28 Parochienieuws. Vieringen

28 Parochienieuws Kathedrale Parochie H.H. Laurentius en Elisabeth Mathenesserlaan 305 3021 H K Rotterdam Telefoonnummer 010-4772752 Bij geen gehoor 06-83113024 Gironummer NL23 INGB 0000 5292 26 t.n.v. Parochie Laurentius & Elisabeth Voor de restauratie Banknummer NL51 FVLB 0226 7720 04 t.n.v. Parochie H.H. Laurentius en Elisabeth, inzake restauratie E-mailadres: [email protected] Internetadres: www.kathedraalrotterdam.nl Secretariaat Geopend op werkdagen van 10 tot 13 uur Via Robert-Fruinstraat 36

Vieringen Zondag Werkdagen

11.00 uur

Heilige Eucharistie

9.30 uur

Heilige Eucharistie

Maandag tot en met vrijdag Stille Aanbidding in de Kapel. Van 10 uur tot 20 uur. Ingang via Robert-Fruinstraat 40. Via bel aan de deur. Parochiebestuur kathedraal: via secretariaat te bereiken C.N. Bergs (Voorzitter) A.G. Lindeman (Vice-voorzitter) J. S.B. Schmitz (Penningmeester) G.J.M. Koelemij (Secretaris) B.A.S. Vester (Adviseur Gebouwen) G. Heuff (Federatie)

Redactie: Tom Remken Ingrid Kappelhof Pictogrammen: Joop Nijs Eindredactie: Tom Remken Lay-out: Marijke Verschuur E-mail:[email protected]

(Zie de Lezing op 25 okt.)

Hoogfeest Allerheiligen Plebaan Bergs Samen zingen met Cantorij Hervormingsdag In memoriam Parochianen breed informeren Migratie Kalender Vieringen Adventsactie Ons kerkgebouw Uitgaansdag IHSE Bijzondere Vieringen November Expositie Bedevaartkerk Van de Diaconie Open brief Bijbelquiz Concert Collectes Agenda Kerkdiensten

2 3 5 6 8 10 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 24 25 26 27 28

“Niet het offeren van bokken en stieren, maar Christus heeft zichzèlf geofferd.” (Lezing op 8 nov.)

Kopij decembernummer inleveren uiterlijk 15 november Verschijningsdatum 29 november Opsturen naar [email protected]

2

1 november:

Het hoogfeest Allerheiligen Anonymus Vroeger liep ik met mijn grootvader wel eens overdag de kerk in. Dat kon toen nog. Daar vertelde hij over alles wat er te zien was. Op een keer wees hij op de ramen. Dat waren glas-in-loodramen. Als de zon scheen, kleurden alle rode, blauwe, gele en groene stukjes glas. Het was een prachtig gezicht. In de glas-in-loodramen zag je allerlei heiligen afgebeeld : Maria, Willibrord, Don Bosco, Bonifatius, Lidwina en noem maar op. Toen de zon een keer scheen zei mijn opa : “Kijk. Nu zie je wat heiligen zijn. Als je goed naar hen kijkt, zie je eigenlijk Jezus zelf. Een heilige zegt nooit : “Kijk eens hoe goed ik leef en hoe gelovig ik ben.” Die zegt altijd : “Kijk eens naar Jezus, kijk maar goed hoe Hij is !” Nu wees mijn opa op het door de zon fel-verlichte glas-in-lood. Hij vertelde : “Eigenlijk zie je nu het glas met de heiligen niet meer, maar de zon zelf. Als je goed naar de heiligen kijkt, zie je hen niet meer, maar Jezus die door hen heenstraalt.” Dat had mijn grootvader mooi uitgelegd. Dat zal ik mijn leven lang niet vergeten.

Laatste Rooms-Katholieke Viering in de Paradijskerk aan de Nieuwe Binnenweg Chr. N. Bergs Voor vele oudere Rotterdammers is het heel bekend dat er ooit een mooie en grote Rooms-Katholieke kerk stond op de West-Kruiskade. De kerk was toegewijd aan de Heilige Joseph. Het markante gebouw stond op de plek waar nu huize ‘Leeuwenhoek’ staat. De namen van enkele zijstraten herinneren ons nog aan de Josephkerk. We kennen nog de Josephstraat en de Mariastraat. Ook het gebouw van de Augustinusschool staat er tot op de huidige dag. Nu alweer bijna vijftig jaar geleden sloot deze kerk aan de WestKruiskade als één van de eerste Rooms-katholieke kerken in onze stad de deuren. Wat we toen niet wilden of durfden vermoeden: ‘er zouden er nog vele volgen’. In de dagen van de sluiting van de Josephkerk werd gezocht naar vervangende kerkgelegenheid en die werd toen gevonden in de ‘Oud Katholieke’ kerk aan de Nieuwe-Binnenweg.

Als je mij vraagt : “Wat zijn heiligen ?”, dan zou ik dit zeggen : “Als je goed naar heiligen kijkt, zie je Jezus. Zoals de glas-in-loodfiguur verdwijnt in de stralende zon ! De heilige wil heel zijn leven lang meer en meer lijken op Jezus. Daarom zegt de heilige apostel Paulus ook : “Niet ik, maar Christus leeft in mij !”

West-Kruiskade en Nieuwe Binnenweg lopen vrijwel parallel. Zo werd de Oud-Katholieke Paradijskerk vanaf die tijd een Oud – Katholieke kerk (HH. Petrus en Paulus) en een Rooms – Katholieke kerk (Sint Joseph). Hierdoor moesten de Rooms –Katholieken wel hun mooie Josephkerk en West-Kruiskade verlaten, maar zij konden hun intrek nemen in een zeer waardige kerk van het Paradijs.

Op Allerheiligen danken we God voor alle heilige mensen die ons zo goede voorbeelden geven. Zo weten we hoe we goed moeten leven. De dag erna vieren we Allerzielen. Dan bidden we God dat alle mensen bij Hem in de Hemel mogen zijn. Ik denk dan aan mijn opa terug. Ik weet en geloof dat ik hem eens terugzie bij onze lieve God.

Nu, na bijna vijftig jaar, zijn we weer op een heel ander punt in de kerkgeschiedenis aangekomen, het punt waarop nog meer kerken hun deuren moeten sluiten. Ook onze stad Rotterdam ontkomt hier niet aan. Veel jaren hebben we niets of heel weinig gesloten, maar het kan niet meer verder op de manier waarop het nu gaat. Zo zie je dat op allerlei plekken, waar ooit een groot kerkgebouw stond en dat zo’n veertig of vijftig jaar geleden vervangen is door een vervangende (kleinere) kerk, nu deze vervangende kerk alweer gesloten moet worden. Kijk bijvoorbeeld naar Crooswijk, het Boschje, Noordsingel, Stieltjesplein en nu ook de Josephkerk in het Paradijs aan de Nieuwe Binnenweg.

3

4

We moesten besluiten om de Rooms-Katholieke Vieringen van de Josephparochie in de Paradijskerk niet langer voort te zetten. Er zijn in onze stad veel kerkplekken, maar weinig priesters en andere pastores en weinig parochianen. Op zondag 27 december zal de allerlaatste Viering van de Josephgemeenschap zijn in de Paradijskerk. Op zondag 22 november echter (Hoogfeest van Christus Koning) zal het afscheid van de Paradijskerk feestelijk worden gemarkeerd. Om 11.00 uur is er dan een Eucharistieviering die wordt opgedragen door pater Louis Poot ofm. Daarna is er bijeenkomst in de Ark om met elkaar te praten, te zingen en te eten en te drinken. Iedereen die betrokken is geweest bij de Josephparochie wordt hiervoor uitgenodigd. In de kerk bij de Eucharistie bent u natuurlijk allemaal welkom, daar kunt u zo naar toe gaan. Voor de bijeenkomst in de Ark moet u zich opgeven, anders weet men niet of het allemaal past in de zaal. Als u gaat ,geeft u zich op via de mail [email protected] Na 22 november wordt er nog doorgevierd tot en met zondag 27 december. De Paradijskerk blijft natuurlijk behouden en zal verdergaan zoals het gebouw ooit bedoeld was als Oud-Katholieke kerk van de parochie HH. Petrus en Paulus. Voor de Rooms-Katholieke Vieringen kan men natuurlijk in de verschillende andere kerken in de stad terecht.

Allerheiligen en Allerzielen Allerheiligen valt dit jaar precies op zondag, vandaar Vieren wij de gedachtenis van alle Heiligen tijdens de Hoogmis van 11.00 uur. Allerzielen op maandag 2 november gedenken wij tijdens de heilige Mis van 9.30 uur. Deze heilige Mis is met samenzang. In de avond is de Eucharistieviering om 19.30 uur; dit is een gezongen heilige Mis van Requiem. Tijdens deze Viering zullen we ook het licht van Pasen ontsteken voor hen die ons zijn voorgegaan. Dat het Eeuwig Licht hen moge verlichten.

5

6

Naar aanleiding van Hervormingsdag Tom Remken Wist u , dat het plaatsen van banken in een kerk een protestantse uitvinding is ? Pas vanaf de zestiende eeuw, toen de protestantse Hervorming begon, kwamen er langzamerhand banken in de protestantse kerkgebouwen. Waarom ? Wel, de preken van de dominees duurden altijd heel lang, minstens een uur en niet zelden twee uur. Dat werd voor menig stel benen bezwaarlijk. De katholieken zijn toen ook maar banken gaan plaatsen. Maar in landen waar geen Hervorming heeft plaatsgevonden, is het staantijdens-de-Eucharistie hier en daar nog steeds in zwang. Zie bv. Rusland en Griekenland en ook de basilieken in Rome. ( Zie ook het Russische en het Griekse kerkje aan onze Westzeedijk.) Ook het met gesloten ogen bidden en met ineengestrengelde vingers is van oorsprong protestants. Vóór de Reformatie vouwde men de handen wel maar altijd met gestrekte vingers. Of men hield de handen opgeheven (zoals de priester bij de Misgebeden nog steeds doet). Als men bad, hield men vaak tegelijkertijd de ogen naar boven gericht. Sommige Joodse namen die in de Bijbel voorkomen, hebben wij, katholieken, verlatijnst ! Jesjaja veranderden wij in Isaïas, Hosjea werd Osee, Ezra werd Esdras, Micha werd Mikeas, Noach werd Noë . De Protestanten hebben steeds de oorspronkelijke Joodse namen gehandhaafd. En wat doen wij de laatste tijd ? Wij hebben die Latijnse “vervalsingen” verlaten en gebruiken weer de oorspronkelijke “echte “ namen. En wat te verwachten was, gebeurde : we horen sommigen mopperen : “Waarom gebruiken wij nou ineens die protestantse namen ?” …… Treffend vind ik het, dat sommige zaken die de Protestanten vanaf de zestiende eeuw rigoureus hebben afgeschaft, in deze tijd ineens in menige Gemeente weer worden omhelsd. Voorbeelden ?

Het gebruik van de liturgische kleuren, de Paaskaars, de katholieke indeling van de kerkdienst, het dragen van een stola door de predikant (hoewel een stola eigenlijk strikt bij gewijde personen hoort,) de ziekenzalving, de paasnachtliturgie en zelfs het gebruik van wierook ! Een van de dominees van de Rotterdamse protestantse Grote of St.-Laurenskerk zei eens gekscherend tegen mij : “ ’t Is jammer dat de Reformatie heeft plaatsgevonden, want anders zou deze historische centraal-gelegen Grote of St.-Laurenskerk vast en zeker de Kathedraal van jullie bisdom Rotterdam zijn geworden !” …………

Huwelijksviering zaterdag 21 november Vandaag zullen om 15.00 uur het heilig Sacrament van het huwelijk ontvangen Collins Godday Ubitogwale en Louisa Fernandes. Zij zullen het heilig Sacrament ontvangen in een dienst van Woord en Gebed. We wensen het bruidspaar een mooie dag toe en veel zegen in de toekomst.

Diakenwijding in onze kathedraal Op zondag 8 november zal Boris Placic tot diaken worden gewijd. De plechtigheid begint om 15.00 uur. De wijding zal worden verricht door onze bisschop Mgr. J.H.J. van den Hende. Boris is een goede bekende in onze kathedraal hoewel hij altijd meeviert met de heilige Mis om 13.00 uur van de Kroatische parochie. Maar velen zullen hem zeker kennen. Hij heeft stage gelopen in de Bollenstreek in de parochies van Lisse en Hillegom. Naar verwachting zal hij rond Pinksteren de Priesterwijding ontvangen. Na de plechtigheid is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en Boris te feliciteren. We wensen hem een mooie dag toe en veel zegen in het pastorale werk in ons bisdom Rotterdam.

