}

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 29 augustus 2014

jaargang 8 nummer 381

€ 2,50

‘Zonder lichaam blijf je in het ongewisse’ 7

Cricketers HBS zijn weer terug in Topklasse 9

Zuiderstrandtheater nog ruwe bolster 5

Foto: Eveline van Egdom

Chinees porselein veroorzaakte een revolutie in Nederland 12

> Foto: Jurriaan Brobbel

Thalia herleeft voor één moment 5

2>

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

door vreemde ogen

Liefde voor Europa Zijn wij Europeanen? Met die vraag ben ik opgegroeid. We kwamen uit een dictatuur en wisten niet meer wie we waren. Ik spreek nu over Roemenië anno 1990. Communisten waren we zeker niet, maar íéts moesten we wel zijn. De vraag ‘zijn we Europeanen?’ was in de jaren 90 niet makkelijk te beantwoorden. Het bleef een retorische vraag, want hoewel we dolgraag Europeanen wilden zijn, gingen er stemmen op die ons dat niet gunden. Maar waren wij nu Europeanen of niet? Als je naar de politici keek, hoe ze toen waren (en nu niet?)… ze leken uit een tijd te komen waarin Europa zelf niet bestond, niet eens dat van Zeus, direct uit het Neanderdal zou je zeggen. Die maatschappij kon ook niet voldoen aan de mogelijke eisen voor het Europeaan-zijn. Met zoveel protesten en mijnwerkersrellen leken we meer op de Bartholomeusnacht, die nu net 442 jaar geleden is. Wie kon mij een duidelijk antwoord geven op de prangende vraag die niet alleen mij, maar iedereen bezighield: of wij Europeanen waren of niet. In mijn dorp, waar ik tot mijn 13de was opgegroeid en waar ik tijdens mijn studententijd in Boekarest nog met zekere regelmaat terugkeerde, was ook niemand die op zo’n vraag een pasklaar antwoord had. Meer dan veertig jaar lang hadden de inwoners de praktische vraag ‘Kunnen we onze kinderen morgen brood te eten geven?’ niet kunnen beantwoorden; tussen hun vraag en het antwoord in stond altijd, uitgedijd, de geschiedenis. Europa was te ver voor hen en kon hen ook niet helpen. En terwijl alle kranten en tijdschriften, politici en televisiekanalen het juiste antwoord niet te

pakken konden krijgen, was er ergens een ruimte waarin de vraag ‘Zijn we Europeanen?’ superflu werd. ‘Natuurlijk zijn we Europeanen, leek de ruimte te zeggen. ‘Stel niet zulke domme vragen!’ Die ruimte was de collegezaal van mijn universiteit. Daar waren wij zelfverzekerde Europeanen. De cultuur, oud en ervaren, leek er een antwoord te hebben op alle jonge vragen. In de collegezaal, in de vorm van een amfitheater, werd de cultuur onze tweede natuur (en ‘tweede’ zeg ik uit respect voor de uitdrukking). De Griekse Oudheid, de donkere Middeleeuwen en de ook niet zo lichte Renaissance vormden het fundament van wie we waren, Europa! Toen wij daar, in het koude amfitheater, ‘Het concert’ van Johannes Vermeer aanschouwden, in een enorme projectie op de muur, voelden wij – de generatie die de titels van de werken van dictator Ceaușescu nog uit het hoofd had moeten leren – ons dáár, direct naast de in het lichtgroen geklede dame op het schilderij, 2500 km ver van onze collegezaal en 500 jaar terug in de tijd. Zij en wij waren Europa! Tranen Buiten, in de stad, waren nog niet eens alle slachtoffers van de mijnwerkersrellen gevonden; binnen had onze docent tranen in zijn ogen wanneer hij sprak over Don Quichot als overwinnaar – en niet als iemand die verloren had; overwinnaar, omdat hij geloofde in zijn strijd en in rechtvaardigheid. Leeg was dat amfitheater nooit. Als je eenmaal in Europa bent, wil je niet meer weg! ’s Avonds, na de officiële colleges, kwam de docent terug, om ons Mondri-

aan en Jackson Pollock te duiden, aan de hand van projecties op de muren. Toen hoorde ik voor het eerst dat Mondriaan altijd met zijn rug naar het raam schilderde en dat hij de kleur groen uit zijn schilderingen weerde, omdat die de natuur symboliseerde. Of de docent kwam ons vertellen dat Erasmus van Rotterdam eigenlijk Geert Geerts heette, iets wat de gemiddelde Nederlander niet wist. Tijdens het bewind van Ceaușescu mochten mijn docenten Roemenië niet uit. Na hun studie aan de Sorbonne waren ze teruggekomen, om vervolgens nooit meer ‘naar het buiten’ te mogen, tot hun dood aan toe. Het was de cultuur die hun kracht en hoop heeft gegeven. Vanaf het eerste jaar in mijn nieuwe land maak ik culturele reizen in Europa, in Den Haag. De cultuur komt steeds dichterbij, zou je kunnen zeggen. Louvre, D’Orsay, Gulbenkian, Prado, Italië… Zo ontdekte ik vorig jaar in het Gulbenkian Museum in Lissabon precies de vaas van de eerste pagina van het geschiedenisboek dat we destijds gebruikten op mijn basisschool. Het zou niet zoveel moeten betekenen, maar dat doet het wel. Met dat beeld van die vaas had zich voor mij de Oudheid geopend, waarin de hybris door de goden werd bestraft, iets wat in onze communistische tijd bijna vijftig jaar onbestraft leek te blijven. En in mijn eerste jaar in Den Haag kon geen groep Japanners me weg krijgen van voor ’De anatomieles’.

spreekbaar. Op de universiteit hadden we een semester lang les gehad over Flaubert. Eenmaal in Rouen kon ik lekker koffiedrinken, wandelen, maar veel Emma Bovary was er niet te vinden. Ik begreep toen ook dat ik niet op zoek was naar Emma Bovary, maar naar de fascinatie van mijn docent voor Emma Bovary. En die vond ik niet in Rouen, maar in mijn herinneringen. Deze zomer zag ik zalen vol Velázquez. We gingen onze dochter ‘Guernica’ laten zien, in het Prado. Ik reis nu met ‘Made in Europa’ van Pieter Steinz in mijn bagage. Het ontroert me dat ik alles kan zien, dat niets meer buiten mijn bereik is. Zelfs mijn lunchpauze kan ik weer benutten om naar de ’De anatomieles’ te staren, nu het Mauritshuis weer open is. En ik heb nog iets begrepen: dat mijn docent daar, in die bijna vijftig jaar onder het communisme, met een verbod om naar Europa te gaan, meer Europeaan was dan wie dan ook, door zijn onuitputtelijke liefde voor onze Europese cultuur, voor Europa. Ik ben de vraag ‘Zijn wij Europeanen?’ nooit vergeten. Vooral nu, nu we ons Europa moeten verdedigen. Hoewel het soms lijkt of het ons niet kan schelen of wij Europeanen zijn of niet. Zijn wij eigenlijk Europeanen?

‘Bereiken’ Toen ik ontdekte dat ik alles waar ik van hield kon ‘bereiken’, had ik geen rust meer. En bijgevolg mijn man ook niet. Ik reisde naar Rouen, de stad van Emma Bovary. Anderhalf uur lang, van Parijs naar Rouen, was ik niet aan-

Mira Feticu (1973) is een Roemeense journalist en schrijfster die sinds acht jaar in Nederland woont. In 2012 debuteerde ze in het Nederlands bij uitgeverij De Geus met het boek ‘Lief kind van mij’, dit jaar volgde ‘De ziekte van Kortjakje’. Opgegroeid in een dorp onder een communistisch regime, bekijkt deze expat nu door vreemde ogen de westerse samenleving. Verbazing over zaken die in Den Haag heel gewoon zijn.

Mira Feticu

advertentie

gratis openbare repetitie tijdens het Haags UIT Festival

voor de nazomer...

ACTIES

Theater aan het Spui zo 7 sep, 15.00 uur

geldig van 27 augustus t/m 23 september

FaMilia BarBeris

Marqués de Castilla sauvignon BlanC Chardonnay / spanje van 6,55 voor € 4, Droge witte wijn met aroma’s van tropisch fruit.

95

Malbec / argentinië van 13,15 voor Rijp rood fruit, vanille en chocolade.

€ 9,98

MusCadet sèvre et Maine sur lie Château la Foliette van 10,50 voor € 8,75 14 maanden houtrijping geeft deze wijn iets ‘vettigs’.

PrinCiPi di Butera – Feudo Insolia / italië van 12,90 voor € 10,50 nieuw in ons assortiment! Deze bloemige witte wijn heeft zeer subtiele hints van amandelen.

Pigoudet PreMière BlanC / aix en ProvenCe nieuw in ons assortiment! van 9,45 voor € 7,50 Aangename frisse droge elegante witte wijn.

Château de Bord / Côtes du rhône villages BlanC Topwijn van wijnhuis Brotte! van 11,85 voor € 9,95 Aroma’s van citroen, mango en gedroogde abrikozen.

ventoux Père anselMe Frankrijk van 7,45 voor € 5,50 nieuw in ons assortiment! Aroma’s van zwart fruit.

rioja viña alBina Crianza / spanje van 9,95 voor € 7,98 Krachtige, 12 maanden gerijpte Tempranillo.

rosé Wijn/sParkling Côtes de Provence rosé / Père anselme Zomerwijn met de beroemde lichtroze kleur. van 8,55 voor € 6,95 Cava torreblanca Brut rosat / Penedès Droge Spaanse Sparkling met smaken van frambozen/aardbeien. van 15,15 voor € 9,98

www.drinkland.nl

den haag

Voorhout

noordwijk

oegstgeest

Prinsestraat 57 070 364 29 25

Jacoba van Beierenhof 28 0252 220 208

Maarten Kruytstraat 24 071 361 21 82

Lange Voort 19 071 301 55 83

Tasso van

Johann Wolfgang Goethe

regie

Theu Boermans

met

Joris Smit Sallie Harmsen Hannah Hoekstra Bram Suijker Justus van Dillen

Theater aan het Spui di 9 t/m za 13 sep 2014 di 14 t/m do 16 okt 2014 nationaletoneel.nl/tasso

3

actueel<

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

Wanneer komt de Chinese investeerder over de brug?

ADO wacht nog op miljoenen

Omleiding trams in laatste fase

Ook de komende tijd ondervinden passagiers van tram 3 en 12 hinder van de werkzaamheden aan de Valkenbosbrug. In de periode van vrijdag 29 tot en met zondag 31 augustus wordt het tijdelijke keerspoor voor tram 3 bij de Fahrenheitstraat verwijderd. Tram 3 kan hier dan niet rijden. Gedurende deze drie dagen wordt de route van tram 3 in de volgende twee trajecten gesplitst: tram 3L rijdt van eindpunt Loosduinen naar halte Goudenregenstraat, tram 3Z rijdt van eindpunt Zoetermeer naar halte MCH Westeinde. Bus 63 vervangt een deel van de route van tram 3 en rijdt van halte Fahrenheitstraat naar halte MCH Westeinde. Vanaf halte MCH Westeinde maakt tram 3 de normale route naar Zoetermeer. De huidige omleiding voor tram 12 en de vervanging door bus 82 en tram 20 blijven in deze periode ongewijzigd. Vanaf maandag 1 september kunnen tram 3 en 12 weer over de Valkenbosbrug rijden. De routes van tram 3 en tram 12 zijn dan geheel hersteld.

Exposities Corbijn

Chinese zakenman Chun Li (links) met directeur Maarten Fontein. > Foto: Laurens Lindhout

ADO Den Haag en de huidige grootaandeelhouder Mark van der Kallen wachten met smart op de overboeking uit China. Met slechts één druk op de knop kan meneer Hui Wang, eigenaar van United Vansen Sports, zichzelf tot nieuwe eigenaar van ADO kronen. Door Arnout Verzijl

In het voorjaar van 2014 tekenen Wang en Van der Kallen een intentieovereenkomst voor de aandelenoverdracht. Dat gebeurt in het bijzijn van onder anderen de Chinese zakenman Chun Li. Hij en mediaman en ADO-supporter Jan Hermen de Bruijn zijn in overleg met Van der Kallen naar een potentiële koper op zoek gegaan. Li is eigenaar van Dong Dao, een in Den Haag gevestigde handelsonderneming, en hij geldt als vertrouwensman van Wang. Dong Dao wordt niet veel later gepresenteerd als de nieuwe sponsor van de jeugdopleiding van de Haagse profclub. Een voor-

bode van wat komen gaat. Het duurt nog ruim twee maanden alvorens de gemeente Den Haag wordt ingeseind. Als houder van het prioriteitsaandeel dient de gemeente formeel goedkeuring te verlenen aan de transactie, waarmee een krappe tien miljoen euro is gemoeid. Het nieuws dat ADO Den Haag in Chinese handen valt, slaat in als een bom. Tot ver over de landsgrenzen wordt er melding van gemaakt. Hoe komt een Chinese multinational, op zoek naar het cultureel erfgoed van het Europese voetbal, in Den Haag terecht? De gemeente onderzoekt de ophanden zijnde deal en kan deze, indien het een overbiedende partij vindt, teniet doen. Ook in de Haagse sport -en zakenwereld ontstaat reuring. ADO Den Haag is altijd een club geweest waarbinnen vele stromingen opereren. Deels drijvend op clubliefde, deels zeker ook op eigenbelang. Twee groeperingen rond Haagse zakenmensen proberen zich te verenigen. Zij zijn bang dat ADO Den Haag een handelshuis wordt waar het alleen maar draait om geld en niet

om de sportieve prestaties en het clubgevoel. Tevens heerst er angst dat de toegezegde Chinese miljoenen, ter versterking van de selectie en de jeugdopleiding, niet komen. Algemeen directeur Piet Jansen is één van de tegenstanders van de voorgenomen overname. Goedkeuring Geen van de partijen slaagt er binnen de gestelde termijn in een hoger bod uit te brengen op de aandelen. De gemeente verleent goedkeuring en op 17 juli wordt de koopovereenkomst officieel gesloten. ‘Op een termijn van 4 à 6 weken wordt de afronding van de transactie verwacht met het leveren van de aandelen’, aldus Van der Kallen in een verklaring. De reikwijdte van die termijn komt overeen met de sluiting van de transfermarkt op 31 augustus. Bij het ter perse gaan van deze krant was er nog geen euro binnen. Diverse bronnen binnen de club bevestigden echter dat het geld er later deze week zeker zou komen. De definitieve bevestiging van de ver-

Prominenten roepen Van Aartsen op tot nieuw beleid na rellen Vier prominente Haagse oud-raadsleden roepen het gemeentebestuur in een open brief op om binnen een jaar tot een samenhangend multicultureel beleid te komen. Aanleiding zijn de recente onlusten in de Schilderswijk. Theo Monkhorst (voormalig fractievoorzitter van de VVD, thans actief lid van de HSP), Ram Ramlal (oud-CDA-wethouder), Adri Duivesteijn (senator en oud-wethouder voor de PvdA) en Hanneke Gelderblom-Lankhout (vroegere fractievoorzitter in de raad en Eerste Kamerlid voor D66) dringen aan op de vorming van een werkgroep waarin burgemeester Van Aartsen als voorzitter het voortouw neemt en waarbij relevante wethouders, deskundigen en andere partijen zijn betrokken.

Het viertal is van mening dat de incidenten in sommige wijken worden veroorzaakt door internationale conflicten en sociaal-economische en culturele omstandigheden. Meer dan gemiddelde werkloosheid, een laag opleidingsniveau en etnische en religieuze tegenstellingen noemen zij daarbij als voorbeelden. Toch betreft het volgens hen geen wijkgebonden vraagstuk, maar gaat het de hele stad aan. ‘Tot nu toe is in Den Haag sprake van een nadrukkelijke fysieke scheiding van oorspronkelijke en nieuwe Nederlanders. Het is duidelijk dat dit tijdelijk is. Met name de internationale conflicten die in onze stad neerslaan, tonen aan dat hier sprake is van een brede stedelijke problematiek’, schrijven de oud-

raadsleden, die ook een nadrukkelijke opdracht zien voor de bevolking en het bedrijfsleven om dit probleem het hoofd te bieden. De schrijvers van de open brief stellen een werkgroep voor die overkoepelend gemeentelijk beleid maakt, eventueel in samenwerking met andere grote gemeenten en de nationale overheid. Van bewoners, ondernemers, kerken, wijken, scholen en sportverenigingen wordt eveneens verantwoordelijkheid gevraagd, omdat deze partijen in de stad inhoud moeten geven aan het beleid. Ook pleiten de vier oud-raadsleden ervoor het uiteindelijke plan voor te leggen aan de raad, de bevolking en het bedrijfsleven, zodat een breed draagvlak ontstaat.

koop betekent geenszins het einde van de onrust. Integendeel. Directeur Piet Jansen is het eerste slachtoffer. Hij stapt op. De leden van de raad van commissarissen (rvc) zijn evenmin tevreden. Wellicht uit angst voor hun eigen duurbetaalde baan komt er steeds meer weerstand. Chun Li krijgt de wind van voren als hij met de beoogde interim-directeur Maarten Fontein aankomt. Een aanstelling die formeel vanuit de rvc dient te komen. Afgelopen maandagavond zaten alle partijen bij elkaar om de benoeming van Fontein te bekrachtigen. Zijn primaire taak is het de diverse stromingen binnen en rondom de club in kaart te brengen en daar waar nodig te kanaliseren dan wel te elimineren. Rust is waar de club behoefte aan heeft. En geld. Trainer Henk Fraser weet niet waar hij aan toe is. De supporters weten niet waar ze aan toe zijn. En zolang de overboeking vanuit China niet binnen is, weten formeel zelfs de club, de gemeente én Mark van der Kallen niet waar ze aan toe zijn.

Anton Corbijn gaat volgend jaar twee exposities samenstellen in het Gemeentemuseum en het Fotomuseum Den Haag. Er zijn foto’s van de beroemde Nederlandse fotograaf en regisseur te zien. De laatste keer dat Corbijn in Nederland exposeerde was, in 2000 in het Groninger Museum. Ditmaal presenteert het Gemeentemuseum een overzicht van zijn hele œuvre, in het Fotomuseum ligt de focus op de relatie tussen Corbijn en de muziekwereld.

Naam fotograaf niet vermeld In het artikel over de benoeming van Ad Dekkers tot nieuwe directeur van Stichting Den Haag Binnenstad (editie 380, vrijdag 22 augustus) is per abuis vermeld dat het begeleidende beeld een publiciteitsfoto betreft. De foto is echter gemaakt door Eduard Bekker ten behoeve van het BOF Bulletin.

> Foto: Eduard Bekker

Advertentie

Exclusieve brilmode

Hoogstraat 37 2513 AP Den Haag www.hofstede-optiek.nl

4>

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

stadsmens

De Boek biedt ruimte tegen laag tarief en staat tegelijk pal voor de Boekhorststraat Te huur tegen een zeer betaalbare prijs: een werkplek, een expositieruimte of een plaats voor een tijdelijk restaurant. De Boek, sinds vorig jaar gevestigd in de Boekhorststraat 126-128, biedt meer mogelijkheden. Wie zijn nieuwe boek wil lanceren of een workshop wil geven, kan er eveneens voor weinig geld terecht. De ambitie van De Boek, een verzamelnaam voor jonge creatieve talenten, reikt verder. De vrijwilligers willen ook de kwaliteit van de straat zichtbaar maken. Videomaker Mink Pinster, grafisch ontwerpster Dayna Casey en sociaal-cultureel ondernemer Jana Mol, die daarnaast een masterstudie kunsteducatie volgt, plaatsen daar wel meteen een kanttekening bij. Pinster zegt het zo: “De gemeente probeert al heel lang om de straat te laten bloeien en wij pretenderen niet dé oplossing te hebben. Maar we kunnen wel een positieve bijdrage leveren aan het karakter van de straat en tegelijkertijd op een goede manier de leegstand benutten”. Vorig jaar november betrok De Boek het pand. Jana Mol kijkt sindsdien met een andere blik om zich heen. “De waarde van de straat is voor mij gestegen. Ik heb zoveel kwaliteiten ontdekt

Jana Mol, Dayna Casey en Mink Pinster houden van de Boekhorststraat. > Foto: Eveline van Egdom

die daarvoor totaal langs me heen gingen. Voorheen liep ik alleen door de Boekhorststraat om van a naar b te komen”. Naast zaken die er al van oudsher zitten, zoals fietsenzaak De Banden, Stahlecker Behang en de Bouwmarkt, vestigden zich nieuwelingen. Zo begon Suzanne Ypma er voor kinderen een muzieklaboratorium, waar zij onder meer muziekworkshops geeft. De Dertien Rovers verkoopt (tweedehands) designmeubels en kleding. De Boek heeft deze ochtend een gast.

