CHOKE2012 CHOKE2012
CHOKE2012 CHOKE2012
Papieren en/of i/e-boek? Fast of slow reading? Moe van manuscripten op te sturen? Virtuele of fysieke uitgeverij? Online of papieren bib of Pirate Bay for books? Crowdsourcing en cloudsourcing? Schrijven op maat van SEO marketeers? Centralized content en multichannel distributie? It’s in the pocket: ik maak en publiceer zelf mijn boek. Hoe doe ik wat niemand kan: dat boek ook nog verkopen! Paper is back.
Franswa Vergucht Rudy Vanschoonbeek Mirko Furlanetto Tom Schamp Carlo Van Baelen Guido De Smet André Knol Ronald Soetaert Anne De Vos Eddy Hagen Piet Germonprez Kurt Leybaert Peggy De Clercq Toon Van Camp Johan Velter Jef Maes Johan Delauré Anthony Vavrinek Johan De Smedt Tony Le Duc Ria Schulpen Frederik Torresan Christianne Rademakers Paul Adriaensen Bruno Koninckx Gerda Ghysels Guido De Meyer Plan B
Choke is a pre-press term used to describe the process of intentionally overlapping touching colours.*
Colofon
Choke2012 gaat door op 1 en 2 februari 2012 in Karel de Grote-Hogeschool, Nationalestraat 5, B-2000 Antwerpen.
In de mediasector worden de laatste decennia in een hoog tempo nieuwe technologieën en dragers aangereikt. Deze bieden andere mogelijkheden maar vormen tevens een bedreiging voor de klassieke printmedia. Wie ‘content’ aanbiedt, zoekt er immers voortdurend naar om deze zo effectief en efficiënt mogelijk te verspreiden. Marketing, vormgeving en technologie zijn de touching colours in dit congres. Het initiatief voor choke is ontstaan vanuit het vak printmedia van de grafisch ontwerpopleidingen in Karel de Grote-Hogeschool en Artesis Hogeschool, met name Sint Lucas en Academie Antwerpen. Choke wordt een jaarlijks congres waarbij het spanningsveld marketing-vormgeving-productie een prominente plaats krijgt. In dit raakvlak kan een gezamenlijke zoektocht naar vernieuwing en specifieke positionering starten. CHOKE2012 heeft het boek als centraal thema. Het boek staat in zijn hardcopy vorm momenteel onder druk, maar in de toekomst wellicht ook als productvorm van content.
Organisatie CHOKE is een initiatief van Sint Lucas Antwerpen - Karel de Grote-Hogeschool en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten - Artesis Hogeschool Antwerpen met de steun van het Plantin Instituut voor Typografie. Karel de Grote-Hogeschool Sint Lucas Antwerpen Sint-Jozefstraat 35, B-2018 Antwerpen www.sintlucasantwerpen.be Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Mutsaardstraat 31, B-2000 Antwerpen www.artesis.be/academie Plantin Instituut voor Typografie Vrijdagmarkt 22, B-2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be Het programma werd samengesteld door Piet De Lombaerde, misjel Vossen en Tim Oeyen. Deze brochure, ontworpen door Tim Oeyen, werd in een oplage van 500 exemplaren gedrukt op 150 g Fluweel opdikkend papier 1.5 en 170 g Maxi Satin van Igepa bij internetdrukkerij Flyer.be Het projectmanagement gebeurt door studenten marketing Experience Marketing van het departement Handelswetenschappen
De onderzoeksvraag is: moeten er nog boeken zijn? Het is een uitdaging voor vormgevers, uitgevers, verdelers van boeken om in het overlappingsgebied van de in/output van technologie en media om te gaan met nieuwe exploitatievormen en kanalen.
en Bedrijfskunde van de Karel de Grote-Hogeschool, Nationalestraat 5, B-2000 Antwerpen. Studenten: Marina Cabraja, Sofie Baert, Ine Govaert, Tessa Nuyts, Isabelle Regnard en Charlotte Schurmans Begeleiding: Natalie Verfaellie en Piet De Lombaerde www.theschoolofmarketing.be Sponsors We danken Flyer.be, Unibook.com en Igepa.be voor de financiële en materiële bijdrage aan dit project. www.igepa.be www.unibook.com www.flyer.be Boek.be, het Vlaams Fonds voor de Letteren, auteursvereniging.be, Bibnet.be en Febelgra zijn we erkentelijk voor de ondersteuning in communicatie.
SINT LUCAS ANTWERPEN
plakaat
03-11-2004
11:01
Pagina 1
Ticketing & registratie Live scanning Mobile apps Live badging Mailingtool Kassasysteem CRM Module
De bottom-line. Geen product, geen bedrijf zonder klanten. Wie zijn ze, waar zitten ze en wat willen ze o.m. besteden? Doelgroepen zijn online traceerbaar maar vluchtiger. We frienden en unfrienden, liken en unliken en maken ons lid van uiteenlopende verzamelingen met de snelheid van een klik. Wie gericht wil communiceren speelt korter op de bal of betrekt de klant bij de realisatie. De factor relatie in de waarde van het product wint aan belang. De jeugd leest en schrijft anders dan de vorige generatie. Studenten gebruiken minder pen en papier, maar meer een notebook (what’s in a name). Typen en downloaden. De band met papier en andere rituelen verdwijnt. Dit heeft rechtstreeks en onrechtstreeks invloed op de herinneringsgraad, de waarde van de kopij, positionering en wat de kas doet spijzen, conversie.
