3487

LENTE EDITIE 2011

infoblad van NATUURPUNT Afdeling HASSELT-ZONHOVEN maart * april * mei * 2011 * jaargang 10 * nummer 1 www.natuurpunthasseltzonhoven.be België - Belgique Afgiftekantoor 3500 Hasselt PB 3500 Hasselt 1 P509241 Mailcenter 12/3487

Icarusblauwtjes - Foto: Kim Windmolders

V.U. : Jos Coteur Spoorwegstraat 159 3500-HASSELT

Bio-eetfestijn mét respect voor de natuur

Bij deze nieuwe Lente-editie

Beste natuurvrienden, lieve mensen, Nu de lente voor de deur staat ontgaat het onze spiedende ogen niet dat er in de natuur weer een bruisende activiteit ontluikt, die heel ons blikveld in de mooiste tinten kleuren zal. Nieuwe jonge scheuten, kale takken die weer groen worden aangekleed, vangen onze aandacht. Ook in onze vereniging meldt zich op bestuursvlak een transformatie aan. Over heel korte tijd, meer bepaald op de Algemene Vergadering van 26 maart 2011 zal meer dan een tip van de sluier worden opgelicht. Ook worden die dag de verwezenlijkingen van het afgelopen jaar besproken en krijgen de natuurpunters van Hasselt-Zonhoven de marsrichting aangegeven voor de nabije toekomst. Uiteraard zullen er dan ook mensen in de bloemetjes worden gezet, anderen met groot trommelgeroffel worden binnengehaald! Wellicht weet u het al dat aan onze vergadering dit jaar een Bio-eetfestijn wordt gekoppeld. Maar daarover verneemt u verder nog wel meer. Mis het allemaal niet! Zorg dat je erbij bent! Bij gelegenheid zien we elkaar onder een stralende zon of onder een wolkenloze sterrenhemel bij een van onze activiteiten? Tony Froyen, namens de Werkgroep Redactie

(H)eerlijke verwennerij met biologische producten Zaterdag 26 maart om 18 uur Ontmoetingscentrum Sint-Katarina Nicolaas Cleynaertslaan Hasselt

SCHRIJF JE NU IN! MENU Aperitief#met#knabbeltjes

Hoofdgerecht:# Menu#A:##Vegetarisch#(10€) Seitanstoofpotje#in#zoet-zuursausje of Menu#B:#Vis#(13€) Tongrolletjes#in#preisaus

Ultieme mogelijkheid tot telefonische inschrijving tot 23 maart 23u. 59! Tony Froyen: 0475/35 83 26; indien mogelijk graag mailbevestiging: [email protected] Betaling ter plaatse.

Met#buffet#van: Gewokte#seizoensgroenten Gebakken#patatjes#met#kruiden Salade Rijst Verrassingsdessert

Keuken van "De Levensboom"

De scepter doorgeven: JOS & JOHAN Sinds de fusie van Natuurreservaten en De Wielewaal tot Natuurpunt in 2001 hebben Jos Coteur en Johan Royeaerd de afdeling getrokken. Jos als voorzitter, extern visitekaartje, verantwoordelijke voor het binnenhalen van de meeste van onze centjes en als locomotief van de werkgroep natuurbeheer. Johan als ondervoorzitter en secretaris, als centraal draaipunt voor de hele interne afdelingswerking: van vogelwerkgroep naar natuurstudiegebeuren (de SAP-werking), van redactie tot activiteiten (wandelingen, cursussen, reisjes...) Er is in die tien jaar veel gebeurd. We gaan het niet opsommen: wie de Paalstenen al die jaren gevolgd heeft zal het weten, wie geregeld mee op trot ging met de vele activiteiten weet het ook. Maar zoals een goed president ook niet meer dan twee termijnen van enkele jaren op post blijft en dan de leiding doorgeeft, geven nu ook Johan en Jos de scepter door aan een nieuwe generatie. We zijn blij dat we binnen onze afdeling, die inmiddels meer dan 1000 leden telt, veel actieve vrijwilligers hebben. Veel jonge mensen ook, die allen graag hun steentje bijdragen om de werking verder te zetten.

Wie concreet welke taak overneemt, dat vernemen jullie op de Lokale Algemene Vergadering, die plaats grijpt op zaterdag 26 maart en die trouwens door een leuk en lekker etentje gevolgd wordt (zie elders in deze Paalsteen). In de volgende Paalsteen komt er alvast een overzicht van ons vernieuwd bestuursgroepje. Niet dat Jos en Johan plots verdwijnen: ze blijven nog een vol jaar van op de tweede lijn de nieuwe mensen ondersteunen en opvolgen, ook binnen het bestuur. Dat maakt ook dat de vele kennis en ervaring die Johan en Jos in die hele periode hebben opgebouwd, nu stap per stap kan worden doorgegeven aan de nieuwe mensen. Het wordt ongetwijfeld een boeiende tocht samen en we zijn er rotsvast van overtuigd dat de hele oefening de werking en uitstraling van onze afdeling enkel zal verstevigen. We hopen dat ook jullie allen mee verder bouwen aan meer natuur voor iedereen. Wij willen Jos en Johan nu al bedanken voor hun inzet en hopen dat we - ondanks hun stap opzij - nog lang van hun expertise en gezelschap mogen genieten.

Wielewaal Foto: Hubert Lehaen

IN DE KIJKER

In deze nieuwe rubriek willen we ons eerste slachtoffer, Natalie Henseler, een niet zo nobele onbekende binnen de actieve kern van Natuurpunt Hasselt-Zonhoven in de schijnwerpers plaatsen. Op de madammenvergadering van 18 februari mocht ze om 19.28 u. van wal steken met haar antwoord op de eerste vraag uit ons repertoire: Wat is je huidige functie binnen NP-HZ en wat betekent dat concreet voor jou? Ik zorg voor het secretariaat en verzorg samen met de penningmeester ook de rapporteringen van de Afdelingsfinanciën. Mijn kennis en ervaring van administratief – financiële – en organisatorische aspecten waren hierbij een pluspunt. Hierdoor heb ik ondertussen een heel goede kijk op de wijze waarop zo’n afdeling functioneert. Wat is je vroegste groene herinnering? Toen ik een jaar of 7, 8 was, genoot ik er enorm veel van om buiten te spelen, in bomen te klimmen, boomhutten te bouwen en hele dagen te ravotten in de bos- en vijvergebieden van HouthalenOost, waar ik opgroeide. Alle zomers waren voor mij één natuurbeleving en in de winter duffelden we ons dik in en waren we voor dag en dauw al op pad. Samen met mijn broer schreef ik een briefje voor onze nog slapende ouders – zo van: wij zijn naar daar of daar – en terug om 2 uur. We waren weg voor ze wakker waren en we kwamen terug als het middageten op tafel stond. (glimlach)