Een beleidsmedewerker van Onderzoeksbureau Panteia maakt voor drie euro per dag gebruik van een werkplek. Anderen de gelegenheid bieden om bij De Boek te werken, is vanuit een eigen behoefte ontstaan, vertellen de drie. “Thuis ben je toch vrij geïsoleerd bezig. Hier ontmoet je mensen met wie je ook zou kunnen samenwerken”. Veel internationale (kunst)studenten maken inmiddels gebruik van de ruimte, maar bijvoorbeeld ook een toneelschrijver en een buurvrouw, die er geregeld haar administratie komt doen.

Woningcorporatie Staedion, die al jaren een antileegstandbeleid voert, bood De Boek de mogelijkheid om te experimenteren. Tot nu toe is onder meer mode gelanceerd en zijn er etentjes voor buurtbewoners gehouden en ‘Go Back To Start’. Dayna Casey: “Derdejaarsstudenten beeldende kunst hebben toen in samenwerking met De Boek een route door de Boekhorststraat en de rest van het Oude Centrum georganiseerd. Zij exposeerden hun werk op onverwachte plekken, zoals in een seksshop”. Voor september staat inmiddels een kleine tentoonstelling gepland van de Canadese schilder Nadine Bradshaw. Iedereen met een idee of plan kan bij De Boek binnenlopen, verzekert Jana Mol. “Waar het op neerkomt, is dat wij midden in het centrum laagdrempelig toegang bieden aan mensen. Dat is een goede manier om de leegstand te benutten en je zorgt daarbij tegelijk voor roering in de straat”. De Residentie kan volgens haar nog wel wat schwung gebruiken. “Den Haag heeft een echte academiecultuur. Er gebeurt veel op dat gebied, tot het moment dat je bent afgestudeerd. Daarna is er weinig. Veel mensen vertrekken daardoor

naar Amsterdam of Rotterdam en dat is jammer”. Zij zijn trouwens niet de enigen die in actie komen voor de Boekhorsstraat. In zes andere panden vestigden zich jonge mensen die iets voor de straat willen betekenen, zoals Tiny Makerspace, gespecialiseerd in moderne printtechnieken. Eén keer in de twee weken bespreken zij met elkaar wat zij gezamenlijk kunnen ondernemen. De komende tijd bekijken de mensen van De Boek hoe zij verder zullen gaan. Mink Pinster: “We bouwen stapje voor stapje verder vanuit de bestaande kwaliteit en zoeken langzamerhand meer contact met de ondernemers. De Boekhorststraat heeft al talloze initiatieven langs zien komen en weer zien vertrekken. We kunnen niet ontkennen dat sommige ondernemers en bewoners hierdoor enigszins sceptisch zijn. We hebben ook niet de pretentie om de problemen op te lossen, maar we zijn hier wel om een bijdrage te leveren”. Jana Mol vult aan: “Want we zijn steeds meer van de Boekhorststraat gaan houden”. Joke Korving Informatie: www.deboekdenhaag.nl

advertentie

Amsterdam, Arena • Den Haag, Spui Leiderdorp, WOOON • Rotterdam, Alexandrium III • www.hulshoffwonen.nl

Kijk naar ons aanbod

FINALE

Wij ruimen op 10% extra korting ook op afgeprijsde toonkamermodellen

SINDS 1891

Den Haag, Spui

Gratis parkeren Parkeergarage Stadhuis

5

actueel<

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

‘Norder zette gebouw met de rug naar zee’

Zuiderstrandtheater ruwe parel aan de kust

den ze vervangen door de donkerblauwe stoelen uit het Lucent Danstheater. Want zuinigheid is nog steeds het parool, al is zo’n low-cost theater toch een kostbare operatie: de teller staat nu op 14 miljoen, ongeveer zoveel als de Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater in 1984 samen kostten.

Door Casper Postmaa

Kunst met een grote K in Scheveningen was een oude wens van de Haagse gemeenteraad. Na de desastreus verlopen vernieuwing van de badplaats in de jaren zeventig hoopten de bestuurders op ballet of klassieke muziek als tegengif voor de oprukkende patatcultuur. Maar ondanks een sprankelend ontwerp van Rem Koolhaas naast het Circustheater trok het Nederlands Dans Theater (NDT) toch naar het Spui, waar het in één complex werd verenigd met het Residentie Orkest (RO). Dertig jaar later zijn beide zalen aan vervanging dan wel renovatie toe en de jaren die dat kost (minimaal vijf) zal het Zuiderstrandtheater het tussenstation zijn. Toch nog grote balletten en symfonieën in Scheveningen. Het tijdelijke low-cost theater werd het afgelopen weekeinde voor het eerst bespeeld door een orkest samengesteld uit (oud-)studenten van het Koninklijk Conservatorium en leden van het Residentie Orkest, dirigent was de welbespraakte Amerikaanse dirigent Benjamin Zander. Een vuurdoop onder barre omstandigheden. De regen zwiepte met kracht over de glimmende betonplaten waarop vroeger de vrachtwagens van de Norfolk Line stonden opgesteld, en aan het eind van die vlakte rees een gebouw op dat nog het meest leek op een verlaten elektriciteitscentrale. Rem Koolhaas zou misschien wel iets hebben gezien in deze rauwe architectuur, die wordt gedomineerd door het met betontegels beklede toneelhuis. Een doos met een toren, dat is het zo ongeveer. Of het genoeg is om de ontheemde liefhebbers van dans en muziek tijdens hun ballingschap vast te houden is moeilijk te zeggen, het duurt nog een maand voordat het gebouw helemaal uit de verpakking is. Intiem Maar de voortekenen zijn goed, tijdens de drie optredens van Zander stroomde het publiek toe en naar het zich laat aanzien kwamen er per keer meer be-

De zaal van het Zuiderstrandtheater verwijst naar die van Rem Koolhaas in het Lucent Danstheater.> Foto: DHC

zoekers dan de 500 (van de 960) die de brandweer wilde toestaan zolang het theater niet echt is voltooid. Een rondleiding en natuurlijk het concert boden een voorproefje van wat de bezoekers straks te wachten staat: een intieme zaal, die mede door de grote akoestische schermen verdacht veel aan die van Rem Koolhaas aan het Spui doet denken. Dat was ook de bedoeling van de Rotterdamse architect Thijs Mauve. “Ik wilde die zaal zo veel mogelijk imiteren om de kosten te drukken, dan kon je alles wat bruikbaar was vanuit het Danstheater naar Scheveningen verhuizen”. Dat uitgangspunt bleek later min of meer zinloos omdat door het schrappen van het Spuiforum en het uitschrijven van een nieuwe competitie voor het Spuikwartier de verhuizing van RO en NDT een jaar is uitgesteld. Maar de vondst van Mauve had wel tot gevolg dat de zaal dezelfde inti-

Het Zuiderstrandtheater is over een maand voltooid. >Foto: Eveline van Egdom

miteit kent als die aan het Spui, met dezelfde uitstekende zichtlijnen. Dat je daarbij op lelijke afdankertjes moet zit-

ten van Joop van de Ende is een nog tijdelijker ongemak dan de levensduur van het theater, want over een jaar wor-

Architect De rondleiding door het Zuiderstrandtheater leverde nog een paar inzichten op, prachtige doorkijkjes naar haven en duinen met op één plek, de artiestenfoyer, het serene beeld van een duinenrij onderbroken door een doorgang naar het strand met daarachter de zee: klein, subtiel, maar niet toegankelijk voor het publiek. Dat kijkt in zijn grote foyers de andere kant op. Merkwaardig, je hebt als architect het prachtigste decor van Den Haag tot je beschikking en je keert het de rug toe. Waarom? “Ja, waarom? Ik had het ook liever anders gezien, want je wilt natuurlijk op zee uitkijken. Dus dat hebben we ook voorgesteld, inclusief een mooi dakterras, moet je je voorstellen”, vertelt architect Mauve, “maar de politiek, wethouder Norder, wilde het anders. Hij ging er vanuit dat bezoekers die uit de stad komen als eerste de voorkant van het theater te zien krijgen. Ik vind nog steeds dat we het gebouw hadden moeten omdraaien, dan was het mijn taak geweest om ervoor te zorgen dat de achterkant ook de moeite waard is”. Oud-wethouder Norder (PvdA, bouwen) wilde desgevraagd niet ingaan op zijn rol bij de totstandkoming van het theater. “Laat anderen die vraag maar beantwoorden, ik ben geen wethouder meer”. Dus ook wat dit betreft houdt het Zuiderstrandtheater zijn geheimen als een oester verborgen. Straks zal blijken of het ook een parel bevat. Ondanks de merkwaardige setting lijkt het een mooi avontuur te worden: een wat ruwe, ongepolijste zoutwaterparel, die alleen ’s avonds glanst als de lichten aangaan. Het voorspel van het echte werk straks in het nieuwe Spuikwartier.

Thalia herleeft voor één moment Voor heel even krijgt de oude Thaliabioscoop zijn vroegere status terug. In aanloop naar het filmfestival Voyage Fantastique komen daar op 3 september tussen 19.00 en 21.00 uur historische filmbeelden voorbij van de Boekhorststraat. Met Roxy, Hollywood en Thalia was dit in de hoogtijdagen de bioscoopstraat bij uitstek, een toepasselijke plek dus. Herinneringen die de fragmenten bij Hagenaars en Hagenezen oproepen, vormen de basis voor een portret van deze roemruchte straat. De spannendste, ontroerendste en grappigste verhalen van het publiek, in combinatie met de oude beelden, worden door filmmaker Bas Ackermann tot een korte documentairefilm gesmeed. “We zijn enorm benieuwd naar de verhalen die de beelden losmaken. Mensen die in de buurt zijn opgegroeid, een winkel hadden of vaak in de Boekhorststraat kwamen, nodigen we graag uit om hun verhaal te komen vertellen. Daar worden ter plekke filmopnamen van gemaakt”, aldus

De eclectische gevel van Thalia is bedekt onder bioscoopreclames, circa 1930. > Foto: Beeldbank Haags Gemeentearchief

Ackermann. Het resultaat is te zien tijdens het festival van 9 tot en met 12 oktober. De filmvertoning is voor Thalia als een lichtflits in eeuwige duisternis. Bijna 32 jaar geleden, in november 1972,

sloot de cinema definitief zijn deuren. Daarmee kwam een einde aan een lange historie op het adres Boekhorststraat 47-49, tegenwoordig een winkelpand dat via antikraak bij een kunstenaar in

gebruik is. Binnen verwijst niets meer naar het glorieuze verleden: systeemplafonds en blauwe vloerbedekking domineren. Na een brand in het verleden is zelfs niet de moeite genomen het plafond te restaureren, waardoor het nu dichtgetimmerd is. De geschiedenis van het filmtheater begon in 1912 onder de oorspronkelijke naam Cinema Americain. Al kort daarna nam filmbons Loet Barnstijn de zaal met vierhonderd stoelen over en veranderde de naam in Thalia. Eind jaren vijftig was het verval van zowel de straat als de bioscoop niet te stuiten. De prominente programmering van knokfilms en westerns trok namelijk onstuimige types aan die zich tijdens de film nogal eens lieten gaan. Vooral de films met Roy ‘King of the Cowboys’ Rogers waren een begrip. Op internetfora worden daarover de wildste anekdotes uitgewisseld. ‘Ja, het ging er altijd spannend aan toe, ook in de zaal. Soms vlogen de bierflesjes door de lucht. Er is zelfs een keer met een wind-

buks op het doek geschoten’, zegt Peter Pronk, één van de bezoekers op HTMfoto.net. ‘Tijdens de voorstelling werd het plotseling lichter in de zaal. Er had dan één jongen een kaartje gekocht en die deed de nooduitgang open om een stel anderen binnen te laten. (…) Er gebeurde in de zaal meer dan op het scherm. Dat waren nog eens tijden’, schrijft ene Rebert. Op 3 september gaat het er waarschijnlijk een stuk rustiger aan toe, hoewel de avond niet is geregisseerd en de uitkomst ongewis is. Ackermann: “We hebben wat mensen benaderd die al lang met de straat verbonden zijn en hebben hen opgeroepen om over hun herinneringen te vertellen. Natuurlijk hopen we dat zij met mooie verhalen komen, maar we verwachten ook veel andere geïnteresseerden. Historica Elisa Mutsaers, die zich verdiept heeft in Thalia, geeft een introductie”. Aanmelden kan via [email protected]

6>

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

(K)open op zondag! De winkel van Mouwes aan de Gedempte Gracht De sluiting op 2 april 1993 van de winkel in koosjere levensmiddelen van Mouwes gaf velen het gevoel dat hiermee het laatste stukje van de oude Joodse ‘Buurt’ van Den Haag was verdwenen. Dit wijkje rond de Gedempte Gracht, de St. Jacobsstraat, de Bezemstraat en de Voldersgracht was eeuwenlang het centrum van het Joodse leven van Den Haag geweest en was na de Tweede Wereldoorlog nagenoeg verdwenen. De synagoge aan de Wagenstraat en de winkel van Mouwes op de hoek van de Gedempte Gracht en de Bezemstraat behoorden tot de weinige plaatsen die hieraan nog herinnerden. Omstreeks 1930 was aan de Gedempte Gracht het grootste aantal Joodse kleinhandelaren gevestigd en kende Den Haag meer dan twintig koosjere winkels waar producten werden verkocht die onder speciaal rabbinaal toezicht waren gemaakt en voldeden aan de Joodse spijswetten. Isaac Mouwes opende na 1945 in Amsterdam opnieuw zijn levensmiddelenwinkel. In Den Haag waren in 1948 alle koosjere kruidenierszaken verdwenen. Mouwes vond het noodzakelijk dat ook de Joodse inwoners van Den Haag en Rotterdam koosjere producten konden kopen en besloot daarom een filiaal buiten de hoofdstad te openen. In 1949 kwam Mouwes naar Den Haag. In de week

voor Pesach, het Joodse paasfeest, verkocht hij voor de eerste maal zijn levensmiddelen bij de synagoge in de Wagenstraat 101. Kort daarna opende hij zijn filiaal op de hoek van de Gedempte Gracht en de Bezemstraat. Jet Bouwman stond vanaf de beginjaren achter de toonbank en regeerde met ijzeren vuist over de nieuwe kruidenierswinkel. Piet van der Kooij noteerde alle boodschappen en bezorgde die vervolgens in een klein bestelautootje bij de klanten thuis. Vooral in Scheveningen en Rotterdam had Mouwes veel Joodse bezorgklanten. In de zomermaanden had Van der Kooij een dagelijkse taak aan de levering van koosjere producten aan Joodse vakantiegangers in Scheveningen. Isaac Mouwes, Jet Bouwman en Piet van der Kooij zijn inmiddels overleden. Gelukkig zijn Ben Mouwes, de zoon van Isaac die van 1985 tot 1993 iedere zondag in de Haagse winkel werkte, en veel oude klanten nog wel in staat hun verhaal te vertellen. Mouwes verkocht in het zuur ingelegde levensmiddelen zoals pekelaugurken en zure uien, maar ook ‘challes’, speciale gevlochten sjabbatbroden, ‘chrein’, saus van mierikswortel, matzes, ‘Brogo’, koosjere magarine, snoepjes zonder gelatine, zoete gemberen oreadebolussen, zoute meikaas, gefillte fisch, vleeswaren zoals Am-

De winkel van Mouwes aan de Gedempte Gracht 85, omstreeks 1985. >Foto: I.B. van Creveld

sterdamse ossenworst, pekelvlees en runderlever en andere koosjere levensmiddelen. Veel producten, zoals wijn, ingeblikte groente en Jaffa-sinaasappels, werden speciaal uit Israël geïmporteerd. Uit de hele regio kwamen klanten naar de winkel voor deze levensmiddelen. Midden jaren zestig kwam Clara, toen zij in Leiden studeerde, wekelijks naar Den Haag om bij Mouwes haar koosjere producten te kopen. De sfeer in de winkel was ouderwets gemoedelijk. Als de kruidenier een telefoongesprek voerde, hielpen de klanten zichzelf. Het wisselgeld lag naast de kassa en op de toonbank stond de collectebus van het Joods

Nationaal Fonds. De kruidenierswinkel was vooral het middelpunt van de Joodse gemeenschap van Den Haag en verre omgeving. Joodse klanten gingen nooit ‘even’ naar Mouwes. Het was een ontmoetingsplaats voor vrienden en bekenden, een vertrouwde plek om naar binnen te wandelen, met elkaar te praten en tegelijkertijd de boodschappen te doen. Bij het afscheid op vrijdagochtend wenste Isaac Mouwes steevast zijn klanten een ‘Gut sjabbes’ of ‘Shabbath sjalom’ toe. Ook voor niet-Joodse Hagenaars was de winkel in het straatje achter C&A een begrip. Je ging erheen als je iets vergeten was op zaterdag. Het was

immers gedurende vele tientallen jaren de enige winkel die op zondag was geopend, dat wisten Joodse én niet-Joodse Hagenaars. Niet voor niets hanteerde Mouwes de pakkende slogan ‘(K)open op zondag’ om klanten te werven. De naam van de winkeleigenaar boven de deur was voor iedereen duidelijk leesbaar. Dat de drie Hebreeuwse letters boven de naam stonden voor ‘koosjer’ wist alleen de Joodse klant. Toen in Den Haag de Joodse klantenkring terugliep, de panden aan de Gedempte Gracht dreigden te worden gesloopt en bovendien de winkels in Scheveningen en Kijkduin grote concurrenten op de zondag werden, achtten Ben en zijn broer Chai de tijd gekomen om te stoppen met de winkel en uit te kijken naar iemand die in Den Haag de zaak zou willen voortzetten. Na de aankondiging van Paul Jacobs een koosjere winkel in Mariahoeve te willen openen, was de beslissing tot het sluiten van de winkel aan de Gedempte Gracht snel genomen. Op 14 september organiseert de Stichting Joods Erfgoed voor de tweede maal de Europese Dag van de Joodse Cultuur in Den Haag. In Het Nutshuis aan de Riviervismarkt 5 worden lezingen gehouden en er bestaat de mogelijkheid voor een wandeling door de voormalige Joodse buurt, waar de winkel van Mouwes gevestigd was. Corien Glaudemans www.denhaag.nl/haagsgemeentearchief www.joodserfgoeddenhaag.nl

Ontdek de wereld Ontdek de wereld

advertentie

ONTDEK WERELD Ontdek de DE wereld ONTDEK WERELD Ontdek de DE wereld

Ontdek de wereld Ontdek de wereld

Imitatie Imitatie Nadoen is een kunst Nadoen is een tm 7kunst sep 2014 tm 7 sep 2014 Nadoen is een kunst Nadoen is een kunst 7 sep 2014 tmtm 7 sep 2014

WERKEN VREDE Werken aan vrede WERKENAAN AAN VREDE Werken aan vrede GIVE peace PEACE AaCHANCE Give chance

BEELD & ONTWERP: JAN HEIJNEN, DEN HAAG

beeld & Ontwerp: jan heijnen, den haag

beeld & Ontwerp: jan heijnen, den haag

BEELD & ONTWERP: JAN HEIJNEN, DEN HAAG

Imitatie Imitatie

GIVE peace PEACE AaCHANCE Give chance tmTM22 nov 2014 20142014 tmTM2NOV nov 2 NOV 2014 AFFICHE ONTWERP: JAN HEIJNEN, DEN HAAG

