PC fabels Ik heb vorige week een oude computer gekocht om mijn te trage desktop-machine te vervangen. Ik ben niet veeleisend, de oude machine was eigenlijk een netbook in een desktop behuizing. Die had ik gekocht vanwege de kleine afmetingen en het lage stroomverbruik. Netbooks waren een tijdje populair, ze waren kleiner dan laptops. Inmiddels zijn ze overschaduwd door tablet PC’s, en wie iets snellers nodig heeft, koopt een ultrabook, dat is een laptop die voldoet aan nogal heftige specificaties en daarnaast plat en licht is en een flinke batterij heeft. En natuurlijk een flink prijskaartje.
Mijn minidesktop kostte nieuw 249 euro, en ik heb er 4 jaar op gewerkt. De vervanger kostte me, schrik niet : 55 euro. Het is de wonderschone HP XW4100. Gekocht van een particulier. In eerste instantie had ik een zelfde apparaat gekocht bij PC4SALE. Dat was geen goed idee. Hoewel het bedrijf op mij een integere indruk maakte, en die indruk waarschijnlijk wel klopt, kun je toch beter van een particulier kopen. Vandaag voor 13:00 besteld, morgen in huis. Dat klopte niet, het duurde een week. En de CPU was een 2.4 Ghz, niet de beloofde 2.8 De machine die ik kreeg was zonder meer vies. Het bedrijf dat handelt in gebruikte PC’s krijgt die PC’s waarschijnlijk voor niets of heel weinig, en dan worden ze “gerefurbished”. In de praktijk wil dat zeggen dat de kapotte exemplaren uit de partij gevist worden, dat de kast open gaat en iemand met perslucht en een stofzuiger het stof van jaren er uit haalt. Dat soort karweitjes kun je echter beter zelf doen. De PC die ik particulier gekocht had, had alleen wat krasjes en stof. Een stofzuiger heb ik zelf ook, en na een uurtje zag het apparaat er weer als nieuw uit. Dat kun je van die andere niet zeggen. Die komt duidelijk uit een omgeving met veel rook. Alles was mat, zelfs de bedrading van het inwendige. Het leek wel drukinkt. De kast zat aan de buitenkant vol met krassen en lijmsporen, kennelijk worden PC’s met tientallen op pallets vervoerd, bijeengehouden door tape. Bij het “refurbishen” worden onderdelen verwisseld. Heel creatief. Er gaat een 80 Gb harddisk in. Daar heb je niet veel aan. De andere machine had er een van 250Gb. Maar wat erger was, was dat er
memorymodules ingeprikt waren die niet bij elkaar passen. 2 Van 512 Mb ( waarvan de ene trager was dan de andere ) en eentje van 1Gb. 3 Modules in totaal dus. Dat is geen geldige configuratie. De hele machine werkte dan ook op de snelheid van de traagste memory-module. De advertentie meldde alleen : 2Gb memory. In feite kon je het geheugen weggooien, en dat alleen al maakte het een miskoop. De kastventilator was versleten, een teken dat de PC veel uren gemaakt heeft. Hij is dus retour afzender gegaan. Ik had een goede reden om te kiezen voor een grote kast. Klein oogt modern, en het is praktisch, maar technisch is het een drama. Alles wordt veel te heet en niets past, want het is op maat gemaakt. De grote kast van de HP is heel praktisch. Je hebt geen gereedschap nodig om de kast open te maken, hij heeft gewoon een handle. Daarna kun je overal bij, je hoeft niet eerst de drives uit te bouwen om met je handen bij het moederbord te komen. Het moederbord kan er trouwens ook zonder gereedschap uit, net als de drives, de insteekkaarten en zelfs de frontplaat. Een versleten ventilator kun je vervangen. Kost nieuw 4,95 bij een postorderbedrijf, geen gezoek op e-bay naar zeldzame ruildelen.
Geheugen Hoewel deze PC evenveel en langzamer geheugen heeft als de modernere mini-pc, werkt hij toch sneller. Hij heeft namelijk een aparte video-kaart, terwijl de mini-pc een deel van het geheugen gebruikte voor video. Het gaat niet om veel geheugen, maar vooral om de toegangstijd. Gedeeld geheugen betekent gewoon dat je PC een deel van de tijd niet bij zijn geheugen kan, hoe snel dat geheugen op papier ook is. De eigen processor op de videokaart betekent soms ook dat de machine 2 keer zoveel kan doen, want de videokaart is een “shared nothing” processing unit, in tegenstelling tot de extra core in een cpu, die de geheugenbus ( en de koelplaat ! ) moet delen met andere cores. Mijn oorspronkelijke plan was, om het geheugen te upgraden en de disk te vervangen door een grotere. Ik wilde gespiegelde disks, zodat ik nooit data zou verliezen. Maar na een weekje fröbelen ben ik van gedachten veranderd. Een gespiegelde disk maakt je PC niets sneller, alles wordt gewoon zonder dat je het merkt dubbel opgeslagen. De oude disk zou ik dan moeten weggooien. Ik had nog een externe harddisk, waar ik nauwelijks gebruik van maakte. Veel te traag, onhandig. Ik heb hem open geschroefd, en ik heb de drive die er in zat in de HP geschoven. Heel praktisch heeft de HP beide gangbare aansluitingen voor voedingskabels van drives klaar hangen. Nog praktischer : je hoeft niet op zoek naar schroefjes. Die zitten namelijk in de zijkant van de kast. Het zijn speciale schroefjes die er voor zorgen dat je de drive zo in de rails van de kast kan schuiven. Een duidelijke klik bevestigt dat hij op zijn plaats zit. 2 Disks gebruiken voor 2 verschillende taken levert veel snelheidswinst op, omdat de leeskoppen dan minder verplaatst hoeven te worden. ( het bekende klapperende geluid van een disk ) Omdat ik Linux gebruik, in plaats van Windows, heb ik nu dus een drive /dev/sdb. En kon ik meten dat sdb een wat snellere drive is dan sda. En omdat sdb helemaal leeg was nadat ik eerst de hele inhoud had veiliggesteld ( op mijn NAS met gespiegelde disks ), kon ik een “swap” partitie aanmaken op drive sdb.
