Van der Grinten
Arbeidsovereenkomstenrecht Bewerkt door: Prof. mr. W.H.A.C.M. Bouwens en mr. RAA. Duk drieëntwintigste druk
Qft Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2011
INHOUD
Verkort aangehaalde werken / XV Voorwoord bij de drieëntwintigste druk / XIX Inleiding / XXI 1
De arbeidsovereenkomst / 1
§ 1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8 §9 § 10 § 11 § 12 § 13 § 14
De overeenkomst / 1 Totstandkoming en geldigheid van de overeenkomst / 2 Elementen arbeidsovereenkomst / 3 Werkgever / 12 De arbeidsovereenkomsten met minderjarigen / 14 Arbeidsovereenkomsten met vreemdelingen / 16 Bepaalde en onbepaalde tijd / 18 Flexibele arbeidsrelaties / 19 Afroepcontracten / 20 Uitzendarbeid / 22 Aanneming van werk / 25 Opdracht / 26 Samenloop met andere overeenkomsten / 26 Bijzondere arbeidsovereenkomsten / 27
2
Aangaan en wijzigen / 29
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7
Contractsvrijheid / 29 Dwingend recht / 29 Gebondenheid aan een cao / 31 Vorm der overeenkomst / 35 De opgaveplicht van de werkgever / 36 Wijziging arbeidsovereenkomst / 37 Wet aanpassing arbeidsduur / 43
Inhoud
3
Handelen als goed werkgever en goed werknemer / 49
§1 §2 §3 §4
Algemeen / 49 Verplichting tot verschaffing van werk / 52 Verandering van taak, functie en voorwaarden / 53 Privacy en vrijheid van meningsuiting / 57
4
Bepaling, berekening en vormen van loon / 63
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7
Bepaling van loon / 63 Bruto- en nettoloon / 65 Minimumloon / 67 Winstaandeel en provisie / 70 Berekening van loon per dag / 71 Vormen van loon / 71 Dienstwoning / 72
5
Verschuldigdheid van loon / 75
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8
Tijd waarover loon verschuldigd is / 75 Loon indien niet wordt gewerkt / 75 Loon bij oorzaak voor rekening van werkgever / 78 De bereidheid de overeengekomen arbeid te verrichten / 82 Verschuldigdheid van loon na vernietiging van de opzegging / 86 De matigingsbevoegdheid van de rechter / 87 Artikel 628a / 90 Overige gevallen / 91
6
Loon bij ziekte / 93
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8
Inleiding / 93 Arbeidsongeschiktheid wegens ziekte, zwangerschap of bevalling / 94 Geen recht op loon / 96 De duur van de loondoorbetalingsplicht van art. 629 / 101 Hoogte van het door te betalen loon / 104 Controlevoorschriften / 107 Re-integratieverplichtingen / 108 De vordering in rechte / 111
§9
Regres / 114
7
Betaling van loon / 115
§1 §2 §3 §4
Wijze van voldoening van in geld vastgesteld loon / 115 Wijze van voldoening van anders dan in geld vastgesteld loon / 115 Plaats van voldoening / 116 Het tijdstip van voldoening / 116
VI
Inhoud
§ § § § § §
5 6 7 8 9 10
8 § § § §
Aan wie betaling / 118 Opgaveplicht van de werkgever / 119 Te late betaling / 119 Preferentie / 121 Verjaring en rechtsverwerking / 121 De vordering tot loonbetaling in kort geding / 123 Beslag op en overdracht van loon / 125
1 2 3 4
Beslag / 125 Overdracht / 127 Overdracht bij koop op afbetaling / 128 Overdracht bij geldschieting / 128
9
Verrekening / 129
§ 1 §2
Tijdens de dienstbetrekking / 129 Bij of na einde van de dienstbetrekking / 130
10
Besteding van loon; fondsen / 133
§ § § §
Bestedingsbedingen / 133 Uitzonderingen / 134 Gevolgen / 135 Sanctie / 135
1 2 3 4
11
Vakantie en verlof / 137
§ § § § § § § § § § § § § §
De vakantieregeling / 137 Opbouw van vakantierechten / 138 Effectuering van de aanspraak / 141 Vakantiedagen / 144 Recht op loon / 146 Niet verleende vakantie / 146 Verjaring / 148 Vakantiebijslag / 149 Politiek verlof / 150 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 151 Adoptie- en pleegzorgverlof / 153 Calamiteiten- en ander kort verzuimverlof / 154 Kort- en langdurend zorgverlof / 157 Ouderschapsverlof / 161
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
12
Gelijke behandeling / 165
§ 1 §2
Regelingen omtrent gelijke behandeling bij de arbeid / 165 Andere discriminatieverboden / 168
VII
Inhoud
§ § § § § § § § § § §
