DELTA en maatschappelijk
verantwoord ondernemen in 2012
Colofon Dit MVO-verslag over 2012 is een uitgave van de afdeling Communicatie en Public Affairs van DELTA N.V. Redactie: Luppo Huizenga Mariska van der Hulst Vormgeving: Miriam de Vos Fotografie: Skypictures Drukwerk: Drukkerij LNO, Zierikzee
Voor vragen, opmerkingen of suggesties kunt u contact opnemen met de afdeling Communicatie en Public Affairs via telefoonnummer 0118 882000 of via
[email protected]. DELTA N.V. Afdeling Communicatie en Public Affairs Poelendaelesingel 10 4335 JA Middelburg
‘Zeeland is mooi’, zei ik. ‘Té mooi voor mij’, antwoordde Dies.
INHOUD
tekst: benn flore | uit: zeeland verhalenbundel van zeeuwse bodem deel 2 | bola-editions.be foto: lely vletten scouting oosterschelde
1 | Kerncijfers 8 2 | Over dit verslag 9 3 | DELTA en mvo 10 4 | Bedrijfsstrategie 14 5 | Profiel en resultaten 18 6 | mens 22 7 | milieu 30 8 | resultaat 42 Bijlage | personalia 50
Zeeland vanuit de lucht Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft alles te maken met onze leefomgeving. In de derde editie van dit verslag illustreren we de mvo-rapportages met luchtbeelden van onze thuisregio Zeeland. De foto’s zijn voorzien van tekstfragmenten uit bekend werk van dichters, schrijvers en musici. Mooi landschap, door de combinatie van beeld en woord extra geaccentueerd.
‘Het bedorven loof en de knollen zijn verdwenen, het stukje akker is grondig omgeploegd’
tekst:vicky hartman | uit: zeeuws meisje | uitgeverij gianotten, amsterdam 2006 foto: akker in de wilhelminapolder
1 | KERNCIJFERS Mens Formatie 2.954 medewerkers (70% man/30% vrouw) full time: 81% contract voor onbepaalde tijd: 94% Veiligheid (aantal incidenten) 2012 2011 2010 Letsel met verzuim 7 9 13 Letsel zonder verzuim 16 14 10 Overige voorvallen 238 90 125 Totaal 261 113 148 Verzuim 2012 2011 2010 4,1% 4,2% 3,8% Tevredenheid medewerkers 2012 2011 2010 86% 86% 85%
Milieu Aandeel CO2-neutrale en hernieuwbare energie 2012 2011 2010 CO2 -neutraal: 27,2%, waarvan 28,3% waarvan 25,9% waarvan Nucleair: 17,3% 18,0% 15,9% Hernieuwbaar*: 9,9% 10,3% 10,0% (*wind/water/biomassa)
CO2 -uitstoot DELTA (g/kWh) 2012 2011 2010 421,3 CO2 376,6 CO2 381,5 CO2
Resultaat Financieel 2012 2011 2010 Omzet: € 2,2 miljard € 2,2 miljard € 2,1 miljard Netto resultaat: € 81 miljoen € 82,7 miljoen € 87 miljoen* (*alleen kernactiviteiten)
Maatschappelijk resultaat (in €) 2012 2011 2010 Dividend: 40 miljoen 40 miljoen 50 miljoen Investeringen in onderwijs: 500.000,- 500.000,- 500.000,DELTA Zeeland Fonds: 398.326,- 338.200,- 361.380,Sponsoring: 530.000,- 833.700,- 1.107.500,-
8
2 | OVER DIT VERSLAG
Deze MVO-rapportage belicht DELTA’s meest relevante activiteiten voor de Zeeuwse belanghebbenden. Daardoor ligt de nadruk op de energie-activiteiten van het bedrijf, in het bijzonder op de groepsmaatschappijen en joint ventures. De afvalverwerkingsactiviteiten zijn volledig ondergebracht bij dochteronderneming Indaver. Indaver brengt zelf een MVO-rapportage uit (‘2012 – Duurzaamheidsverslag van de Indavergroep’, te downloaden via www.indaver.be). Ook waterbedrijf Evides, waarin DELTA een belang heeft van 50%, is niet meegenomen in deze uitgave. Evides brengt via www.evides.nl zelf verslag uit over het MVO-beleid en de activiteiten die hieruit voortvloeien. Groepsmaatschappijen activiteit aandeel DELTA Netwerkbedrijf transport en beheer 100% Indaver N.V. afvalbeheer 75% Windpark Kreekraksluis: windturbinepark 100% Joint Ventures activiteit aandeel EPZ NV kolen-, kerncentrale, windturbines 70% Sloe Centrale Holding BV gascentrale 50% BMC Moerdijk BV biomassacentrale 50% Sloewind BV windturbinepark 50% Windpark Distridam VOF windturbinepark 50% Evides NV waterbedrijf 50% De belangrijkste informatie over de elektriciteitsproductie wordt in deze rapportage samengevat weergegeven. Uitvoeriger informatie is te vinden op www.epz.nl, www.sloecentrale.nl en www.bmcmoerdijk.nl. Bij de samenstelling van dit verslag is zoveel mogelijk rekening gehouden met de ‘Richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving’ van het Global Reporting Initiative (GRI). De GRI-inhoudsopgave is te vinden op www.DELTA.nl/mvo. DELTA neemt deel aan de transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken en streeft ernaar zijn positie op deze lijst jaarlijks verder te verbeteren.
9
3|DELTA E
EN MVO tekst: johanna kruit | paalhoofden | uit: voorheen te orisande foto: golfbrekers in domburg
‘Dat palen soms in water wonen en zonder leven elke golf doen omslaan zal wel geen mens verbazen’
Financieel en maatschappelijk resultaat De binding tussen DELTA en Zeeland is uniek, door het publieke eigendom en omdat een groot deel van de Zeeuwen klant is en één of meerdere diensten afneemt van de ‘multi-utility company’. De binding met de regio beschouwt DELTA als één van de drie strategische pijlers, naast het multi-utility-karakter en onze zelfstandige positie. DELTA draagt in economisch opzicht bij aan Zeeland: als werkgever, als leverancier en als afnemer van diensten. Daarnaast werken we aan maatschappelijk rendement op het gebied van onderwijs, cultuur, sport en welzijn.
Door de voortdurende, ongunstige situatie op de energiemarkt en de matige economische omstandigheden hebben we medio 2012 gekozen voor een herziening van onze bedrijfsstrategie. De nieuwe koers moet het financieel fundament van de onderneming verder versterken. Behoud van het multi-utility concept, beperking van het risicoprofiel en verbetering van het rendement bieden de beste garantie voor het zelfstandig voortbestaan van DELTA. Daardoor kan het bedrijf een bijdrage blijven leveren aan de regionale Zeeuwse economie.
We hebben veel aandacht besteed aan de bespreking van de herziene strategie met onze aandeelhouders, werknemers en andere belanghebbenden. Door de verschillende strategische opties in alle openheid naast elkaar te zetten werd inzichtelijk waarom de nu gekozen lijn wat ons betreft de beste is. Intussen ontwikkelen onze aandeelhouders een eigen aandeelhoudersstrategie die in de loop van 2013 bekend zal worden. Op verzoek draagt DELTA daaraan bij door informatie te bieden tijdens een reeks voorbereidende sessies. Door deze open manier van communiceren ontstaat een constructieve samenwerking waarbij alle belangen zorgvuldig worden meegewogen. Ondanks de beperkende bedrijfseconomische realiteit wordt ‘werken aan energietransitie’ in ons strategisch plan als een van de uitgangspunten genoemd. In een aantal concrete projecten werd die keuze het afgelopen jaar zichtbaar. Samen met andere Zeeuwse organisaties hebben we in 2012 gezocht naar draagvlak voor onze plannen om de kolencentrale in Borssele volledig geschikt te maken voor biomassa. Dat zou een flinke CO2-reductie betekenen en het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit zou aanzienlijk stijgen. Zeeuwse overheden, industrie en energiebedrijven ondersteunen dit project. Ook de belangrijkste Zeeuwse milieuorganisaties zijn positief. Zij vinden dat duurzaam toegepaste biomassa een waardevolle oplossing biedt zolang grootschalige opwekking van elektriciteit door windturbines op zee nog zeer kostbaar is. In de loop van 2013 wordt bekend of bestuurlijk Den Haag de plannen ondersteunt en mede mogelijk maakt. Het afgelopen jaar stond ook in het teken van de vernieuwing van windpark Kreekrak. In het nieuwe park komen 31 turbines, waarvan er 16 van DELTA zijn. Het windpark zal ongeveer 200.000 Megawatt per jaar gaan produceren, ongeveer 7 tot 10 keer meer dan het oude park. De divisie Netwerken loopt goed op schema met invoering van de slimme meter. In 2012 werden 13.556 van deze meters geplaatst, ruim boven de planning. DELTA biedt huishoudens in Zeeland daarnaast andere handreikingen om duurzamer om te gaan met energie. Zo biedt DELTA Comfort Wijzer op een gemakkelijke manier inzicht in het eigen verbruik, waardoor besparen eenvoudiger wordt. En met het nieuwe DELTA ZonGarant, een all-in zonne-installatie, kunnen consumenten rekenen op een gegarandeerde energie-opbrengst.