Het boek als artefact? Uniek en tactiel als USP? Zintuigelijke ervaringen vormen een basis in een marketingstrategie waar beleving een uitgesproken plaats krijgt. Deze benadering biedt kansen voor het boek en andere hardcopy media. In 1985 werden vlakbij deze campus (NV De Vlijt, Nationalestraat en Pompstraat) het lood en de typopersen per kilo versast naar schroothandelaars. Vervangen door de typokiller, offset. En zie, vandaag is het top om boeken in kleine oplage te drukken op een cylinder- of een degelpers. Mét drukmoet, want dat levert een meerwaarde gevoel. Waar is de tijd dat pikeren een technologische vondst was? Is nostalgische recuperatie de enige mogelijkheid of zit er nog rek op vernieuwing in productie? Kiest men voor multimediale verleiding met een optimale synergie tussen on- en offline? Verspreiding. Marketing Experience in de winkel en de bib. Wordt of blijft de boekhandel een concept store? Gaan boeken plaats ruimen voor meer renderende convenienceproducten zoals kauwgom en chips? Ontlenen we een digitaal bestand dat implodeert na de uitleentermijn? Frequent wordt de markt van boeken vergeleken met de muziekwereld. Niet helemaal onterecht, menen we. En toch, dromen zijn geen bedrog. Op CHOKE2012 heeft een uniek panel aan sprekers kunnen motiveren. We zijn deze experten daarvoor heel dankbaar en we zijn ervan overtuigd dat we uit dit congres met een beter inzicht de toekomst tegemoet gaan. Piet De Lombaerde misjel Vossen Tim Oeyen
*Twee aangrenzende velden overlappen elkaar om mogelijke registerproblemen in druk te compenseren.’ Tim Oeyen heeft het begrip choke in het ontwerp van deze brochure geïncorporeerd.
O1
Franswa Vergucht
Rudy Vanschoonbeek
Mirko Furlanetto
De revolutie binnen de uitgeverijen en bij uitbreiding de hele grafische industrie, begon zowat in dat magische jaar 1985. Velen keken de kat uit de boom en niet weinig grafische bedrijven gingen de volgende jaren over kop. De komst van DTP, want de oorzaak van deze revolutie had een naam, joeg een nieuwe wind door de wereld van de gedrukte communicatie. Niets zou vanaf dan nog hetzelfde zijn.
Enkele inleidende beschouwingen over de huidige stand van zaken van de boekensector in Vlaanderen en hoe de diverse spelers door innovaties maar ook door continuïteit de toekomst van de sector zien en vormgeven.
Boeken tot leven brengen, dat is nu mogelijk dankzij “Augmented Reality” (verrijkte werkelijkheid). Een innovatieve ontwikkeling en gebruiksvriendelijke technologie die de mogelijkheid biedt om drukwerk en digitale media te combineren tot een multimediale gebruikerservaring, een link als het ware tussen de reële wereld van klassieke boeken en de virtuele wereld van de 3D animatie.
Hoezo 1985?
Franswa Vergucht, tot voorheen hoofd productie bij Uitgeverij Plantyn n.v. vestigingsmanager bij cvo Kisp, volwassenenonderwijs Higrocampus
Toekomst van de boekensector
Rudy Vanschoonbeek is ruim dertig jaren werkzaam als uitgever. In 2008 startte hij de nieuwe zelfstandige Uitgeverij Vrijdag NV. Hij is eveneens voorzitter van de Vlaamse Uitgevers Vereniging, van Librius, de beheersvennootschap van de Vlaamse uitgevers, en bestuurder bij boek.be
Augmented reality voor boeken
O3
Leo Paper Products heeft hiervoor met behulp van haar dochteronderneming Leovation een technologisch platform ontwikkeld, ARIUX, Augmented Reality Interactive User Experience. Ariux leidt boeken de digitale wereld binnen door ze een nieuw leven te bieden met geluid, 3-dimensionale beelden, animatie en gebruikersinteractie. Als de bedrukte pagina voor een webcam wordt gehouden zal het scherm niet alleen het fysieke boek tonen, maar bepaalde plaatjes in het boeken zullen tot leven komen in 3D - een stripfiguur kan de spreker direct (of indirect) toespreken, een liedje zingen, een dansje maken of wat je maar kunt bedenken. Verrijking en interactiviteit zijn 2 woorden die centraal staan in deze technologie. Augmented Reality biedt de uitgeverswereld een nieuw perspectief voor de combinatie drukwerk en digitale media. Mirko Furlanetto
www.uitgeverijvrijdag.be
O2
www.leo.com.hk
O5
Tom Schamp
Carlo Van Baelen
Guido De Smet
Een gedrukt boek is al te vaak een kort leven beschoren, dit vanwege een complex marktmechanisme tussen boekhandel, lezer, media en uitgever waarbij nieuwe titels aan een steeds hoger tempo worden aangeboden. Ook de promotieperiode voor een individueel boek is dus kort.