NATALIE HENSELER

Hoe ben je bij Natuurpunt verzeild geraakt? Dat is een heel lang verhaal – Zoals je al weet had ik al sinds mijn kinderjaren interesse in de natuur – en begin jaren 90 leerde ik viavia iemand kennen die een fietstocht in Noord-Amerika wilde organiseren. Samen met nog 21 andere mensen fietsten we in '94 over de prairie van Minneapolis naar Denver: 3000 kilometer! Alle andere aanwezige mensen in de groep waren eigenlijk heel fervente natuurbeschermers en actief in een natuurvereniging die

toen nog Natuurreservaten heette – Natuurpunt bestond nog niet – en dat was mijn eerste contact met mensen, die waar we ook kwamen, alles kenden van planten, van dieren en vogels en van weet ik welke diersoorten allemaal, waar ik het bestaan nog niet eens van kende. Na dit eerste contact heb ik me onmiddellijk lid gemaakt - dus vanaf '94 - en toen deze vereniging later Natuurpunt werd ben ik alsmaar meer geïnteresseerd geraakt in die organisatie. Sinds wanneer ben je lid van Natuurpunt? Na mijn studententijd, mijn verblijf in het buitenland en na wat internationale omzwervingen werd ik vanaf 2003, toen ik opnieuw in Limburg kwam wonen, actief lid van NP. Wat motiveert je om bij onze vereniging te zijn? Proberen bij te dragen aan een wereld waarin er meer respect en begrip is voor de natuur is mijn motivatie. Ook om de mensen opnieuw dichter bij de natuur te brengen – om het anders te zeggen – om natuur en mens weer met elkaar te verbinden. Wat zou je nog graag gerealiseerd willen zien binnen onze afdeling? Dat we nog meer mensen in de grote omgeving rond Hasselt enthousiast kunnen maken voor de natuur in de eigen streek en omgeving, het behoud van wat ons nog rest aan natuur, om de opkomst op onze activiteiten die we organiseren flink op te krikken, en dat de Hasselaren de natuur echt in hun hart gaan dragen. Natalie, wat is je natuurervaring van de hoogste orde? Als fervent wereldreizigster zou ik allerlei wilde verhalen kunnen vertellen over hoe fantastisch het was toen ik over de prairie van Noord-Amerika aan ’t fietsen was of over hoe geweldig ik het vond om ’s nachts in mijn slaapzak in de Australische woestijn te staren naar een prachtige sterrenhemel. Maar dichter bij huis kan ik natuurlijk ook vertellen over de

prachtige concerten van vroedmeesterpadden op het kerkhof van Grootloon. Samen met enkele fervente natuurpunters inventariseren we al een aantal jaren deze fantastische, heel erg charmante, kleine paddensoort. Onder een sprankelende sterrenhemel, op een mooie maanverlichte zomeravond, met een goed glas wijn, picknickend op een godverlaten kerkhof, met een aantal enthousiaste mensen, samen luisterend naar hun meerstemmig concert – een sublieme ervaring! Welke vraag waarop je dolgraag zou willen antwoorden hebben we je nu niet gesteld en wat is daarop je antwoord? Heb je een ‘lievelingsdier’, wat is volgens jou het tofste, bijzonderste, knapste dier dat we hier in ons eigenste HasseltZonhoven kunnen terugvinden? Hiervoor zijn er natuurlijk heel wat kandidaten! Maar ik kies voor een echte ‘prins’ : onze Boomkikker !! Kom op vrijdag 6 mei om 20.30 u. zeker eens mee om deze knappe ‘prinsen’ en hun prachtige concert samen met mij te ontdekken (voor meer info zie onze website)! Zo lezers, bij deze hebben we Natalie het hemd van het lijf gevraagd en ze mocht van ons er tevens nog een schepje bovenop doen. Wie nu nog blinde vlekken bespeurt in dit groots, groen profiel kan best hier of daar, links of rechts, zo langs de neus weg, op een receptie of een wandeling, naar visie of antwoord hengelen op die eigenste, prangende vraag, zodat niemand nog op zijn honger blijft zitten! Natalie bijt niet – ze is altijd aanspreekbaar – en leent je steeds een luisterend oor!

Vierdaagse naar

Het eerste reisje voor dit jaar brengt ons naar andersoortige landschappen dan we gewend zijn. We trekken westwaarts, naar zee. Niet de overvolle Belgische kust, maar net ten zuiden daarvan: de noord Franse kust, met z’n steile kliffen, zandbanken, brakke Foto: Vincent Desjardins http://creativecommons.org/licenses/by/2.0/deed.en moerassen, oude binnenduinen en bunkers. Maar ook met mossels, bruinwieren, noordse stormvogels of schuin gewaaide bomen. We gaan er vier dagen rond struinen en tussendoor genieten van uitwaaien, van golven, van opkomend groen.

La Côte d’Opale 9-12 april 2011

De Côte d’Opale is de naam van de kuststreek in het noordwesten van Frankrijk. Goeddeels ligt die tussen Calais en Boulogne. De streek wordt gekenmerkt door een golvend landschap, dat vooral uit kalksteen bestaat. Door het in cultuur te brengen is het een bijzonder vruchtbaar gebied. Her en der zijn gelukkig nog stukjes natuur bewaard gebleven, vaak trouwens waar teveel bunkers stonden om akkercultuur toe te laten.

Het is vroeg op het voorjaar en dus zullen er nog niet veel plantjes wakker zijn. Maar hazen of reeën in de binnenlanden, of meeuwen en scholeksters op de kustlijn: die zijn er genoeg. Het hele infopakket kan iedereen inmiddels op de website vinden. op het programma staan onder andere het prachtige Platier d’Oye (iets als het Zwin), een wandeling over de kliffen zuid van Cap Gris Nez, het rijkste kustmoeras van NWFrankrijk in Wissant, de omgeving van de hoge Mont de Couple, de rotskust te Audresselles, de binnenlanden van Cap Blanc Nez, maar ook de prachtige duinen en het estuarium van de Slack en zelfs de wondere wereld van de haven dan Dunquerke. Heel wat afwisseling dus, met ongetwijfeld hele mooie landschappen, leuke waarnemingen en lekkere Ricard tussendoor… De deelnameprijs voor deze vierdaagse is € 205/p. In dit inschrijvingsgeld zitten o.m. de overnachtingen met ontbijt, de warme maaltijden en wat onverwachtse dingetjes tussendoor… Wie nog mee wil dient wel per kerende iets te laten weten aan Johan Royeaerd (0486 031 131) zodat kan gekeken of er nog plaats is in het hotelletje. Voor slechts deeltijds mee zou willen: dat is ook mogelijk, maar laat dan ook heel snel iets horen aan Johan.

