Inhoud • 1. Wat is ADHD • Plaats van het anatomisch letsel • Fysiologische moeilijkheid • Impact van ADHD
ADHD = medicatie?
• 2. Wat is er aan te doen?
Dr. Myriam De Roo, kinder- en jeugdpsychiater
• • • •
Uitleg Multidisciplinaire behandeling Medicatie Medicatie bij comorbiditeit
2
1. Wat is ADHD?
1.1. Anatomische plaats van het letsel
Omschrijving: ADHD is een anatomische, fysiologische stoornis van de hersenen. 1.1. Anatomische plaats van het letsel • Frontale kwab • Basale ganglia:
Globus pallidus Putamen Nucleus caudatus • Onderste kwab van de kleine hersenen 3
1.1. Anatomische plaats van het letsel
4
1.1. Anatomische plaats van het letsel Te objectiveren door • beeld onderzoek – prefrontale kwab van de overheersende hersenhelft is gelijk aan de niet-overheersende. Normaal is er een grotere prefrontale kwab aan de overheersende hersenhelft. – involutie van de globus pallidus, het putamen en de nucleus caudatus bij jongens met een ernstig beeld. • EEG: onregelmatige cycli naar hoogte toe en naar frequentie toe 5
6
Lezing voor 40 jaar Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Kouter op 21/10/2011
1
1. Wat is ADHD?
1. 2. Fysiologische moeilijkheid
1. 2. Fysiologische moeilijkheid • De neurotransmitters bereiken onvoldoende de doelcellen noradrenaline, dopamine, serotonine • Wegens 2 celwandstoornissen 1°Verhoogde re-uptake bij de aanmaakcel 2°Aspecifieke receptoren t.h.v. de celwand doelcellen • Hierdoor wordt de overdracht van deze stoffen van de aanmaakcel naar de doelcel bemoeilijkt. 7
1. 2. Fysiologische moeilijkheid
8
1. 2. Fysiologische moeilijkheid
9
1. 2. Fysiologische moeilijkheid
10
1. 3. Impact van ADHD Impact van ADHD op: • de gezondheid vh kind • de gezondheid van het gezin • het onderwijs en het sociaal leven van het kind • het functioneren van het gezin • het beroepsleven • de gemeenschap
11
12
Lezing voor 40 jaar Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Kouter op 21/10/2011
2
2. Wat is er aan te doen?
2.3. Medicatie 1°Methylphenidaat hydrochloride
2.1. Uitleg geven aan alle partijen • Ouders en grootouders • Kind zelf • School / CLB sticordi maatregelen • Derde milieu: Sportclub Jeugdbeweging Kampjes e.d. 2.2. Multidisciplinaire behandeling • RVC of Privé 2.3. Medicatie
•
Deze medicatie is een afgeleide van amfetamines – linksdraaiende isomeer.
• Rilatine 10 mg • Rilatine MR 20/30/40 • Concerta
werkt 4 à 6 uur. werkt 8 à 10 uur. werkt 12 à 14 uur.
13
14
2.3. Medicatie
2.3. Medicatie
1°Methylphenidaat hydrochloride (vervolg)
1°Methylphenidaat hydrochloride (vervolg) • Heeft effect op de celwand van zowel doelcel als aanmaakcel. • Doelstelling op korte termijn: de volgende uren
• Ze hebben een verschillende wijze van vrijstelling
– – – –
verbetering concentratie verbeteren van de controle van de impulsiviteit verbeteren van de controle van de motoriek verbeteren van de mogelijkheid tot plannen en organiseren
• Doelstelling op lange termijn: – blijvende verandering van de celwanden zoals hoger getoond, na 2 á 3 jaar ononderbroken inname – blijvende verbetering van de symptomatologie 15
2.3. Medicatie
16
2.3. Medicatie
1°Methylphenidaat hydrochloride (vervolg) • Dosering: 0.7 à 1.1 mg/kg/dag. Soms is 0.5 mg reeds voldoende. • Deze medicatie is zeer oud: > 70 jaar, • Heeft geen bijwerkingen op lange termijn, • Is zeer effectief, zeer veilig, • Gaat in het lichaam enkel naar de cellen van het centraal zenuwstelsel en naar geen enkele andere cel. • Succes in 80 à 85%.
1°Methylphenidaat hydrochloride (vervolg) • Werkt vlug: na 15’ à 30’: waarom? : wordt in de bloedbaan opgenomen vanuit de darm en is meteen werkzaam omdat het in de bloedbaan niet eerst moet omgezet worden in een actieve stof. • Is veilig: wordt uit de bloedbaan gefilterd door de nieren (vandaar korte werkingstijd). • Is makkelijk doseerbaar. • Goedkoop en bovendien terugbetaald na een proefperiode. • Werkt vooral t.h.v. de frontale kwab, minder t.h.v. de basale ganglia. 17
18
Lezing voor 40 jaar Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Kouter op 21/10/2011
1
2.3. Medicatie
2.3. Medicatie
1°Methylphenidaat hydrochloride (vervolg) • Bijwerkingen: – oppassen bij familiale geleidingsstoornissen t.h.v het hart (familiaal bepaald). – Sudden death is weerlegd. – Eetlustremmend: activeert het verzadigingscentrum in de hersenen. – Tot 2 uur na inname houdt het je wakker, tenzij bij allergische reactie in het slaapcentrum.
2°Dextro-amfetamines •
Deze medicatie is een afgeleide van amfetamines – rechtsdraaiende isomeer.
• • • • •
2°lijn magistraal voor te schrijven werken wat langer hebben wat meer bijwerkingen Dosering: ½ van Rilatine/kg/dag
19
2.3. Medicatie
2.3. Medicatie
3°Atomoxetine - Strattera •
3°Atomoxetine - Strattera (vervolg) • soms onvoldoende verbetering van de concentratie, in dat geval helpt bvb. 1/2 comp Rilatine bij te geven. • bijwerkingen: zware maag / buikpijn / onpasselijk. Dan medicatie ’s avonds geven gedurende 3 weken. • hebben een black box – warning gehad - sudden death, maar dit is weerlegd. • werkt vooral t.h.v. de basale ganglia, minder t.h.v. de frontale kwab • impulsiviteit wordt minder onderdrukt.
Deze medicatie is een afgeleide van antidepressiva
enkel effect op de celwand van de aanmaakcel Dosering: 1.1 mg/kg/dag. relatief recent op de markt: > 10 jaar. effectief, veilig, succes wisselend. werkt pas na 6 à 8 weken toediening. werkt wel 24 uur waardoor geen rebound effect wordt gegeven als er tics zijn of bij depressieve reactie op Rilatine of moodswings. Is ook aangewezen bij ADHD met dwang. • zeer duur: € 94/maand, geen terugbetaling.
20
• • • • • • •
21
22
2.4. Medicatie bij comorbiditeit 1°Bij ernstige gedragsstoornissen –
Neuroletica: bv. Risperdone – Risperdal • moet eerst omgezet worden in werkzame stof • werkt pas na 24 u, dan werkzaam voor 24u
2°Bij depressie – SSRI – Seroxat – Serlain – Sint-Janskruid – Zibrine
3°Bij inslaapstoornissen – Melatonine (Circadin: inslaap- en doorslaapstoornissen) – magistrale bereiding Melatonine (enkel inslaapstoornissen) 23
Lezing voor 40 jaar Centrum voor Ambulante Revalidatie Ter Kouter op 21/10/2011
2