12
3 | DELTA EN MVO
Vooruitblik De komende jaren voert DELTA een terughoudend investeringsbeleid. Voor de energiemarkt - met hoge brandstofkosten en lage verkoopopbrengsten - zijn de vooruitzichten ongunstig waardoor we een sobere lijn aanhouden. De nadruk ligt op optimalisering van de huidige opwekcapaciteit. Door efficiënte en flexibele centrales - die kunnen worden ingezet op momenten dat dat prijstechnisch het meest gunstig is - wordt het financieel rendement zoveel mogelijk opgevoerd. Bij nieuwe investeringen - bij voorkeur in Zeeland - wordt daarnaast gekeken naar verdere vergroting van het CO2-arme deel van de brandstofmix. De meest reële opties daarbij zijn: windenergie, biomassa, groen gas, getijdenenergie, restwarmte en zonne-energie gericht op huishoudens. Binnen de divisie Netwerken wordt verder gewerkt om de transitie naar decentrale en kleinschaliger opwekking van elektriciteit mogelijk te maken. Vanaf 2014 zal de slimme meter, die bijdraagt aan bewuster energieverbruik, grootschalig worden ingevoerd. Dat geldt ook voor de in het voorjaar van 2013 geïntroduceerde DELTA Comfort Wijzer, waarmee huishoudens inzicht krijgen in hun energieverbruik, vaak een eerste stap op weg naar besparing. Maatschappelijk verantwoord: mens, Onze productieprocessen zijn belastend voor het milieu. We zijn ons ervan bewust dat het belangrijk is daar zorgvuldig mee om te gaan en er verantwoording over af te leggen. Maar maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) gaat over meer. De vraag hoe we vormgeven aan ons personeelsbeleid en de manier waarop we de binding met de samenleving tot uiting laten komen horen evenzeer thuis in deze rapportage. Voor een energie- en afvalverwerkingsbedrijf springen echter de milieu-aspecten het meest in het oog. Voor een bedrijf als het onze - in publieke handen - is transparantie over prestaties op het gebied van ‘mens, milieu en resultaat’ extra belangrijk. Met deze derde rapportage willen we bijdragen aan heldere verslaglegging. Omdat we MVO-beleid beschouwen als integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering gaan we vanaf volgend jaar over op een geïntegreerde rapportage. In het voorjaar van 2014 zullen we, tegelijk met de bekendmaking van de jaarrekening, verslag uitbrengen over de belangrijkste MVO-prestaties. Rob Frohn CEO
13
milieu en resultaat
Als de talenten van onze medewerkers in het verlengde liggen van de doelstellingen van onze organisatie, zijn we effectiever en komen onze professionals beter tot hun recht. Binnen onze organisatie dragen zorgvuldige selectie, training en opleiding en de bevordering van interne mobiliteit daaraan bij. We stimuleren onze werknemers bewust om te gaan met hun loopbaan en privé-situatie. Daarnaast wordt binnen de regio gewerkt aan goede onderwijsvoorzieningen en instroomtrajecten, zodat DELTA ook in de toekomst over goed personeel kan beschikken.
CO2-neutraal in 2050 Verstandig gebruik van grondstoffen en vermindering van de impact van de productieprocessen op de leefomgeving is belangrijk. Dat geldt in het bijzonder voor een energie- en afvalverwerkingsbedrijf. Wij richten ons in de eerste plaats op terugdringing van CO2-uitstoot om klimaatverandering tegen te gaan. Schonere productieprocessen die voldoen aan voorwaarden op het gebied van betrouwbaarheid, betaalbaarheid en milieu-impact leiden tot realistische doelstellingen: stap voor stap naar CO2-neutrale opwekking van elektriciteit in 2050.
4|Bedrijfs
‘En ’t tij kwam in en ’t tij ging uit; ‘t water rees en viel’
tekst: nescio | uit: de uitvreter | uitgeverij nijgh & van ditmar, 1933 foto: weervisserij in de oosterschelde
sstrategie
DELTA staat voor het behoud van het multi-utility aanbod, beperking van het risicoprofiel, verhoging van het rendement en waarborging van de sociaal-economische impact in Zeeland. Het multi-utility concept biedt DELTA een stabiele basis. De spreiding van de activiteiten over verschillende business-segmenten (energie, netwerken, afvalverwerking en multimedia) verlaagt het risicoprofiel van de onderneming en maakt dat DELTA minder gevoelig is voor conjuncturele schommelingen. DELTA heeft het schaalnadeel gecompenseerd door risicospreiding en stabiele inkomsten.
Twee dienstverleningsconcepten Indaver onderscheidt twee dienstverleningsconcepten voor twee aparte markten. In het business-segment Industrieel & Gevaarlijk afval neemt het bedrijf een leidende positie in op de Noordwest-Europese markt met het Total Waste Management-concept en de thermische verwerking van gevaarlijk afval. Dat concept houdt in dat een totaalpakket wordt geboden dat begint bij advies en preventie van afval en eindigt bij verwerking en, desgewenst, volledige exploitatie van installaties. In verschillende typen installaties wordt zoveel als mogelijk materiaal teruggewonnen. Het overige materiaal wordt verbrand en tegelijkertijd wordt energie opgewekt. Public waste PartnershipS is het dienstverleningsconcept waarmee de markt voor huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval wordt benaderd. In België, Nederland en Ierland is Indaver op dit terrein een belangrijke partner voor overheden. De belangrijkste verwerkingsmethoden binnen dit segment zijn recycling en verbranding in combinatie met energieproductie.
Energie en netwerken De situatie op de energiemarkt is ongunstig door hoge inkoopprijzen van sommige grondstoffen, overcapaciteit en de haperende economie. De gelimiteerde financiële slagkracht en de bedrijfseconomische realiteit zijn beperkende randvoorwaarden voor DELTA’s strategie op dit moment. We richten ons desondanks op de schaarse en kansrijke mogelijkheden die er zijn. Op middellange termijn streeft DELTA naar een brandstofmix die bestaat uit kernenergie, gas en duurzame opwekking van elektriciteit, ieder ongeveer eenderde van het totaal. Daarmee is tweederde van de door DELTA geproduceerde elektriciteit CO2-neutraal. Het huidige productiepark biedt qua omvang een goede uitgangspositie voor de korte en middellange termijn. Kleinschalige en decentrale opwek wordt steeds belangrijker. DELTA zet daarop in als netbeheerder (door het net hiervoor geschikt te maken) en door commerciële activiteiten, bijvoorbeeld door de introductie van ‘ZonGarant‘.
Afvalverwerking
Alle afvalverwerkingsactiviteiten zijn ondergebracht in dochteronderneming Indaver, voor 75% eigendom van DELTA. Het hoofdkantoor is gevestigd in het Belgische Mechelen en richt zich op overheden (vooral in België, Nederland en Ierland) en industrie (Noordwest-Europa) met een volledig aanbod afvalverwerkingsmethoden. Indaver is vooral in de volgende sectoren actief: chemie, farmacie, automobielindustrie en elektronica. Voorheen werd het merendeel van de omzet in België gerealiseerd, intussen leveren alle businessregio’s (België, Nederland, Ierland & UK en Duitsland) een substantiële bijdrage aan het resultaat van de onderneming.
16
4 | Bedrijfsstrategie
Méér dan internet
Door overnames en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten is het werkterrein van Indaver in Noordwest-Europa de afgelopen jaren flink uitgebreid. Momenteel draait het om verdere consolidatie: het creëren van één merk en één bedrijf dat met een tweetal eenduidige marktconcepten (zie inzet op pagina 16) groei wil realiseren. De nadruk ligt sterk op internationale samenwerking op alle niveaus; directie en management, binnen de business-segmenten en ook bij de ondersteunende diensten vindt kennisuitwisseling plaats. Indaver is in Europa intussen de nummer twee op het gebied van de verwerking van gevaarlijk afval.
Multimedia
Willem Jan Krab, manager businessunit multimedia: “Er ligt een wereld aan onze voeten, want voor dienstverleners en consumenten zijn de voordelen van de voortschrijdende internettechnologie enorm. Alles draait om toegankelijkheid. Allerlei diensten worden bereikbaarder door internettechnologie en dankzij de goede infrastructuur die we in Zeeland hebben. Voor ons is belangrijk dat we méér willen bieden dan ‘slechts’ goede infrastructuur en internettoegang. We willen toe naar totaalconcepten, die we per branche gaan invullen. Daarom werken we samen met het onderwijs, de toeristische sector en de zorg. Samen zoeken we naar het antwoord op de vraag op welke manier de student, de toerist of de patiënt baat kan hebben bij dienstverlening op maat, die we met behulp van moderne technologie in de huiskamer brengen.”
De multimediadienstverlening van DELTA en ZeelandNet richt zich vooral op consumenten en de zakelijke markt in Zeeland. DELTA biedt via het kabelnet doorgifte van televisie- en radiozenders, telefonie-, en internetdiensten. DELTA en ZeelandNet willen met een up-to-date dienstenpakket en een bovengemiddeld serviceniveau zakelijke klanten en consumenten aan zich binden. Door inhoudelijke samenwerking met branches (onderwijs, zorg) wil de internetprovider zijn positie in de regio verder versterken.
Zelfstandigheid en sociaal-economische impact Onder andere door de hoofdkantoorfunctie en de consumentenbestedingen van DELTAmedewerkers draagt DELTA € 600 miljoen bij aan het Bruto Regionaal Product. Daarnaast is het dividend voor provincie en gemeenten een belangrijke financiële motor achter lokale en regionale beleidsinitiatieven. Een zelfstandig voortbestaan is de beste garantie voor de instandhouding van werkgelegenheid en zorgt voor een substantiële bijdrage aan de regionale economie.
17
5|Profiel en
resultaten
tekst: peter slager | bløf | afkomstig van het album “naakt onder de hemel” foto: mossel percelen oosterschelde
‘Hier aan de kust, de Zeeuwse kust waar de mensen onbewust zin in mosselfeesten krijgen’
DELTA is een zelfstandige multi-utility-onderneming op het gebied van energie, netwerken en afvalverwerking. De aandelen zijn in het bezit van Zeeuwse, Brabantse en Zuid-Hollandse gemeenten en de provincie Zeeland. Het hoofdkantoor van DELTA is gevestigd in Middelburg. Bij het bedrijf werken ongeveer 3.000 mensen.
