4 A d e s s i u m F o u n dati o n JA A R B e R i C Ht 200 9

4

A d e s s i u m F o u n dati o n JA A R B E R I C H T 200 9

Contributing to Nature and Society

Inleiding

8


Contributing to Nature and Society

Inleiding Met veel plezier presenteren wij u ons eerste jaarbericht. We willen u hiermee een overzicht geven van de voornaamste werkzaamheden van de stichting en van de partners die wij ondersteunen. Daarnaast besteden we aandacht aan onze hoofddoelstellingen, onze manier van werken en onze ambities voor de toekomst. Adessium Foundation streeft naar een evenwichtige samenleving, die wordt gekenmerkt door integriteit, rechtvaardigheid en de balans tussen mens en natuur. Samen met onze partners werken we aan meer transparantie, verantwoording en goed bestuur. Vanzelfsprekend past Adessium Foundation deze principes ook op de eigen organisatie toe.

a d e s s i u m f o u n d at i o n

c o n t r i b u t i n g to n at u r e a n d s o c i e t y

w w w. a d e s s i u m . o r g

10


Dit Jaarbericht presenteert een selectie van partners en hun programma’s. Al deze partners en hun programma’s geven invulling aan de visie en strategie van Adessium Foundation. Het Jaarbericht is geen uitputtend overzicht van alle door Adessium Foundation gesteunde activiteiten en partnerships: in totaal had Adessium Foundation eind 2009 een veertigtal actieve partnerships. Achtergrond Adessium Foundation is in 2005 opgericht door de familie Van Vliet, na de verkoop van een vermogensbeheerbedrijf. De stichting is privaat gefinancierd en wordt door de Belastingdienst als een “algemeen nut beogende instelling” (ANBI) beschouwd. We zijn als stichting lid van twee sectororganisaties, te weten de Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN) en het European Foundation Centre (EFC). Strategie Adessium Foundation onderzoekt voortdurend hoe het maximale sociale rendement gehaald kan worden uit elke gedoneerde euro. Het strategisch kader van de stichting is in 2009 verder aangescherpt. Dit kader biedt richtlijnen voor het verder opbouwen van een portfolio aan programma’s en projecten. Ook biedt het de organisatie zelf houvast en maakt het aan de buitenwereld duidelijk waar de organisatie zich wel en niet mee bezighoudt. Aan het strategisch kader ligt de visie ten grondslag dat een evenwichtige samenleving wordt gekenmerkt door integriteit, rechtvaardigheid en de balans tussen mens en natuur. Adessium Foundation richt zich op vraagstukken van significant maatschappelijk en mondiaal belang. De verantwoordelijkheid nemen voor toekomstige generaties speelt daarbij een belangrijke rol. Adessium gaat meerjarige verbintenissen aan met partners met als doel blijvende sociale verandering te realiseren. Versterken partners Adessium Foundation richt zich vooral op het versterken van partnerorganisaties. Met onze ondersteuning willen we onze partners in staat stellen hun ambities te

realiseren. Deze institutioneel-programmatische aanpak onderscheidt Adessium Foundation van veel andere fondsen die bij voorkeur projecten financieren. We zijn ervan overtuigd dat structurele versterking van partnerorganisaties hen helpt doelmatiger te werken en daadwerkelijke impact te genereren. Strategisch kader Onze huidige strategie bestaat uit drie componenten, die volgens ons onmisbaar zijn voor een evenwichtige samenleving, namelijk:

– – Geïnformeerde Samenleving – – Rechtvaardigheid & Veiligheid – – Natuur & Hulpbronnen Programma’s die in het kader van één component worden gesteund, raken soms ook aan de doelstellingen van een ander component. Geïnformeerde Samenleving De eerste component van onze strategie is gericht op een beter geïnformeerde samenleving. Het uitgangspunt is dat kritische reflectie, debat en tegenkrachten essentieel zijn voor het goed en effectief functioneren van zowel bestaande democratieën als democratieën in wording. Met name toegang tot betrouwbare, onafhankelijke informatie is onmisbaar voor een goed werkende democratie. Informatie is vaak gekleurd of onvolledig. In sommige gevallen is er gewoon te veel informatie om te kunnen verwerken en tot de essentie door te dringen. Binnen deze component ondersteunt Adessium Foundation onder andere het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), een netwerk van ongeveer honderd onderzoeksjournalisten in vijftig landen. Het ICIJ-netwerk probeert de politieke drijfveren te achterhalen die een rol spelen bij grote internationale kwesties, zoals de klimaatlobby. Er wordt ook onderzoek gedaan naar mondiale milieuproblemen, zoals overbevissing van de oceanen en illegale handel in kwik. Het ICIJ is een programma van The Center for Public Integrity in Washington DC.




12


ADESSIUM FOUNDATION ��

Evenwichtige Samenleving: Streven naar integriteit, rechtvaardigheid en balans tussen mens en natuur. ��

Geïnformeerde Samenleving

Rechtvaardigheid & Veiligheid

Natuur & Hulpbronnen

��

��

��

Bevorderen van kritisch debat en waarheidsvinding om de kwaliteit van besluitvorming en het democratisch proces te verbeteren.

Bijdragen aan het goed functioneren van de rechtsstaat en streven naar politieke stabiliteit en veiligheid.

Bevorderen van ‘good business practices’ en een integrale benadering betreffende natuurbescherming en geselecteerde waardeketens van natuurlijke hulpbronnen.

��

��

��

Doelstellingen: • Bevorderen van goed functioneren van bestaande democratieën door het stimuleren van kritisch debat, waarheidsvinding en ‘tegenkrachten’. • Ondersteunen van opkomende democratieën door het stimuleren van kritisch debat, waarheidsvinding en ‘tegenkrachten’.

Doelstellingen: • Bevorderen van respect voor burgerlijke en politieke rechten en het aan de kaak stellen van systematische mensenrechtenschendingen. • Bevorderen van evenwicht in mondiaal politiek systeem door adresseren van factoren die dit in ernstige mate bedreigen (o.a. nucleaire dreiging, verspreiding van wapens, verdeling strategische grondstoffen).

Doelstellingen: • Bevorderen van economische mechanismen voor het verduurzamen van goud, hout en visserij waardeketens. • Behoud van biodiversiteit en verbeteren sociaal-economische aspecten van waardeketens.

Ondersteuning van o.a.: • Organisaties gericht op het delen en uitwisselen van kennis. • Netwerken van mondiaal opererende onderzoeksjournalisten. • Campagnes en lobby. • Think tanks (strategische reflectie en debat). • Civil society en watchdogs.

Ondersteuning van o.a.: • Onderzoekswerk en veldactiviteiten. • Campagnes en lobby. • Beleids- en bedrijvenwerk.

Ondersteuning van o.a.: • Onderzoek en campagnes van mensenrechten en vredesorganisaties. • ‘Fact finding’ en lobby. • Civil society en watchdogs.

��

Focus: vraagstukken van significant maatschappelijk en mondiaal belang, verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties. Aanpak: investeren in programmatisch-institutionele partnerships. ��

Effectieve Filantropie

Compassie Portfolio

��

��

Bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit, effectiviteit en impact van de filantropische sector.

Compassie voor de medemens en zorg voor de aarde.

