A fb . 1. K rabconserven u it v e r schillende w e reld d elen . Op de vo o r grond een a u g u stin u skra b , L ithodes m a ja (L .), s te r k v e rw a n t aan Paralithodes cam tschatica (T ilesius).
mm
mm
Ir. M. M ellem a F o to ’s Bob E n tro p
KRAB ALS VOEDSEL VOOR DE MENS K ra b b en w o rd en in veel p la atsen v an de w ereld als le k k ern ij g ew a ard ee rd , en hoew el de N e d e rla n d e rs n u n ie t b ep a ald een k ra b b e n -e te n d e n a tie vo rm en , k a n m en ook in ons land in veel w in k els k ra b in b lik kopen, en is in som m ige v issersp laa tse n verse N oord zeek rab Cancer pagurus L. v erk rijg b a ar. K ra b k an in veel g ere ch te n k re e ft v e rv a n g e n en is goedkoper d an k reeft. E en n ad eel v an k ra b te n opzichte v an k re e ft is d a t de stu k k e n vlees k le in e r zijn. K ra b v o rm t een gezond voedsel d a t veel eiw it, b e tre k k e lijk veel jo d iu m en ook glycogeen (d ie rlijk zetm eel) b evat. K ra b w o rd t h ie r h e t m eest gegeten in de vorm van k rab co ck tails, k ra b sa la d e s en k ra b m et b ep a ald e.k aassau zen , w a a rv a n recep ten in k o o k b o ek en te v in d e n zijn. V eel k ra b w o rd t door C hinese en Indische re s ta u ra n t in h u n g ere ch te n v e rw e rk t, en in h e t algem een w o rd t h ie r m eer k ra b in re s ta u ra n ts v e rw e rk t dan in de k eu k e n s thuis. EETBA RE K RA BB EN In h e t algem een schijnen alle soorten k ra b b e n te k u n n e n w o rd e n gegeten. Toch is e r in de lite ra tu u r op enige p la atsen sp rak e van giftige k rab b e n . Zo b esch rijft R u m p hius in zijn bo ek ov er de n a tu u r v an A m bon (1705) d a t een v ro u w en h a a r d o ch ter „C ancer N oxius” (w aarsch ijn lijk E riphia sebana) a te n en d a a ra a n stierv en . R um phius h ad d it v e rh a a l ec h te r w aarsch ijn lijk alleen m a a r v an h o ren zeggen en e r is nooit een a n d e r d erg elijk vergiftiging sg ev al g e ra p p o rte e rd . In de om geving v an H aw aï k o m t een gro te k ra b voor die een spons d raa g t, nl. D rom idiopsis, die door de vissers als o n e e tb a a r en zelfs giftig w o rd t beschouw d. E r is ec h te r geen e n k e l verg iftig in g sg ev al van die k ra b bekend . Ook v an h e t e rw te k ra b b e tje (P in n o theres pisu m (L.) (afb. 2) is w el bew eerd d a t h e t g iftig zou zijn. W aarsch ijn lijk zijn e c h te r de v erg iftig in g sv ersch ijn selen daarbij n iet v e ro o rz a a k t d o o r h e t k ra b b e tje , m a a r door de m ossel w a a rin h e t voorkw am . H iero n d er w o rd en enige k rab b e n , geï’ang sch ik t n a a r fam ilie’s, besp ro k en die van b elan g zijn voor de consum ptie. V I T A M A R IN A
Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n ta tie
j a n u a r i 1971 — G e le e d p o t i g e n 17
A fb . 2. H et e rw te k ra b b e tje o f P in n o th eres p isu m ( L .) . E en vo lw a ssen exem p la a r, gezien aan de b o ve n - en onderzijde. N a a r Sch ellen b erg .
