De Familie geeft Raad
Het beste uit jezelf
Een opgave voor deze tijd Philadelphia wil in gesprek blijven met ouders en belangenbehartigers over relevante thema’s binnen de zorg. Naast de cliënt is de directe kring rondom de cliënt de natuurlijke partner om de uitdagingen van deze tijd mee te bespreken. We willen samen blijven werken aan de kwaliteit van leven van bijzondere mensen, in een maatschappij die anders kijkt naar langdurige zorg. Een maatschappij die meer aandacht vraagt voor participatie en kritischer kijkt naar de kosten van zorg. Duurzame zorg kan een antwoord geven op deze ontwikkelingen. Om samen de mogelijkheden te verkennen nodigde Philadelphia ouders en belangenbehartigers uit voor een studiedag op 20 februari. In dit verslag leest u meer over de onderwerpen die we besproken hebben.
De studiedag had een stevig programma, met twee inleidingen op duurzame zorg voor nu en in de toekomst, gesprekssessies en workshops over de thema’s people (mensen), planet (aarde) en prosperity (welbevinden). De deelnemers aan de studiedag kwamen uit heel Nederland. Sommigen hadden er al een flinke reis op zitten. Daarom begon de dag met een kort meditatief moment.
1
Verandering van een tijdperk Voorzitter van de Raad van Bestuur Greet Prins gaf een inleiding over de toekomstbestendigheid van de gehandicaptenzorg. Om de snelheid te schetsen waarmee de wereld verandert, vertelt Greet hoe behendig we binnen een generatie overgestapt zijn van radio, via langspeelplaat, compact cassette, CD en iPod naar Spotify. Het is één van de veranderingen waar we er als consument vaak beter van geworden zijn en meer zelfredzaam. Zo open en nieuwsgierig als we die veranderingen hebben benaderd kunnen we ook verandering in de zorg benaderen. Er zijn veel technologische mogelijkheden waar cliënten, familie en begeleiders beter van kunnen worden.
Tijdens de studiedag was er een pianist aanwezig die het programma muzikaal ondersteunde. Daarnaast heeft een tekenaar tekeningen gemaakt naar aanleiding van de presentaties, praatsessies en workshops. Een aantal van deze tekeningen ziet u terug in dit verslag.
2
Leidraad voor toekomstbestendige zorg Philadelphia stelt voor om nieuwe mogelijkheden te blijven verkennen en de veranderende visie op de zorg nauwgezet te volgen. Voorop staan de wensen van de cliënt, het streven om zo veel mogelijk geld aan de zorg te besteden en verantwoordelijkheid te nemen voor mens, maatschappij en milieu. Philadelphia gebruikt dan ook als leidraad voor toekomstbestendige zorg de drie elementen van maatschappelijk verantwoord ondernemen: People
de mensen binnen en buiten Philadelphia
Planet
de gevolgen voor het leefmilieu
Prosperity
welbevinden ofwel maatschappelijke winst
Kanteling in denken Greet Prins beschrijft - aan de hand van drie cases - verschillende toekomstbeelden. Hierin wordt geschetst op welke manieren toekomstbestendige zorg mensen met een verstandelijke beperking kan helpen. Ze kunnen meer zelfstandigheid bereiken, actiever meedoen in de samenleving en waar nodig zorg en ondersteuning op maat krijgen. Zo kunnen zij het beste uit zichzelf halen! De zorg van de toekomst ziet er anders uit, gebruikt andere middelen en instrumenten en wordt anders georganiseerd, maar gaat nog steeds over mensgerichte ondersteuning met aandacht en plezier.
3
Voorbeelden uit de praktijk In 2014 is DigiContact geïntroduceerd. Dit is een nieuwe manier van begeleiden. Ambulante cliënten kunnen nu beeldbellen met een begeleider: bijvoorbeeld een cliënt wist niet of hij de juiste verjaardagskaart had gekocht. Dit maakte deze cliënt erg zenuwachtig. Door middel van DigiContact had hij contact opgenomen met een van de begeleiders. Hij kon zijn kaart laten zien en zijn vraag direct stellen aan de begeleider. Deze manier van begeleiden zorgt ervoor dat cliënten direct hun vraag kunnen stellen en niet hoeven te wachten tot de afspraak met de begeleider thuis. Een ander voorbeeld van een nieuwe manier van begeleiden is de ontmoetingsplek. Cliënten kunnen deze plek bezoeken waar hij andere cliënten, mensen uit de buurt, begeleiders van Philadelphia en vrijwilligers ontmoet. De plek is bedoeld om aandacht te geven vanuit het netwerk van de cliënt. Ook leert de cliënt op deze manier zijn netwerk kennen. In bijna alle gemeenten waar Philadelphia actief is, zijn er ontmoetingsplekken voor ambulante cliënten. Tot slot is er ook een nieuwe manier hoe cliënten in de toekomst met elkaar kunnen wonen. Bijvoorbeeld door meerdere woonlocaties samen te voegen. Als cliënt woon je dan wel in een groter gebouw, maar door meerdere huiskamers te maken blijft de groep klein. Hierdoor blijft de intimiteit en het kennen van elkaar geborgd. 4
4
Grote voorraad aandacht Prof. Dr. Jan Jonker verzorgt daarna een inleiding over duurzaamheid in de zorg. Volgens professor Jonker wordt de toekomst van de zorg bepaald door het onvermijdelijk schaarser worden van middelen. De Nederlandse samenleving moet in al haar sectoren drastisch ingrijpen. Niet door het marginaal beperken van verliezen maar door fundamenteel te veranderen. Daarbij helpt het om niet in de eerste plaats te kijken naar waar gebrek aan is, maar waar juist een overschot aan is. Volgens Jonker is er volop aandacht en zorg voor elkaar en is het de uitdaging om die via netwerken op de goede plek te krijgen.
