De datacenters zijn vol!

2 0

F E B R U A R I

•

2 0 0 8

N U M M E R

3

•

J A A R G A N G

2

•

W W W . I T - E X E C U T I V E . N L

De datacenters zijn vol!

IN HET NIEUWS ‘OpEN’ DESKTOp RijK DuuRT LANG Het gaat de rijksoverheid jaren kosten voordt de eigen computers met open standaarden en open source werken. Zo niet de gemeente Amsterdam die na een uitvoerige studie verwacht in 2009 over te zijn. p. 5

MANAGEMENT GEZOCHT: TECHNOMARKETEER Marketing is niet het sterkste punt van startende technologiebedrijven. De technostarter krijgt hetzelfde verwijt als veel it-managers: onvoldoende klantgericht en niet gericht op samenwerking. p. 14

TECHNOLOGIE

Dieselgeneratoren als deze in een datacenter van de TelecityGroup zijn tegenwoordig een schaars goed. Het duurt maanden voordat deze machines geleverd worden.

Er heerst krapte op de Nederlandse datacentermarkt. De zogeheten ‘colocation’aanbieders moeten steeds vaker nee verkopen tegen bestaande en nieuwe klanten. Iemand die nu nieuwe systemen wil onderbrengen, kan lang niet overal terecht.

D

e huidige krapte volgt op een situatie van overcapaciteit begin deze eeuw. Op het hoogtepunt van de dotcomgekte werd enorm veel gebouwd. Na de crash bleef het leeuwendeel van die rekken

ongebruikt achter. Vervolgens zijn veel datacenters gesloten of doorverkocht. Een complicatie is het toenemende verbruik per eenheid. Veel datacenters zijn nog ontworpen voor een verbruik van 750 tot

B+P=100% Ede! Nu in

Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

Speciale bijlage

1000 Watt per rek, terwijl het gemiddelde gebruik momenteel eerder rond de 3000 Watt ligt. Daarvoor is weer extra koeling nodig en dus extra ruimte. Om de hogere vermogens per vierkante meter goed te kunnen faciliteren, zijn alle datacenter-eigenaren continu aan het verbouwen. Maar nu de markt fl ink aantrekt, komen de investeringen te laat. p. 24

SAp VAN DE TAp Niet verder vertellen: ook Nederlandse bedrijven kunnen sinds kort een abonnement nemen op de nieuwe online software Business ByDesign van erp-grootmacht SAP. De introductie verloopt in grote stilte. p. 24

MENS & WERK DE DAADKRACHTIGE MAN Hoewel vrouwelijk leiderschap steeds vaker wordt geroemd, komt de grootste daadkracht nog altijd bij mannen vandaan. Onderzoek wijst uit dat machtsgevoel de basis is voor kordaat handelen. p. 3?

8cj ln e\kn\ib n\^mXck# jkXXk _\k îfj mXe ln n\ibqXXd_\[\e ffb jk`c% 9à 99\pfe[ n\k\e n\ [Xk%;XXifdjki\m\enàeXXi\\eqf_ff^df^\càb\ Y\kiflnYXXi_\`[d\k\\elgk`d\^XiXek`\mXe00#0% ;\ \oZclj`\m\ Yi\\[YXe[[`\ejk\e mXe 99\pfe[% ;`\ qàeXckà[èZclj`\]feq\^XiXek`\%

9\c'/''$))*0--*f]bàbfgnnn%YY\pfe[%ec @ek\ie\k K\c\]fe`\ @G$MGE K_l`jn\ib\e

REDACTIONEEL

Onbekend maakt onbemind Linus Thorvalds geeft in een recent interview met linuxfoundation.org toe dat hĳ zĳn geesteskind veel liever had zien doorbreken op de desktop dan op de server. Het succes van Linux op de servers doet hem niks. Hĳ wil zĳn software in grote aantallen op desktops zien draaien. In hetzelfde interview schrĳft hĳ de grote hegemonie van Microsoft toe aan het feit dat de desktop jarenlang een geweldige ontwikkeling heeft doorgemaakt. Een groot internationaal concern is veel beter in staat gebleken om die ontwikkeling te realiseren en te kanaliseren. De doorbraak van Linux op de desktop duurt volgens Thorvalds zolang, omdat mensen erg gevoelig zĳn voor veranderingen van hun desktop. Wat mensen niet kennen, wordt blĳkbaar niet één, twee, drie geaccepteerd. Ook Microsoft heeft daar last van. De nieuwste loot aan de Windows-boom is weinig populair omdat dingen anders gaan dan mensen gewend zĳn. Nu de desktop weinig grote veranderingen meer kent en de bruikbaarheid van de Linux-software sterk verbeterd is, zĳn de kansen voor Linux aan het keren, meent Thorvalds. In de VS zĳn daar de eerste tekenen van. In verschillende grote winkelketens gaan budget pc’s met voorgeïnstalleerd Linux inmiddels als warme broodjes over de toonbank. Voor een prĳs van tweehonderd dollar zĳn blĳkbaar nogal wat Amerikanen bereid om dat andere besturingssysteem eens uit te proberen. In Nederland zĳn dit soort geluiden zeker nog niet te horen. In de bekende computerzaken is een Linux-pc niet te krĳgen. En wat dacht je van de rĳksoverheid die recent gemeld heeft nog minstens zeven jaren nodig te hebben voor een overstap op een ópen´ desktop. Alleen Amsterdam biedt een lichtpuntje. Deze gemeente voert een serieuze test uit met Linux op de desktop. Ik ben benieuwd wat daaruit gaat komen. Tot slot nog een huishoudelĳke mededeling. In dit nummer is in management de eerste aflevering te vinden van het CIOnet-panel. Maandelĳks reageren twee deelnemers uit de Nederlandse CIOnet-community op een actuele stelling. Dit keer laten Petra van Spronsen van DSM en Hans Duym van de Gasunie hun gedachten gaan over de juridificering van IT: zĳn de sla’s van vandaag de dag een uitkomst of belemmeren ze de goede samenwerking met andere afdelingen. Heeft u een bepaald onderwerp dat u interessant vindt voor deze rubriek of wilt u reageren stuur dan een e-mail naar [email protected] Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive

INHOUD

NIEUWS 4-11 5 7 9 11

Nieuwsoverzicht Weekmakers Trends en feiten Wannahave Column Dominique Deckmyn

MANAGEMENT 13 14 16 17 18 19 22 23

Doodzonden in prestatiemeting Gezocht: ‘technomarketeer’ Management Kort 1 Column Charles Groenhuijsen Management Kort 2 Helft organisaties slachtoffer fraude Management Kort 3 CIOnet-panel: juridificering van IT

TECHNOLOGIE 24 26 28 30 31

Krapte op de datacenter-markt Column Ron Tolido SAP zonder legertje consultants Geld verdienen met open source ICT Barometer Jacob Verschuur

FORUM 33 33

Lezersreacties Agenda

MENS&WERK 34 35 36 37

Nieuws arbeidsmarkt Banencaroussel Portret van een it-manager Column René Diekstra

ESCAPE 38 38

Strip Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 01 01 02 40 10 32 12 20 39

nr 3 • 20 februari 2008

Afas A2 Networks B+P BBeyond Dell Greening the enterprise IMF/ IT Executive Opleidingen Match 4 Microsoft VNSG

3

IN HET NIEuWS Controle miCrosoFt Microsoft blijft nog twee jaar langer onder controle staan van het Amerikaanse ministerie van justitie, in het kader van de in 2002 getroffen schikking. Aanvankelijk liep de controleperiode na vijf jaar af. Maar rechter Colleen Kollar-Kotelly heeft die nu tot 12 november 2009 verlengd, omdat de schikking nog niet geheel het gewenste effect heeft gesorteerd. Microsoft moest als onderdeel van de schikking protocollen documenteren, zodat andere bedrijven beter van die protocollen gebruik konden maken. Die documentatie moest van de rechter worden herschreven, en zou in februari 2003 af zijn.

amaZon kooPt aUdible Amazon.com heeft voor 300 miljoen dollar Audible overgenomen. Audible verkoopt gesproken boeken, gesproken tijdschriften en radio-programma’s, via haar eigen websites en die van partners. Audible heeft tachtigduizend titels op voorraad, en nog eens twintigduizend van Franse en Duitse partners. Amazon verkoopt de Audibleproducten al sinds 2000. Amazon heeft onlangs met de ‘Kindle’ een ‘e-book reader’ uitgebracht.

sekseklooF vs groeit In it-banen in de VS verdienden mannen in 2007 rond de 12 procent meer dan vrouwen. Dat blijkt uit een onderzoek van banenwebsite Dice.com. Het salaris van mannen steeg in 2007 met 2,4 procent, maar bleef bij vrouwen gelijk. Hierdoor werd de inkomensongelijkheid tussen man en vrouw in 2007 nog groter; in 2006 was nog sprake van een verschil in inkomen van 9,7 procent.

Toekomst volgens Gartner Gartner doet voorspellingen die hun weerslag hebben op IT en ondernemingen in 2008 en daarna.

D

e trends hebben mogelijk hun volledige uitwerking nog niet in 2008, maar leidinggevenden zouden wel nu al moeten inspelen op de trends, zodat ze ze in hun voordeel kunnen benutten. Onder de voorspellingen: - In 2011 heeft Apple in de westerse wereld haar marktaandeel in computers verdubbeld. - In 2012 laat 50 procent van het reizend personeel de laptop thuis ten van gunste kleine internetapparaatjes die nieuwe internetapplicaties benaderen. Bovendien kan een medewerker zijn werkomgeving op meer locaties of systemen tevoorschijn halen. - In 2012 bevat 80 procent van alle commerciële software elementen van open-source technieken. Veel open-source technieken zijn dan volwassen, stabiel en goed ondersteund. Dit negeren kan grote negatieve gevolgen hebben. - In 2012 zal minstens eenderde van de zakelijke software via het abonnementsmodel lopen, in plaats van via een licentie per product. Gestimuleerd door grote it-bedrijven zal het saas (software as a service) model in de komende vijf jaar gestaag doorgroeien tot een gangbare techniek.

- In 2011 zullen ‘early technology adopters’ minder direct investeren en 40 procent van hun itinfrastructuur inkopen als een dienst. Dit dankzij snellere breedbandverbindingen en soa (service oriented architecture), dat ‘cloud computing’ mogelijk maakt en applicaties losmaakt van specifieke infrastructuur. - In 2009 staan er één of meer milieutechnische criteria in de top-6 van inkoopcriteria. - In 2010 bepalen de voorkeuren van gebruikers de helft van alle it-inkopen. - In 2011 groeit het aantal 3d-printers met een factor 100 ten opzichte van 2006. Dit soort printers, die ontwerpen uitsnijden uit een blokje hars, zijn voor onder de 10.000 dollar aangekondigd voor dit jaar.

•

Defensie schikt met Baan

groei indiase it Indiase bedrijven verhogen hun itbudgetten gemiddeld met 13 procent dit jaar, en dat is veel meer dan het wereldwijde gemiddelde van 3,3 procent, aldus marktonderzoeker Gartner. De interne it-markt van India zal gedurende vijf jaar met 20,3 procent groeien. Het grote probleem voor de Indiase cio zal het aantrekken en behouden van gekwalificeerd personeel blijven.

4

Defensie heeft een schikking getroffen voor het slepende juridi sche conflict met softwareleverancier Baan dat nu deel uitmaakt van Infor. re gestart bij het gerechtshof. et confl ict ontstond in 2004 Er is nu een schikking getroffen toen Defensie een erp-opomdat er volgens staatssecretadracht ter grootte van 181 milris Jack de Vries van Defensie op joen euro aan SAP gunde. Volgrond van recente uitspraken gens Baan waren daarbij de van het Europese Hof van Justiregels van het Europese aanbetie ‘een gerede kans’ bestaat dat stedingsrecht geschonden. In de rechter de Staat in deze zaak eerste instantie verloor Baan in het ongelijk zal stellen en zal een kort geding over deze zaak. veroordelen tot het betalen van Daarna werd een bodemprocedueen vergoeding voor een deel

H


van de door Baan gemaakte kosten en gederfde winst. Over de omvang van de schikking zijn door Infor, rechtsopvolger van Baan, noch door Defensie mededelingen gedaan. Pikant in dit verband is het feit dat de SAP-implementatie bij Defensie nog steeds niet goed op gang is gekomen. Er is een budgetoverschrijding ontstaan van 50 miljoen euro en zoals het er nu uitziet wordt de implementatie pas in 2012 afgerond.

•

Peter Hilz / Hollandse Hoogte

Frank Heemskerk (links), staatssecretaris van Economische Zaken en Wouter Bos, minister van Financiën tijdens het spoeddebat over de aanbesteding van het project Goud in de Tweede Kamer

Rijk vaag over ‘open’ werkplek Vanwege een lopende aanbestedingsprocedure is minister Bos van Financiën weinig concreet over de overstap van de rijksoverheid op open standaarden en open source software. Het Rijk schuift deze operatie op de lange baan. Zo niet de gemeente Amsterdam die in 2009 over wil zijn. Ondanks het duidelijke actieplan dat staatsse cretaris Heemskerk hierover schreef, schuift de rijksoverheid deze operatie op de lange baan. De Tweede Kamer mort.

N

a aandringen van de Tweede Kamer heeft minister Bos vorige week een deel van de aanbestedingsdocumenten die een rol spelen bij de vervanging van duizenden desktops bij de centrale overheid - ook wel project Goud genoemd (Gezamenlijke Ontwikkeling Uniforme rijksDesktop) - openbaar gemaakt. De rest van de documenten is vertrouwelijk in te zien. De Kamer vroeg om deze informatie, omdat het vermoeden was gerezen dat de procedure al van meet af aan op het lijf van Microsoft was geschreven. Dat zou niet alleen in strijd zijn met het actieplan van staatssecretaris Heemskerk van EZ om open standaarden te bevorderen, maar ook met de Europese richtlijnen rondom openbare aanbestedingen. Het verweer van Bos tot nu toe is zwakjes. Hij beroept zich op het feit dat invoering van open standaarden nu eenmaal tijd vergt en niet met een ‘big bang’ is te realiseren. Maar in het debat werd niet duidelijk welke kleinere, overzichtelijke stappen hij dan wel voor ogen heeft. Integendeel, ook dit project valt op door zijn megalomane omvang. Aanvankelijk ging het alleen om de werkplekken van het ministerie van Bos, maar gaandeweg haakten diverse departementen aan en ging Financiën de regie voeren over een hele groep desktop-vervangers. Vandaar dat sprake is van 3.000 tot 21.000 werkplekken. Niet bepaald een kleine stap. Eerdere ervaringen met zo’n grootschalige aanpak – denk aan de uiterst moeizame SAP-implementatie bij Defensie, de valse start van P-Direct, het echec van de ontwikkeling van een gezamenlijk documentmanagementsysteem – zouden toch tot behoedzaamheid hebben moeten manen. Het Ministerie van Bos kan een voorbeeld nemen aan de gemeente Amsterdam. Daar is na een uitvoerig vooronderzoek besloten in relatief weinig tijd over te stappen op open standaarden en open source software. Eerst werden de servers ‘open’ gemaakt met Xen-virtualisatiesoftware en andere open source componenten. Inmiddels wordt op die basis op vijftig werkplekken proefgedraaid met een Linuxdesktopsysteem. Daarna volgt uitrol naar tweehonderd werkplekken, en dan volgt weer een grotere stap. Dat kan een complete afdeling zijn of een deelgemeente. De bedoeling is dat uiteindelijk alle 15.000 gemeentelijke werkplekken voor het einde van 2008 op deze manier worden vervangen.

•

WEEKMAKERS MOET OOXML EEN ISO-STANDAARD WORDEN? … als Microsoft belooft de oude bestandsformaten vrij te geven. Spannende weken voor Microsoft. Niet alleen vanwege de overnamestrijd rond Yahoo, maar ook vanwege de nakende beslissing over Microsofts bestandsformaat Office Open XML (Ooxml). Mag dat zich straks tooien met het ISO-stempel? Wordt Ooxml de tweede open bestandsstandaard naast ODF? Ik weet wel dat dit een slaapverwekkende bureaucratische procedurele aangelegenheid lijkt. Maar daaronder speelt zich een groots machtsspel af. De inzet is niets minder dan de blijvende controle van Microsoft over de desktop. Ga maar na. Een ISO-status betekent dat Ooxml een open standaard wordt. En laat dat nu juist een eis zijn die wereldwijd steeds meer overheidsorganisaties stellen. De nieuwe lijn van de Nederlandse overheid wordt: open standaarden: altijd indien mogelijk, openbroncode: doen bij gelijke geschiktheid. Als Ooxml een open standaard wordt, hebben organisaties een belangrijke reden om zich te verdiepen in Office-concurrenten. Het zal dus nog moeilijker worden om open source alternatieven aan de man te brengen. Microsofts eerste poging om Ooxml naast ODF (Open Document Format) als ISO-standaard geaccepteerd te krijgen is vorig jaar op het nippertje mislukt. Maar leer ons Microsoft kennen: een volhoudertje. Ditmaal heeft het de Europese standaardenorganisatie Ecma bereid gevonden Ooxml bij de ISO voor te dragen als ISO-standaard. Met deze steun van Ecma is Microsoft binnenkort in Geneve al meer dan halverwege. Maar een open standaard die door één leverancier wordt gecontroleerd? Dat klinkt paradoxaal. Microsoft zal nog flink wat scepsis moeten wegnemen. Het grote werk is daarvoor al gedaan. Volgend op een mislukte eerste aanmelding beantwoordde de softwaregigant maar liefst 3255 commentaren. En ook het lobbywerk buiten de specialisten om wordt niet vergeten. Kortgeleden werden op een internationale perssessie de voordelen van Ooxml nog eens breed uitgemeten. Daarbij werden twee argumenten aangevoerd om duidelijk te maken waarom één standaard niet voldoende is. Het eerste komt erop neer dat Ooxml functioneel superieur is. Dat kan goed zijn, zoals ook de opgetrommelde ‘onafhankelijke’ onderzoeker wilde bevestigen. Daarnaast betoogde Microsoft dat Ooxml anders dan ODF wel binair compatibel is met de oudere Office-formaten. De toegankelijkheid tot miljarden oude documenten zou dus alleen bij Ooxml gewaarborgd zijn. Het is kortom onverantwoord om het nieuwe Microsoftbestandsformaat niet te accepteren. Je kunt het de mensheid niet aandoen. Microsoft heeft daarmee een punt, en niet zo’n kleintje ook. Het treurige is dat de monopolist er met deze argumentatie als vanouds in slaagt dankzij zijn installed base de concurrentie op achterstand te zetten. Wranger is nog dat de ODFontwikkelaars nooit die mate van compatibiliteit met de Office-bestandsformaten hebben kúnnen realiseren, omdat Microsoft de broncode van .doc, .xls en .ppt nooit heeft vrijgegeven. Ik zou er daarom voor willen pleiten dat Microsoft ertoe wordt verplicht de oude Office-bestandsformaten in het publieke domein te brengen, voordat Ooxml de zegen van de ISO krijgt. Daarmee kan in ODF in de toekomst een gelijkwaardige interoperabiliteit worden ingebouwd. Gelijke monniken, gelijke kappen, nietwaar. nr 3 • 20 februari 2008

IN HET NIEuWS sP1 vista klaar Microsoft is klaar met het ontwikkelen van het eerste Service Pack voor Windows Vista. Het product is in het stadium van ‘release to manufacturing’ (rtm). Aangenomen wordt dat veel bedrijven wachtten op Service Pack 1 voor Vista, omdat met zo’n Service Pack de kinderziektes uit een nieuw systeem worden gehaald. Microsoft verwacht dan ook dat meer bedrijven nu tot het invoeren van Vista zullen overgaan. SP1 voor Vista zal vanaf medio maart via Windows Update worden verspreid.

nieUW abonnement miCrosoFt Microsoft heeft speciaal voor kleine bedrijven met maximaal vijftig medewerkers een nieuw abonnementsmodel voor software in het leven geroepen. Dit ‘open value subscription’ programma is goedkoper dan de huidige licentiemodellen. Microsoft wil hiermee voor kleinere bedrijven de financiering van software flexibeler en betaalbaarder maken; het kost grofweg eenderde van het huidige Open Value. Microsoft geeft kortingen via dit programma, en het is ook mogelijk om het driejarig contract gedurende de looptijd aan het gebruik aan te passen.

dataCenter-sWitCHes Cisco heeft nieuwe producten geïntroduceerd voor het datacenter. De Cisco Nexus 7000 Series is de eerste reeks van switches die specifiek zijn ontworpen voor het datacenter, en die kunnen schalen naar 15 terabits per seconde. Cisco introduceert met Nexus het Nexus Operating System (NX-OS), voor een goede beheerbaarheid met onder meer realtime systeem-upgrades.

virtUalisatiesoFtWare ibm IBM heeft met PowerVM nieuwe virtualisatiesoftware voor de Powersystemen uitgebracht. Omdat PowerVM ook Linux accepteert, wordt het volgens IBM gemakkelijker gemaakt om Unix- en Linux-servers te consolideren op een enkele server. De software heeft een nieuwe Express-editie die is bedoeld voor het mkb, waarmee tot drie partities kunnen worden gemaakt.

