Nr. 16 27.10.2012
Wilt u uw mening geven? U kunt een brief van maximaal 200 woorden mailen naar
[email protected]. De redactie behoudt zich het recht voor om inzendingen niet te plaatsen of in te korten.
Brieven
Nieuwe minister
1. De belangrijkste voorwaarde die ik stel aan een volgende minister van Onderwijs: Het moet iemand zijn die in de eerste plaats, met de adviseurs en Inspectie, wil luisteren naar de praktijkmensen die de dagelijkse invulling geven aan de prachtige opdracht van opvoeding en onderwijs op onze scholen. 2. Nodige bezuinigingen? We moeten willen onderkennen dat we een scheefgroei hebben laten ontstaan tussen de mensen voor de groep en verschillende sectoren van de managementlaag. Daar kan bezuinigd worden zonder dat de dagelijkse praktijk er schade van ondervindt. 3. Laten we beseffen dat juist de opvoedkundige taken van een school steeds meer aandacht eisen van de leerkrachten. Tijd die we kwijt zijn aan de enorme hoeveelheid administratieve ballast kan beter besteed worden! 4.Het is niet terecht wanneer de kwaliteit van een school eenzijdig wordt afgemeten aan de onderwijskundige (cognitieve) resultaten van de leerlingen. We zullen met z’n allen moeten zoeken naar meetinstrumenten die het geheel van de ontwikkeling van een kind recht doen. 5. Onze volgende minister van Onderwijs moet willen beseffen dat elke onderwijsvernieuwing gedragen moet worden door de mensen van de dagelijkse praktijk. Dat vereist dat elke vernieuwing wordt getoetst op haalbaarheid voor de leerkracht en recht doet aan het belang van elk kind. Wim Rutgers, Vragender
Brugklasstress
Het artikel over brugklasstress in Schooljournaal 13 vraagt om een reactie. Het verbaast mij al lang dat ouders opgeroepen worden om kinderen toch vooral zo’n brugklascursus te laten volgen. Ik ben het eens met Dolph Kohnstamm, dat een dergelijke aanpak voor de meeste leerlingen overbodig is.
Men leeft niet meer in de didactische prehistorie in de onderbouw van het voortgezet onderwijs! Nooit gehoord van de mentor, de spil in de begelei-
colofon
ding? Niet op de hoogte van vooraf kennismaken, introductieperiode, mentorlessen, jaarlaagteams en meer? Dan zijn er de ouders. Die weten nog steeds blijkbaar van niets. Doen natuurlijk ook zelf geen enkele poging om op de hoogte te geraken. Ooit op het idee gekomen de website van de school te raadplegen, waar doorgaans een apart menuitem ‘Ouders’ te vinden is? En wat doet de basisschool zelf? Is er in de periode na de Citotoets geen tijd voor een anti-brugklasstress-cursus?
Gewoon onder schooltijd en zonder financiële consequenties. Allemaal zaken die bij de overwegingen in dit artikel betrokken hadden moeten worden. Ko Allewijn
Orde houden
Ik neem aan dat de kop ‘Als er geen orde is, ligt dat aan de leraar’ boven het openingsartikel in Schooljournaal 14 prikkelend bedoeld is. Toch irriteert hij ook, omdat het even eenzijdig is om de schuld in de schoenen te schuiven van de leerlingen als dat de schuld eenzijdig bij de docent wordt neergelegd. Orde houden is te leren. Ja, mee eens. Een collega in de les laten kijken bij een klas waarmee je moeite hebt, kan dan heel waardevol zijn, zoals onlangs bij mij in een havo-5 groep. Zelf had ik het met de klas er ook al over gehad dat de voortgang in de lessen onder de maat was. Ik heb toen bovengenoemde stelling uit Schooljournaal op het bord gezet. Daaronder ook mijn stelling: ‘Een les verloopt automatisch ordelijk, als wanorde in de les door alle leerlingen én de docent als een probleem ervaren wordt’. Tijdens één van mijn eerste colleges over milieukunde in Enschede was de opmerking van de hoogleraar dat een milieuprobleem pas een probleem is als het zo ervaren wordt, voor mij een eye opener. Absolute problemen bestonden er dus niet! Albert Munting, Driebergen
Schooljournaal is een uitgave van CNV Onderwijs Oplage: 55.000 exemplaren Redactieadres Postbus 2510, 3500 GM Utrecht, tel. (030) 751 10 03 E-mail
[email protected] Hoofdredacteur Cees Kuiper (a.i.) Redactie Edwin van Baarle, Josine Putter (stagiair), Ciska de Graaff (eindred.) , Peter Magnée (eindred.) Secretariaat Jobien Goldberg Medewerkers Inger Bout, Jan Bijstra, Maaike de Bruijn, Hilbert van der Duim, Manon de Groot, Liesbeth Hermans, Tessa Klooster, Beatrice Keunen, Marloes Oelen, Mijke Pelgrim, Petra Pronk, Marian Vullers Omslagfoto Henriëtte Guest Basisontwerp en opmaak FIZZ reclame + communicatie, Meppel Druk Ten Brink, Meppel Abonnementen € 150,– per jaar. Personee ls- en zakenadvertenties Advertenties opgeven bij Bureau Van Vliet BV t.a.v. Jenny Duindam of Sharon de Vries, e-mail:
[email protected] m, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort. Tel. (023) 571 47 45, fax (023) 571 76 80. Personeelsadvertenties kunnen worden opgegeven tot uiterlijk dinsdag 14.30 uur (gegarandeerde plaatsing wanneer gemeld maandag voor 16.30 uur). Prijzen vanaf € 106,– excl. BTW.
Schooljournaal 2
inhoud
6
4 ‘Mismanagement of externe factoren?’ 150 Voltijdbanen weg bij Roc Zadkine
6 ‘Plezieruitstralend en vakinhoudelijk sterk’ Loftuitingen voor prijswinnende leraren en schoolleider
10 R espect, maar ook agressie Uitkomsten onderzoek CNV Onderwijs naar respect voor oop
1O
14 Intervisie, lesbezoeken en video-opnames Kampense school gooit startende bètadocenten niet voor leeuwen
16 ‘Elkaar troosten, samen delen, respectvol zijn’ Fins KiVa-programma moet pesten tegengaan
18 ‘Vroeger moest je leren melken, nu hoe social media werken’ Scholen met handen in het haar door Homo Zappiëns
24 Antoine Bodar ten strijde tegen halfbakken geloven Bekende priester twijfelt aan betekenis bijzondere scholen zonder identiteit
26 ‘Bezorgd zijn als docent is niet genoeg’ Belgische docent schreef twee jeugdromans over eetstoornissen
Rubrieken
2 Brieven 6 Journaal 7 Wat was 8 Dagboek van een startende leraar 2O Werk en recht 21 Vraag antwoord IB 22 Cursussen
24 23 Column Jan Bijstra 29 Column Mijke Pelgrim 3O Agenda 32 Berichten 33 Vereniging 33 Bezig voor de bond 39 Contactgegevens CNV Onderwijs 4O Jouw partner
26
Schooljournaal 3
f o t o In
Leeftijdsgenoten van Malala, het Pakistaanse meisje dat opkwam voor haar recht om te leren, protesteren in Peshawar tegen de aanslag op haar door de Taliban. Inmiddels gaat het beter met Malala die herstelt in een ziekenhuis in het Britse Birmingham.
ter Press
Service
Weer reorganisatie Roc Zadkine: meer vragen dan antwoorden CNV Onderwijs reageert met ongeloof op de aangekondigde reorganisatie bij Roc Zadkine. ‘Het blijft onrustig voor alle personeelsleden, nu er weer 150 voltijdbanen verdwijnen, nadat er de afgelopen twee jaar al 275 banen zijn geschrapt. Hoe kan het steeds zo mis gaan?’, vraagt Joany Krijt, bestuurder mbo bij CNV Onderwijs zich hardop af. ‘Het is wel heel bijzonder dat in korte tijd twee keer een reorganisatie wordt aangekondigd. En deze situatie lijkt niet op zichzelf te staan met de reorganisatie bij Amarantis nog vers in het geheugen.’ De inkomsten van ROC Zadkine zijn de laatste jaren met 30 miljoen euro gedaald en de eerder dit jaar genomen maatregelen helpen nog niet. Het blijkt lastig de vinger precies op de zere plek te leggen, omdat zowel interne als externe factoren
Schooljournaal 4
een rol kunnen spelen. Er is een omzetdaling bij Educatie, de subsidiekraan van de gemeente is grotendeels dichtgedraaid en ook de problemen op de vastgoedmarkt gaan niet aan Zadkine voorbij. Krijt: ‘Het roept bij mij de vraag op of de financiële problemen het gevolg zijn van mismanagement of van externe factoren? En het zou dan nogal onrechtvaardig zijn om financiële problemen die voortkomen uit ontwikkelingen die volledig buiten de invloedssfeer van het roc liggen af te wentelen op het personeel.’ Zadkine-woordvoerder Robbert Poort laat desgevraagd weten dat de problematiek inderdaad complex is en dat de instelling daarover met CNV Onderwijs en de andere bonden in gesprek is. MvO
Pesten drijft 15-jarig Canadees meisje tot zelfmoord
In Canada is het pesten van de 15-jarige Amanda Todd zo erg uit de hand gelopen dat zij zelfmoord heeft gepleegd. Haar wanhoopsdaad kondigde zij aan via een filmpje op YouTube. Een week na plaatsing van het bericht werd zij dood aangetroffen in haar huis. Nederland vormt wat pesten betreft geen uitzondering. Pestdeskundige Patricia Houtsma-Bolwerk vertelt wat scholen hier het best tegen kunnen doen. ‘Als een leerling bij een docent meldt dat hij gepest wordt, moet dit heel serieus worden genomen. De docent moet niet denken dat het wel over gaat en dat het eigenlijk wel meevalt. Als iemand vertelt dat hij gepest wordt, weet hij zelf niet meer wat hij er tegen kan doen. Het vertellen is de laatste stap die een leerling kan
en zal zetten. Hij hoopt hiermee hulp te krijgen, zodat het pesten stopt. Het is dan ook belangrijk dat de school hier meteen mee aan de slag gaat. Zij moeten het bespreekbaar maken in de klas. Het is een goede zet om docenten de meelopers aan te laten spreken en hen te vertellen dat zij de grootste invloed op het pesten hebben. Hen tonen dat zij net zo goed pestkoppen zijn, ook al doen zij niets, schrikt hen wellicht af. Zo’n meisje is niet door maar één iemand gepest. Er zijn altijd meerdere mensen bij betrokken. Meelopers moeten de gevolgen van hun handelingen inzien. Zij moeten zeggen dat het pesten moet stoppen omdat het niet leuk meer is.’
JP
Schooljournaal 5
Schoolnieuws voor Schoolleider en Leraren van het Jaar Foto: Gert Muurling
Prijzen
de school. Voor het voortgezet onderwijs gaat het om Jan Verweij van het Sint-Odulphuslyceum in Tilburg. De jury vond dat deze docent vakinhoudelijk sterk is en gevoel heeft voor de belevingswereld van kinderen. Thea Nieuwenhuis van het Drenthe College in Meppel mocht de prijs in ontvangst nemen namens het middelbaar beroepsonderwijs. Zij prikkelt studenten op doeltreffende wijze met activerende werkvormen, eigen ervaringen en een prettige studie-/ werksfeer. De drie werden in het zonnetje gezet door demissionair minister Van Bijsterveldt. Elk jaar worden er weer Leraren van het Jaar gekozen en wordt de Schoolleider van het Jaar-Pluim uitgereikt. Kandidaten kunnen worden opgegeven door teamleden, leerlingen of ouders en worden vervolgens beoordeeld door een vakjury.
JP
journaal
Mathieu Bootsveld van speciale basisschool Facet in Zwolle heeft de Schoolleider van het Jaar-Pluim ontvangen. De prijs is een initiatief van Onderwijsbureau Meppel. Ouders en teamleden hebben hem voorgedragen, omdat zij vinden dat hij in het zonnetje gezet moest worden voor zijn werk. Bootsveld heeft oog voor de belangen van ouders en kinderen en is een goede coach voor zijn teamleden. Hij straalt plezier uit in zijn werk en daarom heeft hij deze prijs in ontvangst mogen nemen. De Leraren van het Jaar, waarvan de verkiezing is georganiseerd door de Onderwijscoöperatie, komen uit drie categorieën. Dit jaar is de winnaar bij het basisonderwijs Ellen Emonds van De Bonckert in Boxmeer. Zij is genomineerd vanwege haar jarenlange inzet voor
• Wat leven we toch in een gekke wereld. Op hetzelfde moment dat de Pakistaanse Malala in het hoofd werd geschoten door de Taliban, zitten Nederlandse 14-jarige meisjes in de schoolbanken, alsof het niet meer dan normaal is. En dan denk ik nog maar even niet aan de talloze 14-jarige meisjes die spijbelen, hun docent voor rot schelden en hun nieuwe smartphone stukken interessanter vinden dan welke lesstof dan ook.
Schooljournaal 6
Foto: Astrid van Utteren
Leraren van het Jaar: Ellen Emonds (links), Jan Verweij en Thea Nieuwenhuis.
Schoolleider van het Jaar: Mathieu Bootsveld
• Ondertussen krijgt de EU de Nobelprijs voor de Vrede, daarna ruzie makend over wie hem in ontvangst gaat nemen en het dankwoordje gaat uitspreken. Ik vind Malala een veel betere kandidaat. • En in de onderwijswereld vragen we ons af waarom er roc’s omvallen, en wie de nieuwe minister van Onderwijs wordt. Ik zou Malala wel op zo’n functie zien als ze wat ouder is, maar haar land heeft haar harder nodig. Ciska de Graaff
Voorlopig akkoord bonden Cao WAOJ De bonden hebben een onderhandelaarsresultaat bereikt over de Cao WAOJ (adviesorganisaties voor Onderwijs en Jeugd). De leden hebben uiteraard het laatste woord. De betrokken leden van CNV Onderwijs kunnen tot 31 oktober met het resultaat instemmen, het afwijzen of zich onthouden van stemming. Dat kan via het stemformulier dat is bijgevoegd bij de nieuwsbrief over het akkoord. Mailen naar
[email protected] kan ook. De brief is integraal te lezen op: www.cnvo.nl/caowaoj.
Verkiezing lid Sectorraad Primair Onderwijs
In verband met een onverwachte ontstane vacature in de Sectorraad Primair Onderwijs van CNV Onderwijs zal er door de sectorraad een buitengewone sectorledenvergadering worden gehouden voorafgaande aan de Algemene Vergadering op 28 november in De Eenhoorn in Amersfoort. Tijdens een lunchverkiezing kunnen leden, die zich hiervoor hebben aangemeld (
[email protected]), hun stem uitbrengen op de enige kandidaat: M. Jansen. Deze lunchverkiezing start om 12.45 uur.
