De Baseline Informatiebeveiliging & grote gemeenten
6 oktober 2014 John van Huijgevoort, IBD
Agenda De Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG): • •
Samenhang Instrumenten
Hoe om te gaan met de BIG als grote gemeente?
2
3
Samenhang producten
Informatiebeveiliging en Privacy in IV-projecten
4
Instrumenten • • • • • •
5
Handreiking Dataclassificatie GAP-analyse Impactanalyse Baselinetoets BIG Diepgaande Risicoanalyse Privacy Impact Assessment (PIA)
Instrumenten: Handreiking Dataclassificatie • Het niveau van de BIG bevindt zich op de volgende (BIV-) waarden: – Beschikbaarheid: Belangrijk – Integriteit: Hoog – Vertrouwelijkheid: Vertrouwelijk
Classificatie leidraad 6
Instrumenten: GAP-analyse • De GAP-analyse is bedoeld om te toetsen in hoeverre de gemeente of een proces/informatiesysteem voldoet aan de BIG
7
Instrumenten: Impactanalyse • De Impactanalyse is bedoeld om de ontbrekende maatregelen ten opzichte van de BIG toe te delen en te plannen. Ook richting leveranciers van informatiesystemen.
8
Instrumenten: Baselinetoets BIG • Toetsen door middel van BIV- en P-vragen • Toetsen van bestaand of nieuw proces/ informatiesysteem of de baseline voldoende is of dat er meer nodig is.
9
Stappen Baselinetoets BIG 1. Intakegesprek voeren
2. Analyseren proces
3. Vaststellen betrouwbaarheidseisen BIV-P
SETTING
Gesprek met opdrachtgever, meestal projectleider
Afstemming met proceseigenaar
Terugkoppeling aan opdrachtgever
WERKWIJZE
In kaart brengen scope, diepgang, planning, brondocumenten, respondenten etc.
In kaart brengen procesomgeving, Samenhang, inhoud en eisen
Consolideren van de eisen, bepalen vervolgstappen
STAP
Generiek Procesmodel
TOOLS
Baselinetoets
RESULTAAT
Plan van Aanpak / planning voorbereiding analyse
Procesmodel en eerste beeld van de eisen
UREN INDICATIEF
1 uur opdrachtgever 10 uur voorbereiding en uitwerken
4 uur opdrachtgever 8 uur uitwerken (per proces)
Waarderingstabellen
Schema vervolgstappen
Geconsolideerd beeld van de eisen Inzicht in de Vervolgstappen
1 uur opdrachtgever
Vanwege toepasbaarheid zo ‘eenvoudig mogelijk’ van opzet en hierdoor in korte uit te voeren.
Resultaat Baselinetoets BIG Geeft inzicht in BIV en P ten opzichte van de BIG
11
Relatie PIA en diepgaande Risicoanalyse • Een PIA wordt bij voorkeur uitgevoerd in het eerste ontwerpstadium van een verwerking van persoonsgegevens: – Richtsnoeren Beveiliging van Persoonsgegevens (CBP) – In de toekomst verplicht (EU-wetgeving)
Bron: ‘Richtsnoeren beveiliging van persoonsgegevens‘, College bescherming persoonsgegevens (CBP) , d.d. februari 2013
12
Instrumenten: PIA • Eigenschappen: – Vragenlijst gericht op privacy vraagstukken – Eenvoudige rapportage
• Leidt (eventueel) tot: – Uitvoeren risicoanalyse – Aanvullende maatregelen – Keuze om het proces aan te passen – Keuze om minder gegevens te verzamelen
13
Instrumenten: diepgaande Risicoanalyse • Mogelijk focus op BIV uit Baselinetoets • Kan leiden tot aanvullende maatregelen bovenop de BIG
14
Stappen diepgaande Risicoanalyse Door eigenaar, niet in scope
7. Opstellen Plan
4. Analyseren Informatiesysteem
5. Analyseren bedreigingen
6. Vaststellen maatregeldoelstellingen
SETTING
Gesprek met systeemeigenaar, meestal functioneel beheerder
Gesprek met systeemeigenaar, meestal functioneel beheerder
Uitwerking door Analist en terugkoppeling aan opdrachtgever
Terugkoppeling aan opdrachtgever
WERKWIJZE
In kaart brengen informatiesysteem alsmede eisen
Bepalen relevante bedreigingen i.r.t. gevolgen
Formuleren maatregeldoelstellingen o.b.v. de eisen en relevante bedreigingen
Opstellen implementatieplan per verantwoordelijke
Invulmatrix gevolgen & bedreigingen
BIG MaatregelDoelstellingen en eigen maatregeldoelstellingen
Opzet implementatieplan
Implementatieplan informatiebeveiliging
STAP
TOOLS
MAPGOOD Invulformulier Waarderingstabellen
RESULTAAT
MAPGOOD formulier ingevuld en eerste beeld van de eisen
Overzicht van de relevante bedreigingen
Samenhangend pakket maatregeldoelstellingen
UREN INDICATIEF
4 uur systeembeheer/ functioneelbeheer 8 uur voorbereiden en uitwerken
4 uur Gesprek(ken) met systeemeigenaar 20 uur voorbereiden en uitwerken
20 uur
20 uur samen met CISO en opdrachtgever
In korte tijd uit te voeren en minimale inspanning nodig van proceseigenaar, systeembeheerder et cetera.