6

‘Slecht voorbereid op cybercrime’ De Nederlandse (semi)overheid en in mindere mate het bedrijfsleven onderschatten de risico’s van cybercriminaliteit. Digitale aanslagen liggen daarom op de loer. Dat zou blijken uit de achtste ICT Barometer van Ernst & young. Tegelijkertijd wijzen de onderzoekscijfers uit dat bedrijven steeds minder last hebben van alledaagse cybercriminaliteit als virussen en hackers.

H

et onderzoek van Ernst & Young laat een verwarrend beeld achter. Uit de cijfers blijkt dat bedrijven sinds 2001 steeds minder last hebben van virussen en computerinbraken. Ze hebben hun zaakjes goed op orde, zo is de voor de hand liggende conclusie. Maar volgens EDP-auditor Monique Otten is dat maar de halve waarheid: “Er is zeker ook sprake van gewenning.” Bovendien constateert zij dagelijks in de praktijk dat bedrijven de risico’s structureel onderschatten. “Het is ongelofelijk bij hoeveel bedrijven dezelfde standaardfouten worden gemaakt”. Dat is vooral zo bij (semi)overheidsbedrijven. Otten spreekt zelfs van een ‘falend beleid’. Driekwart van de overheidsinstellingen en ruim de helft van de bedrijven heeft geen noodplan klaarliggen voor het geval een kritisch bedrijfsproces uitvalt of hapert. Veel vertrouwen hebben de ondervraagde organisaties er zelf ook niet in: binnen de overheid zegt 62 procent weinig vertrouwen te hebben in de eigen beveiliging. In de zakelijke sector rekent iets meer dan de helft van de managers erop dat de it-afdeling voldoende maatregelen heeft getroffen. Uit het onderzoek blijkt vol-

gens Jacob Verschuur, directeur Ernst & Young ICT Leadership ook dat veel bedrijven een verkeerde risico-inschatting maken. Organisaties bekommeren zich vooral over ‘removable media’, terwijl volgens Verschuur de grootste risico’s liggen bij webapplicaties. Slechts 13 procent van de ondervraagden maakt zich daar de meeste zorgen over. Verschuur: “Dat moet natuurlijk 99 procent zijn.” Te meer, omdat volgens Otten phishing en vergelijkbare vormen van cybercriminaliteit inmiddels worden gepleegd door professionele criminelen. Bovendien kunnen ook extremisten zich met digitale aanslagen op het ontwrichten van de samenleving richten. Ernst & Young wil kortom de noodklok luiden: cybercrime dreigt een onbeheersbaar probleem te worden. “We staan aan de vooravond van grote digitale narigheid en iedereen moet wakker geschud worden,” aldus Otten.

•

Flinke groei IT De itsector is in 200 ge groeid met ,6 procent, meer dan het dubbele van de econo mische groei in Nederland van 3 procent.

B

innen de IT groeide vorig jaar het segment software zelfs met 9,5 procent. De totale marktomvang groeit van 30 miljard euro in 2007 naar 31 miljard euro dit jaar. Dit blijkt uit de eerste cijfers van de ICT nr 3 • 20 februari 2008

Marktmonitor van ICT~Office. De aantrekkende economie en de toenemende integratie van IT in bedrijfs- en productieprocessen stuwde de vraag naar met name software omhoog. Het segment ‘dienstverlening’ groeide in 2007 met 7,4 procent, hardware met 6,4 procent. De Nederlandse ict-branche als geheel (inclusief telecomsector) groeide in 2007 met 4,2 procent. De telecom- en internet-

sector groeide vorig jaar met maar 1,4 procent. Groei boekten data- en netwerkapparatuur (4,7 procent) en vaste datadiensten (6,9 procent), maar het totaal werd omlaag getrokken door het teruglopen van de vaste telefonie (-4,5 procent). In 2008 groeit de it-sector naar verwachting met 5,1 procent. Voor de telecom- en internetsector is de verwachte bestedingsgroei in 2008 1,0 procent.

•

Trends en feiten Werk aan de winkel voor CIO’s Cio’s weten wat er van hen wordt verwacht in 2008: de bedrijfsprocessen veranderen, nieuwe klanten vinden, nieuwe producten en diensten mogelijk maken. Maar ze zijn er minder zeker van, dat ze dat ook kunnen waarmaken. Dat leidt Gartner af uit een ondervraging van 1.500 cio’s.

Top tien prioriteiten van cio’s in 2008 Businessprioriteiten 1 Business process improvement 2 Nieuwe klanten aantrekken en behouden 3 Nieuwe producten of diensten creëren 4 Uitbreiden naar nieuwe markten of regio’s 5 Bedrijfskosten verminderen 6 Efficiëntie van de werknemers verhogen 7 Bestaande klantenrelaties uitbreiden 8 Meer gebruiken van analytische informatie 9 Efficiënter bereiken van markten en klanten 10 Nieuwe bedrijven en capaciteiten verwerven (overnames en fusies)

Technologische prioriteiten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Medewerkers onvoorzichtig

Business intelligence toepassingen Enterprise applications (ERP, CRM en andere) Servers en opslagtechnologie Modernisering, upgrade of verbetering van legacy Technische infrastructuur Beveiligingstechnologie Networking, voice en data Collaboration technologie Document management Service-oriented architecture (SOA)

Bron: Gartner

Het risico op dataverlies dankzij het werk van goedwillende ‘insi ders’ is net zo groot als het gevaar van diefstal door kwaadwillen de personen. Dat is een van de resultaten van een onderzoek in de VS van RSA, de beveiligingsdivisie van EMC.

S

oms werken medewerkers om een beveiligingsmaatregel heen om hun werk te kunnen doen, zo blijkt uit het onderzoek. Bijvoorbeeld wanneer ze geen toegang op afstand hebben, mailen ze vaak tegen de regels in bestanden naar hun privé e-mailadres. Uit het onderzoek blijkt verder: - 35 procent van de respondenten heeft wel eens de neiging gehad om bedrijfsprocedures te omzeilen om zo hun werk goed te kunnen doen; - 63 procent van de respondenten stuurt documenten naar hun privé e-mailadres om er thuis verder aan te werken; - 56 procent bekijkt zakelijke e-mail af en toe via een wifi-hotspot en 52 procent soms vanaf een openbare computer; - 65 procent loopt wel eens het kantoorpand uit met een laptop, usb-stick of smartphone met gevoelige informatie; - 8 procent heeft ooit een laptop, usb-stick of smartphone verloren met informatie van de werkgever. Volgens RSA kunnen bedrijven risico’s verkleinen door procedures aan de dagelijkse praktijk aan te passen, en deze ook strikt in de gaten te houden. De informatie die dat oplevert kan eventueel worden gebruikt om de procedures te herzien.

•

Het gevaar van Facebook Werknemers geven vaak op sociale netwerksites als Facebook heel wat privégegevens bloot. Met die gegevens is soms iemands wachtwoord te raden. Bovendien gebruiken 32 procent van de internetgebruikers overal hetzelfde wachtwoord – een hacker hoeft het dus maar één keer te raden om overal toegang toe te krijgen, ook op uw bedrijfsnetwerk. Dat blijkt uit een rondvraag van beveiligingsbedrijf Sophos. Het bedrijf adviseert organisaties duidelijke richtlijnen op te stellen voor het gebruik van sociale netwerksites. Gebruikt u hetzelfde wachtwoord op alle websites die u bezoekt? Ja, altĳd Ik heb een paar wachtwoorden Nee, nooit

20%

32%

48%

Bron: Sophos nr 3 • 20 februari 2008

IN HET NIEuWS Hosting-Providers verenigd Met de oprichting van de Stichting Dutch Hosting Provider Association (DHPA) is deze samenwerking van Nederlandse hosting-providers officieel een feit. Er zijn criteria geformuleerd waaraan deelnemers moeten voldoen en er zijn actiethema’s geformuleerd waaraan zal worden gewerkt, zoals een gedragscode en een standaard serviceniveauovereenkomst voor ‘managed hosting’providers. Doel is het profiel en de rentabiliteit van deze branche te verbeteren.

Stop ‘domain tasting’ Binnen de wereld van internetdomeinregistra tie is ‘domain tasting’ een steeds groter pro bleem aan het worden. Icann, de organisatie die de registraties overziet, probeert er wat aan te doen.

B

ij ‘domain tasting’ wordt er op grote schaal misbruik gemaakt van de vijf dagen bedenktijd die er bestaat bij het registeren van een

rabobank: ‘Pas oP’ De Rabobank waarschuwde klanten dat internetcriminelen het gemunt hebben op hun betalingsverkeer. Zodra de bank het vermoeden heeft dat klanten een geïnfecteerde pc hebben, worden zij tijdelijk afgekoppeld van internetbankieren. Volgens de Rabobank is ‘veiligheid over het algemeen gewaarborgd’, maar is het belangrijk dat klanten ‘niet op de automatische piloot inloggen’. Rabobank zegt dat het tot nu toe slechts in een gering aantal gevallen gelukt is om via thuiscomputers geld van klanten te stelen.

onderWeg WiFi Het nieuwe bedrijf ‘Wi-Fi Rail’ voert in San Francisco tests uit met wifi in de metro, om in de toekomst gebruikers van railvervoer over de hele wereld tegen een vergoeding van draadloos internet te voorzien. Ondergronds, in de metro, wordt gebruik gemaakt van een ‘lekkende’ coax-kabel, die expres geen mantel bevat zodat signalen in een tunnel overal kunnen worden opgepikt. Volgens wifi Rail kan de techniek overal langs vaste routes toegepast worden, bijvoorbeeld ook langs autosnelwegen.

motorola: mobiel aPart? Motorola is aan het onderzoeken of het verstandig is om de divisie met mobiele telefoons in een apart bedrijf onder te brengen. Motorola heeft het de laatste tijd moeilijk door concurrentie met de overige aanbieders. De mobiele divisie maakt het grootste deel uit van Motorola. Over het vierde kwartaal boekte Motorola een verlies van 388 miljoen dollar.

8

domein. Binnen die tijd is het mogelijk om toch van het domein af te zien, zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn. Bedrijven registeren nu duizenden nieuwe namen, en installeren nietszeggende pagina’s op die namen met advertenties. In die vijf dagen wordt verdiend aan de bezoekers die op die pagina’s terecht komen, en intussen wordt bekeken welke van die domeinnamen ‘scoren’. Die namen worden gehouden en de rest wordt teruggegeven. Om hieraan een einde te maken wil Icann in de toekomst laten betalen voor een gereserveerde naam. Momenteel kost het niets, het zou 1 dollar voor vijf namen moeten gaan kosten. Statistieken laten zien hoe wijdverbreid het probleem is geworden; in januari 2007 werden er 51 miljoen domeinnamen geregistreerd, en 48 miljoen weer teruggegeven.

•

Google klopt aan achterdeur Google heeft een nieuwe versie uitgebracht van de Google Apps onlinesuite met kantoorapplicaties. Google Apps Team Edition is gratis beschikbaar en gericht op medewerkers van bedrijven. Die kunnen het zonder tussenkomst van een itafdeling gebruiken.

H

iermee hebben it-afdelingen die volledige controle willen houden over hun it-omgeving er weer een uitdaging bij. Team Edition bevat de basisapplicaties van Apps zoals Docs (tekstverwerker, spreadsheet en presentatiepakket), Calendar, Talk en de Start Page. E-mail applicatie Gmail ontbreekt. Google gaat ervan uit dat mensen binnen een bedrijf al over

een mail-omgeving beschikken, en zij moeten zich dan ook met dat mail-adres bekend maken binnen Google Apps Team Edition. Google gebruikt het internetdomein van het e-mailadres om gebruikers van eenzelfde bedrijf aan elkaar te koppelen; deze gebruikers kunnen zien welke mensen er binnen hun organisatie nog meer Team Edition gebruiken, en kunnen begin-

nen met samenwerken. Ze kunnen bijvoorbeeld elkaar rechten geven op gedeelde documenten. Google wijst er natuurlijk op dat Team Edition kan worden opgewaardeerd naar een versie die wel door een itafdeling kan worden beheerd. Het is overduidelijk dat Google de Team Edition als ‘breekijzer’ wil gebruiken om bij meer bedrijven binnen te komen.

•

phishing via DNS Malafide DNSservers worden steeds vaker inge zet voor ‘phishing’tactieken. Dat blijkt uit een rapport van de Antiphishing Working Group (Apwg).

P

hishers zetten steeds vaker een dns-server in die voor het grootste deel prima functioneert, maar die bepaald internetverkeer naar hun eigen kwaadaardige websites dirigeert. Dit is mede zo nr 3 • 20 februari 2008

gevaarlijk, omdat het slachtoffer vrijwel nooit doorheeft dat hij op een andere website terechtkomt dan de bedoeling was. Op de nep website wordt een poging gedaan om persoonlijke- en bancaire gegevens te ontfutselen. In het rapport staat dat in november 178 verschillende merknamen bij phishing betrokken waren; een recordaantal. Zo’n 94 procent van alle phishing-gevallen zijn gericht op instanties in de financiële wereld.

•

WANNAHAVE

Dynamics CRM 4.0

V

an Microsoft’s administratieve pakket Dynamics CRM is versie 4.0 verschenen. Dynamics CRM 4.0 kan zowel binnen het bedrijf op de eigen servers worden geïnstalleerd, als online ‘hosted’ worden gebruikt. Als de suite ‘hosted’ wordt aangeboden, is het vanaf versie 4.0 mogelijk om verschillende bedrijven te bedienen, hetgeen Microsoft ‘multitenant’ noemt. Die ver-

schillende bedrijven kunnen zich desnoods in andere landen bevinden; ook daarvoor werd Dynamics CRM 4.0 aangepast. Zo worden nu meer valuta tegelijk ondersteund. Daarnaast is de integratie met Excel uitgebreid. Gebruikers kunnen gegevens vanuit Dynamics CRM in Excel importeren en tijdens het werken met het spreadsheet de gegevens live updaten.

•

Modulaire telefoon

H

et Israelische Modu werkt aan een veelzijdige mobiele telefoon; de basistelefoon kan functioneel worden uitgebreid met behuizingen waar de telefoon in kan worden geschoven. Op dezelfde manier kunnen elektronicafabrikanten hun apparatuur geschikt maken voor de Modu, waardoor de Modu erin past en waardoor die andere apparaten ook toegang krijgen tot de gegevens, applicaties en functies van de Modu. De vaste telefoon thuis zou zo bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van de contactgegevens die in de Modu zijn opgeslagen, een navigatiesysteem kan de adressen van de Modu gebruiken, of de stereo-installatie van de auto kan als carkit worden gebruikt. De kale Modu zal zo rond de 200 euro kosten, en een behuizing 20 tot 60 euro. Modu zegt al overeenkomsten met mobiele netwerken te hebben afgesloten, die in oktober met de verkoop van het apparaat zullen beginnen.

•

Deceptie De nieuwste mode is zwarte mobiele telefoons. Zie de iPhone, HTC Touch en natuurlijk de LG Prada. Daar is eind vorig jaar de Viewty van LG bijgekomen. ‘Viewing technology’ heet het heel trendy. Uiteraard speelt LG hiermee in op de andere mode in de sector: mobiele telefoons met hoge resolutie camera’s. Nou de Viewty is prachtig zwart en heeft een 5 megapixel camera met handige beeldstabilisatie. Daarmee zijn de beste onderdelen van de telefoon ook meteen behandeld. In het gebruik valt de Viewty namelijk vies tegen. Zo is de gebruikersinterface een regelrechte ramp. De Viewty heeft een aanraakscherm wat op zich handig zou moeten zijn. Maar doordat het toestel zo traag is maak je om de haverklap fouten bij tekstinvoer. Ook is het touchscreen stug; nog meer fouten dus. En voor backspace is juist gekozen voor een harde knop. Niet handig, dat schakelen tussen scherm en knop. Zeker niet in combinatie met het te kleine uitrekbare stylusje. Die moet je als een amulet met een koordje aan de telefoon hangen. Dat werkt natuurlijk niet als je het apparaat voor het bellen tegen je oor moet houden. Dan de menustructuur. Die is duidelijk niet door LG bekeken voordat de smartphone in productie werd genomen. Een minder intuïtief menu zul je niet gauw tegenkomen op een smartphone. Scrollen door de diverse menu’s gaat met een draaiwieltje. De plek die LG hiervoor heeft bedacht is bizar, namelijk rond de lens van de camera. Bij gebruik van het display, zit ‘ie dus aan de ‘achterkant’ en dus onhandig, zelfs onbruikbaar. Wie wel lekker met deze onhandige bediening om kan gaan, mag zich melden. Daarbij is het wieltje ook nog onnatuurlijk ingesteld. Daardoor draai je bij gebruik steeds precies de verkeerde kant om. Alsof dit nog niet alles is, werkt de sychronisatiesoftware LG PC Suite echt belabberd. LG heeft blijkbaar bedacht dat klanten niet meer dan 500 contactpersonen willen overzetten van een pc naar de telefoon. Bij meer bestanden synchroniseert de software gewoon niet. Nee, geen melding of zo, je mag zelf raden waarom hij het voor gezien laat. Nee, de Viewty is bepaald geen aanrader. Het toestel is volgens kenners een hele vooruitgang op de Prada, maar zelfs dan heeft LG duidelijk nog een lange weg te gaan. Info: nl.lge.com LG Viewty: quadband, 3G, Bluetooth, infrarood, WiFi, eigen OS, 100 MB intern geheugen, slot microSD, USB 2.0, email, browser, 5 MP camera, audio/videospeler 120 fps, 3” aanraakscherm, 240 x 400 pixels, FMradio, 10,4 x 5,4 x 1,5 cm, 118 gram, circa 395-400 euro incl. BTW zonder abonnement.