7

8

Ter nagedachtenis aan Cornelia Christina Maria (Corrie) Roolaart

Ter nagedachtenis aan Fernando Jorge Almeida

Plebaan Chr. N. Bergs

Plebaan Chr. N. Bergs

Mevrouw Corrie Roolaart was iemand die in de parochie veel heeft gedaan. Jarenlang was zij een gewaardeerd medewerkster van ons parochiesecretariaat. Niet dat ze direct naar voren trad om de deur open te doen of mensen te woord te staan door de telefoon of anderszins, zij was degene die alle teksten nakeek en de taalfouten corrigeerde in bijv. de Zondagse Bijlage of andere kerkboekjes. Dat was aan haar toevertrouwd, zij was onderwijzeres geweest en had voor de klas al veel kinderen de Nederlandse taal bijgebracht in spreken, lezen en schrijven. Zij was iemand achter de schermen, maar dat bracht ook haar handicap met zich mee. Zij was in de loop van de jaren volkomen doof geworden. Doofheid brengt een mens nu eenmaal in een isolement. Veel artsen heeft zij afgelopen en, als onderwijzeres, wist zij ook precies wat zij wilde. Ze wilde weer wat horen. Ruim tien jaar geleden was zij zover gekomen dat zij in staat was om weer wat te horen. Moeizaam, maar het ging. Daardoor kon zij weer een beetje converseren. We hoefden niet meer de dingen voor haar op te schrijven, maar met hard en duidelijk praten kon je een end komen. Ze was heel dankbaar dat ze weer zover gekomen was. Altijd heeft zij in de buurt van de kathedraal gewoond, de laatste tijd in haar appartement aan de Heemraadssingel. Zij heeft zeker geen gemakkelijk leven gehad en ook de laatste jaren van haar leven waren eenzaam en heel moeilijk. Zij brak haar heup, werd opgenomen in het ziekenhuis, daarna in Antonius Binnenweg, weer naar huis, toen weer naar het ziekenhuis en uiteindelijk kwam zij in verpleeghuis ‘Delfshaven’ aan de Mathenesserlaan, waar ze ook is overleden. Veel heeft zij gedaan en gewerkt in het onderwijs, veel deed zij in de parochie. Van haar kun je zeggen dat zij haar steentje heeft bijgedragen aan Kerk en Wereld. 93 jaar oud mocht ze worden. Op 24 september is zij overleden en op 29 september, het feest van de aartsengelen Michaël, Gabriël en Rafaël, is zij gecremeerd in het crematorium op de R.-K. Begraafplaats Laurentius in Crooswijk. De heilige Eucharistie bij haar uitvaart hebben we gevierd in de kapel van de begraafplaats. Dat zij moge leven in Gods Koninkrijk in de vrede en de rust van de engelen.

De Heer Almeida is niet oud geworden, slechts 55 jaar mocht hij op de aarde leven en werken. Hij was echt een ‘handyman’, altijd bezig met zijn handen. Klussen doen thuis of elders, hij was echt van alle markten thuis. Jarenlang heeft hij gewerkt als Fietsmonteur bij een bedrijf in de Spaanse Polder. Dan moet je echt wel wat weten en handig zijn, want ook bij een fiets komt heel wat kijken. Hij had zich daar heel erg in bekwaamd. Thuis, in zijn gezin, was hij ook graag bezig met koken. Een echt goede kok die met zijn gerechten veel mensen wist te verblijden. Ook zorgde hij met liefde voor zijn moeder. Hij was een echte vader en een liefhebbende zoon, met een zorgzaam hart. Een aantal jaren geleden openbaarde zich bij hem een tumor in de hersenen. Hij heeft er, samen met zijn gezin, alles aan gedaan om de ziekte te bestrijden. Ook de artsen hebben werkelijk alles gedaan om de ziekte minstens tot stilstand te brengen. Dat waren heel zware en tegelijkertijd ook emotionele jaren. Eigenlijk mocht niets echt baten. Langzamerhand ging de ziekte het winnen en moest hij steeds meer werk laten liggen. Eens was hij de sterke en handige man, die alles voor anderen kon en wilde doen, nu was hij tot steeds minder in staat. Hij heeft de ziekte en alles wat daarbij kwam, samen met zijn dierbaren, mogen en kunnen dragen. Zo heeft de gevreesde ziekte ook weer een einde gemaakt aan dit betrekkelijk jonge leven met zoveel energie en levenslust. Op 12 oktober is hij in het ziekenhuis overleden en we hebben hem begraven op 17 oktober op de R.-K. Begraafplaats Laurentius in Crooswijk. We hebben voor hem de heilige Eucharistie bij zijn uitvaart gevierd in onze kathedraal. Dat hij moge rusten in de vrede van de Heer van al het werk dat hij voor zijn dierbaren en voor vele anderen heeft gedaan.

9

10

Parochianen breed informeren-structureel kopij verzamelen Werkgroep Communicatie

Binnen het parochiebestuur bestaat de wens om het informeren van de parochianen te stroomlijnen. Immers, om deel te kunnen nemen aan het parochieleven, is het nodig te weten wat er gebeurt in de parochie. Het parochiebestuur heeft daarom een tijdje geleden werkgroep Communicatie ingesteld.

Parochianen Voor een belangrijke groep is er om praktische redenen geen contactpersoon: de parochianen. Maar hun bijdrage is wel zeer waardevol. Dus, als er iets is waar u zelf wat meer over zou willen weten, een item voor de jaarkalender heeft of wat wilt delen met de parochianen, laat het weten. Of misschien heeft u andere ideeën of opmerkingen over de communicatie binnen onze parochie, over het informeren van de parochianen, of misschien wilt u zelf hieraan meedoen, laat het weten. Het mailadres kent u al: [email protected].

Een van de eerste zaken die is aangepakt, is de samenwerking tussen de Math-Maandelijks en de website kathedraalrotterdam.nl. Eerste concrete actie was een gezamenlijk e-mailadres: [email protected]. Dit e-mailadres functioneert goed en nu wordt een volgende stap gezet: het meer gestructureerde verzamelen van gezamenlijke kopij. Maar hoe doe je dat? De werkgroep kwam met twee dingen: een kalender en contactpersonen. Kalender Er komt een kalender met alle activiteiten door het jaar heen. Op de kalender niet alleen Kerst en Pasen, maar denk bijvoorbeeld ook aan Marialof in oktober en mei, Eerste-Communie en Vormsel, Vuurdoop, AKB, Jongerenavonden, Monumentendag etc. Een blik op de kalender geeft dan de relevante onderwerpen voor een bepaalde maand. Contactpersonen Daarnaast gaan we alle vrijwilligersgroepen, van de kosters, via koor tot aan het bestuur, vragen op regelmatige basis iets te vertellen over hun reilen en zeilen. Idee is hiervoor per vrijwilligersgroep een contactpersoon te zoeken. Niet degene die elke maand zelf een tekst schrijft, maar wel iemand die met een zekere regelmaat een bijdrage kan opleveren, en tevens aanspreekpunt voor de redacties kan zijn.

Iedere derde zaterdag van de maand inloop vanaf 19.00 uur ‘s avonds.

11

12

Migratie Ingrid Kappelhof Voor me ligt de stapel bidprentjes die ik eerder dit jaar ontving van mijn dierbare schoonzussen in Spanje. In een poging er ordening in aan te brengen, begin ik met het uitzoeken en sorteren van de zo zorgvuldig bewaarde plaatjes, waarvan enkele meer dan een eeuw oud zijn. Gelijktijdig probeer ik de nieuwsberichten van het televisiejournaal van acht uur te volgen, maar ik laat me al snel afleiden door de gebeden en afbeeldingen van de prentjes. Opeens wordt mijn aandacht getrokken door een eenvoudig exemplaar van klein formaat. Op de voorzijde is in een blauw gekleurde tekening de Heilige Familie afgebeeld: Maria met het Kind, gezeten op het ezeltje. Jozef ernaast, te voet. Boven hen de engel die hen, op de vlucht voor de kindermoord door Herodes, geleidt naar Egypte. Onder de afbeelding de tekst: JESÚS EMIGRANTE en eveneens in het Spaans de tekst uit het Evangelie, die in het Nederlands luidt: ‘Hij werd zelf op allerlei manieren op de proef gesteld, precies zoals wij, afgezien dan van de zonde’ (Hebr. 4:15). Op de achterkant staat een gebed in het Spaans. Op het bidprentje is geen jaartal vermeld. Vermoedelijk dateert het uit de jaren zestig van de vorige eeuw, een periode van grootscheepse migratie van jonge mannen die veelal na hun militaire dienst Spanje, Italië, Portugal, Turkije en Marokko verlieten om te gaan werken in het toenmalige West-Duitsland en in Frankrijk, Nederland, België en Zwitserland. Op zoek naar tijdelijke arbeidskrachten sloten de regeringen van deze landen wervingsovereenkomsten met de overheid van de vijf mediterrane landen, waarna de stroom gastarbeiders, zoals zij destijds genoemd werden, op gang kwam. Vertaald in het Nederlands volgt hier de tekst van het Spaanse bidprentje: Gebed voor de emigranten Heilige Maagd Maria, gij die in gezelschap van uw goddelijke Zoon Jezus en van de heilige Jozef uw echtgenoot, het leed van de emigratie hebt gekend op uw vlucht naar Egypte: Begeleid langs ’s werelds wegen al onze broeders, al uw zonen die,

13 ver van hun vaderland, strijden om de moeilijkheden van een vaak zorgelijk en dapper leven te overwinnen. Waak over hun Geloof. Bemoedig hen in hun Hoop. Bewaar hen onwankelbaar in hun Liefde tot God. Bid voor hen, voor zegen over hun vertrek en de inspanningen van hun werk. Dat de loop van hun levens de banden van een waarachtige christelijke broederschap tussen alle volkeren moge versterken. Dat zij grootmoedige harten ontmoeten die hen helpen. Dat zij dankbaar zullen zijn jegens degenen die hen opvangen en trouw zullen zijn aan hen die huilden bij hun vertrek. Dat zij de beloning verkrijgen van een vrede, gebouwd op de christelijke sociale rechtvaardigheid, en van de vreugde van een eeuwig vaderland voor allen, in de omarming van de Vader die in de hemel is. Amen. Opkijkend van het bidprentje zie ik de televisiebeelden van een onophoudelijke stroom oorlogsvluchtelingen uit het Midden-Oosten op weg naar West-Europa. Het nieuwsbericht meldt bijna terloops dat ook de dagelijkse toestroom van mensen die Afrika ontvluchten op zoek naar betere levensomstandigheden in Europa, onverminderd gebleven is. Een onophoudelijke migratie die in gang is gezet en in beweging wordt gehouden door nietsontziende mensensmokkelaars die op grote schaal misbruik maken van de nood van hun naasten. Miljoenen ontheemden, verdreven uit hun vertrouwde omgeving door armoede en geweld, zoeken een nieuw leven in landen waar men niet is voorbereid op de komst van zoveel mensen in zo’n kort tijdsbestek. In een tijd waarin vrede en rechtvaardigheid verder weg lijken dan ooit en in een snel veranderende wereld door massale migratie en globalisering, zal gezocht moeten worden naar een vorm van samenleven in diversiteit en verdraagzaamheid. Op zoek naar de gebedsintenties voor 2015 van paus Franciscus, sla ik de Math-Maandelijks van januari van dit jaar open en zie ze daar op de eerste bladzijden. De gebedsintentie van oktober: ‘Dat er een einde komt aan mensenhandel, een moderne vorm van slavernij.’ En die van november: ’Dat wij ons openstellen voor persoonlijke ontmoeting en dialoog met alle mensen, ook met hen die andere overtuigingen hebben dan wijzelf.’