De huidige keten auteur – uitgever – boekhandel – lezer/ koper komt steeds meer onder druk te staan. Omwille van technische evoluties (digitalisering van teksten, ecommerce, tekstverrijking…), van commerciële evoluties (informatiekanalen, diversificatie afzetkanalen, directe contacten producent – gebruiker) en wijzigingen in consumentengedrag (zapcultuur, hybridisering, gartisverwachtingen) worden de bestaande verhoudingen door elkaar geschud. Auteurs bieden hun teksten direct aan via internet, uitgeverijen ontwikkelen CRM-gestuurde kopersdatabanken, boekhandels diversifiëren hun aanbod en geven plaatselijke uitgaven uit, lezers/kopers informeren zich via sociale media. De bestaande verhoudingen in de keten worden zwaar op de proef gesteld omwille van de functievervaging en de belangenconfrontaties in de strijd om aandacht en omzet. Digitalisering is een factor in deze paradigmawisseling, maar zeker niet de enige. En dus is het probleem ook ruimer dan het beheersen van de nieuwe technologieën. Het (recent) verleden, heden en toekomst van de keten, van de schakels en van de nieuwkomers worden geschetst voor de deelmarkt van de publieksboeken. Zijdelings wordt ingegaan op de deelmarkten van educatieve-, wetenschappelijke- en professioneel-informatieve boeken.
Het ‘gedrukte’ boek – en bij uitbreiding de boekhandel – zijn al ontelbare keren ten dode opgeschreven. Bijna evenveel keren wordt hierbij verwezen naar de muziekindustrie waarin de traditionele muziekwinkel vandaag nog nauwelijks toegevoegde waarde zou bieden.
De rol van de auteur in het vermarkten van boeken
Gezien het hoge aantal titels dat één uitgever op jaarbasis uitgeeft, zijn er onvoldoende mensen en middelen om iedere titel voldoende aandacht te geven waardoor de verkoop soms lager uitvalt dan verhoopt en de uitgever als gevolg steeds sneller nieuwe titels op de markt brengt enz. Verwacht mag worden dat alles nog een stuk sneller zal gaan wanneer het e-boek in België/Vlaanderen eenmaal op kruissnelheid komt… Tom probeert tijdens zijn half uurtje duidelijk te maken waar volgens hem de plek is van de auteur-illustrator op de boekenmarktplaats: probeert hij zoveel mogelijk steun te verlenen waar nodig, of bewaakt hij in de eerste plaats de kwaliteit van zijn werk door zo vaak als kan achter zijn tekentafel te zitten. Een getuigenis uit de floux-artistique van het vak. Tom Schamp, Illustrator
O4 www.tomschamp.be
Wijzigingen in de keten van auteur tot lezer
De boekhandel in de toekomst
Ondanks de pessimistische geluiden bleek de boekhandel lang immuun te zijn voor de risico’s van de digitaliserende wereld. Internationale feiten en cijfers van het voorbije jaar geven aan dat de bedreiging voor het traditionele boek en boekhandelsmodel reëel is. De verkoop stagneert of daalt. Zelfstandige boekhandels nemen in aantal af en enkele grote boekhandelsketens in verschillende continenten gaan in faling of ondergaan zware herstructureringen. De boodschap wordt nu dus in een versneld tempo duidelijk: de toekomst is aan de boekhandels die een mix bieden van alle mogelijke kanalen en dragers. En zoals dat geldt voor elke retailer, zal ook de boekhandel die zich blijft onderscheiden in kritische parameters als expertise, klantvriendelijkheid, convenience en professionalisme zich het best staande houden.
O6
Guido De Smet, Commercieel Directeur Standaard Boekhandel N.V
Carlo Van Baelen, Directeur Vlaams Fonds van de Letteren van 1989 tot eind 2011
www.fondsvoordeletteren.be
www.standaardboekhandel.be
O7
André Knol
Ronald Soetaert
Anne De Vos
De totale jaarlijkse bestedingen per Nederlands huishouden aan content van uitgevers zijn de afgelopen 5 jaar teruggelopen van 1435 naar 1050 euro; een daling van 27%. De komende drie jaar blijven de totale bestedingen aan uitgeefmedia naar verwachting gelijk. Echter, de bestedingen aan uitgeefcontent blijven dalen, terwijl de inkomsten juist stijgen van partijen die garant staan voor de mediaverbinding, het distributie- en verkoopkanaal en het media-apparaat (e-reader en tablet). Maar volgens Knol hoeven uitgevers allerminst lijdzaam te blijven toezien hoe hun taartdeel kleiner wordt ten gunste van technologische partijen als Apple, Google, Amazon en Flipboard.
Vanaf het begin van de beschaving blijken mensen verhalen te vertellen. Welke rol spelen verhalen in onze cultuur? Waarom lezen wij vroeger en vandaag? Wat vertellen verhalen over het belang van verhalen? Wat gebeurt er vandaag met boeken & leeslinten, met schrijvers & critici, met lezers & leesgroepen, met boekhandels & uitgeverijen? In mijn lezing probeer ik traditie & vernieuwing met elkaar te verbinden: orale, schrift- en boeken, digitalisering. Vanaf het begin van de beschaving blijken mensen immers verhalen te vertellen. Verhalen moeten dus wel betekenis hebben in de evolutie van onze cultuur. Aan het einde van À la recherche du temps perdu schrijft Marcel Proust: “Mijn werk moet zoiets zijn als de bril die ik gekocht heb bij de opticien van Combray. Het moet het een middel zijn waarmee de lezer zichzelf kan lezen.” Samen met u ga ik op zoek naar verschillende brillen om onszelf en anderen te lezen. Ik zoek fragmenten uit romans, films, tv-series, graphic novels en games waarin via woord en beeld over lezen wordt nagedacht. Verder reis ik naar de digitale culturen en presenteer een verslag van mijn verblijf. Ik twitter dagelijks over mijn belevenissen en u kan mij volgen op #bib als @RonSoetaert. Uit mijn twitterdagboek haal ik trends om samen over te praten. Hoe veranderen sociale media mijn schrijven en lezen? Wat betekenen facebook en blogs voor de literaire cultuur? Hoe veranderen traditionele instituties door de digitalisering? Waarom komen mensen samen in leesgroepen zowel virtueel als face-toface? Wat vertellen ze over lezen? Het zijn vragen die ik probeer te beantwoorden vanuit twee metaforen: boeken als gezelschap (“the company we keep”, schreef Wayne Booth), en als gereedschap (“equipment for living”, schreef Kenneth Burke). Gezelschap en gereedschap dus. Vanuit die perspectieven beschrijf ik de nieuwe media als hetzelfde maar anders.