Wij delen in de rouw van Kim Windmolders en Katrijn Maes bij het overlijden van hun vader en schoonvader Firmin Windmolders. Geboren op 22 november 1947 te Herk-de-Stad en na een langdurige ziekte overleden op 20 December 2010 te Hasselt.

3

REISJES 3 REISJES JUNI & JULI JUNI & JULI

Vierdaags reisje tijdens het Hemelvaartweekend naar La Côte de Moselle in de Franse Lorraine: 2-5 juni 2011 Het traditioneel reisje tijdens het Hemelvaartweekend brengt ons dit keer naar de meest indrukwekkende natuurgebieden langs de Moezel in de Franse Lorraine. Vorig jaar verkenden we de beste reservaten langs de Maas. Toen viel Hemelvaart ook laat in het voorjaar. Dit jaar is dit nog later, of dus ideaal voor kalkplanten, voor vlinders, voor libellen e.d. Van donderdag 2 t.e.m. zondag 5 juni verkennen we de wijde omgeving van Pont-à-Mousson. We bezoeken onder andere de kalkgraslanden van Arnaville en Waville, met ontzettend rijke flora en fauna. We struinen rond op het lappendekenreservaat van Jézainville. We verkennen de vallei van de Esch, met zijn slingerende loop doorheen het groene landschap en met zeer veel libellen. We trekken ook de omringende bossen in en misschien komen we nog wel op onbekende natuurterreintjes terecht? We verblijven in Pont-à-Mousson. In de loop van april zal het volledige infopakket op onze afdelingswebsite terug te vinden zijn. Het wordt eveneens naar alle geïnteresseerden doorgemaild. De prijs zal € 205 zijn, halfpension. Wil je nu reeds inschrijven, dan kan dat door een seintje te geven aan [email protected] of op 0486 031 131.

In de Pinkstervakantie naar de Hoge Vogezen en de Elzas: 1014 juni 2011 Pinksteren, tien dagen na Hemelvaart, valt dit jaar dus bijzonder laat. Of beter bijzonder goed, toch voor planten en dieren, midden juni. We combineren dit jaar twee topregio’s: les Hautes Vosges en l’Alsace, althans le Haut Rhin. Omdat beide regio’s niet bij de deur zijn (zo’n 500 km.) maken we er een vijfdaagse van: van vrijdag 10 juni t.e.m. dinsdag 14 juni. Maar ook hier is het geen probleem om slechts een deel van dat reisje mee te maken (mits duidelijke afspraken). Daar we twee regio’s aandoen, verblijven we ook in twee hotels. De Hoge Vogezen hebben een deels Alpijns karakter: hoge, schrale, zure graslanden met naakte rotsen; verlandende moerassen met hoogveensoorten; imponerende bossen met tot meer dan 200 jaar oude naaldbomen; gewoonweg prachtige wandelingen met slingerende paadjes. Een immense natuur, dat zal duidelijk zijn. Van de Elzas doen we zowel het deel dat aansluit bij de Hoge Vogezen, waar we onder andere Munsterkaas gaan proeven, maar ook de Europees beschermde kalkgraslanden tussen de wijngaarden. En dat betekent overdag orchideeën en speciale vlinders bekijken en… ’s avonds Elzasserwijnen proeven. En tussendoor slenteren we door de vele oude middeleeuwse stadjes. Inschrijven hier kan ook door een seintje te geven aan Johan Royeaerd (zie hoger). In april komt ook hier het gehele infopakket op website en wordt dit rond gemaild. De prijs voor deelname is hier (ook halfpension) € 270.

Het zomers weekendje, dit keer naar de Argonne, op 9 en 10 juli 2011

Ook onderweg naar de Argonne bezoeken we al leuke natuurgebiedjes.

Het is een goede traditie dat we er in de eerste helft van juli samen voor een weekendje op uittrekken naar een niet te verre, maar niettemin prachtige omgeving. En gezien het alweer een heel aantal jaren geleden is dat we nog eens de Argonne verkenden leek dat voor dit jaar een goede uitdaging. Temeer omdat er aan het meest in het oog springende reservaat, Etang de Belval, werken zijn gebeurd en dit (hopen we toch) tegen dan terug met water gevuld is.

Mee kan je door een seintje te geven aan Johan Royeaerd (zie hoger). Einde mei zal het infopakket ter beschikking zijn op de website en wordt het rondgestuurd. De prijs is € 70.

De Argonne ligt in de Franse Ardennen, ten zuiden van StMénehould. Het is een oud landschap met nog veel natuur. Er zijn boeiende en rijke vijvers, met veel watervogels, libellen, roofvogels enzomeer. De bossen zijn indrukwekkend, met bv. das en bijenblad (rara wat is dat?). Er liggen restantjes kalkgrasland, oude ontgrondingen, beekvalleitjes, schrale graslanden en nog veel meer. We verblijven in een klein hotelletje in de buurt (halfpension).

BASISCURSUS voor beginners:

Meer info over de latere reisjes (15-22 juli: La Brenne en rond Allerheiligen: Vulkaaneifel) komt in een volgende Paalsteen en vinden jullie later ook op onze website: www.natuurpunthasseltzonhoven.be.

Johan Royeaerd

PLANTEN/BLOEMEN kijken resp. herkennen.

Een reeks van twee theorielessen gaan door op donderdagavond 7 en 28 april, om 19u30 – 22u30, op zolderverdieping van het Natuur.huis, Domein-Kiewit, parking einde Putvennestraat, Hasselt. Vier praktische lessen op zaterdagnamiddag (14 - 17u) resp. op 30 april - 14 mei - 25 juni - 2 juli waarin de deelnemers een systematiek wordt aangeleerd om planten en bloemen het veld te herkennen van belangrijkste en meest voorkomende families. Prijs voor deze cursus is € 42 voor Np-leden. Niet-leden betalen € 54. (berekend op basis van Np-leden per activiteit blijft € 7/sessie/persoon. Niet Np-leden betalen € 9.) Je inschrijving is pas definitief na storten van het inschrijvingsbedrag op onze afdelingsrekening 001-5071333-55 van Natuurpunt Hasselt-Zonhoven, Vrijwilligersplein 4 te 3500 Hasselt. De storting dient een week voor de aanvang van de cursus gebeurd te zijn. Je inschrijving wordt nadien bevestigd. De annulatieregeling vind je op onze website. Lesgever: Hans Vermeulen van NP-Educatie.

