Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Fairtrade Afdrukken pagina 2-25 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina’s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek loopt synchroon met aanwijzingen in het draaiboek. In de zakelijke tekst wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste onderdelen van het exempel. Deze tekst kan worden gebruikt als leerwerk. Bij Het onderdeel ‘Mijn leerverhaal’ wordt door de leerlingen nauwkeurig beschreven wat ze tijdens het exempel geleerd en gedaan hebben. Ondersteun leerlingen bij het schrijven van dit leerverhaal.
Leerdagboek van
_________________________
Een eerlijke verdeling? 1. Een eerlijke verdeling? Beantwoord nauwkeurig de vragen.
Hoeveel snoepjes kreeg jij? Wat dacht je toe je zag dat andere leerlingen meer of minder snoepjes kregen dan jij?
Vind jij de verdeling van de snoepjes eerlijk of niet? Waarom vind je dat?
Wat is voor jou een eerlijke verdeling?
2. Bij welk werelddeel hoor jij? Kies het werelddeel wat bij jouw aantal snoepjes hoort. Schrijf op waarom je kiest voor dit werelddeel.
Vul in: Omdat ik …… snoepjes heb gekregen kies ik voor het werelddeel: ……………………………………………………………………………… Waarom heb je voor dit werelddeel gekozen? (Schrijf in je antwoord iets over het werelddeel en gebruik daarbij de kaart met informatie over je werelddeel en de informatie in je atlas.)
Kleur je werelddeel op de wereldkaart:
3. Gespreksverslagje Schrijf een kort verslagje over het gesprek over de verdeling van rijk en arm in de verschillende werelddelen. Tip: Gebruik bij het schrijven van je verslag (een paar van) deze vragen: Wat valt op als je de werelddelen met elkaar vergelijkt? Welk werelddeel is het meest welvarend? Welk werelddeel is arm? Is hier een verklaring voor te geven? Is dat eerlijk of oneerlijk? Hebben rijke mensen een verantwoordelijkheid voor arme mensen in andere werelddelen? In welk werelddeel wil jij graag wonen?
Onderhandelen over de prijs 1. Onderhandelen met koffiehandelaar Pereira Bereid de onderhandelingen met de koffiehandelaar voor. Tips: Denk bij de voorbereiding aan onder meer deze vragen: Welke prijs is een verstandige prijs om te vragen aan de koffiehandelaar? Wat doen we als de koffiehandelaar niet akkoord gaat maar een lagere prijs noemt? Hoe ver willen we zakken? Om een zak van 40 kilogram koffiebonen te kunnen oogsten betaalt koffieboer Guillermo 675 córdoba (€ 27,-) aan kosten.
2. Na de onderhandelingen Schrijf op hoe je de onderhandelingen met Pereira vond. Hoe voelde jij je bij de onderhandelingen?
Vind je de prijs die Pereira voor de oogst biedt, een eerlijke prijs? Waarom vind je dat?
Met welke gedachten zou vader Guillermo naar huis gaan?
Wat wil je verder nog opschrijven?
3. Wel of niet verkopen aan Pereira? Schrijf jouw mening op over de verkoop van de koffiebonenoogst. Wat vind jij: Moet vader Guillermo de koffiebonen aan Pereira verkopen? Waarom wel/niet?
Is het beter een lage prijs te krijgen voor de bonen dan het niet te verkopen?
Welke andere mogelijkheden zou vader Guillermo kunnen zoeken om de koffieoogst te verkopen?
Bespreek met klasgenoten je mening.
Een eerlijke prijs
1. Samenwerken met de PAC? Lees de folder van de PAC en beantwoord de vragen. Kun je aan Guillermo uitleggen wat de PAC is?
Wat doet de PAC?
Wat kun je zeggen over de prijzen die de PAC geeft voor de producten?
Wat vindt de PAC een eerlijke prijs?
Welke voordelen zijn er aan de samenwerking van Guillermo met de PAC?
Is het verstandig om zaken te doen met de PAC?
Wat adviseer jij aan Guillermo: samenwerken met de PAC of niet? (Schrijf er ook bij waarom je dit vindt.)