Bijeenkomsten voor gepensioneerden Thema: De nieuwe belastingmaatregelen en de betaalbaarheid van de zorg in relatie tot het besteedbare inkomen. Ontvangst tussen 13 uur en 13:30 uur. Info/aanmelden: (030) 751 10 48 of
[email protected] 1.11 Elst Onder de Toren 6.11 Joure De Oerdracht 8.11 Doornspijk De Deel 13.11 Utrecht Jeruzalemkerk 14.11 Stiphout (Helmond) De Smed 15.11 Goes De Spinne 20.11 Wierden Ontmoetingscentrum De bijeenkomsten worden georganiseerd door de CNV Werkgroep ODP (Onder Dezelfde Paraplu), een werkgroep van de Adviesraad Senioren, waarin alle CNV-bonden met seniorleden vertegenwoordigd zijn.
Gratis naar de NOT? Wil je gratis naar de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT) van 22 tot en met 26 januari 2013 in Utrecht? Dat kan! Lid of geen lid van CNV Onderwijs, werkzaam of gepen sioneerd of studerend? Via www.not2013.nl kun je nu al een gratis toegangskaart ter waarde van 35 euro reserveren. Laat ook je collega’s op school hiervan profiteren!
Wat was! 4 oktober: Op het Aloysius College in Den Haag kan Poolse les worden gevolgd. Het is volgens de initiatiefnemers en de Poolse ambassade voor het eerst dat een Nederlandse school voor voortgezet onderwijs deze taal aanbiedt. (Bron: NRC Handelsblad) 8 oktober: Het bestuur van Roc West-Brabant doet aangifte tegen een voormalig directeur die verdacht wordt van vastgoedfraude. De school is vermoedelijk voor vijf ton benadeeld door onderlinge afspraken bij de nieuwbouw van het Westpoortcollege in Tholen in 2004. (Bron: de Volkskrant) • Margien Uffen, leerkracht groep 1 en 2 van de Daltonschool in Eelde, redt achttien kinderen tijdens een uitstapje met een touringcar. Als de buschauffeur flauwvalt, twijfelt juf Margien niet om het stuur over te pakken en de bus veilig aan de kant te zetten. (Bron: De Telegraaf) 9 oktober: Een onderwijsassistent uit Huizen staat terecht voor de rechtbank wegens het misbruiken van twintig minderjarigen in een tijd van acht jaar. De meeste slachtoffers zijn gehandicapt. (Bron: RTV Noord-Holland) 19 oktober: Een leraar van basisschool De Regenboog in het Friese Wijckel stuurt een e-mail naar ouders die niet voor hen bedoeld is. Meerdere ouders worden door het slijk gehaald. Het is de aanleiding voor vijfendertig paar ouders om hun kind op een andere basisschool in te schrijven. Er zitten nu nog vijftien kinderen op de basisschool. (Bron: NU.nl) 22 oktober: In basisschool De Stokland in het Brabantse Son en Breugel woedt een grote brand. Drie van de twaalf lokalen gaan in vlammen op. Een vierde lokaal loopt zware rook- en waterschade op. Er zijn geen gewonden gevallen. (Bron: Omroep Brabant)
Schooljournaal 7
r a ra le e d en rt a st n ee n a v k oe b g a D Weer lekker gewerkt in groep 1. Erg leuk om te zien hoe de kinderen zich ontwikkelen. Afgelopen dinsdag lesbezoek gehad van de begeleidster vanuit de scholenstichting waar ik voor werk. Altijd weer spannend, je weet nooit hoe de kinderen reageren op een vreemde leerkracht in de klas en of je les loopt zoals je van tevoren had bedacht. Gelukkig verliep alles prima. Het voelt fijn dat je als beginnende leerkracht wordt begeleid en niet meteen in het diepe wordt gegooid. Uit deze bezoeken komen altijd veel goede tips naar voren. Je krijgt de kans om te praten over dingen die je hebt meegemaakt en vragen te stellen. Donderdag voor de eerste keer op huisbezoek geweest. Samen met mijn duo-collega een gesprek met ouders gevoerd over hun (aanwezige) kind, hoe het op
Foto: Ruben Schipper
Laura de Groot
school gaat en alle andere dingen die ter sprake kwamen. Het is leuk om te zien hoe het er thuis uitziet bij de kinderen en hoe zij zich gedragen in hun veilige omgeving. Dit geeft een veelzijdiger beeld van de leerling. Ook is het prettig dat ik de ouders beter leer kennen. Nu een weekje herfstvakantie, even lekker bijkomen van alle indrukken van de afgelopen weken.
Eerste Kamer akkoord met passend onderwijs De Eerste Kamer heeft op 9 oktober ingestemd met de Wet Passend Onderwijs. Alleen SP, D66, OSF, 50PLUS en Partij voor de Dieren stemden tegen. Wel komt er een onafhankelijk onderzoek naar de vraag of de structurele bekostiging van het primair onderwijs voldoende is voor de invoering van passend onderwijs. Bij de bespreking op 2 oktober toonden veel fracties zich op onderdelen kritisch. Zo was er zorg over de zwakke positie van kleine scholen en het (voortgezet) speciaal onderwijs in de samenwerkingsverbanden. Een aantal fracties had twijfels over de praktische werkbaarheid van samenwerkingsverbanden met een grote aantal schoolbesturen. Ook de bemensing van de ondersteuningsplanraden (medezeggenschap) werd als kritiekpunt genoemd. Het zou voor (G)MR-leden een veel te grote belasting zijn om ook nog aan de ondersteuningsplanraad deel te moeten nemen. Er was kritiek op de matige afstemming met de ontwikkelingen in de jeugd-
Schooljournaal 8
zorg, waarvan de ouders met kinderen met een beperking het slachtoffer zouden worden. En de zwakke positie van leerlingen met gedragsproblemen kwam aan de orde. Deze leerlingen zouden in het nieuwe systeem nog altijd makkelijk thuis komen te zitten, wanneer geen enkele school binnen het samenwerkingsverband een passend aanbod kan doen. Demissionair minister Van Bijsterveldt gaf aan dat de komende jaren gewerkt zal worden aan uitvoering van het wetsvoorstel en aan oplossingen voor knelpunten. Er werden drie moties aangenomen. Behalve het eerder genoemde onderzoek naar de bekostiging van het primair onderwijs, komen er voorzieningen voor leerlingen met gedragsproblemen waarmee schorsing zoveel mogelijk moet worden voorkomen. En er wordt een permanente landelijke arbitragevoorziening ingesteld om geschillen binnen samenwerkingsverbanden te beslechten.
GH
®
®
Werf 5 leden en win een fiets!
Doe mee! Ontvang ook per nieuw lid een bon ter waarde van 25 euro! Ga snel naar www.cnvo.nl/wineenfiets voor de voorwaarden
Onderwijsondersteuners: ouders en leerlingen mondiger en brutaler
‘Respect tonen, is respect krijgen’ Onderwijsondersteuners voelen zich behoorlijk veilig en gerespecteerd op school. Dat is het goede nieuws. Bijna tachtig procent heeft te maken met verbale agressie van leerlingen, ruim één op de drie met fysieke agressie. Dat is het slechte nieuws. De voorbeelden zijn soms schokkend, variërend van een met opzet beschadigde auto tot een mishandeling met blijvend letsel tot gevolg. Maar ook: ‘Als je zelf respect toont, krijg je dat ook terug.’
Dik duizend onderwijsondersteuners uit primair en voortgezet onderwijs deden mee aan het door CNV Onderwijs geïnitieerde onderzoek naar respect voor het oop. Dat is een respons van 15 procent. De drie grootste groepen zijn administratief medewerkers (21 procent), conciërges (19 procent) en onderwijsassistenten (15 procent). Over het algemeen vindt 82 procent van het oop dat ze genoeg respect krijgt: in het primair onderwijs (89 procent) meer dan in het voortgezet onderwijs (78 procent). Vooral respect van collega’s is voor oop’ers heel belangrijk (primair 60 procent, voortgezet 40 procent), gevolgd door respect van scholieren (primair 13 procent, voortgezet 33 procent) en van leidinggevenden (primair 19 procent, voortgezet 23 procent). Het respect van collega’s en leidinggevenden is de laatste tien jaar iets gestegen, van scholieren en ouders iets gedaald, maar nog steeds zo rond de 7,5 voor alle groepen.
Agressie Een roostermaker op een brede scholengemeenschap: ‘Ik maak wel eens mee dat een bepaalde ouder het rooster van zijn kind belangrijker vindt dan dat dat van 1.400 anderen. Als roostermaker probeer ik altijd rekening te houden met zo veel mogelijk mensen, maar soms heeft de ene leerling wat meer tussenuren dan een ander. Ouders zien dan niet het algemene belang, alleen maar het belang van hun kind. Dan is het echt “De klant is koning”. Of dat ik in oktober al de vraag krijg hoe de laatste vrijdag voor de voorjaarsvakantie eruit zal zien gezien de skiplannen van de ouders. Als daar dan geen bevredigend antwoord op komt, heb je het gedaan hoor! Dat soort dingen vind ik niet echt getuigen van respect.’
Schooljournaal 10
Uit de antwoorden op de open vragen blijkt dat onderwijsondersteunend personeel nogal eens uitgescholden wordt, variërend van ‘bitch’ tot ‘wijf, ik bijt je kop eraf’. Op de vraag hoe vaak oop’ers te maken hebben met verbale agressie, zegt 40 procent in het primair onderwijs en 21 procent in het voortgezet onderwijs ‘nooit’. Daartegenover staat een groep van gemiddeld 20 procent in beide onderwijssoorten die minstens één maal per maand verbaal agressief benaderd worden en bijvoorbeeld bijna 4 procent in het primair onderwijs zelfs dagelijks. De oop’ers hebben ook wel eens, incidenteel, te maken met verbale agressie van ouders (50 procent), collega’s (30 procent) of leidinggevenden (20 procent). Dit laatste geldt ook voor fysieke agressie van scholieren: één op de drie oop’ers heeft daar wel eens mee te maken, maar niet vaak. Negen procent heeft incidenteel last van fysiek agressieve ouders, vier procent van agressieve collega’s en drie procent van agressieve leidinggevenden. Meestal gaat dat om uitschelden (58 procent van de oop’ers heeft daar mee te maken), bedreigen (30 procent), intimideren (49 procent), discriminatie (25 procent), uitdagen (65 procent), slaan (19 procent, vaker in het primair onderwijs,
Foto: Wilbert van Woensel
Conciërge (niet die op de foto): ‘Regels stellen, consequent zijn en zelf respect tonen.’
door bijvoorbeeld kleuters), schoppen (20 procent), duwen (28 procent) en gooien met voorwerpen (34 procent).
of Voorbeelden (verbaal ag dr ge fysiek) agressief • A gressief gedrag van ouders aan de telefoon en aan het loket. Collega’s die je behandelen als minder dan zijzelf. Leidinggevende niet agressief, maar wel duidelijk meer waarde hechten aan wat ouders en collega’s zeggen dan wat wij als oop’ers beweren. • Alleen wat duw- en trekwerk. • Verbaal uitdagend of intimiderend gedrag van leerlingen. Volkomen ‘schijt’ aan je hebben, doen alsof je er niet bent, genegeerd worden. • Met verlof aanvragen voor de kinderen: ik ben altijd de boodschapper van het slechte nieuws, terwijl ik gewoon mijn werk doe. • Leerling waarbij we volgens de ouders niet tegemoet komen aan de onderwijsbehoeften: dreiging met rechtszaken.
receptionist/administratief medewerker op een
Een
vmbo-school: ‘Van scholieren krijg je soms geen respect omdat ze dan bijvoorbeeld vinden dat hun cijferlijst niet klopt of dat het onterecht is dat ze zich moeten melden. Maar over het algemeen werkt consequent zijn prima: nee is nee, ja is ja. Als kinderen als stuiterballen de school inkomen, moet ik ze soms even op hun plaats zetten en dan komt het ook wel weer goed. En als je respect geeft, krijg je respect. Ouders vinden nogal eens dat hun kind niet rechtvaardig behandeld wordt. Ik werk in de frontoffice, wij zijn het eerste aanspreekpunt, waar ze dan stoom afblazen. Van collega’s en schoolleiding krijg ik veel respect. Ik hoor vaak: “Als jullie wegvallen, valt het hart van de school weg.”’
Schooljournaal 11
Frontoffice-medewerker (niet die op de foto): ‘Ouders blazen bij ons wel eens stoom af.’
leerlingbegeleider/ faalangstreductietrainer op
Hans Soeurt is
het Grotius College in Heerlen: ‘De omgang met elkaar is hier over het algemeen respectvol. Dat leerlingen daar soms even vanaf wijken, is wel te begrijpen. Ik denk dat de jeugd van nu het veel moeilijker heeft dan de jeugd van vroeger. Er moeten zo veel keuzes gemaakt worden in hun leven, met zo’n overkill aan informatie. Een leerling die in een bijzonder moeilijke situatie zat en zijn frustraties uitte in zijn gedrag op school, heeft me ook een bijzondere ervaring opgeleverd: toen hij het schooljaar daarna op een andere school zat, kwam hij nog even langs om zijn excuses aan te bieden voor zijn wangedrag van dat jaar daarvoor. Een groter respect kun je niet krijgen.’
Schooljournaal 12
• W anneer ik leerlingen aanspreek op hun gedrag in de gangen en praktijkruimten, doen ze wel eens agressief en accepteren ze mijn gezag niet ‘want ik ben hun leraar niet’. • Leerling ontevreden over een product dat hij bij me had gekocht in de kantine en eiste zijn geld terug. • Woedende ouders aan de telefoon omdat hun kind bleef zitten. • De leiding laat wel eens merken dat er voor jou tien anderen klaar staan om je baan over te nemen. • Een kleuter die een slaande beweging naar mij maakt. • Ik ben ernstig mishandeld door een leerling, zodanig dat ik mijn werk niet meer kan doen.
situatie Voorbeelden onveilige r en oplossing daarvoo • I k heb een weerbaarheidstraining gevolgd. • Een agressieve vader hebben we rustig kunnen krijgen met koffie en praten.