15 14

Kalender

zondag

25 okt. Dertigste Zondag door het jaar

woensdag 28 okt. Heilige apostelen Simon en Judas (feest) zondag

1 nov. Allerheiligen (hoogfeest)

Maandag

2 nov. Gedachtenis van alle overleden gelovigen

Dinsdag

3 nov. Heilige kloosterling Martinus de Porres

woensdag 4 nov. Heilige bisschop Carolus Borromeüs vrijdag

6 nov. Alle heilige verkondigers van het Geloof in onze streken (feest)

zaterdag

7 nov. Heilige bisschop Willibrord, verkondiger van ons Geloof, patroon van de Nederlandse Kerkprovincie en medepatroon van onze parochie (hoogfeest)

zondag

8 nov. Tweeëndertigste Zondag door het jaar

maandag

9 nov. Kerkwijding van de basiliek van Sint Jan van Lateranen (feest)

dinsdag

10 nov. Heilige paus en kerkleraar Leo de Grote

Vieringen zondag 25 11.00 uur

Dertigste Zondag door het Jaar: “:Latijn; “Missa in honorem S. Nicolai”, Aart de Kort

Celebrant Plebaan C.N. Bergs

zondag 1 11.00 uur

Allerheiligen; Nederlands: Willibrordusms, B. Bartelink

Celebrant Plebaan C.N. Bergs

maandag 2 19.30 uur

Allerzielen: Gregoriaans

Celebrant Plebaan C.N. Bergs

zondag 8 11.00 uur

Tweeëndertigste Zondag door Celebrant het Jaar: “Nederlands; “Paus Pater J. van DuynhoJohannesmis”, A. de Klerk ven

zondag 15 11.00 uur

Drieëndertigste Zondag door het Jaar; Latijns Klosterneuburger Messe”, J. Fux

zondag 22 11.00 uur

Christus, Koning van het Heel- Celebrant al; Latijn: “Missa Festiva In Plebaan C.N. Bergs Honorem Sanctae Elisabeth”,

zondag 29 11.00 uur

Eerste Zondag van de Advent: Celebrant Latijn: “Messe in A a trois Plebaan C.N. Bergs voix”, C. Franck

Woensdag 11 nov. Heilige bisschop Martinus van Tours

Celebrant Plebaan C.N. Bergs

donderdag 12 nov. Heilige bisschop en martelaar Josafat zaterdag

14 nov. Wijdingsdag in 1948 van onze Gerardusluiklok

zondag

15 nov. Wijdingsdag in 1964 van ons hoofdaltaar

Zondag

Maandag

16 nov. Heilige maagd Gertrudis

Dinsdag

17 nov. Heilige Elisabeth van Hongarije, medepatrones van onze parochie (hoogfeest)

Maandag 23 nov. Heilige paus en martelaar Clemens I, patroon van de wijk Charlois

Woensdag 18 nov. Kerkwijding van de basilieken van de heilige apostelen Petrus en Paulus Zaterdag

21 nov. Opdracht van de heilige maagd Maria

22 nov. Christus, Koning van het heelal (hoogfeest)

Dinsdag

24 nov. Heilige martelaren priester Andreas Dûn-Lac en gezellen

Woensdag

25 nov. Bisschopswijding in 2006 van onze herder Johannes van den Hende

Zondag

29 nov. Eerste Zondag van de Advent

16

Adventsactie Namens het M.O.V. -beraad RRM Pastoraal-werker Rob Lijesen Ook dit jaar willen we weer met alle parochies van de Rotterdamse Rechter Maasoever hetzelfde project gaan ondersteunen tijdens de Adventsactie. We hebben gekozen voor het project: Woonboerderij geeft kinderen een toekomst. In Brazilië is er een Woonboerderij met de naam: Sitio Shalom. In deze boerderij worden zo’n tweeëndertig kinderen tegelijk opgenomen. De kinderen krijgen daar liefde, bescherming, psychologische bijstand en nieuwe hoop voor de toekomst. Ondanks hun verschrikkelijke geschiedenis en hun ontwikkelingsachterstand, verlaten de jongeren de woonboerderij met een diploma. Krachtig op eigen benen kunnen ze deel gaan uitmaken van een maatschappij die ze als bikkelhard hebben ervaren. De opvang werd in 1992 gebouwd in het dorpje Pequeri in de staat Minas Gerais, in een mooie groene omgeving op 2 uur rijden van Rio de Janeiro. Het doel is, kinderen uit probleemgezinnen en kinderen die op straat en in de prostitutie zijn beland een nieuwe toekomst te geven door ze op te leiden en ze toe te rusten voor terugkeer in de maatschappij. Eén van de bewoners is een dertienjarig meisje dat door familieleden werd geprostitueerd. Tweemaal werd een zwangerschap bij haar afgebroken. Ze is zo geconditioneerd dat ze haar lichaam aanbiedt in ruil voor de kleinste dingen. Aan de andere kant kan ze uren tegen haar pop praten. Ze krijgt nu constante aandacht van het team van psychologen. Iedere parochie organiseert voor deze kinderen activiteiten om ons project onder uw aandacht te brengen en u te vragen om een financiële bijdrage voor dit bijzondere project. Er is geld nodig voor de behandeling van de psychische klachten die deze kinderen hebben opgelopen.

Evangelieteksten op muren en ramen! Tom Remken Nota bene drie keer staat de Evangelielezing van 1 november in het interieur van onze kathedraal op ramen en muren te lezen ! U zit er middenin, in die Tekst ! Op het kolossale raam links leest u de Tekst op die linten .Ook staat op elk van de acht ramen links en rechts één van de acht Zinnen. Tenslotte staat deTekst in reusachtige letters op de transeptmuren links en rechts. (De Evangelielezing van 22 november is als schildering visueel uitgebeeld : op de muur links van de Lourdeskapel.)

Nog niet gezien wat er in de plebaniezaal te zien is??? Tom Remken Bent u soms wel eens nieuwsgierig wie onze kerk heeft gebouwd ? Dan moet u echt eens naar dat boeiende tentoonstellinkje in onze plebanie. (Die bevindt zich achter dat tuintje van de parochiezaal.) Tot begin november kunt u er na elke Zondagsmis terecht. (En ook op afspraak op woensdagen tussen 10.30 en 13 uur.) Ikzelf heb er zelfs ruim twee uur doorgebracht en weet eigenlijk niet wat de meeste indruk op mij heeft gemaakt : de interessante expositie of de geestdrift van verteller Paul Geenen (die u misschien alleen kent in zijn functie van koster). Wat deze man in het afgelopen jaar allemaal voor belangwekkende gegevens boven water heeft gekregen, is echt ongelooflijk. Ik ga bijna zeggen : het moet een heidens karwei geweest zijn ! Lees nog eens in de oktobereditie wat vicevoorzitter Ton Lindeman erover heeft geschreven. Ga het zien en laat de heer Geenen u maar over het uitgestalde vertellen. Ikzelf hing aan zijn lippen ………

17

19 18

Zangkoor I.H.S.E. Joop Nijs

Het zangkoor I.H.S.E. heeft de goede gewoonte om eens per jaar wat anders te doen dan zingen. Zo zijn de koorleden op zondag 20 september na de Mis richting Schiedam vertrokken. Als eerste werd er een bezoek aan de Liduinabasiliek gebracht. Een deskundige gids leidde ons rond door het kerkgebouw waar een schat aan kunst te zien is. De H. Liduina, die in onze kathedraal ook een eigen glas-inloodraam heeft, kom je er vele malen tegen. Na een uur rondgeleid te zijn trokken de koorleden richting Museummolen De Nieuwe Palmboom om vandaar met een rondvaartboot Schiedam vanaf het water te verkennen. De vele gevels van oude pakhuizen, jeneverstokerijen en een sluis die gerestaureerd wordt, zijn de moeite waard om vanaf het water te bekijken. Na de velen indrukken die het koor te verwerken kreeg werd er neergestreken op een terras aan de Grote Markt bij het oude stadhuis om de droge kelen wat te smeren. Maar buitenlucht, het was prachtig zonnig weer, maak hongerig dus trokken de leden van het zangkoor verder naar een goed restaurant om zich daar culinair te laten verwennen. Na een overheerlijke maaltijd zochten de koorleden de metro, tram en trein op om huiswaarts te gaan, terugkijkend op een geslaagde dag.

Feesten van onze geloofsverkondigers Plebaan C.N. Bergs

Op vrijdag 6 november vieren we het feest van ‘Alle heilige verkondigers van het Geloof in onze streken’. Velen hebben in de loop van de tijden het christelijk Geloof tot hier gebracht en wij mogen voortbouwen op de fundamenten die zij hebben gelegd. We kunnen terugkijken naar al deze mensen die ons voorgingen, wellicht zou het eens goed zijn om te kijken naar onszelf in hoeverre en hoe wij voortbouwen op hun fundamenten. Met andere woorden is ons geloof een echt levend geloof of laten we het er soms te gemakkelijk bij zitten. Op zaterdag 7 november is het Hoogfeest van de H. Willibrordus, verkondiger van ons Geloof en patroon van de Nederlandse Kerkprovincie. Deze belangrijke dag willen we in onze kathedraal ook vieren, vandaar dat er om 10.00 uur een H. Mis is met samenzang. Zondag 22 november – Hoogfeest van Christus Koning van het heelal / heilige Elisabeth. Met dit Hoogfeest wordt het Kerkelijk Jaar afgesloten, de zondag die erop volgt is alweer de Eerste Zondag van de Advent. We eren vandaag op bijzondere, feestelijke wijze Jezus de Christus Die, ondanks lijden, vernedering en dood in Zijn Verrijzenis heeft overwonnen. In Jezus belijden wij een dienende Koning, maar wel een Koning. Met andere woorden, we belijden in Hem werkelijk de Zoon van God, Hij die alle eer waardig is. Een mooie dag vandaag om samen te loven en te danken. Een dag van dankbaarheid voor ons christelijk Geloof. Zondag 29 november – Eerste Zondag van de Advent. Op deze zondag begint het nieuwe kerkelijk jaar. We zullen op de zondagen de zogenaamde ‘C’ – cyclus volgen, wat de lezingen betreft. In de Advent bereiden wij ons voor op de geboorte van Gods Zoon in de wereld. Tijdens de Viering van de Eerste zondag van de Advent zal de Adventskrans worden gezegend en zal de eerste kaars worden ontstoken. Ook dit jaar zullen we weer meedoen met de Adventsactie. Als parochiefederatie ‘Rotterdam Rechter Maasoever’ hebben we gekozen voor een gezamenlijk project. Zie op pagina 16.

20

Expositie kerststallen in Bedevaartskerk Unieke collectie voor het eerst in Brielle te zien Dit jaar organiseert de Bisschoppelijke Brielse Commissie voor de eerste keer een Kerststallenexpositie in de Bedevaartskerk van de Heilig Martelaren van Gorcum aan de Rik 5 te Brielle. Tientallen kerststallen en kerstgroepen zijn te bezichtigen, van velerlei aard en afkomstig uit een uitgebreide privécollectie, en verzameld in binnenen buitenland. In een van de zijgangen achter de kerk zal in kerstsfeer koffie en thee met wat lekkers, warme chocomel enz. verkrijgbaar zijn. Tijdens de kerststallenexpositie zijn er gidsen aanwezig om de bezoekers te informeren over de gebeurtenissen uit 1572 en de moord op de negentien martelaren van Gorcum, die in deze kerk herdacht wordt. De toegang tot de expositie is gratis, een vrijwillige bijdrage voor het onderhoud van de kerk wordt zeer op prijs gesteld. De kerk (uit 1932) is tussen 1998 en 2012 grondig gerestaureerd, waarbij ook de ommegang rond het Martelveld en de beelden van de martelaren in de kerk in oorspronkelijke staat zijn gebracht. Sinds twee jaar beschikt de kerk over een Maarschalkerweerdorgel (1876), afkomstig uit de R.-K. kerk H. Hart van Jezus te Zwijndrecht. De Bedevaartskerk is bij veel gelovigen bekend. Het hoogtepunt is de jaarlijkse nationale Bedevaart rond 9 juli, de dag waarop negentien katholieke geestelijken in 1572 op wrede wijze zijn vermoord door de Watergeuzen. Honderden gelovigen, onder wie veel tieners en jongeren, komen jaarlijks naar het bedevaartsoord. Naast de Nationale Bedevaart worden in de kerk ook andere activiteiten gehouden, zoals de kostersdag in april, de Kerktoetredersdag in juni en de Brielle-Lezing door Leo Fijen op 26 september. Deze eerste editie van de kerststallenexpositie is van dinsdag 15 t/m zondag 20 december 2015. De openingstijden zijn van 13.00 tot 16.00 uur. Iedereen is van harte welkom in de Bedevaartkerk in Brielle, De Rik 5 (even buiten het centrum). Meer informatie over kerk en bezoekmogelijkheden: www.martelarenvangorcum.nl..

