 5) Een reële en betere voorlichting en bescherming van de consument 6) Blijvende aandacht voor een verantwoorde kredietverstrekking
C. Een humane invordering met respect voor de menselijke waardigheid en voor de rechten van verdediging 7) Laagdrempelige klachtenprocedures en onafhankelijke klachteninstanties voor de snelle beslechting van betwistingen inzake minnelijke en gerechtelijke invordering 8) Naar een hedendaags en humaan beslagrecht 9) NEEN aan het betalingsbevel in de relatie tussen consumenten en verkopers
C. Overmatige schuldenlast efficiënter bestrijden 10) Doorbreken van de schuldenspiraal door afbetalingen eerst op de hoofdsom toe te rekenen 11) Optimalisatie van de procedure collectieve schuldenregeling 12) Ondernemers in de knel mogen niet in de kou blijven staan
30
31
A. VOORKOMEN VAN FINANCIËLE MOEILIJKHEDEN EN VAN (OVERMATIGE) SCHULDENLAST 1) Minimuminkomens en uitkeringen optrekken tot boven het niveau van de Europese armoedegrens
Veel Belgen leven noodgedwongen van een minimuminkomen of van een vervangingsinkomen, omdat ze werkloos, ziek, gehandicapt of gepensioneerd zijn. Meerdere wetenschappelijke studies hebben al aangetoond dat deze inkomens soms dermate laag zijn dat ze de rechthebbenden veroordelen tot een leven in (verdoken) armoede. Zeker de minimale uitkering bedoeld voor zieken, gehandicapten en gepensioneerden, die aan hun situatie veelal weinig kunnen veranderen, zouden moet worden opgetrokken tot boven het niveau van de Europese armoedegrens. Dit geldt natuurlijk ook voor de minimumlonen en evenzeer voor werkloosheiduitkeringen. Iedereen heeft immers, zoals onze Grondwet expliciet bepaalt, het recht op een menswaardig leven.
2) Essentiële levensbehoeften betaalbaar houden
zoals
energie
en
gezondheidszorgen
Meer en meer Belgen zijn niet in staat hun essentiële basisbehoeften te bekostigen met hun inkomen. Meer en meer personen blijken niet in staat hun facturen voor energie (elektriciteit, gas en/of stookolie), water en gezondheidszorgen op tijd te betalen. De federale overheid dient er op toe te zien dat deze levensnoodzakelijke diensten en goederen betaalbaar blijven voor iedereen. Daarnaast moeten specifieke maatregelen bedoeld ter bescherming van maatschappelijk kwetsbare groepen (bijv. sociale maximumprijs voor elektriciteit en gas voor gehandicapten) niet alleen behouden blijven maar ook uitgebreid worden (bijv. voor personen met een (overmatige) schuldenlast die begeleid worden door een instelling erkend voor schuldbemiddeling of die een collectieve schuldenregeling genieten).
3) Automatische toekenning van sociale rechten als regel
Er bestaan al een aantal specifieke rechten ter bescherming van maatschappelijk kwetsbare groepen. De federale regering moet zorgen voor een automatische toekenning van deze sociale rechten aan de rechthebbenden. Twee principes moeten hierbij in acht moeten 32
genomen worden. Vooreerst mag de automatische toekenning er niet toe leiden dat de categorieën ingeperkt worden in vergelijking met de huidige rechthebbenden. Hiernaast mag deze automatisering er niet toe leiden dat het recht op privacy van de betrokken rechthebbenden geschonden wordt. Er kan in dit verband verwezen worden naar de sector van elektriciteit en gas, waar de vorige federale regering voor de automatische toekenning van de sociale maximumprijs de tussenkomst van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie voorzag voor de verwerking van de vereiste persoonsgegevens.
4) Optimalisatie in de plaats van uitbreiding van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren en operationalisering van het Centraal Bestand van Beslagbericht
Kredieten vormen in onze samenleving een belangrijke bron van schuldenproblemen. Zo heeft 2/3 van de personen in collectieve schuldenregeling één of meerdere kredieten lopen en met name ook consumentenkredieten zoals leningen op afbetaling en kredietopeningen. Kredietgevers en kredietbemiddelaars, zijn op heden wettelijk verplicht de terugbetalingsmogelijkheden van een potentiële kredietnemer te controleren en dit aspect mee te nemen bij de beslissing om een bepaald krediet al dan niet te verschaffen. Een belangrijke informatiebron voor kredietgevers betreft de Centrale voor Kredieten aan Particulieren. Het platform Dag Zonder Krediet pleit voor het behoud van de verplichting deze centrale te raadplegen, naast de verplichting om actief en in interactie met de consument de nodige bijkomende informatie in te winnen (met gebruik van een standaardformulier). Het platform kant zich echter tegen een uitbreiding van de wanbetalingen die in deze databank zouden kunnen worden geregistreerd, zoals bijv. een niet-tijdige betaling van een telefoonfactuur. Wat betreft de registratie van consumentenkredieten, ijvert het platform daarentegen wel voor een uitbreiding van de registratie in de centrale van gegevens betreffende de kredietbemiddelaar die in het dossier is opgetreden en betreffende de vraag of het al dan niet een hergroeperingkrediet betrof.
Wat betreft andere door de kredietgevers raadpleegbare databanken, pleit het platform Dag Zonder Krediet met het oog op een verantwoorde kredietverstrekking enkel en alleen voor een mogelijkheid tot raadpleging van het Centraal Bestand der Beslagberichten. Maar dat bestand moet dan wel operationeel gemaakt worden, iets waar we al een decennium op aan het wachten zijn. Ook dit moet een prioriteit van de nieuwe federale regering zijn.