��

Rechtvaardigheid & Veiligheid Voor een evenwichtige samenleving is een goed functionerend rechtssysteem onontbeerlijk. Mensenrechten moeten worden gerespecteerd en niet systematisch geschonden. Adessium Foundation werkt aan de bescherming van mensenrechten en het tegengaan van schendingen en misstanden door ondersteuning van partnerorganisaties als Amnesty International, Stichting voor VluchtelingStudenten UAF en Human Rights Watch. Ons streven naar een rechtvaardige samenleving krijgt vorm door de inspanningen van onze partners, die zijn gericht op meer respect voor de mensenrechten. Daarnaast steunen wij de bestrijding van destabiliserende factoren die een bedreiging vormen voor de vrede, de politieke stabiliteit en de veiligheid in de wereld. Partnerorganisatie IKV Pax Christi draagt hier op een belangrijke wijze aan bij. In 2009 speelde IKV Pax Christi een essentiële rol bij de ondertekening door Nederland van een verdrag tegen het gebruik van clustermunitie. Clustermunitie is de oorzaak van de dood en verminking van talloze burgers. Adessium Foundation heeft haar steun aan IKV Pax Christi uitgebreid om in te spelen op de huidige bereidheid van prominente wereldleiders om de hoeveelheid nucleaire wapens in de wereld te verkleinen. Natuur & Hulpbronnen Door de snel groeiende wereldbevolking en de opkomst van de middenklasse in zich ontwikkelende landen, ontstaat een toenemende vraag naar natuurlijke hulpbronnen. Als gevolg hiervan wordt de druk op natuur en natuurlijke waarden steeds groter. In dit spanningsveld werkt Adessium Foundation aan de bescherming van kwetsbare gebieden en daar aanwezige biodiversiteit en hulpbronnen. De verduurzaming van een drietal waardeketens, te weten goud, hout en visserij, heeft onze speciale aandacht. Partnerorganisaties die deze derde component vertegenwoordigen, zijn onder andere African Parks, het Wereld Natuur Fonds, Solidaridad en The Borneo Initiative.




14


Additionele componenten Onze activiteiten en financiële steun zijn hoofdzakelijk gericht op de drie hierboven genoemde componenten. Ons strategisch kader voorziet echter in nog twee additionele componenten:

– – Effectieve Filantropie – – Compassie Portfolio Effectieve Filantropie is gericht op verbetering van de kwaliteit, effectiviteit en de impact van de filantropische sector. Met deze doelstellingen houdt het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ECSP) zich bezig. In dit jaarbericht vindt u meer informatie over de doelen en ambities van het ECSP, dat is opgericht door de Erasmus Universiteit Rotterdam en Adessium Foundation. De tweede additionele component, Compassie Portfolio, is ontstaan vanuit de wens van het bestuur van Adessium Foundation om open te staan voor diegenen in onze directe omgeving die steun hard nodig hebben. Binnen dit onderdeel ondersteunt Adessium Foundation een aantal concrete, tastbare projecten naar keuze. Wat veel van deze initiatieven gemeen hebben, is dat ze zijn gericht op het versterken van lokale gemeenschappen en activiteiten in gemeenschapsverband. Een tekenend voorbeeld uit de Compassie Portfolio is de oecumenische gemeenschap Oudezijds 100 in Amsterdam. Dit initiatief, gericht op de opvang van de zwakkeren in onze maatschappij, biedt een plek om te eten en te slapen aan hen voor wie elders geen plek is. En hopelijk de kans een betere toekomst op te bouwen. Belangrijke ontwikkelingen in 2009 Met de oprichting van het ECSP in september 2009, de financiële steun aan het ICIJ, de start van het programma van IKV Pax Christi gericht op mondiale nucleaire ontwapening en de institutionele versterking van African Parks is Adessium Foundation een aantal belangrijke samenwerkingsverbanden aangegaan voor de uitvoering van haar missie en strategie. De stichting heeft in totaal 14,9 miljoen euro aan deze doelstellingen besteed. Ongeveer 63 procent van onze financiële steun had de vorm van institutioneel-programmatische ondersteuning.

Adessium Foundation in 2010 Met dit jaarbericht willen we u niet alleen een goed beeld geven van onze huidige kernactiviteiten, maar ook een indicatie van onze ambities voor de toekomst. Adessium Foundation wil zich verder ontwikkelen als strategische speler binnen de filantropische sector. We zullen onze institutioneel-programmatische benadering nog verder verfijnen, om onze partnerorganisaties zo effectief mogelijk te ondersteunen. Wij vertrouwen er op dat zij hun doelstellingen daardoor kunnen realiseren en blijvende resultaten zullen bereiken. We hopen dat u ons jaarbericht met interesse zult lezen. Bezoek voor het laatste nieuws over de stichting onze website, www.adessium.org. Daar is ook aanvullende informatie te vinden over onze partners en hun programma’s en projecten. We verheugen ons op de verdere samenwerking met onze partners in 2010 in ons streven naar een meer evenwichtige samenleving.

Rogier van Vliet

Pieter Stemerding

Voorzitter Directeur




Inhoud The Center for Public Integrity

21

Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF 25 Amnesty International Nederland

29

IKV Pax Christi

33

Global Witness

37

Solidaridad 41 The Borneo Initiative

45

Wereld Natuur Fonds Guyana

49

Erasmus Centre for Strategic Philanthropy 53 IMC Weekendschool

57

Oudezijds 100

60

20


Gedurende hevige stormen in september 2009 bedekte vijf miljoen ton stof Sydney. Op de foto is de Sydney Harbor Bridge te zien vanuit de North Sydney Pool.

Geïnformeerde Samenleving

The Center for Public Integrity De samenleving heeft niet altijd de beschikking over betrouwbare, onafhankelijke informatie. Informatie is soms bevooroordeeld of onvolledig. In sommige gevallen is er gewoon te veel informatie om te kunnen verwerken en tot de essentie door te dringen. In een geïnformeerde samenleving hebben mensen toegang tot zorgvuldig onderzochte feiten en informatie. Met deze informatie kunnen burgers beter deelnemen aan de samenleving, oorzaken van corruptie aanpakken en overheden en bedrijven verantwoordelijk houden voor hun daden. Het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), een programma van The Center for Public Integrity (CPI), onderzoekt zaken van publiek belang. In 2009 heeft Adessium Foundation institutionele ondersteuning voor een periode van drie jaar toegezegd aan het ICIJ.




22


‘No Stone Unturned’, dat is het motto van het International

The Ujima Project

Consortium of Investigative Journalists (ICIJ). Dit consor-

Hoewel het ICIJ al ruim tien jaar bestaat, kon de organi-

tium werd in 1997 opgericht door het in Washington geves-

satie nieuw leven ingeblazen worden dankzij de steun die

tigde The Center for Public Integrity (CPI). Met een wereld-

Adessium Foundation in 2009 bood. Er is geïnvesteerd in

wijd netwerk van journalisten onderzoekt het ICIJ zaken van

versterking en uitbreiding van het internationale netwerk

publiek belang. Feiten over machtsmisbruik, corruptie en

van journalisten, de website werd verbeterd en nieuwe

fraude worden geanalyseerd en de resultaten via publica-

onderzoeken werden geïnitieerd. Er zijn samenwerkingsver-

ties in kranten, boeken en websites openbaar gemaakt. Het

banden aangegaan met de media in Brazilië, China, India

is in het algemeen belang mensen kennis te laten nemen

en andere landen. Naast uitbreiding van het journalistieke

van het ware verhaal achter besluitvorming die hen direct

onderzoek ging ook het Ujima Project van start. Het Ujima

of indirect treft. Deze overtuiging drijft de leden van ICIJ.

Project maakt een veelheid aan bestaande databases via

Bedrijven en overheden moeten ter verantwoording kunnen

het web makkelijk toegankelijk voor een wereldwijd publiek.

worden geroepen in geval van corruptie, illegale praktijken

Hierdoor hebben journalisten en onderzoekers snel toegang

en ondemocratisch handelen. Dit kan alleen als de burger

tot moeilijk toegankelijke informatie over bijvoorbeeld

beschikt over de juiste informatie.

wapenleveranties en internationale geldstromen rondom ontwikkelingshulp aan Afrika.