Het boek als object wordt voor een groot deel bepaald door het papier waarop het gedrukt is.
Visie en scenario’s voor uitgeverijen anno 2012
Hoe kunnen uitgevers van dagbladen, publieksmedia, vak- en wetenschappelijke media, boeken en educatieve media ervoor zorgen dat hun verdiensten uit content op peil blijven of groeien? Welke strategische basisopties liggen er voor hen open om toekomstbestendig te opereren in een uitdijend medialandschap? André Knol - initiatiefnemer ‘Uitgeverij van de toekomst’, waarin 35 uitgeverijen gedurende 2 jaar samenwerken aan innovaties die de uitgeefsector als geheel ten goede komen.
Lezen in Tijden van Nieuwe Media
Papier voor boeken
O8
Papier is in essentie een onderdeel van vormgeving. Het voegt een ervaring toe aan de inhoud: papier communiceert woordeloos door zijn tactiele eigenschappen, tint, en de specifieke manier waarop drukwerk erop tot leven komt. Het kan de inhoud van een boek versterken, aantrekkelijk verpakken, toegankelijk maken of gericht positioneren. Het nodigt de lezer uit om het boek ook vast te pakken, te doorbladeren.
O9
Boeken worden op zeer verschillende papiersoorten gedrukt. Zo wordt een juridisch naslagwerk bv. op een ander papier gedrukt dan een kunstboek of een roman. Papierkeuze is niets anders dan materiaalkeuze. Enerzijds moet men daarbij rekening houden met een aantal technische criteria, en anderzijds kan men met een doordacht materiaalgebruik ook de uitstraling van het eindproduct verregaand bepalen. We geven in dit seminarie een beknopt overzicht van de verschillende papiersoorten die men kan inzetten om boeken te maken. Daarna gaan we wat dieper in op de technische achtergrond bij papierkeuze. We bekijken enkele milieuaspecten en we bespreken ook de communicatieve kracht van papier. Tenslotte illustreren we dit allemaal heel concreet aan de hand van een aantal gedrukte voorbeelden. Anne De Vos - Paper Consultant
Prof. dr. Ronald Soetaert werkt aan de Ugent (vakgroep Onderwijskunde), geeft les over taal, literatuur en media, doet onderzoek naar cultuur en retoriek en schreef een tijd geleden een stad van zaken over de leescultuur: De Cultuur van het Lezen (gratis te downloaden op de site van de Nederlandse Taalunie).
www.gea.nl
http://taalunieversum.org/taalunie/Cultuurvanhetlezen.pdf
www.igepa.be
1O
12
Eddy Hagen
Piet Germonprez
Kurt Leybaert
Iedereen kent en gebruikt PDF. Het is een van de meest verspreide bestandsformaten om documenten uit te wisselen. En daar zit ook meteen het zwakke punt: niet elke PDF is op dezelfde manier geschapen, een PDF is géén ‘one size, fits all’ oplossing. Daarom is het gebruik van de juiste tools, de juiste instellingen en standaarden enorm belangrijk. Want anders kan het grondig mis gaan: iets wat er mooi uit ziet op een scherm, wordt een verhakkeld drukwerk. En dat is meestal NIET de fout van de drukker! Ook het hergebruik van ‘drukklare’ PDF’s naar ebooks, naar iPad, is niet zo evident als het op het eerste zicht lijkt.
Het boek is het enige medium dat we reeds eeuwen lezen en dat over enkele eeuwen nog steeds zal kunnen gelezen worden. Aan de hand van enkele bijzondere boekproducties illustreert Piet Germonprez van PurePrint hoe je met alle vijf de zintuigen een boek kan ervaren.
Tablets zijn krachtige apparaten voor media consumptie en zijn perfect in staat om content digitaal te publiceren als een applicatie.
PDF: zeg niet zomaar banaan tegen een Chiquita
Tijdens deze sessie krijgt u een beter inzicht in het PDF-bestandsformaat, de verschillende standaarden die er zijn (bv. PDF/X-4), de aangeraden tools om PDF’s aan te maken, te bekijken en problemen bij het hergebruik van PDF’s voor andere toepassingen. Na deze sessie zal u ook nooit meer zomaar PDF zeggen tegen een PDF… Eddy Hagen, Directeur van het Vlaams Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie (VIGC)
Moeilijke boeken
Adobe digital publishing
Tablet applicaties is het nieuwe publihing medium dat de beste combinatie is tussen PRINT en publishing en waarbij het mogelijk is om de content rijke media dynamisch te updaten.