Mijn advies is:
2. Onderzoek naar Guillermo’s portemonnee Wat ga je doen? Je vergelijkt de portemonnee van Guillermo in jaar 1 (geen samenwerking met de PAC) met de situatie in jaar 2 (wel samenwerking met de PAC). Wat levert samenwerking met de PAC (in jaar 2) op? Is er sprake van winst? Wat moet je doen? Bekijk de huishoudboekjes van Guillermo’s gezin van jaar 1 en 2. Bepaal bij elk onderwerp of het gaat om uitgaven (= geeft Guillermo uit) of inkomen (= komt binnen). Zet bij uitgaven een – en bij inkomsten een +. Zet de inkomsten en uitgaven in op de goede plek op de balans (let op het jaar!). Tel de inkomsten en uitgaven voor zowel jaar 1 als jaar 2 op. Bepaal voor jaar 1 en jaar 2 de winst of het verlies. Beantwoord dan de volgende vragen…
Vragen over de balansen van jaar 1 en 2 Kan het gezin in jaar 1 rondkomen?
Hoe is dat in jaar 2?
Welke dingen zorgen voor goede inkomsten?
Wat krijgt vader Guillermo nog meer naast de prijs voor zijn koffiebonen? Welke voordelen levert dit op voor zijn bedrijf?
Wat is je mening over de toekomst van het bedrijf als Guillermo gaat samenwerken met de PAC?
Huishoudboekje - jaar 1 (geen samenwerking met de PAC)
houtinzameling Memito 500 córdoba
voedsel 3200 córdoba
elektriciteit 70 córdoba
medicijnen 1500 córdoba
nevenactiviteiten moeder 1000 córdoba
opbrengst koffieoogst 0 córdoba
onderwijs 100 córdoba
werk vader Guillermo 3200 córdoba
transport voor beheer 280 córdoba
overige kosten 500 córdoba
BALANS JAAR 1:
Inkomsten Omschrijving
Uitgaven bedrag
Omschrijving
Totaal:
Winst / verlies:
bedrag
Totaal:
córdoba
Huishoudboekje - jaar 2 (wel samenwerking met de PAC)
houtinzameling Memito 500 córdoba
voedsel 3200 córdoba
elektriciteit 70 córdoba
medicijnen 1500 córdoba
nevenactiviteiten moeder 1000 córdoba
onderwijs 100 córdoba
opbrengst koffieoogst 1354 córdoba
werk vader Guillermo 3200 córdoba
transport voor beheer 280 córdoba
overige kosten 500 córdoba
bedrijfsondersteuning 120 córdoba
gunstig rentekrediet 200 córdoba
training ondernemerschap 500 córdoba
BALANS JAAR 2:
Inkomsten Omschrijving
Uitgaven bedrag
Omschrijving
Totaal:
Winst / verlies:
bedrag
Totaal:
córdoba
3. Besteding van de winst Doe een voorstel voor de verdeling van de winst van 904 córdoba. Hoe zou jij de winst van 904 córdoba besteden? Doe een voorstel en houd rekening met de wensen van vader en moeder. Bepaal aan welke onderdelen je geld besteedt en hoeveel geld je per onderdeel wilt uittrekken. Wensen van vader Guillermo (bedrijf) Onderdeel
Besteding in córdoba
Nieuwe koffieplantjes (extra) Stuk grond klaarmaken voor planten koffieplanten Totaal bedrijf
Wensen van moeder Claudia (gezin) Onderdeel Keukengerei Medicijnen voor Claudia en Memito Kleding en schoenen voor de kinderen Televisie en radio Gereedschap voor huis en boerderij Dakreparatie Zilveren beeldje Fotolijstjes Strijkijzer Plastic kuipstoelen Totaal gezin
Besteding in córdoba
Eerlijke handel in de supermarkt 1. Een eerlijke boodschappenlijst Stel een boodschappenlijstje met eerlijke boodschappen samen. Maak gebruik van de overzichtslijst met boodschappen op de volgende bladzijde.
Vul in: Ik stel een boodschappenlijstje samen voor € ……….,… (Het bedrag hoor je van je juf of meester.)
Mijn boodschappenlijst: Product
Prijs (€)
Totaal
Vergelijk je boodschappenlijst met de lijstjes van je klasgenoten. Zijn er overeenkomsten en verschillen?
