Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl
Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping 1. Natuur Voor deze studie zou je eigenlijk naar buiten moeten gaan. Genieten van Gods schepping is iets dat je vooral moet doen, nietwaar? Net als een mooi schilderij – je kunt er wel veel over lezen, maar je wilt het dan op een gegeven moment ook zien. Ik begrijp dat het nu misschien lastig is, maar ik nodig u uit om binnenkort de tijd te nemen om van de omgeving te genieten. Als we dan niet Gods schepping zelf kunnen zien, kunnen we lezen wat de bijbel allemaal zegt over de natuur. En dat is ontzettend veel. Ik wil met u in deze studie dan ook verschillende Bijbelteksten lezen en deze woorden tot ons door laten dringen. Ik besef dat deze teksten altijd in een breder kader staan en dat we daar iets uithalen. Toch heb ik geprobeerd daar zoveel mogelijk recht aan te doen. Allereerst schildert de bijbel met prachtige woorden het kunstwerk dat God heeft gemaakt en zijn zorg voor zijn schepping. Vooral in de psalmen kunnen we daarover lezen. Psalm 104: 1,2a 10-24c Prijs de Heer, mijn ziel. / Heer, mijn God, hoe groot bent u. Met glans en glorie bent u bekleed, / in een mantel van licht gehuld. … U leidt het water van de bronnen door beken, / tussen de bergen bewe egt het zich voort. Het drenkt alles wat leeft in het veld, / de wilde ezels lessen er hun dorst. Daarboven wonen de vogels van de hemel, / uit het dichte groen klinkt hun gezang. U bevloeit de bergen vanuit uw hoge zalen, / de aarde wordt verzadigd en vr uchtbaar: gras laat u groeien voor het vee / en gewassen die de mens moet verbouwen. Zo zal hij brood winnen uit de aarde / en wijn die het mensenhart verheugt, geurige olie die het gelaat doet stralen, / ja, brood dat het mensenhart versterkt. De bomen van de Heer zuigen zich vol, / de ceders van de Libanon, door hemzelf geplant. De vogels bouwen daar hun nesten, / in hun kronen huizen de ooievaars. De hoge bergen zijn voor de steenbokken, / in de kloven schuilen de klipdassen. U hebt de maan gemaakt voor de tijden, / de zon weet wanneer zij moet ondergaan. Als u het duister spreidt, valt de nacht, / en alles wat leeft in het woud gaat zich roeren. De jonge leeuwen gaan uit op roof, / brullend vragen zij God om voedsel. Bij zonsopgang trekken zij zich terug / en leggen zich neer in hun legers. De mensen gaan aan het werk / en arbeiden door tot de avond. Hoe talrijk zijn uw werken, Heer. Alles hebt u met wijsheid gemaakt, / vol van uw schepselen is de aarde.
Deze woorden kunnen ons aanzetten tot verwondering, zoals David die in Psalm 8: 2,4,5,10 naar de sterren kijkt en verbaasd uitroept: Heer, u bent zo groot! U hebt dit © Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl allemaal gemaakt en toch bent u ook nog met mij, klein mens, begaan? Houdt u ook van mij! Wat bent u groot!
Hoe kijkt u naar de natuur om u heen? Wat roept bij u verwondering op?
2. Aarde is van God Als er een ding duidelijk wordt in de psalmen, is dat de aarde van God is. Het is door Hem gemaakt, het is Zijn eigendom. Ps 24:1: “Van de Heer is de aarde en alles wat daar leeft, de wereld en wie haar bewonen”.
Zo is het ook begonnen. In Genesis 1 en 2 lezen we de scheppingsverhalen. Hoe alles ontstond doordat God het tot leven riep. Niet alleen de zon, de maan, de planten en de dieren. Ook de mens. Gen. 1 beschrijft hoe God iedere dag iets maakte en zag dat het goed was. Op de zesde dag maakte hij de grote landdieren en de mens. Gen. 1: 26+27 God zei: „Laten wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken; zij moeten heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt. God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen.