Een conciërge op een vmbo-school: ‘Van de collega’s krijg ik veel respect, van de leidinggevende is het op en af. Sommige leerlingen zijn ook best respectvol, maar er is een groep die dat per definitie niet is. Daar krijg ik vaak een grote mond van, veel vaker dan twintig jaar geleden. Aan het begin van het schooljaar hebben we de afspraak gemaakt dat we over en weer respectvol naar elkaar zouden zijn, maar daar moet ik leerlingen nogal eens aan herinneren. Een grote jongen probeerde mij een keer te intimideren door zich heel breed te maken. Dat was best bedreigend, maar ik heb voet bij stuk gehouden en uiteindelijk heeft hij zijn excuses aangeboden, wat ik heel knap vond. Dat is toch de manier om respect af te dwingen: regels stellen, consequent zijn en zelf ook respect tonen.’
• E en leerling was aan het flippen en deuren aan het intrappen. Toen hebben we de politie gebeld. • Als er iets gebeurt roep ik er altijd een collega bij. Je staat er nooit alleen voor. • Als een kind agressief is, het naar een rustige ruimte brengen, op een vaste plek laten zitten en stabiliseren tot het rustig is, vervolgens de ouders informeren en schriftelijk vastleggen. • Ik heb de cursus Omgaan met Dreigend en Destructief Gedrag gevolgd, waardoor ik nu grepen beheers waarmee ik een kind (en mezelf) op verantwoorde wijze in veiligheid kan brengen. • Een kind dat andere kinderen fysiek iets aandeed is – na gesprekken en waarschuwingen – uiteindelijk geschorst.
Voorbeelden situaties veel of weinig respect • D oor verschillende leerlingen bedreigd: schoolleiding deed niets. • Leraar en conciërge negeren als er iets gezegd wordt van normoverschrijdend gedrag. • Als slaafje van docenten/teammanagers te worden gebruikt. • Ik doe veel meer dan wat een onderwijsassistente mag, maar krijg hiervoor geen schouderklopje of financiële vergoeding. • Ik werk op een sbo-school: hier zijn scheldpartijen regelmatig aan de orde. Ouders geloven direct het verhaal van hun kind en komen dan op school om ons de les te lezen. • Veel respect: als de schoolleider aan het begin van het schooljaar mij voorstelt als hun tweede moeder voor de komende jaren. • Als je zelf respect toont, krijg je het ook terug. • Collega’s laten na de lunch hun afval gewoon liggen met de opmerking: dat is mijn taak niet, ik moet lesgeven, doe jij dat maar.
• H et salaris toont weinig respect: al jaren aan schaal 3 gebonden, zonder enig perspectief. • Strafcorvee uitgedeeld door concierge wordt regelmatig kwijtgescholden door directie/mentor/leraar. • Leerlingen die mijn gezag niet accepteren, omdat ‘ik geen vwo-diploma zou hebben en zij bijna wel’. • Ouders denken dat ze alles mogen eisen. De vrije opvoeding helpt daar niet bij: alles mag en niks moet. ‘Regels zijn er om gebroken te worden’, zeggen ze dan. • Van mijn collega’s en leidinggevende krijg ik veel respect, van leerlingen veel minder. • Een moeder bracht altijd voor een vakantie een bloemetje of plantje mee: uit waardering en dank. • Mijn leidinggevende heeft geen idee wat mijn werk inhoudt en wat ik doe op een dag. Daardoor heeft hij vaak het idee dat ik niets doe.
Een receptionist op een scholengemeenschap: ‘Ik vind mijn werk soms best bedreigend. En dan heb ik het vooral over ouders. Er is een bepaalde groep ouders die denken dat zij de dienst uitmaken op school, die blijven zeuren als kleine kinderen tot ze hun zin hebben. Wij als school moeten dan één lijn trekken, consequent zijn: nee is nee, ja is ja. Als niet iedereen zich daaraan houdt, gaat het mis. Als een leerling bijvoorbeeld niet na wil blijven omdat hij moet sporten, belt hij zijn ouders en die bellen mij op hoge poten en schelden me soms verschrikkelijk uit. Ik hang echt wel eens op als het me te gortig wordt. Deze ouders werken echt gezagsondermijnend voor ons als onderwijspersoneel.’
• O uders behandelen hun kinderen als prinsjes en prinsesjes en als dat op school niet zo gezien wordt, klimmen ze meteen in de telefoon om hun beklag te doen. En dan vang je als oop’er vaak de eerste klappen op.
Ciska de Graaff
Op 15 november vindt de landelijke OOP-dag van de Stuurgroep Onderwijsondersteuners plaats. Voor meer informatie zie pagina 3O/31. Schooljournaal 13
‘Steun ervaren docent onmisbaar om routine te ontwikkelen’
Papiertje alleen niet genoeg voor startende bètadocenten Noodgedwongen gooien veel scholen in het voortgezet onderwijs hun startende docenten meteen voor de leeuwen. Door een schrikbarend tekort aan bètadocenten (wis-, natuur- en scheikunde) en taaldocenten voor Duits en Nederlands ontbreekt de tijd voor een grondige voorbereiding. Ook stagiaires van de lerarenopleiding worden zonder veel omhaal van woorden voor de klas gezet, al dan niet met een begeleider in hun nabijheid. Dat het anders kan bewijst het Almere College in Kampen, waar Frank Merten sinds vier jaar als rector de scepter zwaait.‘We doen aan intensieve personeelsbegeleiding het eerste jaar, met intervisie, lesbezoeken en het maken van video-opnames. Die infrastructuur hebben we goed op orde. Dat wil niet meteen zeggen dat het bij ons honderd procent goed gaat, maar ik weet wel dat het zelden effectief is om nieuwe, jonge docenten of stagiaires meteen in het diepe te gooien. Ik weet dat het gebeurt, maar ik zal ze nooit alleen voor de klas zetten, er is altijd iemand bij.’ Wat doen ze dan anders op deze school, waar ze over aanwas van eerstegraads opgeleide docenten de laatste jaren niet te klagen hebben? Merten: ‘We zijn een kleine school met 780 leerlingen, verspreid over een vmbo- en havovwo-vestiging. De lijnen zijn kort en we hebben een zeer ervaren eerstegraads bètadocent van achter in de vijftig een
Schooljournaal 14
Met een eenmalige investering van 100 miljoen euro (verdeeld over twee jaar) willen de beoogde coalitiepartners PvdA en VVD scholen in het voortgezet onderwijs in staat stellen startende bètadocenten en jonge academici goed te begeleiden en roofbouw te voorkomen. Het geld komt bovenop de 105 miljoen euro, waarover Samsom en Rutte al eerder overeenstemming bereikten, bedoeld om de kwaliteit van docenten en schoolleiders te vergroten. aantal uren vrijgeroosterd om nieuwe docenten en stagiaires te begeleiden.’
Eindeloos oefenen ‘Lesgeven is iets dat je je moet eigen maken met vallen en opstaan’, weet Merten. ’Misschien leer je het wel door het helemaal zelf uit te zoeken – zo heb ik het zelf ooit geleerd – maar ik weet dat het effectiever, efficiënter en professioneler kan als je daar begeleiding op zet. Je kunt daarmee ook de uitval van startende docenten beperken.’ Dat kan altijd beter en daarom zal de Kampenaar zijn deel van de extra investering inzetten voor meer uren personeelsbegeleiding. ‘Lesgeven gaat voor een groot deel om competenties, die je kunt leren door eindeloos oefenen. Talent helpt zeker, maar de basis is voor iedereen gelijk.’ Toch merkt hij wel dat docenten met een pabo-opleiding geschikter zijn om les te geven in de kader- of basisberoepsgerichte leerweg, al dan niet met leerwegondersteuning. ‘Ze kunnen lezen en schrijven met die kinderen, omdat ze sterk zijn in de pedagogische kant van het vak. Academici zijn vooral sterk in de vakinhoud, in het overbrengen van de stof. Die zal ik vooral op het vwo inzetten.’
Japans model Ook Nellie Verhoef, universitair docent wiskunde, didactiek en onderzoek aan de Universiteit Twente, wijst op het belang voor
scholen om hun nieuwe docenten exacte vakken goed te begeleiden. Vooral omdat zij vanwege het tekort meteen vol aan de bak moeten. ‘Daardoor moeten tweedegraders door een tekort aan docenten lesgeven in de bovenbouw van havo en vwo, eigenlijk het terrein van eerstegraders en academici. Zij hebben moeite met de leerstof, is mijn ervaring. Maar als het niet anders kan, coach ze, luister naar ze, praat met ze. Als beginneling ben je veel te veel energie kwijt aan orde houden en aardig gevonden worden.’ Ze pleit voor het Japanse model, waarmee ze ook experimenteert met de studenten die ze opleidt tot academische docenten wiskunde. ‘In principe is het bruikbaar voor jong en oud om zich te professionaliseren. Het gaat om gezamenlijk een les voorbereiden en observeren. Dat betekent dat je als docent in de klas zit en dan niet let op je collega voor het bord, maar focust op de leerling. Echt, er gaat een wereld open. Pas dan hoor en zie je hoe leerlingen aan het werk zijn, wie wat doet of juist niet, welk groepje het voortouw neemt. Dat zie je voor de klas niet’, weet Verhoef uit ervaring. ‘Na de uitvoering wordt de les grondig besproken, bijgesteld en opnieuw uitgevoerd op een andere school. Deze aanpak wakkert het enthousiasme van de studenten en docenten aan, terwijl hun professionaliteit toeneemt. Met grote stappen, onvoorstelbaar.’
Drempels te hoog
Peter Magnée
‘Jonge docenten meteen voor de leeuwen gooien is niet effectief.’
Foto: Wilbert van Woensel
‘De laatste jaren zien we weer groei in de exacte vakken in het hbo. Universiteiten lukt het zelfs al wat langer om meer jongeren voor techniek te interesseren’, zegt Beatrice Boots, directeur Platform Beta Techniek. ‘De lerarenopleidingen, zowel op hbo- als op universitair niveau, blijven daar een beetje
bij achter. Wat volgens mij speelt is dat de tweedegraadslerarenopleiding opleidt tot docent, en dat is het dan. Terwijl de trend is dat jongeren hun definitieve keus steeds meer uitstellen. Academici die in het onderwijs aan de slag willen, moeten na hun opleiding wiskunde of bouwkunde nog minstens drie jaar aan de slag om de fijne kneepjes van het lesgeven te leren.’ Volgens Boots speelt het tekort aan docenten vooral bij wis- en natuurkunde en iets minder bij scheikunde. ‘Met biologie gaat het gelukkig goed.’ Ze pleit voor kortere routes met meer uitzicht. ‘We hebben de drempels te hoog gemaakt. Misschien moeten we het bedrijfsleven erbij betrekken. Afspraken maken dat bèta-afgestudeerden ook een aantal jaren in het onderwijs werken met baangarantie.’ Essentieel is volgens haar de houding van de school. ‘Lesgeven is geen kunstje, maar een vak, waar je moet ingroeien. De sleutel van de klas geven en denken dat het wel goed komt, is vragen om problemen, want een papiertje alleen is niet genoeg. Elk uur een andere klas en andere stof, dat is zwaar voor beginnende docenten. De steun van een ervaren docent is onmisbaar om routine te ontwikkelen.’
Schooljournaal 15
Finse methode moet pesten voorkomen
‘De groepsaanpak is de kracht van KiVa’ In Nederland zijn al veel antipestprogramma’s op de markt. Daar wordt er nu één aan toegevoegd, de Finse methode KiVa. Gebleken is dat door deze aanpak 40 procent minder wordt gepest. De Rijksuniversiteit Groningen heeft KiVa op 70 basisscholen KiVa geïntroduceerd, waaronder De Kraanvogel in Almere.
KiVa is een methode die ontworpen is om het pesten te voorkomen. De nadruk wordt daarbij gelegd op het groepsproces. Volgens Ytje Koopmans, leerkracht groep 5 op basisschool De Kraanvogel in Almere, is de groepsaanpak de kracht van KiVa. Zij geeft deze lessen en heeft daarvoor in mei een training gevolgd samen met nog 300 andere leraren. Tijdens deze training werd uitgelegd hoe KiVa werkt en hoe de kinderen moesten worden aangesproken op het oplossen van pesten en niet op het pestgedrag zelf. René Veenstra, hoogleraar sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, leidt samen met enkele onderwijsinstellingen het onderzoek naar deze methode. ‘Het resultaat van dit onderzoek wordt naar aanleiding van vijf metingen gepresenteerd. Vragenlijsten worden op honderd scholen afgenomen. Zeventig scholen volgen het KiVa-programma en door deze vragenlijsten te vergelijken, kunnen wij nagaan of KiVa, net als in Finland, aanslaat’, vertelt Veenstra. ‘Als dat zo is, willen wij dat het over twee jaar in bijna alle groepen 5 en 6 wordt gegeven. Deze groepen zijn uitgekozen omdat dit de leeftijd is waar het meest wordt gepest en de kinderen zich bewust worden van zichzelf en hun plek in de groep. In Finland hebben zij net materialen voor jongere groepen ontwikkeld. Of dit in Nederland ook wordt gebruikt, is nog niet bekend. Wij willen eerst kijken of het pesten echt minder wordt.’
Groepsgevoel ’s Middags wordt met de KiVa-les begonnen. De kinderen komen om de beurt de klas binnen gewandeld en gaan op hun plek zitten. Als iedereen er is, begint juf Ytje. Het is de tweede KiVa-les en het geheugen van de kinderen wordt opgefrist door de eerste les nog kort te bespreken. Het thema van de tweede les is In de groep. De klas mag vertellen wat een groep is. Definities als ‘heel veel kinderen bij elkaar’ en ‘verzameling van mensen en kinderen’ worden gegeven. Als deze antwoorden zijn goedgekeurd, gaan zij vervolgens zelf ervaren hoe het is om in een groep te zitten. Iedereen mag zijn stoel verplaatsen en in een kring zetten. Het groepsgevoel wordt verder uitgelegd met een opdracht. Het begint met: ‘Wie heeft een hond?’ Vervolgens
Schooljournaal 16
Illustratie: Maartje de Sonnaville
gaat er een aantal kinderen staan. Daarna wordt gevraagd: ‘Wie heeft een zolder?’ Bijna de hele klas gaat staan. Na nog enkele dieren en voorwerpen wordt uitgelegd wat het nut van deze opdracht is.
