begeleidingsmateriaal

begeleidingsmateriaal

Iets dat niemand weet

VOOR GESPREKSLEIDERS BIJ OUDERS INFORMATIE VOORAF AAN DE VOORSTELLING Wat doe je wanneer blijkt dat je dochter/zoon of je beste vriend(in) slachtoffer is van seksueel misbruik via internet? Een vraag waar niemand mee geconfronteerd wil worden. Toch wil Politie Noord-Nederland dit onderwerp, grooming, bespreekbaar maken. Er is gekozen voor theater, de voorstelling Iets dat niemand weet. Dankzij deze voorstelling is het mogelijk het gesprek aan te gaan met jongeren en volwassenen. Dit begeleidingsmateriaal helpt daarbij.

VOORSTELLING De voorstelling Iets dat niemand weet duurt ongeveer 45 minuten. Wellicht is het nodig –voordat de ‘officiële’ nabespreking begint- de ouders direct na de voorstelling ruimte te geven om een eerste reactie uit te spreken. Misschien biedt een lange koffiepauze ook ruimte aan de eerste reacties.

NABESPREKING Het is belangrijk dat er na de voorstelling voldoende tijd wordt uitgetrokken voor de nabespreking. Wees ervan bewust dat de nabespreking staat of valt met de kwaliteiten van de gespreksleider. Dit begeleidingsmateriaal is daarbij een hulpmiddel en laat zien hoe je als gespreksleider de nabespreking kan vormgeven. In de begeleidende informatie worden enkele scènes uit de voorstelling gelicht; deze zijn aanleiding voor een gesprek. De versie die u voor u hebt liggen, is de versie voor de gespreksleider met toelichting bij de vragen. De versie zonder toelichting bij de vragen, is voor de ouders en/of verzorgers: het vragenformulier. Het gaat erom dat de ouders kunnen reageren op de vragen en daarover met elkaar in gesprek gaan. De besproken vragen kunnen mee naar huis worden genomen als geheugensteun om eventueel in gesprek te gaan met de eigen kinderen. De gespreksleider moet ook het aanspreekpunt zijn wanneer later een ouder terugkomt met vragen over het onderwerp grooming.

NABESPREKING 1. John weet dingen van Josje, die ze niet zelf aan hem heeft verteld… Uit de voorstelling John:

Gesprek A. Weet u wat uw kind op internet doet?

Hee Josje

Josje:

uHhhhh... H0ooii, ken ik jouw?

John:

Ik heb op de borgmanschool gezeten. Weet niet of je nog weet wie ik ben, John, ik ging altijd met Wouter om..

B. Bespreekt u met uw kind wat de gevolgen kunnen zijn van het openbaar maken van persoonlijke gegevens? C. Hoe zorg je ervoor dat privégegevens privé blijven?

Josje:

haha wat grappig de borgmanschool daar zit ik op ja, en wouter die ken ik ookk.. Nouja is langs lopen

kennen.. Hij zit een klas hoger dus ik zie hem wel haha

Toelichting: Soms worden gegevens over jou, over je kind of je werk- of leefomgeving op een slinkse wijze door anderen verzameld. Mensen realiseren zich vaak onvoldoende dat privégegevens via internet openbaar kunnen worden. Hoe zijn je privacy instellingen op Facebook, Twitter of Hyves? Wie mogen allemaal meekijken? Wanneer je foto’s of filmpjes op Facebook of Youtube zet, realiseer je je dan (zeker bij YouTube) dat iedereen kan meekijken? Ook mensen waarvan je het niet leuk vindt dat zij meekijken? Wat is eigenlijk het gevaar van gegevens die openbaar zijn op internet? Vaak beseffen we ons niet hoe gemakkelijk de digitale wereld overgaat in de ‘echte’ wereld. John wist heel snel waar Josje dagelijks was en kon haar moeiteloos opzoeken.

2. Jaap wordt boos als hij erachter komt dat ze met een vreemde chat. Josje krijgt huisarrest… Uit de voorstelling Leonie

Gesprek

John en Josje gingen steeds vaker apart op de facebook chatbox. Ook spraken ze elkaar op msn. Stiekem. Haar vader is internet ambtenaar. Hij vond het gevaarlijk en was boos toen hij zag dat ze er mee bezig was.