Piet Germonprez, Directeur PurePrint
De creatie van digitale content/applicaties is één ding, maar het beheer van het distribueren van de content is nog een grotere uitdaging.
11
Adobe® Digital Publishing Suite (DPS) is daarom ontwikkeld om op een gemakkelijke manier content te produceren als een applicatie, om de applicatie te distribueren naar de verschillende e-commerce sites en om de inhoud boeiender te maken door opvolging en raportings mogelijkheden. Met de presentatie over het Adobe DPS workflow platform tonen we u dan ook graag de mogelijkheden: - Enkele populaire voorbeelden - Interactieve elementen binnen Indesign - Proofing & sharing content - Aplication creation - Distributing content - Analytics Kurt Leybaert
www.vigc.be
www.sagam.be
CHOKE2012
13
Peggy De Clercq
Toon Van Camp
Via Unibook kan je zelf een boek opladen en dit op een wereldwijd verkoop- en distributieplatform aanbieden.
In de huidige digitale wereld zijn er heel wat handboekbinders die tradities loslaten om nieuwe wegen in te slaan en deze ervaringen ook te delen. Hierdoor ontstaat in dit eeuwenoud beroep een nieuwe dynamiek. Oude bindwijzen worden herinterpreteert, nieuwe bindstructuren ontwikkeld, en visies op restauratie herzien. Boekbanden van diverse binders komen aan bod en er zullen enkele banden van Handboekbinderij Toon Van Camp ter inzage beschikbaar zijn.
Print on Demand - selfpublishing
Tendensen in het hedendaags handboekbinden
Naast de dienstverlening als platform om je eigen boek uit te geven, beschikt UniBook over een online boekenwinkel met een groot aanbod van titels . Er kunnen zelfs e-books worden besteld. Via de UniBook template books kan ook een agenda, notitieboek, kookboek of fotoboek worden gemaakt. UniBook zal voornamelijk toelichten wat de toegevoegde waarde en voordelen zijn van het online platform, haar unieke positie in de boekenwereld en welke uitdagingen hiermee gepaard gaan.
De hedendaagse boekbanden van Toon Van Camp zijn te zien geweest op verschillende tentoonstellingen in binnen- en buitenland en bevinden zich in privéverzamelingen in België, Nederland en Frankrijk.
Peggy De Clercq, Country Sales Manager BeNeLux
Toon Van Camp
CHOKE2012 CHOKE2012 CHOKE CHOKE Unibook.com
14
bookworksinprogress.blogspot.com www.boekbinderij-VanCamp.be
woensdag 1 feb 2012
inleiding
Aula A
{
13:30-14:00 14:00-14:30 14:30-15:00
17:00-17:30
Carlo Van Baelen Wijzigingen in de keten (auteur>lezer) Guido De Smet De boekhandel in de toekomst Mirko Furlanetto Augmented reality voor boeken André Knol Visie en scenario’s voor uitgeverijen anno 2012
18:00-21:00
receptie
16:00-16:30 16:30-17:00
inleiding
Aula B
{
13:30-14:00 14:00-14:30 14:30-15:00
1 5 2 6 3 7
Franswa Vergucht Hoezo 1985? Rudy Vanschoonbeek De toekomst van de boekensector Tom Schamp De rol van de auteur in het vermarkten van boeken. Koffiepauze
15:30-16:00
donderdag 2 feb 2012
Ronald Soetaert Lezen in tijden van nieuwe media Anne De Vos Papier voor boeken Eddy Hagen Pdf: niet elke banaan is chiquita
13:30-14:00
14:00-14:30 14:30-15:00
15:30-16:00 16:00-16:30 16:30-17:00 17:00-17:30
13:30-14:00
14:00-14:30 14:30-15:00
Koffiepauze
17:00-17:30 18:00-21:00
receptie
16:00-16:30 16:30-17:00
Koffiepauze
Anthony Vavrinek On/offline verkoop Book in a Box Johan De Smedt De weg naar meer dan 100.000 downloads Tony Le Duc Culinair fotograaf en uitgever Ria Schulpen Nederlandstalige graphic novels
15:30-16:00
4 8
16:00-16:30 16:30-17:00 17:00-17:30
{
Aula C
inleiding
Frederik Torresan Boeken maken bij een internetdrukkerij Christianne Rademakers De digitale workflow Guido De Meyer De 12 geboden van industriële boekband Koffiepauze
Piet Germonprez Moeilijke boeken Kurt Leybaert Adobe digital publishing Peggy De Clercq POD - selfpublishing Toon Van Camp Tendensen in het hedendaags handboekbinden
15:30-16:00
Johan Velter Men leest niet, men kijkt niet, men denkt niet Jef Maes De uitgeverij van de toekomst in Vlaanderen? Johan Delauré Moet er nog een openbare bibliotheek zijn?
Bruno Koninckx e/i reader Gerda Ghysels Wat zit er in 2020 nog in de schooltas. Paul Adriaensen Pre-press workflow Anne De Vos/Kurt Leybaert Papier en ADP
{
Aula D
CHOKE2012
CHOKE2012 CHOKE2012 E2012 E2012
15
16
Johan Velter
Jef Maes
Er wordt vertrokken van de premisse dat een bepaalde vorm van het humanisme (de Westerse cultuurvorm die in de Renaissance een eerste vorm gekregen heeft) een einde beleeft. Het boek was met deze vorm verbonden. Het boek was daarin een instituut.