LITH O D ID A E De d ie re n die to t deze fam ilie b eh o re n w ord en n ie t to t de ech te k ra b b e n (B ra c h y u ra ) g erekend, m a a r to t een a n d e re su b o rd e v an de tie n p o o tk re e fte n (D ecapoda), nl. de P ag u rid ea , w a a rto e ook de h e re m ie tk re e fte n (P a g u rid a e ) beh o ren . Zij o n d e r sch eid en zich v an de k ra b b e n o n d er an d e re do o rd at zij a c h te r de sc h aren m a a r d rie p a a r looppoten b ez itten en d a a ra c h te r nog een p a a r h e e l k le in e pootjes. V erd er is h e t achterlijf, d a t ev enals bij de k rab b e n , o n d er h e t k o p b o rststu k is te ru g g eslag en , bij h e t w ijfje asy m etrisch van vorm . O p p erv la k k ig gezien lijk en ze op de sp in k ra b b e n (M ajidae) die ec h te r w el tot de ech te k rab b e n b ehoren. In de N oordzee k o m t als v erte g en w o o rd ig er v an de L ith o d id ae de a u g u stin u sk ra b L ith o d es m a ja (L ). v o or (afb. 1). V oor de consum ptie is vooral P aralithodes cam tschatica (T ilesius) van b elan g die v o o rk o m t langs de k u ste n v an h e t n o o rd elijk g ed eelte v a n B rits C olum bia, A laska, de A leoeten, K a m tsja tk a , en N oord Ja p an . De Ja p a n n e rs zijn m e t de v an g st v an deze k ra b b e n begonnen, la te r de R u ssen en na 1941 de A m erik a n en . De vissersboten zijn bij de v an g st v erg ezeld v a n fab riek sschepen w a a rin de gevangen k ra b b e n op zee to t co n serv en w o rd e n v e rw e rk t. (A fb. 1). D e A m e rik a n e n v an g en de „A laska k in g c ra b ” v ee la l in ijzeren kooien
A fb . 3. De stra n d kra b , Carcinus m a enas (L .), h erken b a a r aan de drie sto m p e ta n d en tu ssen de ogen. L a a t ste paar looppoten n ie t verbreed. N aar Knorr. V I T A M A R I N A — Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n t a ti e
j a n u a r i 1971 — G e l e e d p o tig e n 18
A fb . 4. G ew one zw em kra b , P ortunus holsatus (Fabr.). L aatste paar poten ve rb re ed en afgeplat. N aar K norr.
b espannen m e t n ylo n g aas w aa rin vis als lokaas w o rd t gelegd. M an n etjes k ra b b e n m e t een lic h aa m sb ree d te v an m in d er d an 17,5 cm en w ijfje sk ra b b e n w o rd e n w ee r in zee teruggegooid. De Ja p a n n e rs en de R ussen g e b ru ik e n lan g e n e tte n die op de zeebodem w o rd en v e ra n k e rd . D ie n e tte n w o rd en g e b ru ik t in de tijd e n d at de d ie re n v an diep n a a r ondiep w a te r tre k k e n of om gekeerd, w aarb ij zij bij h u n tre k in de n e tte n v e rw a rd rak e n . D oor de in ten siev e v an g st g aat de so o rt in a a n ta l ac h te ru it. In C hili ko m t L ith o d es antarctica Jacq . voor die door de b ev o lk in g in de zom er w a n n e e r de d ie re n zich in ondiep w a te r b ev in d en om te p a re n , w e l g ev an g en w o rd t door een w ijfje sk ra b , die e e rst m e t aas w o rd t gevangen, aa n een to u w g ek n o o p t op de bodem te la te n zakken. A an zo’n w ijfje h ec h te n zich m a n n e tje sk ra b b e n vast, n a een tijd je soms w el 5 of 6 m an n etjes, die boven w a te r er af w o rd en g ehaald, w a a rn a h et w ijfje opnieuw als aas k an w o rd en g eb ru ik t. Deze k ra b w o rd t ook voor een deel in fab riek e n v e rw e rk t. PO R T U N ID A E OF ZW EM K RA BBEN Deze k ra b b e n w o rd e n g e k e n m e rk t door h u n a fg e p latte a c h te rste p a a r p o ten , die als zw em poten fu n g eren . T ot die fam ilie re k e n t m en ec h te r ook de stra n d k ra b , C arcinus m aenas (L.), die ec h te r d it k en m erk m ist (afb. 3). De stra n d k ra b , die in N ed e rlan d zeer algem een is, kom t n ie t alleen aan de E uropese k u ste n voor m a a r ook langs de A tlan tisch e k u ste n v an N oord -A m erik a, w a a r hij „g reen c ra b ” w o rd t genoem d. In
A fb . 5. F lu w e le n z w e m k ra b , P o rtu n u s p u b er L., h e r k e n baar aan de flu w ee la ch tig e beharing op h e t rugschild. L a a tste paar looppoten v e r breed en afgeplat. 6 to t 7 k lein e spitse ta n d en tu ssen de ogen. N aar K norr. V IT A
M A R IN A — Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n t a ti e
f e b r u a r i 1971 — G e le e d p o t i g e n
19
A fb . 6. „B lue crab” o f C allinectes sapidus R athb. va n de A tla n tisch e k u s t van N o o rd -A m e rik a . N aar R athbun.