Als de ragebol rust, dan werkt de spin.

BEHEERSWERKEN

Ook deze winter is er weer hard gewerkt in onze gebieden: zowel de professionele ploeg als de ploeg van de vrijwilligers hebben schitterend werk geleverd. De grootste werken vonden plaats in de Rode Vijvers, vlakbij de kapel van de Eeuwigdurende Bijstand. Op die locatie is een bijna dichtgeslibde vijver terug uitgediept en de omringende dijk verstevigd. Deze vijver dient vooral om het water dat vanuit de beek toekomt wat te zuiveren. De lisdodde in deze vijver neemt veel voedsel uit het water en houdt het slib vast zodat in de daaropvolgende vijver minder rijk water vloeit. Het effect van arm en slibvrij water is hier goed te zien, een groot deel van de vijverbodem bestaat uit puur zand. Deze arme zandbodems zijn de ideale plaatsen voor zeldzame planten zoals bijvoorbeeld gesteeld glaskroos, waterlepeltje, drijvende waterweegbree en vlottende waterbies. Al deze soorten staan op de rode lijst varierend van bedreigd tot zeer zeldzaam. Een andere plant die profiteert van dit type vijverbodem is de mattenbies, in tegenstelling tot de vier vorig vermelde soorten geen prutsplantje, maar een forse bies die tot 3 meter hoog kan worden. Zoals de naam al aangeeft werd deze vroeger gebruikt om te vlechten.

Drijvende waterweegbree foto Albert Steensels

Elke winter worden een aantal vijvers volledig afgelaten, onder andere om erin te kunnen werken. Een van de vaste Waterlepeltje beheersactiviteiten op de Rode Vijvers is het uitmaaien van vijvers, foto Albert Steensels alweer voornamelijk om de vijverbodem minder voedselrijk te maken, maar ook om open water te creëren voor amfibieën zoals de boomkikker. Enkele vijvers zijn bijzonder geschikt voor de boomkikker: ze zijn ondiep zodat het water met wat zon snel opwarmt, ze bevatten veel vegetatie, ze worden visloos opgelaten zodat de boomkikkereitjes en -larven niet worden opgeten en in de

onmiddellijke omgeving zijn er ruigten met bramen. Deze braamstruiken zijn trouwens de ideale plek om zonnende boomkikkers te spotten. De laatste jaren is er in het voorjaar wat te weinig water aangevoerd door de beek, hierdoor is het riet in enkele vijvers sneller dan normaal opgerukt. Extra werk voor de vrijwilligers dus, die deze keer een rapid met maaibalk geleend hebben van de professionele ploeg. Een rapid is een soort van zelftrekkende eenasser die door zijn lage gewicht en extra brede banden ook kan ingezet worden op vrij instabiele bodems, zoals in dit geval een natte met riet begroeide vijverbodem. Om het maaisel uit de vijver te halen had een van de vrijwilligers een eenasser met kar meegebracht. In het verleden werd dit gedaan met een draagberrie, een bijzonder arbeidsintensief werkje. Om het vele werk de baas te kunnen moeten ook de vrijwilligers mechaniseren, de tijd van enkel riek en zeis ligt ver achter ons. Overigens is niet al het riet weggemaaid: in het midden van de vijver is er nog een strook blijven staan. Met wat geluk komt hier misschien een woudaapje broeden, maar een koppel waterhoenen of meerkoeten zijn evenzeer welkom. Enkele interessante waarnemingen tonen aan dat wij (en onze buren van het ANB) qua beheer op de goede weg zitten. Zo groeit de populatie boomkikkers jaar na jaar en worden ze steeds verder waargenomen. De laatste jaren zitten ze al vlakbij de E314 in Boekt. Ook zijn er dit jaar meerdere waarnemingen gedaan van heikikker en hebben we enkele zonnende levenbarende hagedissen geteld. De heikikker profiteert van de visvrije vijvers terwijl de

levendbarende hagedis opengemaakte zones met veel zon en wat verstopplaatsen nodig heeft (in dit geval enkele oude boomstronken). Niet enkel de amfibieën gaan er terug op vooruit, ook de roerdomp en het woudaapje vermeerderen op Wijvenheide in aantallen. Door het aanleggen van rieteilanden zitten deze reigerachtigen veilig voor de vos en kunnen ze ongestoord broeden. Door een actief vijverbeheer, het periodiek op- en aflaten van vijvers, is er ook voedsel in overvloed. Als een vijver jarenlang niet is leeggelaten zijn er teveel grote roofvissen (voornamelijk snoek) die concurreren met de visetende vogels. Te grote snoeken kunnen niet meer dienen als voedsel voor watervogels en houden tegelijk de aantallen jonge vis laag. Wanneer er bij het vullen enkel vissenbroed of enkele kweekdieren wordt opgelaten, wordt binnen de twee jaar al de maximale massa vis bereikt. Samengevat kan men stellen dat het aflaten van vijvers een positief effect heeft op een aantal zeldzame vijverplanten die profiteren van droogvallende vijverbodems, op de amfibieën die terug kans zien om zich voort te planten en op de visetende vogels die meer voedsel vinden.

RAF NULENS

Wij melden het overlijden van de heer Pierre Baps, echtgenoot van mevrouw Yvette Verdin en vader van Kris en Linda Vangrieken-Baps, Steven Vangrieken, Karen Vangrieken, Ellen Vangrieken. Geboren te Hasselt op 30 december 1938 en onverwacht thuis overleden te Hasselt op 23 december 2010.