33
B. VERSTERKING VAN DE RECHTEN VAN DE CONSUMENT 5) Een reële en betere voorlichting en bescherming van de consument
België heeft op papier een relatief goed uitgewerkte consumentenbescherming, die op bepaalde vlakken echter nog voor verbetering vatbaar is. Er zijn bovendien nog een aantal pijnpunten waardoor deze papieren bescherming in de praktijk vaak dode letter blijft. De federale overheid moet daarom blijvend aandacht hebben voor de consument en de bescherming van diens rechten, niet alleen op papier maar ook in de prakijk. Deze aandacht moet in het bijzonder uitgaan naar:
Een betere voorlichting van de consument: Een consument die geen weet heeft van zijn rechten, zal op deze rechten ook geen beroep doen. Zo simpel is dat. Uit de praktijk blijkt helaas dat consumenten hun rechten vaak niet kennen. Er zijn dus meer middelen nodig voor de voorlichting van de consument en in het bijzonder ook consumenten die betalingsmoeilijkheden hebben (afgestemd op het preventiebeleid van de regio’s). Consumenten moeten weten wat hun rechten zijn, en waar ze terecht kunnen wanneer deze geschonden worden.
Meer buitengerechtelijke geschillenoplossing voor consumenten: Wanneer er een betwisting ontstaat, hebben noch de consument, noch de verkoper baat bij een gerechtelijke procedure die lang duurt en veel kosten met zich meebrengt. In bepaalde sectoren bestaan er reeds ombudsdiensten en geschillencommissies. Deze diensten moeten voldoende middelen ontvangen om hun opdrachten te kunnen uitvoeren. Waar dergelijke diensten ontbreken, moet aan de oprichting hiervan gedacht worden.
Een betere controle op de toepassing en de naleving van de bestaande Belgische regelgeving: Zoals gezegd bestaat er in België relatief goede wetgeving inzake consumentenbescherming zoals de Wet op het Consumentenkrediet of de Wet betreffende Marktpraktijken en Consumentenbescherming. Om te vermijden dat dit slechts papieren wetgeving is, moet de federale overheid meer investeren in de controle op de naleving van deze wetten. Dit impliceert onder meer het versterken van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie als controle-instantie op vlak van consumentenrechten en van de fiscale parketten bij de rechtbanken, opdat consequenter (ook ambtshalve) gesanctioneerd kan worden bij misbruiken en overtredingen.
34
Actievere monitoring en communicatie inzake Europese regelgeving: Op Europees niveau valt op meer en meer domeinen, ook op het vlak van consumentenbescherming, een pleidooi te horen voor een zogenaamde maximale harmonisatie. Dit wil zeggen: een volledige gelijkschakeling van de wetgeving van de verschillende Europese lidstaten inzake bepaalde materies. België dient er bij de Europese instanties voor te pleiten dat de bescherming van de Belgische consument er ingevolge een dergelijke maximale harmonisering niet op achteruit gaat in vergelijking met de huidige Belgische wetgeving (zoals bijv. bij de totstandkoming van de toekomstige richtlijn betreffende consumentenrechten). Verder moet er meer en beter gecommuniceerd worden over deze Europese beslissingen, die ook de Belgische consument raken, en moet er in het bijzonder ook meer werk gemaakt worden van inspraak van Belgische (middenveld)organisaties bij het ontstaan van Europese regelgeving.
Betere bescherming van de consument in de telecomsector: Hoewel in de telecomsector niet alleen de Wet betreffende Marktpraktijken en Consumentenbescherming van toepassing is maar ook de Telecomwet en de Wet op de Omroeptransmissie- en Omroepdistributiediensten, en hoewel er een Ombudsdienst voor Telecommunicatie bestaat, is dit een sector waarin tal van bedenkelijke praktijken zich nog steeds voordoen. Het betreft o.m. een onvoldoende informatievertrekking aangaande de voorwaarden van het contract, het gebruik van agressieve verkoopstechnieken, het dichttimmeren van contracten waardoor het voor klanten moeilijk en duur wordt gemaakt om van operator of provider te veranderen,... In 2003 stelden zich ongeveer dezelfde problemen in de energiesector, vlak na de vrijmaking van de energiemarkt in Vlaanderen. Deze problemen werden in 2004 in grote mate het hoofd geboden door een officieel akkoord tussen de bevoegde federale minister en de energieleveranciers: het “Akkoord - de consument in de vrijgemaakt elektriciteit- en gasmarkt”. Dit akkoord geldt nog steeds in deze sector en bevat specifieke regels die gelden bovenop de normale regels inzake consumentenbescherming. Een gelijkaardig akkoord moet dringend ook voor de telecomsector worden afgesloten, en anders zou per wet aanvullende bescherming moeten worden geboden aan de consument in de telecomsector. Dit akkoord moet onder meer een plafond voor opzeg- en schadevergoedingen bevatten, en het principe dat de nieuwe operator/provider verantwoordelijk en aansprakelijk is voor het correct beëindigen van het lopende contract van een consument bij de huidige operator/provider. Dergelijke maatregelen werden overigens al aangekondigd door de vorige bevoegde minister en dit tegen de zomer van 2010.
35
6) Blijvende aandacht voor een verantwoorde kredietverstrekking
Eind 2010 zal de gewijzigde Wet op het Consumentenkrediet in werking treden. Tijdens het parlementaire proces werd het platform Dag Zonder Krediet betrokken en met name werd er een advies op het wetsontwerp uitgebracht voor de bevoegde parlementaire commissie. We vestigen er de aandacht op dat de Belgische wetgever, rekening houdende met de Europese richtlijn waarmee de nieuwe wet in overeenstemming moest zijn, de moeite heeft genomen om de bescherming die de huidige wetgeving inzake consumentenkrediet biedt maximaal te behouden, wat lovenswaardig is. Maar alles kan beter. In het bijzonder denken we nog aan het statuut, toezicht, ... van de kredietbemiddelaars (waarover nog een aparte regelgeving moet uitgewerkt worden) en de mogelijkheid van het instellen van een verbod op het verstrekken van consumentenkredieten in winkelketens die niet gekoppeld zijn aan een aankoop in diezelfde winkel. Zoals gezegd zijn kredieten vaak ook oorzaak van schuldproblemen, wat een bijzondere en blijvende aandacht vanwege de federale overheid voor deze materie verantwoordt.