Energie Naast de opwekking van elektriciteit en de handel in energie levert DELTA gas en elektriciteit aan particuliere en zakelijke klanten in Nederland. In Zeeland biedt DELTA behalve energie ook digitale diensten (internet, telefonie, tv- en radiosignalen) en water via de deelneming in Evides. Met deze multi-utility-benadering bedient de onderneming een groot deel van de huishoudens en de zakelijke markt in Zeeland en in toenemende mate ook daarbuiten. Naast fossiele brandstoffen en hernieuwbare energie gebruikt DELTA kernenergie om elektriciteit te produceren. Ruwweg een derde van de stroom wordt, via joint ventures in exploitatie-maatschappijen, CO2-neutraal opgewekt. DELTA streeft ernaar om in 2050 CO2-neutraal elektriciteit te produceren. Biomassacentrale (50% eigendom) Brandstof: pluimveemest Vermogen: 36,5 MW (DELTA 100%)
Opwekcapaciteit DELTA Energy BV EPZ (70% eigendom) Brandstof kerncentrale: uranium Vermogen: 512 MW (DELTA: 70%) Brandstof kolencentrale: kolen en biomassa Vermogen: 426 MW (DELTA: 70%) ELSTA (25% eigendom) Brandstof: gas Vermogen: 405 MW (DELTA: 50% van de reststroom) Sloecentrale (50% eigendom) Brandstof: gas Vermogen: 870 MW (DELTA: 50%)
Windparken (eigendom, deelnemingen en contracten) DELTA eigendom: 30 MW Deelnemingen: 42 MW Contracten: 27 MW Totaalvermogen: 99 MW Warmtekrachtkoppeling Totaalvermogen: 60 MW (DELTA: 100%) Zonne-energie Zonnepark Willebroek (B) (49% eigendom) Totaalvermogen: 2,6 MWp (DELTA: 100%)
Netwerken DELTA Netwerkbedrijf B.V. (DNWB) en DELTA Infra B.V. maken deel uit van het segment Netwerken. DNWB is de regionale netbeheerder in de zin van de elektriciteits- en gaswet. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer van de distributienetwerken voor gas en elektriciteit. DELTA Infra zorgt voor de uitvoering van de aanleg van en het onderhoud aan deze netten. Daarnaast verzorgt deze divisie de aanleg van en het onderhoud aan de waterleidingnetten van Evides waterbedrijf en het kabelnetwerk van DELTA. Verder voert DELTA Infra activiteiten uit op het gebied van onder andere hoogspanning en meettechniek, zowel in Zeeland als in de rest van Nederland.
20
4 | Profiel en resultaten
Afvalverwerking Alle bedrijfsactiviteiten op het gebied van afvalverwerking zijn samengebracht in dochteronderneming Indaver N.V., 75% eigendom van DELTA. Indaver richt zich op overheden (vooral in Nederland, België en Ierland), medische instellingen en industriële bedrijven (België, Duitsland, Nederland, Ierland & UK, Italië en Portugal). Indaver verwerkt het afval voor het grootste deel in eigen installaties, maar ook in installaties van andere partijen. De onderneming beschikt over meerdere afvalverwerkingstechnieken waaronder recycling, verwerking tot biomassa en Waste-to-Energy: afvalverbranding gecombineerd met energieproductie.
Financiële resultaten DELTA N.V. in 2012 DELTA deed het goed in 2012. Het netto resultaat over het afgelopen jaar bedroeg 81 miljoen euro; de omzet bleef stabiel op bijna 2,2 miljard euro. Het uitblijven van economisch herstel en overcapaciteit op de elektriciteitsmarkt hadden een negatief effect. Dankzij de multi-utility strategie liet DELTA desondanks stabiele resultaten zien.
Financiële highlights (in mln €) 2012 2011 Netto-omzet 2.172 2.185 Bruto marge 649 655 EBITDA 293 282 Netto resultaat 81 83 Investeringen in (im)materiele vaste activa 110 168 Net Debt 538 622
De daling van de resultaten bij de productie van elektriciteit is tekenend voor de situatie waarin de Noordwest-Europese enerAantal medewerkers (in FTE) giemarkt zich bevindt. Binnen dit bedrijfsonderdeel daalde de Medewerkers brutomarge met meer dan 30%. Binnen het segment Netwerken werd goed gepresteerd, DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) en DELTA Infra realiseerden in 2012 een uitstekend financieel resultaat. Bij DNWB is dat ten dele het gevolg van de door de Energiekamer gereguleerde tariefontwikkeling voor het transport van elektriciteit en gas. DELTA Infra wist enkele belangrijke nieuwe opdrachten te verwerven. Ook binnen het business-segment multimedia kon het jaar met goede cijfers worden afgesloten.
2.955 2.960
Afvalverwerkingsbedrijf Indaver, waarin DELTA een belang heeft van 75%, behaalde voor het eerst in zijn bestaan een omzet van meer dan 500 miljoen euro. De hoge bezettingsgraad van de installaties en de ingebruikname van de nieuwe verbrandingsinstallatie voor medisch afval in Antwerpen droegen bij aan het gunstige resultaat. De nieuwe afvalverbrandingsinstallatie in Meath (Ierland) heeft een eerste volledig kalenderjaar goed gedraaid. Het resultaat uit deelnemingen steeg naar 77,7 miljoen euro, in 2011 bedroeg dit 71,8 miljoen euro. Waterbedrijf Evides boekte een even goed resultaat als vorig jaar. EPZ werd dit jaar voor 70% meegenomen in de resultaten, nadat in 2011 een extra 20%-belang werd verworven. De verkoop van de deelneming in N.V. KEMA droeg ook bij aan het resultaat.
21
Omzetverdeling (in mln €)
2012 2011 Levering electriciteit 1.084 1.002 Levering gas 337 424 Transport elektriciteit & gas 112 105 Kabel, internet en telecommunicatie 75 72 Afvallogistiek en milieudiensten 505 499 Overige omzet 59 83 Totaal Netto omzet 2.172 2.185 Netto resultaat toekomend aan de aandeelhouders 81 83
6|Me ‘Duizendmaal reden we over de br beneden ons de groene ruiten van water over elkaar heen schuiven’
ug, zagen onbreekbaar tekst: ed leeflang | de oosterschelde | uit: de bundel ‘bewoond als ik ben’ | uitgeverij de arbeiderspers foto: de pijlerdam
Mens
Bevlogen medewerkers Wij beschouwen onze medewerkers als individuen die enerzijds onderdeel willen zijn van een groter geheel en anderzijds over individuele vrijheid willen beschikken om naast de organisatiedoelen ook persoonlijke doelen te kunnen realiseren. Door de arbeidsmarktomstandigheden zien we ‘duurzame’ inzetbaarheid van onze medewerkers als een kritische succesfactor bij het realiseren van de organisatiedoelen. Onderzoek wijst uit dat ontplooiingsmogelijkheden en inspirerend leiderschap een gunstige invloed hebben op de motivatie en de inzetbaarheid van onze medewerkers. We zijn ervan overtuigd dat bevlogen medewerkers tot meer in staat zijn en langer gemotiveerd en vitaal blijven. In onze visie is de medewerker zelf verantwoordelijk voor zijn functioneren, zijn persoonlijke ontwikkeling en de keuzes die hij maakt. We zien daarbij echter wel een belangrijke rol weggelegd voor de leidinggevende die hem inspireert en ondersteunt en zorgt dat onderwerpen als vitaliteit, motivatie en persoonlijke ontwikkeling vast op de agenda staan. De afdeling HR heeft daarbij een faciliterende rol.
24
6 | Mens
Motivatie aanboren en een werkklimaat creëren waarin talent tot zijn recht komt, daar gaat het om bij DELTA. Op meerdere manieren proberen we geschikte en bevlogen mensen aan onze organisatie te binden en ervoor te zorgen dat hun competenties in het verlengde liggen van DELTA’s doelstellingen. We gaan daarbij uit van een gedeelde verantwoordelijkheid. De werkgever zorgt voor een optimale en veilige werkomgeving met zoveel mogelijk ontplooiingskansen en van de werknemer wordt verwacht dat hij bewust werkt aan zijn loopbaan en actief bijdraagt aan zijn eigen ontwikkeling. Bezetting en formatie Bij DELTA (inclusief deelnemingen) werkten op 31 december 2012 2.954 medewerkers. Binnen de Zeeuwse DELTA-divisies werkt ruim 80% full time. Bijna 70% is man en 94% werkt op basis van een contract voor onbepaalde tijd. De gemiddelde leeftijd (43,6 jaar) is de afgelopen jaren iets gestegen en ten opzichte van vorig jaar gelijk gebleven. Aantal FTE 2012 2011 2010 totaal: 2.954 2.975 3.197
Nieuwe aanwas
Instroom/uitstoom Door de leeftijdsopbouw verlaat de komende jaren een relatief grote groep collega’s DELTA. Ongeveer 20% van de medewerkers zal uitstromen. Binnen de divisie Infra is daarom een programma gestart dat werk en opleiding combineert. Het doel is om hiermee jonge monteurs te werven en deze zelf verder op te leiden. Instroom/uitstroom 2012 2011 2010 Instroom 132 131 110 Uitstroom 111 155 187
25
In samenwerking met opleidingsbedrijf InstallatieWerk Brabant-Zeeland en het Markiezaat College in Bergen op Zoom startte DELTA Infra in 2012 een eigen tweejarige vakopleiding: de DELTA Infra vakopleiding (DIVO). Van de 100 aanmeldingen werden 17 studenten geselecteerd: zij zijn intussen op weg en kunnen zich straks Monteur data/elektra of Monteur gas/water noemen. Als het opleidingsprogramma succesvol wordt doorlopen, kunnen de deelnemers rekenen op een baan bij DELTA Infra. Op deze manier wordt niet alleen de verwachte uitstroom van personeel de komende jaren gecompenseerd. Door deze ‘on-the-job-training’ wordt ook de vakkennis van de oude garde overgedragen op de jonge monteurs in spé.
DELTA wil daarnaast de doorstroming van medewerkers bevorderen om op die manier het eigen potentieel zoveel mogelijk aan te boren en te behouden. Dat biedt medewerkers kansen en er wordt bespaard omdat er minder gebruik gemaakt hoeft te worden van inleenkrachten. Afgesproken is dat vanaf 2012 80% van de functies met interne kandidaten vervuld moeten worden.