Grensoverschrijdende journalistiek De noodzaak voor grensoverschrijdende onderzoeksjourna-

www.icij.org

listiek wordt steeds groter. De globalisering van vele com-

www.publicintegrity.org

plexe kwesties speelt hier een rol. De illegale tabakshandel

www.ujima-project.org

bijvoorbeeld, stopt niet bij de landsgrenzen. ICIJ heeft hier in 2008 en 2009 diepgaand onderzoek naar gedaan. Een team van journalisten uit veertien verschillende landen heeft data verzameld over deze miljardenindustrie. Daarbij kwam aan het licht hoe deze industrie gepaard gaat met georganiseerde misdaad en corruptie, met het ontduiken van belastingen en het aanzetten tot verslaving. In het kader van een ander project zijn klimaatveranderingslobby’s in zeven landen en de Europese Unie bestudeerd. ICIJ heeft gebruik gemaakt van Computer Assisted Reporting (CAR) om te onthullen welke belangengroepen proberen het beleid inzake deze belangrijke milieukwestie te beïnvloeden.

De Braziliaanse president Lula da Silva heeft zijn handen ondergedompeld in olie die recentelijk werd ontdekt voor de Braziliaanse kust. De olie ligt hier zo diep, dat de exploitatie vijf keer meer CO2 uitstoot.

24



Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF Voor een rechtvaardige, veilige samenleving is een goed functionerend rechtssysteem nodig, dat de mensenrechten respecteert. Tot de elementaire rechten van de mens behoren vrijheid van mening en vrijheid van meningsuiting. In veel landen zijn deze vrijheden beperkt. Dit heeft onder andere gevolgen voor wetenschappers. Hun mogelijkheden voor onderzoek en publicatie worden beperkt en soms worden ze zelfs persoonlijk bedreigd vanwege hun werk. Het project ‘Vervolgde wetenschappers’ van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, stelt vervolgde wetenschappers in staat hun academische werk voort te zetten aan een van de tien deelnemende Nederlandse universiteiten. Adessium Foundation ondersteunt het project ‘Vervolgde wetenschappers’ gedurende drie jaar.




26


De Nederlandse Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF

Kennisnetwerk

ondersteunt al meer dan 60 jaar hoger opgeleide vluch-

De eerste twee vervolgde wetenschappers hebben inmid-

telingen en asielzoekers bij hun studie en het vinden van

dels een tijdelijke aanstelling gekregen aan een Nederland-

passend werk. In 2009 ging bij UAF het project ‘Vervolgde

se universiteit. Een van hen is de uit het Midden-Oosten

wetenschappers’ van start. Hiermee wil UAF wetenschap-

afkomstige Ali.1 In zijn eigen land was Ali als onderzoeker

pers die in eigen land vervolgd worden vanwege de inhoud

werkzaam aan een universiteit. Daarnaast was hij politiek

van hun werk, het uiten van hun mening of hun maatschap-

actief. Hij ondersteunde de oppositie in zijn land en maakte

pelijke positie, een tijdelijke werkplek aanbieden in Neder-

dit duidelijk in publicaties. Deze activiteiten hadden tot

land. Het project vraagt aandacht voor academische vrijheid

gevolg dat Ali na een studieverblijf in Europa niet meer

en wereldwijde schending van mensenrechten.

kon terugkeren naar zijn eigen land. Dankzij het project

Tien jaar geleden werd het Amerikaanse project ‘Scholars

‘Vervolgde wetenschappers’ kan hij in Nederland zijn studie

at Risk’ gestart door de universiteit van Chicago. Sindsdien

naar filosofische en ethische aspecten van mensenrech-

is al aan honderden wetenschappers vanuit vele landen

ten voortzetten. Dit academisch werk is belangrijk, maar

in de wereld een plek aangeboden om te werken en te

minstens zo belangrijk is dat hij in staat wordt gesteld te

wonen. Dit maakt het voor deze wetenschappers mogelijk

investeren in het opbouwen van een sterk kennisnetwerk

hun academische werk voort te zetten. Vanuit het gastland

van vluchtelingen uit zijn thuisland. ‘Ik hoop heel snel weer

kunnen zij actief bijdragen aan het bevorderen van vrijheid,

terug te kunnen keren naar mijn land’, aldus Ali. ‘Maar tot

democratie en respect voor mensenrechten in hun vader-

die tijd is het belangrijk dat we als vluchtelingen de actua-

land. Zodra de situatie veilig genoeg is, keren de meeste

liteit in ons land actief blijven volgen en nadenken over de

wetenschappers terug en leveren waar mogelijk een bij-

manieren waarop ons land zich in de toekomst kan ontwik-

drage aan de wederopbouw van hun land.

kelen.’ Nog een voordeel uit het programma ‘Vervolgde wetenschappers’ is volgens Ali dat het verblijf van onder-

Hooggekwalificeerde wetenschappers

zoekers met een islamitische achtergrond aan westerse

In 2008 benaderde Scholars at Risk het UAF met de vraag

universiteiten kan helpen de kloof tussen de westerse en de

of het zich wilde aansluiten bij het initiatief. De organisatie

islamitische wereld te dichten. ‘Door ons werk hier vergro-

was onder de indruk van het werk van het Nederlandse

ten we in het gastland de kennis over onze cultuur. Meer

UAF en besloten werd de krachten te bundelen. In de

kennis betekent ook meer begrip.’

tweede helft van 2009 is door het UAF het project ‘Vervolgde wetenschappers’ in Nederland geïntroduceerd. Tien Ne-

www.uaf.nl

derlandse universiteiten zegden hun medewerking toe. Via

www.scholarsatrisk.org

dit project verbinden zij hooggekwalificeerde internationale wetenschappers aan hun instelling. Het UAF wil jaarlijks vijf tot tien vervolgde wetenschappers helpen aan een tijdelijke werkplek bij een Nederlandse universiteit.

1

Uit veiligheidsoverwegingen wordt hier niet de werkelijke naam van de wetenschapper genoemd.

28



Amnesty International Nederland Respect voor mensenrechten impliceert dat deze rechten niet systematisch worden geschonden. In de Democratische Republiek Congo, gelegen in Centraal Afrika, woedde tussen 1996 en 2002 een oorlog die aan bijna vier miljoen mensen het leven kostte. Op grote schaal werden mensenrechten geschonden. Vele tienduizenden meisjes en vrouwen werden slachtoffer van seksueel geweld, waaronder verkrachting. Ook nu nog, jaren na de oorlog, gaan de verkrachtingen door. Adessium Foundation heeft in 2008 en 2009 het innovatieve mobiele cinema project van Amnesty International gesteund, om bij te dragen aan een veilige leefomgeving voor vrouwen in de Democratische Republiek Congo.




30


Seksueel geweld wordt sinds mensenheugenis overal ter

200 vertoningen hebben meer dan 300.000 mensen de film

wereld ingezet als wapen in oorlogen en conflicten. Het ver-

gezien. De film gaat over seksueel geweld tegen vrouwen en

krachten van vrouwen is voor hen een traumatische ervaring

de gevolgen die het voor de vrouwen heeft. Ook brengt de

en ontwricht een hele samenleving. In de Democratische

film de boodschap dat verkrachting nooit goed te praten is.