36
C. EEN HUMANE INVORDERING MET RESPECT VOOR DE MENSELIJKE WAARDIGHEID EN VOOR DE RECHTEN VAN VERDEDIGING 7) Laagdrempelige klachtenprocedures en onafhankelijke klachteninstanties voor de snelle beslechting van betwistingen inzake minnelijke en gerechtelijke invordering
Men kan de laatste jaren een professionalisering en ook verharding van invorderingspraktijken vaststellen. Meer en meer, en sneller en sneller, wordt beroep gedaan op advocaten, gerechtsdeurwaarders en incassokantoren om (alvorens naar de rechtbank te stappen) de schuld minnelijk in te vorderen. Er wordt ook heel snel een gerechtelijke procedure opgestart, gevolgd een gerechtelijke invordering door gerechtsdeurwaarders (bijv. via beslag op loon en goederen). Meer en harder invorderen, en een grote concurrentie tussen de verschillende categorieën invorderaars, heeft tot gevolg dat er meer en vaker inbreuken worden begaan. Voor wanpraktijken van incassokantoren kan de consument nu al terecht bij de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. Voor wanpraktijken van advocaten of gerechtsdeurwaarders kan men niet terecht bij een dergelijke onafhankelijke klachteninstantie en evenmin bij een neutrale ombudsdienst. Behoudens een klassieke gerechtelijke procedure, kan men enkel bij beroepsgenoten terecht, zoals de stafhouder of de arrondissementskamer voor gerechtsdeurwaarders. De federale overheid moet dit toegankelijker en neutraler maken door voor betwistingen inzake de toepassing van de Wet op de Minnelijke Invordering een ombudsdienst in te richten die ook bevoegd is voor klachten betreffende inbreuken door gerechtsdeurwaarders en advocaten. Daarnaast moeten procedures met betrekking tot gerechtelijke invordering door de beslagrechter via een goedkope, snelle en tegensprekelijke procedure beslecht kunnen worden, wat op heden niet het geval is (zoals bijv. de revindicatie door de werkelijke eigenaar bij beslag op roerende goederen).
8) Naar een hedendaags en humaan beslagrecht
Het bestaan van de hierboven vernoemde procedures voor particulieren en consumenten dragen ook bij tot een humaner beslagrecht. Weeral kan gezegd worden dat in de praktijk veel ook ten goede en op maatschappelijk verantwoorde wijze verloopt, maar dat er anderzijds absoluut ook nood is aan meerdere belangrijke bijsturingen:
37
Het operationaliseren van het Centraal Bestand der Beslagberichten, om hoogoplopende invorderingskosten te vermijden: In theorie, wanneer een schuldeiser al beslag heeft gelegd op de goederen van een schuldenaar, dient een tweede schuldeiser die ook beslag wil leggen zich aan te sluiten bij het beslag van de eerste schuldeiser. Goederen die al in beslag zijn genomen, kan men niet meer in beslag nemen. Zo zou geen beslag na beslag na beslag na beslag enz. mogen gebeuren op dezelfde goederen. In de praktijk gebeurt dit nochtans wel, wat met name ook snel hoogoplopende kosten voor de schuldenaar met zich meebrengt. Een rechtvaardiging zou zijn dat de gerechtsdeurwaarders anders altijd in de fichebakken van het gerecht moet gaan napluizen wie wanneer al beslag heeft gelegd, wat een compleet ouderwets systeem is, en verder dat het elektronische systeem, het Centraal Bestand der Beslagberichten, nog niet operationeel is. Dit is ook een belangrijke reden om dit bestand zo snel als mogelijk operationeel te maken, om onnodige en hoogoplopende invorderingskosten te vermijden, van personen die veelal ook nog andere schulden hebben.
De lijst van de niet voor beslag vatbare goederen actualiseren: Hoe oud de huidige lijst in het Gerechtelijk Wetboek ook is van de goederen die niet voor beslag vatbaar zijn, ze is nog steeds zeer bruikbaar en actueel. Ook de vermelding van enkele boerderijdieren die een persoon mag behouden wanneer hij zijn schulden niet kan betalen en de gerechtsdeurwaarder de roerende goederen komt ophalen die zich op het domein (de boerderij) van de schuldenaar bevinden, om geveild te worden om met de opbrengst de schuldeiser te voldoen. De lijst kan anderzijds ook een bron zijn van interpretatiemoeilijkheden zijn, waarbij komt dat er geen toegankelijke procedure is voorzien, iets waar de federale wetgever paal en perk kan stellen. Een soms schrijnend voorbeeld is de kwestie van spullen bedoeld voor gebruik door de kinderen ten laste die onder hetzelfde dak wonen, of de spullen noodzakelijk voor de mindervalide medebewoners, die in principe niet in beslag mogen worden genomen doch “het een en het ander uitgezonderd wanneer het luxeproducten zou betreffen”. Meer duidelijkheid, of toegankelijke procedures inzake, zouden deze mistoestanden kunnen voorkomen of beter aanpakken. De federale overheid zou dit dan ook moeten realiseren.