A. Wat zou u doen als u erachter komt dat uw kind met vreemden chat?

Jaap

B. Welke regels zijn er bij u thuis over het gebruik van internet?

Twee jaar geleden betrapte ik haar op chatten met een wildvreemde jongen. Ze zei, dat hij helemaal niet vreemd was. Die jongen had op haar school gezeten, zei ze.

Leonie

Jos kreeg huisarrest, vanwege dat chatten, maar ging toch stiekem door. John was volgens ons echt niet zo gevaarlijk, misschien een beetje ouder, maar ja. Wij weten heus wel hoe internet werkt, hoor.

Jaap

We hebben er toen met Josje goed over gesproken en ik dacht dat we haar wel hadden duidelijk gemaakt, dat het menens was: niet meer doen!

C. Wat gebeurt er als de regels overschreden worden? D. Hoe zorg je ervoor dat regels niet belangrijker worden dan het contact met uw zoon of dochter? E. Hoe zorg je er als ouder voor dat uw kind met problemen naar u toe komt? F. Wat zou u doen wanneer u ontdekt dat uw kind verliefd is op iemand die hij/zij kent via internet?

Toelichting: Jongeren experimenteren vaak en proberen dingen uit op internet. Is de ouder hiervan op de hoogte? Hoe ga je hiermee om? Welke spelregels zijn er thuis over het gebruik van internet? Met vervolgens ook de vraag: zijn afspraken mogelijk of nodig wanneer je je niet aan de regels houdt? Soms worden regels ook onbewust overtreden. Is er dan genoeg ‘speelruimte’ om het thuis toch bespreekbaar te maken? Pubers vertellen niet alles aan hun ouders, dat is nu eenmaal zo. Maar hoe creëer je thuis zo’n sfeer dat jouw kind met zijn/haar problemen naar jou toe komt? Hier zou ook gesproken kunnen worden over hoe je als ouder met je kind praat over intimiteit. En, wil je hier wel met je kind over praten? Een andere invalshoek bij deze vraag kan zijn: kun je je als ouder voorstellen dat je verliefd wordt op iemand die je alleen maar kent via chatten of e-mails? Is dit een rare vraag? Voor volwassenen zeker niet. Zo zijn er veel singles die via datingsites contacten en succesvolle relaties leggen. De ouderen onder ons, kennen correspondentievrienden of – vriendinnen waaruit prachtige huwelijken zijn ontstaan.

3. John blijft Josje bellen en sms-en en Josje blijft reageren. Ze durft geen ‘nee’ te zeggen. In de voorstelling ontstaat hier een discussie over: je kan toch gewoon nee zeggen? Uit de voorstelling Albert

Dat is wat iedereen altijd zegt ‘je kan toch nee zeggen!’ Ik weet zeker dat iedereen die nu naar ons zit te kijken dat denkt. Iedereen aan wie ik het verhaal van Josje vertel zegt ‘zielig verhaal, maar mij zal het niet gebeuren, want je kunt toch gewoon nee zeggen?’

Karisha

Ja, precies, dat zeg ik. Als je een beetje intelligent bent, dan gebeurt dit niet. Josje is volgens mij dom en naïef.

Dorine

Gesprek A. Wat wil Albert zeggen? B. Hoe komt het dat het voor Josje moeilijk was om nee te zeggen? C. Had Josje de situatie waarin ze beland was, kunnen voorkomen?

Ze zit wel gewoon op het vwo hoor!

Karisha

Dat zegt dan dus ook niks, v.w.o…

Albert

Makkelijk hè, Nee. Gewoon drie letters: N. E. E.

Karisha

nee

Ja. Makkelijk.

Albert

Weet jij eigenlijk wel waar over dit gaat? Wat er gebeurd is?

Toelichting: Hier wordt stil gestaan bij de vraag: hoe heeft het zover met Josje kunnen komen? Was er een moment in de voorstelling wanneer Josje het heft in eigen handen kon nemen, en ‘nee’ tegen John had kunnen zeggen? Had ze zo de situatie waarin ze beland was, kunnen voorkomen? Josje dacht dat ze verkering had met een 17- jarige jongen die bij haar op school zat. Had ze wel een reden om ‘nee’ tegen John te zeggen? Ze had een relatie met een leuke jongen: zij deelde al haar geheimen met hem, omdat ze dat wilde. Was het toen ze nee wilde zeggen, niet al veel te laat?