Inzetbaarheid en motivatie DELTA streeft naar duurzaam inzetbare medewerkers. Zolang stressfactoren binnen de organisatie beperkt blijven en de motivatie van het personeel juist goed op peil blijft, kan DELTA profiteren van professionals die zich voor langere tijd willen inzetten voor het bedrijf. In dat kader werd in 2012 werk gemaakt van het vergroten van de interne mobiliteit. Door onderzoek van Arbodienstverlener ‘365’ is in 2012 in beeld gebracht hoe het staat met de inzetbaarheid en motivatie van onze medewerkers. Uit het onderzoek komt naar voren welke zaken binnen de organisatie tot stress leiden en welke factoren juist zorgen voor motivatie en bevlogenheid. Belangrijkste resultaten Medewerkertevredenheidsonderzoek 2012 • • • • •
1% van de medewerkers is ‘bevlogen’ en optimaal inzetbaar 2 8% van de medewerkers loopt het risico op een burn out 29% geeft aan stressklachten te ervaren 86% van de medewerkers is tevreden over het werken bij DELTA Sociale veiligheid krijgt een gemiddeld rapportcijfer 7,2
Top werkgever DELTA N.V. mag zich voor het derde jaar op rij Top Werkgever noemen, dat werd in maart 2012 bekendgemaakt. Het onafhankelijke onderzoeksbureau CRF Institute is opnieuw tot deze conclusie gekomen. De scores van DELTA op het gebied van onder andere arbeidsvoorwaarden en training en ontwikkeling zijn zelfs hoger dan de voorgaande twee jaren. Directeur Human Resources, Michel van Neutigem, is uitermate tevreden met de continuering van dit prestigieuze keurmerk. “Ik ben bijzonder trots dat we voor het 3e jaar op rij tot Top Employer zijn verkozen. DELTA scoort beter dan vorig jaar en dat geeft aan dat we continu willen verbeteren!” 58 organisaties hebben zich dit jaar gecertificeerd als Top Employer. DELTA en EPZ zijn de enige twee bedrijven in Zeeland die deze erkenning hebben gekregen.
Mede door deze resultaten zijn een aantal verbeterpunten geformuleerd waaraan in 2012 aandacht is besteed. • Divisiedirecteuren en stafhoofden zijn uitgenodigd voor inspiratiesessies over motiverend leidinggeven. • Middenmanagement kan gebruikmaken van het ‘DELTA Management Programma’ waarbij vaardigheden zoals feedback geven, omgaan met conflicten en leidinggeven aan veranderingen aan de orde komen. • Door inzet van ontwikkel-assessments krijgen individuele medewerkers beter inzicht in hun talenten en valkuilen.
Interne mobiliteit In een arbeidsmarkt waar schaarste heerst, is behoud van professionals voor de organisatie zeer belangrijk. Interne
26
6 | Mens
mobiliteit wordt daarom beschouwd als cruciaal bij het realiseren van de strategie in de komende jaren. Daarnaast betekent doorstroming van medewerkers een grotere kans op ontplooiingsmogelijkheden. Uit het medewerkertevredenheidsonderzoek kwam naar voren dat dat gunstig is voor de inzetbaarheid en motiverend werkt. Dit pleit ervoor om eigen mensen te stimuleren om door te stromen en, ook wanneer ze bij aanvang nog niet helemaal aan de eisen voldoen, door te laten stromen en de kans te geven door training en opleiding de benodigde competenties te verwerven. Het beleid is erop gericht tenminste 80% van de vacatures met eigen mensen in te vullen en zoveel mogelijk medewerkers die voorwaardelijk boventallig zijn intern te herplaatsen of in ieder geval zoveel mogelijk van werk naar werk te begeleiden. Daarbij hanteren we bij benoemingen de zogenaamde 70% match. Als een kandidaat voor 70% geschikt is en zich naar verwachting binnen twee jaar de aanvullende competenties eigen kan maken, komt hij of zij in aanmerking voor de baan. In 2012 kon 73% van de vacatures worden vervuld door interne kandidaten.
“Bij DELTA betekent veiligheid: actief maatregelen treffen om schade aan mens, materieel, imago en milieu te voorkomen. Geen arbeidsongevallen en geen arbeidsgerelateerd ziekteverzuim: dat is ons streven.” Speerpunten uit het veiligheidsbeleid: • Effectief inzetten van informatie die voortkomt uit werkplekinspecties. • Onderzoeksresultaten naar oorzaken van (bijna-)ongevallen inzetten om herhaling te voorkomen. • Resultaten van in- en externe audits benutten voor verbetering van processen en werkzaamheden. • Zorgen voor een werkklimaat waarin arbeidsgerelateerd verzuim minder kans maakt. • Bij nieuwe ontwikkelingen, zoals het nieuwe werken, aandacht besteden aan de arbeidsomstandigheden, gedrag en cultuur. • Extra alert zijn bij wijzigingen in techniek of organisatie van het werk.
Persoonlijk leiderschap DELTA streeft naar zelfbewuste werknemers die een heldere kijk ontwikkelen op hun loopbaanperspectief en grip hebben op de manier waarop ze hun werk doen. We stimuleren medewerkers om bewust en actief bij te dragen aan hun eigen loopbaanontwikkeling (‘persoonlijk leiderschap’). Daarvoor staan methoden ter beschikking zoals assessments, POP’s en training en opleiding. Naast dit persoonlijk leiderschap vragen we leidinggevenden richting te geven, te inspireren en te motiveren. Door daarnaast samenwerking te zoeken met anderen binnen en buiten de eigen afdeling wordt het beste resultaat voor DELTA gerealiseerd.
Leermomenten In totaal zijn er in 2012 via het intranet 261 meldingen gedaan voor leermomenten (als gevolg van een potentieel onveilige situatie). Dit is een aanzienlijke toename van het aantal meldingen in het jaar ervoor (113 in 2011). De meeste meldingen in de portal zijn afkomstig van de divisie Infra (62%).
Veiligheid Veiligheid staat bij DELTA voorop. Daarbij gaat het niet alleen om persoonlijke veiligheid, maar ook om het veiliger maken van werk- en productieprocessen. Onder andere door trainingen is het veiligheidsbewustzijn in 2012 verder toegenomen. Dat blijkt onder andere uit het toenemend aantal
27
leermomenten, een ruime verdubbeling, dat wordt gemeld via de HSE-portal. Verdere verankering van het veiligheidsbewustzijn wordt bevorderd door in 2013 de variabele beloningscomponent van een aantal leidinggevenden afhankelijk te maken van een actieve bijdrage aan een veiliger organisatie. Binnen de gehele DELTA-organisatie staat veiligheid centraal, maar door de extra risico’s binnen de divisie Netwerken krijgt dat aspect daar extra aandacht. Aantal gemelde veiligheidsincidenten 2012 2011 2010 Letsel met verzuim 7 9 13 Letsel zonder verzuim 16 14 10 Overige voorvallen 238 90 125 totaal 261 113 148 In december behaalde DNWB het VCO-certificaat. VCO (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Opdrachtgevers) is bedoeld om opdrachtgevers zodanig met aannemers te laten samenwerken, dat een optimale situatie wordt bereikt op de aspecten veiligheid, gezondheid en milieu. Vertegenwoordigers van DELTA Infra en van DNWB vormen samen een permanente veiligheidscommissie. In de tweede helft van 2012 is binnen DNWB en DELTA Infra een veiligheidscultuurscan uitgevoerd. Er is vervolgens een plan van aanpak opgesteld om voor eind 2013 in beide organisaties een pro-actieve veiligheidscultuur te stimuleren. In 2012 heeft keuringsorganisatie KIWA een herhalingsaudit VCA** uitgevoerd voor de divisies Infra en Consument & Zakelijk. De audit resulteerde in het behoud van het VCA-certificaat. Ook het VCA petrochemiecertificaat van DELTA Utility Services, een onderdeel van de Infraorganisatie, werd gecontinueerd.
Sociale veiligheid In voorgaande jaren is extra aandacht besteed aan het thema sociale veiligheid, nadat eind 2009 de ondernemingsraad signalen ontving dat er verbeteringen mogelijk waren. De afgelopen jaren is onder meer ingezet op betere voorlichting en de introductie van meer en nieuwe vertrouwenspersonen. Uit het onderzoek van Arbodienstverlener ‘365’ bleek dat DELTAmedewerkers de sociale veiligheid met een 7,2 beoordelen, dat cijfer is sinds 2010 stabiel, het streven is echter om uit te komen op een 7,5.
28
6 | Mens
Ziekteverzuim In 2012 bedroeg het ziekteverzuim 4,1% en in 2011 was dat 4,2%. Er is een stijging waarneembaar van het kort verzuim (minder dan zes werkdagen) en het frequent verzuim blijft hoog. Het verzuim door werkgerelateerde, psychische klachten is opvallend hoog (2.625 werkdagen). Op verschillende niveaus in de organisatie worden maatregelen genomen ter verbetering. Het gaat er daarbij vooral om de werkdruk te verminderen en de gevolgen van te hoge werkdruk te beperken. Er is in 2012 een pilot gehouden om de oorzaken van kort verzuim beter in beeld te krijgen. De uitkomsten van de pilot zijn gunstig, de methode zal voor heel DELTA worden ingevoerd. Door de oorzaken van kort verzuim goed in beeld te krijgen, kunnen vroegtijdig acties worden ondernomen om langdurig verzuim te voorkomen.
Nieuwe gedragscode In 2012 werd een nieuwe gedragscode geïntroduceerd. Allerlei afspraken op deelgebieden werden gebundeld in een integrale code voor de gehele organisatie. Via de verschillende interne media is aandacht besteed aan de nieuwe gedragscode.
29
7|Mil
tekst: film van jos de putter | producent jos de putter, 1994 foto: boomgaard in borsele
lieu
‘Het is een schone dag geweest’
Betaalbaar, betrouwbaar, zo schoon mogelijk Fossiele brandstoffen worden schaarser en de verbranding van deze stoffen leidt tot CO2-uitstoot. De toegenomen hoeveelheid CO2 in de atmosfeer draagt
bij aan het broeikaseffect en daardoor verandert het klimaat en warmt de aarde op. Ook de afhankelijkheid van energie-importen uit politiek instabiele regio’s
maakt fossiele brandstoffen minder aantrekkelijk. Daarom is het Europese en Nederlandse overheidsbeleid erop gericht onze energiehuishouding te veranderen. Langzaam maar zeker maken we meer gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en biomassa. Uitgangssituatie Er zijn tal van manieren om elektriciteit te produceren, maar er bestaat geen ideale oplossing. Wind- en zonne-energie zijn duurzaam, maar relatief kostbaar en - als het gaat om grootschalige opwekking - niet mogelijk zonder overheidssubsidies. Elektriciteit uit kolencentrales is relatief goedkoop, maar zorgt voor stevige CO2-uitstoot en er is weinig maatschappelijke steun voor de
ondergrondse opslag van CO2. Gasgestookte centrales hebben een gunstiger
milieuprofiel, maar gas is relatief duur en de Europese voorraden slinken. Met kernenergie kan grootschalig en CO2-arm elektriciteit worden opgewekt, maar het
leidt tot radio-actief afval. Er is echter wel een methode om dit materiaal veilig
op te slaan. Kortom: er bestaat geen ‘ei van Columbus’ als het gaat om energie. Alle opwekmethoden hebben voor- en nadelen. Tegelijkertijd worden steeds strengere eisen gesteld aan onze energievoorziening (betaalbaar, betrouwbaar, zo schoon mogelijk) en neemt de wereldwijde behoefte aan energie toe. Duurzame energie Duurzame energiebronnen worden aantrekkelijker naarmate de kosten ervan zakken en technische obstakels, zoals de grootschalige opslag van elektriciteit (vooral van belang voor zonne- en windenergie) minder groot zijn. Verschillende scenario’s van onder andere Shell en Energieonderzoek Centrum Nederland gaan ervan uit dat ook in de tweede helft van deze eeuw nog een substantieel deel van de energievoorziening is gebaseerd op de huidige, conventionele methoden.
