06/06/2011
Eetbare insecten Natuurlijk!
Even voorstellen • Dennis Oonincx
• Onderzoeker in Wageningen op het gebied van eetbare insecten • Samen met Professor Arnold van Huis, Dr. Joop van Loon Joost van Itterbeeck en Sarah van Broekhoven
INSECTENSOORTEN
Aantal eetbare soorten insecten in de wereld 468
TOTAAL: 20.000.000? BESCHREVEN: 800.000 ZOOGDIEREN: 5.500 SCHADELIJK: 5.000
DIT IS MINDER DAN 0.03% VAN HET TOTAAL AANTAL SOORTEN INSECTEN
GESCHIEDENIS
351 269
253
Kevers
Afrika
Azië
Venezuela Ecuador Brazilië
Zambia Uganda DR congo
Thailand Laos Japan
…
…
…
Wespen, bijen en mieren
Rupsen
Zuid-Amerika
Anderen
101
78
Cicadas e.d.
102
Wantsen
Termieten
61
Sprinkhanen, krekels e.d.
• • • •
Australië
Het verzamelen van mieren (soldaten) met behulp van grassprietjes in Uganda
1
06/06/2011
Assyrisch relief 800 voor Christus
Verzamelen van honing
OudOud -Egyptisch relief 2600 voor Christus
Paleontologische vondst in grotten van Araña, Valencia, Spanje
Nepal vandaag
(10 000 – 5000 voor Christus)
De Bijbel en het Jodendom •
De Bijbel en het Jodendom •
Exodus 16, 31:
Israel noemde het brood manna. Het was wit als korianderzaad en hongingzoet
Spreuken 24, 13:
Eet honing, mijn zoon, want die is goed en honingzeem streelt uw gehemelte.
Manna; suiker uitgescheden door bladluizen? Honingzeem: niet uitgeperste honing
• Leviticus 11, 22: Ge moogt dus eten: de verschillende soorten sprinkhanen, sabelsprinkhanen, veldsprinkhanen en treksprinkhanen
• Mattheüs 3:4 Over Johannes de Doper: Zijn voedsel bestond uit sprinkhanen en wilde honing.
Grieken en Romeinen
PALMSNUITKEVER
Aristoteles “De larve van de cicade komt uit de grond wanneer hij groot gegroeid is; dan smaakt hij het best.”
Verzamelen van keverlarven uit palmbomen
Afrika – vb. Kameroen Zuid-Amerika – vb. Venezuela Cicade
Zuidoost-Azië – vb. Papoea-Nieuw-Guinea
Cicade nymf
2
06/06/2011
Ook volwassen kevers worden gegeten
Palmkever larven op de markt Yaoundé, Kameroen
IN DE BOMEN
WATERKEVERS
Keverlarven barbecue
MOPANE RUPSEN
GROTE AANTALLEN IN DE BOMEN
Imbrasia epimethea
Wijdverspreid in zuidelijk Afrika
Rupsen dalen de boom af om te verpoppen in de grond MOPANE VLINDER
MOPANE RUPSEN
MOPANE RUPS Verpakt in plastic zakken in supermarkt in Johannesburg
In een kookpot
BLIK
3
06/06/2011
‘Witchetty grub’
Sprinkhanen en krekels Taco met guacamole en sprinkhanen in Mexico
Gefrituurde sprinkhanen in Bangkok, Thailand
Traditioneel onderdeel Aboriginal dieet
Uitgraven van wortels met larven
Woestijnsprinkhaan Verwoestende zwermen – 20km2
GEBAKKEN WATERWANTSEN OP DE MARKT IN PHNOM PENH CAMBODJA
Een miljard individuen = 3 miljoen kg
Wantsen Reuze waterwants
REUZE WATERWANTS
Laos Fijngemalen of gebakken
Fijngemalen zeer populair in Vientiane regio, Laos
GELE KERRY SMAAK
RODE KERRY SMAAK
4
06/06/2011
Bijen, wespen en mieren
Voornamelijk in de tropen maar ook in Japan
Wevermieren
NEST
wespen MIERENPOPPEN
Waarom worden insecten wel in de tropen gegeten maar niet in het westen? 1. insecten zijn groter 2. insecten komen massaal voor 3. sterkere connectie met natuur 4. negatieve beeldvorming in het westen
MAAR BOVENAL: MEN VINDT HET LEKKER
DUS NIET UIT NOODZAAK!