4. Aafke en Jaap hebben niet kunnen voorkomen dat hun dochter slachtoffer werd. Uit de voorstelling

Gesprek

Jaap

Alle signalen stonden op rood en ik zag het niet. Ik heb de regels belangrijker gemaakt dan ons contact. Als ik contact had gehouden, had ik misschien… als, als, als.

Aafke

Op mijn vraag hoe oud dan, zei ze dat de man onze leeftijd had. Dus zo’n jaar of 50.

A. Kun je voorkomen dat je kind slachtoffer wordt? B. Denkt u dat uw kind zoiets zou kunnen overkomen? C. Wat zijn de signalen?

Leonie

Wat? 50 jaar?

Aafke

50 jaar. Toen ze dat vertelde hadden wij een soort van ongeloof.

Jaap

Ik heb altijd gedacht dat ons kind zoiets echt niet mee zou maken. Ons kind niet.

Toelichting: Is dit probleem te voorkomen? Is het mogelijk signalen op te vangen? In de voorstelling gaat Josje opeens haar kamer opruimen. Een verandering in het gedrag is een reden om als ouder het gesprek met je dochter of zoon aan te gaan. Wanneer je als ouder erachter komt dat je kind in de problemen is geraakt, is het belangrijk je als ouder te beseffen dat je niet alles ‘binnenshuis ’ hoeft op te lossen. Soms is het beter bespreekbaar te maken: op school, maar ook bij de politie kun je terecht als je het vermoeden hebt dat er sprake is van een strafbaar feit.

5. Na twee jaar doen de ouders van Josje aangifte bij de politie. In de voorstelling ontstaat er een discussie onder de acteurs over waarom ze hiermee zolang gewacht hebben. Uit de voorstelling

Gesprek

Albert

Na twee jaar ?! Ze hebben dus de hele tijd zitten wachten tot hun dochter er aan toe was. Dat is toch vreemd?

Karisha

A. Weet u welke mogelijkheden er zijn om in contact te komen met de politie?

Ik denk dat Aafke, de moeder, er nu pas aan toe was.

Albert

Er is al zo lang iets aan de hand. Waarom hebben ze niets gedaan. Waarom geen hulp gezocht? Politie, of huisarts of de GGD. Niks, ze doen helemaal niks.

Dorine

Misschien zijn ze bang voor roddels, voor praatjes, misschien hebben ze het gevoel dat ze mislukt zijn. Dat ze een plaatje willen zijn; het gelukkige burgergezinnetje, alles voor elkaar, en dat ze dat plaatje niet willen beschadigen. Misschien dat ze het daarom heel lang binnenshuis hebben gehouden.

Karisha

Of Josje schaamde zich. Dat hoor je wel vaker, toch? Meisjes en vrouwen die misbruikt zijn en zich diep schamen, zich schuldig voelen. Misschien wilde Josje niet dat iemand het wist.

Albert

Je moet oppassen met oordelen, Dorine. Het is makkelijk om van buitenaf oordelen te hebben over ‘plaatjes’ en ‘burgergezinnetjes’. Dit soort dingen gaan heel geleidelijk, als je er middenin zit heb je vaak niet door hoe groot het is, hoe gevaarlijk, hoe bedreigend.

Toelichting: In de voorstelling zien we dat schaamte voor de omgeving de ouders ervan weerhoudt om aangifte te doen. Het is de vraag of je al direct over aangifte moet spreken wanneer je een zedenzaak vermoedt. Wanneer je een vermoeden hebt van een strafbaar feit, is er altijd mogelijkheid tot overleg met de politie. Er zijn meer mogelijkheden om contact te leggen met de politie.