h e t zuid en v a n E ngeland, in N o o rd -Italië en in de V eren ig d e S ta te n w o rd t d e s tra n d k ra b v e e l gegeten. V anw ege de geringe afm etin g en v a n deze k ra b is ec h te r een groots o pgezette visserij h ie ro p n ie t lonend. V an de an d e re in N ed e rlan d voorkom ende zw e m k rab b en w o rd t de gew one zw em k rab , P o rtu n u s holsatus (F a b r.) (afb. 4) evenals a n d e re P o rtu n u s -so o rte n w el g egeg eten in h e t M idd ellandse Z eegebied, en de flu w ele n zw em k rab P o rtu n u s p u b er (L.) in P o rtu g a l (afb. 5). V an veel m eer belang d an deze so o rten is C allinectes sapidus R athb. (Afb. 6), die de A m erik a n en „blue c ra b ” noem en en die v o o rk o m t langs de A tlan tisch e k u s t v an de V eren ig d e S taten . H et is een b la u w gro en e zw em k rab m e t een breed ru g sch ild m e t opzij een p u n t. Deze soort k an 20 cm lan g w o rd en . A lleen al in h e t gebied v an de C hesapeakebaai w erd in 1961 o n g ev eer 33,5 m illioen kg v an deze k ra b b e n gevangen. V an deze soort h eb b e n de ex e m p la re n die pas v ersc h aa ld zijn, de zogenaam de „so ftc rab s”, een hogere h an d e lsw a ard e d an d ie m e t een h a rd e schaal. K ra b b en die op h e t p u n t sta a n te versch alen , w o rd en d aa ro m le v en d b e w a a rd tot zij v ersc h aa ld zijn. De „soft cra b s” w o rd en in p la tte h o u te n k isten m e t zeegras levend v e rstu u rd en soms in cellofaan v e rp a k t in g e v ro ren . De „ h a rd c ra b s” w o rd en m eestal gekookt en h et vlees w o rd t d an u it de sc h aa l g eh aald en in b u ssen m et g aten v e rp a k t die in v a te n m et ijs w o rd en v e rstu u rd . De „blue c ra b ” w o rd t m a ar w ein ig to t co nserven v e rw e rk t. „S oft cra b s” k u n n e n alleen in de
A fb . 7. „Blue sw im m in g crab” of N e p tu n u s pela gicus (L.) va n de In d isch e en S tille Oceaan. N aar B auchau. V I T A M A R I N A — Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n t a ti e
feb ru a ri
1971 — G e le e d p o tig e n 20
A fb . 8. N o o rd zeekra b of Cancer pagurus L. H et afgebeelde e x e m plaar ve rto o n t een geregene reerde rech ter schaar (A ), die na e n k e le versch a lin g en w eer de no rm ale grootte zal bereiken.