HEIJNEN, DEN HAAG

ONTWERP: JAN HEIJNEN, DEN HAAG

AFFICHE ONTWERP: JAN HEIJNEN, DEN HAAG

MUSEON.NL

MUSEON.NL museon.nl museon.nl

museon.nl museon.nl

7

actueel<

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

Dienst zonder kist maakt afscheid onwezenlijk Iemand verliezen zonder dat het (hele) lichaam wordt gevonden of geïdentificeerd, blokkeert het verwerkingsproces. Dat weten de nabestaanden van de vele vissers die nooit meer de haven van Scheveningen terugzagen al heel lang. Dat weten sinds dit jaar ook de familieleden en vrienden van de 196 Nederlanders die op 17 juli omkwamen bij de vliegramp met de MH17 in Oost-Oekraïne. Door Saskia Herberghs

Rouwen zonder lichaam laat je onwetend, zegt Annelies Spaans, 60 jaar, woonachtig in Monster. Een lichaam bewijst dat het echt voorbij is. “Waardoor het overlijden tastbaar wordt zodat je het kan afsluiten en een plekje kunt geven’’. Hoe de nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 zich voelen, weet ze niet. Maar nadat haar broer Wim Spaans in 1963 overboord sloeg, heeft ze lang gedacht dat hij in Ierland of Groot-Brittannië was en vanwege geheugenverlies niet thuis kon komen. Op zijn geplande laatste reis op de logger van Willem den Heijer sloeg Wim overboord. Hij was 21 en net getrouwd. “Hij zou aan wal gaan werken’’. Nakomeling Annelies hoorde van haar zus van het ongeluk. “Ik was in de tuin. Ik weet nog precies welke pyjama ik droeg’’. Haar broer, die elf jaar ouder was, verwende haar. “Hij nam altijd wat voor me mee. Een zuurstok of een kettinkje’’. Ze herinnert zich nog dat er witte lakens voor de ramen hingen ten teken van rouw. “Mijn vader was voordien altijd in de haven. Dat heeft hij een hele tijd niet gedaan, maar hij ging later wel terug’’. Het lichaam van Wim Spaans is nooit teruggevonden. “Er was een afscheidsdienst zonder kist’’. Die had plaats in een wijkgebouw aan de Van Boetzelaerlaan waar de dominee het

Willem Spaans kort voor zijn overlijden.>Foto's: Privécollectie Foto rechts: Willem Spaans (derde van rechts) als leerling van de Zeevaart- en visserijschool in Scheveningen.

woord voerde. “Het was niet zoals nu dat iedereen wat persoonlijks zegt’’. Nadien sprak haar vader wel nog over Wim, haar moeder niet. “Tot op haar sterfbed. Haar laatste woorden waren: ‘Ik zie Wim’ ’’. Zelf is Annelies ervan overtuigd dat ze Wim gaat terugzien. “Niet vanwege het geloof , maar dat denk ik. Als ik straks ga, kom ik hem tegen’’. Medium Zo vindt ze het ook frappant dat een medium dat ze bezocht aan de hand van een foto van Wim het ongeluk kon benoemen. “Zij zei ook dat ik de foto niet meer in een doos moest te-

rugstoppen. Sindsdien heb ik de foto ingelijst en een plek in huis gegeven. Ik vind het ook geen toeval dat mijn kleinzoon vorig jaar op 24 oktober is geboren, precies vijftig jaar na het ongeval. Niks is toeval. Wim is heel vaak bij me, dat voel ik’’. Toch kan Annelies niet zeggen dat ze het vaak over Wim heeft. “Ik zie mijn zus niet vaak en we praten niet veel over vroeger’’. Ook met de weduwe van Wim, die hertrouwd is met een man die het kind van Wim als het zijne heeft opgevoed en die in Middelburg woont, is sporadisch contact. Maar Annelies moet nog steeds niks

van boten hebben. “Ik heb er angst voor. Zwemmen, daar heb ik niks mee. Ik ben wel naar Engeland geweest, met de boot, maar ook met veel pillen op. Een schitterend land trouwens’’. Of Wim op de Noordzee overboord is geslagen, weet Annelies niet eens zeker. “Ik dacht het wel’’. Als er via de media berichtgeving binnenkwam over een aangespoeld lichaam hoopte haar vader altijd nog dat het Wim was. “Voor hem was het heel pijnlijk. Hij zei vaak: ‘Het was een hardwerkende goede jongen. Waarom moest dit gebeuren?’’’ Dat het lichaam van Wim nooit is te-

ruggevonden, is ook erg, zegt Annelies. “Als iemand ziek is, ga je door fases heen. Je gaat naar het ziekenhuis of zo. Dan ben je op de dood voorbereid. Een plotselinge dood is vreselijk, maar je kunt je geliefde cremeren of begraven. Zonder lichaam blijf je in het ongewisse. Het overlijden wordt niet tastbaar’’. Dat het overlijden van Wim wel altijd sporen blijft trekken in het leven van Annelies is zeker. “Toen ik het theaterstuk ‘Op Hoop van Zegen’ van het Schevenings Toneel bezocht, werd ik niet goed. Ik ben halverwege weggelopen. Het greep me te veel aan’’.

Poen de Wijs 1948 – 2014

Begaafd schilder met eindeloze mogelijkheden Door Casper Postmaa

De Haagse schilder Poen de Wijs (66) is maandag overleden, hij had kanker. De Wijs was een van de bekendste realistische schilders van ons land. Hij studeerde tekenen aan de Koninklijke Academie in Den Haag en brak door met een reeks exposities bij de Amsterdamse Galerie Steltman. Het grote publiek kende hem vooral van de platenhoezen die hij in de jaren zeventig voor muziekgroep Flairck maakte en die hem internationale bekendheid bezorgden. Op dat moment had hij het succes makkelijk te gelde kunnen maken, vertelde hij ooit, bijvoorbeeld toen een groot Amsterdams reclamebureau hem een blanco cheque voorlegde als hij in dienst wilde treden. Maar voor dergelijke verleidingen was hij ongevoelig, hij had er alle vertrouwen in dat hij het met zijn eigen, nietcommerciële kunst zou redden in het leven. Die sprong maakte hij snel, en de belangrijke plaats die hij innam binnen de Haagse en Nederlandse schilderkunst was blijvend. Ook toen de belangstelling voor realistische kunst afnam, bleef hij zijn eigen stijl en zijn virtuoze techniek trouw, maar binnen dat genre experimenteerde hij volop. Hij gebruikte oude schildertechnieken en was altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden, zeker toen

Dubbel zelfportret van Poen de Wijs.

hij vanaf 2000 steeds meer met acryl werkte. Hij bracht bijvoorbeeld laagjes goud of zilver aan in de onderlaag waardoor de voorstellingen bijna een driedimensionaal karakter kregen. In alle gevallen was zijn manier van werken door

de ongelooflijke precisie een tijdrovende aangelegenheid; in dat licht is ook het grote aantal schilderijen van zijn hand, meer dan negenhonderd, een bewonderenswaardige prestatie. Een markant voorbeeld van dat

fijnmazige vakmanschap was het schilderij uit 2005 van een jong meisje met een papieren steek op, gevouwen uit de laatste editie ooit van de Haagsche Courant. De lettertjes waren niet groter dan die in de krant, maar elk woord was per-

fect te lezen. De onderwerpen die De Wijs uitkoos, waren nauw verbonden met zijn grote liefdes, theater en muziek. Musici, instrumenten en komedianten keerden steeds weer in zijn werk terug. Befaamd zijn de portretten die hij van Mini en Maxi maakte. Karel de Rooij en Peter de Jong hebben meerdere malen voor De Wijs geposeerd. “Het waren heel bijzondere sessies, we zaten daar echt uren”, vertelt De Rooij, die ook met de kunstenaar bevriend was. “Het hele proces werd door hem met uiterste nauwkeurigheid gedaan. De exactheid, de concentratie en de liefde waarmee hij werkte, dat was de klik met ons. We waren ook ontzettend blij dat de Koninklijke Schouwburg een door hem gemaakt portret van ons aankocht om in het theater te hangen. Hij is tot het laatst blijven schilderen, maar toen de uren die hij kon werken minuten werden, zei hij ‘tot hier en niet verder’. Daar heb ik grote bewondering voor”. Poen de Wijs was Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en werd onderscheiden met de stadsspeld van Den Haag. De crematie heeft vrijdag 29 augustus om 14.00 uur plaats op Ockenburgh. De Twee Pauwen, sinds 1990 de Haagse galerie van De Wijs, heeft een expositie in voorbereiding waar het laatste werk van de overleden kunstenaar zal worden getoond.

8>cultuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Nederlandse danswereld op de bres voor Spierfonds

‘Hoe kan ik het onmogelijke mogelijk maken’ tend cool’ toen ze vorig jaar hoorde dat de Nederlandse danswereld zich met een jaarlijkse galavoorstelling voortaan inzet voor het Prinses Beatrix Spierfonds. “Mijn zusjes hebben op jazzballet en streetdance gezeten. Zelf heb ik een aantal jaren aan rolstoeldansen gedaan”. Het eerste ‘Free to Move’-gala heeft grote indruk op haar gemaakt. “Ik ben niet verlamd, voel alles, dus ik kan bedenken hoe het moet zijn om te kunnen lopen en ik had vroeger bijvoorbeeld ook de danspasjes van The Spice Girls in mijn hoofd zitten. Maar als je de dansers van Het Nationale Ballet in de weer ziet of Tim, die het gala vorig jaar met een solo afsloot, dan gaat dat je pet te boven, dan kom je op het punt dat dans boven je verbeelding uitstijgt”. Tim danst dit keer samen met collega’s Heather Ware en (de voor deze rol voor een Zwaan genomineerde) Uri Eugenio een deel uit ‘Smell of Bliss’, de nieuwste choreografie van Andrea Leine en Harijono Roebana, op de ‘Chaconne’ van Bach, live uitgevoerd door topvioliste Liza Ferschtman. Tim: “Voor Andrea is het meewerken aan ‘Free to Move’ extra belangrijk. Een aantal jaren terug verloor zij, als gevolg van een virale infectie op haar herse-

Volgende week vindt voor de tweede maal ‘Free to Move’ plaats, het gala waarmee – op initiatief van het Haagse Holland Dance – de top van de Nederlandse danswereld fondsen werft én aandacht vraagt voor het werk van het Prinses Beatrix Spierfonds. Spierziektepatiënt Rivka Smit: “Net zoals dat voor een danser geldt, is mijn lichaam mijn beroep”. Danser Tim Persent: “Beiden voeren wij een continue overwinningsstrijd op ons lichaam”.

I

Door Astrid van Leeuwen

s het niet ongemakkelijk? Het is het eerste wat Tim Persent van Rivka Smit wil weten. Tim: “Ik dans vaker voor mensen met lichamelijke beperkingen, waarbij diegenen die in een rolstoel zitten meestal ook nog eens een plekje op de eerste rij hebben. Is dat niet pijnlijk, zo van dichtbij zien tot welke extremen dansers hun lichaam uitdagen?”. Rivka, nuchter: “Nee hoor, daar heb ik totaal geen last van. Zeker sinds ik wat meer over dans te weten ben gekomen, realiseer ik me: voor dansers is hun lichaam hun beroep, en voor spierziektepatiënten geldt dat eigenlijk net zo. Alleen al als je kijkt naar wat het vergt om alle zorg te regelen die je als patiënt nodig hebt. Dat is een dagtaak!” Lachend: “Dansers moeten vaak naar de fysiotherapeut, en ik ook”. Rivka lijdt sinds haar geboorte aan de progressieve spierziekte SMA (spinale musculaire atrofie), een neuromusculaire aandoening waarbij zenuwcellen in het ruggenmerg niet goed functioneren. “Op mijn tweede al zat ik in een rolstoel en mijn levensverwachting was aanvankelijk niet hoger dan drie jaar. En nog steeds is elke infectie voor mij levensbedreigend. Maar”, zegt ze strijdvaardig, “ik ben inmiddels 26 en zit vooralsnog gelukkig niet aan de beademing”. Tim is een van de meest geprezen moderne dansers van Nederland. Al kronkelt zijn lijf zich in de vreemdste bochten, altijd is er die fenomenale lichaamsbeheersing. Ook nu hij 50 is. “Als danser ben je altijd afhankelijk van je lichaam. Het is ons boter en brood. Ik ben er daarom steeds heel voorzichtig mee omgegaan, en nu is dat al helemaal noodzakelijk: ik bereid mij op elke voorstelling zorgvuldig voor. Op het podium kunnen stralen én gezond blijven, dat is mijn uitdaging. En dan nog: als ik terug naar huis fiets van een voorstelling op de Parade – waar ik afgelopen weken optrad – denk ik: thank God, ik heb het weer overleefd”. Doodsbang Voor Rivka is elke dag een kwestie van minutieuze voorbereiding. “Ik heb nog wat fijne motoriek in mijn handen, waardoor ik af en toe een halfuurtje kan typen, schrijven of handwerken. Maar mijn benen of bovenarmen kan ik niet optillen. Deze zomer was ik in Spanje, lekker weer, dus bloesjes met korte mouwen. Maar terug in de Nederlandse regen veroorzaken lange mouwen dan weer zo’n druk op mijn armen dat ik de eerste dagen behoorlijk angstig was, me toch weer even afvroeg of ik voortaan nóg minder zou kunnen”. Ook daarin ziet ze de overeenkomst met dansers. “Net als ik zijn zij de hele dag door met hun spieren bezig. Net als ik zijn zij, vermoed ik, doodsbang voor pijn en complicaties. Het verschil is alleen: zij kiezen voor een

Al kronkelt zijn lijf zich in de vreemdste bochten, altijd is er die fenomenale lichaamsbeheersing

Tim Persent in de choreografie ‘Sporen’ van LeineRoebana.>Foto: Deen van Meer

leven dat draait om hun lichaam en spieren. Terwijl ik juist probeer te leven zonder altijd maar met die spieren bezig te zijn. Ik zou zó graag lekker in de kou naar buiten willen zonder me altijd maar weer druk te hoeven maken om infectiegevaar”. Hulphond Frank is haar steun en toeverlaat. “Hij kan mijn armen en benen optillen, mij helpen met aankleden, dingen aangeven, deuren openen en sluiten, iets wat ook op mijn

werk erg handig is”. Ze vermeldt dat laatste niet voor niets. “Je wordt als gehandicapte nu eenmaal vaak meteen in het hokje geplaatst dat je niets doet en kunt. Maar met mijn hoofd is niets mis. Ik heb gestudeerd, werk als docent maatschappelijk werk en dienstverlening aan de Hogeschool Leiden en daarnaast begeleid ik kinderen met spierziektes en hun ouders in de kinderrevalidatie”. Tim: “Eigenlijk voeren wij beiden

een continue overwinningsstrijd op ons lichaam. Hoe ga ik het redden, hoe kan ik het onmogelijke mogelijk maken? Tegelijkertijd is onze situatie natuurlijk schrijnend anders. Waar je als danser streeft naar dat hoge been of die ene extreme sprong, staan mensen met een spierziekte voor heel andere uitdagingen, zoals een arm optillen of een kopje neerzetten”. Rivka vond het onmiddellijk ‘ontzet-

nen, van de ene op de andere week de controle over haar lichaam, en het is voor haar nog altijd een uitdaging om de verschillende delen en functies weer één geheel te laten zijn”. Een schokkende ervaring, zegt hij, die hem alleen maar nóg bewuster van de kwetsbaarheid van het menselijk lichaam heeft gemaakt. “Daarom is het door Holland Dance-directeur Samuel Wuersten geïnitieerde ‘Free to Move’-gala ook zo’n geweldig initiatief. Eigenlijk hoop ik dat dansgezelschappen voortaan het hele jaar door aandacht aan het werk van het Spierfonds zullen besteden. Bij dansers is er absoluut die notie van verbondenheid”. Voor Rivka is haar inzet voor spierpatiënten onontbeerlijk, of het nu in de kinderrevalidatie is of voor het Spierfonds. “De samenleving doet zoveel voor mij. Ik vind het belangrijk iets terug te doen”. En, zegt ze: “Hoe ongelooflijk graag ik mijn leven ook anders zou zien, je maakt nog eens wat mee”. Met een brede ‘smile’: “Ik ben op de foto gegaan met Jan Kooijman, de ambassadeur van het Spierfonds. Dat kan niet iedereen zeggen”. ‘Free to Move’ met optredens van onder meer het Nederlands Dans Theater, de Junior Company van Het Nationale Ballet, de Dutch Don’t Dance Division, LeineRoebana en finalist van ‘Everybody Dance Now’ Redouan Ait Chitt: donderdag 4 september in het Lucent Danstheater. Kaarten à 25 euro via 070-8800333 of www.ldt.nl.

9

sport<

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

Gemengde gevoelens in Haagse cricketwereld Vreugde en verdriet lagen afgelopen weekend dicht bij elkaar in cricketstad Den Haag. Waar HBS de terugkeer in de Topklasse met een verbazend gemakkelijke overwinning op VCC vierde, viel voor HCC juist het doek. Daardoor speelt één van de oudste cricketclubs van Nederland volgend seizoen een klasse lager. Door Klaas-Jan Droppert

Lily Wabeke-Meeuwisse: ‘Tijdens een race kun je behoorlijke tikken aan je tegenstanders uitdelen. Als je op het juiste moment voorbij hun boot glijdt, knapt er iets bij ze’. >Foto: Bert Tielemans

De Laak spreekt op WK roeien weer een woordje mee

‘Denk puur aan die race en verder nergens anders aan’ Deze week heeft op de Bosbaan in Amsterdam het WK roeien plaats. Onder de deelnemers ook José van Veen (28) van de Haagse Roeivereniging De Laak. Voor het eerst in 29 jaar maakt een afgevaardigde van deze club haar opwachting op het WK. Van Veens voorganger was Lily Wabeke-Meeuwisse. Door Martin van Zaanen

Het was niet het enige grote internationale toernooi waar WabekeMeeuwisse ons land vertegenwoordigde. Zo deed de Haagse in 1980 mee aan de Olympische Spelen in Moskou. Daar plaatste ze zich op het onderdeel dubbel-vier-met-stuurvrouw met een tijd van 3.25,64 voor de finale, waarin ze in 3.22,64 de zesde plaats behaalde. Op genoemd WK van 1985 in het Belgische Hazewinkel finishte Wabeke-Meeuwisse in de dubbel-twee als zevende. In de dubbel-vier-met-stuurvrouw werd ze twee jaar later op het wereldkampioenschap in Kopenhagen vijfde. En bij de editie het jaar erop in Milaan zevende. Kortom, dat vraagt met oog op dit WK om meer uitleg. Dus koers gezet naar de Binckhorstlaan, waar achteraan een zijstraatje tussen bedrijfsverzamelgebouw Binck Twins en automaterialenhandel Brezan Roeivereniging De Laak ligt. Deze club bestaat sinds 1911 en kent vijfhonderd leden. Het is een vereniging waar recreatieve roeiers en toproeiers van alle leeftijden en de meest uiteenlopende specialisaties door elkaar heen sporten. Buiten lonkt de Trekvliet, binnen in het clubhuis ligt op de tafel een stapel exemplaren

van‘Celebrate rowing’, een speciale WK-krant. De 55-jarige Meeuwisse is hier erelid. Ze heeft van alle clubleden de meeste overwinningen op haar naam en het is niet waarschijnlijk dat haar record van 128 nog wordt gebroken. Ooit belandde ze bij deze club doordat haar vader het transport van de boten verzorgde. Ze probeerde het een keer, was meteen verkocht, werd lid en stuwde zichzelf tot grote hoogten op. Na haar actieve loopbaan werd Wabeke-Meeuwisse trainer bij De Laak, maar ze coacht nu alweer een tijdje Njord in Leiden. Ook is ze trainer van de dames dubbel-vier van het Nationaal Roeiteam dat is begonnen aan het traject naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro in 2016. Intrigerende sport, dat roeien. Al was het maar omdat het  bijna de enige tak is waar je vooruitgang boekt door achteruit te gaan. Het gaat om het afstemmen van techniek en kracht, én de om mentale strijd tegen de andere boten waardoor je er soms net iets meer kunt uithalen dan je dacht dat erin zat. Wabeke-Meeuwisse: “Tijdens een race kun je behoorlijke tikken aan je tegenstanders uitdelen. Als je op het juiste moment voorbij hun boot glijdt, knapt er iets bij ze. Zodra ze denken: we komen niet meer terug, komen ze ook niet meer terug. Klopt, andersom ook. Dat moet je dan ook ten koste van alles zien te voorkomen, hahaha”. Dankzij het roeien kwam ze over de hele wereld. Alleen zag ze er niet veel van. “Ik heb een brede interesse, maar om echt om me heen te kijken, was ik te gefocust. En dat moet ook. Het vermogen om je af te sluiten is voor een

topsporter een van de belangrijkste eigenschappen. Vanaf het moment dat je in de boot stapt, denk je puur aan die race en verder nergens aan”. Karakter Iemand die dat goed beheerst is haar jongere clubgenoot José van Veen, die ze als coach nog onder zich had. “José is een roeister met veel doorzettingsvermogen. Wát een karakter. Nooit hoor je haar klagen. Ze heeft echt moeten knokken om dit WK te halen. Daarom gunt iedereen haar dit. Vooral omdat ze zo bescheiden is. José is een laatbloeier, maar dat zegt niets over wat ze de komende jaren nog kan bereiken. Het zou zomaar kunnen dat ze hierna in een  enorme stroomversnelling geraakt. Het kan niet anders of alleen al de deelname aan dit toernooi zorgt voor een stevige stimulans”. “Dat doet het zeker”, zegt José van Veen zelf. “Zo’n WK is reusachtig. Veel publiek, veel aandacht, veel reuring. Mijn nummer op het WK, vierzonder-stuurvrouw, is geen olympisch nummer, maar het halen van de Olympische Spelen in 2016 in Rio is wel mijn grote doel”. Krijgt ze ook dat voor elkaar, dan zal Roeivereniging De Laak nog meer op haar kop staan dan deze nu al doet. “Prachtig hoe ze allemaal meeleven. Het is een topclub voor mij: altijd optimale medewerking en faciliteiten. Veel specifieke kennis en daar doe ik mijn voordeel mee”. Ze belandde er in haar studententijd. “Ik kom uit Bodegraven, maar sinds mijn studie sportmanagement aan de HALO woon ik in Den Haag. Een wereldstad. Ik zie me hier niet snel meer vertrekken”.