5
06/06/2011
COMMERCIËLE WAARDE EETBARE INSECTEN
ZIJDE RUPS POPPEN
Thailand
6 miljoen US$
Botswana
6 miljoen US$ (rupsen)
Zuid Afrika
1.6 miljoen kg (rupsen)
Eetbare insecten in Europa
AZIATISCHE VOEDINGSWINKELS AUSTRALISCHE PUB IN OOSTENRIJK
MATONGÉ WIJK, BRUSSEL
HET VERZAMELEN VAN COCHENILLE OP CACTUS
Zonder het te weten • Misschien: E904 – schellak (glansmiddel & anti-schuimmiddel) = uitscheiding vrouwelijke boomluis
• Zeer zeker: E120 – Cochenille rode kleurstof = schildluizen
KLEURSTOF E120
6
06/06/2011
UITSPRAKEN DESKUNDIGEN OVER WESTERS VOOROORDEEL WESTERSE “Insecten zijn al heel lang een belangrijke voedingsbron geweest. We moeten hier positief mee omgaan in plaats van het te ontmoedigen of te negeren” (Ramos-Elorduy, 1990).
“Ons vooroordeel heeft een negatieve invloed, resulterend in verminderde aandacht, terwijl we geen alternatief aandragen” (DeFoliart, 1999).
VOOROORDELEN
Insecten zijn hoogwaardig voedsel • Eiwitten: – 22 tot 91 % eiwit (droge stof) – Verteerbaarheid 70-90% – Essentiële aminozuren • Vet: – 8 tot 65 % (droge stof) – Gezonde, onverzadigde vetzuren – Essentiële vetzuren zoals linolzuur • Belangrijke mineralen: ijzer, zink en selenium • Vitaminen: B1, B2 B11 en B12
ÉÉN KG SPRINKHANEN IN CALORIEËN GELIJK AAN
HONING
10 x GEGEVENS
6x
• Een bij moet 40.000 tot 80.000 maal uitvliegen om een pond honing te verzamelen • Elke vliegtocht is 1,5 tot 2,5 km DUS
5x
Een bij moet twee maal de aarde rondvliegen om een pond honing te verzamelen
7
06/06/2011
Insecten en het Milieu
EETBARE PRODUCTEN VAN INSECTEN • • • •
Termietenaarde (geofagie) Honing (bijen) Honingmieren (Australië en Mexico) Rode kleurstof schildluizen voor Smarties, Campari, lippenstift en yoghurt (E120) • LERP (manna) – Psyllidae – afscheidingsproduct bladvlo
• Meer mensen, meer consumenten. • Landgebruik Hoeveel vierkante meter voor een karbonade? • Broeikasgasuitstoot Hoeveel gram CO2 voor een gram vlees? • Voederconversie Hoeveel gram voeder voor een gram vlees?