Gen.1:26 en 27 wat een opdracht. „Heerschappij‟ klinkt ons misschien zo hard in de oren. Heersen. Maar vergeet niet dat dit het paradijs was. Mensen en dieren aten geen vlees (vs 29,30), er was geen dood. Heersen betekent hier niet vernietigen, doen wat je ermee wilt. Het heersen in bijbelse betekenis staat in het teken van dienstbaarheid. Het staat ook niet los van wat er verder in deze teksten staat: mensen zijn gemaakt naar Gods beeld, als zijn evenbeeld. Beeld van god in dat heersen, in hun gedrag, in zijn omgang met de schepping, is de mens beelddrager zijn van God. Laat de mens iets zien van zijn maker. Zoals je soms van een kind kunt zeggen: “Wat lijkt hij op zijn vader!” Zo mogen, moeten, wij in ons gedrag iets weerspiegelen van God. Deze opdracht is door ds. A. Noordegraaf als volgt omschreven: “Mensen hebben van God de roeping ontvangen van deze aarde een goed woongebied te maken en in dat woongebied een samenleving te vormen, gericht op de verheerlijking van Gods naam en op welzijn van mensen en van alle schepselen.” In Gen. 2 ligt de nadruk meer op de tuin, de hof van Eden. Daar staat in vers 15 dat God de mens in de tuin zette, om die te bewerken en bewaren. Dat klinkt al wat vriendelijker dan dat heersen. Genesis 2: 18-20 God, de Heer, dacht: Het is niet goed dat de mens alleen is, ik zal een helper voor hem maken die bij hem past. Toen vormde hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en hij brahct die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten. De mens gaf namen aan al het vee, aan alle vogels en alle wilde dieren, maar hij vond geen helper die bij hem paste.
Je hoort weleens in preken dat de mens de kroon op de schepping wordt genoemd. Dat is iets dat je in de bijbel niet zult vinden. (Het is ooit als titel boven psalm 8 gezet). Nergens in de bijbel wordt de mens kroon op de schepping genoemd. Ds. Wim Rietkerk heeft eens geschreven: de mens als kroongetuige. Als een schilderij waar de verf nog niet van droog is. Zo bracht God de dieren een voor een bij Adam om ze een naam te geven. In de bijbel betekent dat dat je iets typeert in zijn aard. Daarvoor moet je goed kijken. Een kroongetuige zijn van Gods schepping. Onze opdracht is om te getuigen van Gods grote werken! © Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl
In Gen 2:18-20 wordt Adam geconfronteerd met fundamenteel verschil tussen mens en dier. Ze pasten niet bij hem. Dit verschil tussen mens en dier zit dus al in de schepping. Dat betekent echter niet dat God alleen maar betrokken is op mensen. Dat idee kun je weleens krijgen als je kijkt waarover geschreven, gepredikt en gezongen wordt. De schepping is wel erg ver uit onze leefwereld geraakt. Die mensgerichtheid is overigens iets dat in Europa vooral sinds de Verlichting belangrijk is geworden. Maar dieren zijn voor God net zo goed belangrijk. Wanneer Noach weer voet op droge aarde zet, sluit God een verbond. Dit verbond sluit hij niet alleen met Noach en de zijnen, maar ook met de dieren Gen 9: 9 -10, 17. (Hosea 2:20). Gen. 9: 8-10, 17 Ook zei God tegen Noach en zijn zonen: „Hierbij sluit ik een verbond met jullie en met je nakomelingen, en met alle levende wezens die bij jullie zijn: vogels, vee en wilde dieren, met alles wat uit de ark is gekomen, alle dieren op aarde.‟ 17 „Dit‟, zei God tegen Noach, „is het teken van het verbond dat ik met alle levende wezens op aarde gesloten heb.”