Samen zorgen voor zorg Voor Philadelphia als zorgverlener is het een uitdaging om zelf mee vorm te geven aan deze verandering. Het gaat immers niet alleen om het veranderen van de manier waarop mensen met elkaar samenwerken maar ook op een andere manier gebruik maken van middelen. Stel dat je in de toekomst iedere wijk een straatzorgcoöperatie hebt, waarin de leden onderling zorg verlenen, wat betekent dat voor je werk als zorgverlener? Hoe de toekomst van de zorg er precies uitziet, weten we nog niet, we weten wel dat deze tot stand komt door de dialoog tussen de afnemer en de aanbieder van zorg. In de gehandicaptenzorg speelt daarbij de familie een belangrijke rol als gesprekspartner.
5
Hoe toekomstbestendig is Philadelphia? In de aanloop naar de workshops staan de leden van de Raad van Bestuur stil bij de manier waarop Philadelphia toewerkt naar toekomstbestendige zorg. Zo zijn ondersteunende rollen, taken en processen de afgelopen jaren kritisch onder de loep genomen. Philadelphia heeft daardoor sinds 2008 22 kantoren kunnen sluiten. Door het stroomlijnen van administratieve processen verwerkt Philadelphia 72% minder facturen en door het invoeren van regelarme zorg kan de regeldruk met de helft worden teruggebracht. Allemaal ingrepen die er voor zorgen dat er méér geld naar de zorg kan.
Een stad als Middelburg of Zutphen Toewerken naar meer toekomstbestendigheid is iets dat Philadelphia samen met cliënten, familie/ belangenbehartigers van cliënten en vrijwilligers op wil pakken. Samen met de medewerkers van Philadelphia vormen ze immers een groep van meer dan 40.000 mensen die direct betrokken is bij de kwaliteit van leven van de cliënt. De ‘sociale voetafdruk’ van Philadelphia is daarmee vergelijkbaar met een stad als Middelburg of Zutphen. Tot slot wordt stilgestaan bij de ontgroening en vergrijzing die zowel bij medewerkers als cliënten speelt en die zeker impact zal hebben voor de toekomst.
6
Participatieraad wordt Familieraad Vlak na de lunch wordt de participatieraad van Philadelphia officieel omgedoopt tot familieraad. Initiatiefnemer Pieter Kiestra stelde tijdens een cliëntendag in regio West voor om een andere naam te kiezen, omdat het woord participatieraad voor veel cliënten te ingewikkeld is. Het voorstel is daarna overgenomen door de regionale en de landelijke cliëntenraad, waarna de participatieraad zelf ook van harte akkoord ging met de voorgestelde naamsverandering. De initiatiefnemer en de voorzitter van de landelijke cliëntenraad zijn bij de plechtigheid aanwezig.
Een cadeau ‘Familieraad is een mooi cadeau!’ vindt Ary Noomen, voorzitter Landelijke Familieraad. Het is een mooi cadeau omdat het een goed voorbeeld is van het tonen van initiatief vanuit de cliëntenraden. Een mooi cadeau omdat het de relatie beter beschrijft. Participatie schept afstand, de naam Familieraad staat dichterbij. Een mooi cadeau omdat het aansluit bij de gedachte dat Philadelphia staat voor broederliefde. Er is een relatie waarin men omziet naar elkaar. Familieraad beschrijft deze relatie beter. Een mooi cadeau omdat het de duurzaamheid van de relatie met de cliënt borgt, de Familieraad is iets blijvends en zal in de toekomst ook blijven verbinden.
7
8
8
9
10
Regie houden op het primaire proces Han van Esch begeleidt de workshop over het onderwerp ‘People’ rond de stelling: ‘Philadelphia wil cliënten de ondersteuning bieden die ze nodig hebben in aansluiting op hun natuurlijke omgeving. Dat is onze uitdaging’. Vanuit de familieraden wordt aangegeven dat het lijkt alsof Philadelphia zich terugtrekt. Ze zijn bezorgd dat cliënten in de toekomst minder aandacht krijgen. Dat is zeker niet de bedoeling. Philadelphia wil regie houden in het primaire proces, maar de verandering van ’zorgen voor’ naar ’zorgen dat’ betekent wel een andere manier werken. De nieuwe manieren die hierbij worden ingezet mogen nooit de aandacht voor de cliënt vervangen, maar moeten steeds een aanvulling zijn hierop. Philadelphia blijft werken vanuit haar opdracht en zal dat blijven doen met aandacht en plezier.