BELANGRIJK vraaghetdepolitie.nl

Meldknop.nl

Kan jij ook wel 101 vragen over veiligheid bedenken waar je eigenlijk niet het juiste antwoord op weet? Zit je bijvoorbeeld met vragen over loverboys, drugs, geweld, alcohol of vernieling en weet je er geen raad mee? Dan ben je bij vraaghetdepolitie.nl aan het juiste adres. Misschien wil je weten wat wel en niet mag en wat de straffen zijn? Of ben je op zoek naar hulp, omdat je denkt dat je beste vriendin verliefd is op een loverboy? Bekijk de filmpjes, lees de vraag- en antwoordteksten en stuur je vragen in. Eén ding is zeker: je krijgt altijd een antwoord dat klopt, snel beantwoord door politiemensen.

Op Meldknop.nl kun je terecht voor informatie, hulp en advies wanneer je iets vervelends meemaakt op internet. Je vindt er informatie over en hulp en advies bij het oplossen van vervelende problemen op internet, zoals pesten, hacken, seksueel misbruik, grooming en phishing. Lukt het oplossen niet zelf, dan kan je per e-mail of telefonisch direct de hulp inroepen van deskundigen van betrokken organisaties als de Kindertelefoon, Pestweb, het Meldpunt Discriminatie Internet, Meldpunt Kinderporno op Internet/ Helpwanted en Vraaghetdepolitie.nl. Alle organisaties gaan vertrouwelijk om met vragen en/of aangiften.

Ook kan je op vraaghetdepolitie.nl iedere dinsdag- en donderdagavond tussen 19.00 en 21.00 uur (anoniem) chatten met de politie. Politiespecialisten zitten dan klaar om direct je vragen te beantwoorden en je te helpen. Bovendien bestaat de mogelijkheid om een privégesprek aan te gaan. Dan kan je je verhaal vertellen en kan de politie je adviseren over wat je kunt doen.

kenjevrienden.nu

Op internet kan iedereen zich anders voor doen dan hij of zij in werkelijkheid is. Als iemand een vriend van een vriend is of aardig lijkt, is een vriendenverzoek zo geaccepteerd. Daarmee heeft die persoon toegang tot al jouw gegevens en foto’s. Vind je dat wel goed? Sta je daar eigenlijk bij stil voordat je een verzoek accepteert? Misschien denk je dat het jou niet kan over komen omdat je mensen vooraf goed kunt inschatten. Test dan jouw mensenkennis op www.kenjevrienden.nu.

PROTOCOL Wanneer leerlingen mogelijk slachtoffer zijn van seksueel misbruik

Iets dat niemand weet kan leiden tot reactie van leerlingen die betrokken zijn geweest bij seksueel misbruik. Dan is er sprake van een vermoeden van een misdrijf en is het voor de politie, afdeling zeden, van belang dat zorgvuldig wordt omgegaan met de informatie van het slachtoffer. Daarom noemen we o.a. de volgende aandachtspunten. Het is voor de zedenpolitie van belang te weten wanneer het misbruik zou hebben plaats gevonden en waaruit het misbruik volgens de leerling zou hebben bestaan. Dit i.v.m. met mogelijke sporen. Indien er tussen melding en handelen (penetratie) maximaal 6 dagen zit is er een mogelijkheid tot het veilig stellen van sporen. Verder is het van belang, dat wanneer vragen worden gesteld, dit moet gebeuren met een open vraagstelling; ga dus niet doorvragen. Het is belangrijk te weten wat en wanneer is gebeurd. Schrijf als docent de vragen op die worden gesteld en natuurlijk ook de antwoorden, dat laatste i.v.m. het mogelijk afleggen getuigenverklaring. Geheimhouding is niet mogelijk; wel dat er zorgvuldig mee om wordt gegaan. Zijn ouders op de hoogte? Indien niet, informeer hen dan, maar doe dat in overleg met de zedenpolitie. Doe melding bij de politie. Het heeft de voorkeur dat de jongere zelf belt op een tijdstip dat haar of hem past. Controleer bij zedenpolitie of er contact is geweest. Het allerbelangrijkste is, dat de leerling of docent voor vragen of advies altijd contact kan opnemen met de afdeling zeden van de politie. Drenthe

088-1670236

Friesland

088-1672201

Groningen

088-1671601

Deze telefoonnummers zijn bereikbaar tijdens kantooruren. Maar, realiseer je je goed dat in spoedgevallen altijd gebeld kan worden met 112. Groningen, maart 2013