32
7 | Milieu
Overheidsbeleid De Nederlandse overheid wil dat onze samenleving in 2050 CO2-arm is. Ook de Europese Unie wil de CO2-uitstoot drastisch verminderen. Ten opzichte van 1990 moet in
2050 een reductie van 80-95% zijn gerealiseerd. Voor de kortere termijn hanteert de Nederlandse regering als doelstelling dat er in 2020 sprake moet zijn van 20% minder CO2-uitstoot ten
opzichte van 1990. In datzelfde jaar moet 16% van de energie-opwek afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. En tenslotte wil de overheid ervoor zorgen dat er meer energie wordt bespaard: 20% extra ten opzichte van 1990. Ontwikkelingen de komende periode Het investeringsklimaat is voor elektriciteitsproducenten op dit moment ongunstig. Er is sprake van overcapaciteit, de afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in nieuwe elektriciteitscentrales waardoor er de komende jaren sprake is van een te ruim aanbod. De gesubsidieerde toename van elektriciteitsproductie, onder andere in Duitsland, versterkt dit probleem. Door de ongunstige economische omstandigheden neemt de vraag in dit deel van Europa maar nauwelijks toe. De groothandelsprijzen voor elektriciteit zijn daardoor te laag. Elektriciteitsproducenten hebben maar beperkte ruimte om te investeren in (duurzame) opwekking van elektriciteit. Conclusie Als we willen dat onze energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar blijft, dan moeten we voorlopig alle energie-opties open houden, inclusief de toepassing van fossiele brandstoffen. Daarbij moet worden ingezet op een brandstofmix met een zo gunstig mogelijk milieuprofiel: CO2-arm en zo
schoon mogelijk. De kunst is om een energiemix samen te stellen die het milieu ontziet, betaalbaar is en zorgt voor betrouwbare energielevering.
33
Voor een energiebedrijf als DELTA geldt dat de gevolgen van elektriciteitsproductie het meest belastend zijn voor het milieu. Daarnaast zijn er een aantal andere milieuaspecten die thuishoren in een rapportage over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het gaat daarbij vooral om de toegepaste brandstofmix en het gebruik van sommige grondstoffen. Verder zijn er milieufactoren die verband houden met de infrastructuur (netwerken) en tenslotte speelt de ecologische voetafdruk van de kantoororganisatie een rol. Deze aspecten worden achtereenvolgens toegelicht.
Elektriciteitsproductie: brandstofmix en CO2-uitstoot De productie van elektriciteit is belastend voor het milieu. Binnen de divisie energie streven we daarom naar vermindering van de milieugevolgen van onze productieprocessen. We richten ons hierbij vooral op het terugdringen van de CO2-uitstoot. In 2050 wil DELTA CO2-neutraal elektriciteit produceren. Aandeel CO2-neutrale en hernieuwbare energie 2012 2011 2010 CO2 -neutraal: 27,2%, waarvan 28,3% waarvan 25,9% waarvan Nucleair: 17,3% 18,0% 15,9% Hernieuwbaar*: 9,9% 10,3% 10,0% (*wind/water/biomassa)
CO2 -uitstoot DELTA (g/kWh) 2012 2011 2010 421,3 CO2 376,6 CO2 381,5 CO2 Het afgelopen jaar nam de CO2-uitstoot toe. Dit werd vooral veroorzaakt door een daling van het gebruik van gas, terwijl het relatieve aandeel kolen in de brandstofmix toenam.
34
7 | Milieu Van pluimveemest naar elektriciteit
Elektriciteitsproductie: opwekcapaciteit Biomassacentrale (BMC) Deze centrale werd in het najaar van 2008 ingebruikgenomen en is toonaangevend op het gebied van energieopwekking uit biomassa. Jaarlijks zet de BMC 450.000 ton pluimveemest om in elektriciteit (groene stroom) en herbruikbare mineralen. Met de stroomproductie kunnen zo’n 70.000 huishoudens van elektriciteit worden voorzien. DELTA bezit de helft van de aandelen van de centrale, maar neemt de volledige groene stroomproductie af.
De Biomassacentrale maakt gebruik van een wervelbedoven. In dit type oven wordt lucht door een zandbed geblazen terwijl onder zeer hoge temperatuur, 750 graden, de pluimveemest wordt verbrand. De combinatie van luchtstroom, zand en hitte zorgt voor zo volledig mogelijke verbranding van het materiaal. De rookgassen worden via een uitgebreide installatie gezuiverd, zodat de installatie voldoet aan de emissie-eisen. De centrale produceert schoon, want de restmaterialen worden opnieuw gebruikt en de rookgassen worden grondig schoongemaakt voor ze de pijp verlaten. De biomassacentrale beschikt over een moderne reinigingsinstallatie en samen met onderzoekers van de TU Delft en de universiteit van Leuven wordt onderzoek gedaan met als doel het verbrandingsproces nog schoner te laten verlopen.
ELSTA De ELSTA Centrale in Hoek produceert stoom en elektriciteit. DELTA is voor 25% eigenaar van deze centrale. De stoom wordt gebruikt door chemieconcern Dow, evenals 20% van de elektriciteit. De overige stroom wordt voor de helft verhandeld door DELTA. De warmtekrachtcentrale heeft een hoog rendement (75%) door de gecombineerde productie van stoom, warmte en elektriciteit, een relatief beperkte CO2-uitstoot en heeft een vermogen van 405 MW.
Sloecentrale De Sloecentrale in Vlissingen wordt gestookt met aardgas. Verbranding van aardgas levert minder uitstoot op van CO2 en vervuilende stoffen dan het gebruik van steenkool of olie. De centrale maakt gebruik van moderne verbrandingstechnologie en biedt een hoog rendement (58%). De Sloecentrale heeft een vermogen van 870 MW, waarvan 50% voor DELTA.
Kolencentrale EPZ exploiteert in Borssele onder meer een kolen- en een kerncentrale. DELTA is voor 70% eigenaar van EPZ. De kolencentrale in Borssele levert de grootste bijdrage aan de CO2-uitstoot van DELTA, maar door toepassing van de best beschikbare technologieën verbeteren de milieuprestaties. Filters en katalysatoren minimaliseren de uitstoot van schadelijke stoffen, meet- en regeltechniek zorgt voor schonere verbranding en een hoger rendement. Met het meestoken van biomassa vermindert de afhankelijkheid van kolen en wordt de uitstoot van CO2 beperkt.
35
Bio-energiecentrale Zeeland: duurzaam en efficiënt
Brandstoffen EPZ werkt aan diversificatie van de gebruikte brandstoffen. Naast kolen zet EPZ ook CO2-vermijdende brandstoffen in zoals industrieel restgas en biomassa. De doorzet van alle brandstofsoorten is door de stabiele productie vergelijkbaar met 2011. In het verslagjaar gebruikte EPZ 21 miljoen kubieke meter industrieel restgas als brandstof ter vervanging van kolen. Dit gas wordt aangevoerd via een pijpleiding waardoor het door naburige industrie niet hoeft te worden afgefakkeld. Zo bespaart EPZ fossiele reserves, wordt restgas schoon en nuttig gebruikt en wordt er minder CO2 uitgestoten. EPZ ontvangt subsidie voor de productie van duurzaam opgewekte elektriciteit. Deze subsidie is nodig om het meestoken van biomassa en de opwek met windenergie rendabel te maken. De subsidie voor biomassa kent een maximum per jaar. Omdat deze limiet al in november werd bereikt, is in de laatste weken van 2012 geen biomassa meer meegestookt. DELTA Energy zorgt voor de inkoop van biomassa voor de kolencentrale. In februari 2012 verwierf het bedrijf daarmee de certificering in het kader van de NTA 8080. Daarmee is vastgesteld dat de handel in de productieketen (van herkomst tot productie van elektriciteit) van een deel van de gebruikte biomassa gecertificeerd is volgens duurzame principes. De certificering geldt voor een periode van vijf jaar en jaarlijks vindt een nieuwe doorlichting plaats. Herkomst kolen De levering van kolen voor de centrale in Borssele verloopt via RWE Supply & Trading. De kolenvraag is te gering voor DELTA en EPZ om zelf op een kosteneffectieve manier in te kopen. In het leveringscontract met RWE is een clausule opgenomen gebaseerd op ‘UN Gobal Compact’ (www.unglobalcompact.org), een initiatief van overheden en het bedrijfsleven onder auspiciën van de Verenigde Naties. UN Global Compact ondersteunt de acht millenniumdoelen, waaronder de ontwikkeling van een duurzaam leefmilieu. Na berichtgeving in de media - er zou sprake zijn van misstanden in kolenmijnen in Colombia en Zuid Afrika - startte in 2010 de ‘Dutch Coal Dialogue’, op initiatief van branche-organisatie Energiened, tegenwoordig Energie Nederland. Aan die dialoog
36
Mede gebaseerd op een SER-advies bepaalt de Haagse politiek in de loop van 2013 het duurzame energiebeleid. In het voorjaar van 2013 plaatste DELTA een oproep in het regionale dagblad PZC. Daarin wordt gepleit voor de inzet van biomassa. In 2012 maakte DELTA de plannen voor de ombouw van de kolencentrale in Borssele en probeerde daarvoor zoveel mogelijk draagvlak in de regio te vinden. “Over duurzame opwekking van elektriciteit lopen de meningen uiteen. Sommigen pleiten voor windmolens op zee, anderen kiezen voor geothermie en weer anderen voor biomassa. Intussen is duidelijk dat alle beschikbare methoden moeten worden ingezet, dus ook biomassa, om de overheid-doelstelling (16% duurzame energie in 2020) te kunnen halen. DELTA wil de kolencentrale in Borssele ombouwen tot een biomassacentrale. Zo’n centrale zou een flinke CO2-reductie betekenen en het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit zou aanzienlijk stijgen. Zeeuwse overheden, industrie en energiebedrijven ondersteunen dit project. Ook een aantal milieuorganisaties is positief. Zij vinden dat duurzaam toegepaste biomassa een waardevolle oplossing biedt zolang grootschalige opwekking van elektriciteit door windturbines op zee nog zeer kostbaar is. De kolencentrale in Borssele kan op korte termijn worden omgebouwd en dus snel een bijdrage leveren aan de milieudoelstellingen.