Door de digitalisering en de intrede van het digitale lezen, staan de uitgevers voor een nieuw tijdperk. Het boek zal steeds meer digitale of crossmediale vormen aannemen. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de productvorm, de manier waarop we gaan lezen en het businessmodel van het bedrijf.
Men leest niet, men kijkt niet, men denkt niet
Er wordt nagegaan hoe de boekvorm vandaag de dag gewijzigd is en zich tégen de humanistische idealen gekeerd heeft. Het boek is niet zozeer meer een intellectuele werkwijze maar een consumptieproduct geworden. We zullen nagaan hoe hedendaagse vormgevers deze consumptiewereld op een vrolijke wijze dienen.
De Uitgeverij van de Toekomst in Vlaanderen?
Met de komst van de tablets en de toekomstige nieuwe kleurenschermen, zijn er heel wat mogelijkheden voor nieuwe vormen van boeken. Het boek zal zich in de toekomst niet beperken tot enkel tekst maar het “enriched content book” zal in de digitale wereld een belangrijke positie innemen.
Johan Velter Boek.be, de branchevereniging van uitgevers, distributeurs en boekverkopers, wil vanaf midden 2012 een project opstarten samen met het Multimedialab-IBBT-UGent en SMIT-IBBTVUB om op dit vlak de uitgevers te begeleiden en nieuwe concepten van boeken en van lezen op te zetten. We willen de nieuwe standaarden uittesten, nieuwe productvormen ontwikkelen en de grenzen van deze nieuwe standaard opzoeken, zodat de Vlaamse uitgevers en de dienstverlenende ICT-bedrijven aan de top staan van de innovatie. Jef Maes, Hoofd van het Kenniscentrum van Boek.be
Johan Delauré
Moet er dan nog een openbare bibliotheek zijn? E-boeken en e-readers zullen zich ontwikkelen naar nieuwe mediavormen waarin inhoud anders wordt aangebracht en gecombineerd en waarmee de gebruikers anders omgaan dan nu met het boek. Als het leesgedrag van het merendeel van de leespopulatie zich wijzigt en zich instelt op het digitaal verkrijgen en lezen van lectuur, wat is dan nog de rol van een openbare bibliotheek? De vraag kan ook zijn: wat kan de meerwaarde van de boekhandel dan nog zijn? Immers, zowel de openbare bibliotheek als de boekhandel hebben een grote gelijklopende klantenpopulatie en bedienen die met boeken van papier. Met het Vlaams e-boek platform wil Bibnet samen met Boek.be en het boekenvak een samenwerking opzetten om te zorgen dat de Nederlandstalige uitgevers nog een distributiekanaal hebben naast de grote internationale commerciële spelers en dat voorkomen kan worden dat het Vlaamse cultureel ecosysteem verschraalt. Geen van de buitenlandse modellen inzake eboeken slaagt erin de voorwaarden te scheppen om de volgende doelstellingen te combineren: - een oplossing bieden voor de behoefte op multimediaal indexeren in de schoot van het bibliotheekwerk (en de lokale boekhandel); - de vereiste om een actueel, rijk en ook Vlaams bronnengebied te bestrijken; - de mogelijkheid om het aanbod in te passen in verschillende distributiestrategieën (commercieel en via een bibliotheekomgeving); - voorzien in voldoende flexibel gebruikscomfort voor de gebruiker. Met het Vlaams e-boek platform beogen we hiervoor wel de voorwaarden te creëren. Johan Delauré, coördinatie van de projecten van Bibnet o.m. IWT-project e-boekplatform
sfcdt.posterous.com - www.druksel.be
jefboeken.blogspot.com
www.bibnet.be
17
18
Anthony Vavrinek
Johan De Smedt
Book in a Box is een on/offline boekenverkoper met een eigen concept. Met Book in a box geef je een keuzemogelijkheid op een goed boek cadeau. Er wordt gewerkt met thema’s en per thema worden 20 boeken geselecteerd. De geselecteerde titels bestaan uit een mix van klassiekers en recenter werk. Elk boek wordt voorgesteld aan de hand van een kaartje zodanig dat men zich een goed beeld kan vormen over het boek. De persoon die de box cadeau krijgt kan dan via de website het boek van zijn keuze aanduiden om het thuis opgestuurd te krijgen. Met een Book in a Box geef je nooit een fout boek cadeau want de keuze ligt bij de ontvanger van de box.
De nieuwe toepassing van Standaard Uitgeverij om De Stuivende Stad, een strip Suske en Wiske, aan te bieden via een mobiele toepassing was eind 2010 een razend succes.