Republiek Congo gaat het verkrachten op grote schaal door,

Een belangrijk onderdeel van het project zijn de discussiege-

jaren na de oorlog. De verkrachtingen komen van alle kanten:

sprekken die plaatsvinden voor en na de vertoningen. Direct

zowel soldaten als burgers maken zich er schuldig aan. Het

resultaat van de film is dat een taboe doorbroken wordt en

geweld waarmee de verkrachtingen gepaard gaan, is afgrijse-

verkrachting bespreekbaar wordt. Vrouwen vinden hun weg

lijk. Vrouwen blijven niet alleen getraumatiseerd achter, ook

naar medische, psychische en juridische hulp. Sinds het be-

zijn ze vaak lichamelijk dermate toegetakeld dat ze een lange

gin van de vertoningen zijn 60 verkrachtingszaken voorgeleid.

periode van herstel en veel medische zorg nodig hebben. Als

De helft heeft al geleid tot vervolging van de dader. Vrouwen

ze de verkrachting überhaupt overleven. Schrijnend is dat

die verstoten waren door hun echtgenoot, hebben zich met

de vrouwen na een verkrachting in veel gevallen samen met

hem kunnen verzoenen en zijn teruggekeerd naar huis. De

hun kinderen worden verstoten door echtgenoot en familie.

film werkt ook preventief. Minder verkrachtingen vinden

Zo worden de vrouwen meerdere malen slachtoffer, terwijl

plaats en onder mannen groeit het besef dat het om een

de daders vrijuit gaan. Het ontoereikende rechtssysteem in

serieus misdrijf gaat. Naast de publieke vertoningen werden

de Democratische Republiek Congo maakt dat de meeste

aparte vertoningen georganiseerd voor militairen, jongeren

daders zonder berechting wegkomen. Door met een voorlich-

en stellen.

tingsfilm afgelegen gebieden te bezoeken, maakt Amnesty International het seksuele geweld bespreekbaar. Dit moet

Vervolg van het project

ertoe leiden dat daders vervolgd worden, dat mannen hun

De mobiele cinema in combinatie met de thematisch geleide

verkrachte vrouwen niet langer verstoten en dat (potentiële)

groepsgesprekken blijken niet alleen een innovatief, maar

verkrachters beseffen dat verkrachting een misdrijf is.

ook een succesvol middel te zijn in de strijd tegen verkrachtingen van vrouwen en alle gevolgen ervan. Kennis over

Directe resultaten

verkrachting en de houding ten opzichte van het verkrachten

Amnesty International is een internationale organisatie die

van vrouwen zijn meetbaar positief veranderd. Vanwege de

zich inzet voor naleving van de Universele Verklaring van de

geboekte successen van het project heeft Amnesty Inter-

Rechten van de Mens. Sinds 2008 toert Amnesty International

national besloten hieraan gedurende drie jaar een vervolg

in samenwerking met lokale organisaties met een mobiele

te geven, zodat met de film en de discussies nog eens circa

cinema door de Democratische Republiek Congo. In de

550.000 mensen kunnen worden bereikt.

meest afgelegen gebieden wordt de film Fighting the Silence vertoond. In deze gebieden is het bekijken van een film

www.amnesty.nl

een hele gebeurtenis, waar het hele dorp voor uitloopt. Het

www.ifproductions.nl/fightingthesilence

bereik van de vertoning is daarom groot. Tijdens ongeveer

www.moviesthatmatter.nl

32



IKV Pax Christi Naast haar inspanningen ter ondersteuning van mensenrechtenorganisaties, wil Adessium Foundation een bijdrage leveren aan een evenwichtige samenleving door internationale initiatieven te steunen die zijn gericht op het behouden of bevorderen van de politieke stabiliteit. De stichting ondersteunt daarom de bestrijding van destabiliserende factoren die een bedreiging vormen voor de vrede en veiligheid in de wereld. Partnerorganisatie IKV Pax Christi speelt in dat verband een bijzonder belangrijke rol. Adessium Foundation ondersteunde de clustermunitiecampagne van IKV Pax Christi. Daarnaast heeft Adessium Foundation IKV Pax Christi in 2009 vier jaar ondersteuning toegekend voor een project dat is gericht op wereldwijde nucleaire ontwapening.




34


IKV Pax Christi is een Nederlandse vredesorganisatie die zich

tegen het gebruik hiervan. De doorbraak kwam in 2006. De

internationaal inzet voor vrede, gerechtigheid en verzoening.

mondiale verontwaardiging over het gebruik van cluster-

De organisatie is actief in meer dan 25 (post-)conflictgebie-

munitie door Israel in het conflict met Libanon was groot.

den. In deze gebieden werkt ze samen met lokale organisaties

Op dat moment had IKV Pax Christi voldoende feitelijk

aan oplossingen voor oorlogen conflictsituaties. Wereldwijd

bewijs om effectief een rol te spelen in de strijd tegen deze

is ontwapening een belangrijk aandachtspunt. IKV Pax Christi

wapens. Met Noorwegen als voortrekker werd in 2007 een

was betrokken bij de opstelling van het internationale verdrag

conferentie georganiseerd die werd bijgewoond door 46

waarin in 1997 het gebruik van landmijnen werd verboden. In

landen en diverse organisaties. Er werd afgesproken toe te

de strijd tegen clustermunitie speelde IKV Pax Christi ook een

werken naar een internationaal verdrag tegen het gebruik

bepalende rol. Dit leidde in 2008 tot de aanzet voor onderte-

van clustermunitie. Vier conferenties later hadden inmiddels

kening van de Conventie over Clustermunitie in Oslo, waarin

meer dan 100 landen zich bij het initiatief aangesloten. Eind

het gebruik, doorvoer, opslag en productie van clustermunitie

2008 werd het Verdrag van Oslo door 94 daarvan onder-

verboden wordt.

tekend. Het succes van dit verdrag was mede te danken

Clustermunitie is een gemeen wapen. Hoe ‘slim’ of geavan-

aan IKV Pax Christi. De organisatie zorgde voor voldoende

ceerd de bommen ook gemaakt worden, het is niet te voor-

gegevens en kon de argumenten tegen clustermunitie

komen dat er onbedoelde slachtoffers van de bommen vallen.

onderbouwen met gedegen kennis. Daarnaast heeft IKV

De bom bestaat uit een grote huls waarin tot wel 200 kleine

Pax Christi met succes gelobbyd bij Nederlandse politici,

bommen (submunities) ‘verpakt’ zitten. Deze hulzen kun-

die het gebruik van clustermunitie eerst steunden, maar

nen door vliegtuigen worden afgeworpen of vanaf de grond

vervolgens afkeurden. Ook Nederland heeft het Verdrag van

worden afgevuurd. In de lucht breekt de huls open zodat de

Oslo ondertekend.

kleinere bommen vrij komen. Die bestrijken een gebied met de omvang van een aantal voetbalvelden. In dat gebied loopt

Clustermunitiecampagne

iedereen, zowel tijdens als na een conflict, risico slachtoffer

In 2009 zette IKV Pax Christi zich in om landen die het

te worden. Kinderen zien niet ontplofte submunities vaak

verdrag nog niet ondertekend hadden aan te moedigen dit

voor speelgoed aan, pakken het op en kunnen zo op brute

alsnog te doen. De inspanningen richtten zich ook op het

wijze ledematen verliezen. Boeren kunnen hun land niet meer

zo streng mogelijk maken van de Nederlandse interpretatie

bewerken uit angst op achtergebleven submunities te stuiten.

van het verdrag en toe te zien op de naleving hiervan door

Vele burgerslachtoffers zijn in de loop van de jaren al gevallen

Nederland. Daarnaast heeft IKV Pax Christi in het kader van

als gevolg van achtergebleven onontplofte submunities.

de internationale campagne van de Cluster Munition Coalition met succes gelobbyd voor een verbod op investeringen

Het Oslo-proces

in producenten van clustermunitie.

IKV Pax Christi startte al in 2003 met onderzoek naar het gebruik van clustermunitie. Tegelijkertijd zette de organi-

www.ikvpaxchristi.nl

satie zich in voor het vergroten van draagvlak voor de strijd

www.stopexplosiveinvestments.org

36


Natuur & Hulpbronnen / Geïnformeerde Samenleving

Global Witness Transparantie, verantwoording en goed bestuur zijn onmisbaar voor een evenwichtige samenleving. Deze thema’s komen binnen het strategisch kader van Adessium Foundation dan ook voortdurend terug. Door binnen verschillende takken van de hulpbronnenindustrie, bijvoorbeeld de houtsector, hier aandacht aan te besteden, wil Adessium Foundation bijdragen aan het verhogen van de levensstandaard van gemeenschappen die afhankelijk zijn van natuurlijke hulpbronnen. Ook streeft Adessium Foundation vergroting van de duurzaamheid van de waardeketen na en bestrijding van corruptie en mismanagement. Aan de Britse NGO Global Witness is door Adessium Foundation institutioneel-programmatische ondersteuning toegekend voor een periode van drie jaar, beginnend in 2009. Een deel van de steun wordt besteed aan het verbeteren van de marketing en communicatie van de organisatie, terwijl een ander deel wordt besteed aan inhoudelijke kwesties. a d e s s i u m f o u n d at i o n



38


In een continent als Afrika overstijgt de totale opbrengst

fundamenteel wil veranderen door beleidsmakers te wijzen

van grondstoffen zoals goud, diamanten en hout de inkom-

op alternatieve beheermethoden. Het is met name gericht

sten uit ontwikkelingshulp ruimschoots. Als Afrikaanse lan-

op landen waar nog uitgestrekte bosgebieden te vinden

den hun natuurlijke hulpbronnen goed beheren, zijn ze in

zijn. Een tweede manier waarop Adessium Foundation de

staat de levensstandaard voor de gehele bevolking te ver-

activiteiten van Global Witness ondersteunt, is door via

beteren. Dit zou armoede onder de bevolking verminderen

weten regelgeving de transparantie bij de exploitatie van

en de stabiliteit en veiligheid in dit werelddeel verbeteren.

natuurlijke hulpbronnen te bevorderen.