De lente is in het land en dan… wordt de SAP weer wakker Het is altijd leuk als de vogeltjes weer beginnen te fluiten: de eerste roodborsten, een grote lijster, de eenden die snaterend achter elkaar aanzitten. Dat doet een mens iets, vind ik. Je lijkt zowaar uit een soort winterslaap te ontwaken. Een wit madeliefje tussen de grassprieten, paarse dovennetel naast de oprit, een geel klein hoefblad. Zelfs wat vlinderend gefladder is er al te zien. Niet dat een mens de hele winter niets doet: natuurstudie gaat steeds door. Is het niet buiten, dan is het binnen. Zo was er eind februari, de 26ste om precies te zijn, de Vlaamse Libellenstudiedag. Het was een goede gelegenheid om ons vermoeid geheugen weer wat wakker te kussen en dus trokken we met enkele moedigen naar Leuven. En ik moet zeggen: het hielp wel. Via massa’s mooie plaatjes kwamen de kleine roodoogjuffer, de vroege glazenmaker, de zwarte heidelibel allemaal terug. We leerden dat na het leeg laten van vijvers op De Maten in Genk-Diepenbeek het eerste jaar vooral gewone pantserjuffers verschenen maar het tweede jaar werden ze bevolkt door lantaarntje, azuurwaterjuffer en bruine winterjuffer. De populaties werden zo groot dat er kolonisatie van omliggende gebieden uit voort sproot. Ook weten we nu dat we onze ogen moeten open houden voor de gaffelwaterjuffer. Deze kleine blauwe jongen komt via de kust vanuit zuid naar noord opgeschoven. Onze kust is inmiddels helemaal veroverd en ook in het verre binnenland zijn er al waarnemingen: opletten dus. Er is ook een Europese Rode Lijst voorgesteld. Van de 137 libellensoorten in Europa zijn er 22 bedreigd. Voor ons land staat er maar eentje vermeld: de Kempische heidelibel, vooral omdat die slechts in een relatief klein gebied voorkomt en vandaar kwetsbaarder is. De meeste dreiging heerst merkwaardigerwijze in Zuid-Spanje, in de Balkan en Griekenland. Vooral soorten gebonden aan stromend, zuiver water hebben het moeilijk. Redenen voor de achteruitgang zijn vooral het regulariseren en

afdammen van kleine waterlopen, de watervervuiling, droogte, landbouw (irrigatie) en ook toerisme en recreatie. Drie soorten, alle in Griekenland, zijn heel sterk bedreigd. Onze contreien lijken het dus op Europese schaal niet zo slecht te doen, maar dat is slechts schijn: onze soorten zijn doorgaans minder bedreigd omdat ze bv. in grote delen van Rusland nog veel aanwezig zijn en enkel hier aan de rand van hun areaal in de verdrukking komen. Toch blijft er dus werk aan de winkel. De Noordse witsnuitlibel mag dan wel niet bedreigd zijn op Europese schaal, hier bij ons is ze super zeldzaam geworden. En dus beginnen we met ons natuurstudiegroepje binnenkort opnieuw met het opvolgen van libellen, vlinders, lieveheersbeestjes, sprinkhanen, Bloedrode heidelibel planten en andere. Elke Foto: Kim Windmolders woensdagavond gaan we weer planten inventariseren, op zaterdag zitten we geregeld achter insecten aan. Wil je mee dan vind je de hele activiteitenkalender op onze website. En in deze zelfde Paalsteen staat natuurlijk ook alles over wandelingen, cursussen of reisjes tot in juli. En beginnen doen we steeds in stijl, ook nu. Op donderdag 21 april vindt de startvergadering van het SAP-Clubje plaats in het natuur.huis op het domein Kiewit (20 u.). Iedereen is natuurlijk meer dan welkom, zeker voor een lekkere hap en een gezellige drink, ons motto indachtig: Samen Amusant op Stap of ook nog Samen Alcohol Proeven. We moeten toch af en toe een beetje decadent durven blijven, niet?

Johan Royeaerd

Een lange winterwandeling in de Mombeekvallei samen met KWB-leden St.-Lambrechts-Herk, 24 januari 2011. Met achttienen vertrokken we richting Stenen Kruis (zie foto 1). Weinigen weten wat daar, bijna dag op dag, 106 jaar geleden gebeurde. Lambert Neven, een jongeman, stierf er ter plaatse, geveld door … een vallende tak van een canada. Een stenen kruis is een stille getuige van dit voorval. Later tijdens de wandeling vertelde René het verhaal van een boer die bleek getrouwd te zijn met de zus van “den duvel”. Je kan maar geluk hebben. Waarom er duizenden slakkenhuisjes en honderden wijngaardslakken te vinden zijn heeft Alida ons duidelijk gemaakt. Dorpsfiguren werden besproken, zoals “de wetterpaus” die zijn “klak” gooide op de plaats waar een te vellen boom zeker en vast zou neerkomen. Maar de boom kwam terecht op de”klabas met kentjes” van de brave man. Geen lunch of picknick voor hem die middag, zo zouden we dat tegenwoordig zeggen. Omdat we nogal wat tijd besteedden aan het luisteren naar bovenstaande en andere dorpsverhalen, spoedden we ons “te gries” naar het kapelletje van Vos (foto 2) waar we ons tegoed deden aan de boterhammen met kaas en “hakkelummel”, doorgespoeld met glühwein of appelsap. Het was geen probleem dat twaalf personen niet waren komen opdagen. Op die manier konden we onze “noskes” overslaan. Onze ondergewaardeerde beemd was in oorlogstijd een overlevingsgarantie voor de buurtbewoners. Zonder de beemd, geen leven. Ze bood vis om te eten, hout voor het vuur, hoefblad om de boter koel te houden, moerasspirea en andere kruiden voor thee en soep, bomen voor het houtwerk in de huizen, twijgen om manden en korven te vlechten, weiden om het vee te laten grazen… De beemd, wij hebben ze niet meer nodig, denken sommigen. Maar wat moeten we met al dat water na dagenlange sneeuw- of regenbuien? Dat is al één reden om haar in ere te houden. Nu waardeert de natuurgenieter de Mombeekvallei hoe langer hoe meer als wandelgebied. Dat bewezen nu ook de Herkse KWBleden. Het was best een fijne natuurverkenning opgesmukt met boeiende verhalen en een gesmaakte traktatie!

Josee Wolfs

foto 1: Stenen Kruis, stille getuige van een dodelijk ongeluk in de Mombeekvallei.

foto 2: Kapelletje van Vos langs de SasputVoogdijstraat, sedert jaar en dag een "stopplaats".