Meer transparantie inzake de tarieven van gerechtsdeurwaarders: Op heden worden de tarieven die gerechtsdeurwaarders moeten hanteren, bij gerechtelijke invordering, geregeld door een KB dat al meer dan 30 jaar oud is. Het bevat een veelvoud aan rechten en bedragen en vooral termen waar een doorsnee persoon niet of amper wijzer van wordt. Deze bedragen en termen komen ook voor op dagvaardingen, beslagexploten, ... die de betreffende schuldenaar onder ogen krijgt. De federale overheid zou er voor moeten zorgen dat er in dit systeem meer transparantie komt, in eerste instantie door het aantal rechten en tarieven te verminderen en verder door meer begrijpelijke termen 38
en berekeningswijzen te introduceren (die op 1 A4 bladzijde uitgelegd kunnen worden die mee verstuurd moeten worden door gerechtsdeurwaarders bij gerechtelijke invordering). Verder kan hierbij dan ineens ook beoordeeld worden of sommige tarieven niet wat aan de hoge kant zijn, ook wetende dat hogere tarieven de toegang tot gerechtsdeurwaarders voor schuldeisers kan vergroten (die veel van die kosten dienen voor te schieten en van de betaling ervan dus niet profiteren).
Ontmoedigen beslag en veiling van roerende goederen wanneer de procedurekosten de opbrengsten van de veiling niet of amper dekken: Niet alle goederen kunnen in beslag worden genomen wanneer iemand schulden heeft en deze het voorwerp van gerechtelijke invordering is geworden. Wanneer geen betaalregeling kan worden getroffen, is de bedoeling van een beslag op roerende goederen dat deze openbaar geveild (of onderhands verkocht) worden, om met de opbrengsten de schuldeiser (en de invorderingskosten) te betalen. Het organiseren van dergelijk veiling is niet gratis, en is integendeel zelfs zeer kostelijk. In veel gevallen is het zelfs zo dat de eventuele opbrengst van de veiling nog niet eens voldoende is de kosten van diezelfde veiling te dekken. De schuldenaar is dan al zijn voor beslag vatbare goederen kwijt, maar heeft dan nog geen cent op de openstaande schuld terugbetaalt. Ook de schuldeiser is hier dus financieel niet mee gediend. Op heden is dit dankzij rechtspraak in principe ontoelaatbaar. Maar dat is dus geen duidelijk wetsartikel, en er is geen toegankelijke procedure voorzien voor wanneer het zich toch zou voordoen. Het Platform Dag Zonder Krediet pleit daarom voor een uitdrukkelijk verbod op zulke veilingen, of toch de sanctie dat de kosten van dergelijke deficitaire verkoop niet met de opbrengst mogen vergoed worden en niet verhaald kunnen worden op de schuldenaar (en de schuldeiser) en dat de opbrengst integraal naar aflossing van de openstaande schuld bij de schuldeiser moet gaan. Best wordt dan ook een bepaalde noodzakelijke minimum netto-opbrengst van de veiling bepaald zoals bijv. € 250.
9) NEEN aan het betalingsbevel in de relatie tussen consumenten en verkopers
Het platform Dag zonder Krediet heeft zich sinds begin 2009 duidelijk gekant tegen de invoering van het een (Belgisch) betalingsbevel in de relatie tussen consumenten en particulieren. Dit is immers een procedure op eenzijdig verzoekschrift waarbij een schuldeiser zich tot de rechter wendt en deze rechter in eerste instantie een bevel tot betalen aflevert zonder dat hij de schuldenaar op enige wijze uitnodigt zijn verhaal kenbaar te maken. Wanneer de schuldenaar dan dergelijk bevel in zijn brievenbus krijgt, dient hij
39
binnen de 30 dagen het bevel aan te vechten, anders kan hij die schuld niet meer betwisten en kan de gerechtsdeurwaarder de schuld invorderen met gebruik van beslag en dergelijke meer. Met een aanzienlijk aantasting van de rechten van verdediging van de schuldenaar dus, en indruisend tegen het principe dat procedures voor een rechter tegensprekelijk en gebaseerd op een contradictoir debat moeten zijn. Het platform dag zonder Krediet pleit er bij de nieuwe federale regering dan ook met klem voor om het betalingsbevel niet in te voeren voor schulden waarbij de schuldenaar een particuliere burger of consument is. De bestaande bescherming voorzien in de procedure van summiere rechtspleging om een bevel tot betaling te bekomen mag evenmin afgebouwd worden door niet langer een geschrift uitgaande van de schuldenaar te vereisen. Dit standpunt spreekt zich aldus niet uit over de invoering van een betalingsbevel in B2B-relaties, tussen (professionele) ondernemers en ondermeningen. We herhalen nog enkele belangrijke redenen om het betalingsbevel niet in te voeren wanneer hierbij gewone burgers en consumenten betrokken zijn: België is krachtens Europese regelgeving op geen enkel wijze verplicht voor binnenlandse aangelegenheden een betalingsbevelprocedure in te voeren, en ook andere lidstaten kiezen er voor geen betalingsbevel in te voeren in binnenlandse aangelegenheden, er zijn geen garanties en voldoende rechtsbescherming om te waarborgen dat de procedure enkel kan aangewend worden voor onbetwiste schuldvorderingen, de bestaande verstekprocedure verloopt al relatief snel(ler), het is geen oplossing voor schuldeisers t.a.v. onvermogende personen en het kan zeker onvermogende schuldenaars nog sneller en meer in een financiële put duwen en confronteren met (weer) een uitsluitingmechanisme, het zorgt voor een onwenselijke vervaging tussen de begrippen minnelijke invordering en gerechtelijke invordering en op heden ook de (getrapte) maatschappelijke realiteit inzake, er is onvoldoende maatschappelijke verantwoording om op deze wijze massaal burgers hun rechten op verdediging te inperken, het kan een beeld creëren van een niet-onafhankelijk en niet-onpartijdig justitieapparaat als een incassobureau ten dienste van schuldeisers, enz.