9

Greening

the enterprise

Voor welke besparing gaat u? Kiest u, als it- of businessmanager, voor het milieu of toch voor een signicante besparing op de bedrijfskosten? Natuurlijk voor beide, al is een besparing van 30% op de energielasten binnen uw organisatie sneller meetbaar. IT consumeert een steeds groter aandeel van het totale energieverbruik van organisaties. ‘Green IT’ zal daarom de komende jaren een steeds belangrijkere factor worden bij het nemen van investeringsbeslissingen. De tweede editie van de conferentie Greening The Enterprise laat zien dat de IT-industrie zelf al opvallend veel heeft ontwikkeld om zowel het energieverbruik als de milieubelasting drastisch te verminderen. Wat voor baanbrekende ict-technologieën zitten er aan te komen? Praktijkcases over ingrijpende duurzaamheidstrajecten binnen organisaties passeren daarnaast de revue. Dit thema mag geen it-manager laten lopen. Noteer nu alvast in uw agenda:

Greening the Enterprise 2.0 25 juni 2008 MediaPlaza, Utrecht Binnenkort presenteren wij het complete programma op www.it-executive.nl/conferentie

Platinumsponsors:

Goldsponsors:

•

• 25 juni 2008 •

MediaPlaza Utrecht Unieke conferentie over energie besparen en duurzaamheid

column

Beveiliging interessant

I

t-beveiliging blijft een interessante sector voor durfkapitalisten, omdat toenemende aanvallen en steeds hogere eisen die aan beveiliging worden gesteld (‘compliance’) voor meer uitgaven zullen zorgen. Analisten voorspellen een forse groei in de it-beveiligingsbudgetten voor 2008. Uit een onderzoek van CompTIA onder duizend bedrijven bleek dat meer dan 50 procent van de ondervraagden van plan was om in 2008 grofweg 20 procent meer aan beveiligingstechnieken en –diensten uit te geven dan in 2007. Mede hierdoor zullen investeerders meer geld in deze sector steken, in de hoop erbij te zijn wanneer dit de volgende belangrijke nieuwe trend zal blijken te zijn.

•

‘Einde over names’ Grote overnames in de soft ware-industrie horen eventjes tot het verleden, meent For rester. De it-reuzen zullen de komende tijd alleen kleinere bedrijven opslokken.

F

orrester zegt dat de overnames van Business Objects door SAP, Cognos door IBM en BEA door Oracle voorlopig de laatste echt grote waren onder de bedrijven met meer dan 1 miljard dollar in omzet en onder de overnames van 5 miljard en meer. Forrester merkt daarbij op dat het mogelijk blijft dat hardwarebedrijven als Cisco nog wel grote softwareovernames doen, maar die horen dan niet in het rijtje van het samengaan van softwarebedrijven. Wereldwijd zal de markt voor software in 2007 en 2008 fors groeien, zelfs boven de 10 procent. Forrester ziet IBM als het bedrijf dat zich mogelijk het agressiefst zal tonen bij toekomstige overnames.

•

Dominique Deckmyn

Sociale netwerken versus bedrijfshiërarchie Als it-ers het over ‘sociale netwerken’ hebben bedoelen ze iets met online gemeenschappen. Gekke jongens wellicht die it-ers, maar het is niet anders. We hebben het niet over happy hours en bedrijfsborrels maar over toepassingen als Second Life, Facebook, Hyves, Wiki’s en dergelijke. Een actuele vraag is of ook bedrijven hun voordeel kunnen doen met toepassingen die in de consumentensector zo populair zijn. Computergigant IBM heeft die vraag inmiddels volmondig met ja beantwoord. Big Blue profileert zich inmiddels als ideoloog van web 2.0, en sociale netwerken in het bijzonder, als strategisch bedrijfsinstrument. Dat heeft veel mensen aan het denken gezet. Want als zelfs die serieuze mannen in blauwe pakken het zeggen, ja, dàn…

Sun doet iets waar weinig precedenten voor zijn

weet wat de rechterhand doet, en om ervoor te zorgen dat expertise wordt gevonden waar hij zit, dan bent u misschien aan het morrelen aan de symptomen van het échte probleem. Misschien moet u eigenlijk de hiërarchie aanpassen aan de noden van vandaag. Misschien moet u ervoor zorgen dat inzet en expertise beter worden gevalideerd in die hiërarchie. Een parallel sociaal netwerk bouwen, is dan alleen maar een stoplap. Of, wie weet, zelfs een goedkoop excuus om een écht structureel probleem niet aan te pakken. Nu wil ik niet beweren dat dit de reden is dat IBM zo tuk is op sociale netwerken. Al zal niemand tegenspreken dat het een zeer groot, zeer ingewikkeld en zeer hiërarchisch bedrijf is. Betekent dit, dat we met z’n allen voorlopig nog even rustig de kat uit de boom kunnen kijken inzake sociale netwerken? Met het risico dat onze concurrenten, die wél meteen op de trein springen, straks als eerste de voordelen plukken? Wel, dat moet u zelf uitmaken. Horen we tegenwoordig niet ook steeds vertellen, dat de IT meer innovatie moet voorstellen aan de business, in plaats van op zijn eigen navel te zitten staren? Wel dan: vorm uw opinie, en adviseer uw ceo.

Maar let op. Wie zonder voorbehoud dergelijke toepassingen introduceert in een organisatie start wel een parallel communicatiekanaal bovenop de bestaande organisatiestructuur. Een nieuwe organisatie kortom waarover het topmanagement weinig controle heeft. Hoeveel aanzien, verantwoordelijkheid en – dus – macht verwerven de mensen die de knooppunten worden in dat sociaal netwerk? Wie zich op eigen initiatief binnen het bedrijf opwerpt als dé specialist in, ik zeg maar wat, netwerkbekabeling of sociale wetgeving, heeft die dan evenveel als of meer te zeggen dan de persoon die in de officiële hiërarchie verantwoordelijk is? En als die officieuze ‘expert’ twintig procent van zijn tijd besteedt aan die taak die hij zichzelf heeft toegekend, wat heeft zijn baas in de officiële hiërarchie daar over te zeggen? Deze vragen hoor je nog niet vaak. Laat staan de antwoorden. Misschien moeten we de kwestie omdraaien. Als er in uw bedrijf een sociaal netwerk nodig is om te zorgen dat de linkerhand nr 3 • 20 februari 2008

11

Narcisme en ijdelheid zijn valkuilen

Doodzonden in prestatiemeting Meten is weten, zeker. Maar veel bedrijven gebruiken verkeerde indicatoren. Gezien het enorme belang van prestatiemanagement is het raar dat er nog steeds zo veel meetfouten worden gemaakt op dit gebied.

Een veel betere maatstaf is de mate waarin je levert op door de klant gewenste data of tijdstippen. Bij zo’n prestatiecriterium is het voor managers echter veel moeilijker om goede scores te halen en daarmee bonussen...

Z

Onnozelheid Een andere doodzonde is ‘narcisme’ – het bedrijf meet alleen vanuit zijn eigen perspectief, niet vanuit dat van de klant. Veel bedrijven meten hun orderverwezenlijking bijvoorbeeld aan de hand van de maatstaf of de zending op de geplande datum de deur is uitgegaan. Dit is van belang voor het bedrijf, maar niet voor de klant. Voor klanten draait het erom wanneer zij de zending ontvangen – niet wanneer die is verstuurd. Een grote producent van computersystemen mat zijn on-time shipping ook nog eens per afzonderlijke component. Als negen van de tien onderdelen op tijd werden verzonden, gaf het bedrijf zichzelf een - prachtige - score van 90 procent. De klant had hem echter een score van 0 procent gegeven, want zonder alle tien onderdelen kan het computersysteem niet draaien. Bij de doodzonde ‘onnozelheid’ worden maatstaven vastgesteld zonder te beseffen wat voor negatieve effecten die hebben op het gedrag van mensen en daarmee op de bedrijfsprestatie. Een kip-fastfoodketen besloot om de financiële prestatie te verbeteren door de hoeveelheid afval te verminderen, waarbij ‘afval’ werd gedefinieerd als bereide maar aan het eind van de dag onverkochte kipproducten. De restaurantmanagers reageerden door hun medewerkers de opdracht te geven om producten voortaan pas te bereiden nadat ze waren besteld. De hoeveelheid afval kelderde, maar de fastfoodketen werd een slowfoodketen. De omzet kelderde nog veel meer.

onder meting geen verbetering. Meting van de operationele prestatie (performance) – van productie tot klantenservice – is een absolute must. En het kán ook, want er zijn tegenwoordig geavanceerde methoden en technieken beschikbaar. Des te verwonderlijker is het, zegt managementgoeroe Michael Hammer (MIT; Said Business School), dat nog steeds zo weinig bedrijven hun activiteiten

Bedrijven meten te veel, te weinig, of de verkeerde dingen nauwkeurig en effectief meten. Ze meten te veel of te weinig, of de verkeerde dingen, of ze gebruiken maatstaven die nergens op slaan. Hammer onderscheidt verschillende fouten – ‘doodzonden’ - op het gebied van prestatiemeting. Neem ‘ijdelheid’: er wordt gewerkt met maatstaven die de lat zo laag leggen dat de organisatie, de mensen en vooral de managers altijd goed presteren. Een voorbeeld. Een bedrijf meet zijn logistieke prestatie aan de hand van de mate waarin producten op de beloofde datum worden geleverd. Je hoeft dus alleen maar leveringsdata te beloven die je makkelijk haalt : dat levert vanzelf prachtige prestatiescores op. Hoe je op dit punt scoort, is sowieso niet relevant voor de bedrijfsprestatie. Een goede score hierin leidt immers niet tot meer klanttevredenheid, winstgevendheid en dergelijke.

Bron: MIT Sloan Management Review

•


stappen naar betere prestatiemeting

1. Meet de prestatieaspecten die beheersbaar zijn en die belangrijk zijn voor de bedrijfsprestatie. Focus op de prestatie van de ‘endto-end’ bedrijfsprocessen: de reeksen van activiteiten binnen heel de organisatie die uiteindelijk uitmonden in waarde voor de klant. 2. Meet deze aspecten op de juiste manier – zorgvuldig, nauwkeurig, robuust - met maatstaven die de essentie ervan raken. 3. Incorporeer deze maatstaven in een gedisciplineerd, sys tematisch proces voor prestatiemeting en -verbetering. Voor elke (maatstaf)meting moeten één of meer mensen persoonlijk afrekenbaar zijn. 4. Creëer een organisatiecultuur die hecht aan gedisciplineerd gebruik van maatstaven voor continue prestatieverbetering. Een cultuur die effectieve, betekenisvolle meting niet ziet als bedreiging. Beloon managers op het gebruik van de correcte maatstaven. 13

management

Marketing is de achilleshiel bij veel start-ups

Gezocht: ‘technomarketeer’ Door Ouke Pieter Arts en Wim Woning

Een mooi product maar geen klanten. Marketing is niet het sterkste punt van veel startende technolo giebedrijven. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en PricewaterhouseCoopers blijkt dat startup’s vooral de nadruk moeten leggen op de toegevoegde waarde van hun product en niet zozeer op functionele eigenschappen. Eerder gehoord? De technostarter krijgt inderdaad hetzelfde verwijt als veel it-managers: dat ze onvoldoende klantgericht zijn. Samenwerking, focus en netwerken zijn ook voor de technomarketeer zeer belangrijke instrumenten.

M

‘Technostarter net als it-manager onvoldoende klantgericht’

iddelgrote en kleine bedrijven, waaronder start-ups, vormen vanwege de dynamiek die ze veroorzaken een belangrijk onderdeel van de Nederlandse economie. Binnen de groep startende bedrijven in Nederland krijgen start-ups in technologische markten speciale aandacht en worden ze door onder andere de overheid als steeds belangrijker gezien. Ze realiseren een relatief hogere omzet, groeien sneller en zijn vaak innovatiever dan ‘gewone’ starters. Start-ups hebben dus directe positieve effecten op de economie, maar in technologische markten kunnen ze ook een positief indirect effect op aanwezige marktpartijen veroorzaken. Deze bestaande spelers worden gedwongen zelf ook te innoveren. Prijzen blijven zo op een competitief niveau. Internationaal gezien loopt Nederland echter behoorlijk achter wat het aantal start-ups in technologische markten betreft. Daarom is het wenselijk de overlevingskansen van deze start-ups in technologische markten te vergroten, onder andere door groei te stimuleren. Om dat voor elkaar te krijgen, is effectieve inzet van marketing noodzakelijk. De FUD-factor Uit ons onderzoek blijkt dat marketing bij startups in technologische markten een belangrijk groeiprobleem vormt. Start-ups beschikken over relatief weinig middelen. Ook zijn ze veelal technisch georiënteerd, waardoor de marktgerichtheid te wensen overlaat. Een marketingplan ontbreekt vaak in zijn geheel. Daarnaast hebben ze te maken met de kloof (chasm) tussen early adopters en early majority. Een ander belangrijk kenmerk van technologische markten is het bestaan van de fudfactor bij (potentiële) klanten. Dit houdt in dat er bij klanten relatief veel angst (fear), onzekerheid (uncertainty) en twijfel (doubt) bestaat. Deze angst, onzekerheid en twijfel hebben in grote

14


mate te maken met de innovativiteit van het product of de gebruikte technologie achter het product. Het gaat hierbij vaak niet om incrementele maar om radicale verbeteringen. Lessen uit de praktijk Om inzicht te krijgen in hoe marketing voor technologische start-ups kan bijdragen aan groei, is onderzoek gedaan naar een effectieve inzet van de marketingmix door start-ups. Er komen zes belangrijke lessen naar voren. 1. Benadruk de toegevoegde waarde van het product voor de klant. Dit geldt op zich natuurlijk voor iedere onderneming en ieder product. Het probleem is dat start-ups in technologische markten vaak meer de nadruk op functionele eigenschappen leggen terwijl het juist essentieel is om de toegevoegde waarde van het product duidelijk te maken aan (potentiële) klanten. Welk probleem lost het product op? Welke behoefte vervult het? 2. Gebruik netwerkmarketing. Netwerkmarketing is een zeer geschikte optie voor start-ups in technologische markten, omdat hiervoor betrekkelijk weinig middelen nodig zijn. Zo kan een start-up met beperkte middelen toch nieuwe klanten vinden en informatie vergaren. In de praktijk blijkt dat netwerkmarketing ook gebruikt wordt om informatie over de marktontwikkeling te verzamelen. Hiervoor netwerken start-ups dan vooral met afnemers, en in mindere mate ook met leveranciers en concurrenten. De informatie wordt vooral signalerend gebruikt; er vindt weinig toetsend marktonderzoek plaats. Voor start-ups die ook via digitale distributiekanalen afzet (wensen te) genereren, wordt gerichte en doelgroepspecifieke communicatie aangeraden.

3. Betrek de eerste gebruikers van het product bij de verdere ontwikkeling ervan. Dit kan op drie manieren bijdragen aan de sprong van early market naar mainstream market. Ten eerste kan het inzicht geven in hoe het huidige product verder moet worden ontwikkeld. Daarnaast kunnen nieuwe producten worden ontwikkeld naar aanleiding van de informatie die van gebruikers wordt verkregen. Verder draagt deze informatie eraan bij dat de positionering van het product wordt verduidelijkt. Bij de eerste gebruikers wordt namelijk steeds helderder welke behoefte het product precies vervult. 4. Focus eerst op één strategisch marktsegment. Vanwege het gebrek aan middelen van start-ups is het wenselijk om eerst één strategisch marktsegment te benaderen. Er moet worden gekozen voor één betrekkelijk klein segment, waarin het bedrijf dan in relatieve rust zijn naam kan vestigen en een eerste omzetgroei kan realiseren. Zo kunnen middelen worden opgebouwd om gemakkelijker de sprong te maken naar andere, veelal grotere segmenten. 5. Maak gebruik van productdemonstraties. Start-ups hebben niet de middelen voor grootschalige promotiecampagnes via de gevestigde media. Daarnaast zijn de eerste gebruikers moeilijk te bereiken. Omdat het vaak gaat om een specifieke doelgroep zijn de traditionele media niet alleen te duur maar ook ineffectief. Het belangrijkste doel van promotie is een afname van onzekerheid bij (potentiële) klanten. Productdemonstraties zijn dan het meest geschikt, omdat daarbij de toegevoegde waarde van het product kan worden aangetoond en tegelijkertijd persoonlijk contact kan worden gelegd. 6. Zorg voor structureel overleg tussen de r&dafdeling en de marketingafdeling. R&d ontwikkelt producten vanuit een technologische invalshoek. Marketing streeft naar het bevredigen van de behoeften van de klant. Dit leidt tot botsingen. Die zijn in de praktijk wel eens lastig maar ook zeer noodzakelijk. De natuurlijke spanning tussen de r&d- en marketingafdeling zorgt voor een bepaalde creatieve energie. Bij het integreren van beide functies gaat deze spanning verloren. Een goede afstemming en regelmatig overleg tussen de afdelingen is echter wel essentieel.

•

Ouke Pieter Arts is managementconsultant bij PricewaterhouseCoopers Advisory; contact: [email protected]. Wim Woning is verbonden aan de Faculteit Economie & Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen; contact: [email protected].

Standbeeld te Korfu van Achilles met buit

Belangrijkste bronnen: G.A. Moore (1999). Crossing the chasm: marketing and selling high-tech products to mainstream customers. Oxford: Capstone. D. Carson (1990). Some exploratory models for assessing small firms’ marketing performance (a qualitative approach). European Journal of Marketing 24 (11), p. 8-51. D. Carson (1993). A philosophy for marketing education in small firms. Journal of Marketing Management 9 (2), p. 189-204. M.M. Stone, & C.G. Brush (1996). Planning in ambiguous contexts: the dilemma of meeting needs for commitment and demands for legitimacy. Strategic Management Journal 17 (8), p. 633-652. D. McCartan-Quinn & D. Carson (2003). Issues which impact upon marketing in the small firm. Small Business Economics 21(2), 201-213. E.M. Rogers (2004). Diffusions of innovations. New York: Free Press.