De realiteit is anders. Het exploiteren van hout en delfstoffen brengt te vaak uitbuiting van de werknemers met zich

Om deze en andere programma’s van Global Witness

mee, verrijking van de producenten en machthebbers en

mogelijk te maken, heeft Adessium Foundation als derde

armoede voor de bevolking. Global Witness onthult corrupte

onderdeel van de ondersteuning een bijdrage geleverd om

exploitatie van natuurlijke hulpbronnen en internationale

de communicatie van de organisatie te versterken. Dit heeft

handelssystemen en initieert acties die een einde maken

Global Witness in staat gesteld om actiever te communice-

aan straffeloosheid en schendingen van de mensenrechten.

ren en met een duidelijker profiel naar buiten te treden. Als direct gevolg van deze ondersteuning is een communicatie-

De controle over grondstoffen leidt regelmatig tot bloedige

manager aangesteld en een communicatiestrategie vastge-

conflicten. Met de handel in deze grondstoffen zijn grote

steld. De website is vernieuwd en uitgebreid. Hiermee is het

economische belangen gemoeid, wat corruptie en misdaad

bereik van de organisatie groter geworden en de basis voor

in de hand werkt. Global Witness, opgericht in Londen in

fondsenwerving verstevigd.

1995, zet zich in om een einde te maken aan deze wantoestanden. Door middel van onderzoek, rapportages en lobby

www.globalwitness.org

brengt de organisatie corruptie aan het licht en bewerkstel-

www.foresttransparency.info

ligt zij beleidsveranderingen. De kracht van Global Witness schuilt in het feit dat de medewerkers van de organisatie zelf onderzoek doen en persoonlijk de gebieden bezoeken waar de onrechtmatigheden plaatsvinden. Op basis van hun bevindingen stellen zij rapportages op. Deze rapportages brengt Global Witness naar de media, waarna wordt gelobbyd om veranderingen tot stand te brengen. Versterking van de organisatie Adessium Foundation ondersteunt Global Witness op drie onderdelen. Allereerst is er de Equitable Forest Policy Campaign. Dit is een programma dat het beheer van bossen

40



Solidaridad Door de snel groeiende wereldbevolking en de opkomst van de middenklasse in landen als Brazilië, China en India, neemt de vraag naar grondstoffen sterk toe. Deze toenemende vraag leidt tot sociale problemen en steeds meer druk op het milieu. Adessium Foundation werkt samen met diverse partners om kwetsbare gebieden en de biodiversiteit en grondstoffen die deze bieden, te beschermen. Een van de partners die betrokken is bij de bestrijding van ecologische en sociale problemen als gevolg van goudwinning, is Solidaridad. Adessium Foundation ondersteunt het goudprogramma van Solidaridad initieel voor een periode van achttien maanden.




42


Solidaridad stimuleert Fair Trade, met als resultaat een

Afrika, Azië en Latijns-Amerika die gebruik maken van veelal

volwaardige handelsketen en eerlijke opbrengsten voor de

primitieve, niet gemechaniseerde winningstechnieken. Deze

producenten van bijvoorbeeld fruit, koffie en kleding. Met

armoedegedreven activiteit wordt, met name in Latijns-

voorlichting aan consument en bedrijfsleven werkt Soli-

Amerikaanse landen, beoefend in gemeenschapsverband. De

daridad aan bewustwording en gedragsverandering met

mijnbouw is voor deze gemeenschappen een bron van extra

betrekking tot gebruik van eerlijke producten. Een relatief

inkomsten, bijvoorbeeld in de periodes buiten het landbouw-

nieuw aandachtsgebied van Solidaridad is de goudmijnbouw.

seizoen. Desondanks is veel kleinschalige goudwinning ille-

Goudmijnbouw heeft verstrekkende gevolgen voor het milieu

gaal, en ook hier is sprake van geweld en intimidatie. Slimme

en de plaatselijke bevolking. Voor de winning van goud wordt

opkopers kunnen mijnbouwers gemakkelijk onderbetalen

kwik of cyanide gebruikt. Beide stoffen zijn enorm schadelijk

omdat deze slecht op de hoogte zijn van de dagprijzen van

voor mens en milieu. Het vele water dat bij goudmijnbouw

het goud op de wereldmarkt.

wordt gebruikt komt als afvalwater, met chemicaliën en al, terecht in grondwater en rivieren. De bevolking, die afhan-

Eerlijke goudwinning

kelijk is van deze bronnen voor drinkwater, krijgt als gevolg

Solidaridad steunt sinds enkele jaren de totstandkoming

van het vergiftigde water te maken met geboorteafwijkingen

van een Fair Trade-standaard voor kleinschalige goudmijn-

en ziektes als kanker. Bij het creëren van een nieuwe mijn

bouw, een initiatief dat wordt geïmplementeerd door haar

worden mensenrechten vaak geschonden. Zodra de mijn

strategische partner, de ‘Alliance for Responsible Mining’. De

in gebruik is genomen, is er regelmatig sprake van geweld.

Fair Trade-meerprijs ligt naar schatting circa 10% boven de

Onder de – overwegend mannelijke – mijnwerkers is het

mondiale goudprijs. Mijnbouwgroepen die het gebruik van

drank- en drugsgebruik groot; het helpt hen het zware werk

kwik vermijden worden via de Fair Trade standaard beloond

vol te houden. Ook trekt de industrie prostitutie aan.

met een ‘Green Premium’. Een systeem van interne admini-

De mijnbouw verwoest het landschap compleet. Ter illustra-

stratie en externe controle moet straks waarborgen dat het

tie: voor de productie van één gouden ring wordt in totaal

verhandelde goud aan de Fair Trade-standaard voldoet.

200 ton aarde verplaatst. De enorme afvalbergen die zo ontstaan zitten vol gifstoffen en vormen nog jarenlang een

Eerlijke sieraden

gevaar voor de volksgezondheid en het lokale leefmilieu.

De volgende stap is om producenten, juweliers en consu-

Van de winsten die de bedrijven in de goudindustrie maken,

menten te interesseren voor het (in)kopen van sieraden

ziet de bevolking weinig terug. Belasting wordt nauwelijks

gemaakt van gecertificeerd ‘eerlijk goud’. De uitdaging is

afgedragen in het land waar het goud gewonnen is.

vooral om grotere marktspelers te interesseren voor het in hun assortiment opnemen van sieraden met het Fair Trade-

Kleinschalige goudwinning

label.