Hoe kijkt u naar dieren? Voor God zijn ze belangrijk. Jezus zegt in Matt. 10:29 dat er geen mus dood zal vallen als God het niet wil. Een boer vertelde onlangs: “Ik wil als christen goed voor mijn vee zorgen. Toen het besef tot me doordrong dat ook mijn koeien door God zijn gemaakt, ben ik begonnen voor mijn dieren te bidden. De eerste keer dat ik voor een zieke koe bad, was heel vreemd. Maar nu doe ik dat veel vaker.” God zorgt ook voor de dieren. In onze maatschappij speelt de natuur een steeds kleinere rol. We vinden het fijn om in het bos te wandelen, maar tegelijkertijd staat de natuur verder van ons dagelijks leven af dan ooit. We beseffen vaak niet dat we afhankelijk zijn van de natuur om te kunnen leven. Hoe God voor ons zorgt via Zijn Schepping. 3. De aarde lijdt In het paradijs was het zo mooi. Al snel ging het mis. Ik ben ervan geschrokken hoe vaak in de bijbel geschreven wordt over het lijden van de aarde als gevolg van de ontrouw van mensen. Omdat mensen tegen God kiezen. Ongehoorzaam zijn. In de bijbel wordt die relatie vaak gelegd. Dat begon al vroeg: in Gen. 3 wordt de zondeval beschreven. Nadat de mens ongehoorzaam was geweest aan God en uit het paradijs werd verdreven, staat er dat God ook de aarde vervloekte om wat de mens heeft gedaan. We zien dat om ons heen: ook de natuur kent gebrokenheid, dood. Is soms bedreigend en wreed. Natuurkrachten brengen veel schade. We zagen dat nog met kerst hoe de Tsunami zoveel doden veroorzaakte. In Rom. 8:22 beschrijft Paulus deze gebrokenheid: “Wij weten dat de hele schepping nog altijd als in barensweeen zucht en lijdt.” De schepping heeft pijn. Soms ook is dat een heel direct gevolg van onze trouweloosheid, onze onwil om als Gods beelddrager te heersen. Staat onze eigen hebzucht en eigenbelang voorop. Ik wil daar drie gedeelten uit de bijbel over lezen, waarin dit verband werd gelegd. Jesaja 24: 4-6a De aarde treurt en verwelkt, de wereld verwelkt en kwijnt weg. Ook de groten der aarde kwijnen weg. De aarde is door haar bewoners ontheiligd: zij hebben de voorschriften overtreden,
© Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl zijn aan de wetten voorbijgegaan en hebben het eeuwig verbond verbroken. Daarom verslindt een vloek de aarde en moeten haar bewoners boeten; Jeremia 12: 4 Hoe lang nog zal de aarde treuren, zullen gras en bloemen verdorren? het vee en de vogels komen om door de wandaden van haar bewoners Hosea 4:1-3 Luister naar de woorden van de Heer, Israelieten! De Heer voert een geding tegen de inwoners van dit land, want ze kennen geen eerlijkheid meer en geen liefde, en met God zijn ze niet meer vertrouwd. Het is een en al meineed en bedrog, niets dan moord, diefstal en overspel; het ene bloedbad volgt op het andere. Daarom is het land in rouw gedompeld en bezwijken al zijn inwoners, mét de dieren van het veld en alles wat vliegt; zelfs de vissen in zee sterven uit.
Het is zo herkenbaar: oneerlijkheid, geen liefde en trouw. Onze hebzucht zorgt er vandaag de dag voor dat we natuurlijke hulpbronnen uitputten. Dat natuur ver dwijnt. In ons eigen land is veel natuur verdwenen. De landbouw wordt steeds intensiever, veel extensief landbouwgrond verdwijnt voor huizenbouw en industrie. Twee weidevogels die in rap tempo uit ons land aan het verdwijnen zijn en beide op de rode lijst zijn gezet: grutto en veldleeuwerik . De hoeveelheid grutto‟s is in tien jaar tijd gehalveerd. De veldleeuwerik, stond deze week nog in de krant, is met 95% achteruit gegaan de laatste decennia. Soorten verdwijnen uit ons land. Soorten verdwijnen wereldwijd. In 2005 is het „Millennium Ecosystem Assesment‟ gepresenteerd, een groot VN rapport waar 1300 deskundigen uit 95 landen vier jaar hebben gewerkt. Het rapport bevatte een duidelijke waarschuwing: het menselijk handelen zet de natuurlijke functies van de aarde dusdanig onder druk, dat inmiddels 60% van de ecosystemen die essentieel zijn voor het leven op aarde achteruit is gegaan. De belangrijkste conclusies uit de studie zijn dat (1) de mens de laatste 50 jaar sneller en ingrijpender natuurlijke systemen heeft veranderd dan ooit, (2) onze huidige welvaartsgroei gevaar oplevert voor het welzijn van toekomstige generaties en met name in ontwikkelingslanden – armen zijn als eerste de dupe: onze hebzucht haalt zoveel grondstoffen daar weg, verdroging etc. - (3) als we doorgaan zoals we nu doen zal de druk op de ecosystemen de komende 50 jaar fors toenemen en (4) dat het tij kan worden gekeerd, als er echt veranderingen gaan plaatsvinden.
