BOEDDHA AMOGHASIDDHI
Evenals bij Boeddha Ratnasambhava is ook de devotie voor Boeddha Amoghasiddhi in het Oosten nooit sterk tot ontwikkeling gekomen. Zijn familie, Karma’, of ‘Wilskracht’, bevat relatief weinig leden. Maar de bekendste is wel de groene Tara, de liefdevolle vrouwelijke Bodhisattva. Ondanks het feit dat hij in het Oosten weinig volgelingen heeft, wordt het aantal mensen dat hem in het Westen volgt steeds groter. Er zijn best veel mensen, die de dharma praktiseren, die de sadhana van Amoghasiddhi beoefenen en de mantra : Om Amoghasiddhi ah hum reciteren. De dhyana-boeddha Amoghasiddhi staat, zoals alle Dhyani Boeddha’s, voor de onveranderlijke eigenschappen in de Boeddha. De geest zelf is onveranderlijk , zuiver en blijft onbeschadigd. Ook al ontstaan lichamen, gedachten en gevoelens, die vervolgens veranderen en verdwijnen. Maar hoe kunnen wij als gewone stervelingen dit gaan onderzoeken en ervaren? Het antwoord is heel eenvoudig: door ons geestelijk te spiegelen aan de verlichte eigenschappen van deze Boeddha. Het geheim ligt namelijk verborgen in de ervaring van de energie van deze transcendente Boeddha. Het is de spirituele weg die men loopt. Als mens vertrouwt men wellicht op het voorbeeld en het wezen van deze Boeddha; door dat vertrouwen is hij als een spiegel voor ons. Het mededogen, de onbevreesdheid, het stralende en krachtige, het inzicht dat uit deze dhyana-boeddha spreekt, kan een ieder die zich wezenlijk wil ontwikkelen, horen, voelen en ervaren. Deze enorme groei is mogelijk als er de openheid is voor die liefde en kracht en de identificatie met deze energie. Hierdoor worden dan het inzicht en de kracht van de dhyana-boeddha ervaren als het ontwikkelen van de eigen geest. De dhyana-boeddha Amoghasiddhi kan ons als spiegel dienen voor de innerlijke bespiegeling tot aan de verlichting toe. Boeddha Amoghasiddhi is een van de vijf dhyana-boeddha’s. Deze Boeddha’s van wijsheid, ook wel de overwinnaars genoemd, hebben de onwetendheid overwonnen waardoor zij de werkelijkheid, de 1
relatieve en de absolute, in een moment kunnen doorschouwen. Het zijn vijf spirituele koningen, ieder met zijn eigen koninkrijk waarin de dharma wordt onderwezen, niet in woorden maar in energieën: door Licht. Het maken van dit onderscheid, vijf verschillende Boeddha’s in vijf verschillende rijken en vijf verschillende energieën is bedacht voor de mens en dient hem slechts als wegwijzer voor zijn bewustzijn. Door zijn geconditioneerde geest is hij namelijk niet in staat om multidimensionaal te denken, laat staan te ervaren. De vijf dhyanaboeddha's vertegenwoordigen het ‘Absolute'. Elk van hen staat aan het hoofd van een 'familie' met verschillende Boeddhavormen. Denk bijvoorbeeld aan de toornige Boeddha’s, aan de Bodhisattva’s etc. Deze energieën dienen door de mediterende onderzocht en gekend te worden om ooit de Boeddha-energie te kunnen ervaren en te doorgronden. De familie vormt dan het spirituele lichaam van de mediterende, het is gelijk de creatie van een mandala tijdens het nemen van toevlucht. De vijf soorten van energie die worden beschouwd als de meest schadelijke uitingen van de vijf skandha's, zoals woede, trots, begeerte, afgunst en geestelijke blindheid, worden met de vijf dhyanaboeddha’s en met de vijf initiatiefamilies die daarmee corresponderen: de vajra, ratna, padma, karma en de Tathagata, geassocieerd. Van alle boeddha’s is Amoghasiddhi waarschijnlijk de meest mysterieuze en ongrijpbare, hij is de boeddha van actie. De groene Boeddha zit niet op een lotus in een kalme oceaan, zoals Amitabha. In plaats daarvan wordt hij door garoeda’s met hoge snelheid door de ruimte voortgetrokken, op het ritme van het slaan van de bekkens. Een garoeda is een mythologische vogel: half mens, half vogel. De Garoeda wordt vaak afgebeeld