Zorgplicht als professionele organisatie Cliënten, ouders en belangenbehartigers moeten goed samenwerken, maar Philadelphia heeft als professionele organisatie de zorgplicht, waarbij het de regie voert binnen de samenwerking en afspraken vastlegt. De raden constateren dat ook communicatie over de zorg een belangrijk aandachtspunt is. Het begint bij het kunnen inleven in de ander, waarna in dialoog wordt bepaald welke (nieuwe) manieren mogelijk zijn. Bepaal met elkaar wat de cliënt zelf kan, wat voor de professional is weggelegd en wat ouders, verwanten en vrijwilligers kunnen doen.
11
12
Niet de omvang van de bakstenen Gabriël Zwart begeleidt de workshop over het thema ‘planet’ rond de stelling ’Bepalend voor de intimiteit, kleinschaligheid van de locatie is de relatie tussen de cliënten onderling en tussen de cliënt en de begeleider, en niet de omvang van de bakstenen.’ Tijdens de workshop wordt besproken dat Philadelphia nog steeds staat voor kleinschaligheid. Dit draagt bij aan de intimiteit van een locatie en het kennen van elkaar. Door het kennen van elkaar ontstaat er een groep betrokken mensen.
Afhankelijk van mogelijkheden Voor de doelgroep cliënten met een intensieve zorgvraag heeft Philadelphia al ervaring opgedaan met het werken van lokaal geclusterde locaties. Het gaat om locaties die overzichtelijk zijn en ingericht naar de menselijke maat en tegelijkertijd een schaal hebben die huisvestingskosten hanteerbaar houdt en het mogelijk maakt om gespecialiseerde medewerkers in dienst te nemen. Door het ontwerp van de locatie woon je met 32 buren op een locatie, terwijl je iedere dag optrekt met een groep van ongeveer zes tot acht cliënten.
13
14
Gezien en gekend voelen Greet Prins begeleidt de workshop over het thema ‘Prosperity’ rond de stelling ‘Het gaat erom dat iemand mee kan draaien in de maatschappij met zijn/haar toegevoegde waarde. Dat iemand zich ’gezien’ en ’gekend’ voelt en met de individuele capaciteiten waarde kan toevoegen van de samenleving. Want ieder mens heeft toegevoegde waarde.’ Het werven van vrijwilligers is een belangrijke taak. Niet alleen voor Philadelphia maar ook voor ouders en belangenbehartigers. Dit kan op veel verschillende manieren. Bijvoorbeeld door ambassadeur te zijn voor een locatie. Ambassadeurs vertegenwoordigen locaties en zijn aanspreekpunt voor (mogelijke) vrijwilligers. De familieraden roepen iedereen op om ambassadeur te worden en actief mee te helpen in het werven van vrijwilligers. Vervolgens is het van groot belang deze vrijwilligers ook te behouden en te koesteren.
Het beste uit jezelf Uitgangspunt is nu en voor de toekomst ‘wat is belangrijk voor de cliënt?’. Deze vraag wordt in eerste instantie beantwoord door de cliënt zelf. Daarna komen de familie en belangenbehartigers. Samen met Philadelphia wordt er met elkaar gekeken op welke manieren dit kan worden gerealiseerd. De driehoek cliënt, familie/belangbehartigers en Philadelphia is erg belangrijk om de koers te bepalen voor toekomstbestendige zorg. Op deze manier krijgen cliënten de mogelijkheid en vrijheid om het beste uit zichzelf te halen.
15
Anquelien Visser
(Ambtelijk Secretaris Medezeggenschap, regio Zuid)
Gonnie Oosterbaan
ne d’Arcdreef,
‘Denk bij vrijwilligers aan de privacy van cliënten. Een goede communicatie is hier van groot belang’.
(lokale Familieraad Jean Utrecht)
rag ‘Milieuvriendelijk ged stimuleren’.
Els Schneiders
(lokale Familiera ad
Hoorn e.o.)
‘Het begeleiden van cliënten is elkaar ruimte geven in de ruim e betekenis van het woord. De Familieraad , Cliëntenraad en medewerker moeten goed m s et elkaar comm uniceren. Positief denken in mogelijkhed en. Van los zand fantastis che bergen mak en’. Gilda IJff
rwal, Lochem) (lokale Familieraad Ooste
n ‘De gemiddelde leef tijd va ier de cliënten is 44 jaar. H en horen veel oudere belang we behartigers bij. Hoe gaan die over tuigen van alle veranderingen zonder bijvoorbeeld computer er varing?’.
16
Te Blok
(lokale Familieraad d
De Kor f, Hilversum )
‘Maak gebruik va n vrijwilligersorgan isaties voor het wer ven va n vrijwilligers. Vrijw illigers voor cliënten maa r ook voor begeleiders vo or administratie’.
Ik heb een idee! Cliënte n catie o L
g r o
ieu
Mi l
Z
e
Fam ili
1503HKI_001
www.philadelphia.nl