Herkent u dat de aarde lijdt? Kunt u voorbeelden noemen? Belijdt met elkaar aan God waar u daar zelf aan bijdraagt.
4. Omkering Veranderingen: de natuur kijkt ernaar uit dat er dingen veranderen. De gebrokenheid die ook voelbaar is in de schepping vraagt om herstel en vernieuwing. Paulus schreef dat al in zijn brief aan de Romeinen: Rom 8:19,20a De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat openbaar wordt wie Gods kinderen zijn. Want de schepping is ten prooi aan zinloosheid.
Een belangrijke vraag is dan: wat betekent het dat openbaar wordt wie Gods kinderen zijn? Hoe dan laten zien dat we Gods kinderen zijn? © Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl De Bijbel leert ons dat verandering altijd begint met gebed. Vooral in het Oude Testament wordt daarbij de link gelegd met het terugkeren van het volk naar God en de vruchtbaarheid van het land, waarvan het volk direct afhankelijk was voor voedsel en onderdak. 2 Kronieken 7: 14, waar God zegt tegen Salomo: “En wanneer dan mijn volk, het volk dat mij toebehoort, het hoofd buigt, al biddend mijn aanwezigheid zoekt en terugkeert van zijn dwaalwegen, dan zal ik het aanhoren vanuit de hemel, zijn zonden vergeven en het land genezen”.
Zie ook Ezechiel 36. 5. Verzoening Die omkering begint bij het besef dat de aarde van God is. Dat zet alles in een ander licht. Niet de aarde beheersen, vanuit heerszucht, macht, hebzucht. Maar beheren, omdat de aarde van God is. Zoals elke omkering gaat ook deze niet buiten Christus om. Hij heeft de verzoening gegeven. Tussen God en mens, maar net zo goed met de schepping. In Kolossenzen 1:15,16, 20 staat over Christus: Beeld van God, de onzichtbare, is hij, eerstgeborene van heel de schepping; in hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare, vorsten en heersers, machten en krachten, alles is door hem en voor hem geschapen. … en door hem en voor hem (heeft God) alles met zich willen verzoenen, alles op aarde en alles in de hemel, door vrede te brengen met zijn bloed aan het kruis.
Verzoening, ook met de schepping. Christus heeft het gedaan. Ook wij kunnen leven op een manier waarop de aarde tot haar recht komt. Zodat de aarde weer kan heenwijzen naar God, haar schepper. Leven op een manier van leven die rekening houdt met het recht van alle schepselen: mens en dier. Voor Jezus was de natuur een gegeven, waarin Hij leefde. Hij trok zich va ak terug in de natuur om tot rust te komen en te bidden met God. Hij was er thuis. Hij wees ons ook vaak op de natuur, om ons dingen te leren. Zoals in Matt. 6: waar hij ons wijst op de vogels in de lucht en de lelies in het veld om ons te leren niet zo dr uk te maken over aardse zaken, spullen vooral. Hij zag dat mensen om hem heen zo druk bezig waren met het veiligstellen van hun spullen en ze maakten zich druk over kleding. Het haalde hun zicht op God weg. Jezus zei: kijk nou naar de vogels en de bloemen: ze zingen en ze bloeien, ze doen wat ze moeten doen en weten dat God voorziet in hun voedsel. In de natuur laat God zoveel zien van zijn grootheid. Ik kan u aanmoedigen daar veel meer tijd voor te nemen. En neem dan een kind mee: die ziet vaak nog veel beter het wonder in de kleine dingen. Het is net als bij een schilderij. Als je een halve minuut naar de Nachtwacht van Rembrandt kijkt, zie je een inmens groot schilderij met allerlei mensen erop. Maar neem je meer tijd en kijk je wat beter, dan zie je al le details en kleuren en krijg je nog veel meer bewondering voor het kunstwerk dat hij heeft gemaakt. Zo werkt het ook met de schepping. Laat het op je inwerken. En dan zul je meer leren over God. Omdat de schepping heenwijst naar God. In psalm 19 wordt dat zo mooi gezegd:
© Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl Psalm 19: 1-5b De hemel verhaalt van Gods majesteit, het uitspansel roemt het werk van zijn handen, de dag zegt het voort aan de dag die komt, de nacht vertelt het door aan de volgende nacht. Toch wordt er niets gezegd, geen woord gehoord, het is een spraak zonder klank. Over heel de aarde gaat hun stem, tot aan het einde van de wereld hun taal.