Resultaat Sam's kledingactie op zaterdag 3 oktober Werkgroep Diaconie De inzameling voor Sam's kledingactie op zaterdag 3 oktober is zeer succesvol verlopen. We hebben met elkaar 250 kilo kleding ingeleverd bij de Kathedraal! Er waren zelfs parochianen die tweemaal met de auto moesten rijden, zoveel kleding hadden ze ingezameld. Heel veel dank allemaal! Enkele weken geleden ontvingen wij een jaarverslag van Sam. Hieronder een korte samenvatting van de projecten die Sam in 2014 heeft gesteund. Dit zijn o.a.: Droogte Cyclus Management in Kenia waarbij waterreservoirs zijn aangelegd om de extreme droogte te bestrijden die enkele jaren geleden tot een ernstige hongersnood heeft geleid. Rainbow Homes in India waarbij straatkinderen worden begeleid naar volwassenheid om zodoende een kans te krijgen op een zelfstandig en bevredigend leven. Bouw van vijf Evacuatie Centra in Zuid-India zodat de bevolking bij natuurgeweld zoals overstromingen en cyclonen een veilig heenkomen kan vinden. 20 september

Deurcollecte voor de vluchtelingen

Sinds afgelopen periode staan de beelden van vluchtelingen op ons netvlies. Beelden van mensen die op wankele bootjes richting een beter bestaan varen. Mannen, vrouwen en kinderen, op zoek naar vrijheid en een betere toekomst. Bij het begin van de Vredesweek, op zondag 20 september, hebben de Nederlandse bisschoppen gevraagd om te collecteren, waarbij de opbrengst bedoeld is voor de vluchtelingen in Nederland en in het land van herkomst. Hiermee geeft de Nederlandse Kerkprovincie gehoor aan de oproep van Paus Franciscus om het hart open te zetten voor de vluchtelingen. Ook binnen onze parochie heeft u hier gehoor aan gegeven, waardoor een bedrag van € 313,92 is opgehaald. Dit bedrag komt ten goede aan Cordaid Mensen in Nood, die het gebruikt heeft voor de hulpverlening voor de vluchtelingen. Hartelijk dank voor uw bijdrage.

21

22

Open brief November 2015 De Bezorgde Kerkgangers (Bij de redactie zijn de antecedenten bekend van de auteurs). Beste lezers, In het uitgevoerde restauratiewerk in onze kathedraal blijkt dat voor ons onbekende redenen het meest sacrale deel van de kerk, zijnde de apsis, nog steeds niet schoongemaakt en gerestaureerd is. De parochianen en bezoekers van de kathedraal worden bij binnenkomst bij een eerste blik geconfronteerd met een apsis die met een vuilgrijze tint is bedekt. Zij zien daarin witte stippen, veegvlekken, een gepleisterde raamwand en sporen van een onderzoek waarvan zichtbaar is dat er een tweetal rechthoekige afbeeldingen onder de grijze tint tevoorschijn is gekomen. Deze sacrale ruimte staat in de huidige toestand in schril contrast met de monumentaliteit van de kerk en de zachte kleur waarin tijdens de laatste restauratie koepel en gewelf zijn geschilderd. De huidige situatie van de apsis bestaat intussen al minstens drie jaar. De vraag is of het terugbrengen in de oorspronkelijke staat ooit nog uitgevoerd zal worden? Voor de gemeenschap is dit onduidelijk. Gezien haar betrokkenheid, die o.a. door donaties en in de opbrengsten van collecten tot uiting komt, zou informatie over de oorzaak van dit nog ontbrekende restauratiewerk en de eventuele toekomstige plannen niet alleen de nodige zakelijke duidelijkheid bieden, maar tevens de binding met dit unieke monument versterken. Als kunstminnende kerkgangers valt het ons op dat de restauratie van de apsis stilstaat. Intussen vragen meer en meer mensen zich af wat nu de bedoeling is. Blijft deze apsis zo vuil en onafgewerkt, of zijn er ooit nog plannen, welke voor schoonmaak en restauratie in aanmerking komen? En zo ja, wanneer? Voorstel Betreffende de adequate aanpak van de apsis en de boog die de apsis markeert (loopt van Alpha naar Omega) doen wij het voorstel tot het laten verwijderen van de huidige verf/kalklaag. Tevens adviseren wij om de werkzaamheden rond het schoonmaken en het restaureren van de eventueel aanwezige beschilderingen uit elkaar te halen.

Prioriteit 1: de schoonmaak Hierdoor wordt het na vele jaren dan eindelijk voor een ieder zichtbaar of er zich nog onder de huidige grauwe camouflage beschilderingen bevinden. En zo ja, wat er tussen 1919 en 1920 door Nederlands meest bekende kruiswegschilder van de vorige eeuw Jan Dunselman is uitgebeeld? Ook indien na de schoonmaak zou blijken dat de eventueel aanwezige beschilderingen zijn beschadigd, dan ziet men tenminste wat er van zijn werk is overgebleven. Prioriteit 2: de restauratie Indien binnen een vastgelegd uitvoeringsplan door de restauratie van de apsis plus boog, de zichtbaarheid van de vermeende beschilderingen alsnog uitgevoerd gaat worden, kan men deze met beschikbaarheid van financiële middelen in een later stadium realiseren. Overigens staan er over heel Europa meerdere kerken, waar men na schoonmaak de gehavende afbeeldingen uit piëteit voor de oorsprong van de beschilderingen en mozaïeken onberoerd heeft gelaten. Mocht er in eerste instantie om wat voor redenen dan ook van schoonmaak en restauratie worden afgezien, dan is ons voorstel om de apsis + boog dezelfde tint te geven die bij het laatste schilderwerk op gewelf en koepel is aangebracht. Bij voorkeur afneembaar voor het geval op langer termijn alsnog wordt overgegaan op restaureren. Altijd beter dan de huidige vuilgrijze kleur.

Nu hoort u het ook eens van een ander!!

Over de Mathenesserlaan Jacob Nederlof “ Iedereen die aan zwaarmoedigheid lijdt, zou op kosten van het ziekenfonds twee tot drie keer per dag over de Mathenesserlaan moeten lopen. Want wat is het daar onvoorstelbaar prachtig. Vooral op een mooie lentedag. Een allee in het hart van de stad waar je je in het Praag van 1925 waant. Op een gegeven moment moet ik Kafka wel tegenkomen, denk je. Dat kan niet anders. Het is een laan met standing en er is in Rotterdam niets dat daaraan kan tippen. “

23

24

Een bijbelpuzzel

Woerdens Vocaal Ensemble

A festival of Lessons & Carols Het gaat om het vinden van tweeëntwintig namen in “the Good Book”, de Bijbel. De eerste letter van elke naam staat hieronder vermeld. De puzzel houdt dus in : via de daarbij aangegeven verzen de juiste namen te vinden en die onder elkaar op te schrijven. De oplossing kunt u na elke Zondagsmis (niet op 15 nov.) in de St.Elisabethzaal (de parochiezaal aan de Robert-Fruinstraat) inleveren bij redacteur Tom Remken. Vijf (verschillende) mooie fotokaarten van het interieur van de kathedraal zijn uw beloning. Succes gewenst ! Genesis 4 : 4 …………………..: A Ruth 2 : 4 ………………………: B Handelingen 11 : 28 ……… ..: C Genesis 35 : 8 ……………… . : D 1 Koningen 19 : 9 ……………. : E Handelingen 23 : 24 ………….. : F Richteren 6 : 11 ……………… : G Matteüs 2 : 1 …………………... : H Genesis 26 : 32 …………… .… : I Marcus 14 : 43 ………………. : J 1 Samuël 9 : 1 …………………. : K Johannes 11 : 1 ……………..….: L Exodus 19 : 14 ………………....: M Genesis 5 : 29 ……………...…. : N 1 Koningen 16 : 16 ……….…….: O Marcus 14 : 33 …………….…….: P Lucas 2 : 2 …………………..…..: Q Openbaring 7 : 5 ……………..…: R 1 Samuël 14 : 47 …………….....: S 2 Korintiërs 1 : 1 ………………...: T Ester 1 : 9 …………………….…. W Lucas 19 : 2 …………………...…: Z

Zaterdag 28 november In samenwerking met Kamerkoor Couleur Vocale Poeldijk en DichtersGroep Woerden Dirigenten: André Vis en Steven van Wieren Organist: Bert den Hertog H.H. Laurentius en Elisabeth Kathedraal Rotterdam Aanvang 20.00 uur Entree € 10,- aan de deur of via www.woerdensvocaalensemble.nl Het concert van het Woerdens Vocaal Ensemble is getiteld A festival of Lessons and Carrols. Dit is een uit Engeland afkomstige traditie voor de Kersttijd, oorspronkelijk bestaande uit een afwisseling van negen stukjes uit de Bijbel (‘Lessons’) en evenzoveel kerstliederen (‘Carols’). In samenwerking met kamerkoor Couleur Vocale uit Poeldijk wordt op 28 november het concert gegeven in de kathedraal van Rotterdam. Bij dit concert is ook DichtersGroep Woerden betrokken: zij verzorgen de Lessons. Programma Robert Lucas de Pearsall bilo Morten Johannes Lauridsen um Peter Wishart new work is come on hand William Mathias Benjamin Britten Born in Bethlehem John Rutter carol Gustav Holst done for my true love

(1795-1856)

In Dulci Ju-

(1943-) O Magnum Mysteri(1921-1984)

Alleluya, a

(1934-1992) A babe is born (1913-1976) A Boy was (1945-) Shepherd’s pipe (1874-1934)

This have I

25

26

Agenda

Collectes week 39 Zondagscollecte € 735,43

week 40

week 41

week 42

€ 485,75 € 386,45 € 474,04

Weekcollecte

€

Altaarkaarsen

€ 112,01 €

Offerkaarsen

€ 210,68

€ 283,21 € 251,00 € 276,20

Kaarsen kapel

€ 186,45

€

80,68

€ 126,79

€ 161,10 € 109,23

57,82 €

62,53 €

79,85 € 150,40 €

80,24

74,07

Koorrepetitie Cantorij woensdagavond van 20 uur tot 22 uur Koorrepetitie IHSE donderdagavond van 19.30 uur tot 21.45 uur Bijna iedere zaterdag kerkschoonmaak van 10 tot 11.30 uur donderdag

5/11

19.30 uur Catechesevergadering

zondag

8/11

15 uur

Diakenwijding

maandag

11/11

20 uur

Doopvoorbereiding

woensdag

13/11

20 uur

Doopvoorbereiding

zaterdag

14/11

15 uur

Doopviering

zaterdag

21/11

15 uur

Huwelijksviering

Beste mensen Pastoraal_werker R. Lijesen Een dezer dagen wordt bekend gemaakt waar er in Rotterdam een asielzoekerscentrum zal worden ingericht. Regelmatig bereikt mij de vraag 'Wat kunnen wij doen?' Zoals ik u eerder meldde, zullen Paul Bergmans, Marijke Ameling en ondergetekende namens de R.-K. parochies een en ander coördineren en richting wijzen met betrekking tot onze inzet. We voelen ons daarin gesterkt door de Nederlandse bisschoppen die in verklaringen van 8 september en 18 september reeds aandacht hebben gevraagd voor deze problematiek (www.rkkerk.nl), zoals ook de boodschap van paus Franciscus bij gelegenheid van de mondiale dag voor migranten en vluchtelingen 2016 (www.vatican.va). Op dit moment wil ik u opmerkzaam maken op een petitie die u digitaal kunt onderteken. De naam van de website spreekt voor zich. Onze eigen burgervader was de eerste die tekende. www.rotterdamverwelkomtvluchtelingen.nl

Huisbezoek aan parochianen Gerard Koelemij De Elisabethgroep, bestaande uit zes vrijwilligers, wil namens de parochiegemeenschap contact/verbinding houden met parochianen die daar zelf niet goed toe in staat zijn. Dat kan door een telefoontje, een bezoek, met als basis solidariteit en meeleven met elkaar. Hebt u zelf als parochiaan hieraan behoefte en vindt u het fijn iets te horen van onze parochie, bel of mail dan een van onderstaande contactpersonen. Kent u parochianen, waarvan u denkt dat zij een contact op prijs stellen? Geef dat dan ook op bij een van de contactpersonen. Gerard Koelemij, tel. 010-2150075; [email protected] Marlies Schmitz, tel. 010-4775808; [email protected]

27

��������������������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������

28 Parochienieuws Kathedrale Parochie H.H. Laurentius en Elisabeth Mathenesserlaan 305 3021 H K Rotterdam Telefoonnummer 010-4772752 Bij geen gehoor 06-83113024 Gironummer NL23 INGB 0000 5292 26 t.n.v. Parochie Laurentius & Elisabeth Voor de restauratie Banknummer NL51 FVLB 0226 7720 04 t.n.v. Parochie H.H. Laurentius en Elisabeth, inzake restauratie E-mailadres: [email protected] Internetadres: www.kathedraalrotterdam.nl Secretariaat Geopend op werkdagen van 10 tot 13 uur Via Robert-Fruinstraat 36