Overzichtslijst boodschappen (De opgenomen boodschappen zijn een keuze. Prijzen zijn schattingen.) Artikel
Merk
Prijs
Hoeveelheid
Noedels (wok) Noedels Koffiepads Koffie intencion koffiepads Goudmerk snelfiltermaling Cafe ok goudkoffie Aroma rood Cafe ok koffie English tea Thee (Riet) suikerklontjes (Riet) suikerklontjes Gemalen koffie Cafe intention gemalen koffie Koffiebonen Cafe ok koffiebonen 4 seizoenen peper Peper mix Pandanrijst Pandanrijst Basmatirijst Basmatirijst Chocolade hagelslag puur Chocolade hagelslag puur Chocolade hagelslag melk Chocolade hagelslag melk Melk chocolade Melk chocolade
Conimex Fair Trade Kanis Gunnink Max Havelaar
€ € € €
248 250 250 196
Plus
€ 1,89
250 gram
Max Havelaar Douw Egberts Max Havelaar Pickwick Max Havelaar Caribbean gold
€ € € € € €
2,44 1,49 1,89 0,87 0,89 1,03
250 gram 250 gram 250 gram 40 gram 40 gram 500 gram
x
Fair Trade original
€ 1,69
500 gram
x
Plus Max Havelaar
€ 2,69 € 2,99
250 gram 250 gram
x
Plus Max Havelaar
€ 2,69 € 2,99
250 gram 250 gram
x
Verstegen Fair Trade Lassie Fair Trade Lassie Fair Trade De Ryijter
€ € € € € € €
43 55 400 400 400 400 400
Fair Trade
€ 2,09
400 gram
De Ruijter
€ 1,77
400 gram
Fair Trade
€ 2,09
400 gram
x
Plus Tony’s chocolonely (Max Havelaar) Swiss Max Havelaar
€ 1,32 € 2,59
200 gram 200 gram
x
€ 0.59 € 0,91
100 gram 75 gram
x
Plus Verkade (Max Havelaar) Plus
€ 0,59 € 0,91
75 gram 75 gram
€ 0,59
75 gram
Verkade (Max Havelaar) Peijnenburg Fairtrade (Max Havelaar)
€ 0,91
75 gram
x
€ 1,19 € 1,19
225 gram 200 gram
x
Noir Cafe Noir Cappuchino chocolade Melk chocolade Verkade melk chocolade Hazelnoot chocolade Verkade hazelnoot chocolade Koffie leutjes Koffiekoekjes speculoos
0,84 1,49 2,49 3,85
2,29 3,29 1,83 1,56 1,83 1,79 1,77
gram gram gram gram
gram gram gram gram gram gram gram
Fairtrade
Niet fairtrade x
x x x x
x x x x x
x
x
x x x x x x x x x
x
x
x x x
x
2. Een eerlijke winkel? Ga op zoek naar eerlijke producten in de supermarkt. Welke fairtradeproducten worden in de supermarkt verkocht? Wat is de prijs van de producten? Maak foto’s tijdens jullie onderzoek en plak ze in je leerdagboek. Vul in: Naam supermarkt: Plaats: Eerlijke producten die in de supermarkt verkocht worden: Product
Prijs (€)
(Koop voor het afgesproken bedrag eerlijke producten. Neem de producten mee naar school.)