Book in a box
Anthony Vavrinek
De weg naar meer dan 100.000 downloads
De applicatie stond in 2011 nagenoeg een jaar lang in de hitlijsten van iTunes als meest gedownloade app in de categorie boeken. Ze werd meer dan 100.000 keer ‘gratis’ gedownload, en als betalend model werden er eind 2011, 10.000 downloads opgetekend. De app werd ook meermaals bekroond, waaronder de business award voor beste ‘kranten’-app van 2011. Is dat enkel toeval of het resultaat van verstandig uitgeven? Waarom was het een succes in de Appstore en niet voor Android? Heeft de papieren stripuitgave nog een toekomst? Worden we er straks allemaal beter van? Rekenen we ons allemaal rijk? Johan De Smedt, Hoofdredacteur Strips WPG Standaard Uitgeverij
Tony Le Duc
Culinair fotograaf en uitgever
2O
De kleinste uitgeverij met een eigenzinnige aanpak. Gelijk aan zijn eigenzinnige kijk op culinaire fotografie maakt Tony Le Duc kookboeken die opvallen. Grafiek, inhoud en beeld zijn gelijkwaardig en vormen samen tijdloze culinaire objecten. Minestrone levert geen massaproductie, maar werkt doordacht samen met specialisten en vakmensen aan een selectief aantal titels. Doe wat anderen niet doen. Met de e-reader en de Ipad apps in aantocht wil Minestrone het tactiele, het driedimensionale en het visuele van het boek extra in de verf zetten. Le Duc legt zich vanaf het begin al toe op boeken met een blijvende waarde. Vanaf 2004 was dat de trilogie de basis, het product en het gerecht, uitgegeven onder de naam Homarus, waarvan er in vier talen inmiddels 290.000 exemplaren zijn verkocht. Sinds 2008 maakt hij onder de naam Minestrone uitgaven met een eigen persoonlijkheid, objectboeken die de tand des tijds moeiteloos doorstaan. Le Duc’s motto: kleur buiten de lijntjes en blijf op zoek gaan naar kwaliteit en vernieuwing. Tony Le Duc, culinair fotograaf en oprichter van uitgeverij Minestrone Cookbooks.
www.bookinabox.be
www.wpg.be
19
www.minestrone.be www.tonyleduc.eu
21 Ria Schulpen
Frederik Torresan
Christianne Rademakers
Wat in 1985 startte als Stripbibliotheek Bries groeide in 1999 uit tot een uitgeverij met “Wind”, een internationale stripbloemlezing, als eerste publicatie. Sindsdien volgden meer dan honderd titels en boetseerde Ria uitgeverij Bries tot een avontuurlijke onderneming die zich situeert in het overgangsgebied tussen strip, grafische kunst en literatuur.
Flyer.be is de grootste internetdrukkerij in België. Momenteel levert dit sterk groeiende bedrijf een breed gamma aan commercieel- en bedrijfsdrukwerk in vijf Europese landen en beheert ze haar eigen productie in Brugge.
Het digitale boek komt eraan. Wanneer? Vandaag, morgen, volgende jaar, over 20 jaar? Over de termijn valt te discussiëren, maar we zien het allemaal met rasse schreden naderen.
Hoe stelt men een fonds samen voor graphic novels? Welke criteria hanteren we? Wat denkt het publiek van het nieuwe stripverhaal? Hoe is de markt voor dit type boek? Hoe begeleid je nieuwe talenten?
Welke voor- en nadelen heeft u als klant, indien u boekjes bij een internetdrukkerij bestelt?
Nederlandstalige graphic novels
Boeken maken bij een internetdrukkerij
Wat betekenen boekjes voor een internetdrukkerij?
Hoe kan een internetdrukkerij die challenge aangaan en wat zijn de pitfalls?
Begin 2011 startte Ria samen met kunstschilder Benjamin Demeyere The Bries Space. The Bries Space is een ruimte voor tentoonstellingen, happenings, optredens, workshops en boekenfestivals voor schilders, grafici, illustratoren, striptekenaars, ontwerpers … .
Welke crossmediale toepassingen en services kunnen in boekjes worden verwerkt? Bv. smartphone en tablet publishing van uw boekje, active links, etc. Frederik Torresan Account Manager
Ria Schulpen, oprichter Uitgeverij Bries
De digitale workflow, wie waagt de sprong?
En u, als het er is, wat gaat u doen? Is uw organisatie klaar voor de sprong? Hoe snel kunt u overschakelen?
23
Als je de papieren en digitale workflow naast elkaar zet, ziet je een aantal gelijkenissen en een aantal verschillen. De verschillen vallen nu zo fel op, dat we soms vergeten wat de gelijkenissen zijn.
Wat is er reeds aanwezig binnen uw organisatie en hoeveel is dit waard? Het is belangrijk een duidelijke inventaris te maken van de papieren workflow. Hoe is mijn workflow opgebouwd? Waar zitten mijn resources? Wat zijn ze waard? Wat sneuvelt er en wat blijft overeind? Door een goede inventaris te maken, krijg je een duidelijker beeld op wat er reeds bestaat en wat er moet worden veranderd. Zo kun je beter inschatten wat er nodig zal zijn en hoe je de organisatie daar nu reeds op kan afstemmen, om later, als het zo ver is, de sprong zo klein mogelijk te maken en veilig aan de overkant te belanden. Christianne Rademakers
www.bries.be
flyer.be
www.catenacompany.be
25
Paul Adriaensen
Bruno Koninckx
Gerda Ghysels
Workflow wordt in de grafische industrie geassocieerd met de processen in de drukvoorbereiding. Deze industrie is gekenmerkt door de uiterst hoge kwaliteitsverwachtingen doorheen het volledige productieproces. Men gebruikt dan ook alle beschikbare technologieën om aan die eisen te voldoen.
Op het vlak van e-reading zijn er een aantal parallellen tussen boeken en tijdschriften. Bruno Koninckx leidt momenteel een onderzoeksproject dat nagaat hoe uitgevers van magazines en elektronische media het best kunnen inspelen op de e-reading trend. In deze lezing laat hij zien wat de uitdagingen en kansen zijn voor uitgevers van magazines, vertelt hij hoe de consument omgaat met deze trend, en kijkt hij naar verschillen en gelijkenissen tussen magazine- en boekenuitgevers op het vlak van ee-reading.