De kloof overbruggen

De eerste klanten (innovators en early adopters) van start-ups in technologische markten zijn vaak technisch georiënteerd en kopen het product vanuit deze oriëntatie. Prijs en eventuele onontwikkelde elementen van het product of de dienst zijn voor hen minder belangrijk. Sterker: zij spelen vaak een rol in de verdere ontwikkeling van het product of de dienst. Dit zorgt voor de eerste afzet. Na deze groep eerste gebruikers moet de sprong worden gemaakt naar de early majority. Deze sprong wordt crossing the chasm genoemd. De overgang verloopt vaak niet geleidelijk of soepel, want start-ups moeten hierbij van een technische focus veranderen naar een meer marktgerichte benadering. De marketingmixvariabelen lijken bij uitstek geschikt om overbrugging van de kloof eenvoudiger te maken. nr 3 • 20 februari 2008

15

MANAGEMENT

Onderhandel als een rechercheur

ConsUltants beter dan aCademiCi Volgens econoom en filosoof Onno Bouwmeester leveren academische onderzoekers minder goed werk dan echte adviseurs. Hij concludeert dit in een vergelijkend onderzoek naar het advieswerk van consultants en economen. In januari 2008 promoveerde Bouwmeester op dit onderwerp. Uit een analyse van adviesrapporten van consultants en economen over de groei van Schiphol en de liberalisering van de elektriciteitsmarkt blijkt dat de argumenten van academici minder evenwichtig zijn. Zij baseren zich niet op een goede adviestheorie. Daarnaast zijn academische contractonderzoekers het vaker met elkaar oneens en nemen ze het niet zo nauw met hun eigen academische standaards. Dat maakt hun kritiek op consultants – hun onderzoek zou quick and dirty zijn - hypocriet. Bron: Management en Consulting

Onderhandelen is een spel van geven en nemen. Maar ook en vooral: een speurtocht naar infor matie. Het is zaak zo veel mogelijk te weten te komen over de situatie en de betrokkenen. -

V

eel onderhandelaars denken te weten wat de overwegingen van de andere partij zijn. Ze doen dan ook geen moeite om daar verder naar te informeren. Dat kan een cruciale fout zijn. Vaak leggen onderhandelaars schijnbaar onmogelijke voorwaarden en eisen op tafel. Als je boven water weet te halen wat de reden daarvan is, kan dat bijdragen aan een goede afloop. Een goede onderhandelaar gaat daarom te werk als een ervaren rechercheur: hij graaft net zolang door tot hij precies weet wat er speelt. Dat houdt het volgende in: - Zoek uit waarom de tegenpartij wil wat hij wil. - Zoek uit met welke beperkingen de tegenpartij te maken heeft en ruim ze uit de weg. Juridische overwegingen, bedrijfspolitiek, angst voor

-

precedentwerking, verplichtingen aan derden, tijdsdruk – het zijn allemaal factoren die een gunstig onderhandelingsresultaat in de weg kunnen staan. Zie eisen als kansen. Beschouw schijnbaar onredelijke eisen van de tegenpartij als uitgangspunt voor verder onderzoek naar zijn behoeften en belangen. Bepaal vervolgens welk aanbod je daar tegenover kunt stellen. Blijf aan tafel, ook als de onderhandelingen zijn stukgelopen. Zelfs als een deal er echt niet in zit, is het zinvol om informatie te blijven inwinnen. Het levert je kennis op die van nut kan zijn bij toekomstige onderhandelingen. En het kan je beter inzicht geven in strategieën van andere spelers binnen en buiten je bedrijfstak. Bovendien: soms wint de aanhouder inderdaad en leidt je vasthoudendheid alsnog tot een succesvolle deal.

Bron: Harvard Business Review

sHortlist managementboeken Zes boeken zijn genomineerd voor de titel Managementboek van het Jaar 2008: - Antoine van Agtmael - De nieuwe multinationals (Business Contact) - Monic Buhrs & Elisa de Groot - Stratego voor vrouwen (Academic Service) - Roland & Rogier van Kralingen - De groeimotor (Pearson Prentice Hall) - Hans van der Loo, Jeroen Geelhoed & Salem Samhoud - Kus de visie wakker (Academic Service) - Mathieu Weggeman - Leidinggeven aan professionals? Niet doen! (Scriptum) - Koos de Wilt - Rembrandt Inc. (Nieuw Amsterdam) De prijs wordt op 11 maart 2008 uitgereikt tijdens het Managementboekengala in De Rode Hoed in Amsterdam.

Bewonderd in Britannië Welke Britse bedrijven hebben de beste reputa tie bij Britse managers?

BRITAIN’S MOST ADMIRED COMpANIES 2007

D

e Britain’s Most Admired Companies-ranking heeft een nieuwe, geheel onverwachte nummer 1: de fameuze retailer Marks & Spencer, een bedrijf dat vijf jaar geleden nog in zwaar weer verkeerde. M&S stond vorig jaar nog op nummer 17. Supermarkt Tesco, die de ranglijst een aantal jaren achtereen heeft aangevoerd, is gezakt naar 2. Tv-bedrijf BSkyB stijgt van 41 naar 3 en lijkt daarmee eindelijk als respectabel bedrijf te worden beschouwd. BSkyB wordt geleid door James Murdoch, zoon van Rupert. Veel grote namen deden het slecht. BP zakt van 3 naar 19, Cadburry Schweppes van 9 naar 47, AstraZeneca van 11 naar 51, Shell van 39 naar 60, Vodafone van 22 naar 86, BT Group van 38 naar 124. Management Today, december 2007

16


•

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

(17) Marks & Spencer (1)Tesco (41) BSkyB (13) Serco Group (2) Johnson Matthey (7) Icap (18) JSainsbury (53) Capita Group (19) Digeo (8) Rolls-Royce (12) Berkeley Group (52) Marshalls (-) Aggreko (16) Unilever (4) GlaxoSmithKline

•

column

Charles Groenhuijsen

Mag een middagdutje op kantoor?

Turbo-tuk of superslaapje Er is nu zelfs een heus boek over geschreven. Dus is het – na jaren van schandelijke verwaarlozing – de hoogste tijd om het verschijnsel eindelijk serieus te nemen: Het dutje op kantoor!

veteraan als het om werkslaapjes gaat. Na jarenlange training weet ik dat een minuut of twintig voor mij genoeg is. Ik word dan als een zonnetje wakker. Anderen houden het op minimaal een half uur, maximaal een uur.

“Take a nap! Change your life” heet het; geschreven door Sara Mednick. Ze studeerde aan Harvard en adviseert grote bedrijven. Geen sufferd dus. Integendeel. Ze heeft wetenschappelijk aangetoond wat iedereen weet. Na de lunch heb je het effe moeilijk. Klein wegtrekkertje.

Te kort slapen heeft weinig effect. Van te lang (en dus heel diep) slapen word je sloom en krijg je een pokkenhumeur (Meneer Jansen, iedereen is al lang weer wakker. Maar u ligt nog steeds te ronken! Hoogste tijd!).

Het hele dierenrijk doet een tukje Waarom gaat het hele dierenrijk na het eten uitrusten behalve het allerslimste dier van de schepping? De mens gaat immers meteen als een dolle aan het werk. Hebben al die tukkende beesten ongelijk? Nee toch?

Het lijkt me een prachtige opdracht voor u en uw collega’s. U kunt van de power nap een groepsgebeuren maken. De hele Afdeling ‘Debiteuren/Crediteuren’ slaapt vredig en wijst voor de hele groep per keer een slaapchef aan die opneemt hoe lang iedereen slaapt.

Waarom gaat het hele dierenrijk na het eten rusten behalve het slimste dier van de schepping? Sara Mednick: “De bedrijfsleiding moet erkennen dat een ‘power nap’ niet ten koste van productiviteit gaat. Je hoeft je er ook niet voor te schamen. Het is net als met thuiswerken. Dat had een slechte naam. Het was voor luie mensen. Tot bazen erachter kwamen dat je meer uit mensen haalt, als je ze thuis laat werken.” Geen grap dus: slapen in de baas zijn tijd. Integendeel. U bent na een lekker middagslaapje scherper, creatiever en in een beter humeur. Wat wil uw baas nog meer? Zelfs in het ijverigste land ter wereld – Japan dus – is het een rage! Waarom niet in Nederland? Slapen op kantoor moet in de CAO niet alleen worden toegestaan. Het moet verplícht worden. Wie de regel overtreedt, krijgt fikse straf. (Wie verzint een passende sanctie?) En nou wil ik niet pochen maar ik hield ruim drie jaar geleden al een wakker betoog voor de dagelijkse ‘power nap’. Ziet u de energieke, vrolijke foto bij deze column? U raadt het al: de foto is genomen vlak na zo’n verkwikkende minisiësta. Slapen als groepsgebeuren De vraag is hoe lang je moet dutten om er maximaal effect van te hebben. Ik ben een

Ik weet wel waarom iedereen weet dat het nuttig is maar bijna niemand het doet. We schamen ons een beetje. Slapend zie je er niet altijd op je voordeligst uit (Oei, ik zie de mobieltjes met ingebouwde camera al in de aanslag). En je kunt slapend ongewenste geluiden en luchtjes voortbrengen. Ook niet fijn. Maar voor elk probleem is een oplossing. Ik wandel tijdens een lange werkdag wel eens naar mijn geparkeerde auto. Stoel achterover. Wekkertje in mijn mobieltje zetten en snurken maar. Doe me een lol. Doe het nu eens gewoon. Sweet dreams!

PS. Ik heb me suf sitten prakkizeren – ik werd er een beetje moe van! – over een passende Nederlandse term voor ‘power nap’. Niet kunnen verzinnen. ‘Superslaapje’ komt in de buurt. Of ‘turbotukje. Betere suggesties? Welke uitgeslapen lezer weet raad?

Charles Groenhuijsen nr 3 • 20 februari 2008

17

MANAGEMENT

Nederland in trek

beter leren verkoPen Een ict-afdeling beschikt over waardevolle mensen en producten die binnen en buiten

De jonge werknemers zijn op, werknemers worden steeds flexibeler en Nederland wordt aantrekkelij ker voor buitenlands talent. Dat zijn de arbeidsmarkttrends voor 2008.

de organisatie moeten worden ‘verkocht’. In de ict-branche zijn de verkoopvaardigheden echter slecht ontwikkeld. Ictmanagers en ict’ers moeten hun verkoopcompetenties daarom vergroten. Zij kunnen dan duidelijk maken wat de relevantie van goed georganiseerde ict is, zodat het ictbudget op peil kan worden gehouden. Psycholoog en antropoloog Clotaire Rapaille karakteriseert de archetypische verkoper als een ‘happy loser’: hij weet dat het vaker niet dan wel lukt om een deal

W

ervingsbureau G-Recruitment ziet een aantal belangrijke trends op de huidige arbeidsmarkt. Ten eerste: er is een gebrek aan jonge werknemers. De komende jaren is er veel uitstroom van 55-plussers, en er zijn onvoldoende jongeren om hen te vervangen. De huidige schaarste is nauwelijks een gevolg van de economische groei. Het is een demografische - en dus duurzame – realiteit. De tweede trend is dat werknemers steeds flexibeler worden. De groep ‘interimmers’, zzp’ers en freelancers groeit aanzienlijk. In deze tijden van arbeidsschaarste is de werknemer de baas. Dat kan onvermoede voordelen hebben voor vrouwen. Als interimmer kan een vrouw bijvoorbeeld drie dagen

te sluiten maar laat zich daardoor niet ontmoedigen. Goede verkopers hebben twee cruciale eigenschappen: empathie en ego. Ict-managers met empathisch vermogen luisteren actiever naar de wensen van klanten en werken doelgerichter. Bron: Tiem

werken met behoud van een baan op hoog niveau, terwijl dezelfde baan in vaste dienst vaak minstens een vierdaagse werkweek vereist. Wellicht het meest profiteren hoogopgeleide dertigers en veertigers die ad-interim werken: in steeds meer sectoren verdienen zij drie tot vier keer meer dan een werknemer in vaste dienst. De derde belangrijke trend is dat Nederland steeds aantrekkelijker wordt voor technici uit Oost-Europa, ict’ers uit Azië, accountants uit Taiwan en Spanje en ander jong buitenlands talent. Dat komt door de stijgende salarissen. Bovendien is het goed toeven in Nederlandse steden, die vaak een internationale ambiance hebben. Nederlandse bedrijven staan te springen om goed opgeleid personeel en het buitenland heeft genoeg goede vakmensen in de aanbieding. Belangrijke leveranciers op dit vlak zijn onder meer Portugal, Spanje, Brazilië, ZuidAfrika en Scandinavië.

•

gebrUik meisJesnaam! Getrouwde vrouwen die carrière willen maken, kunnen beter hun meisjesnaam aanhouden. Dan zijn de carrièrekansen namelijk groter en is het salaris aanzienlijk hoger. Beide namen gebruiken helpt niet: dat heeft hetzelfde effect als alleen de naam van je man gebruiken. Dit blijkt uit experimenteel onderzoek van TIBER (Universiteit van Tilburg). Getrouwde vrouwen die hun meisjesnaam gebruiken, worden gezien als ambitieuzer, intelligenter en onafhankelijker. Zij worden sneller aangenomen en verdienen beter – om precies te zijn gemiddeld € 861,21 per maand meer dan

Bron: G-Recruitment

Vergaderen kost miljarden Vergaderingen zijn stille geld verslinders. Ze slurpen onge merkt miljarden op. Slimme inzet van ict kan helpen.

G

rote bedrijven schatten hun vergaderkosten meestal twee tot drie keer te laag in. Sterker: niemand heeft eigenlijk zicht op de algehele kosten, doordat ze worden toegeschreven aan tal van budgetten en businessunits. Vergaderkosten hebben niet de aandacht van het topmanagement, en zoiets als vergadermanagement bestaat (nog) niet.

vrouwen die de naam van hun man gebruiken. In Nederland behoudt slechts 15% van de getrouwde vrouwen hun eigen naam. Bron: Tilburg Institute for Behavioral Economics Research

18


Veel meetings worden ad hoc gepland - door administratief medewerkers - zonder centrale coordinatie. En door de decentrale inkoop (vervoer, accommodatie, catering) lopen bedrijven volumekorting mis. Ondernemingen kunnen al snel 20 tot 30 procent op de vergaderkosten besparen met centrale registratie, inkoop en coördinatie. Maak bijvoorbeeld een vergaderportaal op intranet, met een vergaderkalender waarop vergaderingen en bijbehorende data organisatiebreed worden ge-

registreerd, een voorkeurleveranciersdatabase om kosteneffectief gezamenlijk te kunnen inkopen, elektronische offerteaanvraagformulieren om het biedproces te standaardiseren en stroomlijnen, en een lijst met hotels en vergaderruimte om kwantumkorting te halen en annuleringskosten te tackelen. Als er meer zicht is op de kosten, zullen er veel vaker kosten/baten-afwegingen worden gemaakt.

•

Bron: The Conference Board Review

Verliezen in twee jaar met 40 procent gestegen

Helft organisaties slachtoffer fraude Bijna een op de twee organisaties is de afge lopen twee jaar het slachtoffer geworden van enigerlei vorm van fraude. De gemiddelde verlie zen door fraude zijn in twee jaar met 40 procent gestegen. Ongeveer de helft van de daders komt uit de organisaties zelf. Een vijfde daarvan werkt op de hoogste managementniveaus.

I

n de afgelopen twee jaar is het directe financiële verlies dat organisaties lijden met 40 procent gestegen van gemiddeld 1,2 miljoen euro naar 1,7 miljoen euro. Wereldwijd bedraagt het totale schadebedrag aan ontdekte diefstallen, verduistering, corruptie en bedrijfsspionage minstens 5,6 miljard euro. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse Global Economic Crime Survey van PricewaterhouseCoopers onder 5400 organisaties, waarvan 150 Nederlandse. Vooral grotere organisaties zijn kwetsbaar voor fraude. In eenderde van de gevallen wordt bij ontdekking geen aangifte bij de politie gedaan uit vrees dat de naam van de organisatie wordt beschadigd. Bij corruptie wordt de politie gemiddeld in de helft van de gevallen ingeschakeld. Daders Van de organisaties die slachtoffer zijn geweest van fraude meldt 88 procent dat hun merknaam en het personeelsmoraal onder de fraude heeft geleden. 84 procent geeft aan dat het hun relatie met andere organisaties heeft beschadigd en voor hogere kosten van hun omgang met regelgevende instanties heeft gezorgd. 69 procent zegt dat hun aandelenkoers nadelig is beïnvloed. Opmerkelijk is dat de helft van alle daders afkomstig is uit de organisatie zelf. De andere helft bestaat uit klanten, leveranciers en zakenpartners. De typische economische delinquent is een man van tussen de 30 en 50 jaar die meer dan zes jaar bij een organisatie werkt. Eenvijfde daarvan komt uit het hogere management. Eenderde van de daders werkt langer dan tien jaar bij dezelfde baas. In West-Europa komen daders uit het hogere management veel makkelijker onder aangifte van een strafbaar feit uit dan lager geplaatsten. Bij 40 procent van de gesnapte topmanagers en bij 61 procent van het echelon daaronder wordt aangifte gedaan bij justitie. Bij senior- en topmanagers wordt wel vaker gevangenisstraf geëist (62 procent) dan lager personeel (31 procent).

Fraudegevoelige sectoren Geen enkele sector ontkomt aan fraude, maar er zijn verschillen. Fraude komt het meest voor in de verzekerings- en detailhandelsector (57 procent), gevolgd door de publieke sector (54 procent), financiële dienstverlening (46 procent) en de automobielsector (44 procent). Welke soorten fraude het meest voorkomen in een per sector, hangt af van de typische operationele kenmerken van die sector. Diefstal (30 procent) komt het meeste voor. Inbreuk op intellectueel eigendom werd door 15 procent van de organisaties gemeld, corruptie en omkoping door 13 procent, boekhoudkundige fraude door 12 procent en witwasoperaties door 4 procent. Verder blijkt er een direct verband te zijn tussen de grootte van een organisatie en het voorkomen van fraude. Van de organisaties met vijfduizend werknemers of meer meldt 62 procent fraude te hebben meegemaakt. Dit percentage daalt naar 52 procent voor organisaties met duizend tot vijfduizend werknemers en naar 32 procent voor kleine bedrijven (minder dan 200 werknemers). 43 procent van de fraudegevallen werd in eerste instantie ontdekt via een klokkenluidersregeling of een verkregen tip. In slechts 19 procent van de gevallen werd de fraude ontdekt door - op zich - de meest effectieve controlemaatregel: interne controle. Dit onderstreept het belang van een transparante bedrijfscultuur die werknemers in staat stelt om onjuist gedrag te herkennen en aan te geven.

Helft van alle daders af komstig uit bedrijven zelf

•

Bron: PricewaterhouseCoopers - Global Economic Crime Survey 2007


19

Overstappen op VoIP hoeft niet ingrijpend te zijn. Waarom zou u uw bestaande infrastructuur vervangen? Wij doen u een beter voorstel. Microsoft introduceert een nieuwe VoIP-oplossing, waarbij het niet draait om vervanging van de hardware, maar om toevoeging van software. Uw PBX, gateways en zelfs de bestaande telefoontoestellen kunnen daarbij in gebruik blijven. U stapt over op VoIP via software, die volledig integreert met Active Directory®, Microsoft® Office, Microsoft Exchange Server en uw PBX. Zo haalt u met deze nieuwe, op software gebaseerde VoIP-oplossing van Microsoft het maximale uit uw huidige telefonieinvestering. Een grote verandering, door alleen de software te vernieuwen. Lees er alles over op microsoft.nl/voip

MANAGEMENT

Businessunit achterhaald

lieFdesContraCt is Hot Steeds meer bedrijven laten werknemers een ‘liefdescontract’ tekenen waarin ze beloven een eventuele relatie op de werkvloer zonder haat en nijd af te sluiten. In Amerika wordt het al bij een kwart van de bedrijven aan het arbeidscontract toegevoegd. Via het liefdescontract verplicht een werknemer zich een relatie aan het hoofd personeelszaken te melden, zodat er na een breuk geen klachten kunnen worden ingediend en zodat niemand het bedrijf voor de rechter kan slepen. Ook moeten werknemers ervoor zorgen dat een avontuurtje hun professionele gedrag niet negatief zal beïn-

De komende jaren zal de manier waarop (grote) ondernemingen worden georganiseerd en aangestuurd drastisch veranderen. Het sinds midden jaren tachtig uiterst populaire business unitmodel kan sommige nieuwe uitdagingen namelijk niet aan.