40
D. OVERMATIGE SCHULDENLAST EFFICIËNTER BESTRIJDEN 10) Doorbreken van de schuldenspiraal door afbetalingen eerst op de hoofdsom toe te rekenen
Personen die hun schulden niet meer kunnen betalen, moeten vaak overgaan tot de gespreide terugbetaling van de openstaande schuld. Volgens ons burgerlijk recht is het mogelijk om in dergelijke situaties interesten en/of kosten aan te rekenen. Dit wordt problematisch wanneer de terugbetalingen de lopende intresten niet of amper dekken, de afbetalingen eerst (en soms: alleen) op de intresten worden toegerekend. De eigenlijke schuld (in hoofdsom) wordt hierdoor niet of amper terugbetaald. Dit kan leiden tot een schuldenspiraal waaruit men niet meer kan ontkomen. Een maatregel die hieraan tegemoet komt, is de wijziging van het artikel in ons Burgerlijk Wetboek dat betrekking heeft op de toerekening van betalingen op openstaande schulden, door te bepalen dat, in geval van gespreide terugbetaling, de aflossingen eerst op de hoofdsommen wordt aangerekend, en nadien pas op de kosten en interesten. De aangroei van interesten wordt zo ook telkenmale kleiner, omdat telkenmale de hoofdsom, waarop de interesten worden berekend, kleiner wordt. Dit is overigens op heden al het geldende principe bij consumentenkredieten die opeisbaar zijn gesteld, dankzij een specifieke bepaling hieromtrent in de Wet op het Consumentenkrediet.
11)
Optimalisatie van de procedure collectieve schuldenregeling
We ‘vierden’ onlangs het 10-jarig bestaan van de procedure collectieve schuldenregeling in België. De invoering van deze bijzondere gerechtelijke procedure was een mijlpaal voor België op vlak van het curatief optreden en bestrijden van aanzienlijke schuldproblemen die particulieren kunnen hebben. Voor deze wet bestond enkel de dienstverlening schuldbemiddeling die met name advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders enerzijds en instellingen erkend voor schuldbemiddeling anderzijds verleenden, en nog steeds verlenen, wat zich evenwel buitengerechtelijk afspeelt en (uiteindelijk) enkel steunt op de toestemming en vrijwillige medewerking van alle partijen. En zo niet steeds een garantie op succes is, bijv. wanneer de schuldenlast zo groot is dat ze in een mensenleven niet kan worden terugbetaald of wanneer een schuldeiser hardnekkig elke regeling van de schuld weigert. Dankzij de collectieve schuldenregeling kon iets meer dan 10 jaar gelden voor het eerst werkelijk voor een zeer grote groep van personen, die voorheen geconfronteerd werden met een werkelijk uitzichtloze situatie van schuldoverlast, een zogenaamde fresh start voor ogen worden gehouden: zouden ze deze nieuwe gerechtelijke procedure
41
doorlopen, zouden betrokkenen telkenmale een schuldenvrij bestaan kunnen aanvatten. Hiervoor moeten ze zich dan wel meerdere jaren aan deze procedure onderwerpen, en ondertussen maximaal de schuldeisers betalen, en met name zich ook onderwerpen aan een toch wel ingrijpend beheer van de inkomsten door een schuldbemiddelaar en hetgeen de schuldbemiddelingrechter doorheen het proces vastlegt. Anderzijds staat hiertegenover dat het meermaals voorkomt dat in het kader van een collectieve schuldenregeling delen van de schuld, soms de totale schuld, word kwijtgescholden om de genoemde fresh start op het einde van de procedure werkelijk te kunnen realiseren. Ongetwijfeld dus een goede zaak, de invoering van de collectieve schuldenregeling, op het vlak van bestrijding van (ernstige) schuldproblemen. Dit neemt niet weg dat doorheen de jaren er meerdere moeilijkheden en problemen zijn gebleken met deze collectieve schuldenregeling en de praktijken die zich op het werkveld voordoen. We pleiten er voor dat de nieuwe regering, zoals de vorige regering, een bijzondere aandacht heeft voor deze procedure en ze met name verbetert en aanpast om bestaande en gekende pijnpunten weg te werken, en hierbij in het bijzonder ook aandachtig luistert naar de personen die deze procedures ondergaan (waarover allerhande organisaties al rapporten hebben opgemaakt). Het gaat onder meer en bovenal over volgende verbeterpunten:
Stimuleren van actieve communicatie en vastleggen van de informatie die minimaal moet worden verstrekt: Een veel gehoord probleem waarover personen klagen die in een collectieve schuldenregeling verwikkeld zijn, is dat de communicatie met de schuldbemiddelaar nogal stroef verloopt. Dit heeft soms ook wel te maken met bepaalde (verkeerde) verwachtingen die de schuldenaren hebben ten aanzien van een schuldbemiddelaar in een collectieve schuldenregeling. Daarom is het belang dat de federale overheid ervoor zorgt dat de burger actief wordt ingelicht over de procedure en met name ook nog vóór personen deze procedure effectief opstarten. Daarnaast dient ook de schuldbemiddelaar (en de griffie) verplicht te worden dit te doen bij aanvang en tijdens de procedure, eventueel ook met behulp van gestandaardiseerde informatiefiches. In het bijzonder zou verder ook het jaarverslag van de schuldbemiddelaar automatisch aan de schuldenaar moeten worden toegezonden alsook kopijen van de verrichtingen op de bankrekening waarop hun gelden gestort worden. Ze worden de schuldenaren beter geïnformeerd over en betrokken bij het verloop van hun procedure, en kunnen ze zien dat alles (niet) zoals gepland verloopt. Ook de verplichting om in de aanzuiveringregeling gedetailleerd te bepalen waarvoor het toegekende leefgeld (niet) dient, draagt bij tot een heldere communicatie tussen schuldenaar en schuldbemiddelaar.