Mooi he, zonder woorden vertellen ze hun verhaal! Wat kunt u nu praktisch doen?
Heel concreet: voedsel dat u eet? Weet u hoe dat is geproduceerd en waar? Begin een moestuin! Kies voor biologische groenten, deze worden geproduceerd zonder onnatuurlijke bestrijdingsmiddelen. Zonder gif. Biologisch vlees komt van dieren die in goede omstandigheden hebben geleefd, met voldoende ruimte. Biologische eieren: deze kippen krijgen de ruimte om – ook buiten – rond te lopen en te pikken. Biologische zuivel: deze boeren kunnen ruimte geven aan de natuur op hun land, zodat de grutto kan blijven leven. Joodse zegen: geen loos gebed maar werkelijke erkenning van God als Schepper.
TIP Ga naar www.melkenhoning.nl voor inspirerende videoportretten van mensen die zelf biologisch groente en fruit telen. dankbaarheid en
Tuin? Heel kleinschalig beginnen. Als u alleen maar tegels hebt, zullen er geen vogels en vlinders komen. Wilt u ruimte geven aan insecten, vogels en andere dieren? Kies voor inheemse planten, planten die gewoon in Nederland voorkomen. Laat wat oud hout liggen, daar komen insecten op af die weer voedsel zijn voor vogels. Ook water in uw tuin vinden dieren fijn. Maak uw tuin nooit winterklaar, maar laat de zaden de winter over aan de planten zitten. De dieren TIP hebben het voedsel hard nodig. We zijn Ga naar veel te netjes geworden in Nederland, maar www.melkenhoning.nl dieren houden van wat ruiger. Kunnen ze voor tuiniertips zich verschuilen. Bijvoeren is prima. Maar vergeet niet in het voorjaar de pinda‟s weer weg te halen, omdat jonge vogels er in kunnen stikken. Geen schutting, maar kies voor andere afscheiding, waar dieren als egels nog door kunnen. Gooi de broodkruimels buiten voor de mussen.
Wat abstracter, maar met grote gevolgen: gebruik groene stroom (zonne, windenergie). CO2 minder. Gaat de opwarming van de aarde tegen.
TIP Ga naar www.melkenhoning.nl voor energietips
6. Toekomst Bijbel gunt ons een blik in de toekomst, de nieuwe aarde – Gods vrederijk! Jesaja 11: 6-10 Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam, een panter vlijt zich bij een bokje neer; kalf en leeuw zullen samen weiden
© Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
Melk en Honing Bijbelstudie - Genieten van Gods schepping Ga voor meer duurzame bijbelstudies, inspirerende video's, lekkere recepten en handige tips naar www.melkenhoning.nl en een kleine jongen zal ze hoeden. Een koe en een beer grazen samen, hun jongen liggen bijeen; een leeuw en een rund eten beide stro. Bij het hol van een adder speelt een zuigeling, een kind graait met zijn hand naar het nest van een slang. Niemand doet kwaad, niemand sticht onheil op heel mijn heilige berg. Want kennis van de Heer vervult de aarde, zoals het water de bodem van de zee bedekt. Op die dat zal de telg van Isai (Jezus) als een vaandel voor alle volken staan. Dan zullen de volken hem zoeken en zijn woonplaats zal schitterend zijn.
Hoe kijkt u naar de toekomst, de nieuwe hemel en de vernieuwde aarde? Wat betekent dat voor uw leven nu?
© Evangelische Omroep | Auteur: Martine Vonk