Naast de grote – veelal westerse – bedrijven die goud winnen, wordt ook op kleine schaal goud gewonnen. Er zijn naar schatting dertien miljoen kleinschalige mijnbouwers in

www.solidaridad.nl

44



The Borneo Initiative Naast het ondersteunen van inspanningen gericht op het vergroten van de duurzaamheid van goudproductie, richt Adessium Foundation zich op het verduurzamen van waardeketens binnen de houtindustrie en de visserij. Sinds 2008 verleent Adessium Foundation institutionele ondersteuning aan The Borneo Initiative, een organisatie de het gebruik van gecertificeerd hout en duurzame bosbouw in Indonesië bevordert. Daarnaast richt The Borneo Initiative zich op het koppelen van de vraag naar duurzaam tropisch hardhout op de Europese markt met de aanbieders in Indonesië. De steun van Adessium Foundation wordt tijdens de opstartfase in 2008-2010 gebruikt om zowel in Nederland als in Indonesië de technische- en managementcapaciteit van The Borneo Initiative te versterken.




46


Elk jaar worden in Nederland zo’n vijftig- tot zestigduizend

kosten die gemaakt moeten worden om aan de FSC-

nieuwe woningen gebouwd, en ongeveer half zoveel gere-

voorwaarden te kunnen voldoen. Voor FSC-certificering is

noveerd. Gemiddeld is voor elk van deze woningen onge-

bijvoorbeeld vereist dat de formele en traditionele rechten

veer één kubieke meter tropisch hout nodig, wat een totale

van de lokale bevolking op land en hulpbronnen worden er-

vraag betekent van vijftig- à zestigduizend kubieke meter

kend en gerespecteerd. Het sociale en economische welzijn

tropisch hout. Dit hout komt voor een groot deel uit de bos-

van de bosarbeiders en lokale gemeenschappen dient door

sen van Zuidoost-Azië. Wil onze Nederlandse behoefte aan

goed bosbeheer ook op de lange termijn in stand gehouden

tropisch hout niet leiden tot kaalslag in de bosgebieden in

of verbeterd te worden. Dit laatste kan inhouden dat er

Zuidoost-Azië, dan moet er worden geïnvesteerd in duur-

bijvoorbeeld scholen moeten worden gebouwd of wegen

zaam bosbeheer. The Borneo Initiative heeft zich ten doel

aangelegd. Ook hierin kan The Borneo Initiative door middel

gesteld tussen 2010 en 2014 2,7 miljoen hectare bosgebied

van zijn subsidieprogramma een rol spelen.

om te vormen tot FSC-gecertificeerd bos, voldoende om te voorzien in de vraag vanuit de Nederlandse markt.

Certificering bosgebied Sinds 2008 heeft The Borneo Initiative de basis gelegd voor

Indonesië was ooit bedekt met 100 miljoen hectare aan

een solide organisatie. Er is een subsidiemodel ontwikkeld

bossen. Daarvan is nu nog zo’n 60 tot 70 miljoen hectare

om in fases te komen tot certificering van het immense ge-

over. Als in dit tempo doorgekapt wordt, heeft dit grote

bied, en er zijn fondsen geworven voor de bekostiging van

gevolgen voor de natuur en de lokale bevolking. Daarom

het project. Ook zijn voorbereidingen getroffen om in 2010

stimuleert de Forest Stewardship Council (FSC) sinds

over te kunnen gaan tot een eerste stap in de certificering

begin jaren negentig verantwoord bosbeheer. De FSC stelt

van 600.000 hectare bosgebied. Alle concessiehouders op

wereldwijde standaarden voor bosbeheer op, met daaraan

Kalimantan zijn in kaart gebracht. Groepen die als eerste

gekoppeld certificering. Producenten in Indonesië hebben

in aanmerking komen voor ondersteuning in de FSC–certi-

vooralsnog weinig initiatief kunnen nemen tot certificering.

ficering, zijn gedefinieerd. The Borneo Initiative koppelt als

Gebrek aan kennis, middelen en toegang tot een solide

eerste de westerse vraag naar FSC-gecertificeerd tropisch

netwerk zijn hier onderliggende redenen voor. The Borneo

hardhout direct aan de producenten in Zuidoost-Azië.

Initiative wil het verantwoord bosbeheer in Indonesië een impuls geven en ondersteunt de FSC-certificering van

www.theborneoinitiative.org

lokale producenten.

www.fsc.nl www.duurzamehandel.com

FSC-keurmerk Het werk van The Borneo Initiative bestaat uit kennisoverdracht, maar ook uit ondersteuning bij het concreet oplossen van sociale en milieuproblemen. De bosbeheerders worden geholpen bij het dekken van de (soms hoge) initiële

48



Wereld Natuur Fonds Guyana Verwoesting van de natuurlijke leefomgeving, het stropen van eieren en dieren, en vooral de onbedoelde vangst door vissers hebben geleid tot een aanzienlijke afname van de wereldwijde populaties zeeschildpadden. Vanwege de urgentie van deze problemen en het belang van de kustgebieden van Suriname en FransGuyana voor de schildpadden is besloten om drie jaar lang een beschermingsprogramma te ondersteunen. Voor Adessium Foundation is dit programma een eerste kennismaking met de problemen op het gebied van zee en visserij. Door middel van deze samenwerking levert Adessium Foundation een bijdrage aan het behoud van de biodiversiteit in zee en de bescherming van een van de meest waardevolle zeedieren.




50


Zeeschildpadden zijn grote reptielen, waarvan verschillende

Bijvangst

soorten over de hele wereld worden aangetroffen. De leder-

Het Wereld Natuur Fonds zet zich in om de ernstigste

schildpad bijvoorbeeld, die al 100 miljoen jaar op aarde leeft,

bedreiging van de zeeschildpad in het Caraïbisch gebied

is de grootste en diepst duikende van alle schildpadden.

te bestrijden. Sinds september 2009 werkt het WNF samen

Deze schildpad kan bijna twee meter lang worden. Naar

met de visserijsector van Suriname om het probleem van

schatting legt veertig procent van alle lederschildpadden

bijvangst van zeeschildpadden in kaart te brengen en

zijn eieren op de stranden van Suriname en Frans-Guyana.

methodes te bedenken om dit te voorkomen. Er zijn ge-

Helaas staat het voortbestaan van deze dieren steeds meer

sprekken gevoerd met ambtenaren van het Ministerie van

onder druk. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) spant zich we-

Visserij, eigenaren van visverwerkingsbedrijven en eigena-

reldwijd in voor controle en bescherming van zeeschildpad-

ren en kapiteins van boten met drijfnetten en vis- en gar-

populaties. Het voornaamste doel is menselijke bedreigingen

nalentrawlers. Naar aanleiding van deze besprekingen zijn

van de zeeschildpadden tegen te gaan, zodat de daling van

er samenwerkingsovereenkomsten gesloten om schildpad-

de populatie stopt en hun aantal weer kan toenemen.

vangsten in visnetten te monitoren en te rapporteren, om

In Suriname komen vier verschillende soorten zeeschild-

netten aan te passen om bijvangsten te verminderen, en om

padden voor. Van die groep zijn de populaties reusachtige

aangepaste netten te testen op de gevolgen voor vangsten

lederschildpadden of ‘aitkantie’, zoals de schildpad in het

en leefgebieden. Ook zijn er informatiesheets over bijvangst

land zelf wordt genoemd, en groene zeeschildpadden of

ontworpen, die inmiddels aan boord van een groot aantal

‘krape’ verreweg het grootst, met respectievelijk 6.146

commerciële vissersboten worden gebruikt. Vanaf begin

en 10.850 nesten (geteld in Suriname tussen februari en

2010 zullen onderzoekers aan boord van trawlers onderzoek

augustus 2009) . Onderzoekers die zich bezighouden met

doen naar de bijvangst van schildpadden om de benodigde

tellingen van de lederschildpadden die hun eieren komen

data te verzamelen.

1

leggen op de tropische en subtropische stranden van de wereld, hebben de afgelopen 25 jaar herhaaldelijk alarm

Duurzame leefgebieden

geslagen vanwege de scherpe daling van het aantal dieren.