7 | Milieu De toegepaste biomassa zal voldoen aan de hoogste duurzaamheidscriteria. Door hout uit FSC-beheerde bossen te gebruiken is gegarandeerd dat de beschikbare hoeveelheid biomassa niet afneemt. Door toepassing van biomassa dalen de CO2-emissies met 90%, vergeleken met elektriciteitsopwekking op basis van kolen. Gebruik van biomassa biedt daarnaast kansen op het gebied van de bio-based economy. Door samenwerking met chemische bedrijven kan het gebruik van biomassa de ontwikkeling van de bio-based economy versnellen. Momenteel onderzoekt Dow in samenwerking met DELTA welke mogelijkheden er zijn op dit gebied. Zoals alle vormen van duurzame elektriciteit, is opwekking van elektriciteit met biomassa niet te exploiteren op een rendabele manier. Gedurende tien jaar is er jaarlijks 100 miljoen euro nodig om dit project mogelijk te maken. Dit komt neer op iets meer dan 2,5% van de 3,8 miljard euro die de rijksoverheid vanaf 2020 jaarlijks beschikbaar stelt voor duurzame energie. Het grootste deel van deze 3,8 miljard zal besteed worden aan windprojecten. Hiertegenover staat dat de centrale 6% van de gehele CO2-reductiedoelstelling in 2020 realiseert en 5% van de totaal benodigde hernieuwbare elektriciteit in 2020.” DELTA NV, EPZ, ZMf, Gemeente Borsele, Provincie Zeeland, Dow Benelux, Zeeland Seaports, BZW.
nemen behalve energiebedrijven (waar onder EPZ, mede namens DELTA) ook vakbonden, staalproducenten en verschillende NGO’s (zoals IKV en Pax Christi) deel. De Nederlandse steenkolendialoog heeft als doel inzicht te bieden in de toeleveringsketen en verbetermogelijkheden in kaart te brengen. Intussen heeft deze dialoog het volgende opgeleverd: • Er zijn criteria en een protocol ontwikkeld aan de hand waarvan kolenmijnen kunnen worden doorgelicht. Op die manier kan worden bepaald of sprake is van verantwoorde winning van kolen. • E.ON, EPZ, Essent en GDF Suez hebben gezamelijk inzicht verschaft in de herkomst van de gebruikte k0len. De brandstof is afkomstig uit Colombia (El Cerrejon, Drummond La Loma en Calenturitas) en Rusland (Kiselevsky). De komende periode wordt onderzocht of deelname aan het Europese initiatief ‘Bettercoal’ (www.bettercoal.org) effectiever is om met deze kwestie te om te gaan.
Kerncentrale Veiligheid De veiligheidseisen aan de kerncentrale zijn wettelijk vastgelegd in de bedrijfsvergunning. Daarop is onafhankelijk toezicht door de Kernfysische Dienst (KFD). EPZ heeft zich verplicht om tot de 25 procent veiligste Westerse watergekoelde kerncentrales te behoren. Dit wordt onafhankelijk gecontroleerd door de Benchmarkcommissie die naar verwachting in 2013 voor het eerst zal rapporteren. Ook in 2012 werd gefocust op de verdere bedrijfsvoering tot en met 2033. Er werd een grote hoeveelheid projecten op technisch vlak uitgevoerd in het kader van de vergunning en vanuit brandstofplanning. Ook in de toekomst zullen hiervoor projecten worden uitgevoerd. Daarnaast kreeg de Complementary Safety margins Assesment, het Europese robuustheidsonderzoek voor kerncentrales (als gevolg van de gebeurtenissen in Fukushima) veel aandacht. De conclusie is dat de kerncentrale veilig is, voldoet aan de ontwerpeisen en beschikt over marges bovenop de ontwerpeisen. EPZ
37
DELTA Zon Garant In het najaar van 2012 introduceerde DELTA Zon Garant, de eerste zonne-installatie voor particulieren met gegarandeerde elektriciteitsopbrengst gedurende 10 jaar. Alle zorg wordt uit handen genomen: van installatie tot garantie kunnen Zeeuwse huishoudens rekenen op service van DELTA.
ziet mogelijkheden om de centrale nog robuuster te maken. Het robuustheidsonderzoek bevestigt dat het beleid van voortdurend verbeteren effect heeft. Deze maatregelen zullen uiterlijk in 2017 geïmplementeerd worden.
Brandstof Bij de productie van elektriciteit in de kerncentrale wordt laag verrijkt uranium ingezet; in het verslagjaar was dat 7,7 ton. In het verslagjaar werden 84 splijtstofelementen in vier transporten voor recycling naar Frankrijk afgevoerd. Ongeveer 95% van de bestraalde splijtstof kan na behandeling opnieuw in de reactor worden gebruikt. 5% is afval en wordt veilig opgeslagen bij COVRA in Vlissingen. Na verlenging van de vergunning (2011) voor brandstofdiversificatie in de kerncentrale zijn in het verslagjaar de voorbereidingen gestart voor de inzet van de eerste MOX (mengoxide) splijtstofelementen in 2014.
Windparken Net als kernenergie biedt windenergie CO2-vrije elektriciteit. In totaal neemt DELTA stroom af van tientallen turbines op meerdere locaties, het totaalvermogen bedraagt 99 MW. Momenteel werkt DELTA aan de herinrichting van het Windpark Kreekraksluis. De oorspronkelijke 26 windmolens zijn sterk verouderd, in het nieuwe park komen 31 turbines, waarvan er 16 van DELTA zijn. Het windpark produceert ongeveer 200.000 Megawatt per jaar, 7 tot 10 keer meer dan het oude park. Dat is voldoende om Zuid-Beveland, Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland van elektriciteit te voorzien.
Warmtekrachtkoppeling WKK-installaties hebben een rendement van ongeveer 80%. De installaties van DELTA staan veelal bij tuinders. Ze produceren niet alleen warmte voor kassencomplexen, maar ook elektriciteit. Het totaalvermogen bedraagt 60 MW.
38
7 | Milieu
Netwerken DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) zorgt voor het beheer van de gas- en elektriciteitsnetten en is verantwoordelijk voor aanleg en onderhoud van de netten in de provincie Zeeland. De uitvoering van onderhoud en aanleg is in handen van DELTA Infra. DNWB voert onafhankelijk zijn wettelijke taken uit. DNWB zorgt ervoor dat het gas- en elektriciteitsnetwerk geen belemmering vormt voor de energietransitie, de overgang naar een samenleving die meer gebruikmaakt van duurzame energiebronnen. De netbeheerder werkt eraan om deze verandering mogelijk te maken en te stimuleren, dat is ook vastgelegd in de toekomstvisie van het bedrijf. Daarbij zoekt de netbeheerder de samenwerking met regionale partners, bijvoorbeeld in het onderwijs en op het gebied van milieu en technische expertise. De langetermijnvisie heeft in 2012 geleid tot een heroriëntatie op de rol van ‘de netbeheerder van de toekomst’. Zaken als kleinschaligheid, decentralisering, toenemend elektriciteitsverbruik, afnemend gasverbruik en meer tweerichtingsverkeer spelen daarbij een rol, maar ook de data- en informatievoorziening aan klanten en gemeenten is sterk in ontwikkeling. Daarnaast biedt het inzetten van kennis over gas en elektriciteit ook kansen voor bijvoorbeeld warmte en CO2. Om deze energietransitie te ondersteunen en de perspectieven voor de netbeheerder te ontdekken richt DNWB samen met ketenpartners (woningbouwcorporaties, energieleveranciers, gemeenten, coöperaties, et cetera) diverse proeftuinen in, zoals in Goes-West.
Activiteiten gericht op duurzaamheid Installatie van een dekkend netwerk van laadpalen voor elektrische auto’s DNWB neemt deel aan de stichting E-laad.nl. Deze stichting is opgericht door de gezamenlijke netbeheerders om te komen tot een landelijk dekkend netwerk van oplaadpunten voor elektrisch vervoer. Eind 2012 waren er ongeveer 3.000 oplaadpunten gerealiseerd, waarvan meer dan 80 verspreid in Zeeland. Met deze inspanning door de gezamenlijke netbeheerders heeft E-laad.nl aan de verwachtingen voldaan: elektrisch vervoer heeft een zodanige impuls gehad dat marktpartijen hiermee door kunnen gaan. Proeftuin Goes-West Samen met DELTA en RWS ontwikkelt DNWB in Goes-West een proeftuin met klantparticipatie. Het doel van deze proeftuin is om te ontdekken hoe nieuwe manieren van energievoorziening (zoals warmtepompen en zonnepanelen) optimaal kunnen worden ingezet om de energielasten van bewoners zo laag mogelijk te houden. Slimme transformatoren en flexibele tarieven spelen daarin een rol.