Minimumnormen vastleggen inzake het bepalen en uitbetalen van leefgeld (en reserves): In de praktijk doen zich veel moeilijkheden voor aangaande het leefgeld, de 42
som geld die de schuldenaar krijgt doorgestort van zijn schuldbemiddelaar en waarmee deze in de regel al zijn lopende vaste kosten en uitgaven moet bekostigen (huur, elektriciteit, gas, aankoop van voedsel enz.). De toegekende som zou moeten volstaan om een menswaardig leven te kunnen leiden. Soms wordt het leefgeld echter onzorgvuldig of zonder veel nadenken begroot, wat bij onderschatting natuurlijk tot problemen zal leiden tijdens de procedure. Een ander probleem is dat de schuldenaar vaak niet duidelijk wordt gemaakt waarvoor dit leefgeld wel, en waarvoor niet, dient wat kan leiden tot discussies met de schuldbemiddelaar wanneer er zich ‘bijzondere’ kosten aanbieden (bijv. onverwachte kosten voor het ontstoppen van de riolering of communiekledij). De federale overheid kan hier een einde aan stellen door wettelijk te verplichten dat de begroting van het leefgeld via afzonderlijke posten (ook rekening houdend met kinderen) moet gebeuren, zodat niet ondoordacht een huishoudbudget wordt opgesteld en alle partijen duidelijk zien waarvoor dit geld dient. Ook over een automatische indexering van dit leefgeld moet worden nagedacht. Daarnaast dient de wetgever het aanleggen van een financiële reserve te verplichten, voor onverwachte kosten, zaken die niet in de afzonderlijke posten van het huishoudbudget/leefgeld terug te vinden zijn. Tenslotte zou er ook een meer efficiënte procedure voor betwistingen inzake leefgeld in het leven moeten worden geroepen.
Snelle en toegankelijke procedures voorzien voor betwistingen tussen schuldenaar en schuldbemiddelaar: Niet zelden doen er zich conflictjes en conflicten voor tussen de schuldenaar en de schuldbemiddelaar, over de communicatie tussen beide, over de uitbetaling van leefgeld, over de interpretatie van de aanzuiveringregeling enz. Voor dergelijke zaken zou de schuldenaar, en de schuldbemiddelaar, een toegankelijke procedure bij de arbeidsrechter ter beschikking moeten hebben. Met name zou de schuldenaar niet telkens moeten kiezen tussen niet doen en de nogal zware, en soms lang durende, procedure van het aanvragen van de ‘herziening’ van de lopende regeling. De federale wetgever dient deze procedure vast te leggen alsook de gevallen waarin hiervan gebruik kan worden gemaakt.
Efficiëntere tuchtprocedures installeren: De wet voorziet op heden dat bij enige wangedrag van een schuldbemiddelaar de arbeidsrechter bevoegd is op te treden en met name desgevallend de zaak door de verwijzen, voor een tuchtsanctie, naar de bevoegde administratieve overheid (bij instellingen erkend voor schuldbemiddeling) hetzij het parket (bij advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders). In de praktijk wordt hiervan amper of geen gebruik van gemaakt, en is het bovendien enkel de rechter dus die een kwestie kan aankaarten voor verder gevolg. Ook de schuldenaar zou dit moeten kunnen, rechtstreeks, waardoor minstens een onderzoek zal kunnen worden opgestart. 43
Verplichte opleiding voorzien voor alle schuldbemiddelaars: De hoofdopdracht van een schuldbemiddelaar is het opstellen van een aanzuiveringregeling, een plan veelal bedoeld voor meerdere jaren (tot 10 jaar en meer), waarin onder meer dus ook het leefgeld wordt bepaald. Dit is geen louter boekhoudkundige bewerking: iemands budget bepalen is deels ook de grenzen van iemands dagdagelijkse leven bepalen, en begrenzen. Dat doet men best niet lichtzinnig en met de nodige realiteitszin, en een opleiding voor elkeen die dit moet doen is daarom aangewezen. Verder is het profiel van personen die in een situatie van overmatige schuldenlast zijn verzeild niet eenduidig. Het betreft alleszins ook ‘jan modaal’ of bijv. ‘tweeverdieners’. Anderzijds gaat het vaak ook over personen die een nogal bijzondere geschiedenis hebben doorlopen of die bijzondere moeilijkheden ervaren die (mede) aanleiding hebben gegeven tot het ontstaan van de schuldproblemen. Een opleiding is ook aangewezen opdat elke schuldbemiddelaar ook voor deze problematieken zo nodig aandacht heeft (bij zijn communicatie naar deze personen toe) en hierover desnoods het een en het ander in een aanzuiveringregeling voorziet, zeker wanneer dit nodig zou zijn om een later herval in schuldproblemen te voorkomen. Tot slot is er bij dergelijke opleiding natuurlijk ook aandacht voor de juridische en procedurele aspecten van de collectieve schuldenregeling.