G

rilligere markten, wispelturiger consumentengedrag en de roep vanuit de kapitaalsmarkt om veel meer synergie binnen een onderneming dwingen tot een nieuw organisatiemodel: de multidimensionale organisatie. In Nederland wordt al met dit model gepionierd door ondernemingen als Albert Heijn Company, Asml, ABN Amro en IBM. Dat blijkt uit onderzoek van prof. dr. Hans Strikwerda (Nolan Norton Institute; Universiteit van Amsterdam). De multidimensionale organisatie wordt ingericht en bestuurd over meerdere dimensies, zoals product, marktsegment, account en regio. Omzet en winst worden simultaan over elk van deze dimensies gerapporteerd binnen de gebruikelijke frequentie van de interne managementcontrolerapportages. De voor de diverse dimensies

vloeden. Bron: Sunday Telegraph

Werknemers blĲ met baas Werknemers schatten de kwaliteiten van hun leidinggevenden hoog in. Zij geven hun leidinggevende gemiddeld een 8,4. Leidinggevenden geven zichzelf ‘slechts’ een 7,7. Dat blijkt uit onderzoek van Unique Uitzendburo in samenwerking met TNO Kwaliteit van Leven en de Universiteit Twente.

verantwoordelijke managers zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de resultaten van de totale onderneming. Zij worden hierop individueel én gezamenlijk aangesproken en afgerekend. Deze gezamenlijke verantwoordelijkheid betekent een breuk met het managementdenken van de afgelopen decennia, waarin een grote plaats was ingeruimd voor het ondernemerschap en de autonomie van businessunit-managers. Team-play is de standaard voor de manager van de toekomst. De overgang naar een multidimensionale organisatie betekent een fundamentele verandering ten opzichte van de businessunit-organisatie en vereist nieuwe vaardigheden van (top)managers. Toch is Strikwerda niet pessimistisch over het aanpassingsvermogen van ondernemingen. De nieuwe (internet)generatie managers is opgegroeid met het gedrag dat nu van hen wordt gevraagd. En voor de top zijn agressieve aandeelhouders die maximaal rendement eisen een extra reden om het idee van de multidimensionale organisatie te omarmen. Bron: Hans Strikwerda - Van unitmanagement naar multidimensionale organisaties

•

Hoe sluit je deals? Hoe kom je als itmanager tot goede deals met businesspart ners? Enkele tips van het Britse hradviesbureau The Mind Gym. - Hanteer een langetermijnperspectief. Elke deal is een bouwsteen van een zakelijk samenwerkingsverband. Doe indien nodig kleine concessies ten gunste van het grotere plaatje. - Onderhandel je met de juiste persoon? Je kunt alleen deals sluiten met de uiteindelijke beslisser. Probeer in een vroeg stadium uit te vinden wie dat is. - Pas je aan aan de stijl en persoonlijkheid van degene met wie je onderhandelt. - Werk in kleine stapjes toe naar de uiteindelijke deal. Deals worden zelden in één bijeenkomst gesloten. Al onderhandelend kom je steeds tot overeenstemming op kleine punten totdat – meestal pas na enkele maanden – de deal rond is.

slĲmen Werkt Iemand vleien, complimenteren, aandachtig naar hem of haar luisteren, lachen om grapjes, puur en alleen om in de smaak te vallen: het werkt allemaal, zegt prof. Roos Vonk. Zelfs als het lijdend voorwerp twijfelt aan je oprechtheid. Wat overigens zelden gebeurt. Want mensen herkennen slijmgedrag tegenover iemand anders weliswaar direct maar tegenover zichzelf veel minder; men vindt de slijmerd doorgaans geloofwaardig en aardig. Daarom verkopen verkopers die erop los slijmen twee keer zo veel als verkopers die gewoon aardig zijn. En daarom geven leidinggevenden eerder een bonus aan werknemers die tegen ze slijmen.

22


-

-

Geef altijd een deadline aan voor het afronden van de deal. Tegen de tijd dat de deal gesloten wordt, moeten de voorwaarden en afspraken 100 procent helder zijn.

-

Mondelinge overeenkomsten moeten zo snel mogelijk schriftelijk worden bevestigd en ondertekend. Daarna pas is het tijd voor knallende champagnekurken.

Bron: Management Today

•

De redactie van IT Executive discussieert maandelijks met leden uit de Nederlandse online community van it-managers CIOnet over een actueel thema. Dit keer is het onderwerp de voortschrijdende juridificering van IT. Terwijl uit onderzoek blijkt dat een productieve werkrelatie tussen de IT en ‘de business’ het beste gedijt in een informele sfeer, steken organisaties steeds meer energie in service level agreements (sla).

De stelling

Juridificering van IT ondermijnt samenwerking “Sla’s zijn nodig, maar hebben beperkte waarde”

“Papierwinkel moet niet de dienst uit gaan maken”

Petra van Spronsen (DSM)

Hans Duym (Gasunie)

“Ja daar ben ik het mee eens”, zegt Petra van Spronsen, business information manager bij DSM. “Dat wat op papier staat, gaat een eigen leven leiden. Afdelingen kunnen zich echt achter zo’n slaovereenkomst verschuilen. Dit is wat er afgesproken is, dus dit is wat je krijgt, krijg je dan te horen. Of je het nu nodig hebt of niet. Terwijl je bij de introductie van een nieuw systeem nooit precies weet wat je ervan moet en kunt verwachten. Dus als je wel met dergelijke overeenkomsten werkt, is het beter om deze niet vanaf dag één al te letterlijk te nemen. Daarnaast doe je er goed aan om deze overeenkomsten periodiek tegen het licht te houden. Dus die papierwinkel moet niet de dienst uitmaken, je moet zelf communiceren. Ik zit regelmatig met belangrijke gebruikers en het management van afdelingen om tafel om te horen wat er speelt zonder deze sla’s in mijn hand! Verder kom je soms alsnog met lege handen te staan, ook al heb je uptime en escalatieprocedures nog zo uitvoerig beschreven. Dat is bijvoorbeeld het geval als bij de ondersteuning van een systeem een gedeelte van de diensten uitbesteed is. Als er dan een user belt met een probleem en de applicatieman zegt dat het aan het netwerk ligt of omgekeerd, en beide diensten zijn bij verschillende leveranciers belegd, dan zie je in de praktijk dat de eindgebruiker onacceptabel lang met het probleem blijft zitten. Als niet één partij alle schakels overziet dan is zo’n uitgeschreven overeenkomst heel lastig waar te maken. Kijk maar naar de uitbestedingsovereenkomsten uit het verleden. Er zijn nogal wat frustraties geweest over hoog gespannen verwachtingen die niet zijn waargemaakt. Toch is ook dan het papier uiteindelijk van beperkte waarde. In de praktijk komt het zelden tot rechtszaken bijvoorbeeld. Er ligt nogal wat reputatieschade op de loer en de leverancier heeft de macht om hele bedrijfsprocessen lam te leggen.”

“Sla’s zijn wel nodig, maar hebben een beperkte waarde”, zegt Hans Duym manager supply en it-infrastructure bij Gasunie. “Ik kom het vaak tegen dat interne klanten niet helemaal tevreden zijn terwijl IT zijn sla’s keurig gehaald heeft. Voor het leveren van een computer bijvoorbeeld voor een nieuwe medewerker krijgt IT standaard drie dagen de tijd. Meestal wordt zo’n pc een week van tevoren aangevraagd en komen we keurig die afspraak na. Het komt ook wel eens voor dat een dure adviseur per direct aan de slag moet. Als zo iemand drie dagen moet wachten, omdat applicaties alleen via een Gasuniedesktop te benaderen zijn, dan komt hier terecht veel gezeur over. Als het echt belangrijk is, dan volgt er een escalatie zodat het probleem verholpen wordt. Aan de andere kant is het ook zo dat als IT zijn afspraken door overmacht niet na kan komen de interne klant ook begrip toont mits er een goede uitleg is. Tot nu toe komt het dan ook nauwelijks voor dat mensen elkaar met dossiers om de oren slaan. Dat komt ook omdat iedereen elkaar goed kent. Er werken 1500 mensen bij Gasunie. Als er wel eens een probleem is, dan loopt dat niet uit de hand omdat je elkaar goed kent. Maar of die cultuur onveranderd blijft weet je niet. Gasunie heeft bijvoorbeeld een Duits bedrijf overgenomen. Dat kan van invloed zijn op de manier waarop de mensen hun contacten met elkaar organiseren. Mensen die elkaar minder goed kennen gaan over het algemeen wat eerder op hun strepen staan. Daarnaast gaat Gasunie meer it-activiteiten uitbesteden. Het is goed om die activiteiten scherper aan te sturen.”


23

technologie

Investeringen in nieuwe centra komen eigenlijk te laat

Krapte op de datacenter-markt Door Lucas Megens

Cold corridor in het nieuwe datacenter van KPN in Aalsmeer. Warme en koude lucht worden in de zaal gescheiden gehouden.

De datacenter-eigenaren kwamen na de dotcom-crash uit een diep dal. Inmiddels heerst er weer krapte op de markt en wordt flink geïnvesteerd in nieuwe en bestaande locaties. IT Executive sprak met een aantal partijen over de stand van zaken. “Als ‘colocation’-aanbieder moet je dicht bij je klanten zitten.”

E

r heerst krapte op de Nederlandse datacenter-markt. Dat maakt het bijvoorbeeld voor ‘colocation’-aanbieders moeilijk om hun bestaande en nieuwe klanten te bedienen. Iemand die

nu nieuwe systemen wil onderbrengen, kan daarmee niet meer overal terecht. Zo kan Xs4All, tegenwoordig een onderdeel van KPN, al bijna een jaar geen losse systemen meer plaatsen. Een andere ‘colocation’-aanbieder klaagde dat het enorm veel problemen oplevert als zijn huidige klanten willen uitbreiden. Daarvoor moet het bedrijf de eigen servers uit de rekken halen en naar andere datacenters verhuizen. Gevolg is dat het bedrijf zijn systemen en die van zijn klanten over een hele zwik datacenters verspreid heeft zitten. Omdat voor elke locatie weer nieuwe overeenkomsten met telecom-providers moeten worden afgesloten, is dat inmiddels niet meer alleen een bijzonder onhandige maar ook een dure toestand aan het worden. Oorzaak krapte Opvallend genoeg is de huidige krapte in datacenter-ruimte juist ontstaan vanuit een situatie van overvloed. Op het hoogtepunt van de dotcom-gekte werd er enorm veel gebouwd. Na de crash bleef het leeuwendeel van die rekken echter ongebruikt achter. “Er is toen veel gesloten of doorverkocht,” vertelt Alexandra Schless, algemeen directeur van TelecityGroup Nederland. “In de jaren daarop stond er veel leeg, en het heeft wel een tijd geduurd voordat die ruimte weer kon worden verhuurd. De technologie stond in de tussentijd echter niet stil. “Datacen-

24


ters werden toen ontworpen voor een gemiddeld verbruik van 750 tot 1000 Watt per rek. Er draaide toen relatief veel telecom-apparatuur, die toch een stuk minder verbruikt dan it-systemen. Tegenwoordig ligt het gemiddelde verbruik op 2 tot 4 kWatt.” Die toename in het verbruik heeft met name consequenties voor de koeling. Moderne systemen met hoge dichtheid als ‘blades’ en 1U-‘pizzadozen’ kunnen dan ook niet zomaar ingeprikt worden. “Koeling is daarin de bepalende factor,” aldus Schless. “Zolang je nog capaciteit hebt, kun je uitbreiden. Dat betekent wel dat je ruimte moet inruilen voor koeling. Als een rek het dubbele verbruikt van je ontwerp capaciteit, moet je daarvoor ook een dubbel aantal vierkante meters toewijzen.” Hetzelfde geldt ook binnen een rek. Als je geen slots open laat, wordt het rek te warm. “Op die manier kun je wel je klanten blijven bedienen.” Opwaarderen van datacenter Om de hogere vermogens per vierkante meter goed te kunnen faciliteren, zijn alle datacentereigenaren continu bezig om te verbouwen. “Met de overname van Enertel kregen we er een datacenter in Aalsmeer bij,” vertelt Max Alias, programmamanager CyberCenter Services bij KPN. “Hoewel het sterk verouderd was, hebben we dat datacenter kunnen migreren naar moderne technologie. De eerste fase is in

2006 afgerond, fase 2a vorig jaar, en dit jaar maken we dat af. Dan hebben we dik 4000 m2 netto ruimte beschikbaar. We kunnen daar gemiddeld 1500 Watt per vierkante meter aan, uitbreidbaar tot 3000 Watt.” “Vlak voor de kerst zijn bovendien twee zalen in Haarlem opgeleverd,” vervolgt Alias. “Daar hebben we een voormalige telefooncentrale tot cybercenter omgebouwd. Waar die centrale voorheen 300 Watt per vierkante meter aankon, is die ruimte nu geschikt voor 2000 Watt.” Daarvoor gebruikt KPN straks een zogenaamde KyotoCooling. De rekken staan daarbij niet op een computervloer maar direct op het beton. Warme en koude lucht worden in de zaal gescheiden gehouden en via kanalen in het plenum ván en naar boven geleid. In een ruimte direct naast de computerzalen wordt de warme lucht via een warmtewisselaar in de vorm van een ‘koudewiel’ weer gekoeld. Belangrijk voordeel van deze aanpak is dat er direct op de buitenlucht kan worden gekoeld, zonder dat daar water aan te pas komt. Omdat SARA gebonden is aan haar twee locaties in Amsterdam en Almere, is zij al dertig jaar de datacenters regelmatig aan het opwaarderen. Anderen hadden daar volgens Eric Heemskerk, hoofd marketing en sales, tot voor kort geen geld voor. “Na de dotcom-crash zijn de prijzen in elkaar geklapt. Veel stond leeg, en is voor lage bedragen verkocht. Eigenaren zijn failliet gegaan of door het oog van de naald gekropen. Niemand heeft een potje kunnen opbouwen om te investeren. Nu de markt goed is aangetrokken, komen de investeringen eigenlijk te laat.” Duurzaamheid De datacenters die nu worden gebouwd, kunnen met veel grotere vermogens overweg. In een modern rek kan 10, 12 kW aan systemen worden ondergebracht. Daarvoor moet wel andere koeltechnologie worden ingezet. Bovendien wil je al die warmte niet meer zomaar de buitenlucht in

blazen. Naast het verbruik van de servers zelf komt daar - bij gebruik van de traditionele ruimtekoeling - immers nog eens een derde bij voor de airconditioning. Met alle aandacht voor duurzaamheid is dat niet meer verantwoord. Bovendien maken de grotere vermogens het ook gemakkelijker een deel van die energie te hergebruiken. “We zijn nu bezig met de bouw van Amsterdam 4,” vertelt Schless “Dat wordt het eerste datacenter in Amsterdam dat volledig op basis van nieuwe technologie wordt gebouwd. Om überhaupt nog te mogen te bouwen, krijg je met deze vermogens niet alleen te maken met milieu-

eisen. De gemeente heeft zelf ook nog een lijst van voorwaarden waar we aan moeten voldoen. We zijn daarom tevoren met de gemeente Amsterdam en hun adviseurs om tafel gaan zitten, om te kijken welke techniek we moesten inzetten om aan die strengere eisen te voldoen.”

Energieverdeelkasten in het datacenter van KPN in Aalsmeer. Veel aanbieders hebben hun centra moeten verbouwen om de hogere vermogens per vierkante meter aan te kunnen bieden.

Koelen Belangrijk onderdeel van alle moderne datacenter-ontwerpen is de koeling met behulp van buitenlucht. “Het is hier niet het hele jaar door twee graden,” vertelt Schless. “We hebben daarom drie niveaus vastgesteld. Als het koud is, koelen we volledig op de buitenlucht. En alleen >> nr 3 • 20 februari 2008

25

technologie

Airco-uitlaten op het dak van een data center van TelecityGroup in Londen. Aanbieders investeren tegenwoordig veel in installaties die de warme lucht in een datacenter koelen aan de buitenlucht.

Naast koeling vraagt ook de aanvoer van stroom continu om aandacht

26

als het moet, gebruiken we de actieve koeling.” Bij KPN doet men veel met gescheiden koude/warmte-straten. “Aan de voorkant van de kasten is het koude gedeelte, en aan de achterkant van de kasten wordt de warme lucht afgevoerd,” aldus Alias. “Op die manier kan meer dan 25 kWatt per rek met lucht worden gekoeld.” Waterkoeling is volgens hem absoluut geen trend. “Dat is een noodoplossing voor als je deze technologie niet kunt toepassen. Als je alles op die manier gaat koelen, heb je overal waterleidingen lopen, met alle risico’s vandien. Bovendien kost dat ook nog eens enorm veel geld.” Daarmee verwoordt Alias de bekende bezwaren tegen waterleidingen in het datacenter. Omdat SARA ook een aantal supercomputers onder haar hoede heeft, is men daar helemaal niet bang voor watergekoelde systemen. “Water in het datacenter is geen enkel probleem,” zegt Heemskerk, “Wij doen dat al decennia lang. Het is geen sprinkler. Het koelsysteem wordt voordurend gecontroleerd. Elk nr 3 • 20 februari 2008

drukverschil zie je direct. En de systemen zijn goed afgeschermd. Als er iets lekt, krijg je een plasje onder de computervloer en dat dweil je gewoon op.” Heemskerk zou ook niet weten hoe je in de toekomst nog op lucht alleen zou kunnen koelen. Stroomvoorziening Naast de koeling vraagt ook de aanvoer van stroom continu om aandacht. Hoewel er wel geklaagd wordt over de beschikbaarheid van voldoende capaciteit, is dat volgens de ‘colocation’-aanbieders vooral een kwestie van goed plannen. Volgens Alias komen de geluiden over tekorten met name bij hoogspanningsnetwerkbeheerder TenneT vandaan. “Die hebben ook politieke redenen om dat te vertellen.” Wel zijn energieleveranciers net als ‘colocation’-aanbieders voorzichtig geworden. Juist nu de conjunctuur weer op een kantelpunt lijkt te zitten, moet er weer flink worden geïnvesteerd om aan de vraag te voldoen. “Ook de energieleveranciers hebben geleerd uit het verleden,”

aldus Alias. “Ze zijn bang dat hun investeringen uiteindelijk niet afgenomen zullen worden. Maar als je je capaciteitsmanagement goed op orde hebt, en je op het juiste niveau zit, is er geen probleem. Zodra we een nieuwe locatie op het oog hebben, gaan we eerst met de netwerkleverancier om de tafel. Sowieso praten we regelmatig met Continuon. We hebben nu maar op één locatie een probleem met schaarste, maar dat is een kwestie van weken.” “Amsterdam is voor wat betreft de glasvezelverbindingen en door de nabijheid van de klantenkring een van de beste plekken in Europa voor een datacenter,” zegt Heemskerk, “maar minder ideaal qua stroomvoorziening. Het datacenter in Almere zit veel beter in het elektrische netwerk. Maar als je op het 10 kV-netwerk bent aangesloten, dan zit je in Nederland goed. Dat is in het buitenland wel anders.” Heemskerk heeft eerder problemen met de levering van de dieselgeneratoren voor de noodstroom. “De levertijden zijn op het moment lang. Die dingen

COLuMN worden ook gebruikt in schepen, in ziekenhuizen en door de zware industrie. Er is op dit moment veel vraag naar dergelijke generatoren, terwijl er de afgelopen tijd niet meer machinefabrieken bij zijn gekomen.” AMSTERDAM Met de trend naar zogenaamde ‘lights-out’ datacenters - computerruimten waar niemand meer komt, behalve om onderhoud op de hardware te doen - maakt het in principe niet meer uit waar je je systemen neerzet. Zo koos Google er bijvoorbeeld voor om hun datacenter in Groningen onder te brengen. Behalve hun eigen personeel heeft niemand anders daar ook wat te zoeken. Als ‘colocation’-aanbieder moet je echter dicht bij je klanten zitten. Die zijn immers constant in de weer met upgrades en uitbreidingen. Vandaar dat Amsterdam zo’n populaire regio is. “Alleen al in Amsterdam 2 krijgen we ongeveer 18 duizend bezoekers per jaar,” aldus Schless. Daarnaast is de aanwezigheid van veel telecompartijen voor Telecity cruciaal. “Wij willen zoveel mogelijk communicatieleve-