Bij de cricketbond moet een helderziende werken. Anders kan niet verklaard worden, dat dit scenario bedacht is. Twee gerenommeerde clubs (HBS en VCC), die in punten gelijk stonden en in een alles-of-nietswedstrijd bepaalden wie volgend seizoen in de Topklasse speelt. Kom er maar eens op! Wie van de twee clubs uit de Haagse regio het zou worden, maakte niet eens veel uit. De Topklasse heeft er volgend jaar een traditioneel sterk team bij. Maar hoe mooi het script ook is, het zijn nog altijd de hoofdrolspelers die de film tot een klassieker maken. Maar daarvan was zondag op Craeyenhout geen sprake. Vooraf werd gedacht dat de onderlinge verschillen tussen beide teams niet groot zouden zijn. Dat had de reguliere competitie uitgewezen. De Voorburgers hadden de beste start in de Hoofdklasse, maar verloren hun leidende positie na onverklaarbare nederlagen tegen degradatiekandidaten. Zodoende werd HBS van jager ineens de opgejaagde. Een speelronde voor het einde van de competitie maakte VCC geen fout door van Bloemendaal te winnen, maar de Hagenaars verloren juist verrassend van Rood&Wit. Titanengevecht Ingrediënten genoeg om er een spannende partij cricket van te maken. Een titanengevecht op het scherp van de snede in een alles-of-nietswedstrijd. Alleen winst telt en excuses worden niet geaccepteerd. Het zou er nooit van komen, want op het eigen kunstgrasveld liet HBS geen spaan van VCC heel. Was er sprake van plankenkoorts bij de batsmen van VCC? Hadden de off-spinbowlers een offday? Hoe dan ook, binnen drie uur was de klus door HBS geklaard. Een jaar na de degradatie keren de Hagenaars terug in de Topklasse. En daar was voor aanvang van het seizoen geen rekening mee gehouden. Eerst weer een team van reputatie opbouwen, dan pas promoveren, zo werd binnen de club gezegd. “Maar het is dit seizoen onverwacht goed gegaan”, zegt

teammanager Diederik Visée. “De gebroeders Coster stonden goed te spelen, Tobias Visée deed het naar behoren en onze coach Rasheed Lewis, gekomen van HCC, heeft voor een grote impuls gezorgd. Zelfs toen hij zes duels vanwege een meniscusoperatie miste, was de sfeer zo goed dat er punten werden gepakt”. Ondanks dat HBS niet aan de eigen doelstellingen voldoet en dus nog steeds een team in opbouw is, verwacht Visée niet dat de Hagenaars direct weer degraderen. “Je ziet dat er in de Topklasse minder buitenlandse spelers worden ingevlogen. Mede om financiële redenen zetten veel meer teams in op de eigen jeugd. Daardoor is handhaving voor ons volgend jaar een reëel doel geworden”. Bij VCC, dat in 2009 naar de Hoofdklasse degradeerde en promotie als duidelijke doelstelling had uitgesproken, is er sprake van teleurstelling. “De Topklasse was voor onze jonge spelers een heel goede leerschool geweest”, zegt voorzitter Richard de Lange. “Dan leren ze omgaan met snellere batsmen en merken ze dat wickets veel minder makkelijk vallen. We wilden heel graag promoveren, maar het is geen noodzaak. Het is niet zo dat we nu, zoals in het voetbal, ineens Fox-geld mislopen, omdat we nog een jaar Hoofdklasse spelen”. Degradatie De Voorburgers kunnen zich volgend seizoen in ieder geval op een nieuwe derby verheugen. Voor HCC is na 22 jaar een einde aan het avontuur in de Topklasse gekomen. Het was de tweede degradatie in de 136-jarige geschiedenis van de club. Het jonge team slaagde er in de laatste duels niet in om de noodzakelijke punten binnen te halen. De Hagenaars lieten voor het seizoen optekenen: ‘Het geheel is altijd groter dan de som der delen’. Maar ook voor een hecht collectief zijn spelers met (internationale) ervaring een welkome aanvulling. Althans dat bleek bij Hermes DVS. De Schiedammers handhaafden zich mede dankzij het batswerk van Stephan Myburgh. De geboren Zuid-Afrikaan, en Nederlands international, is oud-speler van HCC en deed in de beslissende rechtstreekse confrontatie zijn voormalige club de das om. De degradatie van HCC deed Den Haag in de strijd om cricketstad van Nederland in ieder geval geen goed. De Hofstad had dat pleit met drie clubs op het hoogste niveau in zijn voordeel kunnen beslechten. Nu moet Den Haag, voor minstens een jaar, die titel met Schiedam (Hermes DVS en Excelsior’20) delen.

Vreugde bij HBS nadat de Hagenaars terugkeren op het hoogste niveau.>Foto: Bert Tielemans

Wat

Adressen & Informatie Van Lanschot Bankiers Harry Schoots Directeur Private Banking Den Haag & Wassenaar [email protected] tel.: 070 361 16 52 fax: 070 361 16 73 mobiel: +31 [0]6 53 73 85 03 Lange Voorhout 30 - 32 2514 EE Den Haag

Ernst & Young Wassenaarseweg 80 2596 CZ 's-Gravenhage Tel: 070 - 88 40 71000

ScheerSanders advocaten ScheerSanders Advocaten Nassauplein 36 2585 ED 's-Gravenhage Tel: 070-3659933 [email protected] www.scheer.nl

Werkgeversservicepunt Den Haag Binckhorstlaan 119 2516 BA Den Haag 070 752 77 50 [email protected]

Meer doen, met minder Weet u waar Romeinse burgers bij Julius Caesar over klaagden? Over mobiliteit. Te smalle straten veroorzaakten files, hobbelende karren zorgden voor aanzienlijke geluidsoverlast. Ook enkele eeuwen later, in de negentiende, speelde zich een mobiliteitsvraagstuk af. Toen de bevolking van steden als New York of Londen alsmaar toenam, explodeerde ook het aantal toenmalige ‘gezinswagens’: het paard. Dat had grote gevolgen. Immers, onze hedendaagse auto’s stoten gassen uit, paarden doen hetzelfde met mest. In die mate zelfs dat krant The Times in 1894 sprak over de ‘Grote Paardenmestcrisis’. Een ijverig journalist berekende dat vijftig jaar later alle Londense straten onder een mestlaag van drie meter zouden liggen. Daarnaast weerklonken in diezelfde periode, de 19de eeuw, doemberichten uit een totaal ander domein. Econoom en geograaf Malthus voorspelde dat de aarde nooit in staat zou zijn de groeiende wereldbevolking te voeden. Geen van al deze voorspellingen kwam uiteindelijk uit. Steeds reikte de technologie een oplossing aan. De technologie verdrong het paard als vervoermiddel, de technologie verhoogde de productiviteit in de land-

bouw zodat de oogst per hectare pijlsnel verbeterde. Beide voorbeelden illustreren dan ook een typische denkfout. Een denkpatroon dat te lineair is, dat de huidige realiteit simpelweg doortrekt naar de toekomst. Natuurlijk bots je dan vroeg of laat tegen onoplosbare limieten. Maar beide voorbeelden illustreren tegelijkertijd de uitweg: creativiteit, innovatie en toenemende productiviteit. Dingen anders doen en méér doen met minder. Vooral dit laatste is een zéér krachtig fenomeen. Vergelijk het met de kracht van de samengestelde rente: een procentje méér per jaar lijkt marginaal, maar het verschil in eindresultaat is na verloop van tijd gigantisch. Ook dezer dagen is het opdrijven van de productiviteit in veel Europese economieën meer dan nodig. Tenminste als we ons socio-economisch model en onze welvaartsstaat in stand willen houden. De jaren van uitbundige groei zullen immers niet snel terugkeren. Daar is het globale schuldniveau op veel plaatsen nog te hoog voor. Economische groei door simpelweg méér mensen in te zetten, is ook niet voor morgen. Integendeel, de beroepsbevolking daalt. Zelfs bij economische kampioenen

van het recente verleden als Duitsland of China. Enkel in de VS valt dit effect mee. Rest dus enkel een hogere productiviteit om de groei op te krikken: de handjes dié we nog kunnen inzetten, méér laten produceren. Sinds 2008 is de Nederlandse productiviteitsgroei stilgevallen. Maar ook de jaren voordien was de trend dalend, net als in de meeste ontwikkelde economieën. De uitdagingen zijn bijgevolg enorm. Vanuit technologische hoek moeten we niet onmiddellijk massaal inzetbare steun verwachten. In ieder geval niet zoals in de jaren negentig, toen de tekstverwerker de schrijfmachine verving, om dat beeld maar eens te gebruiken. De veelbesproken structurele hervormingen kunnen wél helpen. Bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt: de switch maken van baanzekerheid naar werkzekerheid. Door nauwlettend te waken over permanente vorming of wettelijke hindernissen te verlagen, kan de arbeidsmobiliteit omhoog. Op die manier komt de juiste man/vrouw sneller (opnieuw) op de juiste plek. Optimale allocatie van middelen, noemen economen dat. En eenmaal arbeid mobieler, rijdt ook de economie weer vlotter. Arjan Brussé (fiscalist EY).

Bijdrage duurzam Elektrische auto’s, video-conferencing en fiscale voordelen. Mobiliteit en duurzaamheid gaan hand in hand. Sander Zuidgeest (accountant) en Arjen Brussé (fiscalist) van EY, beiden rijdend in een elektrische auto, zijn sinds jaar en dag werkzaam in de automotive branche en delen hun kennis over de veranderende markt. EY stuurt actief op hun eigen corporate responsibility plan, waarin mobiliteit een belangrijke pijler is.

Dit is een initiatief van Den Haag Centraal. Alle hierop geplaatste artikelen vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van de redactie.

Harry Schoots, directeur private banking Van Lanschot Den Haag & Wassenaar. Foto: PR

Geslaagd beleid Nederland is een pionier op het gebied van duurzaam rijden. Zeker in de adoptiefase van elektrische auto’s in Nederland zien we dat terug. Verschillende regelingen vanuit de overheid maken dat Nederland zo’n goede startpositie heeft. “Fiscaal is het erg voordelig om een elektrische auto te rijden. Dat blijft de komende jaren ook nog zo. De overheid voert hierop een geslaagd beleid en loopt hiermee voor op vele andere landen,” vertelt Brussé. Dat duurzaamheid belangrijk gevonden wordt, blijkt ook uit een onderzoek dat EY onlangs publiceerde. Zuidgeest: “Onder de 120 autobe-

beweegt Auteursrecht en internet

Dagelijks reis ik met de trein van Amsterdam Zuid naar Den Haag Centraal en terug, twee keer 36 minuten. Wat opvalt is dat mijn medereizigers en masse met smartphones en tablets in de weer zijn - met uitzondering van de enkeling die nog een papieren krant leest of een dutje doet. Naast werkzaamheden voor de baas houdt men zich tijdens de treinreis bezig met social media en wordt er wat af gegoogled. Waar men zich doorgaans níet mee bezig houdt is de vraag in hoeverre het is toegestaan van internet geplukte teksten en afbeeldingen te plaatsen op bijvoorbeeld Facebook of de bedrijfswebsite.

Sander Zuidgeest (accountant EY).

en aan me mobiliteit drijven ziet ruim 70% kansen in duurzaamheid. De markt toont toenemende interesse in energiezuinige auto’s. Duurzaam wordt straks de maatstaf, daar hoeven we niet heel lang meer op te wachten.” Mobiliteitsbudget Zo zijn ook steeds meer bedrijven, zowel grootbedrijf als MKB, die maatregelen nemen om duurzaam te ondernemen en hun medewerkers stimuleren duurzame keuzes te maken. Waaronder EY. Zuidgeest: “EY biedt bijvoorbeeld een mobiliteitsbudget aan medewerkers, waarbij men gestimuleerd wordt om meer met de trein te reizen of een zuinige (lease-)auto aan te schaffen.” Brussé vult aan: “Als je kiest voor een zuinige auto, dan ontvang je bijvoorbeeld meer leasebudget. En er wordt zelfs verder gedacht. De meeste elektrische auto’s hebben namelijk een hulpmotor. Om medewerkers te prikkelen om ook daadwerkelijk elektrisch te rijden, wordt het brandstofbudget beperkt. Ook hebben we de ‘stekkerclub’ geïntroduceerd, om het allemaal wat makkelijker te maken. Als je je auto bij EY aan de oplader hebt

De basis voor auteursrechtelijke bescherming is gelegd in de Auteurswet. Die wet dateert uit 1912 – een tijdperk waarin computers, laat staan de mogelijkheden van het internet, nog onvoorstelbaar waren. Het auteursrecht biedt degene die een “werk” creëert auteursrechtelijke bescherming. Dit betekent dat de maker van zo’n werk, de auteur, als enige mag beslissen over de exploitatie van het werk dat hij heeft gemaakt, op een paar uitzonderingsgevallen na. Onder het begrip “werk” kunnen onder meer boeken, tijdschriftartikelen, muziek- en toneelstukken, schilderijen en foto’s vallen. Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet sprake zijn van een werk dat origineel is en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Bij fo-

to’s kan de originaliteit liggen in bijvoorbeeld de invalshoek, de belichting en compositie van wat wordt gefotografeerd. Auteursrecht ontstaat automatisch bij de creatie van een werk en hoeft dus niet, zoals bijvoorbeeld een merkrecht, geregistreerd te worden.

Wellicht hebt u weleens een auteursrechtelijk beschermde tekst of foto gebruikt, bijvoorbeeld op de webpagina van uw bedrijf of in een brochure. Daarvoor is dus in de meeste gevallen toestemming van de maker nodig, zo niet dan is sprake van inbreuk op diens auteursrecht. Veelal blijven auteursrechtinbreuken onopgemerkt of wordt geen actie ondernomen door de rechthebbende. Dit neemt niet weg dat de auteursrechthebbende kan vorderen dat de inbreuk wordt beëindigd, wat betekent dat de foto of tekst van de betreffende webpagina wordt verwijderd, eventueel vergezeld van een rectificatie. Hij kan zelfs vergoeding eisen van de schade die hij heeft geleden als gevolg van de inbreuk. Teneinde onaangename verrassingen te voorkomen is het raadzaam toestemming te vragen aan de maker van een werk, alvorens het te gebruiken. Wie een foto maakt, heeft daar mogelijk auteursrecht op. Dit geldt ook voor portretfoto’s. De geportretteerde heeft echter ook bepaalde rechten. Ook portretrecht is in de au-

hangen en hij is vol, dan ontvang je een smsje zodat je ruimte kan maken voor een andere elektrische auto!” IT-voorzieningen Niet alleen het energiezuinig maken van het vervoer draagt bij aan het verduurzamen van een bedrijf. “Het is fascinerend wat bijvoorbeeld de impact van IT-ontwikkelingen binnen bedrijven op het terugdringen van kilometers is,” meent Brussé. “Denk bijvoorbeeld aan video-conferencing. Zonder kilometers af te leggen een effectief overleg voeren.” Ondernemers blijven nieuwe oplossingen bedenken om op duurzame wijze te werken. Zuidgeest: “In toenemende mate ontstaan business modellen waarbij een verschuiving waarneembaar is van bezit naar gebruik van een auto. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om het type auto af te stemmen op het doel van de autorit. Ga je de binnenstad in? Dan krijg je een elektrische auto voorgereden. Met wintersport is een benzine-auto wellicht handiger. En wie weet over afzienbare tijd wel de waterstofauto!”

Elsje de Bie, Scheersanders advocaten.

teurswet geregeld. Van een portret is sprake zodra iemand (een mens) redelijkerwijs herkenbaar in beeld is. Diegene hoeft niet geposeerd te hebben. Ook een foto waarop iemand toevallig te zien is, kan als portret kwalificeren. Aan een foto van een huisdier of interieur van een woning kan dus geen portretrecht worden ontleend. Gebruik van iemands portret is toegestaan tenzij de geportretteerde een redelijk belang heeft om zich daartegen te verzetten. Dat redelijke belang is vaak gelegen in bescherming van privacy. Dit geldt overigens niet voor in opdracht gemaakte portretten, zoals huwelijksfoto’s. Voor publicatie daarvan is toestemming van de geportretteerde nodig. Internet biedt vele mogelijkheden. Kopiëren, plakken en delen van teksten en foto’s (etc.) is in een handomdraai gedaan. Mede daarom menen velen (ten onrechte) dat dit ook is toegestaan of dat het in elk geval ‘zou moeten kunnen’. Onder meer door het bestaan van bedrijven die in opdracht van auteursrechthebbenden actief het internet afspeuren naar auteursrechtinbreuken, wordt er de laatste tijd steeds meer geprocedeerd in dit soort zaken. Ik raad u dan ook aan oplettend te zijn wanneer u werk van een ander gebruikt en om juridische bijstand in te schakelen in geval u - als gedupeerde dan wel als inbreukmaker – in aanraking komt met een auteursrechtinbreuk.