12)
Ondernemers in de knel mogen niet in de kou blijven staan
Het platform Dag Zonder Krediet wil in oorsprong personen sensibiliseren over de mogelijke gevaren van kredietverstrekking en consumenten waarschuwen dat bij onverantwoorde aanwending het (mede) de oorzaak van schuldproblemen kan zijn. Daarnaast ijvert ze al bij aanvang ook voor een betere wetgeving met betrekking tot het verstrekken van consumentenkredieten. Mettertijd is de aandacht van dit platform uitgebreid naar enkele andere bijzondere materies, en met name naar andere specifieke wetgeving die consumenten raken en/of die te maken hebben met het voorkomen of bestrijden van schuldproblemen. Het kan hierbij lijken dat het platform minder aandacht heeft voor financiële moeilijkheden van ondernemingen en ondernemers maar dit is maar schijn. Het platform heeft op dit vlak wel minder expertise, en zal zich bijv. niet uitspreken over het verstrekken van kredieten aan ondernemingen dat misschien gemakkelijker en vlotter zou moeten kunnen verlopen. Hiervoor bestaan overigens al tal van andere organisaties. Verder mag men niet vergeten dat ondernemers en hun gezinsleden ook consumenten zijn, en dat voor een deel van hen bij ernstige schuldproblemen de collectieve schuldenregeling ook een oplossing voor de schuldproblemen kan zijn. En ook ex-ondernemers, eventueel nog met schulden verbonden aan die onderneming, worden niet over het hoofd gezien door het platform. De federale overheid moet met name ook bijzondere aandacht blijven besteden aan deze laatste categorie, door gespecialiseerde ondersteuning mogelijk te maken en op het vlak van sociale zekerheid. Daarnaast verdient zeker ook de wetgeving inzake het faillissement en de Wet op de Continuïteit der Ondernemingen de blijvende
44
aandacht van de federale overheid en dient ook deze bijzondere regelgeving verbeterd te worden wanneer de realiteit hiertoe noopt.
bijgestuurd en
45
Bijlagen Quiz Krediet
Krediet
Krediet
Wat is het JKP? A. Jongeren Krediet Percentage B. Jaarlijks Kosten Plaatje C. Jaarlijks Kosten Percentage
Hoeveel gezinnen in België hebben minstens 1 krediet? A. 36% B. 54% C. 67%
Winkelketens stellen kredietopeningen ter beschikking, meestal bij middel van een kaart. Welke kaart past bij welke winkel? A. Fixcard 1..3Suisses B. Passkaart 2 Carrefour. C. Partner Card 3. Neckermann.
46
Krediet
Krediet
Krediet
Welke informatie moet Welke rekeningen blijven het niet noodzakelijk vermeld meest onbetaald? worden in de reclame voor A. huur krediet? B. gezondheidszorgen A. het C. telefoon registratienummer van de kredietverlener B. de kredietvorm C. het JKP D. naam en adres van de kredietverlener
Je hebt voor een kredietopening getekend maar je wil het contract verbreken. A. Je zendt een brief aan het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling B. Je stuurt binnen de 7 werkdagen een aangetekende brie f aan de kredietverlener. C. Je hebt getekend en kunt niet meer terug.
Krediet
Krediet
Krediet
Wat is een huurkoop? Welke winkelketen biedt geen kredietkaarten aan? A. Een krediet dat je op 3, 6 of 9 jaar A. Makro terugbetaalt B. Delhaize B. Een aangepast C. Carrefour krediet voor het huren van een appartement C. Een kredietformule om een goed te huren en daarna eventueel te kopen.
De Centrale van kredieten aan particulieren is een instellening die A. alle kredieten registreert B. de niet-betaalde hypothecaire kredieten registreert C. leningen aan 0% toekent aan personen met een overmatige schuldenlast
Krediet
Krediet
Krediet
Wat is een kredietopening? Wat is een lening op Een vriend vraagt je om je garant te A. het ter beschikking afbetaling? stellen. A. een lening toegekend Dit betekent stellen van een som door een winkelketen A. dat je het voor hem moet geld die de ontlener naar eigen aan zijn trouwe klanten opnemen, ook voor de goeddunken kan B. een som geld voor de rechtbank gebruiken. aankoop van een B. dat je zijn lening moet B. een kaart waarmee welbepaald goed. Het terugbetalen indien hij niet je je aankopen pas bedrag wordt niet aan meer betaalt op het einde van de de ontlener gegeven. C. dat je hem geld moet lenen maand moet C. een som geld die de aan een lagere intrestvoet. betalen kredietverlener op de C. een krediet dat 24 u rekening van de op 24 u ter ontlener stort beschikking is gedurende gans het jaar
Krediet
Krediet
Wat is de nul-termijn? De collectieve schuldregeling A. het moment waarop is de terugbetalingen A. een zelfhulpgroep automatisch tot nul B. een juridische dienst
Krediet Wat is een microkrediet? A. een klein krediet met een lage intrestvoet B. een krediet voor wie een 47
herleid worden B. de termijn waarna de intresten geannuleerd worden C. de maximumtermijn op het einde waarvan een krediet moet terugbetaald zijn.
die recht spreekt in verband met overmatige schuldenlast C. een juridische procedure die een terugbetalingplan voorstelt voor overmatige schulden.
kleine onderneming wil starten en geen commercieel krediet kan krijgen C. goedkope kredieten van de overheid om te investeren in nieuwe technologieën.
Oplossingen: B B A = 3, B = 2, C = 1 A C = gezondheidszorgen: 58% van de dossiers schuldbemiddeling in 2005 B = mogelijk voor alle kredietopeningen en voor alle andere kredieten van meer dan 1250 euro. C B Delhaize A A C B C C B
48
Welke consument ben je? Krekel of mier? Duid de antwoorden aan die het best bij jou passen en lees dan de keerzijde. Succes!