GROEN Bij al die nieuwbouw en verbouwingen is groen een belangrijk thema voor alle datacenter-eigenaren. Schless maakt zich vrolijk over de partijen die zeggen dat ze een groen datacenter hebben. Volgens haar is dat zo afhankelijk van de moderne techniek, dat dat voor bestaande datacenters sowieso niet mogelijk is. “Je bent alleen groen als je met cijfers hard kunt maken dat je efficiënter draait dan de andere datacenters. Als een bestaand datacenter dat zegt, dan wil ik dat wel zien. Wij zullen nooit kunnen zeggen dat Amsterdam 1,2, en 3 dezelfde efficiëntie halen als Amsterdam 4. Die datacenters zijn immers in de jaren negentig gebouwd.” “Om groen te zijn, moet je de nieuwste technologie inzetten. Dat is iets anders dan een groencertificaat of groene stroom kopen. Zo’n certificaat kunnen we allemaal voor een paar duizend euro aanschaffen en op de voordeur plakken. Daar word je echt geen groen datacenter mee.” Hoewel Schless aangeeft dat de investeringen in groene technologie hoger zijn dan de besparingen die ermee behaald kunnen wor-

groen iS een Belangrijk thema voor datacenter-eigenaren ranciers kunnen aanbieden. Iedere klant heeft immers zijn eigen leverancier, zeker als die uit de Verenigde Staten of Azië komt. In Amsterdam hebben we 35 verschillende telecom-aanbieders zitten.” KPN heeft vorig jaar besloten zich niet alleen op woningen maar ook op de it-markt te richten. Hun cybercenter-strategie omhelst ook ‘hosting’, opslag en applicatiebeheer. Ook de overname van Getronics maakt hier onderdeel van uit. Dat maakt dat KPN voor een deel van haar klanten de hardware kan plaatsen waar ze wil. Naast haar datacenter in Amsterdam Zuid-Oost heeft ze bijvoorbeeld ook locaties in Oude Meer, Aalsmeer en Haarlem. Daarnaast wordt nu gebouwd in Almere.

den, zegt Heemskerk dat weldegelijk besparingen kunnen worden gerealiseerd. “Onze nieuwe, efficiëntere koeltechniek was bijvoorbeeld niet substantieel duurder dan de oude, maar draagt wel bij aan een zo groen mogelijk datacenter.” Bij KPN speelt de KyotoCooling een belangrijke rol. Daarnaast kijkt men op dit moment naar het rendement van de noodstroom. “Onze klanten zijn onder andere de grote bedrijven en de Nederlandse overheid,” aldus Alias. “Iedereen vraagt wat wij doen aan de Europese wetgeving die in 2012 van kracht wordt. Veel tellen het ook als eis; iedereen wil immers in de top van groene ondernemers. In de ‘requests for proposals’ die ik langs zie komen, is het soms al een knock-out-criterium.”

•

RON TOLIDO

IK WIL GEEN CIO MEER ZijN Een paar collega’s zijn bezig met een jaarlijks onderzoek naar de gevoelswereld van cio’s en onlangs kwamen de eerste resultaten binnen. Wat blijkt? Meer dan ooit blijken de it-directeuren maar één wens te hebben: zo snel mogelijk cio af zijn. Geen verrassing. In ons vakgebied koesteren velen het heimelijke verlangen om ooit iets heel anders te kunnen doen. Niet de hele dag met virtuele, gebakken lucht bezig zijn, maar eerlijke, tastbare dingen door je handen voelen gaan. Zo ken ik een talentvolle programmeur die plotsklaps alles opgaf om kinderboeken te gaan schrijven. Ook heb ik nog regelmatig contact met een it-architect die een antiekwinkel in Limburg is begonnen. Toen we echter de onderzoeksresultaten wat nader onder de loep namen, kwam een meer prozaïsche werkelijkheid aan het licht. Cio’s blijken niet en masse hun beroep te willen opgeven, ze snakken alleen naar een andere invulling. Zó anders, dat je letterlijk kunt spreken van een andere rol. Om dit goed te kunnen begrijpen, moeten we onderscheid maken tussen de verschillende categorieën cio’s die we in het wild tegenkomen. Zo is er het archaïsch aandoende type dat een anoniem bestaan onder facilitaire zaken leidt. De nadruk ligt op het zo geruisloos mogelijk beheren van de infrastructuur: vandaag wordt gesleuteld aan de centrale verwarming, gisteren werden de liftdeuren geolied en morgen wordt een nieuwe blade server geïnstalleerd. Dan is er natuurlijk de doorsnee cio, zoals we die maar al te goed kennen. Rapporterend aan de financieel directeur, houdt dit type zich elke dag vooral bezig met overleven. Inflexibele systemen die nauwelijks geïntegreerd kunnen worden, nieuwe versies van software die alleen via risicovolle programma’s zijn te implementeren en een steeds krapper budget. En dan ook nog eens ontevreden gezichten door het hele bedrijf heen. Geen wonder dat vooral deze soort cio droomt van een ander leven: technologie inzetten als een innovatief middel en een plek in de bestuurskamer hebben als dé aanjager van verandering. Meer dan vroeger hangt die ambitie weer in de lucht. Cio’s met zulke plannen moeten dan wel eerst de ruimte in hun bedrijfsvoering maken om te kunnen innoveren. Ze zouden toch eens met facilitaire zaken moeten gaan praten. Daar iemand aanwijzen die de it-infrastructuur en de toepassingen op een nuchtere, simpele manier beheert en deze persoon voortaan ‘cio’ noemen: het zou wel eens minder archaïsch kunnen uitpakken dan het klinkt. En het geeft ruimte voor die nieuwe, felbegeerde rol. Bijna net zo leuk als een antiekwinkel.


2

technologie

SAP zonder legertje consultants Webgebaseerde Business ByDesign geeft erp nieuw gezicht Door Fred Teunissen

Eind januari haalde SAP het doek af van de Nederlandse versie van Business ByDesign, de nieuwe online software van de erp-grootmacht. Net als in de VS, Frankrijk, Engeland, Duitsland en China schreeuwde SAP de nieuwe stap nu niet bepaald van de daken. Dat is opmerkelijk voor de introductie van een nieuwe generatie applicaties.

B

Online testen

Eén van de nieuwtjes in Business ByDesign is een online configurator, die op basis van vragen en antwoorden richting geeft aan het soort installatie dat een klant nodig heeft. Zodra de configuratie duidelijk is kan deze worden gebouwd en beschikbaar gesteld. Deze online omgeving mag een maand lang gratis worden beproefd. Daarna geldt een tarief van € 133 per named user per maand. Voor medewerkers die maar zeer sporadisch gebruik maken van de software, bijvoorbeeld alleen voor het registreren van verlofdagen of uren, gelden aangepaste tarieven. Invoer van bestaande data verloopt via Excel-spreadsheets. 28

usiness ByDesign is web gebaseerde erp-software met geïntegreerde webservices en ingebouwde e-learning faciliteiten. De software is geen variant van al bestaande SAP-producten, maar van scratch af aan opnieuw ontwikkeld. Er is jarenlang aan gewerkt en er werd bijzonder geheimzinnig over gedaan, totdat SAP voorman Henning Kagerman op 24 januari vorig jaar een tipje van de sluier oplichtte, waaronder ‘project A1S’ schuilging. De lancering zou later dat jaar volgen, zei hij, maar hij sprak voor zijn beurt. De lancering werd uitgesteld om meer tijd te hebben voor het testen van het nieuwe product. SAP is dus bepaald niet over één nacht ijs gegaan. En toch overheerst de ingetogenheid. SAP zegt dat het met Business ByDesign vooral ervaring wil opdoen in de nieuwe markt van bedrijfsapplicaties, die over het internet worden gedistribueerd. En natuurlijk komt het goed uit, zeggen de woordvoerders, dat ze deze try-out kunnen doen in een segment, waarin SAP tot nu toe nauwelijks aanwezig was: bedrijven met een omvang van 100 tot 500 medewerkers. Maar toch. Er staat een budget klaar van 400 miljoen euro voor verdere ontwikkeling, wereldwijde uitrol en marketing. Voor de komende drie jaar. Dat is wel erg veel geld voor een proefballon. Zonder leger “SAP roept het niet van de daken, maar we hebben hier wel degelijk te maken met een nieuwe generatie van bedrijfsapplicaties”, meent Bo Lykkegaard van onderzoeksbureau IDC. Hij voegt daar fijntjes aan toe dat ook bij de lancering van het SAP R/3 vlaggenschip de midmarket als doelgroep werd genoemd. “Geloof me, net als R/3 zal Business ByDesign snel de weg naar boven vinden.” Business ByDesign bevat een aantal mogelijkheden, die zonder precedent zijn in bestaande erp-wereld, vindt Lykkegaard. “De manier bijvoorbeeld waarop de gebruiker zelf online zijn omgeving kan configurenr 3 • 20 februari 2008

ren, voordat hij die in gebruik neemt. Hij kan zien welke impact zijn keuzes hebben op zijn bedrijfsprocessen en zelfs op de user interface. Dan kan hij even een stapje achteruit doen, het geheel overzien, en wijzigingen aanbrengen. Daar komt geen legertje consultants meer aan te pas. Het is echt een nieuwe manier van implementeren.” Ook de schaalgrootte biedt nieuwe mogelijkheden, denkt Lykkegaard, die verwacht dat multinationale ondernemingen nu wereldwijde implementaties kunnen gaan doen in een veel korter tijdsbestek dan voorheen. Ook vermoedt hij dat veel van deze ondernemingen op termijn hun traditionele instal-

Bedrijven richten zelf online hun omgeving in laties en online softwarediensten zullen gaan combineren. Kortom, Business ByDesign is bij lange na niet zo’n ‘gewoon’ product. Business Center Bij de presentatie van de Nederlandse versie in Den Bosch werd er ingelogd op het nieuwe systeem om de aanwezigen een indruk te geven van de mogelijkheden. Dat gebeurt met de browser. Meer is niet nodig. Eenmaal ingelogd bevindt de gebruiker zich in het zogeheten Business Center. Dat is een bedrijfsspecifieke portalomgeving, van waaruit alle functies (erp, crm, hrm en rapportages) worden aangeroepen, afhankelijk van de aan de gebruiker toegekende rechten. Aan de rechterzijde van het scherm zijn verschillende internetservices ingebouwd, zoals Google Maps. Standaard is er integratie met Microsoft Outlook, rss-feeds zijn in te lezen en ook internettelefonie is geïntegreerd. Telefoongesprekken start je met een muisklik. Bij de uitleg over het nieuwe product heeft SAP een nieuwe aanpak. Anders dan voorheen is de na-

druk veel meer op beeldinformatie komen te liggen. Je leert nu eenmaal veel sneller als je de dingen voor je ziet. Bedrijven kunnen ook hun eigen informatie en instructies aan dit Business Center toevoegen. Verder biedt het toegang tot een veel grotere community van gebruikers van de nieuwe software en van SAP-experts. Teken aan de wand Alle data bevinden zich in de datacentra van SAP in Walldorf. Wie zich daar ongemakkelijk bij voelt moet wel bedenken dat twee kerncentrales de energie daarvoor leveren, onderstreepte Marinus ter Laak, algemeen directeur van SAP Nederland. De data zijn en blijven eigendom van de klant, zo verzekert SAP. Onderhoud en updates van de software vinden ‘achter de schermen’, dat wil zeggen in het datacenter plaats. De klant heeft daar voortaan geen omkijken meer naar. Dat lijkt een teken aan de wand voor system integrators en it-afdelingen. Worden zij brodeloos als Business ByDesign is geïmplementeerd? IDC-analist Lykkegaard wijst in dit verband naar de gang van zaken bij een aantal grote Europese ondernemingen, die Salesforce.com op grote schaal zijn gaan gebruiken. De vraag was of zij daar system integrators bij hadden ingeschakeld. Het merendeel antwoordde nee. De eigen it-afdeling dan? Al evenmin, zo bleek. Toch is er ook goed nieuws voor deze beroepsgroepen, want helemaal uitgerangeerd worden ze niet,

als we Lykkegaard mogen geloven. “Het zwaartepunt in hun werk zal verschuiven van het draaiend houden van systemen naar business process management en business process improvement. Meer nadruk op de business dus en minder op de IT. En ook integratie blijft een kernpunt, al was het maar, omdat lang niet alle bedrijfsapplicaties in één klap te vervangen zijn door de nieuwe softwarediensten. Oud en nieuw zullen toch met elkaar verbonden moeten worden. Maar een ingrijpende verschuiving in de werkzaamheden van it-afdelingen zal zeker optreden.”

Marc Hovenier, Solution Advisor ByDesign van SAP tijdens de presentatie van de nieuwe software

De overstap op softwarediensten zal de werkzaamheden van it-afdelingen radicaal veranderen Business ByDesign heeft dus in zekere zin revolutionaire trekjes. Het is een innovatie, die het landschap van de erp-software en van de it-beroepsbeoefenaren danig kan gaan omploegen. SAP treedt met dit product (dat eigenlijk een dienst is) volop in de voetsporen van Salesforce.com. Daarmee komt de softwaregrootmacht tegen wil en dank in ander vaarwater dan waar het zich nu in bevindt. De SAPorganisatie is daar niet op gebouwd en dat kan mede de oorzaak zijn voor de grote ingetogenheid en behoedzaamheid, waarmee de onderneming tot nu toe met het nieuwe product omgaat.

•


Meer informatie: www.sap.com/ netherlands/solutions/mkb 29

technologie deal

Patentinformatie Het Europees Octrooi Bureau (EOB) gaat Training Centre van WebEx gebruiken om virtuele cursussen over patentinformatie te geven aan ontwikkelaars, wetenschappers, juridisch adviseurs en managers. Die informatie is cruciaal voor bedrijven en onderzoekscentra. “De gebruikers van onze diensten hebben niet genoeg tijd meer om fysiek aanwezig te zijn bij trainingen,” zegt Roland Feinäugle, training coördinator Patent Information Promotion and Training bij EOB. “Bovendien spaart e-learning reiskosten uit en zijn de trainingen goedkoper.”

Geld verdienen met open source De zoektocht naar profijtelijke bedrijfsmodellen

Open source software lijkt aan een onstuitbare opmars begonnen, ook in Nederland. Maar de leveranciers achter bekende en minder bekende producten met os-code zoeken nog steeds naar het juiste zakelijk model voor een stabiele stroom van inkomsten. Door Dominique Deckmyn en Sytse van der Schaaf

S

Callcenter

ommige open source pakketten zijn gestart als een overheids- of universiteitsproject, zoals Apache. Andere zijn voormalig commerciële software die door de eigenaar is vrijgegeven, zoals Open Office. Maar steeds vaker gaat het om startende bedrijven die een nieuw pakket ontwikkelen. Ze kiezen voor het os-model, omdat dit de snelste manier is om een gebruikersbasis te veroveren. Luc Van Lier, cto van CSC, ziet deze starters inmiddels als een belangrijke bron van innovatie in de IT. “Nieuwe ideeën duiken heel snel op, en de ontwikkelaars krijgen er snel feedback op.” Volgens hem is het een vorm van Darwinisme: als een product niet aanslaat, verdwijnt het weer even

KPN gaat zijn belangrijkste callcenter-systemen vervangen door Ayava-technologie. De implementatie en het onderhoud worden uitgevoerd door Newtel Essence, een volledige dochteronderneming van KPN en de grootste business partner van Avaya in Nederland. Behalve de systemen voor KPN zelf zullen ook de callcenters van dienstverlener SNT op Avaya worden overgezet. Dat betekent dat er naast de 6500 IP-aansluitpunten van KPN nog eens 4500 aansluitingen bij komen.

Rondkomen van open source is niet gemakkelijk

Mainframes Vliegtuigbouwer Airbus heeft zijn mainframes ondergebracht bij TSystems. De hoofdsystemen en de backups zullen dit voorjaar van Toulouse naar München worden verhuist. Vanuit Duitsland zullen dan gebruikers in Frankrijk, Duitsland en Engeland worden bediend. Het nieuwe contract heeft een waarde van meer dan tien miljoen Euro. Het prijsmodel dat Airbus en T-Systems zijn overeengekomen is gebaseerd op volume. Dat wil zeggen: hoe meer capaciteit de vliegtuigbouwer verbruikt, des te lager de eenheidsprijs. Daarnaast levert T-Systems de software-helpdesk voor de Chinese ingenieurs van Airbus. Mail tips en weetjes over opdrachten naar [email protected]

30

snel. Wordt het wél een succes, dan kan het uitgroeien tot een commercieel os-programma. Een goed Nederlands voorbeeld van zo’n product is de groupware-software van Covide. Sinds deze software die klantbeheer combineert met communicatievoorzieningen als voip en ‘instant messaging’ is vrijgegeven, heeft het Nederlandse bedrijf een aanzienlijke klantenbasis in Nederland en over de landsgrenzen heen weten te verzamelen. Het zijn niet alleen de starters die met open source aan de slag gaan. Ook dienstverleners krijgen er steeds meer oog voor. “Wat ik veel hoor,” zegt Bart van Rheenen, directeur van Channel Concepts, “is dat open source bedacht zou zijn om Microsoft het leven zuur te maken. Ik kijk er zelf zakelijker naar. Het traditionele verdienmodel in de IT gaat uit van licenties op software. Bij open source zijn die licentiekosten er niet. Je betaalt voor diensten of geavanceerde functies in het product.” Channel Concepts is één van de Red Hat-distributeuren in Nederland en adviseert wederverkopers over open source. Volgens Van Rhenen biedt os-software wenr 3 • 20 februari 2008

derverkopers van traditionele it-producten een goede kans om meer diensten aan te bieden en te stijgen in de waardeketen. Een belangrijk voordeel is de snelle innovatie. Doordat een grote schare programmeurs aan een systeem werkt, gaan de ontwikkelingen snel - ook al is het ontwikkelbudget beperkt. Ondersteuning Met de levensvatbaarheid van open source gaat het volgens Van Rheenen goed, omdat steeds meer Nederlandse bedrijven brood zien in dienstverlening rond os-software. Hij schat dat op dit moment 180 wederverkopers in Nederland één of meer os-producten ondersteunen. Op jaarbasis zou in deze productcategorie in Nederland inmiddels 50 miljoen euro omgezet worden. “Met open source hevelen wederverkopers hun omzet over van licentieverkoop naar onderhoud. Dat is goed voor deze bedrijven, maar ook voor hun afnemers. Wederverkopers kunnen een beter product en een betere prijs bieden. Het zijn niet langer spiegeltjes en kraaltjes zoals ‘hyperthreading’ die ze proberen te verkopen, maar de hele investering gaat zitten in een betere oplossing voor de klant,” gelooft Van Rheenen. Ook kleinere afnemers die volledig afhankelijk zijn van kennis buiten de deur, zouden nu goed met open source uit de voeten kunnen. “De ondersteuning van open source is ook in Nederland goed geregeld. Neem een product als Red Hat