als een wezen met kop, bek, vleugels en staart van een arend en met de romp en de ledematen van een mens. Hij heeft een wit aangezicht, rode vleugels en een goudkleurig lichaam. Het belangrijkste symbool van Boeddha Amoghasiddhi is de dubbele vajra. Deze energie is op twee manieren inzetbaar: of zij stroomt één bepaalde richting op òf de energie verspreidt zich tegelijkertijd in alle richtingen. Vandaar dat Boeddha Amoghasiddhi wordt geassocieerd met het element lucht en met geluid, dat alle kanten op gaat. In het tantrische systeem wordt lucht gerelateerd aan het keelchakra, dat de plaats van communicatie is. Het element lucht is de drager van verandering en wanneer dit ontwikkeld is, kan men het negatieve transformeren tot het positieve, haat tot liefde, jaloezie tot openheid, hebberigheid tot vrijgevigheid, trots en egoïsme tot vrede. Lucht houdt verband met nieuwsgierig2
heid, leren en de flexibiliteit van het intellect. In zijn hoogste aspect is het de wijsheid die alles volbrengt. Is het luchtelement in evenwicht met de andere elementen, dan wijken zorg en ongerustheid al gauw - er wordt een oplossing gevonden. We zijn flexibel en als er dingen fout gaan, blijven we een open oog houden voor andere aspecten van onze ervaring: we kunnen op hetzelfde moment slecht nieuws ontvangen en een mooie blauwe hemel zien. Lucht doet de geest nieuwe richtingen inslaan, doet ons de dingen vanuit verschillende perspectieven zien; en zo worden onze kennis en ons inzicht vergroot. Hoe snel je boosheid, depressie, ergernis of zelfmedelijden kunt veranderen in iets positiefs, heeft te maken met de mate waarin het luchtelement bij jou ontwikkeld is. Het element lucht is ook de prana, de drager van de geest. Is het luchtelement verstoord, dan kan de geest zich moeilijk concentreren. Stilzitten en mediteren kost grote moeite. Er is ongeduld. Heb je te veel lucht, dan is het moeilijk de lege oergrond van alles, de leegte, te ervaren, omdat je geest en je energie alle kanten op schieten, aangetrokken door helderheid en manifestatie. Lucht verbindt alles met elkaar. Dit element heeft te maken met iedere soort van communicatie. Als prana dringt het element lucht overal en tot alles door; het is de kern-energie van het bestaan. Boeddha Amoghasiddhi is het hoofd van de karmafamilie. In dit geval hebben we het niet over karmische schulden, of karmische gevolgen maar betekent karma gewoon 'handeling' waarbij het nietverlichte aspect van karma verbonden is met jaloezie, vergelijking, en afgunst. Bij het verlichte aspect van karma wordt de wijsheid van alles voltooiend handelen genoemd, wat betekent dat onze omgang met de wereld op een natuurlijke manier tot vervulling komt. Zijn 'actieve' rechterhand is tot schouderhoogte opgeheven in de abhaya-mudra, het gebaar van de onbevreesdheid, dat tegelijkertijd geruststelling en zegen uitdrukt. De 'passieve' linkerhand rust in de schoot, met de palm naar boven gekeerd, in de dhyana-mudra of het gebaar van de meditatie. Zoals al gezegd zijn de niet verlichte aspecten van karma verbonden met jaloezie, vergelijking en afgunst. Maar wat is nu eigenlijk jaloezie? We hebben de neiging om jaloezie te beschouwen als een enkele emotie, maar het is in feite een hele verzameling gevoelens die samengeklonterd is. Jaloezie kan zich manifesteren als boosheid, angst, pijn, bezorgdheid, wantrouwen, eenzaamheid, afgunst, hebzucht, minderwaardigheid of buitengesloten voelen. Jaloezie heeft te maken met angst. Angst voor het onbekende en voor verandering, angst voor het verliezen van macht of het verliezen van controle in een relatie. Het is een reflectie van onze eigen onzekerheid met betrekking tot onze waardigheid, bezorgdheid of we wel voldoen als vriend(in), en twijfels over onze begerenswaardigheid. 3