1. Je wandelt in een winkelstraat en je ziet een prachtige jas hangen waar je echt al lang van droomde…maar die kost wel 250 euro! x Je koopt die jas want goede kwaliteit heeft nu eenmaal zijn prijs xx Je bezwijkt, je bent bereid om andere verlangens te schrappen xxx Je wandelt gewoon verder xxxx Je wacht op de solden en dan zal je je slag wel slaan 2. Je beste vriend(in) verjaart. Wat doe je: xxx Je koopt hem/haar een t-shirt xx Je nodigt de jarige uit op restaurant x Je koopt hem/haar een nieuwe gsm xxxx Je organiseert een klein verrassingsfeestje 3. Welk gezegde past het best bij jou?: xxx Kleine besparingen? Die bestaan niet! xx Geld moet rollen x Geld maakt gelukkig xxxx Geld maakt misschien niet gelukkig, maar het helpt wel 4. Wat is voor u het belangrijkste? x Je uiterlijk xxxx Je emotioneel leven xx Je comfort xxx Je spaarcenten 5. Je rekeninguittreksel vermeldt dat je bankrekening in het rood staat. Je zegt xxx Dat kan niet, het moet een vergissing zijn xx Nog maar eens… xxxx Dat zal niet meer gebeuren. x Ja, dit een toegelaten vorm van kredietverlening 6. Welk land is voor u het symbool van het geld? xxxx Frankrijk x De Verenigde Staten xx Saoedi-Arabië xxx Zwitserland
7. De woning van je dromen is eigenlijk … x Een mooie villa met zwembad xx Een loft xxxx Een fermette xxx Een lage energiewoning 8. Je wint de Lotto! Wat ga je met die centen doen? xx Je koopt de woning van je dromen xxxx Je belegt ze xxx Je begint met je schulden terug te betalen x Je investeert een deel in mooie kleren 9. Je vindt op straat een stukje van 10 eurocent xxx Je raapt het op, want wie het ‘kleine niet geert is het grote niet weert’ xx Je laat het liggen, 10 cent, dat is de moeite van het bukken niet waard x Je stapt verder, je laat je niet kennen als iemand die daarvoor stopt xxxx Je raapt het op, 10 eurocent! Dat kan het begin zijn van een fortuin. 10. Stel dat je al drie dagen krap bij kas zit. Hoe zou je je voelen? x Wat depressief xx Ongemakkelijk xxxx Uitgedaagd, gestimuleerd xxx Het zal mij niet overkomen, onmogelijk 11. Zoveel mogelijk sparen is voor jou xxx Echt wel nodig x Onmogelijk xxxx Een kwestie van veiligheid xx Onbelangrijk 12. Als je geld zou uitlenen aan iemand doe je dat x Tegen een bepaalde intrest xxxx Uit vriendschap xx Met veel plezier xxx …je doet dat niet.
49
Deze test geeft natuurlijk maar enkele ruwe aanduidingen over hoe wij staan tegenover geld. Die houding wordt gedeeltelijk bepaald door iemands persoonlijkheid. Maar in het echte leven is nooit “alles wit” of “alles zwart”. We wensen het je absoluut niet toe, maar stel dat je morgen alleen komt te staan, of je werk verliest, of dat je geconfronteerd wordt met echtscheiding of langdurige ziekte… Hoe zouden we dan reageren? En de wijze waarop jij met geld omgaat… is niet noodzakelijk dezelfde als die van je huisgenoten of kinderen. Daarom is een wetgeving die de consument goed beschermt tegen de gevaren van overmatige schuldenlast echt wel heel belangrijk voor iedereen. Terug naar de test: zodra je 4 keer een antwoord hebt gegeven met eenzelfde aantal x’en, mag je ervan uitgaan dat je de neiging zult hebben om in bepaalde omstandigheden met geld om te gaan zoals hieronder beschreven: Aantal Aantal Aantal Aantal
keer keer keer keer
x: …….. xx: ……… xxx: …….. xxxx: ……..
Meer dan 4 keer x: In onze consumptiemaatschappij zijn bepaalde trends en modes erg belangrijk. Een hele reeks magazines en lifestyle-programma’s draaien errond. Dat blijft natuurlijk niet zonder effect. Jij hebt de neiging om je erdoor te laten verleiden. Een nieuwe auto, hippe kleding, de modetrends, de nieuwste gadgets, ze boeien je. Het gebeurt meer dat je geld uitgeeft zonder goed na te tellen of je je die aankoop wel kunt permitteren. Daar kunnen natuurlijk schulden van komen. Soms wordt geld een echte obsessie voor jou, het is een synoniem voor vrijheid. Alsof de waarde van een individu bepaald wordt door de wagen waarmee hij rijdt, zijn GSM en het geld op zijn bankrekening… Meer dan 4 keer xx: Je houding tegenover geld is zo’n beetje te vergelijken met die van de krekel die van dag tot dag leeft, zonder zich te bekommeren om de dag van morgen. Je hebt een vrijgevig temperament en je kan het niet laten om mensen uit je omgeving plezier te doen. Maar die vrijgevigheid en grote uitgaven kunnen problematisch worden. Voortdurend in je portefeuille gaan kan er ook op wijzen dat je liefde en erkenning wilt kopen zonder dat je eigenlijk veel van jezelf in die relatie stopt. Niet nadenken over hoeveel je kan uitgeven en de stand van je rekeningen niet nakijken lijkt misschien een vorm van zelfbescherming, maar het is vooral een manier om oogkleppen op te zetten. Meer dan 4 keer xxx Je spaart uit voorzorg of omdat je met je centen een bepaald doel hebt. Dat is verstandig. Je kan beter wat vooruitzien. Maar kijk uit voor overdrijvingen. Al je gespaar kan ingegeven zijn door de behoefte om je centen op te potten .Je houdt ervan om je centen te tellen en nog eens te tellen. Elke cent die je bespaart geeft je het gevoel van een overwinning. Een winkel kunnen buitengaan, zonder iets gekocht te hebben stelt je gerust: je bewijst dat je de dingen onder controle hebt en daar voel je je goed bij. Meer dan 4 keer xxxx Voor jou is geld geen doel op zich maar een ruilmiddel. Je moet natuurlijk toekomen en het is natuurlijk makkelijker als je wat meer financiële ruimte hebt. Maar je vindt het belangrijk dat iemand zich tevreden kan stellen met wat hij/zij heeft en op een verstandige manier van alles moet kunnen genieten, daar hoort sparen bij, uit voorzorg of omdat je aan een wat groter project denkt. Je hebt een gezonde en volwassen houding tegenover geld, je kan er bij gelegenheid ook eens goed van genieten.
50
12 cartoons
51