Opstootje Tijdens deze uitleg ontstaat er een kleine ruzie. Een jongen en meisje beginnen elkaar uit te schelden. Als het meisje vervolgens de jongen slaat, loopt hij woedend de klas uit. Het opstootje wordt meteen in de klas besproken. ‘Als zij respect voor elkaar hebben en aardig tegen elkaar doen, ontstaat er geen ruzie’, vertelt de juf. De kinderen knikken instemmend. Nadat het rumoer een beetje gesust is, kan er weer verder gepraat worden over het groepsgevoel. Aan de kinderen wordt uitgelegd dat er veel groepjes zijn en dat iedereen er wel in een zit. ‘We zijn allemaal verschillend, maar we zijn toch één groep’, zegt juf Ytje. De klas mag weer achter hun tafels gaan zitten, want in de volgende opdracht moet in groepjes gewerkt worden. De volgende vraag wordt gesteld: ‘Hoe kun je, ook al is iedereen zo verschillend, het toch prettig hebben?’ Elk groepje krijg papier waarop zij hun antwoorden mogen schrijven. Na vijf minuten wordt dit besproken. ‘Goed met elkaar omgaan’, ‘geen bende maken, het netjes houden’ en ‘voor elkaar opkomen’ zijn de eerste antwoorden die gegeven worden. Maar ook ‘elkaar troosten’, ‘samen delen’ en ‘respectvol zijn’ komen ter sprake. Na deze onderdelen besproken te hebben, wordt er overgegaan op het volgende onderwerp: groepsdruk.
Groepsdruk Wat dit inhoudt weten de kinderen niet precies. Er wordt besproken op welke manieren anderen jou kunnen dwingen. ‘Zij kunnen jou dwingen om een andere mening te geven door je buiten te sluiten, je lichamelijk te bedreigen of te zeggen dat je een lafaard bent’, legt juf Ytje uit. De leerlingen moeten nu aangeven of zij bij hun eigen mening blijven als zij onder groepsdruk komen te staan. Dit doen zij door een cijfer op de barometer aan te wijzen. De meeste kinderen wijzen de nul aan en houden onder alle omstandigheden hun eigen mening. Enkele leerlingen wijzen de twee aan, zij willen graag hun eigen mening geven. Als de druk te groot wordt, gaan zij toch mee met de andere meningen. Voordat de les afgesloten wordt moeten de kinderen aangeven waar zij de komende weken aan gaan werken in de klas. Iedereen is het ermee eens dat zij het gezellig moeten maken en elkaar met respect moeten behandelen. De les eindigt met de gedragsregel: ‘We maken er samen een fijne groep van.’
Josine Putter
Schooljournaal 17
Scholen breken zich het hoofd over Homo Zappiëns
‘ zijn er negeren kan niet’ ‘Laatst kwam een leerling heel trots de foto’s laten zien die hij van mij had gemaakt met zijn Blackberry. Daar schrok ik nogal van. Met één druk op de knop had hij ze zo op internet kunnen zetten!’ Dat vertelt een docent op een bijeenkomst over social media. Met Project X in Haren nog vers in het geheugen breken veel scholen zich het hoofd over de Homo Zappiëns.
Foto: Ruben Schipper
‘Wat wordt er toch allemaal rondgecommuniceerd?’
Schooljournaal 18
De Vereniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs (VCNS) in Nieuwegein is bezig een protocol te maken voor het omgaan met social media. De komende maanden zal het personeel hierover met elkaar in gesprek gaan. CNV Onderwijs Academie-trainer Rob Overmars komt de boel alvast even opschudden. ‘De mens is gegaan van Homo Sapiëns naar Homo Zappiëns. Social media zijn er nu eenmaal. Wat doen jullie daarmee?’ Eén juf steekt haar hand op en vertelt: ‘Ik gebruik YouTube in de klas, maar dat vind ik niet echt social media. Ik heb wel een jufpagina op Hyves aangemaakt, want ik wilde niet
nu eenmaal, dat de kinderen op mijn privépagina kwamen. Op mijn jufpagina kan ik foto’s van de klas delen en het gepeupel in de gaten houden. Zo kan ik ruzies soms voor zijn of in de kiem smoren.’
Bedreigingen Waar jongeren vaak vinden dat social media synoniem zijn aan sociaal leven, denken ouderen bij social media vooral aan gevaar. Overmars: ‘In het onderwijs wordt vaak gefocust op nadelen, gevaren, bedreigingen. In protocollen die in de maak zijn, gaat het bijvoorbeeld over digitaal pesten, terwijl het eigenlijke probleem pésten is, al dan niet digitaal. De voordelen van social media worden tegelijk als nadelen gezien: groot bereik, snel, sociaal leven, interactief. Over het algemeen zou ik willen zeggen: ze zijn er, negeren kan niet. Zie het niet als bedreiging, maar maak er optimaal gebruik van. Geef de leerlingen bijvoorbeeld eens een opdracht waarbij ze social media in moeten zetten. Leer ze zo bewust te worden van de reikwijdte van deze media.’ Een brugklasdocent vertelt dat een leerling haar had gefotografeerd met zijn BlackBerry. ‘Ik schrok daar van, want hij had die foto’s met één druk op de knop online kunnen zetten. Op mijn verzoek heeft hij ze verwijderd.’
Vrienden maken Twee vaders in de zaal porren de boel een beetje op: ‘Op school speelt het misschien nog niet zo, maar thuis wel enorm. Als ik mijn kinderen zo bezig zie, denk ik wel: “Wat wordt er toch allemaal rondgecommuniceerd?” Ik krijg dan wel de neiging om te controleren. Hoe veel ruimte geef je je kinderen en hoe gebruiken ze die?’ De andere vader: ‘Waarom twitteren jullie niet als leraren?’ ‘Waarom wel?’ werpt een leraar tegen. ‘Je ontkomt er niet aan!’ ‘O nee? Ik mis er niks aan!’ De
leraren zijn het er wel over Aanbod CNV Onderwijs op social media-gebied eens dat kinderen geleerd moet worden hoe ze moeten CNV Onderwijs heeft een protocol gemaakt voor omgaan met social media. het omgaan met social media in het onderwijs. De eerste verantwoordelijkDit is al ruim 8.000 keer gedownload en is te heid daarvoor ligt bij de vinden op www.cnvo.nl/smp. ouders, ‘maar velen van hen Daarnaast biedt CNV Onderwijs Academie hulp en begeleiding aan op dit vlak. De eerste dienst weten zelf nauwelijks iets van heet Goed voorbereid op pad met social media social media’, zegt een leraar. in de school en bestaat uit een korte voorlichHet onderwijs heeft daarin ting en eventueel begeleiden van de discussie dus ook een taak, vinden achteraf. De tweede vorm is procesbegeleiding de aanwezigen. ‘Vroeger bij beleidsontwikkeling over social media. Een moest je leren melken, nu uitgebreide omschrijving is te vinden op www. moet je leren hoe social cnvo.nl/academie. Meer informatie is te krijgen media werken’, zegt een door een e-mail te sturen aan
[email protected] oudere leraar, daarmee veel of te bellen met (030) 751 17 47. hilariteit veroorzakend. Overmars: ‘Ouders kunnen na schooltijd aan hun kinderen vragen hoe het op school was, maar ook met wie ze allemaal virtueel of digitaal gepraat hebben.’ Een leraar zegt: ‘Ja, laten we niet vergeten dat social media ook een sterke sociale kant hebben: vrienden maken en vriendschappen onderhouden.’ En ander meent: ‘Ik vind het prima in de klas, zolang het maar een onderwijsdoel heeft. Laat ze het sociale maar buiten schooltijd doen.’
Laat online Op de stelling Een leraar moet geen ‘vriendjes’ zijn met de leerling volgt een levendige discussie. Iemand zegt: ‘Moet je zo dicht op de leerling willen zitten? Wil je in het privéleven van een leerling duiken?’ Een jonge juf vindt het wel kunnen: ‘Ik vind dat elke leraar dat voor zichzelf moet uitmaken.’ ‘Maar wil je dat dat per leraar in een team verschilt?’ werpt een ander tegen. ‘Ik zou je persoonlijke profiel gescheiden houden van de leerlingen. Dan zou ik een meester- of juf-profiel aanmaken.’ ‘Wat moet je dan als je ziet dat een leerling altijd tot middernacht online is en ‘s ochtends slaperig in de klas zit? Moet je dat dan melden aan ouders?’ ‘Ach, dat is toch hetzelfde als dat je ’s avonds laat op straat een leerling ziet lopen?’ ‘En als je digitaal pesten opmerkt? Wat te doen?’ ‘Hetzelfde wat je ook doet als je echt pesten opmerkt. Als je op straat twee kinderen ziet vechten, loop je dan door?’ ‘Maar waar trek je de grens? Ben je als school verantwoordelijk als je iets – buiten schooltijd – opmerkt via de social media of in real life?’ Een ander, nuchter: ‘Als je dergelijke dingen ziet, kun je het de volgende dag gewoon bespreekbaar maken in de klas. “Ik zag dat jullie elkaar digitaal pesten. Dat kan ík zien, maar dat kan dus iedereen zien.”’
Ciska de Graaff
Schooljournaal 19
Werk & Recht Deelakkoord VVD en PvdA De formerende partijen VVD en PvdA hebben een deelakkoord gesloten over de begroting 2013. Het pakket bevat een aantal positieve maatregelen, zoals het schrappen van de langstudeerdersboete en de forensentaks. Ook komt er in 2013 en 2014 € 50 miljoen extra beschikbaar voor begeleiding van startende bètaleraren en jonge academische leraren in het voortgezet onderwijs. Pijnlijk is de nog snellere verhoging van de AOW-leeftijd (zie kader). Ook sneuvelt het vitaliteitssparen, maar deze regeling stelde toch al heel weinig voor. Wie gebruik maakt van de overgangsregeling Levensloopsparen, kan daar gewoon mee door gaan.
AOW-gat en (vroeg)pensioen Door de hoger wordende AOW-leeftijd ontstaat er een toenemend inkomensgat bij het eerder stoppen met werken. Voor wie nog van de fpu gebruik maakt of kan maken, geldt dat deze uitkering stopt per de eerste van de maand volgend op de maand van 65 worden. Het ouderdomspensioen gaat dan in, maar de AOW pas 1 tot 3 maanden na de verjaardag (zie kader). Voor wie 1 januari 2013 al met fpu is, bevat het Deelakkoord van VVD en PvdA een overbruggingsregeling. Deze geldt alleen bij een laag inkomen (met partner- en vermogenstoets) en lijkt voor weinig fpu-ers soelaas te kunnen bieden. Verlenging van de fpu is geen optie. Dit overheidsbeleid ten laste van de pensioenpot compenseren zou de solidariteit te ver oprekken en een verkeerd precedent scheppen. CNV Onderwijs wil wel dat het mogelijk wordt gemaakt het gat te dichten met een klein stukje van het eigen pensioen. Eén maand volledige overbrugging van de ontbrekende AOW kost levenslang circa € 4 per maand bruto pensioen voor een gehuwde en circa € 6 bruto voor een ongehuwde. Werkgevers zijn met deze aanpassing nog niet akkoord. Wel is al afgesproken dat deze mogelijkheid er komt voor wie gebruik maakt van ABP-KeuzePensioen.
Schooljournaal 20
AOW-leeftijd sneller omhoog U bent geboren:
U krijgt AOW in:
Uw leeftijd als uw AOW start is:
na 31 dec. 1947 en voor 1 dec. 1948
2013
65 + 1 maand
na 30 nov. 1948 en voor 1 nov. 1949
2014
65 + 2 maanden
na 31 okt. 1949 en voor 1 okt. 1950
2015
65 + 3 maanden
na 30 sep. 1950 en voor 1 juli 1951
2016
65 + 6 maanden
na 30 juni 1951 en voor 1 april 1952
2017
65 + 9 maanden
na 31 maart 1952 en voor 1 jan. 1953
2018
66
na 31 dec. 1952 en voor 1 sep. 1953
2019
66 + 4 maanden
na 31 aug. 1953 en voor 1 mei 1954
2020
66 + 8 maanden
na 30 april 1954 en voor 1 jan. 1955
2021
67
Na 2021 wordt de AOW-leeftijd in stappen van 3 maanden aangepast aan de stijging van de levensverwachting. Er valt nu nog niet te zeggen vanaf welk jaar de AOW-leeftijd omhoog gaat naar 67 jaar en 3 maanden, laat staan vanaf welke jaren er verdere stappen zullen plaatsvinden.
AOW-leeftijd en werkloosheid Zolang de maximale duur van de WW niet is bereikt zal deze wettelijke uitkering doorlopen tot de verhoogde AOW-leeftijd. Dat geldt niet voor de bovenwettelijke werkloosheidsuitkeringen. CNV Onderwijs probeert hier in het cao-overleg wel een afspraak over te maken. Maar dat wordt geen gemakkelijke zaak, want het ministerie van Onderwijs en de werkgeversorganisaties willen liefst zo veel mogelijk af van langdurige nawettelijke uitkeringen.
vraag:
Wanneer heeft een invaller recht op een vaste benoeming? ANTwoord: CNV Onderwijs krijgt vaak vragen over rechten die worden opgebouwd als iemand langere tijd voor hetzelfde schoolbestuur werkt in een tijdelijk dienstverband. In dit artikel leggen we u uit wat uw rechten zijn als u regelmatig invalt. Maximaal 3 jaar in tijdelijke dienst Om voor een vaste benoeming in aanmerking te komen moet u voldoen aan de volgende voorwaarden: • de totale periode waarin u tijdelijke benoemingen heeft gehad bij hetzelfde bestuur moet meer dan 36 maanden bedragen. • als er sprake is geweest van meerdere benoemingen mag er tussen de verschillende benoemingen maximaal drie maanden onderbreking zijn geweest. Als u dus langer dan drie maanden geen benoeming heeft gehad, dan begint de termijn van 36 maanden opnieuw. Zodra u voldoet aan deze voorwaarde heeft u recht op een vaste benoeming voor de baan die u op dat moment heeft. Regels bij uitbreiding van een vaste benoeming Bovenstaande regels gelden niet onverkort voor werknemers die naast hun vaste baan tijdelijke uitbreidingen krijgen. Voor deze werknemers wordt de uitbreiding gezien als een onderdeel van hun vaste baan. Duurt zo’n uitbreiding langer dan een jaar dan kan een recht ontstaan op een vaste benoeming voor deze uren. Als de uitbreiding meer dan vijf uur per week is geweest dan heeft de werknemer na afloop van de tijdelijke uitbreiding recht op een werkloosheidsuitkering. Hij wordt dan een zogenaamde ’eigen wachtgelder’. Op grond daarvan moet het bestuur deze
werknemer bij voorrang benoemen als er een vacature is. Daarbij is wel van belang dat er nog andere voorrangsverplichtingen kunnen zijn. Invallen via een uitzendbureau of payrollbedrijf Het komt steeds meer voor dat invallers niet meer in dienst worden genomen door een schoolbestuur, maar worden ingehuurd. Dat gebeurt dan via een uitzendbureau of een payrollbedrijf. U bent dan in dienst van zo’n bedrijf. In dat geval is de onderwijs-cao niet op u van toepassing. In de meeste gevallen zult u onder de cao voor de uitzendbedrijven vallen. Deze cao kent heel andere voorwaarden voor het recht op een vast contract. Bovendien geldt zo’n vast contract dan voor het uitzendbureau of payrollbedrijf en niet voor het schoolbestuur waar u op dat moment werkt. Het bedrijf kan u dan ook op andere plaatsen te werk stellen. In de praktijk zorgen deze bedrijven er meestal wel voor dat ze geen vaste verplichtingen krijgen door contracten tijdig te beëindigen of door een grote onderbreking. Als u via een uitzendbureau of payrollbedrijf op een school heeft gewerkt en u gaat binnen drie maanden na afloop van die werkzaamheden bij hetzelfde schoolbestuur weer aan het werk, maar dan in dienst van dat bestuur, dan telt de tijd die u voor dat bestuur heeft gewerkt vanuit het bedrijf ook mee voor de 36 maandentermijn. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u de Rechtspositiegids raadplegen via www.cnvo.nl
RECHTSPOSITIE
Overzicht regiospreekuren
Leden van CNV Onderwijs kunnen voor rechtspositionele vragen mailen met
[email protected] of bellen met (030) 751 10 03. Zij kunnen (uitsluitend op afspraak) ook gebruikmaken van de regionale spreekuren. Aanmelding en toezending van noodzakelijke stukken kan tot acht werkdagen voorafgaand aan het spreekuur via bovenstaand mailadres of per telefoon (030) 751 18 20. Als de stukken niet tijdig zijn ontvangen of als er slechts één aanmelding is kan een andere afspraak worden gemaakt.