ICT BAROMETER Linux. Als er nieuwe hardware beschikbaar komt, dan is er een heel leger aan programmeurs beschikbaar om de software geschikt te maken voor het nieuwe platform. Het is dan ook niet voor niets dat grote multinationals deze software stuk voor stuk gebruiken. Nederlandse bedrijven worden gewoon in eigen land geholpen. Als een reseller niet uit het probleem komt, dan gaat het naar een distributeur die een aantal specialisten heeft rondlopen om technische problemen uit de wereld te helpen. Zo is er genoeg ondersteuning om ook kleinere bedrijven er goed mee te bedienen,” aldus Van Rheenen. BETALEN VOOR SERVICE Er zijn op dit moment verschillende zakelijke modellen om geld te verdienen aan open source (zie kader). Afhankelijk van de markt of het product, is het ene model gemakkelijker toepasbaar dan het andere. Het klassieke model is: de software is gratis, de dienstverlening kost geld. Dat werkt zeer goed in een situatie waar de enige mensen die de software écht door en door kennen, de ontwikkelaars zijn. Soms bestaat die dienstverlening puur uit het aanbieden van updates en telefonische ondersteuning, zoals bij de grote Linux-distributies. Bij anderen gaat het om consulting-opdrachten, om aanpassingen op maat voor een klant en om de realisatie van projecten. Het model is niet geheel zonder gevaar. Dat werd vorig jaar duidelijk, toen Oracle beloofde om ondersteuning te bieden voor Red Hat Linux voor minder geld dan Red Hat zelf vraagt. Tot op heden met vrij beperkt succes. Rondkomen met open source is niet gemakkelijk, beaamt Tom Baeyens. Hij is één van de belangrijkste ontwikkelaars achter JBoss, het os-project dat onlangs door Red Hat is overgenomen. Zelf werkt hij nu ook voor Red >>

jACOB VERSCHuuR

De cybercrime dreiging Als we in Nederland niet oppassen, dreigt cybercrime een onbeheersbaar probleem te worden. Uit de jongste ICT Barometer – ditmaal een onderzoek naar ict-beveiliging en cybercrime - blijkt maar al te duidelijk dat de effecten en gevolgen van computercriminaliteit een reële bedreiging vormen voor de Nederlandse samenleving. Het is de vraag of de overheid, die in het regeerakkoord van september vorig jaar weliswaar sterk de nadruk legde op een betere opsporing en vervolging, zelf wel voldoende voorzorgsmaatregelen neemt. Te zeggen dat Nederland voldoende voorbereid lijkt op de mogelijke gevolgen van een kwaadwillende digitale aanslag is een gotspe. Uit de cijfers van ons onderzoek blijkt dat overheden nog weinig geïnteresseerd lijken in die voorzorgsmaatregelen. Dat komt vooral naar voren uit het antwoord op de vraag of de organisatie over een noodplan beschikt als het bedrijfsproces uitvalt. “Nee, geen noodplan,” zegt driekwart van de ondervraagde overheidsinstellingen, terwijl bij een uitgesproken commerciële bedrijfstak als ‘handel en distributie’ dat noodplan in bijna de helft van de gevallen wèl aanwezig is. Nog een opmerkelijke uitkomst is het antwoord op de vraag welke actie is ondernomen als de organisatie daadwerkelijk slachtoffer is geworden van een computerinbraak. Het blijkt dat men veelal huiverig is aangifte te doen bij justitie. Slechts in 6 procent van de gevallen gebeurde dit. Op de vraag waarom geen aangifte is gedaan kwamen antwoorden als ‘probleem niet belangrijk genoeg’, ‘probleem in eigen beheer opgelost’ of ‘geen vertrouwen dat politie of justitie ons kan helpen.’ Niemand zei: “Wij kijken wel mooi uit! Het risico van publiciteit en bijbehorend imagoverlies is nog schadelijker.” Intussen heeft de overheid een zogeheten coördinatiepunt cybercrime geopend, het NIC. Het coördinatiepunt voor bedrijven en overheden moet Nederland beter gaan beschermen tegen computermisdaad die zich richt op vitale sectoren als banken, watervoorziening, energie en telecom. Als het bestaan van dit nieuwe instituut beter bekend wordt bij de slachtoffers van cybercrime komen ze niet meer weg met antwoorden als ‘het was ons niet duidelijk waar we terecht kunnen voor aangifte’ (9 procent van de antwoorden), of ‘het kost teveel moeite om aangifte te doen.’ Met die dooddoeners is het dan verleden tijd. Maar of het NIC kan helpen, en of het nog op tijd is? Cybercriminaliteit professionaliseert en internationaliseert op grote schaal en het doembeeld van een terroristische digitale aanslag is niet denkbeeldig. Jacob Verschuur is directeur ICT Leadership bij Ernst & Young. Hij staat aan het hoofd van de tweemaandelijkse ICT-Barometer. nr 3 • 20 februari 2008

31

TECHNOLOGIE

IT Executive biedt, i.s.m. International Management Forum, ruim 30 actuele cursussen aan, waarmee u uw kennis over de ontwikkelingen binnen uw vakgebied volledig up-todate kunt houden. Deze keer lichten we de cursussen Professioneel Document Management en Identity & Access Management voor u uit. Voor meer informatie verwijzen wij u naar onze site: www.it-executive.nl/opleidingen O NS OP EEN MI EN MAAK KAPD A-TELEFOON S/ GP A501

Professioneel Document Management gem men entt

Wist u dat 80%, zo niet meer, van de kennis in organisatiess in de vorm van documenten (zowel digitaal als analoog) is opgeslagen? Het verwerken van al deze documenten slorpt een substantieel deel van uw totale bedrijfskosten op. Belangrijker nog is dat een niet efficiënt en effectief documenten- c.q. informatiebeheer in hoge mate uw in- en externe communicatie ondermijnt waardoor uw productiviteit in negatieve zin wordt beïnvloed. Geen wonder dat in veel organisaties Document Management topprioriteit heeft gekregen. In de praktijk blijkt evenwel dat vrijwel elke organisatie grote moeite heeft haar documenten en de activiteiten en technieken er omheen efficiënt te managen. In slechts een handjevol bedrijven is inmiddels sprake van een professioneel documentenbeleid. Deze schriftelijke cursus geeft u een samenhangend inzicht in de organisatie, de werkwijze(n) en de modernste techniek(en) rond Document Management. De cursus verreikt uw kennis met de nieuwste ontwikkelingen omtrent het beheren en beheersen van al uw informatie, inhoud en overige proces-gerelateerde documenten binnen een organisatie. Uw auteurs zijn o.m. werkzaam bij Unisys. De cursus start op 20 maart en 17 april 2008.

Identity & Access Management (IAM)

U wilt ook dat uw medewerkers, klanten en leveranciers optimaal en uitsluitend geautomatiseerd toegang hebben tot informatie en toepassingen? U wilt niet dat uw helpdesk soms meer dan de helft van de tijd kwijt is aan het resetten van passwords en het wijzigen van autorisaties? Centralisatie van gebruikers (identiteiten) is dan de oplossing. Met Identity Management verhoogt u de veiligheid en efficiency en reduceert u uw beheerkosten. In deze nieuwe cursus leert u hoe u tot een effectief Identity Management in uw organisatie kunt komen. Een drastische verlaging van uw IT-beheerkosten en een snellere toegang en betere service voor medewerkers, klanten en leveranciers zullen u ten deel vallen! Uw auteurs zijn o.m. werkzaam bij Sogeti Nederland en Bull. De cursus start op 20 maart en 17 april 2008. Inschrijven? Ga naar www.it-executive.nl/opleidingen Powered by:

56_IT_ex_opl_925x2625_07.indd 1

32


Bart van Rheenen, directeur van Channel Concepts: “Het traditionele verdienmodel in de IT gaat uit van licenties op software. Bij open source zijn die licentiekosten er niet. Je betaalt voor diensten of geavanceerde functies in het product.”

Hat. “Er zijn de laatste tijd bijzonder veel bedrijfjes bijgekomen, vele verdwijnen ook na een korte tijd,” zegt Baeyens. “Ondanks dat open source zo’n hype meemaakt, blijft het lastig om er geld mee te verdienen.” Volgens Baeyens vereist het een geraffineerd businessmodel, en zijn JBoss en Red Hat pioniers op dat vlak. Sommige nieuwere modellen zitten dicht tegen commerciële software aan. Zoals het werken met ‘dual licensing’, waarbij dezelfde programmacode beschikbaar is met een os-licentie of een betaalde gesloten licentie. In een ander model wordt alleen de broncode van de basisfunctionaliteit vrijgegeven. Bepaalde bijkomende functies – vaak functies die in een grote onderneming vereist zijn – zijn alleen tegen betaling beschikbaar. Zo is het bijvoorbeeld bij de virtualisatiesoftware Xen. Maker XenSource is onlangs overgenomen door Citrix, een bedrijf dat gesloten software verkoopt. Het onderscheid vervaagt zo nog verder. Volgens Luc Van Lier is dat niet noodzakelijk een slechte evolutie. “Xen zal op lange termijn niet echt open source zijn,” stelt hij vast. “Maar dat is geen reden om het product niet aan te bevelen.” Heel wat voordelen van open source blijven namelijk overeind, vindt hij. Bijvoorbeeld: als de leverancier failliet gaat, beschikt de klant toch over de code.

•

OpEN SOuRCE BuSINESSMODELLEN

* Betalen voor ondersteuning en advies Wat: Het klassieke open source model. De onderneming heeft de belangrijkste ontwikkelaars van het os-project in dienst, en kan daarom de beste ondersteuning leveren. Wie: Red Hat, Suse * Betalen voor integratiediensten Wat: De ontwikkelaar voert projecten uit bij klanten met zijn eigen software. Wie: SugarCRM, Covide * Gemengde code Wat: De basisfeatures zijn open source, maar bepaalde geavanceerde componenten zijn gesloten. Bedrijven kunnen

13-02-2008 11:00:0

gratis experimenteren met de basismodules. Wie: XenSource * Dual licensing Wat: Software wordt aangeboden met open source licentie, maar wie meer vrijheid wil kan dat afkopen door een commerciële licentie te kopen. Wie: Vooral ontwikkel-tools of componenten die ingebouwd kunnen worden in commerciële producten, zoals MySQL * Open source als component Wat: Veel ‘server appliances’ zijn gebaseerd op os-software, hetzelfde geld voor hostingdiensten. Wie: Snap Appliances

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

IT Executive nummer 14 haalt een onderzoek aan dat itmanagers werken op afstand niet willen stimuleren omdat het te risicovol is. Het zijn dit soort onderzoeken die management teams afhouden van investeringen in telewer ken, terwijl er zoveel mee te winnen valt. Aldus Hans Nonner van Fujitsu Services.

H

et gevolg van deze redenatie is namelijk dat de files gestaag verder groeien en men-

sen uren langer moeten reizen om zogenaamd veilig aan te loggen op het bedrijfsnetwerk. In Engeland werken al tienduizenden mensen thuis en speciaal voor deze groep is er een thuiswerkplek ontwikkeld, die even veilig is als die op het werk. Belangrijk is dat de veiligheidsaspecten niet aan de werknemer zijn overgelaten, maar dat de it-organisatie deze inrichting verzorgt en bewaakt. Zelfs de inrichting van de werkkamer vindt plaats door een speciale projectgroep. Zij installeren de kantoorinrichting met een ingebouwd notebook en beveiligen de thuis-pc van de werknemer. De werknemer kan aan het werk zonder te weten hoe de beveiliging geregeld is. Bijkomend pluspunt van deze aanpak is dat de infrastructuur niet alleen thuis, maar ook in werkkamers van openbare gebouwen toegepast kan worden. Het denken moet ook met telewerken 180 graden om. Geen helikopter-blik meer van uit de boardroom, maar zoals een ceo laatst tegen me zei, het gezichtspunt van een giraf: vier poten op de grond, maar wel overzien wat ons niet handelen voor gevolgen heeft.

•

IT blijft in Nederland De komende twee jaar staat een groot aantal itbanen in Nederland op de tocht voorspelt het CBS volgens IT Executive 16 van december. De ontwikkeling van software gaat inderdaad op grote schaal naar lagelonenlanden. Tijd om te treuren? Dacht het niet zegt Luuc van der Meer, directeur van Coolprofs. Het is vooral routinewerk dat wordt uitbesteed. Architectuurbeslissingen die veel resources en communicatie vergen en een groter risico met zich meebrengen, blijven hier. Daarnaast komt bij het bouwen van systemen steeds minder IT kijken. Bedrijfsdoelstellingen staan centraal bij het bouwen en aanpassen van software. De wereld verandert snel en daar wil je als organisatie toch snel op in kunnen springen. Door deze trends ontstaat in Nederland een grote behoefte aan informatiekundigen die de IT op de eisen van de organisatie kunnen aanpassen. Professor Roel Wieringa, hoogleraar informatie-

systemen aan de Universiteit Twente is het met mij eens. Hij vindt dat een Nederlandse universitair opgeleide informaticus een hoger reflectieniveau heeft dan een programmeur in India, die volgens bekende algoritmes een softwarecomponent bouwt. Dat hogere reflectieniveau is nodig om banken, verzekeraars en andere gebruikersorganisaties goed te kunnen bedienen. Informatiekundigen bepalen welke componenten nodig zijn, hoe de integratie ervan plaats moet vinden, welke architectuur het gehele systeem moet hebben en hoe dit valt in te passen in de rest van de infrastructuur. Naast de mensen moet ook de software een nieuwe opzet krijgen. Door gebruik te maken van model-driven engineering is de ontwikkeling van een programma naar een hoger abstractieniveau te brengen. Dit maakt het bouwen en onderhouden van software een stuk sneller. U ziet: de Nederlandse IT bruist van de vitaliteit. Reageren? Stuur een e-mail naar [email protected]

•


21 februari 2008 Open Communication, Open Source VoIp and more! IP communicatie op basis van open source. Media Plaza, Jaarbeurs Utrecht www.mediaplaza.nl/seminar/opencommunication 29 februari 2008 Hp en de praktijk van eservice en everkoop Lezing: Een kijkje achter de schermen. Haagse Hogeschool, Den Haag www.ngi.nl 4 maart 2008 Vision & Focus 2008 Over de integratie van netwerken en storage Spant, Bussum www.visionandfocus.nl 6 maart 2008 Hightech Mechatronica 2008 Beurs en conferentie voor research, ontwikkeling en implementatie van mechatronica-systemen. www.hightechmechatronica.nl Evoluon, Eindhoven 4-5 maart 2008 Onderwijs & ICT ICT-toepassingen en -diensten in het onderwijs. Jaarbeurs Utrecht www.onderwijs-en-ict.org 11 maart 2008 Virtualization in Depth IDC evenement: Verbeter het beheer van IT-omgevingen. Amsterdam www.idc.com/benelux/events 12 maart 2008 De mogelijkheden van een digitaal archief Seminar en demonstratie over digitaal archiveren. Hotel van der Valk, Gilze-Rijen www.storageminds.com 12-13 maart 2008 Grip op ICT Training: definiëren, monitoren en besturen van ICT-ketens. Amsterdam www.iir.nl/gripopict Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar [email protected]

33

agenda

Het denken moet 180 graden om

FORuM

MENS & WERK

Managers zat van geleuter

M

eer personeel mag dan een vurige wens zijn van menig it-bedrijf, het oeverloze geleuter van het personeel is managers een doorn in het vlees. Dat blijkt uit onderzoek van Polycom over de grootste ergernissen van leidinggevenden. Al dat praten en vergaderen hangt leidinggevende de keel uit. Waar ze ook hun buik vol van hebben zijn medewerkers die hun aandacht er niet bij kunnen houden. Bijna de helft van de ondervraagde managers hoopt dat videovergaderen velichting kan brengen in de praat- en vergadercultuur. Maar nog geen 7 procent van de ondervraagden maakt hiervan gebruik. Zijn ze eenmaal verlost van kantoor, dan wacht de volgende grote ergernis: het woonwerkverkeer. Vooral het gedrag van andere weggebruikers zit de ondervraagde managers dwars. In België hebben managers daar minder last van. Hun gemiddelde reistijd is een kwartiertje.

•

Machtswellust geeft daadkracht

Sollicitanten: leugenaars

S

ollicitanten zijn niet te vertrouwen. Dat is niet alleen het sterke vermoeden van managers die hen aan de tand moeten voelen, werkzoekenden geven het ook openlijk toe. Uit internationaal onderzoek van Kelley Services blijkt dat sollicitanten de waarheid geweld aandoen omdat zij onvoldoende vertrouwen in hun cv. Zo verzwijgen zij negatieve details uit het verleden. Ook zijn ze niet eerlijk over hun salarissen in vorige banen. Hoewel managers zich realiseren dat sollicitanten economisch met de waarheid omspringen, laten zij zich toch vaak leiden door deze informatie. Werkervaring is voor hen het belangrijkste criterium om iemand aan te nemen, gevolgd door iemands persoonlijkheid en de houding tijdens het sollicitatiegesprek. Juist dat zijn aspecten die beïnvloedbaar zijn door leugen, bedrog en manipulatie. Meer objectieve factoren zoals opleiding, referenties en tests spelen een ondergeschikte rol bij de aanname van personeel.

•

Hoewel vrouwelijk leiderschap de laatste jaren steeds vaker wordt geroemd, komt de grootste daadkracht nog altijd bij mannen vandaan. universitair onderzoek wijst uit dat een groot machtsgevoel de basis is voor kordaat handelen.

M

edewerkers behouden door ze extra te prikkelen, aan te sporen of uit te dagen? Dat kun je maar beter aan een manlijke dan een vrouwelijke manager overlaten. Tenminste, als we universitair onderzoek uit Groningen en Tilburg mogen geloven dat begin dit jaar in Intermediair is gepubliceerd. Daaruit blijkt dat manlijke managers hun vrouwelijke collega’s de loef afsteken op een aantal belangrijke eigenschappen voor leidinggevenden. Mannen krijgen zaken vaak beter geregeld, zoals extra loon voor hun medewerkers. Liegen gaat ze ook gemakkelijker af dan vrouwen. Of dit ook werkelijk zo is, staat echter niet vast. Uit het onderzoek blijkt dat vooral de managers zelf dit zo zien. Wetenschappers ontdekten de verschillen, nadat zij respondenten morele dilemma’s hadden voorgelegd. Daaruit kwam de manlijke manager naar voren als iemand met een soepele moraal. Het omgaan met ethische kwesties is geen groot vraagstuk voor hem. De onderzoekers verklaren dit uit het feit dat mannen zich vaak machtiger voelen dan vrouwen. Dit gevoel stimuleert een combinatie van overtuiging en geldingsdrang, waaruit het opkomen voor belangen zich sterker voordoet bij mannen dan bij vrouwen. Daadkrachtige manlijke managers zijn niet alleen maar leuk voor een ambitieus bedrijf. Machtige bazen voelen zich snel tekortgedaan en zijn snel geneigd dit in aanvullende eisen over loopbaan en salaris te vertalen.