AGENDA April

CUT Dinsdagavond 5 april vierde en laatste theorieles van de cursus “Roofvogels”, ingericht door NP Limburg, van 19.30 tot 22.30 u. op de zolderverdieping van het Natuur.huis, het Domein Kiewit, Putvennestraat, Hasselt. CUT Donderdag 7 april aanvang van de basiscursus “Planten & bloemen (be-) kijken & (her-) kennen”. Een reeks van twee theorielessen die plaatsvinden op de donderdagavonden 7 en 28 april, van 19.30 tot 22.30 u. op de zolderverdieping van het Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat, Hasselt. Vier praktische lessen op zaterdagnamiddag (14 tot 17 u.) resp. op 30 april - 14 mei - 25 juni en 2 juli waarin de deelnemers wordt aangeleerd hoe planten en bloemen - van de belangrijkste en meest voorkomende families - in het veld te herkennen. De prijs voor deze cursus bedraagt € 42 voor NP-leden. Niet-leden betalen € 54 (per activiteit berekend komt dit neer op € 7/sessie/persoon en € 9 voor niet NP-leden). Je inschrijving is pas definitief na storten van het inschrijvingsbedrag op onze afdelingsrekening 001-5071333-55 van Natuurpunt Hasselt-Zonhoven, Vrijwilligersplein 4 te 3500 Hasselt. De storting dient een week vòòr de aanvang van de cursus gebeurd te zijn. Je inschrijving wordt nadien bevestigd. De annulatieregeling vind je op onze website: www.natuurpunthasseltzonhoven.be. Lesgever : Hans Vermeulen, educatief medewerker Natuurpunt Educatie * Natuurpunt Educatie, * 014 47 29 55, [email protected]. KRE van 4 dagen, van zaterdag 9 april t/m dinsdag 12 april: Frankrijk, de Côte d’Opale. Vooraf inschrijven per e-mail is verplicht, liefst een maand vòòr aanvang, bij Johan Royeaerd, [email protected]. Inschrijvingen worden bevestigd. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. Betalingwijze en annulatieregeling staan op de website van NP-HaZo: www.natuurpunthasseltzonhoven.be. CUP Zaterdag 9 april eerste praktijkexcursies van de cursus “Roofvogels”, ingericht door NP Limburg: de ganse dag in het Verdronken Land van Saeftinghe. Plaats en uur van het carpoolen zullen tijdens de theorielessen afgesproken worden. NBW Zaterdag 16 april. Natuurbeheerwerkdag op Tommelen: we voeren verschillende werkjes uit in ons amfibieënreservaat, zoals wandelwegen open houden, oevers van poelen open kappen, zoomvegetatie aan de bosrand vrij maken. Verzamelen: thuis bij Jos Coteur, Spoorwegstraat 159, Hasselt. Aanvang 9 of 13 u. Einde rond 16 u. Inhoudelijke coördinatie: Jos Coteur, 0497 04 86 79, [email protected]. Technische coördinatie: Gilbert Hermans, 011 22 44 58, 0479 81 77 20, [email protected] & Ivo Vanvoorden, 011 21 02 94, [email protected]. Je kan ook steeds voor een deel van de dag komen. Geef dan een seintje aan Jos of Gilbert om juist te weten wààr de werken plaats vinden (gsm).

AGENDA April

WGV-PLA Donderdag 21 april 20 u. Startvergadering van de werking van het SAP-clubje voor dit zomerseizoen. We bespreken de laatste praktische zaken over planten- en insectentochten. De bijeenkomst gaat van door 20 tot 22.30 u. op de zolder van het Natuur.huis op het Domein Kiewit. Jan Wyers, 0475 31 37 09, [email protected]. 22-24 april Dag van de Aarde GEZ+KHM Paasmaandag 25 april van 14 tot 17 u. Lentewandeling van 5 km in de Mombeekvallei. Afspraak aan de parking bij de elektriciteitscabine, kruispunt Sasput-Muntelbeekstraat te 3500 St.-LambrechtsHerk. Alida Vanholst, Jukstraat 27, 3500 Hasselt, * 011 31 24 21, [email protected]. Bij regenweer, ook na een periode van lichte regen, best laarzen voorzien. NP Lim Dinsdag 26 april, vergadering NP Limburg, om 20 u. in het Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat, 3500 Hasselt. Jos Ramaekers, * 011 24 60 20. [email protected]. CUT Donderdag 28 april tweede theorieles van de basiscursus “Planten & bloemen (be-)kijken & (her-)kennen” van 19.30tot 22.30 u. op de zolderverdieping van het Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat, Hasselt. CUP Zaterdagnamiddag 30 april van 14 tot 17 u. eerste van vier praktische excursies van de basiscursus “Planten & bloemen (be-)kijken & (her-)kennen”.

ECO-tip Eet zo weinig mogelijk voorverpakt voedsel.

1 mei => Erfgoeddag 21-22 mei => Dag van de Biodiversiteit PLA Woensdag 4 mei, van 18.30 u. tot het donker is: 1° Plantenexcursie van het SAP-Clubje in de omgeving van de Kauwbosstraat in Zonhoven. We tellen en kijken hoe de orchideeën en andere zeldzaamheden in de wegbermen reageren op de beheerswerken. Plaats van afspraak: rondpunt Kauwbosstraat–Elsstrekenweg-Bokrijkse weg te Zonhoven. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 GEZ Vrijdag 6 mei om 20.30 u. Natuurbeleving in functie van de boomkikker. Kikker jezelf op en zoek de boomkikker op in Wijvenheide, Zonhoven. We starten aan het infobord op het einde van de Nachtegalen-straat te Zonhoven. Dit onder begeleiding van de internationaal geprezen deskundige: Ignace Schops ! We beëindigen deze natuurbeleving met een opkikkertje (vrijwillige bijdrage). Nuttig om mee te nemen: een zaklamp, gepaste kledij en stevige schoenen. PLA Woensdag 11 mei, van 18.30 u. tot het donker is: 2° Plantenexcursie van het SAPClubje in Wijvenheide – Vrunstraat. Afspraakplaats: kerk Bolderberg te Zolder. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 CUP Zaterdag 14 mei tweede en laatste praktijk excursie van de cursus “Roofvogels”, ingericht door NPLimburg de ganse dag naar de Oostkantons/Eifel. Plaats en uur van het carpoolen zal tijdens de theorielessen afgesproken worden. CUP Zaterdagnamiddag 14 mei van 14 tot 17 u. tweede van de vier excursies van de basiscursus “Planten & bloemen (be-) kijken & herkennen”: om de deelnemers aan te leren hoe planten en bloemen, van de belangrijkste en meest voorkomende families, in het veld te herkennen. VLI Zaterdag 14 mei. Eerste van de vijf vlinder-, sprinkhanen- & libellenwandeling van deze zomer. Voor deze maandelijks inventarisaties van daginsecten gaan we naar Tommelen. Verzamelen aan het kruispunt van de Tommelenstraat met de Spoorwegstraat, net onder de brug van de grote ring, waar deze de spoorweg over gaat. Aanvang om 13 u. Einde om 17 u. Jean-Marie Verniers, 012 23 50 12, [email protected]. PLA Woensdag 18 mei, van 18.30 u. tot het donker is: 3° Plantenexcursie van het SAP-Clubje op de Terril van Houthalen. Plaats van afspraak op de carpool parking Houthalen. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33