Vieringen Zondag Werkdagen

11.00 uur

Heilige Eucharistie

9.30 uur

Heilige Eucharistie

Maandag tot en met vrijdag Stille Aanbidding in de Kapel. Van 10 uur tot 20 uur. Ingang via Robert-Fruinstraat 40. Via bel aan de deur. Parochiebestuur kathedraal: via secretariaat te bereiken C.N. Bergs (Voorzitter) A.G. Lindeman (Vice-voorzitter) J. S.B. Schmitz (Penningmeester) G.J.M. Koelemij (Secretaris) B.A.S. Vester (Adviseur Gebouwen) G. Heuff (Federatie)

Redactie: Tom Remken Ingrid Kappelhof Pictogrammen: Joop Nijs Eindredactie: Tom Remken Lay-out: Marijke Verschuur E-mail:[email protected]

Franciscus van Assisi Plebaan Bergs Samen zingen Cantorij Catholicism-Bijeenkomsten Bijzondere Vieringen komende maanden God zoekt ouder Klok verzetten, Mathenesserlaan Ons kerkgebouw Godslamp op oude plaats Kalender Vieringen Ingezonden brief Expositie architect Bisschop ontvangt dvd Teresiaans realisme Succes tweede leven Maria van Guadalupe Zes boeiende avonden Collectes Coupon voor korting in het winkeltje Agenda Kerkdiensten

2 3 6 7 8 9 10 12 13 14 15 15 16 17 18 21 22 25 26 26 27 28

Kopij novembernummer inleveren uiterlijk 11oktober Verschijningsdatum 25 oktober Opsturen naar [email protected]

2

4 oktober:

Gedachtenis van de

Van onze plebaan

heilige Franciscus van Assisi

Chr. N. Bergs

E. de Jong In ons land bestaat een grote aandacht voor het dier. Naast een partij voor de dieren komt dit tot uiting in de jaarlijkse algemene viering van Dierendag op 4 oktober. Voor deze datum is gekozen, omdat de Katholieke Kerk op die datum Franciscus gedenkt, de heilige die in 1182 in Assisi werd geboren en daar in 1226 overleed. Bij vele mensen immers, in en buiten de Kerk, staat hij bekend als een groot dierenvriend. Ook heeft deze man, die om zijn eenvoud nog steeds veel mensen aanspreekt, ons zijn Zonnelied nagelaten. Daarin heeft hij zijn liefde voor de natuur, de dieren en de planten, naast die voor de medemens, verwoord. Toch ligt daar voor gelovige katholieken niet de echte en grootste betekenis van deze heilige. Hij heeft ons een weg gewezen voor de navolging van Christus in de deugdzame manier waarop hij de armoede beleefde. (Hij werd il Poverello, dat is: de kleine arme, genoemd.) Dit is ook de kerngedachte van het jaarlijkse gebed op zijn gedenkdag : “Omdat Franciscus de armoede en de nederigheid liefhad, vertoonde zijn leven zoveel gelijkenis met dat van U, Jezus Christus.” Het voorbeeld van zijn eenvoudige leefwijze en de prediking van het Evangeliewoord “Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Koninkrijk der Hemelen” oefenden een grote aantrekkingskracht uit met name op de gewone gelovigen. Voor zijn volgelingen, die Minores moesten zijn, nederigen, ondergeschikten, stelde hij een leefregel op die door de paus werd goedgekeurd. Zo kwam er in de Kerk een hervorming tot stand, tegenover het hoogmoedige en feodale karakter dat in die tijd ook in de kloosters was binnengedrongen. Hij stichtte eveneens een orde van slotzusters, de Clarissen, en de zogenaamde Derde Orde, een gemeenschap van leken die een sober en verstorven leven leiden. Rondtrekkend als permanent-diaken verkondigde Franciscus, ook aan de niet-gelovigen, het mysterie van het kruis van Christus van wie hij de wondentekenen, de stigma’s, in zijn lichaam droeg.

De maand oktober is de maand waarin men al geregeld afspraken gaat maken over de jaarwisseling heen. Het is ook de maand waarin van allerlei kanten kalenders voor het Nieuwe Jaar te koop worden aangeboden, al was het maar de Sint-Gerarduskalender uit het heiligdom te Wittem. Velen schaffen alvast een nieuwe agenda aan, als men tenminste nog een papieren exemplaar gebruikt. Hiervan wordt het gebruik immers ook steeds minder. Kijkende in mijn papieren agenda zag ik dat over afzienbare tijd de herfstvakantie al begint. Ook weer een mooie periode in het jaar waar veel mensen van gaan genieten. De prachtige herfstkleuren in de natuur, de langzaam aan langer wordende avonden die ook weer gezelligheid kunnen bieden. Oktober is ook de maand waarin een volle bus pelgrims vanuit onze parochiefederatie en van daarbuiten naar Lourdes vertrekt. Zeven dagen zal de reis duren, een reis waarbij men ook het Heiligdom in Nevers bezoekt, de plaats waar de zieneres van Lourdes de H. Bernadette ligt opgebaard. Voor velen zal deze bedevaart weer een heel bijzondere belevenis worden. Enkel en alleen al als men met duizenden en nog eens duizenden andere pelgrims de Heilige Eucharistie mag vieren in de ondergrondse basiliek Pius-X of bij de grot van Massabiëlle. Ook een Viering in de kloosterkapel van Nevers bij Bernadette is altijd zeer indrukwekkend. Zo’n Bedevaart kan bij allen weer eens de ogen openen dat de Kerk groter is en breder dan de eigen parochie, dan de eigen parochiefederatie, groter dan de eigen club, hoe belangrijk die ‘club’ ook is. Met velen, in allerlei talen en met vele culturen samenkomen geeft bemoediging en relativeert ook als je je soms zorgen maakt over de toekomst van de Kerk. Het Evangelie wordt wereldwijd gedragen en gevierd, door jong en oud. Oktober is de missiemaand bij uitstek. Missie betekent toch ‘gezonden worden’, Kerk-zijn is niet je opsluiten in jezelf, maar altijd verbredend, verdiepend en uitdagend. Kerk-zijn verbindt ons met de levende God, maar zeker ook met elkaar, maar dan wel wereldwijd. Een Missionaire Kerk staat niet stil, houdt niet op bij het eigen en het zo vertrouwde, maar gaat door de kerkmuren heen, altijd naar buiten.

3

4

Dat is zeker geen gemakkelijke opgave, dat kan en moet altijd beter, maar het is minstens de moeite waard om daar bij ons doen en laten vanuit te gaan. Onze paus Franciscus roept ons ook daartoe op. Hij waarschuwt ons allen dat we geen gesloten Kerk moeten zijn, maar juist open, missionair. Wat dat betreft mogen we in oktober twee belangrijke heiligen vieren. Op donderdag 1 oktober vieren we het feest van de Heilige Theresia van Lisieux, Theresia van het Kind Jezus, zo wordt ze ook genoemd. Zij werd geboren in Frankrijk in Alencon, in 1873. Als ze vier jaar oud is verliest ze haar moeder. Vader probeert het gezin zo goed mogelijk op te voeden, als vader en moeder tegelijk. Het gezin verhuist naar Lisieux naar de woning ‘Les Buissonnets’, waar Theresia een mooie tijd doorbrengt. Een huis omgeven door een mooie tuin, waar zij gegrepen wordt door de schoonheid van de natuur. Een tijdlang zal zij in een pensionaat verblijven zoals dat in die tijd gebruikelijk was. Als zij weer thuis komt wordt zij ziek, met hevige koortsen en hoofdpijnen. Als zij weer genezen is en van bed kan opstaan, groeit bij haar het verlangen om in te treden bij de zusters van de Karmel. De kerkelijke wet verbiedt het echter dat men intreedt voor het 17e levensjaar. Theresia is 15 en mag dus nog niet het klooster in. Uiteindelijk gaat zij zelfs naar de paus in Rome om dispensatie te vragen en zo eerder te kunnen intreden. Paus Leo XIII zegt haar: Je zult in het klooster binnengaan zodra God het wil’. Onverwacht komt dan het bericht van de bisschop dat hij toestemming geeft voor haar intrede. Zij beleeft haar kloosterleven heel trouw en nauwgezet, met grote blijdschap. Maar het is en blijft een zwaar leven in de Karmel. Tien jaar na haar intrede wordt zij ziek en zal aan haar ziekte overlijden. Zij is dan 24 jaar en negen maanden oud. Als jonge vrouw moet zij haar leven al teruggeven aan God en men zou denken dat zij in de loop van de geschiedenis vergeten zou worden. Niets is minder waar, vanaf haar overlijden in 1897 tot op de huidige dag wordt zij steeds meer bekend en wordt zij steeds meer vereerd. In 1925 wordt zij heilig verklaard. Er wordt een grote basiliek gebouwd in Lisieux, waar zij echter niet begraven ligt. Haar lichaam rust in het klooster van de Karmel niet ver verwijderd van de Basiliek. Iedereen die in Noord Frankrijk komt zou ik aanraden om Lisieux te bezoeken, niet alleen voor de Basiliek, hoe mooi ook, maar om het indrukwekkende leven van deze jonge kloosterzuster. De geschriften die zij heeft nagelaten en het leven dat zij heeft geleefd kan men zeker ‘Missionair’ noemen. Het heeft belang voor christenen overal ter wereld. Veel diepgang, veel geloof en een voorbeeld van trouw. Je hoeft niet persé verre reizen te maken over de hele wereld om missionair te zijn, ook op je eigen plek kun je veel betekenen.

5 Theresia kreeg zelfs de titel ‘kerklerares’ en ook haar ouders zijn onlangs tot de eer van de altaren verheven. Echt heiligen voor de oktobermaand, missionair tot in de toppen van de vingers. Op 4 oktober gedenken we de Heilige Franciscus van Assisi, een man uit Italië, uit de 13e eeuw. Ook hij had het thuis goed, net als Theresia van Lisieux. Zij leefden beiden thuis niet in armoede en toch kiezen zij heel bewust voor de soberheid, voor de bijzondere gerichtheid op God en de naaste. Franciscus was heel radicaal. Hij wilde aanvankelijk ridder worden, hij trok nog als soldaat ten strijde, werd gevangengenomen en heeft zo alles van het leven wel meegemaakt. Toch laat hij alles los en kiest duidelijk voor Christus en de Kerk, nadat hij de woorden hoorde: ‘Francisco, herstel mijn Kerk’. Eerst herstelde hij letterlijk het vervallen kerkje waarin het kruis hing vanwaar hij deze boodschap hoorde. Later realiseerde hij zich dat het herstel van de Kerk veel dieper en meer was dan alleen dat kerkgebouw. Franciscus laat alles achter zich en kiest samen met de broeders die hem uiteindelijk volgen voor een leven in uiterste soberheid en armoede. Hij riep de mensen op om ernst te maken met het Evangelie. Zij boden overal hun diensten aan en gingen met mensen in gesprek. Het Lijden en Sterven van Christus stonden hem steeds voor ogen. Uiteindelijk ontving hij ook de stigmata, de wondtekenen van Christus in handen en voeten. Franciscus werd in zijn leven en beleven één met de natuur en schreef ook zijn ‘Zonnelied’ waarin hij de grootheid van God in de schepping bezingt. Een lied dat tot op de huidige dag wordt gezongen en gebeden. De liefde en de zorg voor Gods Schepping zien we nog steeds terug in de Franciscaanse beweging en gelukkig ook in vele andere maatschappelijke bewegingen die zich niet neerleggen bij de voortgaande vernietiging van aarde en milieu. Niet voor niets is 4 oktober ook Dierendag geworden. Zowel Theresia als Franciscus kunnen ons inspireren. Zij leefden in heel verschillende tijden en culturen, op een heel eigen manier, maar beiden beleefden zij het Evangelie en behielden dat niet voor zichzelf. Beiden missionaire mensen, met geloof en met visie. Steunpilaren van de Kerk, dat zijn ze echt. Ook van ons, in onze tijd, op ons eigen plekje wordt vanuit ons geloof gevraagd dat we steunen en ondersteunen waar dat kan. De één wat meer op een beperkte plek, een ander meer naar buiten, maar samen zijn we best nog tot veel in staat. Ik wens u allen een mooie oktobermaand toe en mooie dagen als u er nog op uit gaat, de natuur, dichtbij en verder weg kan ons raken en laten zien met nieuwe ogen.