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Direct en indirect onderscheid / 170 Objectieve rechtvaardigingsgronden / 173 De verbodsbepalingen van art. 646, art. 647 en de WGBMV / 174 Uitzonderingen op het verbod van art. 646 / 178 De sanctie op overtreding van art. 646 en 647 / 180 De verbodsbepaling van art. 648 / 183 De verbodsbepaling van art. 649 / 185 Algemene wet gelijke behandeling / 187 Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte / 189 Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid / 192 De Commissie Gelijke Behandeling / 196
13
Disciplinaire maatregelen / 199
§ § § § § § §
Tuchtrecht en arbeidsovereenkomst / 199 Grondslag van disciplinaire maatregelen / 200 Schorsing / 202 Verschuldigdheid van loon / 203 Boete als disciplinaire maatregel / 204 Oplegging der boete / 206 Boete en schadevergoeding / 206
1 2 3 4 5 6 7
14
Het concurrentiebeding / 209
§ § § § § § § § § §
Aard en geldigheid van het beding / 209 Arbeidsovereenkomst en concurrentiebeding / 212 Geen beroep mogelijk op concurrentiebeding / 215 Vernietiging door de rechter / 215 Procedure bij vernietiging / 217 Vergoeding / 218 Vergoeding van schade en boete bij niet-nakoming / 219 Nakoming en schadevergoeding / 221 Overmacht / 221 Onbehoorlijke concurrentie / 222
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
15
Het getuigschrift / 223
§ § § §
Inhoud getuigschrift / 223 Vordering afgifte getuigschrift / 224 Schadevergoeding / 224 Andere inlichtingen / 225
1 2 3 4
16
Zorgplicht en aansprakelijkheid van de werkgever / 227
§ 1 §2
Inleiding / 227 De zorgplicht van de werkgever / 229
VIII
Inhoud
§ § § § § § §
3 4 5 6 7 8 9
Aansprakelijkheid / 234 Gevaarlijke stoffen / 237 Stelplicht en bewijslast / 239 De schade van de werknemer / 241 De aansprakelijkheid van anderen dan de werkgever / 242 Aansprakelijkheid van de werkgever buiten art. 658 / 243 Verjaring / 248
17
Overwerk / 253
§ 1
Plicht tot overwerk / 253
§2
Vergoeding overwerk / 255
18
Bijzondere verplichtingen van de werknemer / 259
§ 1
Arbeid zelf verrichten / 259
§2 §3 §4 §5 19
De voorschriften omtrent arbeid / 259 Niet-nakoming verplichtingen / 260 Schade van de werkgever / 261 Schade van derden / 265 Overgang van een onderneming / 267
§ § § § §
Inleiding / 267 Overgang / 268 Gevolgen van de overgang / 273 Informatieplicht / 283 Insolventie / 284
1 2 3 4 5
20
Ontwikkeling en systematiek van het ontslagrecht / 287
§ 1
Historische ontwikkelingen / 287
§2
Het systeem van het geldende ontslagrecht / 290
21
Bepaalde tijd en ontbindende voorwaarde / 295
§ 1
Overeenkomsten van bepaalde duur / 295
§2 §3 §4
Opzegging van overeenkomsten voor bepaalde duur / 296 De verlengde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd / 297 Het wettelijk systeem bij een reeks opvolgende arbeidsovereenkomsten / 298 De Ragetlie-regel / 303 Tussentijdse opzegging / 305 Ontbindende voorwaarde / 306
§5 §6 §7
IX
Inhoud
22
De dood van partijen / 309
§ 1 §2 §3
Dood van de werknemer / 309 Verplichting van de werkgever tegenover nabestaanden / 309 Dood van de werkgever / 310
23
Beëindiging van de overeenkomst in onderling overleg / 313
§ 1 §2
De overeenkomst tot beëindiging en toestemming in opzegging / 313 Te onderscheiden figuren en de al dan niet uiteenlopende gevolgen daarvan / 317 Gevolgen van een overeenkomst tot beëindiging / 318
§3 24
Beëindiging van de overeenkomst ingevolge opzegging door een partij / 323
§ § § § § § § § § § § § § §
De eenzijdige beëindiging / 323 De rechtshandeling van opzegging / 324 De gebondenheid aan de opzegging / 326 Het dwingendrechtelijk karakter van de bevoegdheid tot opzegging / 327 Wijze van opzegging / 328 Verplichte opgave van reden / 329 Dag waartegen kan worden opgezegd / 329 Termijn van opzegging / 330 Berekening duur / 332 Opzegging van langdurige overeenkomsten / 333 Opzegging bij faillissement / 333 Opzegging bij surséance / 336 Opzegging bij toepassing van schuldsaneringsregeling / 337 Het gevolg van de geldige opzegging / 337
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
25
Het ontslagverbod van het BBA / 339
§ § § § § § § § § § § § §