zom er w o rd en gevangen; in de C h esepeakebaai b ed ro eg de v an g st aa n „soft cra b s” in 1961 on g ev eer 1 m illioen kg. De v an g st v an „B lue c ra b s” gesch ied t m e t lange lijnen voorzien v an haken, w a a ra a n aas is bevestigd, die op de bodem liggen. A ls een k ra b h e t aas p a k t tr e k t m en hem om hoog en b re n g t m en hem m e t een sch ep n et in de boot. T egenw oordig g e b ru ik t m en voor de v a n g st ook kooien m e t aas en ’s w in te rs als de k ra b b e n zich op diep ere p la a tse n bev in d en , g e b ru ik t m en een soort dreg voor de vangst. E en a n d e re b elan g rijk e z w e m k rab is N e p tu n u s pelagicus (L .), die in h e t E ngels „blue sw im m ing c ra b ” w o rd t genoem d. Hij k o m t voor in de In d isch e - en S tille O ceaan v an de O ostkust v an A frik a to t T ah iti en Ja p a n . In Z u id -A u stra lië zijn die d ie re n erg ta lrijk . De m a n n e tje s zw em m en veel rond, te rw ijl de w ijfjes m eer in g e grav e n leven. Om deze d ie re n te v an g en g e b ru ik t m en soms een a p p a ra a t d a t de A u stra lië rs jig g e r noem en en d a t lijk t op een soort fietsw iel zonder velg. A an de n a a f w o rd t aas bevestigd en aa n h e t u ite in d e v an de sp ak en b ev in d en zich n a a r b in n e n g eric h te haken. De k ra b b e n k ru ip e n over de h a k e n om h e t aas te b e re ik e n en w a n n e e r de jig g e r d an m e t een ru k om hoog g e tro k k e n w o rd t, b lijv en d e k ra b b e n aa n de h a k e n hangen. In h etze lfd e gebied k o m t S c y lla serrata (F o rsk ) voor die in h olen v an de Mangrovenbossen leeft. D it is de gew one e e tb a re k ra b v an de In d isch e v ism ark ten . V erm e ld en sw a ard is nog d a t aan S c y lla - en aa n P o rtim u sg ere ch te n w el ee n g en e zende w erk in g voor m a la ria p a tië n te n en a s tm a p a tië n te n w o rd t toegeschreven. CA N CRID A E Voor de consum ptie zijn van deze fam ilie slechts de v erte g en w o o rd ig ers v a n h et geslach t C ancer v an belang. L angs de k u ste n v an E u ro p a k o m t de N o o rd zeek rab , Cancer pagurus L. voor. (afb. 8). Deze k ra b k o m t b eh a lv e aa n d e A tla n tisc h e k u st en in de N oordzee ook voor in de M iddellandse Zee en de Z w a rte Zee, ec h te r n ie t in de Oostzee. Hij w o rd t in E u ro p a vrij veel gegeten, m a a r n a a r h e t sc h ijn t n erg e n s V IT A
M A R IN A
—
Z e e b io lo g is c h e
d o c u m e n t a ti e
m aa rt
1971
—
G e le e d p o tig e n
21
A fb . 9. ’’D ungeness crab” o f C ancer m a gister Dana va n de w e s tk u s t va n N o o rd A m erik a . N aar R a th b u n . De so o rten C an cer irrotatus S a y en C ancer borealis S tim p s, a fk o m stig va n de N o o rd a m erikaanse o o stku st lijke n zeer v e e l op de a fgebeelde soort.
to t conserven v e rw e rk t. D it la a ts te is w el h e t geval m et Cancer m a g ister D ana, die in A m erika „D ungeness c ra b ” w o rd t genoem d (afb. 9). Deze so o rt k o m t in N oord A m erik a voor langs de v la k k e zandige k u ste n v a n de S tille O ceaan. In 1961 w erd v an deze k ra b in A m e rik a bijna 15 m illio e n kg gevangen. In C alifornië, w a a r de k ra b b e n veelal m e t b eh u lp v an h a k e n m e t aas w o rd en gevangen, w o rd e n ze m e estal lev en d n a a r de v ism a rk te n g ebracht, te rw ijl de in A lask a g ev an g en „d u n g en ess c ra b ” to t conserven w o rd t v e rw e rk t. D e v an g st geschiedt d a a r in k ooien m e t aas. A an de O ostkust v an h e t noo rd elijk g ed eelte v a n de V eren ig d e S ta te n en a a n de O o stkust v an C anada v in d t m en op ro tsac h tig e g ed eelten de „rock c ra b ” Cancer irrotatus S ay en de „Jo n ah c ra b ” C ancer borealis S tim ps voor, die p la a tse lijk veel w o rd e n gegeten. X A N TH ID A E In Z u id -E u ro p a k o m t E riphia sp in ifro n s (H e rb st) voor die in P o rtu g a l en Italië w o rd t gegeten en p la atselijk zelfs ev en hoog w o rd t g ew a ard ee rd als zeek reeft. E en bijzonder gro te k ra b afkom stig v a n Z u id -A u stra lië is P seu d o -ca rcin u s gigas (L a m ), w a a rv a n h e t ru g sch ild 40 cm b ree d k a n w o rd en en de g ro te sc h a a r een lengte van 44 cm k a n bereik en , te rw ijl h e t gew ich t 14 k g k a n b ed rag en . Deze k rab v o rm t een zeer goed voedsel m a a r w o rd t om dat hij in ta m elijk d iep w a te r (90—450 m ) voorkom t, n ie t veel gevangen.