Het project is nog maar net van start gegaan. Activiteiten

De schildpadden sterven een dramatische dood: ze raken

die op de agenda staan zijn de institutionele versterking van

verstrikt in visnetten en verdrinken, stikken door het eten

lokale natuurorganisaties, ondersteuning van de ontwikke-

van ronddrijvend plastic of worden geraakt door schepen.

ling van duurzame leefgebieden van kust- en visgemeen-

Vaak zijn ze al verloren voordat ze uit hun ei kunnen krui-

schappen en bevordering van duurzame vismethoden.

pen. De nesten worden opgegraven en de eieren worden verkocht als voedsel of afrodisiacum.

1

Definitief technisch verslag STINASU, WWF Guianas, dec. 2009

www.wwfguianas.org/our_work/marine_turtles/

52


Effectieve Filantropie

Erasmus Centre for Strategic Philanthropy Met de oprichting van het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ECSP) wil Adessium Foundation bijdragen aan de bevordering van de kwaliteit, effectiviteit en impact van de filantropie in Europa. Na jarenlange voorbereiding werd het centrum op 23 september 2009 officieel geopend. Tot de voorbereidingen behoorde een in de zomer van 2008 door McKinsey en Adessium Foundation uitgevoerde haalbaarheidsstudie. Tijdens het openingscongres over strategische filantropie werd het ECSP gepresenteerd aan de filantropische en academische wereld.




54


Adessium Foundation was intensief betrokken bij het opzet-

de vraag “Waarom doet men aan filantropie?” maar meer

ten en vormgeven van het ECSP, in samenwerking met de

op de vraag “Hoe kunnen filantropische instellingen (nog)

Rotterdam School of Management en de Erasmus School

effectiever optreden?” Het centrum is opgericht vanuit

of Economics. Samen met deze twee faculteiten, die beide

de overtuiging dat de effectiviteit van spelers binnen de

deel uitmaken van de Erasmus Universiteit Rotterdam, biedt

filantropische sector kan worden vergroot door hun func-

Adessium Foundation aanzienlijke financiële ondersteuning

tioneren te verbeteren en hen te helpen hun doelstellingen

aan het ECSP gedurende een periode van vijf jaar (2009-

strategisch te benaderen.

2013). De kiem voor het ECSP werd gelegd door Adessium Foun-

Kerndoelstellingen

dation. Na de oprichting van Adessium Foundation liepen

Het ECSP is van plan zich met name te richten op het (in-

de oprichters tegen vele vragen op. Hoe vindt een onderne-

tern) functioneren van filantropische instellingen. Het doel

mer zijn weg in de filantropische wereld? Hoe kan worden

is de maatschappelijke doelstellingen van deze instellingen

vastgesteld of met de ambitie ‘goed te doen’ daadwerkelijk

te verbeteren dan wel te optimaliseren. Een van de belang-

effect wordt sorteert en duurzame veranderingen tot stand

rijkste aspecten is professionalisering van de sector met

worden gebracht? In de zoektocht naar betrouwbare ant-

speciale aandacht voor leiderschap, geavanceerde manage-

woorden op deze vragen, bleken er slechts weinig instituten

menttechnieken, goed bestuur, beleid en verantwoording.

te bestaan die onafhankelijk en gedegen advies konden

Naast de focus op het functioneren van filantropische

uitbrengen over de effectieve besteding van de filantropi-

instellingen, houdt het ECSP zich bezig met de effectiviteit

sche euro. Geleidelijk ontstond het idee om de ontwikkeling

van de instellingen. Het ECSP wil de sector helpen te profi-

van strategische filantropie als onderzoeksveld binnen de

teren van, en transparant te communiceren over, behaalde

academische wereld op te zetten en te ondersteunen. De

resultaten en opgedane kennis.

Erasmus Universiteit Rotterdam kwam in beeld. Vier jaar na de eerste gesprekken is het ECSP een feit: een centrum dat

Naast onderzoek en advies biedt het ECSP onderwijs aan.

niet alleen onderzoek doet naar de impact van organisaties,

In 2009 is het eerste keuzevak strategic philanthropy van

maar die aan deze organisaties in de loop van de tijd ook

start gegaan met vijftien studenten. In 2010 worden meer

advies zal gaan verstrekken en hun medewerkers zal oplei-

keuzevakken aangeboden. Uiteindelijk wil het ECSP een

den op het gebied van strategische filantropie.

volwaardige masteropleiding aanbieden. Het team van het ECSP, dat naast een executive director bestaat uit twee pro-

Filantropie in Europa

movendi en een universitair docent, wordt in 2010 versterkt

De Europese filantropiesector speelt een belangrijke rol

met een hoogleraar Strategic Philanthropy. Het is daarnaast

bij het creëren van duurzame resultaten op het gebied van

de bedoeling dat dit jaar een tweede hoogleraar wordt

samenleving, milieu en economie. Stichtingen in Europa

aangesteld.

investeren gezamenlijk meer dan 50 miljard euro per jaar in filantropische activiteiten. Het ECSP richt zich niet op

www.ecsp.nl

56


Compassie Portfolio

IMC Weekendschool Veel vraagstukken waar Adessium Foundation zich mee bezighoudt, zijn langdurig en complex van aard. De stichting wil echter ook ondersteuning bieden aan mensen in de directe omgeving die hulp nodig hebben. Het merendeel van de projecten uit de Compassie Portfolio is gericht op de versterking van gemeenschappen en activiteiten uitgevoerd in gemeenschapsverband. Een voorbeeld van een dergelijk project is de IMC Weekendschool in Rotterdam (Delfshaven). Adessium Foundation steunt dit project gedurende een periode van drie jaar, van 2009 tot en met 2011.




58


Een kind dat opgroeit in een sociaaleconomische achter-

Ook zij moeten immers het kind steunen en stimuleren in

standswijk heeft vaak een minder goede startpositie in

het bezoek aan de Weekendschool.

het leven dan een kind dat opgroeit in een welvarende omgeving. IMC Weekendschool biedt kinderen uit achter-

Follow-uptraject

standswijken de mogelijkheid hun horizon te verbreden en

De nu 17-jarige Marwan1 kwam in 2003 als 10-jarig jochie

hun talenten te ontdekken.

bij de Weekendschool met de droom architect te worden.

Iedere zondag gaan 800 kinderen, verspreid over zeven

Drie jaar lang volgde hij het programma van de Weekend-

Nederlandse steden, naar school: de IMC Weekendschool.

school trouw. In de jaren veranderde hij van een drukke

Eigenlijk geen echte school, zoals een leerling ooit opmerk-

jongen in een bedachtzame, gemotiveerde leerling. Marwan

te, want het draait niet om het leren van lesjes en stilletjes

behaalde zijn Weekendschooldiploma in 2006.

luisteren naar de juf of meester. Op de Weekendschool

Het behalen van het Weekendschooldiploma is een feeste-

gaat het om het ontdekken van je talenten. Aan de hand

lijke gebeurtenis. Het markeert het einde van een periode

van thema’s en projecten maken de kinderen kennis met

van veel leren en ervaren. Maar het betekent niet het

vele beroepen en maatschappelijke thema’s. Gastdocen-

einde van de band met de Weekendschool. Oud-leerlingen

ten uit bedrijfsleven en dienstverlening verzorgen met veel

kunnen doorgaan met het zogenaamde follow-up traject.

enthousiasme en op vrijwillige basis de lessen. Behalve de

Daarin krijgen ze hulp bij het vinden van een stageadres,

theorie is er ook veel ruimte voor de praktijk. Leerlingen

kunnen ze bijles krijgen als ze moeite hebben met een

bezoeken een rechtbank, mogen ‘snijden’ op de afdeling

bepaald schoolvak of worden ze geholpen bij het maken

pathologie van een ziekenhuis en stellen in groepsverband

van een beroepskeuze. Zo blijft de IMC Weekendschool

hun eigen businessplan op in het kader van het vak ‘Onder-

de kinderen volgen en steunen. Omgekeerd streeft de IMC

nemen’. Ook thema’s als solidariteit, respect voor anderen

Weekendschool na alumni voor de klas te krijgen en soms

en omgangsvormen komen aan de orde. Kinderen van de

zelfs les te laten geven.