12>zomerserie

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

‘Chinees porselein veroorzaakte een revolutie in Nederland’ Den Haag heeft een Chinatown en onderhoudt steeds nauwere banden met de economische grootmacht China. Tijd voor een onderzoek naar het stadse leven. Deze zomerserie neemt u mee naar alle lagen van ‘China in Den Haag’. Deze week: Chinees porselein

Conservator Suzanne Lambooy: ‘Als porselein kapotgaat, zie je helderwit van binnen’. > Foto: Jurriaan Brobbel

B

Door Annerieke Simeone

ij ‘Made in China’ denken wij Nederlanders al snel in termen als goedkoop, inferieur, namaak. Maar zo’n attitude is historisch gezien bijzonder blasé. Driehonderd jaar geleden produceerden wij namelijk zelf de meest fantastische kopieën van luxe artikelen, zoals het allereerste porselein, nota bene een exclusief product uit China. Iemand die daar alles over weet, is Suzanne Lambooy (33), conservator Delfts aardewerk bij het Gemeentemuseum, dat een van de grootste collecties Chinees exportporselein en Delfts aardewerk ter wereld in huis heeft. De kunsthistorica schreef een aantal boeken over de relatie tussen de beide soorten keramiek. “Nederland maakte voor het eerst kennis met oosters keramiek in de 17de eeuw, toen de Verenigde Oost-Indische Compagnie het naar ons land verscheepte. Chinees porselein veroorzaakte een revolutie in Nederland. Wij hadden in Europa donkere interieurs met alleen maar servies van hout, tin of majolica. En toen kwam er flinterdun, helemaal doorzichtig wit servies met exotische beschilderingen naar Nederland. Nou, dat vond men prachtig. En hygiënisch. Bij hout en tin bleven bacteriën in scheuren zitten en

nam het materiaal de geur van voedsel op, daar had je met het harde en gladde porselein geen last van”. Porselein had veel voordelen, maar was wel kostbaar. In de zeventiende eeuw lag de prijs tien keer hoger dan die van Delfts aardewerk. En dat is eigenlijk nog steeds zo. Zeker nu de Chinezen hun porselein willen terugkopen. Het keizerlijke porselein dat voor de interne markt werd gemaakt, is extreem zeldzaam en brengt miljoenen op. Het Gemeentemuseum, dat via schenkingen en aankopen een uitgebreide collectie heeft opgebouwd, heeft geen interesse om de Chinese kunst te verkopen. Lambooy: “Dat mogen we niet als museum en bovendien zou ons verhaal dan weg zijn”. Imitatie Doordat de vraag naar goedkopere keramische producten van eigen bodem snel toenam, imiteerden slimme aardewerkfabrikanten uit Delft het lichte porselein. Ze slaagden er al snel in kopieën te maken, met alle kenmerken van Chinees porselein, zoals de glans, vormen en oosters aandoende decoraties. Het nieuwe tinglazuur aardewerk leek op den duur zo op Chinees porselein dat men in de vroeg-zeventiende eeuw sprak over Delfts porselein. Volgens Lambooy een onjuiste benaming. “Delfts aardewerk bevatte nooit porseleinaarde, maar een gelige klei over-

trokken met een witte, ondoorzichtige tinglazuur. Porselein bestaat uit de speciale klei kaolien die van zichzelf al wit is”. Imitatie of niet, de mensen waren er dol op. Tot ver in het buitenland werden bestellingen in Delft geplaatst. De jaarlijkse productie liep in de miljoenen stuks. Delfts blauw kon zich in alle opzichten meten met zijn inspiratiebron. Als we met de conservator een rondje door het museum lopen, houdt ze stil bij tientallen vaasjes, potjes, borden en schalen. Het is een bonte verzameling van Delfts aardewerk en oosters porselein. Op het eerste oog lijkt alles op elkaar, maar bij de hals van een vaasje is een kleine beschadiging te zien. Lambooy: “Als porselein kapotgaat, zie je helderwit van binnen; bij dit vaasje zie je de gele klei, daaraan kun je zien of het porselein is of niet”.

pen. Die mengeling van stijlinvloeden werd ook wel chinoiserie genoemd. De wisselwerking tussen Oost en West leverde soms bijzondere creaties op. Het eerste voorbeeld van chinoiserie die in Nederland bekend is, is een beeldje van bakkerij De Porceleyne Bijl rond 1706. Een Chinese dame met opgestoken haren houdt een viool in haar hand. Ondertussen plaatsten Nederlanders ook opdrachten in China, het zogenaamde Chine de commande. On-Aziatische gebruiksvoorwerpen als kaarshouders, bierkannen, vergieten en scheerkommen kwamen terug, soms gekenmerkt door Europese taferelen, familiewapens en landschapjes. De toevoer van Chinees porselein liep terug toen de samenwerking tussen China en Nederland stagneerde in

Zoutvaatje Nederlanders hielden ook van de onbekende versieringen op het oosterse porselein. “Later begrepen we de betekenissen pas”, vertelt Lambooy. “Een perzik is bijvoorbeeld het Chinese symbool voor een lang leven, en het bekendste, meest positieve en meest voorkomende motief is dat van de draak, brenger van geluk en voorspoed”. Al snel vermengden Delftenaren symboliek met eigentijdse ontwer-

‘Nederlanders hielden ook van de onbekende versieringen op het oosterse porselein. Later begrepen we de betekenissen pas’

het midden van de 17de eeuw door politieke onrust in China. De VOC besloot daarom de porseleinhandel naar Japan te verplaatsen. Ook met de Delftse industrie ging het minder. Waren er in de bloeitijd van Delfts blauw vierendertig plateelbakkerijen actief, tegenwoordig is er alleen nog De Porceleyne Fles over. De in 1653 opgerichte fabriek die momenteel de naam Royal Delft draagt, heeft met wisselend succes gedurende 360 jaar de traditie van Delfts aardewerk weten voort te zetten. Dat heeft De Porceleyne Fles vooral te danken aan het feit dat het bedrijf zich niet alleen richtte op het klassieke Delfts blauw, maar ook pogingen deed om moderne productielijnen te ontwikkelen. Toch blijft zowel Delfts blauw als Aziatisch porselein populair. Lambooy, die een enkele keer optreedt als expert bij het tv-programma ‘Tussen Kunst & Kitsch’, kreeg een Chinees blauwwit zoutvaatje te zien dat voor de Europese markt bestemd was. “Een echtpaar haalde het porseleinen vaatje tevoorschijn van zo’n twintig centimeter. Het was een Europese zilvervorm die door de VOC naar China was gestuurd. Zo’n zoutvaatje is enorm zeldzaam, het is echt een op maat gemaakt product. Misschien circuleren er tientallen wereldwijd. De prijs van één zo’n vaatje? Dan moet je toch wel denken aan duizenden euro’s”.

<13

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

stadsgroen

Meeuwen

Menig Hagenaar kan erover meepraten: je staat bij de viskraam in een haring te happen en een meeuw pikt met een spectaculaire duik je visje. Ook je frietje mét op de boulevard en je tosti op een terras in de stad moet je tegenwoordig delen met de brutale vogels. De meeuw is al jaren onderwerp van verhitte discussies. Vorige week was ‘t het VVD-Kamerlid Rudmer Heerema die in Trouw de toon zette voor het zoveelste debat over de hinder die de meeuwenpopulatie geeft. Hij wil dat kustgemeenten meeuwen mogen afschieten om de overlast tegen te gaan. De meeste mensen zijn de meeuw gaan haten en vinden het schreeuwers die je

flink de stuipen op het lijf jagen en je na een schijnaanval bewust onderflatsen, anderen vinden het beest een romantisch ‘stukje zeeleven’ in de stad. Ondertussen breekt het echter zelfs de grootste dierenliefhebber op om iedere ochtend om 4.00 uur wakker geschreeuwd te worden. De gemeente Den Haag behoort tot de voorlopers bij de bestrijding van de overlast die de beesten geven. Tegen ‘berovingen’ van haring, friet en tosti’s valt niets te doen, wel zijn er maatregelen te nemen tegen meeuwenpoep, opengescheurde vuilniszakken en nachtelijk gekrijs. Dat doet de gemeente door de overlast bij de bron aan te pakken: bij de

nesten. Meeuwen maken hun nest graag op platte daken met grind, daarom krijgen Hagenaars subsidie voor het aanleggen van een groen dak, een zogeheten mos-sedumdak. Zo’n aanplant is energiebesparend, goed voor de bijen en dus ook nog eens anti-meeuw, zo blijkt. Wat ook helpt is het afval van de straat houden. Bied het huisvuil pas aan als de vuilniswagen de straat in rijdt, zet nooit de avond tevoren al je vuilniszakken op straat. Gebruik trouwens

Ondertussen breekt het echter zelfs de grootste dierenliefhebber op om iedere ochtend om 4.00 uur wakker geschreeuwd te worden

de stevige, gele afvalzakken, die gratis verkrijgbaar zijn bij de stadsdeelkantoren. En als dat allemaal niet helpt, moeten we de dieren maar afschieten. Dat is niet de oplossing, vertelde de Haagse Vogelbescherming tegen Den Haag FM. In Denemarken schieten ze er elk jaar 20.000 af en het jaar erop zitten er weer 20.000. Volgens de Vogelbescherming is het overigens onterecht de meeuwen de schuld van het probleem te geven. De mensen hebben schuld, wij zijn slordig met eten en slordig met het buitenzetten van huisvuil. Bovendien: de kokmeeuw, zilvermeeuw en stormmeeuw staan op de Oranje Lijst, een voorbode voor een notering op de Rode Lijst, en zijn dus beschermd. Daar moet het dier dus nodig vanaf, antwoordde Kamerlid Heerema. ‘Als we langer wachten, wordt het probleem net zo groot als bij de ganzen’. Ik vraag me plotseling af ... hoe zou dat smaken, een meeuwencroquette? Wendy Hendriksen

Vilan

Rijk worden

Er zijn jaren geweest, veel jaren zelfs, dat ik er hevig naar verlangde om een pensioen in het vooruitzicht te hebben. Het leek me zoiets heerlijks. Je werkt, daarna blijft het geld binnenkomen, en dan krijg je nog AOW ook. Maar het pensioen is niet meer wat het was. Heeft de regering zin om de pensionado’s te plukken, dan plukken ze de pensionado’s. En daar heeft de regering áltijd zin in. Nu heb ik dus een plan B. Rijk worden. Pas riep ik het nog tegen iemand: ‘Watch me do it!’ Dit omdat de Engelse taal overtuigender is dan een Nederlands ‘Nou, let maar op’. Eerder had ik over succesformules gesproken en ook het belang van doorzetten benadrukt. Ja, ik kan inmiddels bijna lezingen geven als motivational speaker. Klinkt goed, hè? Rijk worden is een dingetje op zich, maar rijk blijven is een groter ding. Dat is het enige wat ik nog niet uitgewerkt heb. Want los nog van alle belastingen en extra kapitaalheffingen, en dat je alles zelf moet betalen waardoor je snel door je geld heen bent, afgezien daarvan is er tegenwoordig het morele bezwaar. Rijke mensen zijn verdacht. Van wat, weten we niet. Maar ze zijn het. Ze worden met een scheef oog bekeken, ze krijgen kritiek op wat ze dragen en wat ze eten en waar ze heen gaan, en als ze thuisblijven ook op waar en hoe ze wonen. Ze zijn vogelvrij. Dat lijkt me niet zo leuk. Moet ik dan maar arm blijven?

juridisch

Roy Donders

Het is jammer dat Den Haag geen eigen Roy Donders in huis heeft. De Tilburgse bon vivant die met zijn keistijve kapsels, want knetterend van de haarlak , en vooral zijn ‘juichpakken’ Nederland in hoog tempo verovert, zou, als hij op Scheveningen zou wonen, waarschijnlijk een geweldige Haagse Harry kunnen zijn. Maar helaas, Roy komt niet verder dan de Tilburgse kermis, en we zullen het hier dus moeten doen met een al dan niet goed gelijkende imitator, waarvan er gelukkig voldoende rondlopen op de Haagse Markt. Alleen de noodzakelijk te ontwikkelen gezellige Brabantse tongval kan voor de Roys in spé een niet te nemen hindernis zijn.

Tot mijn opperste verbazing blijkt echter niet alleen Roy Donders in eigen persoon voorwerp van namaak te zijn, maar treft dat lot ook zijn glimmende juichpakken, en alle overige accessoires die ‘de stilist van het zuiden’ met hard werken het levenslicht heeft laten zien. Succes doet volgen, dus hebben zich vele copycats gestort op het maken van – nog veel goedkopere – juichpakken dan die van Roy, met als gevolg dat de sympathieke uitvinder zelf nu genoodzaakt is in kroegen en bars levensliederen te vertolken en zich daarna een stuk in de kraag te zuipen. De enorme geldstroom waarop Roy zat te wachten bleef uit en verdween in de zakken van schimmige

types uit het nog veel diepere zuiden, ergens rond de Balkan. Tragisch. Tja, had Roy nu maar een advocaat in de arm genomen, dacht ik toen ik hem diep gefrustreerd zijn rondjes zag draaien in het Tilburgse reuzenrad in de reallife soap die (nu al) herhaald wordt op de televisie. Want het juichpak zou zonder twijfel als een uniek idee beschouwd kunnen worden, zodat het merkenrechtelijk is beschermd. Kennelijk is het idee bij Roy niet opgekomen eens flink zijn tanden te zetten in het verdedigen van zijn met bloed zweet en tranen bedachte geesteskind, noch hebben de programmamakers van RTL gemeend hem dat zetje te moeten geven. Een gemiste kans! Wat zou dat een geweldige beelden hebben opgeleverd. Twee juichpakverkopers tegenover elkaar in de rechtbank, vertegenwoordigd door advocaten in voor de gelegenheid gemaakte gewatteerde toga’s. Een rechter maakt vervolgens ‘live’ uit wie dit lumineuze idee het eerste kreeg en vormgaf. Roys tranen van geluk na afloop, de aftocht van de ontmaskerde nepjuich-

pakverkoper, de triomfantelijke parade door Tilburg en de huldiging op het stadhuis waren afleveringen geweest die de kijkdichtheid van de serie tot ver boven het miljoen hadden kunnen doen stijgen. Educatief gezien was het televisie kijkende publiek er beslist wijzer van geworden, want in dit creatieve land worden dagelijks geweldige ideeën uitgebroed waarmee fortuin gemaakt kan worden, zonder herkend te worden door de maker. Uiteraard had ik erop gehoopt dat Roy zich bij mij aan de deur had gemeld, want een optreden in een soapopera lijkt mij haast net zo mooi als een pleidooi voor de Hoge Raad. Maar het blijft nu helaas bij het bestellen van een paar dozen van Roys nieuwste pakken om met Kerstmis aan mijn medewerkers uit te delen. Dat zullen ze vast erg origineel vinden. Michaël van Basten Batenburg Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation www.delissenmartens.nl

Of nou ja, arm. Ik hoef niet naar de voedselbank en mijn kleine rode kater Tim eet alleen kwaliteitsbrokjes van de dierenarts. Arm is iets anders. Maar meer geld zou fijn zijn. Dus koester ik mijn gouden businessplan om rijk te worden. Er zijn mogelijkheden om investment money op te halen bij business angels, die helpen graag in de hoop er zelf beter van te worden. Wanneer ik levensverhalen van miljonairs lees, is het een kwestie van enig risico durven te nemen. Dan volgen ups and downs, waarna toch nog onverwacht de rijkdom arriveert. Denk aan de schrijfster van Harry Potter, ik doe het ook. Alleen, nu heb ik nog gezellige gesprekjes hier en daar. Ik woon klein en knus. Soms geeft de dierenarts me een gratis proefzakje brokjes. We redden ons best, Tim en ik. Maar als ik rijk ben, dan valt dat weg. De regering weet je te vinden, de mensen moeten je niet, hoe moet dat toch straks? Vilan van de Loo

14>

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Wat voor weer zou het zijn in Den Haag? In deze rubriek komen Hagenaars aan het woord, die in het buitenland wonen, werken of dat hebben gedaan. Wat missen ze en hoe kijken ze naar hun stad nu ze geruime tijd elders wonen of lang in vreemde oorden hebben vertoefd?

Deze week: De week Peter-Paul Steenbergen die al meer dan vijftien jaar in Sydney woont.

Door Saskia Herberghs Alweer bijna vijftien jaar woont Peter-Paul Steenbergen (50) in Sydney. Eerder, van 1990 tot 1997, werkte hij er voor een bureau dat adviezen gaf aan de overheid. Nu heeft hij een betrekking bij het ministerie van Financiën in de staat New South Wales waar de econoom zich buigt over tientallen miljoenen kostende reorganisaties, infrastructurele of ict-projecten waarbij hij nauw samenwerkt met zogenoemde stakeholders.

uitgestrekt, druk en rommelig. Waar ik woon, aan de haven, is het wel heel mooi. De huizen hier zijn uit de jaren 30 en doen denken aan de Amsterdamse School”.

Waar kom je vandaan? “Ik ben deels in Wassenaar opgegroeid, deels op kostschool in Eerde (Overijssel). Daar is een internationale school met kinderen van ouders die bij Shell, Philips of voor Buitenlandse Zaken werken. Ik zag mijn ouders toen één keer per maand. Mijn moeder woont nog steeds in Wassenaar, waar ik één keer per jaar kom en nog veel vrienden heb”. Wat is het eerste wat je doet als je zo’n bezoek aan Nederland brengt? “Ik stap meteen op de fiets om door de duinen mijn familie te bezoeken. Fietsen kan daar niet, daarvoor is het ’s zomers te heet. De enige fietsers die je hier ziet, zijn mensen in racepakjes. En ik ga altijd na aankomst een kroketje bij slagerij Dungelmann eten. Vervolgens zoek ik de gezelligheid op, bijvoorbeeld op de ‘Fred’, waar het leuk winkelen is. Bij boekhandel Paagman koop ik twee of drie Nederlandse boeken. Dan kan ik even vooruit. Ik eet een haring bij Simonis aan de haven en sla flinke zakken drop in. Een Indisch etentje is ook vaste prik, laatst bij Bogor Rumah Makan aan de Van Swietenstraat. Die connectie ligt er immers ook

Het uitzicht over de haven van Elizabeth Bay.>Foto's: PR

via familie van mijn vaders kant”. En als je dan weer huiswaarts keert? “Als ik hier terugkom, ga ik meteen zwemmen. In mijn wijk Elizabeth Bay/ Potts Point zijn vijf zwembaden van vijftig meter. Mijn favoriet is Red Leaf Pool aan de haven in de wijk Double Bay. Daar krijg je meteen een echt vakantiegevoel”. Hoe ziet je dagelijks leven eruit? “Sydney is een hele grote stad, maar vanaf mijn huis kan ik lopend naar mijn werk. Onderweg bezoek ik drie

PLAATS

Zwembad Andrew Boy Charlton in Woolloomooloo aan de rand van de haven.

keer per week het zwembad. ’s Zomers trek ik buiten baantjes, in de vier wintermaanden zwem ik binnen. In januari/februari lopen de temperaturen op tot tegen de veertig graden Celsius. Dan is het te heet, maar dat duurt maar een week en daarna koelt het af. Ik heb een prettige werk-leefbalans. Australië is een heel sportief land. Behalve aan zwemmen doe ik Pilates. Kennen jullie dat ook? Ik bezoek vaak het theater en ga naar concerten. Zeker één keer per maand zit ik in het operagebouw, waar behalve opera’s ook concerten en theater plaatsvinden. Ook ben ik als

vrijwilliger betrokken bij een groep die jonge componisten uitnodigt om composities te maken, wat we financieren met geld van particulieren. Tot voor kort had ik een vakantiehuis aan de zuidkust waar ik tijd doorbracht, verder bezoek ik Melbourne één keer per jaar, evenals Europa. Als ik een uur de stad uitrijd, zit ik in de wildernis in nationale parken”. Zo te horen mis je niets? “Den Haag is een compacte stad met mooie architectuur. Sydney is een metropool met vijf miljoen inwoners,

Het Opera Huis in de stad, op loopafstand van Steenbergens huis.

Wat zouden Hagenaars moeten bezoeken als ze naar Sydney gaan? “Het Bondi-strand is mooi, maar ik ga er nooit meer naartoe. Het is er echt druk. Ook kun je er niet echt zwemmen vanwege de gevaarlijke onderstromen. Zelf ga ik naar het strand aan de haven. Daar zwem je achter haaiennetten. Je moet wel oppassen, maar ik ben niet bang. Ik deed wel een keer mee aan een wedstrijd die werd afgeblazen omdat er een haai was gespot. Voor Hagenaars is het leuk om een voorstelling te zien in het Opera House. Op Surry Hills kun je heel leuk eten. De Australische keuken is een fusion-kitchen met veel Aziatische invloeden. Erg lekker maar duurder dan Den Haag. Sinds de Olympische Spelen hier is het erg duur geworden. Wat dat betreft is hier geen sprake van crisis. Tuurlijk is het teruggelopen maar de economie blijft sterk. Er is wat meer werkloosheid maar het is niet zo erg als in Europa. Qua uitgaan kun je hier zeven dagen, 24 uur per dag terecht. In mijn eigen buurt zijn veel restaurantjes en cafés. De koffiecultuur staat hier hoog aangeschreven, de koffie is lekkerder, echt Italiaans. Dat is eveneens te danken aan de enorme mengelmoes van mensen. Australië is een echt migratieland. Misschien staan de mensen hier meer open voor elkaar, vooral op de werkvloer. Daar kom je ook Aboriginals tegen. Werkgevers moeten hen aantrekken om aan targets te voldoen”.