A fb . 10. De ’’S to n e crab’’, M enippe m ercenaria (S a y ), is een bew oner van de A tla n tisch e k u s t v a n N oord- en M id d e n -A m e rik a . N aar R athbun. V IT A
M A R IN A
—
Z e e b io lo g is c h e
d o c u m e n t a ti e
A fb . 11. Uca tangeri (E y d o u x ) $ , die vooral in P ortugal w o rd t gegeten. K o m t daar, m a a r ook aan de W e sta frikaanse k u s t voor. N aar M onod. m aa rt
1971 —
G e le e d p o t i g e n
22
A fb . 12. M aja squinacLo (H e rb st), een soort die in de A tla n tisch e Oceaan zu id e lijk van B elgië en E ngeland alsm ede in de M id d el landse Zee vo orkom t.
........
,
V .:
' ..
In h e t zuiden van de V erenigde S taten , speciaal in F lo rid a is de ,,stone c ra b ” M enippe m ercenaria (S ay ) v an belang (afb. 10). Deze k ra b b e n w o rd e n nog veel m e t de hand g evangen w aarb ij m en e c h te r m oet oppassen voor de k ra c h tig e sch aren . D e d ie re n leven in holen en tu ssen sten en . In de S araso la b aa i op W e st-F lo rid a g e b ru ik t m en voor de v an g st een ijzeren sta af die m en in de sc h u ilp la ats steek t. De k ra b b e n grijpen zo’n sta a f en la te n die bij h e t n a a r b o v en h a le n n ie t los, zo d at ze op die m a n ier k u n n e n w o rd en gevangen. V eelal b re e k t m en bij de g ev an g en k ra b de re c h te r schaar, die veel g ro te r is dan de lin k e r en h e t m eeste vlees b ev at, e r af, en gooit de k ra b te ru g in zee. N a zo’n v erm in k in g g aa t de o v erg eb lev en lin k e r sch aar groeien to t hij de g ro o tte h ee ft v an de oo rsp ro n k elijk e re c h te r sch aar, te rw ijl e r een nieu w e re c h te rsc h a a r als k le in e sch aar w o rd t teru g g ev o rm d . N a een ja a r h ee ft de k ra b zich zo h e rste ld en kan d an ev e n tu e el opn ieu w g e b ru ik t w o rd e n voor de consum ptie. OCYPODIDAE H ierto e beh o ren de w en k k ra b b e n v an h e t geslach t Uca. De m a n n e tje s v a n d e U caso o rten h ebben een zeer g ro te re c h te rsc h a a r, w aarm ee zij w en k e n d e b ew eg in g en m aken. V an deze k ra b b e n w o rd t die grote sc h aa r g egeten. In P o rtu g a l e e t m en Uca tangeri (E y d o u x ) (afb. 11) en in N o o rd -A m erik a a n d e re U ca -so o rte n . In Ja m a ic a b e s ta a t h e t bijgeloof d at m en doofheid en o o rpijn k a n genezen d o o r p erssap v a n een w e n k k ra b in h e t zieke oor te gieten. M A JID A E OF SPIN K R A B B E N D it zijn k ra b b e n m et in de reg el nogal lange p oten en d ik w ijls een n o g al stek elig ru g sch ild m e t een enigszins drieh o ek ig e vorm w a a rv a n de p u n t n a a r v o re n w ijst. In E u ro p a w o rd t M aja squinado (H e rb st) veel gevangen voor de co n su m p tie (afb. 12). Deze k ra b k o m t in N ed e rlan d n ie t voor, m a a r w el ie ts zu id elijk er, v a n a f B elgië en Z u id -E n g ela n d langs de A tla n tisc h e k u st en in de M id d ellan d se Zee. Zij b ev in d en zich ’s w in te rs in d ie p er w a te r d an ’s zom ers en op h u n tr e k sch ijn en de d ie re n V IT A
M A R IN A
— Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n t a ti e
a p ril
1971 — G e l e e d p o t i g e n
23