Het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen / 339 Arbeidsverhoudingen in de zin van het BBA / 340 Het toestemmingsvereiste van het BBA / 342 De sanctie op het verbod / 343 Afstand van het beroep op nietigheid / 345 De gevolgen van de nietigheid / 347 De procedure / 348 De toetsing van verzoeken om toestemming / 349 De toestemming voor zover vereist / 353 De beoordeling of toestemming vereist is / 354 De toestemming bij collectief ontslag / 354 De beslissing / 355 Beroepsmogelijkheden / 357
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Inhoud
26
De bijzondere opzeggingsverboden / 359
§1 §2 §3 §4 §5
§ 12 § 13
Inleiding / 359 Opzegging tijdens arbeidsongeschiktheid wegens ziekte / 360 Opzegging tijdens zwangerschap en een bepaalde periode daarna / 363 Opzegging tijdens militaire dienst / 364 Opzegging tijdens lidmaatschap van bepaalde medezeggenschapsorganen / 364 Opzegging wegens lidmaatschap van de vakbond of vakbondsactiviteiten / 365 Opzegging wegens politiek verlof / 366 Opzegging wegens het geldend maken van het recht op verlof / 366 Opzegging wegens overgang van een onderneming / 366 Opzegging wegens de weigering in te stemmen met zondagsarbeid / 367 Opzegging van kandidaat-leden en voormalig leden van medezeggenschapsorganen en bepaalde functionarissen / 368 Uitzonderingen en afwijkingen / 369 Vernietiging van de opzegging / 371
27
Het proeftijdbeding / 373
§1 §2 §3
Proeftijdbedingen / 373 De geldigheid van het proeftijdbeding / 373 De rechtsgevolgen van het proeftijdbeding / 376
28
Beëindiging om een dringende reden / 381
§1 §2 §3 §4 §5 §6
Vereisten voor beëindiging wegens dringende redenen / 381 Onverwijld gegeven of genomen ontslag / 381 Mededeling van de reden / 384 Gelijktijdige mededeling / 386 Stelplicht en bewijslast / 387 Gevolgen van de opzegging om een dringende reden / 388
29
De dringende reden / 391
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8
De wettelijke omschrijving van dringende redenen / 391 Dringende reden voor werkgever / 393 Wettelijke gevallen / 395 Het weigeren te voldoen aan redelijke bevelen / 400 Afwezigheid wegens ziekte / 402 Ongeoorloofd verzuim / 405 Veronachtzaming van andere plichten / 407 Dringende redenen voor de werknemer / 411
§6 § § § § §
7 8 9 10 11
XI
Inhoud
§9 § 10 § 11 § 12 § 13
Wettelijke gevallen / 411 Andere gevallen / 412 Dringende reden volgens overeenkomst / 413 Uitsluiting en beperking dringende reden / 413 Oordeel dringende redenen / 414
30
De gevolgen van onregelmatige opzegging / 415
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8 §9 § 10 § 11 § 12
Algemeen / 415 Gefixeerde schadevergoeding / 417 Afwijking bedrag gefixeerde schadevergoeding / 420 Rechterlijk matigingsrecht / 420 Betaling in termijnen / 421 Rente over gefixeerde schadevergoeding / 421 Volledige schadevergoeding / 421 Herstel van de arbeidsovereenkomst / 422 Afkoopsom / 423 Preferentie / 424 Verjaring / 425 Schadevergoeding op andere gronden / 426
31
De kennelijk onredelijke beëindiging / 427
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8
Kennelijk onredelijk / 427 Onredelijk voor werkgever / 429 Onredelijk voor werknemer / 438 Bewijs kennelijke onredelijkheid / 439 Oordeel kennelijke onredelijkheid / 439 Gevolgen kennelijke onredelijkheid / 439 Preferentie / 441 Verjaring / 441
32
Ontbinding van de overeenkomst door de rechter / 443
§1 §2 §3 §4 §5 §6 §7 §8 §9 § 10
Ontbinding wegens gewichtige redenen / 443 Gewichtige redenen / 448 Procedure / 454 Rechtsmiddelen / 456 Vergoeding / 459 De (mate van) exclusiviteit van de vergoeding / 460 Rechtskracht van de beschikking / 462 Verdere opmerkingen / 463 De ontbinding wegens wanprestatie / 466 Dringende reden, gewichtige reden, wanprestatie / 467
XII
Inhoud
33
Vergoedingen bij ontslag / 469
§ 1 §2 §3
Algemeen / 469 Schadevergoeding bij kennelijk onredelijke beëindiging / 470 Vergoeding bij ontbinding / 472
34
Toepasselijkheid van het Nederlandse recht / 479
§ 1 §2 §3
Algemeen; rechterlijke bevoegdheid / 479 Toepasselijkheid BW / 480 Toepasselijkheid BBA / 482
§4
Toepasselijkheid minimumloon en minimumvakantiebijslag / 484
Artikelenregister / 485 Trefwoordenregister / 511 Transponeringstabel / 525
XIII