Steenbergens appartementengebouw in Elizabeth Bay.

Valkenboskade Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

O

ok afgelopen week gebeurden er dingen die mij hebben doen koken van woede. Is dat een goed of een slecht teken? Je kan zeggen goed, omdat er ondanks mijn geestelijke rijpheid nog steeds zaken voorvallen die me kwaad maken. Je kan zeggen slecht, omdat ik mij niet wist te beheersen. De onthoofding van journalist Fowley. Een barbaarse daad, al kan je zoiets in die contreien verwachten. Extra misselijk werd ik van de gewetenloze wijze waarop de media dit heftige hapje uitserveerden. Bij ons degelijke NPO-journaal lieten ze uiteraard de

slachtpartij zelf niet zien, maar het was blijkbaar geen probleem om het beeld te laten zien waarop de ongelukkige man in zijn oranje jurk naast de klootzak staat die hem even later zal afslachten. Ik hoef geen mensen te zien die op het punt staan te worden afgemaakt. Waarom wordt zo’n man in zijn laatste ogenblikken wereldwijd tentoongesteld? Je hoopt op enige beschaving, maar niemand in de nieuwsindustrie laat zo’n beeld liggen, want het is allemaal handel. Op YouTube waar je het allemaal in extenso kon zien was het natuurlijk ook spitsuur, want de middeleeuwen zijn nooit ver weg. Dan heb ik het niet alleen over de activiteiten van de beul, maar ook over de gretigheid van de toeschouwers.

Ook zat ik deze week keihard naar het NPO-radio 1-programma ‘De ochtend’ te schreeuwen. Daar is elke(!) dag een journalistenforum. Er is voor journalisten namelijk niets interessanter dan praten over zichzelf en hun fantastische vak. Het lijken wel cabaretiers. Dat die zelfbevlekking eens in de zoveel tijd onder de kundige leiding van Coen Verbraak plaatsgrijpt (zoals in de NPOserie ‘Kijken in de ziel’) vind ik prima, bij het deerniswekkende meninkjescircus (vanzelfsprekend over het NPOprachtprogramma ‘Zomergasten’) dat door deze opscheppers van dienst de ether in gestotterd werd, kon ik me niet beheersen. Maar goed, wat schiet je ermee op? Om mezelf tot bedaren te brengen, wan-

delde ik naar de Valkenboskade, een idyllische plek niet ver van mijn huis. Vanwege de reconstructie van de Laan van Meerdervoort-brug heerst daar nu een bijna landelijke stilte. Er zijn twee fraaie noodbruggen neergelegd, waarop je, als je niet door doorgaand fietsverkeer wordt geschept, kan genieten van stromend water en overhangend groen. Wilde natuur, midden in Den Haag! De woede spoelt met het water weg. Sommige stremmingen zijn heilzaam.

Marcel Verreck

UIT

agenda

>Foto: Dexter Reijsmeijer

> www.denhaagcentraal.net > Uitgave van Den Haag Centraal >vrijdag 29 augustus 2014

2>UITAGENDA

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Verrass Haags c

Het culturele seizoen gaat op de eerste zondag van september weer feestelijk van start. Op het Haags UIT Festival (HUF) een brede introductie van wat er in de komende maanden allemaal te verwachten valt op het gebied van muziek, dans, cabaret, toneel en straattheater. Door Anneke Ruys

Na een lange, wisselende zomer met veel buitenattracties is het weer tijd voor binnenactiviteiten in sfeervolle zalen en knusse theaters. Voor uitdagende dans, melancholische muziek, uitbundige musicals, meeslepend theater en nog veel meer uitingen van cultuur. De mogelijkheden in Den Haag zijn legio en de keuzes zijn moeilijk. Om een idee te krijgen van al het moois dat onze stad op cultureel vlak heeft te bieden, is een bezoek aan de Haagse UIT Markt wel een verstandige zet. Om te beginnen zijn er meer dan duizend voorstellingen op verschillende plekken in

Uiteraard ontbreekt de Haagse band Di-rect niet tijdens het UIT Festival > Foto: Starsquid

Theater, Muziek & Evenementen Gegevens voor de UITagenda De brongegevens voor deze weekagenda zijn afkomstig van Den Haag Marketing. Tips voor de agenda kunt u (uiterlijk een maand van tevoren) uitsluitend mailen naar Arja Kalhorn en Rob Hogeslag: [email protected]. Voor de meest actuele culturele informatie kunt u kijken op www.haagsuitburo.nl

vrijdag 29 augustus 09:00 Madurodam > Fantasitron - 3D kopie

van jezelf – [Jeugd] Stap binnen in de Fantasitron en laat je gratis 3D kopiëren. Na afloop kun je jezelf 3D bekijken op de computer of op de Smartphone. In juli en augustus selecteert de Fantasitron willekeurig honderden winnaars die een schaal 1 op 25 poppetje van zichzelf winnen. € 13,50 t/m € 15,50 www.madurodam.nl 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,www.prodemos.nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Afvaart ieder

uur.€ 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl 12:00 Pulchri Studio > Het verschil tussen kijken en zien - Hedendaagse Franse beeldhouwkunst | Rondleidingen.net – [Rondleiding, Wandeling] Ontdek de nieuwe zomertentoonstelling op het Lange Voorhout midden in het historische centrum van Den Haag. Onder deskundige leiding van een gids van rondleidingen.net hedendaagse de Franse sculpturen bewonderen. De gids laat je anders kijken en vertelt alles en meer over de achtergrond van de beelden en de installaties. € 4,www.rondleidingen.net 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 13:00 Duinrell > Summer Parade 3.0 – [Jeugd, Show] Zomershow in Duinrell. Op twee podia vertonen dansers en acrobaten hun kunsten. Shows om 13:00, 14:30 en 16:00 uur. www.duinrell.nl 15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 15:00 Grote Markt Den Haag > Big Texas

BBQ 2014 – [Festival] 2 dagen Texas middenin het centrum van Den Haag. BBQ, Hillbilly, Bluegrass & Country zijn de keywords van dit festival. Yihaaaaaaaa! Gratis www.gmdh.nl 17:00 Bierkade > Jazz in de gracht – [Jazz, Festival, Wereldmuziek] Swingende jazz vanaf boten die door de Haagse grachten varen. Gratis www.facebook.com/ JazzindeGracht, www.jazzindegracht.nl 18:30 Strandtent de Fuut > Vertel je Verhaal, Theater Draad speelt het terug € 32,50 www.defuut.nl 19:30 VVV Uitburo Den Haag > Dark The Hague – [WandelingTijdens deze Engelstalige Duister Den Haag wandeling loopt u onder de "veilige" begeleiding van een gids langs de spannendste en bloederigste plekken in het Haagse Hofkwartier. € 12,50 www.darkthehague.com 20:00 Parkhotel Den Haag > Blues matters! – [Popmuziek] Live bluesmuziek. Parkhotel Den Haag organiseert elke laatste vrijdag van de maand een bluesavond.. Gratis www.parkhoteldenhaag.nl 21:30 Nutshuis > Open Air Cinema – [Speelfilm] Openlucht cinema in de tuin van het Nutshuis. Love Steaks. € 7,50 www.nutshuis.nl 21:30 Haagse Toren The Penthouse > Licks & Brains, NU-Jazz XXL – [Jazz] Samen met DJ Jen Min Lau presenteert The Penthouse eenmalig een échte Big Band spektakelavond, op 135 meter hoogte in Den Haag. € 15,- t/m € 59,www.thepenthouse.nl/page/2139/ licks-and-brains.html 22:00 SuperMarkt > 70'S & 80'S (18+) – [Popmuziek] Glitterbrillen, plateauzolen en jumpsuits met soulpijpen. . Gratis www.supermarktdenhaag.nl 23:00 Havana > Thank God it's Friday (18+) – [Dance] Elke vrijdag Thank God it's Friday bij Havana. Geniet van dance, latin, R&B, classics, house en top 40-muziek. Gratis www.havanadenhaag.nl 23:00 Danzig > @ Friday (21+) – [DanceDe beste start van je weekend begint bij Danzig! Gratis www.danzig.nl 23:00 Club Danielz > Proud to be a woman (18+) – [Dance] Iedere vrijdagavond opent Club Danielz de deuren, vanaf 23.00 uur. € 6,- www.danielz.eu 23:00 Club Seven > Zomersessies (18+) – [Dance] De zomer is in volle gang maar op ons geliefde Zwarte Pad is het akelig stil. Maar no worries, District25, Kollektiv

en INTO our house pakken dat probleem op. € 700,- www.clubseven.nl

zaterdag 30 augustus 09:00

The Hague Beach Stadium > NK Beach Volleyball voor Young Professionals en expats – [Sport] Nationaal kampioenschap Beach volleybal voor mensen met maatschappelijke ambities.. www.nkbvyp.nl 09:00 Madurodam > Fantasitron - 3D kopie van jezelf – [Jeugd] Stap binnen in de Fantasitron en laat je gratis 3D kopiëren. Na afloop kun je jezelf 3D bekijken op de computer of op de Smartphone. Fantasitron selecteert willekeurig honderden winnaars die een schaal 1 op 25 poppetje van zichzelf winnen. € 13,50 t/m € 15,50 www.madurodam.nl 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,www.prodemos.nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, SpeelfilmPrachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn. www.omniversum.nl 10:00 De Broodfabriek > Neuzelbeurs – [Beurs] Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,jeugd € 3,- www.neuzelbeurs.nl 10:00 Lange Voorhout > Haagsche Kunst- en Antiekdagen – [Openstelling, Markt] Twee dagen lang een extra accent op Kunst en Antiek met veilingen, taxaties, historische wandeling, paardenkoets en open dag in de galeries en antiekzaken. Gratis www.hkad.nl 10:00 Weimarstraat > Zomerfestival Weimarstraat – [Markt] Struinen langs deze ruim 120 kraampjes tellende braderie. Gratis www.starpromotions.nl 10:00 Den Haag > Sportdag voor mensen met Downsyndroom – [Sport] Sportdag in de regio Haaglanden voor mensen met een Downsyndroom. Gratis www.kernhaaglanden.webs.com 10:00 Hart Beach Surfschool > Hart Beach Woodstock Surf Festival – [Festival] Voel je vrij en ervaar ‘peace & happiness’! Met je voeten in het zand genieten van surf-gerelateerde sports en clinics,

muziek, goed gezelschap én zon & strand! € 27,50 www.facebook.com/ events/263848970464311/, www. hartbeach.nl/woodstocksurffestival 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Afvaart ieder uur. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl 11:00 Bierkade > Vlietvaart - Delft – [Boottocht] Vertrek vanaf de historische haven in Den Haag (Zieken) voor een onvergetelijke boottocht naar de stad van de Oranjes, Vermeer en Delfts Blauw. Thema 200 jaar Koninkrijk. € 7,50 € 11,- www.vlietvaart.nl 11:45 Haags Hiphop Centrum > Hiphop Zomerschool – [Workshop] Hiphop zomerschool biedt hiphop elementen/ workshops aan; Rap, Dj, Breakdance en graffiti workshop. € 3,75 t/m € 7,50 www.aight.nu/ 12:00 Club PIP > Vintage Kilo Sale – [Beurs] De leukste vintage items per kilo shoppen! Tijdens deze One Day Only kilo sale scoor je de leukste vintage goodies & musthaves voor hem & haar. Gratis www.thevintagerebel.com 12:00 Pulchri Studio > Het verschil tussen kijken en zien - Hedendaagse Franse beeldhouwkunst | Rondleidingen.net – [Rondleiding, WandelingOntdek de nieuwe zomertentoonstelling op het Lange Voorhout onder deskundige leiding van een gids. De gids laat je anders kijken en vertelt alles en meer over de achtergrond van de beelden en de installaties. € 4,www.rondleidingen.net 12:00 Strandtent de Fuut > Reaktor | Mimegroep Optie Z – [Mime, Wandeling] Op expeditie in de duinen stuit je op een roedel mensachtigen die hun tweede natuur op de eerste plaats heeft gezet. Blijf bij de gids. Niet voeren. € 12,50 www.optiez.nl 12:30 Bibliotheek Ypenburg > Maurits Roes Trio – [Jazz] Het repertoire van dit trio is moderne jazz. Zij spelen vrije improvisaties: zowel eigen als

UITAGENDA<3

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

sende opening van cultureel seizoen het centrum gratis te zien. Muziek is goed vertegenwoordigd met op het Lange Voorhout podium een keur aan artiesten. Di-rect geeft de bezoekers een voorproefje van wat ze tijdens hun najaarse clubtour allemaal gaan serveren. Zeker is dat het onlangs verschenen album ‘Daydreams in a Black-out’ zeker aan bod komt. Ook zangeres Do neemt de toeschouwers mee op een muzikale reis door haar gevoelsleven, intense emoties, grootste angsten en diepste verlangens. Dat gebeurt in haar nieuwe theatertour ‘Uncovered’. Van actrice/zangeres Hadewych Minis is een tweede album in de maak met daarop een afwisselend repertoire van melancholische songs en swingende tracks. Sandra van Nieuwland presenteert komend seizoen een avond vol persoonlijke verhalen tijdens haar theatertour ‘Banging on the Doors of Love’. Alle artiesten brengen op het Voorhout-podium een korte impressie van hun komende muziek- en theatertours.

bestaande stukken. Gratis www.mauritsroes.com 13:00

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Kinderrondleiding

Binnenhof (6+) – [Jeugd, Speciale kinderrondleiding] Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. € 5,www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Binnenhof > Gouden koetsjes – [Rondrit] Maak op koninklijke wijze kennis met Den Haag en ervaar de sfeer en ambiance vanuit een 'Gouden Koets'. Start ieder half uur bij harigkraam voor het Binnenhof. € 10,- jeugd € 5,www.stadskoetsiers.com 13:00

Impressies De cultuurmarkt is verspreid over Lange Voorhout, Hofplaats en Spuiplein en zit vol theater, cabaret, dans, muziek, workshops en meer. Theaters en zalen als Diligentia, Koninklijke Schouwburg, Dr Anton Philipszaal, Lucent Danstheater en Theater aan het Spui openen hun deuren voor korte impressies van de mooiste voorstellingen van het komende seizoen. ‘Lucy’s Wijsje’ is een nieuw onderdeel van het Haags UIT Festival. “Een muzikale ontdekkingstocht langs de cultuurhuizen van Den Haag die de jongere doelgroep moet aanspreken om de theaters uit de

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Ontdek de vliet – [Boottocht] Ontdek de Vliet! Een gids neemt u mee voor een rondvaart aan boord van de antieke Salonboot vanuit het centrum van Den Haag in de richting van Drievliet, Hofwijck en Voorburg. € 16,95 www.salonbootdenhaag.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Langs huizen en paleizen van Oranje – [Wandeling] Tijdens deze wandeling maak je kennis maken met het Huis van Oranje en de huizen waarin de Oranjes, vanaf Willem van Oranje tot Willem Alexander, hun sporen hebben achtergelaten. € 9,95 www.twitter.com/vvvdenhaag, www. denhaag.nl/home/bezoekers/VVV.htm 14:00 Kloosterkerk > Rondleiding Kloosterkerk en St. Jacobuskerk – [Rondleiding] Eerst een rondleiding in de Kloosterkerk daarna in de om de hoek gelegen St. Jacobuskerk. € 5,-

Haagse binnenstad te verkennen op een spannende manier! Dit is een betaald onderdeel, maar wel tegen een speciaal HUF-tarief van € 7,50”, aldus Van Kalmthout. Lange tijd was het onzeker of het Haags UIT Festival op het Spuiplein kon doorgaan. Maar nu kunnen vroege vogels er om te beginnen gratis ontbijten. Het HUF wordt namelijk traditioneel ingeluid met vanaf 10.30 uur het gratis stadsontbijt. Verder kunnen bezoekers genieten van optredens van de dansgroepen van Den Haag Danst. Ook kunnen mensen previews bewonderen in alle omliggende culturele instellingen. “We hebben recent nog een silent disco geboekt voor op het Spuiplein, de gehele dag! We zijn het eerste evenement dat weer kan programmeren op het Spuiplein sinds de plannen van het Spuiforum van de baan zijn”. Haags UIT Festival, zondag 7 september. Voor meer informatie: www.haagsuitfestival.nl

www.kloosterkerk.nl 14:00

Strandtent de Fuut > Reaktor |

Mimegroep Optie Z – [Mime, Wandeling] Op expeditie in de duinen stuit je op een roedel mensachtigen die hun tweede natuur op de eerste plaats heeft gezet. Blijf bij de gids. Niet voeren. € 12,50 www.optiez.nl 14:00 Haagse Kunstkring > Vertel- en poëziemiddag (4+) – [Jeugd] Tijdens de Tatiana Radier en Anita Poolman en anderen lezen kinderen van bezoekers in de galerie van de Haagse Kunstkring voor (vanaf 4 jaar). Gratis www.haagsekunstkring.nl 14:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [BoottochtTwee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 13:00 Duinrell > Summer Parade 3.0 – [Jeugd, Show] Zomershow in Duinrell. Op twee podia vertonen dansers en acrobaten hun kunsten. Shows om 13:00, 14:30 en 16:00 uur. www.duinrell.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Centrumtour / City Center Tour Archiguides – [Wandeling] Met een ArchiGuide ontdek je het moderne grootstedelijke Den Haag, maar ook de verborgen architectonische pareltjes in de oude binnenstad. € 15,www.denhaag-archiguides.nl 14:00

De Haagse theaters gunnen de bezoekers graag een voorproefje van hun culturele agenda’s. Volgens Casper van Kalmthout van Doen Evenementen wordt de cultuurmarkt dit jaar levendiger dan ooit. “De opdracht naar de deelnemende instellingen was om extra uit te pakken tijdens deze editie!”