De vraag naar ‘overal, alles, op gelijk welk moment te kunnen doen’ neemt steeds toe. Multifunctionele toestellen spelen daarop in. De hardware en de software evolueren voortdurend en dirigeren wat mogelijk is. Maar om echt een significante plaats in het onderwijs te kunnen innemen, zullen die technische middelen verrijkt moeten worden met aangepaste inhouden (‘content’), ontwikkeld door de educatieve uitgeverijen.
Pre-press workflows
Zo is ook de workflow sterk gedreven door de steeds vernieuwende computermogelijkheden, geavanceerde algoritmes en digitalisering van de conventioneel ontwikkelde manuele handelingen. Workflows zijn daarom niet alleen geëvolueerd maar ook matuur geworden, extreem snel en betrouwbaar en vooral meer en meer geautomatiseerd.
e/i-reading
Bruno Koninckx, onderzoeker bij Memori, expertisecentrum van Lessius Mechelen
We kunnen ons afvragen wat workflows nog te bieden hebben in een tijd waar men het gedrukte medium soms in vraag durft te stellen, en waar tablets en e-comm ogenschijnlijk niets meer met de oude stiel te maken hebben.
Wat zit er in 2020 nog in de schooltas ?
Het educatieve boek is nu al multimediaal. Het educatieve boek heeft een niet te miskennen meerwaarde. In een goede methode wordt een leerlijn opgebouwd, er is een integratie van bronnenboeken, werkboeken en handleiding voor de docent. Dat alles aangeboden in de combinatie ‘boek’ en digitale servicecomponenten. Hoelang zal het ‘boek’ zijn papiervorm behouden? Speelt de uitgever een voortrekkersrol in de volledige digitale omschakeling?
Paul Adriaensen, PR Manager Agfa Graphics
Wat is de invloed op onderwijs, op het leerproces zelf en op de schoolorganisatie? Wat als er IT tools op de markt komen, aan zeer lage prijzen, en die zo gebruiksvriendelijk en duurzaam zijn en specifiek afgestemd zijn op onderwijs? Gerda Ghysels, Directeur uitgever
www.agfagraphics.com
www.memori.be/ereading
www.deboeck.com
26
27
Guido De Meyer
Plan B
De 12 geboden van boekbinden
Crowdsourced content / cloudsourced distribution
Drukwerk afwerken is een boeiend beroep: elke job is anders met specifieke uitdagingen en vereisten. Binden is een onmisbare schakel in de fabricage van een boek. Er zijn heel wat technische addertjes. Wie echter de 12 geboden van boekbinden respecteert, omzeild een hoop ellende.
In het kader van een ontwikkelingsbeurs van de vlaamse gemeenschap werd in het Frans Masereel Centrum http:// www.fransmasereelcentrum.be (expertise centrum voor analoge druktechnieken), bolwerK http://www.ooooo.be/ een project rond zelfarchivering als wederzijds perspectief gelanceerd http://www.ooooo.be/interpunctie. Eén van de 3 processen - na het verzamelen van gegevens en samen schrijven - was alternatieven zoeken om te publiceren en distribueren. Samen met rekall design http://www.rekalldesign.com hebben we het print on demand systeem van Unibook gebruikt om de publicaties te printen. Zelf hebben we een webinterface http://46.18.35.235/ publish/index.php gebouwd waar men boeken kan samenstellen op basis van de verschillende bijdrages van kunstenaars en ontwerpers (op 1 exemplaar) of een boek uit de bibliotheek kan drukken.
En wat de toekomst betreft, BOD (binding on demand) komt eraan en morgen of overmorgen is JDF (job definition format) de norm. Bij de output van de huidige digitale drukker speelt de niet aangepaste binder geen rol meer. En wat als de grote persen volledig digitaal gaan drukken? Guido De Meyer
Marthe Van Dessel Bert Balcaen
www.antwerp-binding.be
28
hoe u ook
publiceert,
• Jouw eigen professioneel gedrukt boek • Tegen een lage prijs • Vanaf 1 exemplaar - Interesse in meer dan 100 stuks? • Vraag een offerte • Geen stock of overschotten • Mogelijkheid tot extra diensten zoals ISBN en Quickscan manuscriptbeoordeling • Jouw boek te koop in onze online boekenshop
wij
(als je wil)
helpen u graag
Samen zijn Igepa Belux en Sagamgraphic een onklopbaar duo, een totaalleverancier van goederen en diensten voor de grafische sector. Bezoek ons op www.igepa.be en www.sagamgraphic.be
www.boek.be
plakaat
03-11-2004
11:01
Pagina 1
::
Febelgra is de beroepsvereniging voor de grafische sector. Van ontwerper tot prepresser, van drukker tot afwerker, u kan bij ons terecht voor heel wat expertise en advies, naast een brede waaier aan diensten en activiteiten.
::
Febelgra, partner voor slimme ondernemers in print media.
Ticketing & registratie Live scanning Mobile apps Live badging Ticketing & registratie Mailingtool Live scanning Kassasysteem Mobile apps CRM Module Live badging Mailingtool Kassasysteem CRM Module
www.bibnet.be