donderdag maandag dinsdag donderdag donderdag dinsdag maandag dinsdag dinsdag
8 november 12 november 13 november 15 november 22 november 27 november 10 december 11 december 11 december
Apeldoorn Utrecht Assen Den Bosch Rotterdam Roermond Utrecht Assen Roermond
Schooljournaal 21
Cursussen
Cursus over communicatie
Meer info Kijk voor meer informatie op www.cnvo.nl/academie. Vragen? Neem contact op met CNV Onderwijs Academie, tel. (030) 751 17 47 of stuur een e-mail naar
[email protected]
a ’t Har
Hans van Dinteren, trainer en adviseur bij CNV Onderwijs Academie: ‘Onderwijsondersteuners hebben soms het idee een beetje buiten de boot te vallen. Alles draait voor hun gevoel om directeuren, leerkrachten en leerlingen. Het lijkt wel of alleen zij hun zaakjes goed voor elkaar hebben en dat alles in de school ten dienste van hen staat. Terecht of niet terecht, oop’ers krijgen zo de indruk altijd als laatste aan de beurt te zijn en dat hun mening er nauwelijks toe doet. Is dat herkenbaar? En heeft u de wens om wel zichtbaar te worden en invloed uit te oefenen? Communicatie zou dan wel eens het sleutelwoord kunnen betekenen. Ontdek wat wel en niet werkt in contact met anderen en hoe u uw communicatiestijl kunt veranderen. Natuurlijk krijgt u op deze dag tips die u verder helpen om beter met de mensen in uw omgeving om te gaan.’
Foto: T jard
Inhoud en kosten CNV Onderwijs biedt de cursus vanaf mei individueel aan. De duur van de bijenkomst is een dag, verdeeld over een ochtend- en middagsessie. Eerder kan ook in groepsverband. Op verzoek verzorgen wij deze cursus op uw eigen school.
t
Als oop’er het gevoel hebben dat uw mening er nauwelijks toe doet. Wie zich in dat beeld herkent, doet er wellicht goed aan te schaven aan de wijze van communiceren. Ontdek wat wel en niet werkt in contact met anderen.
Jouw partner in training en advies Schooljournaal 22
column
Veel leerkrachten staan op zijn best neutraal tegenover passend onderwijs Jan Bijstra (55) is ontwikkelingspsycholoog, onderzoekscoordinator Regionaal Expertisecentrum Noord-Nederland en lector Leren en Gedrag Hanzehogeschool Groningen
Foto: Henriëtte Guest
Jan Bijstra
Attitude Nederland onderwijsland wordt steeds inclusiever. Het klinkt als een reclameslogan, maar de ontwikkelingen in de afgelopen twintig jaar laten het zien. Begin jaren negentig van de vorige eeuw was Weer Samen Naar School (WSNS) een eerste belangrijke stap; begin deze eeuw kreeg inclusiviteit in het onderwijs verder gestalte toen kinderen met een speciale onderwijszorgbehoefte met rugzakbegeleiding in het regulier onderwijs konden blijven. Overigens zat bij de introductie van WSNS het inclusieve denken ons nog niet echt in het bloed. Het speciaal basisonderwijs is formeel regulier onderwijs, maar voor alle zekerheid hebben we het woordje “speciaal” toch maar in de titel gelaten. En met een werkelijke vermenging gaat het eigenlijk ook nog niet zo hard. Sbo-scholen zijn en blijven scholen met een eigen locatie die doorgaans alleen te bereiken zijn per taxi of busje. Maar goed, we zijn op de goede weg en passend onderwijs is de volgende stap naar nog meer inclusiviteit in het onderwijs. En iedereen staat achter passend onderwijs ….. toch? Akkoord, er was veel gedoe rond de bezuinigingen en niet iedereen is blij met de organisatorische consequenties die het met zich meebrengt. Maar op de poster ter gelegenheid van de eerste grote demonstratie in februari 2011 staat het duidelijk: ‘Nee tegen bezuinigingen, ja voor passend onderwijs’. En toch: soms lees je iets wat je aan het twijfelen brengt. Eerder dit jaar promoveerde Anke de Boer aan de Rijksuniversiteit Groningen op een proefschrift over de attitude van
leerkrachten, ouders en medeleerlingen ten opzichte van inclusief onderwijs. Daaruit bleek het volgende: veel leerkrachten staan negatief of op zijn best neutraal tegenover dit type onderwijs. Men voelt zich weinig competent om leerlingen met een speciale onderwijszorgbehoefte goed les te geven. Medeleerlingen verschillen van mening, maar dit betekent wel dat een deel een negatieve houding heeft naar deze leerlingen. De Boer stelt terecht dat zorgleerlingen het moeilijk kunnen hebben in de klas, ook al hebben zij maar weinig medeleerlingen met een negatieve attitude. Interessant was ook de mening van ouders: het zijn vooral hoogopgeleide ouders zonder kinderen met een zorgvraag die inclusief onderwijs voorstaan. Ouders met kinderen met een zorgvraag zijn veel minder enthousiast. Drie direct betrokken partijen hebben dus zo hun twijfels. Me dunkt, een niet onbelangrijke bevinding. Maar wat zijn de opties? Stoppen met passend onderwijs? Het lijkt mij van niet. In het Verdrag van Salamanca staat het trouwens duidelijk (met dank aan het Platform voor Inclusie Zeeland voor de vertaling): ‘Allen met speciale onderwijsbehoeften moeten toegang hebben tot reguliere scholen die hen opnemen in een kindgericht pedagogisch klimaat dat in staat is aan hun behoeften tegemoet te komen’. Blijft dus over: attitudeverandering, maar dat vinden wij, mensen, meestal nogal moeilijk. We hebben nog wat te doen de komende jaren.
Schooljournaal 23
‘Staat er katholiek boven de deur, draag dat dan uit’
Antoine Bodar houdt niet van halfbakken geloven
Foto: Ruben Schipper
De vrijheid van onderwijs, ruim negentig jaar geleden vastgelegd bij wet (tegenwoordig artikel 23), ligt al sinds het begin van deze eeuw om uiteenlopende redenen onder vuur. Onlangs nog wilde een Bossche bestuursvoorzitter van zijn katholieke veren af, omdat een aantal van zijn scholen op het naambordje niet eens meer een verwijzing naar de oorspong heeft. Priester Antoine Bodar, fel: ‘Een katholieke school die zijn identiteit opheft, heeft geen recht van bestaan meer.’
Antoine Bodar: ‘We hebben een generatie van leraren achter de rug die zich schaamden om katholiek te zijn.’
Schooljournaal 24
‘Misschien moet je je afvragen of het bijzonder onderwijs nog wel nodig is’, werpt priester, wetenschapper, hoogleraar, schrijver en mediapersoonlijkheid Antoine Bodar maar meteen de knuppel in het hoenderhok. ‘Hoe we er ook over oordelen, de multiculturele, seculiere samenleving is een feit. Is het daarom niet beter om van alle scholen openbare scholen te maken en naast het verplichte vak algemene levenbeschouwing afzonderlijke lessen in te voeren met een katholiek, protestants-christelijk, islamitisch of joods-humanistisch karakter?’ Dat vraagt Bodar zich af op zijn Amsterdamse bovenetage, waar de boekenkasten alle wanden beslaan en tot het plafond reiken. ‘Als ik het even beperk tot mijn eigen religie, op veel katholieke basisscholen speelde het geloof de afgelopen jaren nauwelijks nog een rol van betekenis. Als het niet om scholen in achterstandswijken ging waar het Kerstfeest even belangrijk leek als het Suikerfeest, dan ging het wel om scholen waar ze het interessanter vonden om positief over het boeddhisme uit te wijden.’ Hoewel hij daar niet blij mee was – ’staat er katholiek boven de deur dan moet de school dat ook uitdragen’ – kent hij de achtergrond. ‘We hebben een generatie achter de rug van leraren die zich min of meer schaamden om katholiek te zijn.’
Korte termijndenken Een exponent daarvan is volgens Bodar voorzitter Timmers van schoolbestuur Signum in Den Bosch, die de katholieke signatuur wil vervangen door een bijzonder neutrale. officieel omdat veel van zijn scholen nog slechts op papier katholiek zijn. ‘In interviews met hem lees ik als reden ook dat de kerk een tijdlang in een kwade reuk heeft gestaan door de seksschandalen. Ook zou hij moeite hebben om vanuit de hiërarchie (Vaticaan en bisdom, red.) meer nadruk te leggen op de katholieke traditie. Eerlijk gezegd vind ik dat nogal getuigen van korte termijndenken. Er is juist een beweging gaande om weer aan de identiteit van katholieke en protestants-christelijke scholen invulling te geven. Met name orthodox-christelijke scholen gaan daar ver in. Zij zeggen: een leraar die bij ons wil werken moet zich ook houden aan wat in de Bijbel staat over hoe een mens moet leven. Dat is het recht van het bijzonder onderwijs’, benadrukt Bodar. ‘De druk van de politiek op identiteitsgevoelige scholen om een leraar aan te nemen die niet in hun profiel past, of opdragen voorlichting te geven over homoseksualiteit, versterkt die houding alleen maar. Daar sta ik achter. Ik vind dat een bijzondere school, katholiek of protestants-christelijk, een opdracht heeft waar de overheid vanaf moet blijven. Die autonomie, het zelf kunnen bepalen of iets past binnen hun levensopvatting, dat tekent nou juist het bijzonder onderwijs. Een al te orthodoxe identiteit zal veel ouders afschrikken, maar dat is dan maar zo.’
Toekomst Het besluit van de Bossche schoolbestuurder is volgens Bodar koren op de molen van tegenstanders van de vrijheid van onderwijs, de gelijkberechtiging van openbare en bijzondere scholen. Zeker nu het aantal zetels van de gezamenlijke christelijke partijen in de Tweede Kamer de afgelopen verkiezing is teruggevallen naar 21 zetels. Een niet-confessionele meerderheid zou onder
aanvoering van tegenstander D66 zomaar een streep kunnen zetten door artikel 23, waarin de rechten en plichten van de verschillende denominaties zijn vastgelegd. Vooral in het primair onderwijs speelt de verzuiling nog een rol van betekenis. Ondanks de secularisering volgen nog altijd meer leerlingen bijzonder onderwijs dan openbaar onderwijs. Bodar: ‘Toch kunnen we niet voorbijgaan aan de vraag: hebben bijzondere scholen nog toekomst? En zo ja, dan zouden met name katholieke scholen hun identiteit flink moeten oppoetsen. Want de kennis van het geloof en haar gebruiken en rituelen is weggezakt.’ Het bij voorkeur aannemen van katholieke leraren zou wat hem betreft al een stap in de goede richting zijn. Maar ook de naam is belangrijk. ‘Wat is er mis met Theresiaschool, waarom moet dat ineens Kabouterschool worden? En ook niet onbelangrijk, met name in de richting van allochtone ouders en leerlingen, loop niet weg voor de eigen identiteit. Er hangt toch niet voor niets een kruisbeeld in het gebouw.’ Bodar is echter realist genoeg om te beseffen dat benadrukken van de religie ouders kan wegjagen die hun keus op een bijzondere school hebben laten vallen vanwege de nabijheid, de kwaliteit of een meer gegarandeerde overdracht van normen en waarden. ‘Maar als je als bijzondere school niet voor duidelijkheid kiest, kun je je zelf net zo goed opheffen, of fuseren met de openbare concurrent.’
Peter Magnée
‘Identiteit is als het zuurdesem in het brood’ In Schooljournaal 14 stond een uitgebreid verhaal over het besluit van voorzitter Timmers van schoolbestuur Signum uit Den Bosch de katholieke identiteit in te wisselen voor een van bijzonder neutrale aard. Dit omdat veel scholen hun katholiciteit nauwelijks nog uitdroegen. Ongelukkigerwijs stond bij het artikel een foto van basisschool Het Bossche Broek die juist wel werk maakt van haar identiteit. Iets wat trotse leerkracht Marina Hobbelen Timmers per mail liet weten. ‘Iemand vergeleek de katholieke identiteit van een school eens met het zuurdesem in het brood. Je ziet het niet zitten in het brood, maar zonder het zuurdesem is het brood smakeloos.’ Timmers verzekerde haar ongenuanceerd geciteerd te zijn in de pers: ’De identiteitsvraag van de school is eigendom van de ouders en de school zelf.’
Schooljournaal 25
Eetstoornissen blijven een taboe
‘Verder kijken dan je
Illustratie: Susi Bikle
In Nederland kampen meer dan honderdduizend meisjes tussen de 12 en 18 jaar met een eetstoornis. Een getal dat verbazingwekkend groot is, maar dat komt omdat deze meisjes hun probleem kunnen verbergen. Docenten zien soms eerder dan ouders dat er wat aan de hand is. Wat kunnen zij eraan doen en hoe voelt en ervaart iemand met een eetprobleem het leven eigenlijk? Docent Sofie van Gelderen uit België schreef er twee jeugdromans over.