Museum Meermanno I Huis van het Boek > The Raven van E.A. Poe – [Lezing] Johan Vandendriessche over ‘The Raven’ van Edgar Allen Poe. € 5,www.meermanno.nl

15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 15:00 Grote Markt Den Haag > Big Texas BBQ 2014 – [Festival] 2 dagen Texas middenin het centrum van Den Haag. BBQ, Hillbilly, Bluegrass & Country zijn de keywords van dit festival. Yihaaaaaaaa! Gratis www.gmdh.nl 17:00 Bierkade > Jazz in de gracht – [Jazz, Festival, Wereldmuziek] Swingende jazz vanaf boten die door de Haagse grachten varen. Gratis www.facebook.com/ JazzindeGracht, www.jazzindegracht.nl 19:30 VVV Uitburo Den Haag > Duister Den Haag - Huiveringwekkend Hofkwartier – [Wandeling] Tijdens een Duister Den Haag wandeling loopt u onder de "veilige" begeleiding van een gids langs de spannendste en bloederigste plekken in het Haagse Hofkwartier. € 12,50 www.duisterdenhaag.com 19:30 World Forum Theater > Sunidhi Chauhan - Live in Concert – [Popmuziek, Wereldmuziek] De Indiase zangeres Sunidhi Chauhan, met honing zoete stem, komt naar Nederland. Ze wordt begeleid door haar eigen band uit Mumbai. € 40,- t/m € 120,www.worldforum.nl 20:30

Gotcha Beach - Loungeclub Kijkduin > Disco-Train Beach Party (25+) – [Dance] Een zwoele sfeer, je blote voeten in het zand, verfrissende cocktails, de beste classics hits en een

Museumnacht

Wie aan een enkele dag cultuur niet genoeg heeft, stort zich tijdens de avond voorafgaand aan het UIT Festival in het kunstgewoel van de Haagse Museumnacht. De nacht waarop tientallen Haagse musea en culturele instellingen hun deuren tot diep in de nacht wijd openzetten voor iedere nachtbraker met een passie voor kunst. De vijfde aflevering van het gerenommeerde evenement pakt dit jaar grootser uit dan tijdens de achterliggende edities. Met om te beginnen een grootse opening in de Koninklijke Schouwburg. Het Haags dansgezelschap De Dutch Don’t Dance Division brengt een ode aan koninklijke schoonheid en aardse kracht, geïnspireerd door de muziek van Schumann in een bijzondere choreografie van Thom Stuart. In de Koninklijke Schouwburg worden ook exclusieve rondleidingen achter de schermen gegeven op het toneel, in de artiestenfoyer en in het kostuumatelier van het Nationale Toneel. In een speciaal geluidsdecor beleef je ‘Himmelblau’ van Judith Hofland waarbij het publiek op zijn rug onder een enorm scherm ligt. Meer dan dertig culturele hotspots zijn tijdens Museumnacht ’s nachts geopend. Bezoekers kunnen op een laagdrempelige en bijzondere manier kennismaken met de vele musea en culturele instellingen die onze stad kent. Naast de bekende musea doen ook de kleinere instellingen mee. Zoals het Jenevermuseum, dat op een nog niet bekendgemaakte locatie nachtelijke cultuurshots uitdeelt. Het Gemeentemuseum pakt groots uit tijdens de Museumnacht. De band Splendid treedt net als het Nederlands Dans Theater 2 op de museumvijver op. Nachtbrakers kunnen uiteraard ook terecht in het museum zelf, waar de vaste collectie maar ook wisselende tentoonstellingen te bewonderen zijn. In het Haags Historisch Museum kunnen danslustigen deelnemen aan een gemaskerd bal in de statige Schutterszaal. Daar worden bezoekers – geheel in stijl – ontvangen door lakeien. Versier zelf je masker of waaier en leer de pasjes van de 18de-eeuwse hofdans. Ook het net heropende Mauritshuis is tijdens Museumnacht een bezoekje waard. Tijdens een flitsrondleiding van ongeveer dertig minuten maak je een kort reisje langs de mooiste werken. In de Korte Houtstraat bevindt zich de Barbershop, in de jaren 20 van de vorige eeuw één van de sociaalste plekken in de buurt. Barbershop reproduceerde de ‘old skool’-sfeer van weleer. Met op iedere verdieping een andere creatieve uitspatting, muziek en vertier. Wie na al het museumgeweld nog energie overheeft komt naar de Afterparty in Paard van Troje. Daar laat het Sukkelclub DJ-team de kleurrijkste nummers van nu, van eerder en van een tijdje terug horen. Techno, pop, dance, deephouse, indie, techno & pop bieden de juiste dansklanken voor een mooie festivalafsluiter. De Museumnacht, 6 september van 20.00 tot 01.30 uur. Kijk voor veel meer informatie op www.museumnachtdenhaag.nl

fantastische beach club, vormen dé perfecte mix voor deze Beach Party. € 13,50 www.disco-train.nl 21:00 Musicon > Rob Rockstoel presenteert... – [Popmuziek] Als Rob Rockstoel metalbands in Musicon neerzet, ben je verzekerd van kwaliteit! Warmaster en Binford. € 3,- www.musicon.nl 22:00 Club Danielz > Danielz Saturday Night – [Dance] Elke zaterdagavond clubnight at Danielz op Scheveningen! eu www.danielz.€ 0,00 t/m € 6,23:59 Club Lustig > Sexy Saturday (18+) – [Dance] Op Sexy Saturday staan de vaste huis-dj's op het programma. € 10,- www.clublustig.nl

zondag 31 augustus 10:00

Hart Beach Surfschool > Hart Beach

Woodstock Surf Festival – [Festival] Voel je vrij en ervaar ‘peace & happiness’! Met je voeten in het zand genieten van surf-gerelateerde sports en clinics, muziek, goed gezelschap én zon & strand! Woodstock Surf Festival heeft het allemaal - Spread the Love! € 27,50 www.facebook.com/ events/263848970464311/, www. hartbeach.nl/woodstocksurffestival 09:00 Madurodam > Fantasitron - 3D kopie van jezelf – [Jeugd] Stap binnen in de Fantasitron en laat je gratis 3D kopiëren. Na afloop kun je jezelf 3D bekijken op de computer of op de Smartphone. In juli en augustus selecteert de Fantasitron willekeurig honderden winnaars die een schaal 1 op 25 poppetje van zichzelf winnen. € 13,50 t/m € 15,50 www.madurodam.nl 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:00 De Broodfabriek > Neuzelbeurs – [Beurs] Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,jeugd € 3,- www.neuzelbeurs.nl 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, curiosa- en boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een eerste druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. Gratis www.denhaag.com

10:00

Lange Voorhout > Haagsche

Kunst- en Antiekdagen – [Openstelling, Markt] Twee dagen lang een extra accent op Kunst en Antiek met veilingen, antiek- curiosa- en boekenmarkt, taxaties, historische wandeling, paardenkoets en open dag in de galeries en antiekzaken. Gratis www.hkad.nl 10:00 Boulevard Scheveningen > SLS Classic – [Sport] Regelmatigheids rally naar Luxemburg voor klassieke auto's met start en finish in Scheveningen. Gratis www.slsclassic.nl 10:30 Kloosterkerk > Bach-Cantatedienst | Residentie Bach Ensembles – [Klassieke muziek] Eredienst met uitvoering van een Bach-cantate. 'Ärgre dich, o Seele, nicht' (BWV 186). Residentie Bachkoor en Residentie Bachorkest. Solisten Marjon Strijk (sopraan), Sofia Patsi (alt), Mattijs Hoogendijk (tenor), Bert van de Wetering (bas), Jos Vermunt (dirigent), Ds. Rienk Lanooy (voorganger). Gratis www.bachensembles.nl 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Afvaart ieder uur. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl 11:00 Keizerstraat Scheveningen > Proef de Keizerstraat – [Markt] Geniet elke zondag van de zomermarkt in de Keizerstraat. Meer dan 100 speciale winkels van mode tot food en alles wat daar tussen zit! Gratis www.keizerstraatscheveningen.nl 12:00

FAST (Free Architecture Surf Terrain) > Haagse Hippie markt Las

Palomas – [Markt] Markt met kramen met kleding, accessoires, sieraden. Live muziek en Dj's, kids playground, henna tattoo, healing, vuuract, hoehalhoepshow. Peace, Love & Happiness. www.facebook.com/pages/Las-Palomas/1423620021220727 12:00 Pulchri Studio > Het verschil tussen kijken en zien - Hedendaagse Franse beeldhouwkunst | Rondleidingen.net – [Rondleiding, Wandeling] Ontdek de nieuwe zomertentoonstelling op het

Lange Voorhout midden in het historische centrum van Den Haag. Onder deskundige leiding van een gids van rondleidingen.net hedendaagse de Franse sculpturen bewonderen. De gids laat je anders kijken en vertelt alles en meer over de achtergrond van de beelden en de installaties. € 4,www.rondleidingen.net 12:00 Haags Historisch Museum > Gevangenpoortlezing – [Lezing] Serie lezingen waarin prominente sprekers maatschappelijke en juridisch actuele onderwerpen aan het voetlicht brengen. Vindt U dit beledigend? Ybo Buruma over vrijheid van meningsuiting. € 10,www.haagshistorischmuseum.nl 12:45

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot Rondvaart Den Haag - Reizen als toen – [Rondleiding, Boottocht] Salonboot Rondvaart Den Haag organiseert i.s.m. het Haags Openbaar Vervoer Museum een uniek arrangement: museumbezoek, rondrit met historische tram en boottocht op de antieke salonboot. N.B. dit arrangement start op verschillende tijden/plaats, bij boeking krijg u de tijden door. € 22,95 www.salonbootdenhaag.nl

13:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > De geheime route naar het Westland - De Hollandse Vloot – [Boottocht] Een mooie en spannende tocht, die via allerlei kleine slootjes en grachtjes midden in Westland uitkomt. € 26,50 www.dehollandsevloot.nl

13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 13:00 Duinrell > Summer Parade 3.0 – [Jeugd, Show] Zomershow in Duinrell. Op twee podia vertonen dansers en acrobaten hun kunsten. De bezoekers, die voor een deel langs een passerelle zitten, komen ogen en oren tekort. Shows om 13:00, 14:30 en 16:00 uur. www.duinrell.nl 14:00 Haagse Kunstkring > Vertel- en poëziemiddag (4+) – [Jeugd] Tijdens de Haagsche Kunst- en Antiekdagen: luisteren, fantaseren en meebeleven! Tatiana Radier en Anita Poolman en anderen lezen kinderen van bezoekers in de galerie van de Haagse Kunstkring voor (vanaf 4 jaar). Gratis www.haagsekunstkring.nl

4>UITAGENDA

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Ambassa Op het Lange Voorhout kan Den Haag in acht uur de wereld over. Ambassades delen tijdens het Embassy Festival wat hun land zo bijzonder maakt, zonder al te veel clichés. Naast workshops, een markt en spannende hapjes is er heel veel mooie muziek. Door Olivier van Nooten

De meeste ambassades zijn nog steeds te vinden in Den Haag. Tijd om daar een dag aan te wijden, begrepen Arthur Pronk en compagnon Rick van Oosterhout. Ze organiseren dit jaar de tweede editie van het Embassy Festival, vlak voor de Museumnacht. Je kunt er horen, zien, doen en proeven wat andere landen te bieden hebben. Pronk vertelt: “Zes jaar geleden waren we betrokken bij ‘Bouwplaats Europa’ op het Plein, waar ambassades een kraampje hadden. Dat kon wel wat groter en professioneler, vonden we, met betere publiciteit. Je hebt iets in handen wat heel erg in Den Haag past, er zijn meer dan honderd ambassades hier. En heel veel expats, die hebben ook behoefte aan een verzetje”. Doelgroep is vrijwel iedereen, wat blijkt uit de gevarieerde programmering. Naast ‘hapjes en drankjes die normaal niet op je bord terechtkomen’ is er de Kids Compound, waar je onder meer kunt knutselen en meedoen aan een Brazili-

Ook de muziek van Luzazul is op het Lange Voorhout te horen. >Foto: Carlos Breton

Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl

Vervolg>Theater, Muziek & Evenementen

13:00 Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

14:30

Stadstuin Emma's Hof > Songs from The Deep – [Popmuziek] Singer- songwritersfestival tussen het groen van de sfeervolste tuin in het Regentessekwartier: Emma’s Hof. www.emmashof.nl 15:00 Bierkade > Vlietvaart - High Tea op de Vliet – [Boottocht] Geniet van een ontspannen vaartocht tussen Delft, Den Haag en Leidschendam-Voorburg. En, genieten is nog leuker als er een uitgebreide high tea aan boord geserveerd wordt! € 25,- jeugd € 15,www.vlietvaart.nl 15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 15:00 VVV Uitburo Den Haag > Duister Den Haag - Huiveringwekkend Hofkwartier – [Wandeling] Tijdens een Duister Den Haag wandeling loopt u onder de "veilige" begeleiding van een gids langs de spannendste en bloederigste plekken in het Haagse Hofkwartier. Ontdek waar moordenaars hebben gelopen, executies hebben plaatsgevonden en zélfs waar het spookt... Wat gaat er in het Hofkwartier verborgen, waardoor het bloed van politici, edelen en "gewone" Hagenezen nog steeds aan de muren kleeft? € 12,50 www.duisterdenhaag.com 15:30 Abdijkerk > Concert Abdijkerk – [Klassieke muziek] Geniet van klanken in de fraaie ambiance van de Abdijkerk. Orgelbespeling door Michel EstelletBrun. Vanaf 14.30 bezichtiging kerk. Gratis www.abdijkerk.info 17:00 Strandtent de Fuut > Jazz in De Fuut – [Jazz] Gratis liveoptredens in de ontspannen sfeer van de opvallende kanariegele strandtent de Fuut. Sanna van Vliet Trio. Sanna van Vliet - zang/ piano, Axel Hagen - gitaar, Johan Plomp - contrabas. Gratis www.defuut.nl 17:00 Boomerang Beach > Brak op zondag – [Dance] Je brak voelen op zondag... Na een mooi weekend vol festivals en feesten moet de batterij weer opgeladen

worden. Daar gaat Boomerang je een beetje bij helpen met de muziek en een sfeer waarin niets moet. Gratis www.facebook.com/BrakopZondag 19:00 Kasteel Wittenburg > Residentie Orkest olv Kevin John Edusei - Mozart, Respighi en Ravel | Residentie Orkest – [Klassieke muziek] Een zomers concert ter ere van het 115-jarig bestaan van Kasteel de Wittenburg. Het podium in de tuin van het kasteel zal die avond volledig gevuld worden door orkestleden van het Residentie Orkest. Voorafgaand aan het concert kunt u dineren in een van de sfeervolle kasteelzalen. € 10,www.residentieorkest.nl 19:30 VVV Uitburo Den Haag > Duister Den Haag - Haagse gruwel – [Wandeling] Rond het Zieken, het Huygenspark en de Nieuwe Kerk hangt nog steeds de zondige stank van dood, verderf en bloedvergieten. Wandel onder de "veilige" begeleiding van een Duister Den Haag gids langs plekken waar zich zondige taferelen hebben afgespeeld, waar moordenaars u voor gingen en zélfs waar het spookt... Uw zaligheid zal worden beproefd als u deze bebloede voetstappen uit het verleden volgt! € 12,50 www.duisterdenhaag.com

maandag 1 september 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,www.prodemos.nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 15:00 Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 20:00

Internationaal Perscentrum Nieuwspoort > Het Grote Geopolitieke College van Rob de Wijk – [Lezing] Rob de Wijk gaat in zijn Haagsch College o.a. in op de vraag hoe de spanning zo ver heeft kunnen oplopen. En of de kwestie Oekraïne wel op zichzelf staat. € 17,50 www.newscollege.nl

dinsdag 2 september 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,- www.prodemos. nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl 11:30 Plein > Kaasmarkt Den Haag – [Folklore, Markt] De Alkmaarse Kaasmarkt komt naar Den Haag! Graag laat Alkmaar je, op de eerste dag van het nieuwe parlementaire jaar, kennismaken met dit historische schouwspel op het plein voor het Binnenhof. Gratis www.alkmaarprachtstad.nl

12:30 Nieuwe Kerk > Lunchconcert

20:00 Musicon > Musicon Upstage

Prijswinnaars Prinses Christina Concours – [Klassieke muziek] Het Prinses Christina Concours zet zich in voor de promotie van klassieke muziek en jazz onder jongeren. Prijswinnaars van het jaarlijkse concours spelen in de Nieuwe Kerk. Concert door Stephan Harsono (piano), Daniël Tibben (dwarsfluit) en Elsbet Remijn (piano). Met werken van o.a. Chopin, Liszt, Prokofjev en Schumann. www.christinaconcours.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl

– [Popmuziek] Event waar beginnende bands de kans krijgen om zichzelf te presenteren voor de programmeurs en het publiek van Musicon. Met No Trash Talk, Disaster Crew, Coco the enemy, TV Yellow, Bo the 87 clan. Gratis www.musicon.nl/upstage 20:30 Theater PePijn > Youp van ‘t Hek - Wat is de vraag? Oudejaarsconference 2014 – [Cabaret] "Wat is de vraag?" Dat is de titel van de oudejaarsconference waarin Youp 2014 nog eens op zijn geheel eigen wijze met ons doorneemt. En of daar om te lachen valt? Ja! Of vroeg je dat niet? Dat is in elk geval wel het antwoord! € 14,50 www.youp.nl 23:30 Club Seven > Secret Tuesday (18+) – [Dance] Secret Tuesdays zijn avonden om te socialiseren met vrienden en jezelf even lekker los te laten gaan. Gewoon doordeweeks! Gratis www.clubseven.nl

13:00 Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 13:30 Museon > Audiovisuele presentatie – [Lezing] Lezing met projectie. Stad- en landgenoten; 200 jaar koninkrijk. Lezing met projectie door Coos Wentholt. € 6,www.museon.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Jugenstilwandeling 't Gilde – [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert je langs de bekendste en mooiste jugenstil panden in de Haagse binnenstad. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut). www.gildedenhaag.nl 15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 19:00 VVV Uitburo Den Haag > Koningstour – [Wandeling] Altijd al benieuwd geweest naar alle ins & outs van Prinsjesdag, van de route en de Gouden Koets? VVV Den Haag organiseert een heuse Koningstour. Met stadsgids Remco Dörr verken je in anderhalf uur de route van de Gouden koets en leer je alles wat er te weten valt over deze dag. € 7,50 www.denhaag.com

woensdag 3 september 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,www.prodemos.nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,www.willemsvaart.nl 12:00

FAST (Free Architecture Surf Terrain) > Kust&Zee Krat – [Workshop]

Vanuit de Krat organiseert Kust & Zee workshops en activiteiten voor jong en oud. Het doel is om bezoekers te laten ervaren hoe bijzonder de kust is en wat wij allemaal voor een gezonde zee kunnen doen. www.kustenzee.nl/citytosea 12:45 Kloosterkerk > Pauzeconcerten – [Klassieke muziek] Geniet tijdens uw

UITAGENDA<5

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

sades pakken uit op Voorhout aanse vechtdans (capoeira). “Alles wat kinderen leuk vinden. Er zijn meerdere workshops, ze kunnen inhaken wanneer ze willen. Vorig jaar waren er veel gezinnen, vandaar”.

Geroezemoes Kloppend hart van de dag is de muziek. Een klassieke en een moderne programmering, afgestemd op het karakter van het Lange Voorhout, legt Pronk uit. “Een schilderachtig festivaldecor, daar hoef je weinig meer aan te doen. We hebben gekozen voor carrouselpodia, dat past in die sfeer, met daartussen dwergtentjes. Naast gezellig geroezemoes heb je soms wat geluid in de rug van een ander podium; hoe we dingen opstellen en de programmering spelen daar op in. Niet een klinische beurs, eerder een soort internationale Parade. Ambassades zijn daar ook blij mee ... eindelijk eens geen highbrow diplomatenbal, maar een laagdrempelige setting. Het is een cultureel festival, je komt er niet om politiek te bespreken. Als je nieuwsgierig naar elkaar bent, ontstaat er een betere sfeer. Ik wil vooral dat mensen terugdenken aan een prettige dag”. Daar hoort prettige muziek bij. De programmering is ‘behoorlijk akoestisch, in ieder geval geen keiharde techno’. Er klinkt bijvoorbeeld jazz, folk en blues uit Den Haag en ver daarbuiten. Pronk kijkt uit naar de flamenco van

pauze van een half uur durend lunchconcert georganiseerd door de Stichting Kunstcentrum Kloosterkerk. Duo Cicogna, Stephanie Gericke (zang), Akemi Alink (piano). Gratis www.kunstcentrum-kloosterkerk.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Ontdek Chinatown en de verdwenen Joodse buurt – [Wandeling] Tijdens de rondleiding maak je kennis met het huidig Chinatown, met z'n restaurants, winkeltjes en supermarkten. Deze wijk was tot in de Tweede Wereldoorlog de op één na grootste joodse buurt van Nederland. Langs de kades staan nog woningen van enkele beroemde 17de-eeuwse Hollandse schilders. € 9,95 www.residentieontdekkingen.nl 15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 20:00 Pathé Buitenhof > Royal Shakespeare Company - Live in High Definition | Royal Shakespeare Company – [Toneel] Topproducties van de Royal Shakespeare Company in hoge beeld- en geluidskwaliteit live vanuit Stratford-Upon-Avon. The two gentleman of Verona. Inleiding om 19.30 uur door Tom Dommisse. € 16,www.pathe.nl/theater, www.rsc.org.uk 20:30 Theater PePijn > Youp van ‘t Hek - Wat is de vraag? Oudejaarsconference 2014 – [Cabaret] "Wat is de vraag?" Dat is de titel van de oudejaarsconference waarin Youp 2014 nog eens op zijn geheel eigen wijze met ons doorneemt. En of daar om te lachen valt? Ja! Of vroeg je dat niet? Dat is in elk geval wel het antwoord! € 14,50 www.youp.nl

evenals de ‘Arabicana’ van NO Blues. “Als je de eerste noten hoort, neemt de muziek je mee. Dat is complementair aan het gevoel dat dit festival moet uitdragen”. Als de muzikanten van King Dalton niet hadden beloofd om die avond in België te spelen, hadden ze in Den Haag wellicht later op het programma gestaan. Hun opgewekte folkpop zal des te meer benadrukken dat het nooit te vroeg is voor een dansje. Dat kan overigens ook prima als de avond aanbreekt: dan stappen de Cannonball String Band en violist Mike Bailey op het klassieke podium. Deze fijnbesnaarde heren lijken recht uit het Wilde Westen te komen om de avond af te sluiten.