Jaloezie is alleen maar de vinger die wijst naar de angsten en behoeften die we niet onder ogen durven zien. Als onze jaloezie op gaat spelen, is dat het prehistorische, reptiele gedeelte van onze hersenen dat overgaat tot de 'vecht- of vluchtreactie’, omdat we voelen dat onze overleving bedreigd wordt. Als je jaloers bent, vraag jezelf dan af: “Wat is het waarvoor ik echt bang ben? Wat heb ik nodig om deze situatie veilig te maken? Wat is het ergste dat zou kunnen gebeuren en hoe waarschijnlijk is het dat juist dat zal gebeuren?” Boeddha Amoghasiddhi brengt ons tot inzicht in de werkelijkheid. Door de dubbele vajra, zijn belangrijkste kenmerk, worden we eraan herinnerd dat onbevreesdheid pas dan kan ontstaan wanneer we alle kanten van onszelf in evenwicht hebben gebracht. Zonder evenwichtigheid zullen we altijd een zwakke plek hebben die ons kwetsbaar en onzeker maakt. Deze zwakke plek is een onontwikkeld stukje in onszelf, een gebied dat we nog niet in kaart hebben gebracht. Het pad van Boeddha Amoghasiddhi is een pad om angst te overwinnen. Indien we zijn sadhana (spirituele oefening) uitvoeren vraagt dit om oneindig diep in onze geest te duiken en daar is moed voor nodig. Want pas dan kunnen we de blauwdruk van ons potentieel vinden, pas dan zijn we bereid om te werken aan de zwakste en in wezen zich nog in embryonale toestand bevindende aspecten van onszelf. Het is geen makkelijk pad, maar als we de uitdaging aangaan dan zal iedere keer, als we onze angst wensen te overwinnen, een kalme groene Boeddha naast ons staan, zijn rechterhand in de moedra van onbevreesdheid, ons moed en vertrouwen schenkend om het ingeslagen pad tot het einde toe te volgen. Lama Govinda zegt het volgende hierover: Deze innerlijke weg leidt tot het mysterie van Amoghasiddhi waarbij de buitenwereld en de innerlijke wereld, het zichtbare en het onzichtbare, worden verenigd; en waarbij het spirituele een vorm aanneemt en het lichaam een onderdeel van de geest vormt. Want Amoghasiddhi is de Koning van de grote transformatie, wiens voertuig de gevleugelde mens is, de mens onderweg naar een nieuwe bewustzijnsdimensie. Boeddha Amoghasiddhi is van de vijf Boeddha’s het meest op de buitenwereld gericht daar hij verbonden is met het bewustzijn van de vijf zintuigen, die de buitenwereld in zich opnemen. Tegelijkertijd is hij de meest naar binnen gerichte Boeddha, daar zijn activiteit zich, door de confrontatie met de dubbele vajra, in de diepste lagen van het bewustzijn afspeelt. Hierdoor zijn de effecten, die de mediterende verkrijgt door zich te concentreren op Amoghasiddhi heel subtiel en moeilijk te pakken. Je zult waarschijnlijk een tijd lang niet veel van je 4
Amoghasiddhi-meditaties merken, maar diep in je onderbewustzijn zal je psychische energie zich tot een harmonieus patroon vormen, wat veroorzaakt wordt door de dubbele vajra. De dubbele vadjra staat symbool voor de totale psychische integratie, het open gaan van alle potenties, van de juiste harmonie, balans en evenwicht. Dit kan men alleen maar tegenkomen indien men bereid is om naar de fundamenten van zijn bestaan af te reizen. Zodra de dubbele vajra gevisualiseerd wordt tegen de achtergrond van de diep blauwe hemel, doorvoelt men dat dit het oorspronkelijke patroon is van het menselijk bewustzijn. Het is de perfecte blauwdruk, het potentieel dat we al weifelend en halfbewust proberen te ontcijferen in ons leven. In de dubbele vajra worden alle tegenstellingen weer tot een geheel. Door het volledig doordringingsvermogen en de eenwording van tegengestelden komt de psyche totaal in balans en vindt totale integratie plaats. Amoghasiddhi staat eveneens in verbinding met de wilskracht, de wil om een activiteit, een daad, uit te voeren. Zoals we weten is het nu juist deze wilskracht, die karma creëert, waardoor we gebonden worden aan het levensrad