ONTBOSSING AMAZONE
LANDBOUWAREAAL IN DE WERELD
70% voor veeteelt
Weide (2/3) Graan (1/3)
70% van vruchtbaar land voor veeteelt
BIJDRAGE VEETEELT (18%) BROEIKAS GASSEN IN WERELD
CO2 equivalenten
CO2 eq. 23 x
darmen
METHAAN
CO2 eq.mass (g/kg gain) mass gain) CO2 eq. (g/kg 3000 140
120 2500 100 2000
mest
LACHGAS
296 x
80 1500 60
CO2 eq. (g/kg mass gain) CO2 eq. (g/kg mass gain)
1000 40
mest
CO CO2 2
1x
20 500
0 0
0
20
40
60
80
% van wereld productie
Pachnoda Tenebrio Blaptica Acheta Locusta Pigs (low) Pachnoda molitor Tenebrio Blaptica Acheta Locusta Pigs (low) Pigs (high) marginata (n=4) dubia (n=3) domesticus migratoria marginata molitor (n=4) dubia (n=3) domesticus migratoria (n=4) (n=4) (n=6) (n=4) (n=4) (n=6)
Beef cattle
Oonincx et al. 2010
8
06/06/2011
Ammoniak emissie
Efficiency
NH3 (mg/day/kg mass gain)
CO2 (g/kg BM/day)
2500 160
120
140 2000
100
120 80 1500 100 60 80 1000
NH3 (mg/day/kg mass gain) NH3 (mg/day/kg mass gain)
CO2 (g/kg BM/day) 40
60 500 40
20
20 0 0
0 Pachnoda Tenebrio Blaptica dubia Acheta Locusta Pigs (low) Pigs (high) marginata molitor (n=4) (n=3) domesticus migratoria (n=4) (n=4) (n=6) Pachnoda Tenebrio molitor Blaptica dubia (n=3) Acheta domesticus Locusta migratoria marginata (n=4) (n=4) (n=4) (n=6)
Pachnoda Tenebrio marginata (n=4) molitor (n=4)
Blaptica dubia (n=3)
Acheta domesticus (n=4)
Locusta migratoria (n=6)
Pigs
Beef cattle
Oonincx et al. 2010
Oonincx et al. 2010
Hoeveel eten voor mijn eten?
Groeisnelheid ADG (%) 25
Insecten springen efficiënter om met hun voedsel Geen lichaamswarmte
20
100 90 80 70 Omzetting 60 50 (%) 40 30 20 10 0
15
ADG (%) 10
5
0
Krekel
Kip
Varken
Pachnoda Tenebrio molitor marginata (n=4) (n=4)
Rund
Blaptica dubia Acheta Locusta (n=3) domesticus (n=4) migratoria (n=6)
Pigs
Beef cattle
Oonincx et al. 2010
Waarom niet in het Westen? 70% landbouwareaal wereld voor veeteelt LANDBOUWAREAAL IN DE WERELD
Bijdrage broeikaseffect • Methaan • Ammoniak
• Lessen gericht op voeding • Lessen gericht op duurzaamheid • Kookpractica
• Profielwerkstukken
Weide (2/3) Graan (1/3)
Entomofagie in het onderwijs
INSECTEN : ECOLOGISCH VOEDSEL?
9
06/06/2011
Voederconversie
Vetgehalte bepalen • Ruw vet • Soxhlet • Simpele versie
BEDRIJF VS
Eiwitbepaling • Verwarmen van een substantie met zwavelachtig zuur ontbindt tot ammonium sulfaat. • Kalium sulfaat wordt toegevoegd om het kookpunt te verhogen. • Chemische decompositie van de steekproef is volledig wanneer het middel kleurloos is geworden. • Gedistilleerd met natrium hydroxide zet het ammoniumzout om in ammoniak. De ammoniak wordt getitreerd met boorzuur in aanwezigheid van een pH indicator.
Zijderups poppen
Zwangere krekels
Bamboe rupsen
Sprinkhanen
Zwarte schorpioen
Reuze waterkever
INSECTEN GECONSERVEERD TE KOOP http://www.edible.com/shop/browse.php?cmd=showdepartment§ionId=23
10
06/06/2011
Nu verkrijgbaar en veilig voor de Nederlandse consument
Vragen?
www.bugsacademy.nl
Discussie
Ontwikkelingsbiologie Holometabool vs Hemimetabool
• Hoe kunnen insecten bijdragen aan het middelbaar onderwijs? • Hoe worden insecten al gebruikt?
11