Schooljournaal 26
Sofie van Gelderen is docent Frans en godsdienst op het Sint Pieters College in het Vlaamse Leuven en geeft les in het eerste en tweede jaar. Zij kwam op het idee om de boeken Het meisje in mijn hoofd en Feeling blue te schrijven, omdat zij in haar puberteit zelf anorexia nervosa heeft gehad en leerlingen ziet die met dit pro-
neus lang is’ bleem worstelen. De boeken zijn vanuit de beleving van een meisje met eetstoornis geschreven. Dit heeft Van Gelderen bewust gedaan om buitenstanders te laten zien hoe iemand met een eetstoornis om gaat. Het eerst genoemde boek gaat over de eetstoornis anorexia en is grotendeels geschreven vanuit eigen ervaring. In het tweede boek, Feeling blue, heeft Van Gelderen het meer over onzichtbare eetstoornissen, gebaseerd op verhalen van mensen die dicht bij haar staan. ‘Ik wil diegene die het eetprobleem nog niet erkend hebben, laten zien dat zij er aan toe moeten geven om hulp te zoeken. Een eetstoornis blijft een taboe, maar eens moet dit voorbij zijn. Ten tweede heb ik de boeken geschreven voor hulpverleners, ouders en leerkrachten. Dit om ze eens een inkijk te geven in de wereld van iemand die met een eetprobleem worstelt, zodat zij de signalen kunnen opvangen en hulp kunnen zoeken.’
Negatief zelfbeeld Per jaar komen er in Nederland ongeveer 1.300 jonge vrouwen met anorexia nervosa bij. Dit zijn nog niet eens alle gevallen van eetstoornissen, want er bestaan ook onzichtbare eetstoornissen zoals boulimia nervosa. Vaak merken omstanders pas na een tijd dat iemand worstelt met een eetprobleem. ‘Docenten kunnen een eetstoornis afleiden door kleine dingen te analyseren. Bij anorexia is het na enige tijd te zien aan de gewichtsafname en het eetpatroon. Leerlingen gooien hun eten weg, zoeken excuses om niet met andere mensen te eten en verbergen hun gewichtsafname met ruimzittende kleding. Bij een onzichtbare eetstoornis zijn het kleinere dingen die kunnen opvallen. Leerlingen hebben bijvoorbeeld wondjes op hun handen vanwege het braken nadat zij gegeten hebben. Als deze kenmerken opvallen kunnen leraren proberen
erachter te komen hoe een leerling zichzelf ziet en hoe zij in haar vel zit. Mensen met een eetstoornis vinden zichzelf namelijk niet goed genoeg en zeggen dat zij helemaal niets kunnen’, zegt Van Gelderen met een zorgelijk gefronst voorhoofd.
Confrontatie ‘Met te zeggen dat hij zich bezorgd maakt, moet een docent wel voorzichtig zijn’, waarschuwt Van Gelderen. ‘Soms lijkt het maar een klein dipje waar een leerling in zit, maar er kan een groter probleem achter schuilen. Ga een informeel gesprek aan met zo’n meisje. Vraag hoe het met haar gaat en of er de laatste tijd nog speciale dingen zijn gebeurd. Als je een goede band hebt met de leerling kan zij meteen al vertellen wat er aan de hand is, maar je kan ook een andere keer een gesprek aangaan en de leerling dan confronteren met jouw bezorgdheid. Zorg wel dat je niet te direct bent: zeg dus niet dat je denkt dat zij een eetprobleem heeft. Het kan namelijk ook een ander probleem zijn. Of de leerling aan het probleem toegeeft of niet, het is altijd goed om een gesprek aan te gaan met de ouders. Zij zullen jouw bezorgdheid waarderen en kunnen mogelijk volgende stappen ondernemen.’ Zo kunnen meisjes naar een kliniek om hun eetstoornis te verhelpen. ‘Wij houden als school dan wel contact met ze. Mensen met een eetstoornis zijn heel perfectionistisch, dus deze meisjes maken zich snel zorgen dat zij hun schooljaar niet halen. Sommigen halen het ook niet, maar wij proberen ze zo veel mogelijk te helpen om bij te blijven.’
Luisteren Gevolgen van een eetstoornis vallen vaak op. Leerlingen hebben concentratieproblemen, moeite om dingen te onthouden of slaapproble-
Per jaar komen er in Nederland 1.3OO jonge vrouwen met anorexia bij men. Maar de volgende gevolgen zijn ook kenmerkend: conflicten met familie en vrienden, sociaal geïsoleerd raken of weinig belangstelling hebben voor wat ooit belangrijk voor hen was. Van Gelderen geeft nog een aantal tips voor docenten. ‘Ten eerste en misschien wel de belangrijkste tip: docenten moeten verder kijken dan hun neus lang is. Probeer tijdens een gesprek met de leerling er voorzichtig achter te komen wat er aan de hand is. Met veel respect de persoon in kwestie en de ouders benaderen, zal helpen bij het erkennen van een eetstoornis. En heel veel luisteren is erg belangrijk. Probeer gesprekken tussen leerlingen onderling op te vangen, maar luister tijdens een gesprek met de desbetreffende leerling ook heel goed naar wat zij zegt.’
Josine Putter
Schooljournaal 27
(advertorial)
Samen mediawijzer in 5 stappen Gratis lesmateriaal beschikbaar voor de basisschool Mobieltjes in de klas, pesten via MSN en alle leerlingen zitten op Hyves. Kinderen zijn razendsnel op de knoppen en ouders hebben vaak onvoldoende zicht op de gevaren. School lijkt daarom bij uitstek de plek om onze kinderen mediawijsheid te leren. Maar wie helpt de leraar bij te blijven? Ook de digitale generatie heeft begeleiding nodig
Bij elke stap worden ze uitgedaagd om bewust om te gaan met internet
Martine van Raat (41), leerkracht groep 5: “Voor mijn gevoel werd ik links en
en daarbij de juiste keuzes te maken.”
rechts door de leerlingen ingehaald. Ze doen alsof ze alles weten, maar hun reflectie is onvoldoende. Ik had zoveel vragen: hoe bespreek ik een onder-
Meer tips voor leerkrachten
werp als digitale kinderlokkerij, wat doe je tegen cyberpesten, wat weten
Van Raat benadrukt hoe belangrijk het is om je in te leven in de belevings-
kinderen eigenlijk over online privacy?”
wereld van de kinderen. “Zonder te oordelen, vraag gewoon eens wat ze nou zo leuk vinden aan Hyves. Vragen
Op samenmediawijs.kennisnet.nl vond van Raat een stappenplan waarmee
stellen en interesse tonen is de basis
zij direct aan de slag kon. “Ik voelde me serieus genomen in mijn ‘angst’
van mediaopvoeding. Een meester of
niet up-to-date te zijn: stap 1 is namelijk een online workshop voor
juf die enthousiast is over nieuwe
leerkrachten.”
media én zich bewust is van de
Internet is ontzettend handig en leuk, maar ja, het moet wél veilig!”
gevaren, is dé moderne leerkracht.” Van Raat spijkerde haar eigen kennis bij en maakte vervolgens de stap
De laatste tip die zij wil meegeven aan andere leerkrachten: “Laat je
van theorie naar haar eigen klaslokaal. “Als tweede stap heb ik de
vooral inspireren op mediawijsheid.kennisnet.nl en kids.kennisnet.nl.
mediawijsheidquiz gedaan in de klas. Klassikaal, op het digibord. Daarmee
Hier houd je je eigen kennis op peil en leerlingen worden vaardiger met
liet ik de kinderen zien dat internet ontzettend handig en leuk is, maar ja,
media. Bovendien sluit het materiaal prachtig aan op thema’s die we al
het moet wel veilig.” En wat zij hoopte, gebeurde ook: er werd gelachen en
in de klas behandelen. Als leraar heb je het al druk genoeg met je eigen
er ontstond ruimte om te praten.
vakgebied, je hoeft het wiel echt niet opnieuw uit te vinden.”
Diploma Veilig Internet
Meer informatie
En zo passeerden stap voor stap alle relevante onderwerpen de revue:
Ook samen in 5 stappen mediawijzer worden?
waaruit bestaat een goede zoekopdracht (zoekmachine Davindi bleek een
Ga naar samenmediawijs.kennisnet.nl en start met het stappenplan!
veilig en populair alternatief voor Google), hoe gedraag je je online, wat is het verschil tussen media en reclame en tot slot een eindtoets waarbij kinderen zelfs een diploma krijgen. “Geweldig populair is dat diploma! Voor mij een bevestiging dat de jeugd behoefte heeft aan begeleiding.
Kennisnet is de publieke ict-partner die met expertise, voorzieningen en innovatie onderwijsinstellingen in het po, vo en mbo in positie brengt om maximale kracht uit ict te halen. Kennisnet laat ict werken voor het onderwijs.
column
Als ik dat allemaal hoor over dat gedoe op internet, dan ben ik blij dat ik twintig jaar geleden op de middelbare school zat! Mijke Pelgrim (33) is docent Engels in het voortgezet onderwijs.
Foto: Henriëtte Guest
Mijke Pelgrim
Koudwatervrees ‘Je moet op Twitter’, zegt de meneer die een website voor me aan het bouwen is. ‘I don’t think so’, zeg ik. ‘Ik haat Twitter.’ De meneer haalt zijn schouders op. ‘Het hoort er gewoon bij tegenwoordig. Maar ja, als jij echt niet wilt…’ Ik ben niet zo van de sociale media. Ik heb geen iphone, omdat ik bang ben dat ik dan binnen de kortste keren alleen nog maar naar een schermpje loop te turen. LinkedIn gebruik ik zelden, Facebook met mate en Twitter… dat associeer ik vooral met gedoe en ellende. Vorige week bijvoorbeeld. Mijn 2havoklas kwam binnen gerold. Druk pratend over en weer, opgewonden stemmen: er was duidelijk iets aan de hand. ‘Ik zet het er straks op, hoor!’, riep Nadine tegen Felix. ‘En dat filmpje van vrijdag… dat heb ik ook nog, hè?’ Felix’ ogen spoten vuur. ‘Jongens, hou eens op met dat geruzie!’ Ik dirigeerde de twee kemphanen naar hun plekken. ‘Jullie vinden me vast superoud’, zei ik, ‘maar als ik dat allemaal hoor over dat getwitter en gedoe op internet, dan ben ik blij dat ik twintig jaar geleden op de middelbare school zat!’ ‘Maakt u zich niet druk’, zei Nadine. ‘Twitter is heel gezellig, toch Felix? We hadden gewoon een gezellige samenkomst afgelopen vrijdag.’ Felix knikte, al was het niet echt overtuigend. ‘Ik vind het een naar medium’, zei ik. ‘Maar we kunnen toch ook niet doen alsof het er niet
is’, zei Jona. En daar moest ik hem gelijk in geven. De rest van de les verliep rustig en aan het einde van het uur leek de sfeer weer gemoedelijk. Toen de bel ging, hield ik Felix en Nadine nog even tegen. ‘Kan ik erop vertrouwen dat dat gebeuren van net niet op iets vervelends uitloopt?’ Met serieuze gezichten knikten ze van ja. Ik was dus diep teleurgesteld toen ik aan het einde van de dag opeens mijn afdelingsleider naar buiten zag stormen, in de richting van een opgewonden groep tweedeklassers, en hem krap een minuut later zag langskomen met Felix en Nadine in zijn kielzog. ‘Er hebben er weer een paar mot met elkaar’, mompelde de conciërge. ‘En morgen hebben ze mot met mij,’ zei ik. ‘Toch moet je je daar niet door laten afschrikken’, zegt een collega die mijn koudwatervreesverhaal aanhoort en die veel meer verstand van computerdingen heeft dan ik. ‘Die kinderen gebruiken Twitter anders dan wij. Het is gewoon een heel handig medium. Ik gebruik het vooral om het nieuws te volgen, en jij hebt zo je eigen redenen om het in te zetten.’ Hij knipoogt. ‘Wanneer komt het uit?’ Ik waag dus maar weer een sprong in het diepe. Het zal de laatste niet zijn.
Schooljournaal 29
Vereniging GEPENSIONEERDEN
Rayon Noord-Limburg Donderdag 8 november, 13.15 uur, restaurant Boszicht, Maasbree, ledenvergadering: bestuurszaken, huldiging jubilarissen, optreden zanggroep. Lezing: Waarom mannen niet luisteren en vrouwen niet kunnen kaarten. Info en aanmelding: J.H. Kurver, Convent 50, 5961 RE Horst, (077) 398 35 96 of
[email protected] Rayon Eindhoven / De Kempen Vrijdag 9 november, 9-16.30 uur (+ lunch), Eikenburg, Eersel, ontmoetingsdag, korte jaarvergadering en uitreiking jubileumspelden. Presentatie: Onderwijs 21e eeuw gerelateerd aan de 20e eeuw, door Phia Oostenbach en Mark Oortwijn. Lezing: Wonderen in de geneeskunde, door Hans van den Broek, radioloog. Uitnodiging volgt. Info: J.Kleijne (0499) 37 27 79 Rayon Utrecht Donderdag 15 november, 10–15.30 uur (+ lunch), ontmoetingsdag, Jeruëlkapel, Ivoordreef 2, Utrecht Overvecht-Noord. Origineel programma met o.a. veel muziek. Aanmelden: met de antwoordkaart die u ontvangen hebt of
[email protected] voor 5 november. Info: na 28 oktober Arie Breur (0348) 47 52 55 Rayon Rivierendelta Vrijdag 16 november, 13.10 uur, jaarlijkse ledenvergadering, wijkzaal Prot. Gemeente De Levensbron, Jan Luykenstraat 10, Ridderkerk. 10-13 uur huldiging jubilarissen (alleen voor jubilarissen + partner). 13.30-15.30 uur, jaarvergadering. Lezing: Uitleg over de ABPpensioenen, door Astrid de Cock (CNV Onderwijs). Info/aanmelding (tot 8 november): J.J. Buur, (010) 438 36 41 of
[email protected]
In de agenda staan activiteiten van CNV Onderwijs. . Bijeenkomsten worden maximaal twee keer vermeld Aanleveren agendapunten uiterlijk 9 dagen voor verschijning via
[email protected]. Voor een uitgebreide versie van de agenda: www.cnvo.nl/agenda.
Schooljournaal 30
Rayon ‘s-Hertogenbosch Dinsdag 20 november, 14 uur, ledenbijeenkomst, SCC De Helftheuvel, Helftheuvelpassage 115, ’s-Hertogenbosch. Lezing: Sprekende beelden langs de openbare weg, door Jan Poort. Info/aanmelden: Gerrit Mol, (0735) 21 41 09
Voortgezet Onderwijs
15 november, bijeenkomst voor de jubilarissen (40-jarig jubileum), inloop 15:30 uur, Geldmuseum, Utrecht. Inhoud o.a. rondleiding museum, maaltijd, huldiging. Info/aanmelden:
[email protected]
MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Dinsdag 6 november, 16-20 uur, Utrecht, CNV Kantoor, Tiberdreef 4, uitwisselings- en infobijeen komst voor OR-leden in het mbo (+ maaltijd). Thema’s: Doelmatigheid in het mbo, Veiligheid en werkdruk, Ziekteverzuim en preventie. Aandacht voor de rol van de OR op deze punten. Open voor leden en niet-leden, toegang gratis. Info: (030) 751 17 47. Info/ Aanmelden:
[email protected] (o.v.v. naam instelling en aantal personen.)