van geboorte en dood. Willen we deze wereld stoppen dan is het noodzakelijk om het opkomen van deze wilskrachtige daden of impulsen te verhinderen. Maar zolang we nog emotioneel verbonden en verstrengeld zijn met de door ons zelf gecreëerde wereld en zolang we nog proberen situaties naar onze hand te zetten, door deze te continueren of ze juist te laten verdwijnen, zullen we onze gebondenheid voortzetten en zijn we niet vrij. Een verlicht persoon handelt met een wilskracht zonder dat er sprake is van een egoïstische motivatie. Zodra de dualiteit van het subject - object is herkend als een illusie, houdt de projectie van karmische wilskrachtige daden op te bestaan. Dit moment wordt door Boeddha Amoghasiddhi tot uitdrukking gebracht. Hij vertegenwoordigt de actie die spontaan en compleet is. Een werkelijk perfecte actie geeft een volkomen vervulling, omdat we kunnen handelen vanuit ons hele wezen. De daden van verlichte wezens worden in het Sanskriet beschreven als akarya, hetgeen betekent dat er geen nieuw karma wordt gecreëerd. Alles wat Amoghasiddhi doet is de kern van zijn wezen tot uitdrukking brengen. Iedere beweging die hij maakt is verzegeld met het kenmerk van de dubbele vajra. Handelen vanuit deze totaliteit, die ieder deeltje van de vrijgemaakte energie van een verlicht bewustzijn in zich draagt, is niet te stoppen. Nu wordt ons duidelijk waarom Boeddha Amoghasiddhi ook ‘Ongehinderd Succes” wordt genoemd. 5
Hij laat aan ons de onontkoombare uitkomst van een juiste handeling zien. Amoghasiddhi’s mededogende activiteit is spontaan. Hij hoeft niet te denken over wat het beste is om te doen of wie hij nu eens zal helpen. Al zijn acties ontstaan op natuurlijke wijze uit zijn panoramisch bewustzijn van de situatie op dat moment. Het is dit onvoorwaardelijke altruïsme, dat ontsproten is aan de wijsheid van Amoghasiddhi, dat ook wel ‘de alles tot stand brengende wijsheid’ wordt genoemd. Het spirituele gif, dat hij transformeert in wijsheid is jaloezie, de meest onvruchtbare en vruchteloze van alle gevoelens. Jaloezie is een hulpmiddel om begeerte met haat of wrok te verenigen. Het is altijd naar buiten, naar de ander gericht. Boeddha Amoghasiddhi leert ons echter om binnen in onszelf te kijken en onze eigen bron van capaciteiten te mobiliseren. Indien we werkelijk diep genoeg kijken, dan zien we dat de idee van een ‘ik’ en een ‘ander’ slechts voortgekomen is uit een illusie. Zodra dit goed is doorgedrongen wordt jaloezie gelijkmoedigheid. Amoghasiddhi regeert over het rijk van de asura’s, de titanen. Deze worden in het levenswiel voorgesteld als machtige jaloerse wezens, die altijd met de goden willen twisten. Zij zijn een en al dynamiek, een en al kracht en belust op macht. Zij verafschuwen zwakte. Het enige dat ze respecteren is macht, energie, geld en succes. Het heeft geen zin om met hen over het ontwikkelen van vriendelijkheid en bescheidenheid te praten. Om asura’s zo gek te krijgen dat ze naar de dharma zullen luisteren zul je ze moeten laten zien dat jij iets hebt wat zij niet hebben. Alleen indien je je met hun energie en hun vindingrijkheid kunt meten zullen ze bereid zijn naar je te luisteren. Om met de asura’s in onderhandeling te gaan heeft Amoghasiddhi de macht van de dubbele vajra tot zijn beschikking, alle energie om een handeling juist uit te voeren. Asura’s zijn verslaafd aan succes en het succes van Amoghasiddhi is onbelemmerd en onfeilbaar. Hij is op alle fronten onbevreesd, zodat er geen enkele zwakte aanwezig is waarvan de asura’s zouden kunnen profiteren; hierdoor is hij onoverwinnelijk voor hen. Zodoende is hij iemand naar wie ze bereid zijn te luisteren en wordt hij hun voorbeeld. De donkergroene Amoghasiddhi is een figuur, die in staat is om het jaloerse argwanende hart van de titaan tot liefde te brengen.
6