zich in g ro te gro ep en te verzam elen, een gew oonte w a a rv a n de v issers g e b ru ik m aken. O verigens w o rd e n de d ie re n ook b u ite n h u n tre k tijd m e t s le e p n e tte n g e vangen. M aja squinado (H e rb st) w o rd t n ie t alleen a a n de k u st gegeten, w a n t hij is b ijvoorbeeld ook in P a rijs w el v e rk rijg b a a r. In de M iddellandse Z ee en bij P o rtu g a l k o m t ook een k le in e re v e rw a n te soort voor nl. M aja verrucosa M iln e-E d w . d ie in Ita lië en P o rtu g a l w el geg eten w o rd t. In A m erik a w o rd e n w ee r an d e re sp in k ra b b e n g e b ru ik t voor de consum ptie. C A L A PPID A E H ierto e beh o ren m e rk w a a rd ig e k ra b b e n m e t een s te rk v e rb re d e h a n d a a n de scharen, zodat de sc h aren erg hoog lijken. In de M iddellandse Zee k o m t C alappa granulata (L ) voor die in die om geving als een le k k ern ij geldt, m a a r n ie t op g ro te schaal w o rd t gevangen. G R A PSID A E H ierto e b eh o o rt de C hinese w o lh a n d k ra b E riocheir sinensis (M iln e-E d w .) (afb. 13) die deze eeuw v a n u it C hina ook E u ro p a w aa ro n d e r N ed erlan d , is b in n e n g ed ro n g en en h ie r als schad elijk geldt. Hij w o rd t h ie r n ie t g eg eten o m d a t hij m a a r w ein ig vlees bevat. In C hina w o rd t deze soort die r ijk is a a n v ita m in e B2 ec h te r v eel gegeten, en geldt d a a r als een le k k ern ij. In h e t h o ofdvangseizoen w o rd e n d e d ie re n zelfs voor een deel ingezouten om te k u n n e n w o rd e n b ew a ard . De C h in ezen g e b ru ik e n ook de g eslach tso rg an en v an die k ra b v o o r h e t m a k en v an le k k ern ije n . D e C hinese w o lh a n d k ra b leeft hoofdzakelijk in zoet w ate r, m a a r p la n t zich v o o rt in zee, w aa r ook de eerste o n tw ik k e lin g p la ats vindt.
A fb . 13. De C hinese w o lh a n d kra b , E rio cheir sinensis M ilne E dw ards, o n tle e n t zijn naam aan de d u id e lijk e beharing bij de scharen. N aar S chellenberg.
E r w o rden nog v ele an d e re k ra b b e n so o rte n gegeten. Z elf h eb ik op v a k a n tie w el gezien hoe k ra b b e tje s die heel w a t k le in e r w a re n d an d e s tra n d k ra b door m en sen w erd en verzam eld voor consum ptie. De bedoelin g v an d it a rtik e l is d a n ook n ie t om een volledige opsom m ing te geven v an de ee tb a re k rab b e n , m a a r om een in d ru k te geven v an de v ersch eid en h eid aa n k ra b b e n die voor m en selijk e co n su m p tie v an b elan g zijn. L IT E R A T U U R B A U C H A U , A. 1966. La vie des crabes. P aul L e c h e v a lie r, Parijs. H A A S .W e rn e r dc, en K N O R R . F re d y . 1965. W as lebt im M eer? F ra n c k h 's c h e V erlag sh an d lu n g , S tu ttg a rt. ID Y L L , P h. D . feb ru a ri 1971. T h e C ra b th a t S hakes H an d s. N a tio n a l G eo g rap h ic , V ol. 139, no. 2. P A X , F e rd in a n d . 1962. M ecrcsp ro d u k te , ein H an d w ö rte rb u c h d e r m a rin e n R o h sto ffe. G eb r. B o rn tra eg er, B erlijn, P R U D 'IIO M M E V A N R E IN E , D r. W. J . W at vind ik aa n h et s tran d ? N .V . W . J . T h ie m e en C ie , Z u tp h e n . S C H M IT H , W aldo L. 1965. C ru stacean s. U n iv ersity of M ic h ig a n Press. Z IM . H e rb e rt S. en IN G L E , L e ster. 1961. N a tu u rg id s voor de Z eekust. J . M . M eu le n h o ff, A m sterd am .
V IT A
M A R IN A
— Z e e b io lo g is c h e d o c u m e n ta tie
a p ril
1971 —
G e le e d p o tig e n
24