6 Samen zingen met de Cantorij

Laatste bijeenkomst ‘Catholicism’ en nieuwe bijeenkomsten Plebaan Chr. N. Bergs

Na de succesvolle uitvoering in 2014 organiseert de Cantorij ook dit jaar weer een kerstconcert in de vorm van een Kerstscratch. Op zondag 20 december 2015 wordt een sfeervol programma in de Laurentius en Elisabeth-Kathedraal ten gehore gebracht. Iedereen met enige zangervaring kan zich bij deze gelegenheid aansluiten en meezingen. De gekozen composities voor de Kerstscratch van dit jaar zijn werken van onder andere J. Rutter, C. Saint-Saëns, D. Willcocks, J. Gardner en M. Reger en daarmee stamt het programma hoofdzakelijk uit de Engelse Romantiek. Als goede traditie in de uitvoeringen van Kerstconcerten in de kathedraal wordt ook dit jaar het programma afgewisseld met samenzang van Nederlandse kerstliederen. Daarnaast verlenen solisten hun medewerking. Vindt u het fijn om samen prachtige meerstemmige kerstmuziek te zingen? Schrijft u zich dan in vóór 1 november via het aanmeldingsformulier op deze site of het papieren formulier achter in de Kathedraal. Op zaterdag 19 december, van 10.00 uur tot uiterlijk 16.00 uur, studeren we het programma in o.l.v. rector cantus Marc Schaap en organist Aart de Kort. Het concert op zondag is om 15:30 uur. Na inschrijving krijgt u bladmuziek en instructies thuis gestuurd. Voor meer info: kijk op www.cantorijrotterdam.nl of bel secretaris Lia Wentinck 0630420331

Op woensdagavond 23 september hielden we de laatste bijeenkomst in het kader van ‘Catholicism’. Het was het ‘zomerprogramma’ van dit jaar. Begin juli zijn we begonnen met een reeks van tien bijeenkomsten allen in het teken van uitleg van het Katholieke Geloof. Mooie filmbeelden, een inspirerende uitleg over belangrijke zaken van ons geloof, zoals de Sacramenten, het gebed, de Eucharistie, de heiligen, en de laatste bijeenkomst handelde over het Eeuwig Leven. Het was een prachtig slotakkoord van mooie avonden. Er waren iedere avond steeds veel bezoekers, zeker rond de dertig personen. In het kader van de gesprekken die steeds volgden en ook over de vragen die steeds zijn gesteld wil ik in de maand november twee bijeenkomsten houden over de heilige Eucharistie. De achtergronden van de Eucharistie en de diepere zin en betekenis hebben we al belicht, deze twee avonden zullen gaan over de riten en gebruiken van de heilige Eucharistie. Misschien simpel gezegd: ‘Waarom doen we het zoals we het doen’, wat is de betekenis van symbolen, hoe zit de Misorde precies in elkaar? De avonden worden gehouden op de maandagen 16 en 23 november. Tijd: 19.30 uur tot 21.30 uur. Plaats: Zaal Robert-Fruinstraat 36 (Elisabethzaal). Aanmelden: niet nodig.

7

8

Bijzondere Vieringen in oktober / november Plebaan Chr. N. Bergs Zondag 4 oktober: Gedachtenis van de heilige Franciscus van Assisi. 15.00 uur Gebedsdienst ter ere van de H. Franciscus met dierenzegening. De dieren zijn welkom in de kerk en krijgen tijdens deze dienst een speciale zegen. We vragen Gods zegen over mens en dier. Op de woensdagen, 7, 14, 21 en 28 oktober is om 19.15 uur het Marialof met Rozenkransgebed. Laten we tijd vrijmaken om samen op voorspraak van Maria te bidden bij het uitgestelde Sacrament. Juist deze uitstelling maakt deze Viering tot ‘Lof’. Lofzingen aan God op voorspraak van Maria. Het is dus niet zomaar ‘Rozenkransbidden’ zoals sommigen blijven zeggen. Dat doen we iedere maandag om 9.00 uur , daar bent u trouwens ook van harte welkom. Woensdag 7 oktober: Feest van Maria van de Rozenkrans. Om 9.00 uur: Rozenkrans. Om 9.30 uur: Heilige Mis zonder zang. Om 17.00 uur: Heilige Mis bij de Zusters van Moeder Teresa. Om 19.15 uur: Marialof. Zondag 1 november: Hoogfeest van Allerheiligen. Om 11.00 uur : Hoogmis. Om 17.00 uur : Vespers op de R-K. Begraafplaats St. Laurentius. Maandag 2 november: Allerzielen – Gedachtenis van de overleden gelovigen. Om 9.00 uur :Rozenkrans met bijzondere intentie voor de overleden gelovigen. Om 9.30 uur: Heilige Mis met samenzang aan het hoofdaltaar. Om 19.15 uur: Gezongen Heilige Mis aan het hoofdaltaar. Zaterdag 7 november: Hoogfeest van Sint Willibrordus, patroon van de Kerkprovincie. Om 10.00 uur: Heilige Mis met samenzang.

“God zoekt ouder” 10 – 11 - 12 juni 2016 Bezinningsweekend voor katholieke ouders (van jonge kinderen t/m 7 jaar) Korte of langere tijd geleden heeft u uw kind laten dopen met de intentie uw kind een gelovige opvoeding te geven. Dit is niet altijd gemakkelijk of vanzelfsprekend. In elke leeftijdfase van uw kind kunnen er vragen over de gelovige opvoeding komen. Wat willen wij als ouders aan ons kind meegeven, en wat hebben wij daarvoor nodig? U wordt uitgenodigd, om een weekend lang, samen met andere ouders, in stilte, in gebed en bezinning, in gesprek en ontmoeting met elkaar, te verblijven in de Sint-Adelbert-Abdij in Egmond-Binnen. Programma vrijdag 10 juni: 16.00 uur aankomstavond - kennis maken zaterdag 11 juni: ochtend - verkennen van de ‘eigen wortels’ middag - Bijbelverhalen over de geboorte van Jezus, en zijn eerste jarenavond – quiz zondag 12 juni: ochtend – Bijbelverhalen van ‘dromen’ van mensen 14.00 uur vertrek Locatie en achtergrond We zijn met onze groep van maximaal twaalf ouders en twee begeleiders van harte welkom in de Sint-Adelbert-Abdij van de paters en broeders Benedictijnen. Zij nodigen ons uit, om dagelijks de getijdegebeden met hen mee te vieren in de kloosterkerk. We worden opgenomen in het ritme van de Benedictijnse spirituele regel: bidden, werken en ontspannen. Praktische informatie Kosten: € 150, Mocht u minder draagkrachtig zijn; wilt u dan contact opnemen met uw plebaan. In verband met het tijdig bespreken van de locatie: Graag aanmelden vóór 1 november, met aanbetaling € 60, Aanmelden via aanmeldformulier op de website van parochie H.Bernadette. Verdere informatie: Pastoraal-werkster Gerda Martens: [email protected]

9

11 10

Wat hebben klok–verzetten en onze Mathenesserlaan met elkaar te maken? Tom Remken Het is nog lang geen winter, maar wel eindigt op 25 oktober de zomertijd op de klok. Als u dat niet in de gaten hebt, komt u op die zondagmorgen veel te vroeg naar de Eucharistie en botst u tegen een gesloten kerkdeur op. Maar wat te doen, als u inderdaad een uur te vroeg voor de kathedraal arriveert ? Dan is er absoluut geen man overboord. U krijgt dan van het lot een uur in de schoot geworpen. Gebruik dan die tijd om bv. De Mathenesserlaan eens goed te bekijken ! Deze nationaal befaamde laan is in de negentiende eeuw aangelegd als een wijdse brede boulevard, voorzien van een dubbele bomenrij en bestemd voor deftige bebouwing. Loop eens naar de hoek met de Heemraadssingel, schuin tegenover de kerk, en ontdek daar een hoekblok zuiver neogotische woonhuizen, sommige bekroond met kantelen en versierd met allerlei middeleeuwse details. Merk er ook de wapenschilden op van Rotterdam en van het stadsdeel Delfshaven. Maar ook bij hotel Van Walsum staat een rijtje prachtige neogotische panden. Blijf eens stilstaan op de brug van Rutgers uit 1903 en bekijk de brugleuning die bestaat uit een combinatie van versierde natuurstenen balusters en hekwerk van fraai smeedijzer, alles bekroond met gedecoreerde gietijzeren gaslantarens. Loop even naar de indrukwekkende woning van burgemeester Drooglever Fortuyn (inderdaad, waar dat plein bij de Maastunnel naar is genoemd). De woning staat op de hoek met de Heemraadssingel, vlakbij het Heemraadspleinplantsoen. Bekijk die kostbare tegeltableaus en die imitatie van een kasteelachtige hoektoren. U vindt op de Mathenesserlaan ook neorenaissancehuizen, soms met een geestig torentje zoals op de hoek met de ’s-Gravendijkwal. Ontdek bij de hoek met de Nieuwe Binnenweg, op die artnouveaugevels, die grote cirkels die zich niets aantrekken van ramen en bovenlichten maar brutaalweg dwars over die ruiten heenlopen.

En niet zelden vindt u leuke beeldjes op of aan de gevel; apen bijvoorbeeld of rare kwibussen. Neoromaanse portieken en vensteropeningen komt u ook tegen, bovendien heel veel Jugendstil en ook veel eclectische gevels (dus een paar stijlen door elkaar). De Westzeedijkkathedraal was ook eclectisch: half gotisch en half romaans. Dat kun je van ons tamelijk- neoromaanse kerkgebouw niet zeggen (hoewel ik toch drie meubelstukken heb ontdekt die als ornament een gotische spitsboog hebben). En zo zijn wij terug bij onze eigen kerk waar elke zondag om elf uur de Eucharistie aanvangt. En in dit gebouw is minstens evenveel te zien als daarbuiten. Wat voor de Mathenesserlaan geldt, geldt ook voor een kerkinterieur : er zijn veel dingen waar je op moet worden gewézen om ze op te merken en ze dan pas te waarderen.

12 Ons kerkgebouw

Een schilderende oud-misdienaar

Godslamp in kathedraal terug op oude plaats

Tom Remken

Ton Lindeman

In onze parochiezaal, die sinds kort de mooie naam St.-Elisabethzaal draagt, hangt aan de muur een bijzonder kunstwerk. Binnen een lijst bevindt zich een groot vuurrood vlak dat in het midden een diepzwart ovaal vrijlaat. Dit ovaal breekt echter open. Achter die scheur wordt een gouden licht zichtbaar. En middenin dat licht verschijnt het hoofd van de lijdende Christus. Het hoofd is niet geschilderd; het heeft dimensies; het komt als het ware op de beschouwer af. Het gehele werkstuk is zonder meer indrukwekkend.

Op foto’s uit het archief van de kathedraal is zichtbaar dat voorheen de godslamp was bevestigd aan één van de zuilen van de Sacramentskapel.

Bij gelegenheid van het honderdjarig bestaan van onze parochie, in 2004, heeft de befaamde Rotterdamse kunstenaar Louis Looijschelder dit aan zijn vroegere parochiekerk ten geschenke gegeven. Het is tijdens een Hoogmis door onze bisschop Adrianus van Luyn gewijd. Hij heeft het met gewijd water besprenkeld en bewierookt. Tijdens de restauratiejaren is het kunstwerk uit het zicht verdwenen, maar sinds enige jaren hangt het nu weer heel prominent in de drukgebruikte zaal. Louis Looijschelder is in onze parochie misdienaar geweest. Hij heeft nooit onder stoelen of banken gestoken waar hij zijn eerste inspiratie heeft opgedaan. In ons kerkgebouw ! Ik citeer Louis : “Zo fascinerend. Die enorme schilderingen, die staties van de kruisweg. De Farizeeërs met die prachtige geplooide kleren, de lijdensweg van Christus; dat wilde ik ook kunnen maken.” En weer Louis : “De religieuze aandacht en de vormen van religie, die trekken me nog steeds en inspireren me tot mijn werk.” Wie het werk van de kunstenaar kent, zal het zijn opgevallen, dat er bijna altijd symboliek uit zijn schilderijen spreekt. Wellicht komt ook dit voort uit zijn katholieke achtergrond. Aan de onderrand van de lijst is een koperen plaatje aangebracht. Hierop staat de naam van de kunstenaar vermeld, alsmede de titel die hij aan het werk heeft gegeven : “Ecce Homo”, “Zie de Mens”.

Na de restauratie is een nieuw ontworpen godslamp aan de linkerzijde van de apsis gehangen. Omdat het gebruikelijk is dat een godslamp zich in de nabijheid van een tabernakel bevindt, heeft een speciaal verzoek geleid tot het verplaatsen van de godslamp in de kathedraal. Onlangs zorgde restauratiebedrijf Burgy voor de verplaatsing van de zware fraai ontworpen godslamp naar de rechterzuil van de Sacramentskapel. Het kunstwerk komt hier bovendien beter tot zijn recht omdat het hier iets lager hangt.