39
Meters en netwerken met een hoog IQ “Dankzij de slimme meter krijgen mensen inzicht in wat ze verbruiken. Daardoor kunnen klanten makkelijker energie besparen en daarmee hun energierekening verlagen. Een goede zaak voor zowel de consument als het milieu.” Minister Kamp verwacht dat eind 2013 bij ongeveer een half miljoen huishoudens een slimme meter is geïnstalleerd. Ook in Zeeland wordt de slimme meter intussen toegepast en vanaf 2014 wordt het geavanceerde telwerk grootschalig ingevoerd. Maar niet alleen de meters worden slim, ook aan het netwerk wordt intelligentie toegevoegd. Want ‘smart grids’ maken een duurzamere energievoorziening mogelijk. Lange tijd was sprake van eenrichtingsverkeer: grootschalige centrales voorzien het omliggende gebied volledig van elektriciteit. Maar steeds meer zal een verschuiving plaatsvinden naar kleinschalige, decentrale opwek in combinatie met een centrale ‘basisproductie’. Het meest sprekende voorbeeld daarvan: zonnepanelen. In een woonwijk wordt elektriciteit opgewekt, de stroom is bedoeld voor gebruik in het betreffende huis. Het overschot wordt terug geleverd aan het publieke net. In huis kan opwekking van elektriciteit ook plaatsvinden met een kleine WKK-installatie (micro-warmtekrachtkoppeling). Een ander voorbeeld van relatief kleinschalige opwek zijn windmolens. Het elektriciteitsnet krijgt door deze nieuwe bronnen van energie de komende jaren met verschillende veranderingen te maken. De belasting en het tweerichtingsverkeer neemt toe door kleinschaliger productie en meer dan vroeger zullen de verschillende hernieuwbare energiebronnen leiden tot schommelingen op het net. Slimme netwerken kunnen, ondanks die schommelingen, vraag en aanbod in balans houden. Door de netwerken uit te rusten met uitgebreide voorzieningen op het gebied van datacommunicatie kan het systeem zelf inspelen op wisselend aanbod. Als er bijvoorbeeld sprake is van veel en daardoor goedkope - stroom als gevolg van overvloedige zonneschijn of veel wind, dan schakelt de slimme meterkast thuis de stroom in die bijvoorbeeld de elektrische auto moet opladen. Op deze manier wordt de vraag naar elektriciteit beter gereguleerd en kan het aanbod worden afgestemd op de behoefte op een bepaald moment.
Pilot Net voor de Toekomst Tholen Op het eiland Tholen is een gedeelte van het middenspanningsnet op afstand bestuurbaar gemaakt. Dit vereiste de toepassing van nieuwe schakelaars en de installatie van een communicatiesysteem. Vanaf eind 2012 kan dit net vanuit het bedrijfvoeringscentrum in Middelburg worden bediend, waardoor veiliger kan worden gewerkt en storingen sneller verholpen kunnen worden.
Invoering van slimme meters In 2012 is de Kleinschalige Aanbieding (KSA) van de slimme meter bij onder andere nieuwbouw- en renovatieprojecten gestart. Eind 2012 waren er 7.246 elektriciteitsmeters en 6.312 gasmeters geplaatst. Vanaf 2014 wordt de slimme meter bij iedereen aangeboden (de Grootschalige Aanbieding (GSA).
Gebruik van een elektrische bedrijfsauto Voor bedrijfsgebruik heeft DNWB een elektrische auto aangeschaft. Deze wordt ingezet voor klantbezoeken en inspecties binnen de provincie. Eind 2012 heeft deze auto 13.000 km afgelegd sinds de aanschaf in oktober 2011.
Reduceren van de ‘carbon footprint’ Naar aanleiding van de opstelling van de carbon footprint zijn initiatieven genomen om deze terug te brengen. Een onderzoek is opgestart om te kijken of in de hoofdverdeelstations van DNWB energiebesparende maatregelen kunnen worden getroffen, zoals betere isolatie en klimaatbeheersing, en het installeren van zonnepanelen. In samenwerking met de andere netbeheerders wordt onderzocht of de netverliezen kunnen worden gecompenseerd door inkoop van groene energie.
Advisering op het gebied van duurzame energievoorziening DNWB zoekt actief samenwerking met partners (gemeenten, onderwijs- en onderzoeksinstituten, bewonerscollectieven) die initiatieven willen nemen op het gebied van ‘verduurzaming’. Vaak houden deze initiatieven verband met de transportnetten, daarom is er behoefte aan kennis en informatie over de werking van de infrastructuur. DNWB stelt deze kennis beschikbaar.
40
7 | Milieu
Besparing en voorbeeldgedrag ‘Meer Met Minder’ is de nationale energiebesparingsaanpak voor bestaande woningen en andere gebouwen. Het is een initiatief van de overheid, bouw-, installatie en energiebedrijven. Het doel is om tot 2020 2,4 miljoen bestaande woningen en gebouwen gemiddeld 20 tot 30% energiezuiniger te maken.
Via voorlichtingsacties en andere activiteiten draagt DELTA bij aan bewuster energieverbruik. Zo vond in 2012 het vervolg plaats op de energiebesparingscampagne ‘Sjaak zoekt Sjakies’, gericht op basisschoolleerlingen. Met de introductie van DELTA Comfort Wijzer, eind 2012, krijgen consumenten op een gemakkelijke manier inzicht in hun energieverbruik,bijvoorbeeld via pc of tabletcomputer. Inzicht in verbruik blijkt vaak een eerste stap op weg naar energiebesparing.
Kantoororganisatie In voorgaande jaren werd de CO2-footprint vastgesteld van de kantoororganisatie van DELTA in Zeeland. Omdat het afgelopen jaar geen wezenlijke veranderingen zijn doorgevoerd is besloten dat in 2012 niet te herhalen, mede in het kader van het geldende sobere investeringsbeleid. Uit voorgaande analyses bleek dat de uitstoot van DELTA 26% hoger ligt dan het gemiddelde (vergelijkbare kantoororganisaties). Voor DELTA geldt dat vooral de factoren vervoer en verwarming bijdragen aan de CO2-footprint. Het gebruik van groene stroom voor de kantoorgebouwen compenseert de relatief hoge uitstoot op het gebied van verwarming en vervoer. Gebruik van auto’s (woon- werkverkeer en dienstkilometers) draagt in belangrijke mate bij aan de CO2-uitstoot. Deze factor blijkt moeilijk beïnvloedbaar door de regionale functie van DELTA en door het niet heel fijnmazige openbaar vervoernet in de regio. Eerder werd een soberder leaseregeling ingevoerd om de milieudruk te verminderen en er is gestart met een experiment om bedrijfswagens en leasewagens op aardgas en elektriciteit te laten rijden.
41
‘Toen kwam de Zêêuw, lei dieken en groef slôôten God zag dat’ goed was, liet ‘em z’n gang dus gaon.’
8|res
tekst: piet brakman | uit: dierbaar polderland foto: slootjes zierikzee
ultaat
Regionaal draagvlak Een goed evenwicht tussen financieel en maatschappelijk resultaat biedt DELTA de beste kans voor een solide positie. Gezond financieel rendement is noodzakelijk om het voortbestaan te garanderen. En regionaal draagvlak bij aandeelhouders, klanten en andere belanghebbenden is voor een onderneming als DELTA, met een sterk regionale binding en in handen van provincie en gemeenten, net zo belangrijk. Op alle niveaus wordt daarom aan dat draagvlak gewerkt.
44
8 | resultaat
Het maatschappelijk resultaat wordt op meerdere manieren zichtbaar. In financieel opzicht zijn er de dividenduitkeringen, in 2012 werd € 40 miljoen betaald aan provincie en gemeenten. Daarnaast sponsort DELTA enkele grotere, regionale evenementen. Het onafhankelijke DELTA Zeeland Fonds stimuleert maatschappelijke samenhang door bij te dragen aan activiteiten op het gebied van kunst en cultuur, natuur en milieu, sport en vrije tijd en zorg en welzijn. Ten slotte investeert DELTA jaarlijks een aanzienlijk bedrag in onderwijsprojecten. Daarbij gaat het vooral om ondersteuning van het academisch onderwijs en het technisch beroepsonderwijs in de regio.
Maatschappelijk resultaat (in €) 2012 2011 2010 Dividend: 40 miljoen 40 miljoen 50 miljoen Investeringen in onderwijs: 500.000,- 500.000,- 500.000,DELTA Zeeland Fonds: 398.326,- 338.200,- 361.380,Sponsoring: 530.000,- 833.700,- 1.107.500,-
Service en kwaliteit Het draagvlak in de regio wordt voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit van de dienstverlening. Tevredenheid over prijs en kwaliteit is de beste basis voor continuïteit. DELTA werkt aan een bovengemiddeld serviceniveau en slaagde erin dat niveau in 2012 te handhaven.
Energie Net als in voorgaande jaren is de ‘switchrate’ laag: DELTA weet zijn klanten vast te houden, minder dan 2% koos een andere aanbieder in 2012. Bij andere aanbieders ligt het aantal overstappers bijna 10% hoger. Aan het einde van het verslagjaar heeft DELTA meer huishoudens als klant dan aan het begin van het jaar, de gunstige tariefstelling en goede service dragen daaraan bij. Dat hoge serviceniveau werd ook in 2012 vastgesteld door bureau Intomart Gfk in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Uit het onderzoek bleek dat DELTA-klanten de dienstverlening beoordeelden met het rapportcijfer 8,2.
45
Multimedia In oktober riep de Consumentenbond DELTA en ZeelandNet voor de 11e keer uit tot beste provider voor internet, bellen en digitale televisie. Sinds februari 2011 is DELTA/ZeelandNet in de zogenaamde Providermonitor van de Consumentenbond de beste aanbieder op het gebied van internet en telefonie, sinds mei 2012 wordt ook digitale televisie in de uitslag meegenomen. Ook uit het eerder genoemde onderzoek van Intomart Gfk bleek service een van onze pluspunten. In dat onderzoek werd onder meer gekeken naar de vriendelijkheid van de medewerker, de wachttijd, de kosten en de manier waarop de klacht werd afgehandeld. Van de 12 aanbieders behaalde ZeelandNet op alle negen gemeten onderdelen de beste score. ZeelandNet kreeg van zijn klanten het rapportcijfer 7,8.