Fotoverslag van ons onderzoek
In actie voor eerlijke handel
Verslag van de actiemarkt in woord en beeld
Verslag vervolg
Eerlijke handel in het kort
Fairtrade (eerlijke handel) Je weet al veel over fairtrade, ook wel ‘eerlijke handel’ genoemd. In het kort lees je informatie over fairtrade. Een eerlijke prijs Kort gezegd betekent fairtrade dat iedereen die zorgt voor de ontwikkeling van een product een eerlijke prijs krijgt. Dat begint vooral bij de boeren die de producten op hun land verbouwen. Zo krijgen bijvoorbeeld koffieboeren, cacaoboeren of bananenboeren in Latijns Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië een eerlijke prijs voor de producten die ze verbouwen en verkopen. Keurmerk Max Havelaar Hoe kun je fairtrade-producten herkennen? In Nederland en België kun je ze onder andere herkennen aan het Max Havelaarkeurmerk. Deze producten worden verkocht in wereldwinkels, supermarkten, warenhuizen en natuurvoedingswinkels. Steeds meer supermarkten verkopen fairtrade-artikelen. In Nederland zijn dat Albert Heijn (huismerk Puur&Eerlijk), C1000, Spar, Agrimarkt, Attent, Bas van der Heijden, Boni, Coop, Deen, Dekamarkt, Digros, Dirk van den Broek, EM-TE, Golff, Hoogvliet, Jan Linders Supermarkten, Jumbo, Lidl (huismerk Fairglobe), MCD, Meermarkt, Nettorama, Plus, Poiesz ,Sanders, Super de Boer, Supercoop, Troefmarkt en Vomar. Warenhuizen en andere winkelketens met fairtrade-artikelen zijn onder meer de Hema (wijn en thee), V&D, JYSK, Jade, Kwantum, Vero Moda, Simon Levelt en Yuga. In vrijwel alle natuurwinkels zijn fairtrade-producten te koop. 250 producten Niet alleen koffie is een fairtrade-product. Wist je dat er in Nederland wel 250 verschillende fairtrade-producten verkocht worden? Voorbeelden zijn ananassen, avocado’s, bananen, bier, bloemen, chocolade en chocopasta, honing, ijs, druiven, mandarijnen, katoen (kleding en badtextiel), koekjes, koffie, mango’s, noten, pindakaas, rietsuiker, rijst, sinasappelen, snoep, thee, vruchtensap en wijn.
Fairtrade en Woord en Daad Wat doet Woord en Daad? Woord en Daad helpt arme mensen in Afrika, Azië en MiddenAmerika. Ze biedt hulp (Daad) omdat dat de opdracht is van de Heere in Zijn Woord (Woord). Eén van de dingen die Woord en Daad doet is het steeds meer zorgen voor eerlijke handel. Woord en Daad zorgt ervoor dat jongeren en ouderen zichzelf kunnen ontwikkelen zodat ze in staat zijn zichzelf en hun gezin te onderhouden. Woord en Daad vindt daarbij onderwijs heel belangrijk. Woord en Daad geeft leningen aan mannen en vrouwen die een eigen bedrijfje willen beginnen of die een bedrijf willen vergroten. Zo groeit het bedrijf en kunnen er meer mensen werken. Vast werk is belangrijk voor personen, gezinnen en een land. Woord en Daad heeft geen keurmerk zoals bijvoorbeeld het Max Havelaarkeurmerk. Woord en Daad kijkt in elk dorp en elke stad wat de mogelijkheden zijn om voor fairtrade te zorgen. Welke bedrijven worden niet door Woord en Daad geholpen? Dat zijn bedrijven die werken met giftige stoffen, lage beloningen geven aan personeel en verkopers van producten die in het bedrijf nodig zijn. Woord en Daad helpt geen bedrijven waar kinderen werken. Kinderen horen namelijk op school en niet in de fabriek! Samenwerken met de PAC In Nicaragua werkt Woord en Daad samen met de PAC (Association Pueblos en Acción Comunitaria). Net als Woord en Daad is de PAC een christelijke organisatie. Een van de taken van de PAC is het bevorderen van eerlijke koffiehandel in het noorden van Nicaragua. Bij de PAC zijn 3000 boeren aangesloten. Dit zijn niet alleen koffieboeren, het zijn ook boeren die gewassen als cacao, wortel- en knolgewassen, Chinese groenten en tomaten telen. De PAC helpt de boeren door: trainigen te geven; samenwerking tussen de boeren te vergroten; onderzoek te doen; ze te ondersteunen bij het maken van reclame en zorgen voor transport; ze leningen te geven.
Meer weten? Wil je meer weten over (de projecten van) Woord en Daad? Kijk dan op www.woordendaad.nl. Op de website www.eerlijkhandelensamendoen.nl geeft Woord en Daad speciaal informatie over eerlijke handel.
Mijn leerverhaal (Nauwkeurig verslag van wat ik gedaan en geleerd heb)
Vervolg van mijn leerverhaal