Anders Actieven
West Overijssel, Noordoostpolder, Noord-Oost Gelderland. Donderdag 1 november, 12.30-16 uur, De Droom van Zwolle, Koestraat 35, Zwolle, regionale bijeenkomst, ontmoeting en uitwisseling. Informatie over actuele ontwikkelingen in de sociale zekerheid, door Wanne Ho, juridisch adviseur bij CNV Onderwijs. Info/aanmelden: Karin Frugte,
[email protected] of (038) 460 07 98 Woensdag 7 november, 10.30-16 uur, jaarvergadering en ontmoetingsdag, CNV Kantoor, Tiberdreef 4, Utrecht. Thema: Wat te doen met het gat in de pensioensopbouw voor uitkeringsgerechtigden?, door Willem Jelle Berg, bestuurder CNV Onderwijs. Workshops: Reik elkaar de hand, door Karin Frugte; Hoe deel jij je tijd in?, door Annemieke Schoemaker. Rechtspositiespreekuur op aanvraag. Info:
[email protected] of (023) 785 06 16. Aanmelden voor 12 oktober:
[email protected]
Vrouwen
Noord-Holland Woensdag 31 oktober, 16 uur, ’t Trefpunt, Alkmaar. Over: Rots en Water, door Annelies Jonk-Brouwer, trainer en coach. Info/aanmelden: Bernadette de Groot,
[email protected]
agenda
Rayon Noordholland-Noord Dinsdag 20 november, inloop 10 uur, ledenvergadering (+lunch), restaurant De Waard-In, Muiderwaard 244, Alkmaar. Spreker en gelegenheid tot vragenstellen over de pensioenen aan: Cor Duinmaijer, regiobestuurder. Bezoek
en rondleiding Noord-Hollands Dagblad (Edisonweg 10, Alkmaar). Kosten € 10,-. Info/Aanmelden: atm.
[email protected] of (072) 511 67 91
Zuid-Holland Woensdag 31 oktober, 16 uur, Roc Leiden, Leiden. Over: Passend Onderwijs vanuit jouw perspectief, door Bo Rodenhuis, van ROC Mondriaan, maker van beroepsprofiel voor de gedragsspecialist in het primair onderwijs. Info/aanmelden: Nelie Langeveld-van Beem,
[email protected] Utrecht Woensdag 31 oktober, 16 uur, CNV kantoor, Utrecht. Over: Mindfulness, door Adrion de Wit en Ellen Schaap, regioadviseurs voor het Vervangingsfonds/ Participatiefonds. Info/aanmelden: Mariska Leunk,
[email protected] Flevoland Woensdag 31 oktober, 16 uur, sbo De Vogelveste, Lelystad. Over: De online leraar en social media in het onderwijs, door Arno van Zanten,regiobestuurder CNV Onderwijs. Info/aanmelden: Lisenka van Midden,
[email protected] Noord-Brabant Woensdag 14 november, 16 uur, Aloysius/De Roosten, Eindhoven. Over: De Stad van Axen [vervolg], door Adrion de Wit en Ellen Schaap, regioadvisuers voor het Vervangingsfonds/Participatiefonds. Info/aanmelden: Leonie van Heijst,
[email protected]
agenda
45+ vrouwen, alle regio’s Zaterdag 24 november, 10.30-15 uur, Van der Valk Hotel Restaurant, Zuidbroek, bijeenkomst 45+ vrouwen, Voorlichting over: Algemene facetten van regelgeving voor je met (vervroegd) pensioen gaat, door Wanne Ho, juridisch adviseur bij CNV Onderwijs, Workshop Werkplezier en vitaliteit, door Jeannette de Haan-Dijkstra, trainer CNV Onderwijs Academie. Info/aanmelden:
[email protected] Landelijk najaarscongres Zaterdag 3 november, 10-16 uur, najaarscongres Vrouwen CNV Onderwijs, In de Driehoek, Utrecht. Uitdaging en vooruitgang staan op dit congres centraal. Workshops rondom thema’s als: Wat is voor jou de top? Wat zijn onontdekte kanten van jezelf? Wat wil je in jezelf ontwikkelen? Hoe ontwikkel je je (ambitie)? Welke carrièremogelijkheden zijn er voor vrouwen? Welke kansen hebben vrouwen op het gebied van management? Plenaire inleiding door Anouke Bakx (lector Fontys hogescholen) over Carrièremogelijkheden en je ontwikkelen in de breedte. Leden betalen voor deze dag € 35,-, niet-leden € 70,-. Info/ aanmelden op www.cnvo.nl/agenda
JONG
Woensdag 14 november, (inloop 14.30 uur), 15-18.30 uur (+ lichte maaltijd), Pro Rege, Oudedijk 113, Rotterdam, netwerkbijeenkomst. Thema: De kracht in leerkracht. Onderwerpen: In je recht als leerkracht!, door Melanie de Zeeuw, consulent starters en studenten bij CNV Onderwijs, Van werkdruk naar werkplezier, door Angela Kouwenhoven. Toegang gratis, ook voor niet-leden. Info/aanmelden (tot 7 november):
[email protected]
NETWERK OVERIJSSEL
Woensdag 21 november, 16.30-20 uur, Rehobothschool, Populierenstraat 18, Kampen, ledenbijeenkomst (voor alle leden van CNV Onderwijs in de regio) door stuurgroep OOP, stuurgroep Vrouwen en sectorraad PO i.s.m. LAG Overijssel. Keuzeworkshops (2 rondes): De kwaliteit van de leraar, door Mark Oortwijn, Lichaamstaal, door Jeanette de Haan-Dijkstra, Hoogsensitiviteit, door Rita Mulder. Info/ aanmelden:
[email protected] (o.v.v. bijeenkomst 21-11-2012)
Netwerk Groningen
Donderdag 22 november, 16.30-20 uur, Groningen, ledenbijeenkomst (stuurgroep OOP, stuurgroep Vrouwen en sectorraad PO i.s.m LAG Groningen Keuzeworkshops (2 rondes): Lerarenregister, door Henk Hospes, Lichaamstaal, door Jeannette de Haan-Dijkstra en Braingym, door Jacoba van der Wal-Monkel. Info/aanmelden:
[email protected] (o.v.v. bijeenkomst 22-11-2012)
Schoolleiders
Donderdag 1 november, 9.30-16.30 uur, congres voor schoolleiders en midden management uit PO en VO. Thema: Van opbrengstgericht leiderschap tot opleidingskundig leiderschap. Zalencentrum Den Hommel, Kennedylaan 9, Utrecht. Info/aanmelden: www.cnvo.nl/schoolleiders.
OOP
Donderdag 15 november, 9.30-17 uur, Cursusen Vergadercentrum Domstad, Koningsbergerstraat 9 Utrecht, ledenvergadering stuurgroep OOP, Thema: Pesten op school. Uitreiking gouden steunpilaar. Workshops over o.a. de CAO, Signaleren kindermishandeling, sociale veiligheid en de pedagogische conciërge. Info/aanmelden via www.cnvo.nl.
Schooljournaal 31
Nieuwe lesmethode Engels
Niet op elke school is er materiaal om kinderen van groep 1 tot en met 4 les te geven in een vreemde taal. Uitgeverij Thieme Meulenhoff heeft voor deze leeftijdsgroep een nieuwe lesmethode Engels uitgevonden, genaamd Take it easy. Deze methode onderscheidt zich door het gebruik van een coteacher via het digibord. Zo hoeft een school geen extra leraar Engels in te schakelen. Er zijn dit schooljaar ruim tweehonderd scholen gestart met dit programma. Meer informatie: www.takeiteasy.nu.
lerengelse initiatief t e h n a v t En Magie uceert he onder-
ep introd land. De CED-Gro niversity in Neder en en en de zev ekken U s s ’s n tu e r n d e il r Ch inde laten ontd lling wil k an leren v ie wijsinste g roota m ar de iten. In G ja e it n v e ti ti c r a e ve lse rden en itenschoo root succes gewo u b en. s n e jd ti en gesteg een g r t e e d h in is k e ië d Brittann taties van ep.nl. hoolpres c ro s g e d d e n .c ij z e: www ti a m r fo Meer in
Mediabattle jongeren
Gids over aanpak woede kinderen Wat doe je als kinderen ruzie maken en vechten? Of als een kind andere kinderen plaagt of slaat? Iedereen die dit heeft meegemaakt, kent het gevoel van machteloosheid dat boosheid van kinderen oproept. Daarover hebben psychotherapeuten Warwick Pudney en Éliane Whitehouse het boek Een vulkaan in mijn buik geschreven. Naast praktische oefeningen bevat het boek technieken en adviezen waarmee ouders en leerkrachten inzicht krijgen in de oorzaken van boosheid. Het boek (ISBN 9789057123498) kost € 21,95.
Schooltv Xperiment techniek De wereld van wetenschap en techniek is volop in ontwikkeling. Daarom besteedt Schooltv begin 2013 aandacht hieraan. De uitzendingen van de programma’s van Schooltv zitten in deze weken vol met uitdagende onderwerpen. Verschillende wetenschapsmusea en science centra organiseren in de voorjaarsvakantie allerlei activiteiten die naadloos aansluiten bij de uitzendingen. Meer informatie: www.schooltv.nl/Xperiment of www.xperiment2012.nl.
Schooljournaal 32
Vmbo-docenten kunnen hun onderbouw-scholieren aanmelden voor de Jongeren Media Battle 2012. Om jongeren inzicht te geven in hun eigen mediawijsheid laat Mediawijzer.net ze in debat gaan over hun mediagedrag en de invloed van media op hun leven. De battle vindt plaats op vrijdag 23 november in het Instituut voor Beeld en Geluid en vormt de start van de Week van de Mediawijsheid. Docenten kunnen hun leerlingen tot 31 oktober opgeven via www.weekvandemediawijsheid. nl/media-battle.
Nederland telt veel jonge docenten Ondanks de vergrijzing in Nederland, zijn er relatief veel jonge docenten in het voortgezet onderwijs. Één op de acht leraren op de middelbare school is onder de dertig jaar. Dit blijkt uit de nieuwste editie van Trends in Beeld. Nederland is onder andere vergeleken met Duitsland en Finland, waar het aantal docenten onder de dertig jaar veel lager ligt.
Vereniging Discussie over basisvaardigheden leraren
MR en keuzes maken èn leren omgaan met reorganisatie. Dat waren de hoofdonderwerpen tijdens de tweede MR-Partner bijeenkomst vorige maand op het kantoor van CNV Onderwijs in Utrecht. Zo’n vijftig MR-leden kwamen bijeen om onder het genot van een Italiaans buffet informatie te ontvangen en kennis met elkaar te delen. De gastspreker, lid van een GMR, gaf uitleg hoe er contact moest worden gemaakt met directie en/of bestuur.
Twee procent van de leraren in het primair onderwijs beschikt niet over basisvaardigheden als uitleg geven of het creëren van een goede werksfeer in de klas. Dit bleek uit onderzoek van de Onderwijsinspectie in haar jaarverslag van 2011. Reden voor de Sectorraad Primair Onderwijs van CNV Onderwijs de Inspectie onlangs uit te nodigen voor een zogenaamde dialoogbijeenkomst op het kantoor van CNV Onderwijs in Utrecht. Voorzitter Marc Oortwijn: ‘Er is niet een bepaalde groep aan te wijzen voor wie de tekort komingen meer gelden: jong, oud, vrouw of man. Het is net als met het halen van een rijbewijs, echt goed rijden leer je in de praktijk. Maar je moet het wel bijhouden. Gelukkig beschikt 86 procent van de leraren over alle basisvaardigheden en 42 procent over complexe vaardigheden als het analyseren van de voortgang van leerlingen.’ Aan dialoogtafels werd druk van gedachten gewisseld over een aanpak; leraren onderling en met de aanwezige inspecteurs, die zich vooral profileerden als adviseurs. Een hoofdpijnpunt drong zich ongevraagd op tijdens de discussies: de hoge werkdruk.
BB ezig voor de
ond
Naam:
Nienke Kolkman
Leeftijd:
29
Beroep:
Groepsleerkracht basisonderwijs
Werk:
Leerkracht groep 7/8 en bovenbouwcoördinator, Koningin Beatrixschool Nijkerk.
Vrijwilligerswerk:
werk Ede
Actief in vrouwennet-
PM
Motivatie:
Foto: Ruben Schipper
Foto: Ilse Mulder
Tweede MR-Partnerbijeekomst
Ik vind het belangrijk dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Daarom organiseer ik dit jaar de vrouwennetwerkbijeenkomsten in Ede. Daar kunnen vrouwen informatie uitwisselen en van elkaar leren. Dit organiseren gaat niet zonder vrijwilligers. Daarom heb ik besloten mee te helpen. Het voelt goed om zinvol werk te doen.
Schooljournaal 33
Ook als je lang ziek bent?
84.0415.12B
www.loyalis.nl/inkomensvooruitblik
Schooljournaal 34
De complete hulp bij arbobeleid in het primair onderwijs
Arbo Meester www.arbomeester.nl Hét erkende branche-instrument voor de uitvoering van een RI&E j in het p primair onderwijs.
DE KORTSTE WEG NAAR NIEUWE COLLEGA’S
Heeft u een vacature voor uw school? Plaats deze dan in Schooljournaal, want daarmee bereikt u uw toekomstige collega’s zeker! De voordelen op een rij • • • • •
Direct en gericht contact met een grote, geïnteresseerde doelgroep. Plaatsing in Schooljournaal = gratis doorplaatsing op www.cnvo.nl/vacatures Aantrekkelijke plaatsingstarieven vergeleken met andere media Voor dinsdag 12 uur aanleveren betekent zaterdag in het blad Voor € 40,- wordt uw vacature doorgeplaatst in Direct, het vakblad voor schoolleiders
Informatie en opgave Kijk op www.cnvo.nl/adverteren voor verschijningsdata, formaten en tarieven. Voor vragen kunt u contact opnemen met Jenny Duindam,
[email protected] of (023) 571 47 45
6884ARC
DIT LEZENDE, VINDT U HET DAN GEEN TIJD WORDEN DAT U DE PRIJZEN EENS VERGELIJKT?
oplage: 55.000 adverteren vanaf € 106,-
.09.2011 Nr. 14 17
Ook uw vacature plaatsen in Schooljournaal?