Volgende maand……. ...een Bijbelpuzzel!!! Tom Remken In de novembereditie van Mathmaandelijks zal u gevraagd worden, drieëntwintig namen uit de Bijbel op te vissen. Wààr u de hengel kunt uitgooien, krijgt u wel voorgeschoteld, hoor. Elke deelnemer ontvangt na afloop vijf mooie fotokaarten van de kathedraal.- Voorwaarde om te kunnen deelnemen is natuurlijk wel, dat u een bijbel(tje) moet hebben, anders schiet het niet op ………..

13

15 14

Kalender

zondag

4 okt.

Heilige Franciscus van Assisi

dinsdag

6 okt.

Heilige priester Bruno

woensdag 7 okt.

Heilige maagd Maria van de Rozenkrans

vrijdag

9 okt

Heilige priester Johannes Leonardi

zondag

11 okt. Achtentwintigste Zondag door het jaar

woensdag 14 okt. Heilige paus en martelaar Callistus I donderdag 15 okt. Heilige maagd en kerklerares Teresia van Jezus vrijdag

16 okt. Heilige maagd Margareta-Maria Alacoque; Heilige kloosterling Gerardus Majella

zaterdag

17 okt. Heilige bisschop en martelaar Ignatius van Antiochië

zondag

18 okt. Negenentwintigste Zondag door het jaar; Wereldmissiedag

maandag

19 okt. Heilige priester Paulus van het Kruis

dinsdag

20 okt. Onze lieve Vrouw van Haastrecht

donderdag 22 okt. Heilige paus Johannes Paulus II Vrijdag

23 okt. Heilige priester Johannes van Capestrano

zaterdag

24 okt. Heilige bisschop Antonius Maria Claret

zondag

25 okt. Dertigste Zondag door het jaar

Vieringen zondag 4 11.00 uur

Zevenentwintigste Zondag Celebrant door het Jaar: Nederlands; Plebaan C.N. Bergs “Willibrordusmis”, B. Bartelink

zondag 11 11.00 uur

Achtentwintigste Zondag door Celebrant het Jaar: Latijns; “Messe Pater J. van DuynhoBrève a trois voix”, Th. Dubois ven

zondag 18 11.00 uur

Negentwintigste Zondag door Celebrant het Jaar: “Nederlands; “Paus Plebaan C.N. Bergs Johannesmis”, A. de Klerk

zondag 25 11.00 uur

Dertigste Zondag door het Celebrant Jaar: “:Latijns; “Missa in hono- Plebaan C.N. Bergs rem S. Nicolai”, Aart de Kort

EEN NIET-PAROCHIAAN SCHRIJFT ONS WIES ZIMMERMAN Ik wil graag `n stukje schrijven in de Math-Maandelijks. Ik krijg uw blad elke maand toegestuurd en met veel interesse lees ik uw parochieblad, alhoewel ik geen parochiaan ben. Ik woon op Zuid en heb daar mijn eigen parochiekerk. De laatste tijd voel ik me niet meer zo thuis in mijn kerk en ga ik veel naar de kathedraal. Waarom ?, zult u misschien zeggen of denken. Ik vind `t moeilijk om `n juist antwoord te geven. Er zijn niet altijd Eucharistievieringen in mijn kerk maar ook wel Woord- en Communievieringen, omdat er te weinig priesters zijn. De priesters die er zijn rouleren veel met andere parochies. We hebben twee Vieringen in de maand met `n zangkoor. Ik wil echter mijn kerk niet afvallen, want onze parochie heeft ook veel goede kanten. Hoe ervaar ik het om in uw kathedrale kerk de Vieringen mee te maken ? Wel, ik ervaar aangename rust en alles is zo plechtig en `t koor zingt zo mooi. Dit alles is erg fijn in uw kerk. Ik voel me thuis, alleen heb ik geen binding met de parochianen en die band heb ik natuurlijk weer wel met de mensen van mijn eigen parochie. Daar heb ik jarenlang vrijwilligerswerk gedaan, dus ik laat mijn parochie niet los. Een of twee keer per maand ga ik naar mijn eigen kerk en die afwisseling hoop ik nog lang zo vol te houden.

16

Start expositie over architect Piet G. Buskens

Bisschop ontvangt DVD ‘Geraakt door armoede’

Ton Lindeman, Vice-voorzitter De bezoekers van de Open-Monumentendagen hebben op 12 en 13 september in de H.-Laurentiuszaal van de Plebanie de vele akten, tekeningen, foto’s, verslagen en op schrift gezette notities van architect Piet Buskens (1872-1939) kunnen aanschouwen waarmee de herinneringen bewaard zijn gebleven aan de bouw van het kerkgebouw. De vermaarde Rotterdamse architect heeft vele prominente gebouwen ontworpen zowel in de Maasstad als daarbuiten. Met grote deskundigheid heeft kunst- en geschiedenisliefhebber Paul Geenen een expositie samengesteld waarin niet alleen de architectonische topbouwwerken van Piet Buskens aan de orde komen, maar tevens zijn tijd als lid van de Gemeenteraad van Rotterdam en zijn rol als gezins- en familieman. De familie Buskens is nauw verbonden met tal van bekende Rotterdamse Rooms-Katholieke families uit het begin van de 20e eeuw. Piet Buskens woonde zelf aan de Mathenesserlaan 264. Een imposant woonhuis waar tot op de dag van vandaag diverse ornamenten nog herinneren aan de fameuze bewoner van destijds. De expositie over de werken van architect Piet G. Buskens blijft tot eind november te bezoeken in de Plebanie van de kathedraal. Op afspraak kan op woensdagen tussen 10.30 en 13.00 uur de tentoonstelling worden bezocht waarbij Paul Geenen deskundige uitleg geeft.

Bij de start van de eerste vergadering van het seizoen overhandigde Wilbert van Erp, voorzitter van de Diocesane Caritas Instelling, een exemplaar van de DVD ‘Geraakt door armoede’ aan Mgr. J. van den Hende. Met deze DVD kunnen parochies en caritasinstellingen hun inzet op het gebied van armoedebestrijding presenteren aan een breder publiek, binnen en buiten de kerk. In de film van ruim 17 minuten spreekt mediapriester Roderick Vonhögen met vier kerkelijke vrijwilligers. Zij zetten zich met hart en ziel in voor mensen die leven in armoede. Ze laten ook zien dat iedereen in zijn directe omgeving een bijdrage kan leveren. “Diaconie is niet ingewikkeld en hoogdravend. Het gaat ook om een praatje maken, de verfkwast hanteren of de financiën op orde krijgen,” aldus Van Erp. Alle parochiebesturen en parochiële caritasinstellingen in het bisdom Rotterdam hebben een exemplaar van de DVD gekregen met een aantal suggesties en gespreksvragen. In diverse geloofsgemeenschappen is hij reeds gebruikt bij een bijeenkomst met bezoekvrijwilligers of tijdens een diaconaal weekend. Exemplaren van de DVD ‘Geraakt door armoede’ zijn verkrijgbaar zolang de voorraad strekt bij de DCI. De film is ook te zien op YouTube: https://www.youtube.com/watch? v=tuKSNasd9mw

De Kinderwoorddienst

(foto: Joop Nijs)

Met het begin van oktober zijn ook de zondagse Kinderwoorddiensten weer gestart. Kinderen in de basisschoolleeftijd, wees welkom om met ons mee te gaan. De eerste en derde zondag is er ook kindercrèche voor de kleuters tijdens de gehele Viering.

17

19 18

Teresiaans realisme Ingrid Kappelhof

Op zaterdag 28 maart van dit jaar was het vijfhonderd jaar geleden dat Teresa de Cepeda y Ahumada, later bekend als de Heilige Teresa van Jezus, in Ávila, Spanje, werd geboren. Wereldwijd is hier veel aandacht aan besteed in de vorm van talloze publicaties, congressen, tentoonstellingen en kerkelijke activiteiten. Ook in onze kathedrale parochie mochten wij ons vorige maand laten informeren over de Heilige Teresa van Ávila door de boeiende DVDserie Catholicism. De negende en tevens voorlaatste bijeenkomst, op maandag 7 september in de parochiezaal, was immers voor een deel gewijd aan deze grote mystica, kloosterhervormster en schrijfster uit de zestiende eeuw. Maar al eerder dit jaar werden ons de gebeden van de Heilige Teresa aangereikt middels de boekjes die de zusters van Maria Stella Matutina uit Dordrecht meebrachten tijdens hun bezoek aan onze kathedraal aan het begin van de Veertigdagentijd. Op 15 oktober viert de Kerk de Gedachtenis van de Heilige Teresa van Ávila. Sommige biografieën vermelden 4 oktober 1582 als sterfdatum van Teresa, andere levensbeschrijvingen geven 15 oktober 1582 als datum van overlijden. Paus Gregorius XIII verving de Juliaanse kalender als officiële tijdrekening door de Gregoriaanse kalender, waardoor 4 oktober direct gevolgd werd door 15 oktober. Teresa stierf in de nacht van 4 op 15 oktober 1582. Teresa werd in 1515 geboren in een welgesteld gezin met joodse wortels aan vaderszijde. Haar grootvader had zich bekeerd tot het christendom. Rond haar twintigste levensjaar trad zij toe tot de Orde van Onze Lieve Vrouw van de Karmel in het klooster van de Menswording in Ávila. Het zou nog twintig jaar duren alvorens zij besloot de kloosterorde te hervormen en terug te brengen tot strenge observantie. Ze begon deze zware onderneming, die haar voornaamste levenstaak zou worden, in het klooster waar ze sinds twee decennia verbleef. In 1562 stichtte ze het eerste klooster van de ongeschoeide karmelietessen, het klooster van de Heilige Jozef, in Ávila. Ondanks grote tegenwerking en problemen met haar gezondheid, reisde ze heel het land door en stichtte het ene klooster na het andere. De

mysticus Johannes van het Kruis hielp haar de karmelietenkloosters te hervormen. Teresa stierf in 1582 in Alba de Tormes en werd er begraven. In 1614 werd zij zalig verklaard. In 1622 volgde haar heiligverklaring. Zij was de eerste vrouw die tot kerklerares werd uitgeroepen (1970). In haar spirituele geschriften leert Teresa de lezer om door het innerlijk gebed te komen tot de hoogst mogelijke vereniging met God. Zij streefde onophoudelijk naar innerlijke vooruitgang; in de werkelijkheid van het aardse leven, God zo dicht mogelijk naderen op de ‘Weg van de Volmaaktheid’. In haar autobiografie beschrijft Teresa nauwkeurig de extase waarin zij meerdere malen verkeerde tijdens de intense ontmoeting met God. Haar mystieke gebedsleven en haar actieve leven van alledag waren op harmonieuze wijze met elkaar verweven. Vanuit het gebed en de extase kwam ze tot grote daden, steeds vaardig gebruik makend van haar praktische en zakelijk aanleg, haar talent om te onderhandelen en haar organisatievermogen. Enkele jaren geleden vond ik op een boekenmarkt Deel II van de Werken van de H. Teresia, uit de serie Werken van Mystieken. Het bevat alle door Teresa geschreven brieven, vierhonderdveertig in totaal. De brieven zijn uit het Spaans vertaald in het Nederlands door drie vertalers, onder wie de Nederlandse karmeliet Titus Brandsma, in 1942 in Dachau gestorven en in 1985 zalig verklaard. De brieven, geschreven aan familieleden, vrienden, priesters, bisschoppen, edelen en koning Filips II, laten zowel een mystieke als zakelijke vrouw zien die vol vreugde en temperament in het leven stond en daadkrachtig en vastberaden de taak die zij zich gesteld had, trachtte te vervullen: het stichten van kloosters waar de orderegel streng onderhouden werd en de spiritualiteit van de weg van volmaaktheid ten volle nagestreefd zou worden. Met haar overtuigingskracht en opgewekte aard wist ze de steun en de middelen te verwerven die daarvoor nodig waren. Menige brief eindigt ze met de mededeling dat er nog veel werk te doen is en ze over weinig tijd beschikt. In het door paus Franciscus uitgeroepen Jaar van het Godgewijde Leven (30 november 2014 – 2 februari 2016) spoort de bisschop van Rome de gelovigen aan om in de school van de Heilige Teresa van Jezus te leren pelgrim te zijn. Ter gelegenheid van het vijfde eeuwfeest van de geboorte van de heilige Teresa op 28 maart, schreef paus Franciscus een brief aan mgr. Burillo, bisschop van Ávila. Daarin zegt hij dat de mystieke ervaringen van Teresa haar niet buiten de wereld plaatsten, maar haar nieuwe impulsen en moed gaven voor het werk en de verplichtingen van elke dag. Dit ‘Teresiaans realisme’ roept op tot liefde en daden.