Drives worden van buiten naar binnen steeds langzamer, en standaard wordt de swap-partitie helemaal aan het eind gezet. Uit mijn metingen bleek, dat de swap-partitie op sda een leessnelheid van 30Mb/s had, terwijl de swap partitie op sdb 75Mb/s haalde ( dat zijn geen van beide snelheidsrecords, maar dit is een relevant cijfer, omdat het zich vertaalt naar 1 of 2 seconden wachttijd, dat zijn dingen die je als gebruiker merkt ). Bij Linux kun je instellen hoe het systeem moet omgaan met swap. Een desktopgebruiker ervaart swappen als hinderlijk, terwijl een server meer baat heeft bij agressief swappen, om veel ruimte voor de disk-buffers over te houden. Hoe hinderlijk, dat wilde ik wel eens weten, dus ik heb swappiness op maximaal ( 100 ) gezet. Mijn theorie is, dat ik daarmee maximaal profiteer van mijn 2-e disk. En wat blijkt :
Je krijgt hem niet gek. Bij de MSI zou Chrome op een gegeven moment vastlopen ( he’s dead, Jim ! ), maar bij deze niet. Start elk programma dat je hebt, een webserver, een database, tig browser-windows, een Youtube filmpje, compilers en debuggers, Gimp, een PDF van 25 Mb, Open-Office… total used Mem: 1025184 940168 -/+ buffers/cache: 790220 Swap: 9435128 747968
free 85016 234964 8687160
shared 0
buffers 5360
cached 144588
Linux houdt voortdurend ongeveer 100Mb geheugenruimte vrij. Als je een programma start, gaat daar 50 Mb van af. De memory-manager gaat dan kijken welk deel van het geheugen uitgeswapped kan worden. Dat is het deel waar je het langst geen gebruik van gemaakt hebt. Als je dan opeens juist dat programma zou gebruiken, zou de memory-manager dit weer moeten
inlezen uit de swapfile, en daar moet je dan op wachten. Het is mij tot nu toe niet gelukt om die wachttijd waar te nemen. Het enige dat ik merk, is dat de swapfile groeit naarmate ik meer programma’s tegelijk start. Als er meer geheugen in de PC zou zitten, zou die file leeg blijven, en had ik dus geen baat bij mijn 2-e disk. Mijn conclusie is dat, waar het 10 jaar geleden helemaal waar was dat geheugenuitbreiding de goedkoopste manier is om je PC sneller te maken, dit boven de 1Gb waarschijnlijk niet meer opgaat. ( maar dat vertellen de verkopers je niet ) Tenzij je 1 programma hebt, dat in zijn eentje >1 Gigabyte geheugen gebruikt. Multitasken gaat er niet sneller door.
Backup Gebruik je je disks niet gespiegeld, dan loop je natuurlijk wel het risico dat een disk crasht en je alles wat er op stond kwijt bent. Voor Windows bestaan allerlei backup oplossingen. 1 Keer per week je externe harddisk in een USB-poort steken, 3 uur wachten en klaar…. Ubuntu Linux is veel “moeilijker”. Je klikt op een icoontje om je PC uit te zetten. “Onder water” wordt het shutdown commando uitgevoerd. Je moet zelf een keer een script schrijven en dat moet je koppelen aan het juiste runlevel. Soms ik het echter wel prettig als je dingen zo kan laten werken als je zelf wil. Dat script kost namelijk niets, ik hoef het niet te bestellen bij Bol.com Dit is de essentie van de inhoud : /usr/bin/rsync -av /var/ /mnt/backup /usr/bin/rsync -av /home/ /mnt/backup Wat het doet is : de directories waar alles in staat waar ik aan gehecht ben , worden gesynchroniseerd met de kopie daarvan op de 2-e disk. Als ik shutdown aanklik, hoor ik gedurende een halve minuut : krr krrr, klik klik klik, voordat de machine zichzelf uitschakelt.
Voor wie zich afvraagt waarom knutselsmurf zo’n hang naar technologie van gisteren heeft, is hij soms zelf een fossiel ?
Nee, en ik realiseer me dat het extra extra energieverbruik ook bij de kosten hoort. Maar het punt is, dat “verouderde” technologie onder sommige omstandigheden betrouwbaarder is dan modernere. Deze harddisk bijvoorbeeld, is van hetzelfde type dat ook in mijn PC zat, in 1997. 4,3 Gigabytes. Hij is een paar keer verhuisd naar een andere PC en hij doet het nog steeds. Quantum kon, toen 3,5 inch drives nieuw en hot waren, deze drives voor een concurrerende prijs aanbieden, omdat ze makkelijker te maken waren dan die kleintjes. Hij heeft meerdere 3,5 inch soortgenoten overleefd… Als er levens van afhangen, of als het de ruimte in geschoten wordt voor een reis van 12 jaar, wordt ook vaak van “verouderde” technologie gebruik gemaakt.