Weekendschool krijgen zelfvertrouwen en vinden meer dan eens richting voor hun toekomst.

Marwan is inmiddels alumnus en enorm betrokken en actief met de school bezig. Hij heeft veel ambitie en weet de juiste

Gemotiveerde leerlingen

kansen te grijpen. Hij is lid van de alumniraad en ontwikkelt

De Weekendschool is voor leerlingen van tien tot veertien

mee aan de website voor het follow-up traject. Als alumnus

jaar oud. Het niveau van de leerling maakt niet uit en vari-

benut hij zijn kansen en geeft hij de Weekendschool veel

eert van vmbo-kader tot gymnasium. Het zijn allemaal zeer

terug.

gemotiveerde leerlingen, die hun zondag graag besteden aan het ontdekken van nieuwe dingen. Want vrijblijvend is

www.imcweekendschool.nl

het niet. Van de kinderen wordt verwacht dat ze de discipline opbrengen om iedere week naar de Weekendschool te komen. Van hun ouders wordt ook een bijdrage verwacht.

1

Om privacyredenen is de naam “Marwan” gefingeerd.

60


Compassie Portfolio

Oudezijds 100 Oudezijds 100 is een voorbeeld van een initiatief gericht op hen die het meest hulpbehoevend zijn. Dit opvangcentrum is gelegen aan een gracht in het hart van de Amsterdamse Wallen. Het is bedoeld voor mannen, vrouwen en kinderen die via de reguliere kanalen geen hulp meer kunnen krijgen. Waar nodig worden medische en psychologische zorg, hulp bij schulden en zelfs tijdelijke woonruimte aangeboden. De historische panden van Oudezijds 100 hebben continu onderhoud nodig. Gebouwen die niet goed worden onderhouden, raken in verval. Op de lange termijn brengt dit fors hogere kosten met zich mee. Om dat te voorkomen heeft Oudezijds 100 een onderhoudsfonds opgericht. Adessium Foundation heeft in 2009 een financiële bijdrage aan dit fonds geleverd om de organisatie een gezonde financiële basis te geven.

Geïnspireerd door het christelijk geloof begonnen Rolf and

meisje tussen de ‘gasten’ is opgegroeid, zo groeien ook haar

Georgine Boiten in de jaren vijftig van de vorige eeuw met

kinderen op in de gemeenschap. De opvang bestaat niet

kleinschalige opvang op Oudezijds 100. Doel van de oprich-

langer uit één pand, maar is verdeeld over twaalf panden,

ters was om als geestelijk verzorgers midden in de wijk te

waaronder twee boerderijen in Friesland. Circa dertig vrij-

wonen waar ook hun gemeenteleden woonden. Vanuit de

willigers wonen bij de stichting en verlenen professionele

oorspronkelijke studentenwoning van Rolf Boiten groeide

zorg. De medische post draait op volle toeren. Naast dat

Oudezijds 100 uit tot een vluchtoord voor de zwakkeren in

mensen een tijdelijk (t)huis wordt geboden, biedt Oudezijds

onze maatschappij. Waren dat eerst veelal de arme arbeiders,

100 ook ambulante zorg. “Het belangrijkste wat wij hulp-

later kwamen daar gastarbeiders, drugsverslaafden, mensen

vragers geven, is de opname in het grotere geheel”, aldus

zonder verblijfstatus en prostituees bij. In de loop der jaren

Lyke Florentinus-Boiten. “Door deel uit te maken van onze

groeide de opvang van Oudezijds 100 steeds verder uit.

gemeenschap, waarin ieder een eigen taak heeft, krijgen

Nieuwe panden werden aangekocht, de hulp werd gepro-

mensen weer structuur in hun dagelijks leven. Ze leren goed

fessionaliseerd en in 1983 werd een medische post aan de

met anderen om te gaan en ze ontdekken wat ze voor een

dienstverlening toegevoegd. Steeds meer vrijwilligers zetten

ander kunnen betekenen. Dat kan soms al in heel kleine

zich in voor de organisatie. Het beginsel blijft: de deur staat

dingen zitten. Bijvoorbeeld in het koken van een maaltijd of

voor iedereen open. Letterlijk: de deur van Oudezijds 100 staat

het hakken van haardhout. Als ze merken dat wat zij doen

daadwerkelijk de hele dag open voor iedereen die, op wat

anderen blij maakt, krijgen ze vanzelf een gevoel van eigen-

voor manier dan ook, hulp en ondersteuning nodig heeft.

waarde.” Oudezijds 100 biedt op deze manier de hulpvrager een startpunt om het eigen leven weer vorm te geven. De

Tijdelijk (t)huis

ervaring leert dat veel oud-hulpvragers hun leven weer goed

Inmiddels wordt Oudezijds 100 met bezieling geleid door

op de rit weten te krijgen. En wie het niet redt, kan altijd

onder meer een van de dochters van de oprichters. Samen

terugvallen op de hulpverlening van Oudezijds 100.

met haar echtgenoot Rik Florentinus woont en werkt Lyke Florentinus-Boiten in Oudezijds 100. Zoals zij zelf als klein

www.oudezijds100.nl

Colofon

Redactie: Adessium Foundation Ontwerp: Homemade Cookies (Cookies.nl) Stichting Adessium Foundation

Beeld:

Postbus 76, 2810 AB Reeuwijk

Binnenzijde omslag: Adessium Foundation

Tel +31 182 308450 Fax +31 182 308499

Pagina 20: Quentin Jones, courtesy of Fairfax Media.

Kamer van Koophandel nr. 24.38.02.61

Pagina 23 linksboven: Guardia di Finanza

www.adessium.org

Pagina 23 rechtsboven: Gendarmeria Argentina

Pagina 23 onder: Ricardo Stuckert/PR

Publicatiedatum: mei 2010

Pagina 24: Thomas Dworzak/MAGNUM/Hollandse Hoogte

Inhoud © Adessium Foundation 2010. Alle rechten voorbehouden.

Pagina 27 linksboven en rechts: Universiteit van Amsterdam

Ontwerp © Homemade Cookies 2010. Alle rechten voorbehouden.

Pagina 27 linksonder: UAF Pagina 28 en 31: Ilse van Velzen, IFPRODUCTIONS

Disclaimer

Pagina 32 rechtsboven en onder: Simon Conway

In dit jaarbericht vindt u informatie over de activiteiten van Adessium

Pagina 32 linksboven: DCA Archive

Foundation. Adessium Foundation kan er niet voor instaan dat de

Pagina 33 boven: CMC

verstrekte informatie volledig juist, compleet en actueel is. Adessium

Pagina 35: Sasko Lazarov/Photocall Ireland

Foundation aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor

Pagina 36 en 38: Global Witness

schade in welke vorm of omvang ook, ontstaan door gebruikmaking

Pagina 40 en 43: Adessium Foundation

van, dan wel het vertrouwen op de verstrekte informatie. Aan de

Pagina 44 en 47 onder: A. Christy Williams/WWF-Canon

verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Pagina 47 boven: Alain Compost/WWF-Canon

Op de inhoud en vormgeving van dit jaarbericht rusten intellectuele

Pagina 48 en pagina 51 boven: Shutterstock

eigendomsrechten van Adessium Foundation en van derden. Het is

Pagina 51 onder: Renatura, www.renatura.asso.eu.org

daarom niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Pagina 52 en 54: Michelle Muus

van Adessium Foundation (onderdelen van) het jaarbericht elektronisch

Pagina 56 boven en pagina 58: IMC Weekendschool

of op andere wijze te kopiëren, openbaar te maken en/of wijzigingen in

Pagina 56 onder: Emile van Lint

(onderdelen van) het jaarbericht aan te brengen.

Pagina 61: Oudezijds 100

68


68


4 A d e s s i u m F o u n dati o n JA A R B e R i C Ht 200 9

Recommend Documents