20 De urgentie die Teresa voelde om de eenmaal begonnen taak tot het einde te volbrengen, is ook nu geboden, aldus paus Franciscus aan het einde van zijn boodschap: ‘Als de wereld in brand staat, kunnen we onze tijd niet verdoen met zaken van weinig belang. Moge zij ons allen besmetten met deze heilige haast om op de paden van onze tijd voort te gaan, met het Evangelie in de hand en de Geest in onze harten.’ Ook in ons leven spreekt de heilige Teresa de Jesús tot ons op onze weg van innerlijke vooruitgang: ‘Laat niets je verstoren, niets je verschrikken. Alles gaat voorbij, God verandert niet. Geduld overwint alles. Wie op God vertrouwt, hem zal niets ontbreken. God alleen volstaat.

Succes voor eerste verkoopactie Tweede Leven Ton Lindeman De tijdens de Open Monumentendagen gestarte eerste verkoopactie van gebruikte goederen is succesvol verlopen. De ingebrachte goederen van het Tweede Leven stonden gerubriceerd opgesteld in de H.-Elisabethzaal, zodat bezoekers / kopers een goed beeld kregen van het aangeboden assortiment. Na twee dagen stond de teller qua opbrengst op ruim 500 euro. Zoals bekend gaat de opbrengst volledig naar de investering voor een nieuwe geluidsinstallatie in de kathedraal en de H.-Elisabethzaal. Samen met de aanwezige vrijwilligers wordt onverminderd verder gegaan met de inzameling van artikelen voor het Tweede Leven. Iedere laatste zaterdag van de maand is het mogelijk om tussen 10.00 en 13.00 uur gebruikte goederen in te leveren bij de kelder naast de ingang van de kathedraal aan de achterzijde in de Robert Fruinstraat. De in te leveren artikelen mogen niet defect of incompleet zijn. Het gaat doorgaans om huishoudelijke apparatuur, serviesgoed, elektronica, speelgoed, boeken, cd’s, videofilms, vinyl langspeelplaten, siervoorwerpen, etc. Voor kleding geldt dat deze schoon moet zijn en niet beschadigd. Gelet op het eerste succes organiseert het Tweede Leven in het vervolg ieder kwartaal op een nader te bepalen zaterdag en zondag verkoopdagen. Deze dagen worden ruim van tevoren bekendgemaakt in de MathMaandelijks, op de website en door middel van flyers in de omgeving van de kathedraal. Bovendien wordt publiciteit gegeven aan regionale nieuwsbladen.

Eerste Heilige Communie U kunt uw kinderen weer opgeven voor het volgen van catechese voor de Eerste Heilige Communie. Dit kan door-de-week op het secretariaat of zondags na de Viering bij de dames van de Kinderwoorddienst.

21

22

Het wonder van Maria van Guadelupe Marianne Houtzager Dit wonderlijke verhaal speelde zich af in Mexico op 9 december 1531, de feestdag van Maria's Onbevlekte Ontvangenis. De Mexicaanse indiaan Juan Diego was op weg naar de negen mijl verderop gelegen kerk van Tlatilolco om de Heilige Mis bij te wonen. Net als zijn oom Juan Bernardino was hij een van de weinige Azteken die zich tot het Christendom hadden bekeerd. Toen hij bij de heuvel van Tepeyak aankwam, hoorde hij plotseling prachtige muziek en vanuit een verblindend mooi licht klonk een zachte vrouwenstem die zijn naam riep. Hij klom de heuvel verder op en stond oog in oog met een dame van overweldigende schoonheid. "Hoor, Juanito, mijn lief klein zoontje, waar ga je heen?" "Ik ben op weg naar de Heilige Mis." "Weet je", zei de vrouw glimlachend, "dat ik de zondeloze en alomtegenwoordige maagd Maria ben, de moeder van de ware God, door wie alles leeft, de Heer van alle dingen, de Heer over hemel en aarde. Het is mijn innige wens, dat men hier een kerk bouwt, waar ik al mijn liefde, mijn medelijden en mijn erbarmen, mijn hulp en bescherming aan de mensen wil schenken. Ik ben jullie moeder vol erbarmen, de moeder van alle mensen. Iedereen die mij lief heeft, die mij aanroept, die vertrouwen in mij heeft. Hier zal ik alle geween en zorgen aanhoren, elke nood lenigen. Ga naar het huis van de bisschop in de stad Mexico en zeg hem, dat ik je gezonden heb en dat het mijn wens is, dat hier een godshuis wordt gebouwd. Vertel hem wat je gezien en gehoord hebt." Juan Diego ging naar de bisschop die erg onder de indruk was van het verhaal maar hem al gauw wegzond, hij zou er nog over nadenken. Op de terugweg beklom Juan Diego opnieuw de heuvel en daar zag hij de Moeder Gods weer. Hij vertelde haar dat de bisschop wellicht vond dat hij alles verzonnen had. Ze moest maar iemand sturen die van groter aanzien was, hij was slechts een arme man. Maar Maria drong er bij Juan Diego op aan om de volgende dag opnieuw naar de bisschop te gaan. Knielend en in tranen herhaalde hij de vraag van Maria bij de bisschop. Deze wilde echter een teken hebben, zodat hij zeker wist dat hier de hemel werkte. En warempel, Maria beloofde de indiaan het gevraagde wonder, hij moest de volgende dag op de heuvel terugkomen en hij zou het teken ontvangen. Vol vreugde over deze woorden van de maagd keerde Diego in zijn dorp terug. Maar daar trof hij zijn oom doodziek aan en het werd steeds erger. Hij bleef natuurlijk bij zijn oom en vertrouwde er op, dat Maria wist dat hij nu niet naar haar toe kon komen. Toen zijn oom op sterven lag, ging Juan Diego nog dezelfde nacht op weg om een priester

te halen. Hij kwam langs de heuvel maar ging er nu aan de andere kant overheen, om de hemelse dame niet te hoeven ontmoeten. Maar zij was ook aan de andere kant..."Wat is er gebeurd, mijn zoontje, waar ga je heen?" Juan Diego vertelde wat er aan de hand was. Maar de dame troostte hem zoals zij heden ten dage reeds miljoenen mensen troost heeft verschaft en zei: "Niets zal je schrik aanjagen, of bedroeven, vrees deze ziekte niet, of elke andere ziekte, of elke zorg of pijn. Ben ik niet je moeder, ben je niet onder mijn bescherming? Ben ik niet de bron van je vreugde? Ben je niet in mijn armen? Heb je nog meer nodig?" Dan zegt ze liefdevol: "Laat de ziekte van je oom je niet verontrusten, want hij zal daaraan niet sterven. Meteen in dit ogenblik is hij genezen." Getroost door deze woorden bood Juan Diego Maria aan om direct naar de bisschop te gaan om hem het gevraagde teken te geven. Hij moest naar de andere kant van de heuvel gaan waar hij haar voor het eerst gezien had, daar zou hij vele bloeiende bloemen zien. "Pluk ze zorgvuldig, verzamel ze en breng ze dan bij mij en toon mij wat je hebt." Juan Diego vond daar inderdaad een enorme bloemenpracht, en dat terwijl er op deze steenachtige en bevroren bodem eigenlijk niets kon groeien, laat staan bloeien. De bloemen waren met dauwdruppels overdekt. Hij spreidde zijn mantel uit, een zogeheten tilma, en vulde hem met vele bloemen. Aangekomen bij de hemelse dame toonde hij haar de bloemen, zij rangschikte ze zorgvuldig met haar handen en zei dat dit het teken voor de bisschop was en dat deze haar wens moest vervullen. Juan Diego mocht de tilma niet eerder opendoen dan in de aanwezigheid van de bisschop. Hij snelde naar de bisschop en vertelde hem over de wonderlijke bloemen op de heuvel die daar in dit jaargetijde helemaal niet bloeien konden en spreidde vervolgens zijn kleed, de heerlijk geurende bloemen vielen op de grond. Op hetzelfde ogenblik verscheen er op de tilma een wondermooi portret van de moeder Gods. Als aan de grond genageld staarden alle aanwezigen naar de afbeelding en knielden neer. Voor dat beeld, dat niet door mensenhanden gemaakt is en nog vandaag de dag in de basiliek Onze Lieve Vrouw van Guadelupe in Mexico Stad voor iedereen als blijvend wonder te bewonderen is. Overweldigd door dit grootse teken uit de hemel besloot de bisschop nog dezelfde dag om met de bouw van een godshuis te beginnen. Zo geschiedde. En Juan Diego vond zijn oom bij zijn terugkeer in het dorp gezond en wel terug. Zijn oom vertelde hem dat zodra zijn neef de priester was gaan halen voor de laatste sacramenten, hij zijn laatste krachten voelde wegvloeien. Maar plotseling was de kamer gevuld met een stralend licht en een dame verscheen, op hetzelfde moment was hij van zijn ziekte genezen! Zij stelde zich aan hem voor als: De immer aanwezige maagd, de heilige Maria van Guadelupe!

23

24

Jeugd

Zes boeiende avonden Het onderwerp van de eerste twee bijeenkomsten : “Het dagelijkse leven in de tijd van de Romaanse Mens; De ramen van de kathedraal te Chartres.” Waar ? In de H.-Hartkerkpastorie in de Lekstraat te Schiedam. Het onderwerp van de volgende vier avonden : “Boodschappen van de Romaanse Mens; De regio Charente-Maritime in Frankrijk.” Waar ? In De Wilgenburg achter de basiliek van Schiedam. Hoe ? Via prachtige lichtbeelden, mooie muziek-op-compact disc en een unieke uitleg. Door wie ? De heer Fr. Rosier. Wanneer ? Op de woensdagen 21 oktober, 4, 18 en 25 november, 2 en 9 december. Hoe laat ? Van 19.30 tot 22.15 uur. Kosten ? Geen. Verhindering ? Minder dan zes avonden deelnemen is toegestaan.

Iedere derde zaterdag van de maand inloop vanaf 19.00 uur.

25

26

Agenda

Collectes week 35

week 36

week 37

Zondagscollecte € 592,44

€ 489,92

€ 479,37 € 521,89

Weekcollecte

€ 115,39

€ 107,19

€

26,88

€ 211,98

Altaarkaarsen

€

65,59

€ 86,53

€

59,23

€ 109,81

Offerkaarsen

€ 261,21

€ 264,11

€ 284,60 € 263,48

Kaarsen kapel

€

€ 69,85

63,19

week 38

Voordeel tijdens Mariamaand De oktobermaand is traditioneel Mariamaand. Tijdens de gehele maand biedt Het Winkeltje speciale kortingen bij aankoop van Maria-artikelen:

Elke Maria-Noveenkaars met 1 euro korting Alle Mariabeelden met 10% korting Het Winkeltje in de H.-Elisabethzaal is iedere zondag na de Eucharistieviering geopend tot 13.30 uur. Na de dagelijkse Eucharistieviering in de Lourdeskapel (maandag t/m vrijdag) is Het Winkeltje geopend tijdens het koffiedrinken tot circa 11.00 uur.

Koorrepetitie Cantorij woensdagavond van 20 uur tot 22 uur. Koorrepetitie IHSE donderdagavond van 19.30 uur tot 21.45 uur Bijna iedere zaterdag kerkschoonmaak van 10 tot 11.30 uur dinsdag

6/10

20 uur

Communicatievergadering

maandag

12/10

20 uur

Doopvoorbereiding

woensdag

14/10

20 uur

Doopvoorbereiding

donderdag

15/10

20 uur

Basiscursus

zaterdag

17/10

15 uur

Doopviering

donderdag

29/10

20 uur

Huwelijksvoorbereiding

Huisbezoek aan parochianen Gerard Koelemij De Elisabethgroep, bestaande uit zes vrijwilligers, wil namens de parochiegemeenschap contact/verbinding houden met parochianen die daar zelf niet goed toe in staat zijn. Dat kan door een telefoontje, een bezoek, met als basis solidariteit en meeleven met elkaar. Hebt u zelf als parochiaan hieraan behoefte en vindt u het fijn iets te horen van onze parochie, bel of mail dan een van onderstaande contactpersonen. Kent u parochianen, waarvan u denkt dat zij een contact op prijs stellen? Geef dat dan ook op bij een van de contactpersonen. Gerard Koelemij, tel. 010-2150075; [email protected] Marlies Schmitz, tel. 010-4775808; [email protected]

27

��������������������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������