AGENDA Mei

AGENDA Mei

VLI-Nac Vrijdag 20 mei. De eerste Nachtvlinderexcursie van het SAP-Clubje gaat door in Rode Vijvers.Voor deze maandelijks avondinventarisaties van nachtvlinders verzamelen we aan de Kapel van O.L.V. van Altijddurende Bijstand, Goorstraat-Bolderdal, te Hasselt, om 21 u. Einde ten laatste om 1 u. Breng een stoeltje mee, een lamp, nachtvlindergids en loep. Kim Windmolders, [email protected] en Ron Demey, [email protected]. NBW Zaterdag 21 mei. (Reserve)-natuurbeheerwerkdag. Plaats en aard der werkzaamheden worden later vast gelegd. Aanvang om 9 u. Einde om 16 u. Inhoudelijke coördinatie: Jos Coteur, 0497 04 86 79, [email protected]. Technische coördinatie: Gilbert Hermans, 011 22 44 58, 0479 81 77 20, [email protected] & Ivo Vanvoorden, 011 21 02 94, [email protected]. Je kan ook steeds voor een deel van de dag komen: geef dan een seintje aan Jos of Gilbert om juist te weten wààr de werken plaats vinden (gsm). GEZ Zondag 22 mei, vanaf 9 u. wandelingen met gids op Tommelen. In ons unieke amfibieënreservaat ‘Tommelen’ met vroegere bommenkraters zit zowaar de grootste populatie van de zeldzame Kamsalamander van heel België. Niet alleen de amfibieën doen het hier uitstekend, ook vlinders en libellen hebben het er naar hun zin, dankzij de rijke plantenvariatie. Kom kennismaken met die bedreigde ‘unieke HOE TE CONTACTEREN: waterdraak’, de door ons gekoesterde kamsalamander. Afspraakplaats: parking St.-Kristoffelkerk, Veldstraat, Runkst-Hasselt. Van hieruit vertrekken Jos Coteur 0497 04 86 79, we naar het reservaat. Bij regenweer aangepast schoeisel voorzien. [email protected] Johan Royeaerd 0486 03 11 31 NP Lim Vergadering NP- Limburg op dinsdag 24 mei, om 20 u. in het [email protected]. Natuur.huis, het Domein Kiewit Putvennestraat, 3500 Hasselt. Jos Jan Wyers 0475 31 37 09, Ramaekers, 011 24 60 20, [email protected] [email protected] Alida Vanholst 011 31 24 21 PLA Woensdag 25 mei, van 18.30 u. tot het donker is: 4° [email protected] Plantenexcursie van het SAP-Clubje in de Sluisbemden. Plaats van afspraak: de Sluisbemden te Diepenbeek. Verzamelen achteraan op de Natalie Henseler 0478 71 31 67 parking van het Kinepoliscomplex te Hasselt. (noordoostelijke kant). Jan [email protected] Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 Gilbert Hermans 479 81 77 20 [email protected] Ivo Vanvoorden 011 21 02 94 [email protected]

AGENDA

Juni

AFKORTINGEN GEZ = Gezinsactiviteit KHM = Kern Herk en Mombeek CUT = Cursus theorieles CUP = Cursus praktijkexcursie PLA = Plantenwandeling VLI = Vlinder- & libellenwandeling VLI-Nac = Nachtvlinderactiviteit VOG = Vogelwandeling BeDat= Nationale actiedag NBW = Natuurbeheerwerkdag WGV = Werkgroepvergadering BES = bestuursvergadering of groot overleg KRE = Kort reisje DER= Activiteiten i.s.m. of voor derden NAD = Nationale Actie Dag JNM = Jeugdbond voor Natuur en Milieu NP Lim. = Vergadering NP- Limburg.

PLA Woensdag 1 juni, van 18.30 u. tot het donker is: 5° Plantenexcursie van het SAP-Clubje in Tommelen. Verzamelen bij Jos thuis, Spoorwegstraat 159 te Hasselt. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 KRE Hemelvaart, 4 dagen van donderdag 2 juni t/m zondag 5 juni: Frankrijk, de Lorraine: Moselle (Pont-à-Mousson). Inschrijving vooraf is verplicht per e-mail, liefst een maand vòòr aanvang, bij Johan Royeaerd, [email protected]. Inschrijvingen worden bevestigd. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. Betalingwijze en annulatieregeling zijn te vinden op de website van NP-HaZo: http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be. PLA Woensdag 8 juni,van 18.30 u. tot het donker is: 6° Plantenexcursie van het SAPClubje in het Domein Kiewit: in het oostenlijk deel. Plaats van afspraak: parking einde Putvennestraat, 3500 Hasselt. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 KRE Pinksteren, 5 dagen van vrijdag 10 juni t/m dinsdag 14 juni: Frankrijk, Hautes Vosges en Alsace (Haut-Rhin). Inschrijving vooraf is verplicht per e-mail, liefst een maand voor aanvang, bij Johan Royeaerd: [email protected]. Inschrijvingen worden bevestigd. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. Betalingwijze en annulatieregeling zijn te vinden op de website van NP-HaZo: http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be. PLA. Woensdag 15 juni, van 18.30 u. tot het donker is. 7° Plantenexcursie van het SAP-Clubje in de Ziepbeek. Plaats van afspraak: Kerk Zutendaal. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 VLI Zaterdag 18 juni. De 2° daginsecten, vlinder-, sprinkhanen- & libellenwandeling gebeurt in de Mombeekvallei. We verzamelen op de parking aan de elektriciteitscabine op het kruispunt Sasput-Muntelbeekstraat te St.-Lambrechts-Herk om 13 u. Einde om 17 u. Jean-Marie Verniers, 012 23 50 12, [email protected].