16
Stappenplan gemeenten
Maatregelen • Prioriteer de BIG-maatregelen: – Generieke maatregelen: Dit zijn maatregelen die gemeentebreed gelden over alle processen en systemen heen, verantwoordelijken PIOFAH.
– Specifieke maatregelen: Dit zijn maatregelen die niet gemeentebreed gelden maar toegewezen kunnen worden aan een proces- / systeemeigenaar/directeur / manager ten behoeve van een informatiesysteem.
• Beleg de BIG-maatregelen
17
Prioriteer de BIG-maatregelen • De BIG bevat 303 maatregelen verdeeld over 133 controls: – Deze maatregelen kunnen niet allemaal ineens worden geïmplementeerd. – Prioriteer deze maatregelen op basis van: • risico-inschatting • belang • haalbaarheid
– Doseer over een periode (bijvoorbeeld 3 jaar gezien)
• Pas de GAP-analyse spreadsheet aan
18
Beleg de BIG-maatregelen • PIOFAH • Kan per gemeente anders georganiseerd zijn • Eenmalig uitzoeken • Is er geen verantwoordelijke, dan dit bepalen en vastleggen
•Personeel •Inkoop (soms informatievoorziening) •Organisatie •Financiën •Automatisering/Administratie •Huisvesting
19
Beheerprocesen: ISMS en PDCA • Het doel van het Informatie Beveiligings Management Systeem (ISMS) is onder andere het continue beoordelen welke beveiligingsmaatregelen passend zijn en indien nodig bij te stellen. • Het ISMS is een proces dat de basis legt voor passende beveiligingsmaatregelen door bijvoorbeeld risicoanalyses, BIA en classificatie van informatie. • Overige beheerprocessen: – – – – – – – 20
Risicomanagement Configuratiemanagement Wijzigingsbeheer Patchmanagement Hardening Incidentmanagement Bedrijfscontinuïteitsmanagement
Rapportage • Periodiek over de voortgang: – Gedurende de hele levenscyclus van maatregelen: • vanaf het plannen tot en met uitfaseren • door de verantwoordelijke functionaris
– In managementrapportages
21
Horizontale en verticale verantwoording Gemeenten dienen transparant te zijn: – Horizontale verantwoording, vanuit het College van B&W – aan de gemeenteraad, de lokale rekenkamer en het lokale publiek – over geleverde diensten en bereikte resultaten op het gebied van informatiebeveiliging, vanuit de gemeentelijke verantwoordelijkheid. – Verticale verantwoording, vanuit het College van B&W: – aan de gemeenteraad en wetgevers (inspecties/toezichthouders) als onderdeel van de paragraaf bedrijfsvoering van de begroting en het jaarverslag. – om zekerheid te krijgen over opzet en bestaan van de maatregelen, door de verantwoordelijke een in control statement te laten afgeven voor hun deel van de set.
22
Doen: Hoe gaan grote gemeenten om met de BIG? • Wat heeft de BIG voor jullie betekend? • Welke fasering passen jullie toe? – Welke clustering? – Hoe verdeel je de financiële middelen?
• Hoe pakken jullie de BIG aan? – Wat gaat goed? • medewerking – Waar lopen jullie tegenaan? • tegenwerking
• Wat kan de IBD voor jullie betekenen?
23
Vragen?
Bezoek ook www.IBDgemeenten.nl Word lid van de community
24