•

Arbeidsvoorwaarde: ‘chillen’

Medewerker kostbare flapuit

W

I

erknemers hebben enorme behoefte aan klaplopen. Dat blijkt uit recent onderzoek van TNS Nipo. De reeds bestaande formele pauzes op het werk laten ze daarbij buiten beschouwing. De wens is om nog eens een kwartier extra uit te trekken voor ontspanning. De ondervraagde werknemers weten daar een heel aardige draai aan te geven. Ruim de helft zegt er productiever door te worden en 34

meer plezier in het werk van te krijgen. Er leven ook duidelijk ideeën over de invulling van deze tijd. Roken en praten met collega’s zijn de meest favoriete bestemmingen van de ontspanningspauzes. Top-4 favoriete ontspanningsactiviteiten (%) Kletsen(49); Roken (19); Koffie halen (18) ; Wandelen (17). nr 3 • 20 februari 2008

t-directeuren zien met angst en beven de ene na de andere nieuwe medewerker aangenomen worden. Hoe meer personeel, hoe enger het wordt op de zaak. Uit onderzoek van NUzakelijk.nl & Security.nl blijkt dat een kwart van de ondervaagde managers het eigen personeel als grootste veiligheidsrisico van de komende jaren zien. Zij vrezen het onbewust lekken van vertrouwelijke informatie door werknemers. Er is angst dat vertrouwelijke informatie wegsijpelt of dat werknemers onbedoeld aanvallen van hackers uitlokken. Meer dan een kwart van de ondervraagden zegt dat er afgelopen jaar ten minste één aanval is geweest op het bedrijfsnetwerk. Meer dan 8 procent van de bedrijven heeft uit voorzorg de toegang tot YouTube daarom afgesloten.

•

jongere mist houvast werkgever

Banencarrousel

De nieuwe generatie jongeren geldt als creatief, werklustig en flexibel. Mooie eigenschappen, maar werkgevers spelen daar vaak verkeerd op in. In plaats van zelfstandigheid zoeken jongeren houvast.

B

aas over de eigen loopbaan, zelfstandigheid in het werk, de meeste it-bedrijven koketteren ermee op de arbeidsmarkt. Toch is het effect hiervan op de arbeidsmarkt bescheiden. Dat blijkt uit onderzoek van het bureau Match4. Zij gebruikt de bevindingen hieruit om de wervingskracht van bedrijven te screenen. Aan die kracht rammelt regelmatig het een en ander, stelt Marianne de Bruijn van Match4. “Bedrijven presenteren zich vaak als hip, maar daar prikken sollicitanten vaak al snel doorheen,” aldus de Bruijn. “Zij willen zich graag heel duidelijk in kleine stappen ontwikkelen. Bedrijven bieden echter te weinig begeleiding, daardoor houden ze jongeren niet binnen.” Uit het onderzoek van Match4 blijkt dat jongeren creatief, enthousiast en gedreven zijn om hard te werken. Ze zijn ook zeer flexibel. Maar deze goede eigenschappen komen alleen tot wasdom bij de juiste prikkels vanuit de werkomgeving. “Anders raken ze snel uitgekeken uitgekeken op de functie.” Jongeren zijn sowieso niet honkvast. Langer dan twee jaar willen ze niet bij een baas blijven. Zij zijn vooral op zoek naar ervaringen die hun ontwikkeling ten goede komen. Vrijheid voeren ze ook hoog in het vaandel. Maar veel werkgevers leggen die laatste ambitie verkeerd uit. De beoogde vrijheid heeft vooral betrekking

op privétijd. Op de zaak wensen zij veel uitleg en coaching, en hengelen ze naar openlijke waardering. Bevalt het ze niet, dan steken ze dat niet onder stoelen of banken. “Werkgevers ervaren jongeren als verwend,” zegt De Bruijn. “Dit kan gemakkelijk leiden tot fricties. In werkelijkheid zijn jongeren onzeker. Zij hebben weinig tegenslagen gekend en ervaren dat het volwassen leven ook minder prettige kanten heeft.”

•

paul Vermolen is directeur services geworden bij Bull. Hij is verantwoordelijk voor de complete dienstverlening van het bedrijf binnen Nederland. De laatste drie jaar werkte hij voor HP Services, waar hij de overheidsmarkt bewerkte. Daarvoor zat hij bij Logica CMG. Tony Brennan is opgeklommen tot regional finance marketing manager voor Europa, het MiddenOosten en Azië bij Siemon. Dat is een Amerikaanse leverancier van netwerkbekabeling. De laatste vijf jaar deed Brennan vooral van zich spreken als senior verkoper bij dezelfde werkgever. In zijn nieuwe functie richt hij zich op bedrijven in de financiële dienstverlening, vooral de grote jongens in de financiële centra in Amsterdam, Frankfurt en Londen.

Bewondering voor managers

M

edewerkers hebben een vrijwel onbegrensd vertrouwen in de kwaliteiten van hun bazen, zo blijkt uit onderzoek van Unique Uitzendburo. Gemiddeld geven werknemers hun baas een 8,4. Dat is nog veel beter dan de waardering die managers voor zichzelf hebben, ook al is die ook lang niet slecht (7,7). De onderzoekers vroegen daarnaast om een oordeel over de begeleiding van medewerkers met functioneringsproblemen, met persoonlijke problemen en verzuimproblemen. Ook hier kunnen de bazen met een dikke 8 niet stuk bij het personeel. Het Unique-onderzoek is een van de eerste die de kwaliteit van leidinggeven als positief waardeert. De laatste jaren is het ene na het andere onderzoek verschenen waarin de manager als brokkenpiloot wordt afgeschilderd.

•

bij Xerox, KPN en Siemens. Max Marinissen is de grote baas geworden van Cordys Benelux. Als directeur van deze businessunit heeft hij de verantwoordelijkheid voor alle werkzaamheden van het bedrijf in de Benelux. Deze regio kent hij als zijn broekzak, want de afgelopen vijf jaar was hij de algemeen directeur van het softwarebedrijf StreamServe. jan Louwes is de tweede man (executive vice-president) van Interoute, van het gelijknamige netwerk voor spraak en data. Hij komt over van Forrester Research, waar hij de hoogste verkoopleider was voor de Emea-regio. Eerder bekleedde hij managementfuncties bij KPN en Kpnqwest.

Nick Skully, de voormalige verkoopdirecteur van SAP, is directeur voor Noord-West Europa geworden bij Lawson Software.

paul Hassels Mönning is marketingmanager geworden van Fujitsu. Hij is afkomstig van Capgemini, waar hij vijftien jaar heeft gewerkt als projectmanager en consultant. Bij zijn nieuwe werkgever

Hier wordt hij verantwoordelijk voor de strategie, het management en de focus op het Verenigd Koninkrijk, Ierland en de Benelux.

is hij verantwoordelijk voor de marketing in Nederland. Ook zit hij in het managementteam van de Emea-regio van Fujitsu. Hij moet zijn voorganger Hans

Hans Oomes is benoemd tot directeur sales & marketin van Hecc Alliance, een bedrijf dat de outsourcing regelt van itbedrijven. Oomens heeft hiervoor carrière gemaakt nr 3 • 20 februari 2008

3

Nonner doen vergeten. Die is met pensioen gegaan. Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

DE IT-MANAGER VAN MOjO

Naam: Alvin Lopulalan Leeftijd: 35 It-manager Mojo sinds: 2000 Omvang it-afdeling: 3 Favoriete gadget: PDA

een eigen systeem laten schrijven. Een standaardapplicatie bestaat hier niet voor. Ons programma is destijds geschreven op Visual Basics. We gaan nu kijken of we kunnen overgaan op een webgebaseerde applicatie. De automatisering van onze administratie wordt steeds belangrijker. Zonder dat is het nauwelijks nog mogelijk om grote evenementen te organiseren.”

portret van een ITmanager (19) Menig itmanager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en itmedewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van itmanagers. Door Henk Vlaming Beeld Nico Boink Hoe belangrijk is IT voor Mojo? “Het is een heel belangrijke zaak. Onze evenementen vinden vaak plaats op een weiland of een andere landelijke plaats die wij zelf inrichten. Daarbij gaat het om meer dan het neerzetten van een paar bands. We moeten op locatie een complete kantooromgeving aanleggen, inclusief de hele administratieve infrastructuur. We hebben daar een heel goede it-omgeving.” Een it-afdeling in een weiland? Dat lijkt mij lastig. “De klanten, ons publiek zeg maar, merken hier helemaal niks van. Ze zien alleen het podium 36

en het terrein. Maar achter de schermen werken er bij ons 85 mensen in vaste dienst. De it-afdeling telt een applicatiebeheerder, een netwerkbeheerder. Ik doe de coördinatie en de aansturing. Als het nodig is schakel ik externe ontwikkelaars in.” Hoe ben je hier terecht gekomen? “Ik was it’er bij een zorgverzekeraar, maar werd gevraagd om voor Mojo te gaan werken. Zo komen de meeste mensen hier binnen, op voordracht. Aan sollicitanten hebben wij overigens nooit gebrek, want onze naam heeft een grote aantrekkingsnr 3 • 20 februari 2008

kracht. Voor alle medewerkers geldt dat ze affiniteit hebben met popmuziek.” Wat was je belangrijkste taak hier? “Toen ik hier kwam stond de IT nog in de kinderschoenen. De mensen die geaccrediteerd waren om bij een evenement binnen te komen, stonden nog gewoon in een Excell-bestand. Het kwam zelfs voor dat de namen alleen op papier stonden, soms zelfs in verschillende documenten. Bij iedereen die naar binnen wilde, moesten we die lijsten nalopenèn afstemmen met collega’s die bij andere ingangen stonden. Dat was niet alleen onhandig, het kwam ook de veiligheid niet ten goede. Wij wisten namelijk nooit helemaal zeker wie er binnen waren.” Wat heb je hieraan gedaan? “Voor die accreditatie hebben we

Hoezo? “Er zijn evenementen waar meer dan duizend artiesten optreden. Neem het North Sea Jazz Festival, er zijn verschillende balies waar medewerkers, artiesten, pers en genodigden toegang kunnen krijgen tot de concerten. Met behulp van een webbased applicatie kun je alle informatie over ieders bewegingen invoeren in het centrale systeem. Dan zijn die data op hetzelfde moment in de hele organisatie beschikbaar. Zo weet je op elk moment waar de mensen zich bevinden, wie er op de podia staan en wie er verwacht worden. Je hele tijdsindeling is hiervan afhankelijk, van vervoer en beveiliging tot hotelreserveringen.” Dan ging er vroeger vast veel mis. “Dat kwam inderdaad voor. Dan hadden we een begroting opgesteld voor een evenement, maar bleek die een dag later al niet meer te kloppen. Als de IT niet goed is georganiseerd, kan dat een bedreiging vormen voor de bedrijfsvoering.” Ben je nu klaar met automatiseren? “Er valt nog wel het een en ander te verbeteren, vooral als het gaat om de snelheid van de systemen. De programmeertaal die

COLuMN we destijds gebruikten wordt niet meer ondersteund, die kan niet draaien op Vista. We moeten dus nog wel wat nieuws ontwikkelen. Ik denk dat dit hele verhaal, de webgebaseerde applicaties inbegrepen, ons nog wel een jaar of twee zal kosten.” Bedenk jij dit allemaal zelf? “Vraagstukken van deze aard staan hoog op de agenda van het management. Ik leg uit welke mogelijkheden daarvoor zijn, maar bepaal uiteindelijk zelf hoe we dit uitvoeren. Ik heb daar de vrijheid voor. Als het maar goed gebeurt, dat is het uitgangspunt.” Met de hand op de knip, zoals zo veel it-managers? “De kosten voor de oplossingen zijn hier niet het belangrijkste uitgangspunt. Kwaliteit staat voorop. Als een applicatie twee keer zo duur is als sommige alternatieven, willen we ook dat die twee keer zo goed is. Dan gaan we er inderdaad voor.” Is geld dan helemaal niet belangrijk? “Ik word vaak gebeld door leveranciers die mij uitleggen hoe zij kosten voor ons kunnen besparen. Ik laat mij daarin graag adviseren, maar de kwaliteit van de IT staat voorop. Een paar jaar geleden zijn we overgegaan naar een andere telefoonprovider. Het scheelde de helft. Maar ondanks de toezeggingen bleken wij niet in het hele land dekking te hebben. We zijn dus weer gauw teruggegaan naar onze oude telefoonmaatschappij.” Loop je in je vrije tijd ook wel eens concerten af? “Ja, want ik ben een liefhebber van muziek. Dankzij deze baan heb ik de kans om optredens bij te wonen die ik anders niet zo snel zou opmerken. Het optreden van D‘Angelo heeft veel indruk op mij gemaakt. Die artiest is niet zo bekend in Nederland. Ik ben heel blij dat ik erbij kon zijn.”

•

RENÉ F.W. DIEKSTRA

Hoe bedoel je, stress? Ons lichaam en ons brein zijn zo geprogrammeerd dat ze bij omstandigheden van grote druk of spanning reageren met het nemen van ‘nood’maatregelen, hetzij in de vorm van een ‘vecht’-, hetzij in de vorm van een ‘vlucht-’reactie (‘fight-or-flight’ response). Dit gebeurt mede door het afscheiden van zogenaamde stresshormonen, zoals adrenaline. Dit hormoon zet vervolgens de lever aan om de daarin opgeslagen glucose te ‘lever’en voor energie, het versnelt onze ademhaling, verhoogt bloeddruk en hartslag en doet de spanning in onze spieren toenemen. Het maakt, met andere woorden, ons lichaam klaar om ofwel zijn mannetje of vrouwtje te staan en er flink tegen aan te gaan. Maar als noch het een noch het ander kan - je chef heeft de g... moed de zoveelste haastklus op je bureau te gooien terwijl de

vandaar dat moeheid een van de meeSt algemene klachten vandaag de dag iS andere nog lang niet af zijn. En als wegrennen of je chef in elkaar ‘trimmen’ geen optie zijn, dan is het ‘opgeladen’ lichaam niet in staat om de opgebouwde spanning kwijt te raken. Het wordt dan gefrustreerd in wat het van nature zou willen doen, namelijk de spanning naar buiten toe af te reageren. Dus neemt het risico toe dat het die spanning binnenin blijft hangen, wat in feite wil zeggen dat we die op onszelf afreageren. Dat is onder meer de reden dat mensen onder chronische stress vaak spierklachten ontwikkelen, zoals stijve kuitspieren, rugpijn, nekpijn en gewrichtspijnen. De als gevolg van de stressreactie opgebouwde spierspanning kan niet afvloeien en blijft dus ‘hangen’. Hetzelfde geldt voor andere klachten als hoofdpijn, maagklachten, te hoge bloeddruk en overslaan of racen van het hart. Het lichaam kan hierdoor letterlijk uitgeput raken, vandaar dat moeheid een van de meest algemene klachten vandaag de dag is. Mentaal leidt chronische gespannenheid tot prikkelbaarheid, ontstemming, verminderde interesse in anderen en cynisme ( de ‘mooie verhalen maar ik moet nog zien’ houding).

jOGGEN IS NIET VOLDOENDE Chronische stressklachten worden, ondanks alle mooie verhalen daarover, onvoldoende aangepakt door alleen maar gebruik te maken van methoden als lichaamsbeweging, bijvoorbeeld joggen, of het tegenovergestelde, ontspannings- of meditatieoefeningen. Natuurlijk kunnen die helpen. Maar iemand die grote spanningen er uit probeert te lopen, bestrijdt wel de symptomen maar niet de oorzaken. Op de lange duur werkt dat natuurlijk niet. Onderzoek laat zien is dat gezonde, effectieve methoden van met stress om gaan zijn: 1. het zoeken naar relevante informatie over wat er aan de hand en wat er aan te doen is; 2. het delen van zorgen/zorgelijke gevoelens met anderen; 3. het vragen van hulp of steun; 4. het uiten van de of bezig zijn met je zorgen op ‘objectieve’ manieren (bijvoorbeeld door een dagboek bij te houden, er boeken over te lezen e.d.) 5. het opsporen van de aspecten waar jezelf iets aan kunt doen en die waar je zelf niets of weinig aan doen kunt. Richt je aandacht en energie vervolgens op hetgeen waar je wel controle over hebt; 6. het afwisselend geven van aandacht aan en dan weer verleggen van aandacht weg van het probleem of de zorgen. Zowel verdringen/ontkennen als het voortdurend in de zorgen rondwentelen zijn beide ongezonde en ineffectieve manieren van omgaan met stress. Van belang is bewust te besluiten om bepaalde momenten wel en op andere momenten juist niet aandacht te geven aan het probleem. Stel bijvoorbeeld een pieker- of zorgenuur voor jezelf vast en gebruik dat ook. 7. gebruik een dosis humor. Neem, zoals Zimbardo in zijn boek ‘Psychologie en Leven’ zegt, af en toe de gelegenheid te baat om over jezelf te lachen, met anderen; om over anderen te lachen, met jezelf; en om over de regelmatige absurdheid van het leven lachen. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg


3

ESCApE

Microsoft yahoo

COLOFON IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

Iedereen praat over het bod van Microsoft op yahoo. Maar weet u er het fijne van? Het antwoord kunt u – ehm – Googelen. 3) Yahoo hielp de Chinese geheime diensten om dissidente journalist Shi Tao te identificeren en voor tien jaar in de cel te gooien. Toen dat ter sprake kwam op een hoorzitting van het Amerikaanse parlement… a) Probeerde Yahoo de man vrij te krijgen 2) De succesvolle slogan van Yahoo in de jaren ’90 was: b) Sloot Yahoo zijn Chinese filiaal a) Information at your fingertips c) Bood de CEO van Yahoo zijn excuses aan de b) Do you, ehm, Yahoo? moeder van Shi Tao aan c) Think different d) Beloofde Yahoo Peter R. de Vries in te schakelen d) Easy as Yahoo 1) De oprichters van Yahoo zijn: a) Larry Page en Sergey Brin b) David Filo en Jerry Yang c) Chad Hurley en Steve Chen d) Bill Gates en Paul Allen

Antwoorden: 1. b) 2. b) 3. c)

Verliezers van de maand 1. Apple. Verloor 1,5 miljoen iPhones – het verschil tussen het aantal dat Apple beweert verkocht te hebben, en het aantal dat partner AT&T activeerde. 2. De Britse overheid. Verloor de identiteit van 600.000 burgers, op een gestolen laptop. Wordt vervolgd. 3. Het Midden-Oosten. Verloor de helft van zijn bandbreedte, omdat een schip zijn anker liet vallen op een glasvezelkabel voor de kust van Egypte.

•

Het is ook nooit goed

C

omputerbedrijven hebben geen Jérôme Kerviel nodig om miljarden kwijt te geraken. In beurswaardering dan. Gewoon een forse winstgroei aankondigen, volstaat tegenwoordig. Groei in winst Apple +58% Intel +51% Amazon +112% Google +82%

Val in beurskoers -8 % -12% -3,4% -7%

aBONNeMeNTeN IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl RedaCTIe Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] MedeWeRKeRS Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Marguerite Irrgang, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink FOTOGRaFIe Nico Boink, Cor Mooij RedaCTIeadReS Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] adVeRTeNTIeeXPlOITaTIe Rob de Kleijnen salesmanager T 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager T 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] F 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) UITGeVeR Rogier Mulder e [email protected] MaRKeTING Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] VORMGeVING COLORSCAN amsterdam-voorhout dRUKWeRK Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2008, IT Executive, ISSN 1570-6737

38


Getting IT Done 10 & 11 april 2008 MECC Maastricht

Is IT de spelbreker in uw organisatie, of juist de gangmaker? De tijd dat IT de ontwikkeling binnen de organisatie moest volgen hebben we allang achter ons gelaten. De rol van IT is nu die van gangmaker en aanjager van innovatie. Getting IT done, daar gaat het om.

Beleef het mee in Maastricht. Tot 10 en 11 april!

De datacenters zijn vol!

Recommend Documents