AGENDA

Juni

GEZ+KHM Zondag 19 juni Open tuindag bij René en Maria. De biologische tuin van René Neutelaers en zijn vrouw Maria Reulens is ondertussen in de verre omtrek bekend. Tijdens de ‘open dag’ vergasten onze mensen van Kern Herk & Mombeek elke bezoeker op tal van proeverijen, natjes en droogjes. De tuin is vrij te bezichtigen tussen 10 en 18 u. Je vindt René en Maria aan de Steenberg 58 te St.-Lambrechts-Herk. 011 31 52 58. PLA Woensdag 22 juni, van 18 30 u. tot het donker is. 8° Plantenexcursie van het SAP-Clubje in de omgeving van de Kauwbosstraat en Bokrijk, te Zonhoven. Plaats van afspraak: het rondpunt Kauwbosstraat–Elsstrekenweg-Bokrijkse weg te Zonhoven. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33 VLI-Nac. Vrijdag 24 juni. De 2° Nachtvlinderexcursie van het SAP-Clubje gaat door in het noordelijk deel van het Domein Kiewit. We verzamelen op de parking Putvennestraat, Domein Kiewit te Hasselt om 21 u. Einde ten laatste om 1 u. Breng een stoeltje mee, een lamp, nachtvlindergids en loep. Info en coördinatie: Kim Windmolders, [email protected] & Ron Demey, [email protected]. CUP zaterdagnamiddag 25 juni van 14 tot 17 u. derde van de vier excursies van de basiscursus “Planten & bloemen (be-) kijken & herkennen”, om de deelnemers aan te leren hoe planten en bloemen, van de belangrijkste en meest voorkomende families, in het veld te herkennen.

NBW Zaterdag 25 juni. Natuurbeheerwerkdag op de Wijvenheide: we voeren een aantal maaiwerken uit tegenover de percelen van Surkijn. We starten aan het infobord op het einde van de Nachtegalenstraat, te Zonhoven, zoals steeds om 9 u. of om 13 u. Einde om 16 u. Inhoudelijke coördinatie: Jos Coteur, 0497 04 86 79, [email protected]. Technische coördinatie: Gilbert Hermans, 011 22 44 58, 0479 81 77 20, [email protected] & Ivo Vanvoorden, 011 21 02 94, [email protected]. Voor een halve dag is je hulp ook welkom (geef Ivo of Jos een seintje per gsm om juist te weten wààr de werken plaats vinden). NP Lim Vergadering NP -Limburg op dinsdag 28 juni. Plaats en uur zijn nader te bepalen. Jos Ramaekers 011 24 60 20 [email protected]. PLA Woensdag 29 juni, van 18.30 u. tot het donker is: 9° Plantenexcursie van het SAP-Clubje in de Maten te Genk. Plaats van afspraak: kanaalbrug Havenlaan Diepenbeek. Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09 of 011 81 55 33

bijzondere eenvoud een steen, een klavertje drie, twee bloemen paars en geel van één kant heel gewoon want je ziet dit wel veel maar toch ook speciaal want in elk stukje natuur verschuilt zich een verhaal

Sandra Bamps

COLOFON De Paalsteen is het driemaandelijks contactblad van afdeling Hasselt - Zonhoven van Natuurpunt vzw. Alle leden van de afdeling krijgen het blad gratis. Redacteur - Tony Froyen Redactieraad - Tony Froyen, Kim Windmolders, Jos Coteur, Johan Royeaerd, Raf Nulens, Kris Gabriëls Vormgeving - Kim Windmolders Realisatie: Digi-King Baan op Diepenbeek 2-4 B-3500 Hasselt Oplage 75 ex.

NATUUR IS BROODNODIG Een gift storten voor aankoop en uitbreiding van onze natuurgebieden? Het kan, door te storten op rekening 293-0212075-88 van Natuurpunt Nationaal. Vermeld bij de storting het projectnummer: hierdoor komen de gelden ook direct toe aan het betrokken natuurgebied. Vanaf de som van € 30 wordt u hiervoor een fiscaal attest bezorgd.

STEUN DE NATUUR: WORD LID! Lid worden van Natuurpunt Hasselt-Zonhoven kan door storting van slechts € 24 op rekening 001-5071333-55 van NP Hasselt-Zonhoven met vermelding van je naam en adres.

BESTUUR KERNKOPPEN NATALIE HENSELER (Voorzitter) 0478 71 31 67 - [email protected] KRIS GABRIËLS (Ondervoorzitter / Interne werking / Webmaster) 089 34 00 87 - [email protected] INGE VANDEBEEK (Secretariaat) 0473 74 03 50 - [email protected] KRIS VANGRIEKEN (Penningmeester / Werkgroep Natuurbeheer) 0494 84 56 41 - [email protected] JOS COTEUR (Co-voorzitter) 011 27 02 49 - 0497 04 86 79 - [email protected] JOHAN ROYEAERD (Co-ondervoorzitter) 011 80 35 25 - 0486 03 11 31 - [email protected] MIEKE PHILIPS (Werkgroep Communicatie) 011 27 10 80 - 0497 50 73 47 - [email protected] RAF NULENS (Werkgroep Natuurbeheer / Webmaster) 089 34 00 87 - [email protected] FRANS VOETS (Werkgroep Activiteiten) 011 21 23 81 - 0495 17 22 23 - [email protected] JAN WYERS (SAP-clubje: Natuurstudiewerkgroep) 011 81 55 33 - 0475 31 37 09 - [email protected] KATJA ROGGEN (Werkgroep Beleid) 011 24 20 83 - [email protected]

TONY FROYEN (Werkgroep Redactie) 011 72 02 07 - 0475 35 83 26 - [email protected] ALIDA VANHOLST (Voorzitter Kern Herk en Mombeek) 011 31 24 21 - [email protected]

Wie is Wie?

KERN HERK & MOMBEEK

NATUURGEBIEDEN

ALIDA VANHOLST (Voorzitter) 011 31 24 21 * [email protected] JOS PUTZEYS (Secretaris + Penningmeester) 011 31 62 97 * [email protected] RENÉ NEUTELAERS (Conservator Herk & Mombeek) 011 31 52 58 GEORGES MEWIS (Co-conservator Herk & Mombeek) 011 31 24 21 * [email protected]

Rode Vijvers (projectnr. 8824): CHRIS ONKELINX Wijvenheide (projectnr. 8064): CHRIS ONKELINX Domein Kiewit (projectnr. 8855): JOS COTEUR Tommelen (projectnr. 8144): RIK JACOBS Mombeekvallei (projectnr. 8815): RENÉ NEUTELAERS