DELTA Zeeland Fonds DELTA is initiatiefnemer van de Stichting DELTA Zeeland Fonds, maar houdt zich verder afzijdig als het gaat om de toekenning van geldbedragen. Van de zeven bestuursleden heeft één een band met DELTA. De andere zes komen uit alle delen van Zeeland en zijn deskundig op tenminste een van de vier aandachtsvelden. Deze aandachtsvelden zijn: kunst & cultuur, natuur & milieu, sport & vrije tijd en zorg & welzijn. Een aanvraag komt voor honorering in aanmerking als het een vernieuwend initiatief is en een structurele bijdrage levert aan de Zeeuwse samenleving. In 2012 werden 90 aanvragen gehonoreerd, in totaal werd een bedrag van € 398.326 uitgekeerd. Donaties DELTA Zeeland Fonds (in €) 2012 2011 2010 Kunst & cultuur: 133.000 131.500 144.880 Natuur & milieu: 32.500 43.500 54.000 Sport & vrije tijd: 139.576 120.000 86.000 Zorg & welzijn: 93.250 87.200 76.500 TOTAAL: 398.326 382.200 361.380
Sponsoring Naast sponsoring van enkele grotere, Zeeuwse evenementen steunt DELTA activiteiten die zijn gericht op twee specifieke groepen: kwetsbare ouderen en jongeren met een beperking. In 2012 werd € 530.000 besteed aan sponsorprojecten, een vermindering ten opzichte van het jaar daarvoor (€ 833.700,-). Dit komt voort uit het sobere investeringsbeleid als gevolg van de matige bedrijfseconomische omstandigheden.
46
8 | resultaat
Evenementen Concert at Sea is een van de meest in het oog springende evenementen die DELTA mede mogelijk maakt. Het festival biedt de onderneming een goede gelegenheid om te laten zien wat het in huis heeft. Op de Brouwersdam in Zeeland, waar Concert at Sea plaatsvindt, is geen enkele voorziening aanwezig. DELTA zorgt voor water, elektriciteit en internet en ruimt na afloop het afval op: multi-utility-dienstverlening bij uitstek. Voor de derde maal werden in 2012 de DELTA Dikke Banden Races gesponsord. De DELTA Dikke Banden Races zijn ‘officiële’ wielerwedstrijden voor kinderen van de groepen vijf tot en met acht van de Zeeuwse basisscholen. Het plaatselijke wielercomité zet een parcours uit van maximaal 500 meter. De bedoeling is om zoveel mogelijk rondjes te rijden. Het DELTA Zeeland Fonds geeft voor ieder kind dat meefietst een donatie. Aan het einde van het fietsseizoen wordt bekeken hoeveel kinderen er hebben meegefietst en hoeveel geld er is opgehaald. Met dit bedrag ondersteunt het fonds het jeugdsportfonds en er worden fietsclinics mee georganiseerd op scholen voor kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Tijdens de vierde editie van de Delta Ride for the Roses brachten de deelnemers ruim € 144.324,66 op. Het geld gaat naar KWF kankerbestrijding. Omdat DELTA de organisatiekosten voor zijn rekening neemt, kan het volledige bedrag worden overgemaakt naar het fonds.
Eén regio, gezamenlijke belangen
Activiteiten voor specifieke groepen In overleg met regionale zorginstellingen organiseerde DELTA in 2012 voor bepaalde groepen bijzondere activiteiten. Zo vonden er in de studio van ZeelandNet in Kamperland kinderspeelactviteiten plaats en werd een rondvaart op de Oosterschelde georganiseerd. DELTA-medewerkers werden als vrijwilligers ingezet. Tijdens het zomerseizoen werd een groep ouderen getrakteerd op een verzorgde boottocht naar Antwerpen.
Dialoog met stakeholders Door het publieke eigendom en het loyale klantenbestand neemt DELTA in Nederland een unieke positie in. Er zijn weinig bedrijven waarbij de binding met de thuisregio zo sterk is. Contacten tussen bedrijf en meerdere groepen belanghebbenden (aandeelhouders, klanten, medewerkers, pers, milieubeweging) vinden voortdurend en regelmatig plaats over tal van onderwerpen en bij tal van gelegenheden.
47
Samen met zijn aandeelhouders heeft DELTA een viertal gezamenlijke doelstellingen geformuleerd. Belangrijke beleidsbeslissingen worden hieraan getoetst. • Marktconform rendement • Bijdragen aan Zeeuwse economie en werkgelegenheid • Bijdragen aan de energietransitie: CO2-neutraal in 2050 • Investeren in Zeeuwse maatschappelijk positie Verantwoord rendement gaat samen met versterking van de economische structuur en regionale werkgelegenheid. Competitieve en onderscheidende dienstverlening moet ervoor zorgen dat klanten DELTA blijven beschouwen als aantrekkelijke leverancier van nuts- en telecomdiensten. Het streven naar een CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2050 en het bieden van maatschappelijke meerwaarde door sponsoring en donaties worden gezien als de belangrijkste niet-economische doelstellingen van DELTA.
In het overleg tussen directie en aandeelhouders stond in 2012 onder meer de herziening van de bedrijfsstrategie hoog op de agenda. Er vonden verschillende vormen van vooroverleg plaats, waaronder 1-op-1-consultatiegesprekken en informatie- en discussiebijeenkomsten. Uiteindelijk resulteerde dat in het strategiedocument, getiteld ‘Zelfstandig en Gezond’ (www.DELTA.nl/ overDELTA). Daarin worden meerdere opties in alle openheid op een rij gezet en afgewogen. Er wordt gestreefd naar een zo breed mogelijk draagvlak voor de strategische keuzes. Mede om die reden werd een viertal informatie- en discussiebijeenkomsten met de lokale en regionale politiek georganiseerd. Daarbij stond het genoemde strategiedocument centraal. Daarnaast werden presentaties gegeven voor gemeenteraden. Intussen voerde Provinciale Staten van Zeeland een eigen discussie over de te voeren aandeelhoudersstrategie. Provincie en gemeentelijke aandeelhouders overleggen in 2013 over de manier waarop zij het aandeelhouderschap willen vormgeven. Op verzoek draagt DELTA daaraan bij door informatie te bieden tijdens een reeks voorbereidende sessies. Op deze manier ontstaat een constructieve samenwerking waarbij alle belangen zorgvuldig kunnen worden meegewogen.
Communicatie gericht op het brede publiek Het Zeeuwse publiek ontvangt informatie over het bedrijfsbeleid, resultaten en actuele ontwikkelingen door onder meer publicatie van een publieksvriendelijk jaarverslag en aparte mvo-verslaglegging. Het drie maal per jaar verschijnende ZEELAND Magazine biedt daarnaast behalve commerciële informatie ook inzicht in andere aspecten van de onderneming, waaronder sponsoring, financiële resultaten en duurzaamheid.
48
8 | resultaat
49
9 | bijlage
Personalia Raad van commissarissen
Directie
Dhr. ir. D. (Daan) van Doorn (1948), president-commissaris Nationaliteit: Nederlandse In functie: 21 juni 2010 Beroep/hoofdfunctie: voormalig voorzitter directie VION Food Group Lopende termijn: 20 juni 2014 Nevenfuncties: lid RvC Brunel International, voorzitter Fundraising Committee Universiteit Wageningen, voorzitter Raad van Advies Science Groep Universiteit Wageningen, voorzitter Producentenorganisatie Nederlandse Mosselcultuur, voorzitter Commissie van Doorn, voorzitter Strategic Board Zuid-West Nederland, voorzitter RvC Rabobank Oosterschelde, lid RvC A-ware Food Group
Dhr. drs. R.J. (Rob) Frohn (1960), algemeen directeur (CEO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 juni 2012, benoemd voor vier jaar Nevenfuncties: lid van de RvC Nutreco N.V., lid van de RvT van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, lid RvC Havenbedrijf Rotterdam N.V. Tevens voorzitter van het Audit Committee van genoemde organisaties. Rob Frohn was tot 1 juni lid van de Raad van Commissarissen bij DELTA. Met ingang van die datum is de heer Frohn benoemd tot CEO. Dhr. drs. F. (Frank) Verhagen RA (1961), financieel directeur (CFO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 februari 2009, herbenoemd voor vier jaar tot 1 februari 2017 Nevenfunctie: lid RvT Admiraal de Ruiter Ziekenhuizen, bestuurslid Werkgeversvereniging WENb
Dhr. drs. ing. J. (Jan) Bout (1946) Nationaliteit: Nederlandse In functie: 1 januari 2011 Lopende termijn: tot eind 2014 Beroep/hoofdfunctie: voormalig bestuursvoorzitter Royal Haskoning Nevenfuncties: lid van de RvC van Ballast - Nedam N.V., lid van de RvC van Brunel International NV, tevens voorzitter van de Audit Committee, lid van de RvC van de Koninklijke Haskoning DHV Groep B.V., tevens lid van de Audit Committee, lid van de RvT van Deltares, tevens lid van de Audit Committee, vice voorzitter van de Comissie Mer, Mede oprichter van Bout & Co Advies Bureau voor samenwerking, voorzitter van de Adviesraad voor duurzame zorg van het UMCN St Radboud, voorzitter van de High Level Groep Exportfinanciering; lid van het Algemeen Bestuur van het Ubbo Emmius Fonds. Dhr. J.G. (Johan) van der Werf (1952), vicevoorzitter Nationaliteit: Nederlandse In functie: sinds 2001 Lopende (en laatste) termijn: 3 juni 2014 Beroep/hoofdfunctie: voormalig lid RvB AEGON N.V. Nevenfuncties: voorzitter RvC Ordina, voorzitter RvT NOS, voorzitter RvC Blauwtrust Groep, vice voorzitter RvT UMC Utrecht, lid RvC De Lotto, lid RvC ONVZ, voorzitter Pensioenfonds Cultuur, lid RvA SVB, vice voorzitter RvT Nederlands DansTheater Dhr. B.P.T. (Peter) de Wit, MA (1949) Nationaliteit: Nederlandse In functie: 1 januari 2011 Lopende termijn: tot eind 2014 Beroep/hoofdfunctie: voormalig President Directeur Shell Nederland B.V. Nevenfuncties: non executive board director Caithness Petroleum, London, lid Raad van Advies van Energy Delta Gas Research (EDGaR)
50
DELTA N.V. | Poelendaelesingel 10 | 4335 JA Middelburg | T +31 (0)118 88 20 00 | F + 31 (0)118 88 21 00 | E
[email protected] | W www.DELTA.nl Ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Middelburg onder nummer 22031457.
tekst: fransisca van vloten | afscheid | uit: de nieuwe zeeuwse nachtegaal | 60 jaar poëzie in het zeeuws tijdschrift 1950-2010 stichting cbk zeeland, middelburg 2010 foto: roggeplaat oosterschelde
‘Maar de zee de zee zit in je bloed je hart slaat het getij’