4 DIE adv Arbo_Basisschool90x130.indd 1
school-stopper 120106.indd 1 21-07-2009 15:44
Één tekenles zorgt voor een onvergetelijk moment !
Neem contact op met Bureau Van Vliet. Tel Mail
05-01-2012 13:49:30
: 023 - 571 47 45 :
[email protected]
aan directie, en leerkracht
Teken met je klas voor een lach! www.cards4cliniclowns.nl
Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect • Preventief en curatief • Opleiding voor individuele leerkrachten en teams Leerlingen verwachten een schoolomgeving waar ze tot hun recht komen en kunnen leren. Ouders en leerkrachten verlangen een school die goede leerresultaten weet te behalen en de veiligheid van kinderen weet te waarborgen. Meer weten? Telefoon: (036) 548 94 05 E-mail:
[email protected] Fax: (036) 532 69 66
www.bureauvanvliet.com
90 x 130 fc schooljournaal.indd 1
w w w. k a n j e r t r a i n i n g . n l
13-09-2011 10:04:50
Schooljournaal 35
Het bestuur van VPCBO ‘Ichthus’ zoekt voor PCBS van der BrugghenSchool met ingang van 1 januari 2013 een
Locatiedirecteur (m/v) Wtf 0,8 – 1,0 geen lesgevende taken
Vereniging voor Protestants Christelijk Basisonderwijs ‘Ichthus’ te Huizen met 1250 leerlingen en 120 personeelsleden De scholen van VPCBO ‘Ichthus’ vinden het belangrijk dat zij bij de kinderen “de basis” leggen “voor hun leven”. Naast aandacht voor sociale, emotionele en geestelijke ontwikkeling willen zij kinderen leren wat het betekent een persoonlijke relatie te hebben met Jezus Christus. Uitgangspunt is wat God ons leert in de Bijbel. Wij zoeken een man of vrouw die bewust kiest voor het protestants-christelijk onderwijs, kerkelijk meelevend is met één van de protestantse kerken en vanuit een persoonlijke overtuiging enthousiast inhoud wil geven aan de identiteit van de school. Voor inlichtingen en een informatiepakket, waaronder een uitgebreide functieomschrijving, kun je contact opnemen met dhr. G.T. Tissink, algemeen directeur, 035 – 5256961 of 06 – 30475196.
%
De school • telt 240 enthousiaste leerlingen en 20 betrokken personeelsleden; • gáát voor TOM-onderwijs, een schoolconcept waarmee wij dit schooljaar zijn gestart; • werkt onder de paraplu van SWPBS aan Taakspel, Trefwoord en de Vreed zame School. De locatiedirecteur • geeft op transparante wijze vorm en inhoud aan de identiteit en profi lering van de school; • heeft, bij voorkeur, ervaring in een leidinggevende rol; • geeft vanuit een onderwijskundige en pedagogische visie leiding aan de recent ingezette vernieuwingen; • is een daadkrachtig leidinggevende, die samen met het team de verdere ontwikkeling van de school vormgeeft; • toont ondernemerschap en creativiteit en zoekt actief verbinding met leerlingen en ouders. Wij bieden • een dynamische werkomgeving met een team dat actief bouwt aan haar toekomst; • intercollegiale contacten met de directie van de 4 andere scholen van de vereniging; • een professioneel team met onderwijskundig specialisten en IB’ers; • ondersteuning door leerkrachten met teamleiderstaken; • persoonlijke ontwikkelmogelijkheden; • salariëring conform CAO in schaal DB. Nieuwsgierig geworden naar onze school? Bezoek dan ook de website: www.vanderbrugghenschool.nl.
Je sollicitatie richt je uiterlijk 9 november 2012 per e-mail aan de algemeen directeur (per adres:
[email protected]) of per brief naar postbus 1048, 1270 BA te Huizen Een assessment kan deel uitmaken van de sollicitatieprocedure.
school-ichthus 121017.indd 1
GRATIS ADVERTENTIE
V RO L I J K J I J STRAKS MIJN VA K A N T I E OP?
In opdracht van IRIS CPO te Kampen zoekt Compaen Groep voor de Willem van Oranjeschool te Kampen een
17-10-12 11:00
VRIJWILLIGERS GEZOCHT! Stichting Wielewaal organiseert vakanties en kinderthemaweken voor kinderen en jongeren met een beperking. De begeleiding is in handen van jonge, enthousiaste vrijwilligers. Iets voor jou? Lees verder op:
Directeur
Verschijningsschema
die kan stimuleren, organiseren en ontwikkelen!
SCHOOLJOURNAAL
Herken jij jezelf hierin? Ga dan naar www.compaengroep.nl of www.iriskampen.nl voor de volledige vacaturetekst en profielschets.
nr. 17 10 november
adv Directeur kopie.indd 1
Schooljournaal 36
nr. 18 24 november nr. 19 8 december
22-10-12 09:14
De Stichting voor Protestants Christelijk Onderwijs te Katwijk zoekt met ingang van 1 februari 2013 of zo spoedig mogelijk daarna een
ONDERNEMENDE DIRECTEUR voor basisschool De Duinroos te Katwijk ZH. Basisschool De Duinroos is een moderne, open christelijke basisschool op twee locaties in Katwijk: Zanderij en Otto Baron. Een betrokken en hecht team verzorgt in een veilige en vertrouwde sfeer onderwijs aan ca. 600 leerlingen. Op De Duinroos wordt het leren beschouwd als een vanzelfsprekende en plezierige activiteit. Zorg dragen voor elkaar staat hoog in het vaandel en komt tot uiting in een goede kwaliteitszorg en een uitstekend pedagogisch klimaat. De school wil aan elk kind een veilige en respectvolle omgeving verschaffen, waarin het gestimuleerd wordt zichzelf te ontplooien. De Duinroos valt onder het bevoegd gezag van Stichting voor Protestants Christelijk Onderwijs in Katwijk (PCOK). Dit is een zelfstandige organisatie die zich richt op het verzorgen van kwalitatief hoogstaand basisonderwijs in Katwijk. De 7 scholen van de Stichting PCOK handelen vanuit een christelijke levensovertuiging. Dit wordt ook verwacht van het bestuur en de medewerkers.
Wij zoeken iemand die: … een onderbouwde en inspirerende visie op protestants christelijk basisonderwijs heeft. … kwaliteit gericht is. … gedreven is om zichzelf en het team te blijven ontwikkelen. … kan delegeren en vertrouwen geeft aan anderen. … communicatief vaardig, belangstellend en sociaal ingesteld is. … aantoonbare ruime ervaring in het primair onderwijs heeft, bij voorkeur als directeur. … een afgeronde opleiding tot schoolleider heeft. Wij bieden: … een fijne, professionele werkomgeving … een functie van 1,0 fte in schaal DC conform de CAO PO … volledige vrijstelling van lesgevende taken Informatie en sollicitatie: Het volledige profiel van de functie kunt u vinden op www.stichtingpcok.nl. Een informatiepakket is beschikbaar via het bestuurskantoor. U kunt uw sollicitatie en CV sturen naar: Benoemingscommissie De Duinroos, t.a.v. R.P.R. Venema MES RDO®, algemeen directeur, Abeelplein 40, 2225 NH Katwijk. Digitale sollicitaties zijn welkom via
[email protected] Uw reactie dient uiterlijk 15 november 2012 in ons bezit te zijn. De gesprekken vinden plaats op 26 en 28 november. Een assessment kan deel uitmaken van de procedure.
PC Basisschool De Duinroos
Stichting PCOK
Locatie Zanderij Prinses Irenelaan 49 2224 XA Katwijk tel. 071-4078228 www.duinrooskatwijk.nl
Bestuurskantoor PCOK Abeelplein 40 2225 NH Katwijk tel. 071-4082504 www.stichtingpcok.nl
school-pcok 121018.indd 1
Locatie Otto Baron Asterstraat 49 2223 VG Katwijk tel. 071-4016580
19-10-12 15:02
Schooljournaal 37
PC/RK Basisschool De Wissel te Vlissingen zoekt per 1 januari 2013
Een directeur
(wtf 0.8-1.0)
De persoon die wij zoeken, kiest bewust voor christelijk onderwijs en is in staat om een optimaal pedagogisch didactisch klimaat vorm te geven. U inspireert en stimuleert, u benut kwaliteiten van medewerkers en versterkt hierdoor de teamontwikkeling. Belangstelling? Zie voor de complete advertentietekst: www.perspectiefvlissingen.nl
Protestants Christelijk/Rooms-Katholiek Basisonderwijs Vlissingen Het Vlot | Het Kompas | Louise de Colignyschool De Burcht-Rietheim | De Wissel
school-de wissel 121023.indd 1
Schooljournaal 38
23-10-12 15:02
lOVE IT...
MET AL JE VRIENDEN IN ACTIE KOMEN KOM OOK IN ACTIE ChECK fIghTCANCEr.Nl
Adres en telefoonnummers CNV Onderwijs Adres CNV Onderwijs Tiberdreef 4, 3561 GG Utrecht Postbus 2510, 3500 GM Utrecht
[email protected], www.cnvo.nl
• Zorgverzekeraar VGZ tel.: (0900) 07 50, coll. nr. 5008500
personeelsadvertenties
Bureau Van Vliet BV verzorgt de personeelsadvertenties voor Schooljournaal. Advertenties opgeven bij Jenny Duindam of Sharon de Vries, e-mail: zandvoort@ • CNV Onderwijs (algemeen nummer) bureauvanvliet.com, Postbus 20, 2040 AA (030) 751 10 03 Zandvoort. Tel.: (023) 571 47 45, fax: • CNV Schoolleiders (023) 571 76 80. Personeelsadvertenties kunnen (030) 751 10 04,
[email protected] worden opgegeven tot uiterlijk dinsdag • CNV Onderwijs MR/OR-advies MR-Partners en OR-Partners kunnen met vragen 14.30 uur (gegarandeerde plaatsing wanneer gemeld maandag voor 16.30 uur). Prijzen vanaf terecht bij hun vaste contactpersoon. Neem voor informatie over MR-Partnerschap en OR- € 106,– excl. BTW. Partnerschap contact op met (030) 751 17 85. BESTUUR • CNV Onderwijs Starters&Studentenlijn (030) 751 10 06,
[email protected] Voor vragen over de vereniging of de nieuwe verenigingsstructuur: Cees Kuiper, algemeen • CNV Onderwijs Academie secretaris CNV Onderwijs, tel.: (030) 751 17 47,
[email protected] • CNV Onderwijs Ledenadministratie (030) 751 17 10, e-mail:
[email protected] [email protected] (030) 751 10 03 Sociaal fonds CNV Onderwijs • CNV Onderwijs Individuele Voor hulp en ondersteuning aan leden en hun Belangenbehartiging gezinnen met financiële problemen:
[email protected] secretaris-penningmeester H.M. Holslag, (030) 751 10 03 Hinkelenoord 6, 4617 NC Bergen op Zoom.
Telefoonnummers en e-mailadressen
Ledenvoordeel Leden van CNV Onderwijs kunnen profi teren van lagere premies en kortingen door collectieve contracten met verzekeringsmaat schappijen en andere organisaties (zie voor meer informatie: www.cnvo.nl): • Dennenheuvel tel.: (035) 646 04 64 • FBTO Achmea schade tel.: (058) 234 58 85, coll. nr. T16 • OHRA-zorg en schade tel.: (026) 400 40 40, coll. nr. 3725
sectorraden
PRIMAIR ONDERWIJS Mevr. M. van der Kooij (058) 289 31 19
[email protected] VOORTGEZET ONDERWIJS Mevr. C.D.H.E. Keuten-Van Spijk (0492) 38 12 00
[email protected] MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Dhr. T.P.E. Opgenoord (046) 449 34 21
[email protected]
stuurgroepen
tel.: (0164) 24 90 38, fax: (0164) 24 90 23, e-mail:
[email protected] B.g.g. voor dringende zaken (0412) 64 05 50
CNV CNV Onderwijs is aangesloten bij het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV). Voor vragen over belastinghulp, rechtshulp, cursussen, regionale CNV-activiteiten, CNV Internationaal. tel.: (030) 751 10 01, e-mail:
[email protected]. Voor 65-plus kan contact worden opgenomen via tel.: (030) 751 10 02 of e-mail:
[email protected].
HOGER ONDERWIJS Dhr. M. Haanstra (0513) 41 91 98
[email protected] ONDERWIJSDIENSTVERLENING Dhr. F.J.H.M. Bulthuis (0541) 53 49 34
[email protected] GEPENSIONEERDEN Leo van der Meer (0545) 84 00 65
[email protected]
CNV SCHOOLLEIDERS Dhr. R.J. Bovee (020) 647 68 43
[email protected]
ONDERWIJSONDERSTEUNERS Dhr. J.M. van den Groenendal (06) 29 08 94 11
[email protected]
PASSEND ONDERWIJS Dhr. F.J.H.M. Bulthuis (0541) 53 49 34
[email protected]
AGRARISCH ONDERWIJS Dhr. J.H.A.M. Damhuis (06) 29 22 90 91
[email protected]
VROUWEN Mevr. M. Janssen-Stol (010) 420 50 51
[email protected]
JONG Mevr. A. Kouwenhoven (078) 612 12 12
[email protected]
ANDERS ACTIEVEN Dhr. A.J.H Jagersma (0514) 59 21 35
[email protected]
Schooljournaal 39
Foto: Hans Kouwenhoven
Jouw partner in de school
Jesse Bremmer (31): ‘Er is meer in de wereld, naast sporten’ Een eigen huis in Leuven, maar logeren bij een vriend in Leiden om les te geven op het Kalsbeek College in Woerden. Jesse Bremmer heeft het maar druk met reizen. ‘Dat huis stamt nog uit de tijd dat ik theologie studeerde in Leuven. Ik kreeg toen een baan aangeboden als godsdienstdocent.’ Gewend aan Vlaanderen was het voor hem wel even wennen in Nederland. ‘De leerlingen zijn
mondiger en de klassen hier zijn groter. In België kiezen de leerlingen voor één soort godsdienst. Ik gaf bijvoorbeeld protestants-evangelisch christendom, hier krijgen ze van alles wat.’ Voordat Bremmer de grens over trok studeerde hij in Amsterdam commerciële economie aan de Johan Cruyff University, wat hij combineerde met tafeltennis op hoog niveau. Door een blessure moest hij noodgedwongen stoppen. ‘Opeens had ik tijd om na te denken en andere dingen te doen.’ Hij werkt nu nog drie en een halve dag, maar binnenkort krijgt hij er een halve dag bij. Na enig nadenken verkiest hij de bovenbouw als de leukste groep om les aan te geven. ‘Je kunt wat dieper op de zaken ingaan en de leerlingen denken écht over onderwerpen na.’
HD