De flamenco van Paco Renteria is tijdens het Embassy Festival voor het eerst op een Nederlands podium te horen. >Foto:PR

gitarist Paco Renteria, die al meer dan 2000 concerten speelde, maar voor het eerst in Nederland is. De Mexicaanse ‘straatmuzikant’ luistert zelf graag naar Paco de Lucia, Pink Floyd en Santana. Zijn gevoel voor performance contrasteert met de liedjes van Alex Vargas, die een uur eerder optreedt. Deze singer-songwriter speelt ingetogen

gitaar en zingt krachtig zijn persoonlijke teksten. Qua achtergrond past hij trouwens mooi in het plaatje: hij is geboren in Denemarken, heeft een Engelse moeder en een vader uit Uruguay. Een mix van Nederlandse muzikanten en een Portugese zangeres vormen het ‘warme gevoel’ van Luzazul, een band waar Pronk zich hoorbaar op verheugt,

22:00

Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 5,- jeugd € 10,- www.willemsvaart.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht door de Haagse grachten in een historische Kagenaar van De Ooievaart. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl

De Boterwaag > Salsa in de Boterwaag (18+) – [Dance] Elke woensdagavond is het salsa dansen in de Boterwaag aan de Grote Markt! De muziek wordt verzorgd door verschillende vaste dj's. Gratis www.gmdh.nl

donderdag 4 september 09:30

ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat > Beleef politiek Den

Haag van dichtbij – [Rondleiding] ProDemos Binnenhof neemt je mee naar de Ridderzaal en de Eerste en Tweede Kamer. Variabele prijzen en bezoekmogelijkheden. € 5,- t/m € 10,www.prodemos.nl/binnenhof 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Jeugd, Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, curiosa- en boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een eerste druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. Gratis www.denhaag.com 10:30 Den Haag Centraal Station > Willemsvaart - De StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Ingezonden mededeling

13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Hofjeswandeling 't Gilde – [Wandeling, Rondleiding] Een gids van het Gilde Den Haag voert je langs de bekendste en mooiste hofjes van de stad. Verborgen plekjes, vanaf de straat moeilijk te zien. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut). www.gildedenhaag.nl 15:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 14,50 jeugd € 6,50 www.willemsvaart.nl 16:00 Den Haag > Haagse Grachtenpracht – [Festival, Literatuur, Moderne dans, Jeugd, Boottocht] De Haagse choreografe

Dienstbode Voordat dit strijkkwartet aan de beurt is, biedt het klassieke podium een minstens zo sterk programma, door dirigent Simon Murphy samengesteld. Composities van Josué Amador bijten het spits af, waarna schrijfster Anja Sicking leest uit ‘De stomme zonde’. Deze historische roman draait om Anna, die als dienstbode gaat werken voor een muziekhandelaar, nadat haar ouders zijn omgekomen. Dit literaire intermezzo wordt gevolgd door vier optredens waar fluit, accordeon en zang centraal staan. Kamerorkest Ardesko is met leden van over de hele wereld de laatste ‘klassieke’ act. Vervolgens is het

Lonneke van Leth presenteert in samenwerking met de Ooievaart de derde editie van festival Haagse Grachtenpracht. Diverse speciale korte acts, op 't water, onder de bruggen, in de tuinen en op de kade, zullen je verrassen en doen verwonderen! € 30,www.ooievaart.nl, www.haagsegrachtenpracht.nl 20:00 Haags Pop Centrum > HPC Muziekcafé – [PopmuziekHPC] Muziekcafé is de plek waar de afgelopen jaren vele honderden bands hebben gestaan en vaak hun debuutoptreden hadden. Bazart presents: HPC KICKSTART met: Fexet. Gratis www.haagspopcentrum.nl 20:00 Paard van Troje > Charles Bradley – [Popmuziek] Een opwindende combinatie van Otis Redding en Wilson Pickett. € 25,- thecharlesbradley.com 20:15 Dr Anton Philipszaal > Free To Move – [Moderne dans] Avond in het teken van bewegen en bewogen worden en met internationale topdansers. Het Prinses Beatrix Spierfonds en Holland Dance vragen hiermee aandacht voor spierziekten in Nederland. € 25,www.holland-dance.com, www.prinsesbeatrixspierfonds.nl 20:30 Paard van Troje > Paardcafé – [Dance, Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op

podium voor de getalenteerde tiener Veerle Winkelmolen, die haar zang zelf op piano begeleidt. Dans Naast de twee grote podia is er de Creative Arena: “Een heel klein podiumpje met kleine verrassingen. Muziekoptredens die op het grote podium weg zouden vallen, veel dans en waarschijnlijk ook een poppenkast”, aldus Pronk. Om 12 uur begint het evenement, dat eindigt na achten om plaats te maken voor de Museumnacht. “We zijn onderdeel van de ‘48 uur van Den Haag’, waar bijvoorbeeld ook het UIT Festival en Oh Oh Intro onder vallen. Goed dat we de handen naar elkaar uitsteken, onze belangen hebben gebundeld. Het enige nadeel is, dat als je zelf voor expansie wilt gaan, er al een ander festival zijn tentenkamp op moet zetten. Het is pas de tweede editie en we willen nog groeien, maar we kunnen altijd nog uitbreiden op andere plekken, zolang het proces logisch verloopt. Dat kost tijd. Kleine landen als Malta, Armenië en Guatemala haken eerder aan. Frankrijk en Italië volgen mogelijk in de toekomst”. Hoewel het volgens Pronk een illusie is de wereld in acht uur samen te vatten, lijkt hij aardig op weg. Zaterdag 6 september: Embassy Festival. Lange Voorhout, van 12 tot 21 uur. Voor meer informatie: www.embassyfestival.com

de muziek van één van de dj's of gewoon gezellig een drankje drinken. Thin Pillow en Prestcold Molly. Om 23.30 uur dance van Wohnzimmer. Gratis www.paard.nl 20:30 Theater PePijn > Pieter Derks - Zo goed als nieuw – [Cabaret] Altijd fris commentaar op het laatste nieuws van de dag. Maar ook, als verrassing voor wie hem alleen als huiscabaretier van De Wereld Draait Door kent, met mooie liedjes en fantasierijke verhalen. Het komt allemaal langs in een vlot en vrolijk tempo – en elke avond zo goed als nieuw. € 14,50 uitpas € 13,50 www.pieterderks.nl 21:00 Musicon > Salsadansen in Musicon – [Dance] Deze gezellige en voor iedereen gratis toegankelijke Salsadansavond is inmiddels al meer dan tien jaar een begrip in Den Haag. Gratis www.musicon.nl 22:00 Danzig > Studentenavond (18+) – [Dance] Studentenavond in Danzig speciaal voor alle Haagse studenten! Gratis www.danzig.nl 23:00 Club Seven > DAGHAP! (18+) – [Dance] Kinderen van Den Haag presenteert DAGHAP!! Gratis www.facebook.com/daghap 23:59 Club Lustig > Ladies Night (18+) – [Dance] Elke donderdag is het ladies night in Club Lustig. € 5,www.clublustig.nl

>Informatie THEATERS Appeltheater/ Appelstudio Duinstraat 6-8, 070-3502200 AFAS Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Diligentia Lange Voorhout 5 070-3610540 Het Veur Theater Damlaan 44 Leidschendam 070-3000013 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3

0900-3456789 Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Lucent Danstheater Spui, 070-8800333 Nationale Toneel Gebouw Schouwburgstraat 8 0900-3456789 Nutshuis Riviervismarkt 5 070-3459090 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk, 070-3360336

Theater Dakota Zuidlarenstraat 57 070-3265509 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn Nwe Schoolstr. 21-23 070-3610540 Laaktheater Ferrandweg 4 070-3933348 Theater De Vaillant Hobbemastraat 120 070-4452808 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater Ludens burg. Feithplein 95 Voorburg 070-3871168

Theater aan het Spui Spui 187, 070-3465272 Theater Zeebelt De Constant Rebequeplein 20a 070-3656546 Theater De Nieuwe Regentes Weimarstraat 63 070-2119988 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228 Zeeheldentheater Trompstraat 342 070-3992222

MUZIEKCENTRA Dr. Anton Philipszaal Spui, 070-8800333 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis Prinsegracht 27 070-3422722 Musicon Soestdijksekade 345 070-3686800 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 070-3652002 Paard van Troje Prinsegracht 12 070-3601838

Podium Vocale Ln v. Meerdervoort 32 070-3451423 Regentenkamer Noordwest Buitensingel 20, 070-3658612 SuperMarkt Grote Markt 25 070-3649549 ’t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10 070-3600053

6>UITAGENDA

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Centrale Bibliotheek Den Haag

Exposities

Spui 68, 070 3534455, www.bibliotheekdenhaag.nl > t/m 1 september: Een kunstwerk lenen, Presentatie van een selectie uit de kunstcollectie van 'Heden - kunst van nu'.

Bibliotheek Leidschenveen

Nationaal Archief Prins Willem-Alexanderhof 20, 070 3314126, di 10-21, wo t/m vr 10-17, za en zo 11-17 uur, www.gahetna.nl > t /m 4 januari: Het geheugenpaleis - met je hoofd in de archieven, Presentatie van de omvangrijke archiefcollectie op verrassende, vernieuwende en unieke wijze.

9.30-17 uur, www.atriumcityhall.nl, www.atriumdenhaag.nl > t/m 30 augustus: Het nieuwe gezicht van de euro, Tentoonstelling van de Europese Centrale Bank en De Nederlandse Bank. > t/m 30 augustus: Kust & Zee met Ku(n)stenaar Willem Boer, De Haagse 'ku(n)stenaar' Willem Boer bouwt een reuze krab van zwerfvuil.

Winkelcentrum Leyenburg

Museum Beelden aan Zee

Volendamlaan 716, www.winkelcentrumleyenburg.nl > t /m 1 september: Kracht van Dromen, De afgelopen twee jaar heeft fotograaf Chris de Bode in samenwerking met Save the Children in diverse landen de dromen van kinderen in beeld gebracht. De mooiste foto’s zijn geselecteerd en zijn te zien op verschillende plekken in Den Haag.

Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo 10-17 uur, www.beeldenaanzee.nl > t/m 26 oktober: Den Haag Sculptuur - Grandeur. Franse beeldhouwkunst van Laurens tot heden, In de zomer van 2014 is in Beelden aan Zee een solotentoonstelling van Henri Laurens en op het Lange Voorhout een expositie met hedendaagse Franse beeldhouwkunst. > t/m 26 oktober: Gijs Assman. Brengen|Halen, Gijs Assmann is schilder, tekenaar, maar vooral beeldhouwer.

Atrium Den Haag Spui 70, ma t/m vr 07-19, do tot 21.30, za ADVERTENTIE

Scheveningen

Scheveningen gaat culinair: op 5, 6 & 7 september VISSCH.nl in de haven en een week later Food Truckers bij TREK! in het Westbroekpark. Maar vooral ook bij de vele heerlijke restaurants aan strand & haven! Kijk voor meer info over Scheveningen op www.denhaag.com Download ook de Scheveningen app via stappingstone.nl

Stic hting

n Marketing Scheveninge

Emmy Belinfantedreef 7, ma 13-18, di tm do 10-18, vr 10-20, za 10-16 uur, www.bibliotheekdenhaag.nl > t/m 28 augustus: Peter Aartsen, een kijkje in de natuur rond Ypenburg. > t/m 30 augustus: Parken - de longen van de stad, Fototentoonstelling van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging.

Boulevard Scheveningen Strandweg, www.scheveningendenhaag.com > t/m 30 april: Zeespiegel, Op de nieuwe boulevard komen 5 kiosken. Kiosk 3, 4 en 5 zijn voorjaar 2012 geopend. Voorjaar 2013 volgen Kiosk 1 en 2. Samen vormen de 14 verlichte fotopanelen op de kiosken een openbare tentoonstelling van ca 22 x 3 meter.

Museum Bredius Lange Vijverberg 14, 070 3620729, di t/m zo 11-17 uur, www.museumbredius.nl > t/m 1 januari: Museum Bredius - Vaste collectie, Verzameling van kunsthistoricus Bredius. Een collectie van schilderijen, zilver en porselein in een 18e eeuws herenhuis.

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur., www.muscom.nl > t/m 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren '50 en '60. > t/m 31 december: Briefgeheimen, Selectie van honderden kaarten waarop Nederlanders en Vlamingen hun geheim anoniem opbiechten. > t/m 31 december: Star/Ring. Tentoonstelling die je telefonisch meesleurt in de wereld van de speelfilm. > t/m 31 december: Het Rijk van Heen en Weer, Knetterend spannende ontdekkingstocht voor avonturiers van 4 t/m 12 jaar.

CORPUS 'reis door de mens' Willem Einthovenstraat 1, 071 7510200, di t/m zo 9-19 uur, www.corpusexperience.nl/ > t/m 31 december: Reis door de mens, De bezoeker kan op spectaculaire wijze zien, voelen en horen hoe het menselijk lichaam werkt.

Escher in het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo 11-17 uur, www.escherinhetpaleis.nl > t/m 31 december: Escher in Het Paleis - Museum en virtuele attractie gewijd aan het werk en leven van Nederlands' beroemdste graficus M.C. Escher, gevestigd in het voormalige werkpaleis van Wilhelmina, Juliana en Beatrix. > t/m 31 december: Kijken als Escher, Combinatie Escher prenten met optische en kinetische kunst.

Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo 12-18 uur, www.fotomuseumdenhaag.nl > t/m 7 september: Johan Nieuwenhuize - IMG_, Gratis tentoonstelling in de lounge van restaurant Gember. > t/m 12 oktober: De stad, de stilte en het gedruis, De meer dan honderd vintage foto’s van de Duitse wederopbouwfotograaf Karl Hugo Schmölz (1917-1986).

Gemak Paviljoensgracht 20, 070 3638968, ma t/m zo 12-18 uur, www.gemak.org > t/m 27 september: Off Senses - Future Senses, Tentoonstelling die inzoomt op de sensitieve focus in kunst en de meerwaarde van minder, meer, of heel anders waarnemen en gewaarworden. > t/m 31 augustus: Fragments of a Personality, GEMAKstore Project van Lenny Waasdorp.

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo 11-17 uur, www.gemeentemuseum.nl > t/m 31 december: Mondriaan en De Stijl, Mondriaan en De Stijl hebben een definitieve plek gekregen in Nederland. In het Gemeentemuseum Den Haag is een complete vleugel ingericht met werk van de groep rond Piet Mondriaan en Theo van Doesburg.

> t/m 31 december: Wonderkamers, Wonderkamers laat bezoekers op een verrassende, speelse en interactieve wijze kennismaken met beeldende kunst, kunstnijverheid, architectuur en mode. > t/m 7 september: Roodkapje - een sprookjeswereld vol kunst, Generaties zijn ermee opgegroeid en tot op de dag van vandaag kennen kleuters én volwassenen het verhaal over het meisje met dat schattige rode manteltje met bijbehorend kapje en… de grote, boze wolf. > t/m 26 oktober: Aziatische kunst en de Nederlandse smaak, In de afgelopen vierhonderd jaar hebben vele Nederlanders zich in het Verre Oosten gevestigd, vier eeuwen handel met Azië. > t/m 21 september: Fotoverhalen 1895-2014, Iedere foto heeft een verhaal. Waarom fotografeert iemand zijn leven lang alleen maar vrouwenbenen?. > t/m 31 augustus: ZomerExpo 2014 - Licht, In de zomer van 2014 vindt de vierde editie plaats van de ZomerExpo, een initiatief van het Gemeentemuseum Den Haag en de Stichting ArtWorlds. > t/m 31 augustus: De Grote Oorlog in beeld, Kunstenaars en tekenaars die de oorlog proberen weer te geven, nemen allen een heel eigen positie in. > t/m 9 november: Jürgen Partenheimer - Het Archief, Het werk van de bekende Duitse kunstenaar staat bekend om zijn eenvoudige, maar tegelijkertijd sterk poëtische beeldtaal. > t/m 30 november: Memento mori – Damien Hirst, Damien Hirst (1965) heeft niet alleen een fascinatie voor de dood, hij put voor zijn werken ook graag inspiratie uit klassieke thema’s en voorbeelden uit de kunstgeschiedenis. > t/m 23 november: De Ateliers Serie II - Alex Dordoy, Britse kunstenaar Alex Dordoy (1985).

Museum de Gevangenpoort Buitenhof 33, 070 3460861, di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur (laatste rondleiding start om 15.45 uur), www.gevangenpoort.nl > t/m 31 december: Museum de Gevangenpoort Vaste collectie, Bezoek de gevangenis, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de Middeleeuwen.

Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur, www.haagshistorischmuseum.nl > t/m 12 oktober: Nederland Golft!, Tentoonstelling georganiseerd t.g.v. het 100-jarig bestaan van de Nederlandse Golf Federatie (NGF).

Haagse Kunstkring Denneweg 64, 070 3647585, wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur, www.haagsekunstkring.nl > t/m 31 augustus: Vitrine van vertoon 25, Recent werk van Ad van Riel. > t/m 31 augustus: New Steps 2014, Eindexamenstudenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag 2014 (galerie en Hoge zaal). > t/m 31 augustus: Kees speelt door, Werk van Kees Wattjes (Albert Vogelzaal).

Heden Denneweg 14a, 070 3465337, wo t/m za 12-17 uur, www.heden.nl > t/m 30 augustus: Lots of Zeloot, 10 years of printmaking.

Humanity House Prinsegracht 8, 070 3100050, ma t/m za 10-17 uur en zo 12-17 uur, www.humanityhouse.org > t/m 31 december: Humanity House experience, Zien, voelen en beleven wat het is om een ramp mee te maken. > t/m 31 december: Fair Fashion Lab, Fair Fashion Lab zoekt, samen met modeontwerpers, kunstenaars, wetenschappers en consumenten, vanuit diverse invalshoeken naar oplossingen voor de problemen in de kledingindustrie.

Huygensmuseum Hofwijck Westeinde 2a, di t/m do, za & zo 12-17 uur, www.hofwijck.nl > t/m 31 december: Huygensmuseum Hofwijck - Vaste collectie, Bezoek de prachtige museale tuin en het huis met de verdiepingen De Gouden Eeuw. > t/m 25 oktober: Heerlijk & Adellijk Groen, Hofwijck en Duivenvoorde presenteren een bijzondere tuintentoonstelling.

Kasteel Duivenvoorde Laan van Duivenvoorde 4, di t/m za 14 en

15.30 uur (rondleiding alleen onder begeleiding van een gids). Expositie do tm zo 12-18 uur., www.kasteelduivenvoorde.nl > t /m 25 oktober: Heerlijk & Adellijk Groen, tuintentoonstelling.

Kinderboekenmuseum Prins Willem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di, do en v 14-17 uur, wo, za, zo en feestdagen 12-17 uur, www.kinderboekenmuseum.nl > t/m 31 december: Kikker, Geïnspireerd op de werken van Max Velthuijs, heeft Kikker en zijn vriendjes een vast onderkomen in het Kinderboekenmuseum. > t/m 31 december: Papiria, Een avontuurlijke ontdekkingstocht door de wereld van het kinderboek en de eigen verbeelding. > t/m 1 september: Een vijver vol inkt - Sieb Posthuma, Familietentoonstelling over het leven en werk van Sieb Posthuma.!

Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof 5, ma en vr 1018, di t/m do 10-20, za en zo 10-16 uur, www. kb.nl > t/m 1 november: Expositie Topstukken KB, Onder de stukken zijn een handschrift (ca. 1450) met een bijzondere miniatuur en een tekening van het Colosseum te zien.

Lange Voorhout Lange Voorhout, > t/m 31 augustus: Den Haag Sculptuur - Grandeur. Franse beeldhouwkunst van laurens tot heden, In de zomer van 2014 is in Beelden aan Zee een solotentoonstelling van Henri Laurens en op het Lange Voorhout een expositie met hedendaagse Franse beeldhouwkunst.

Letterkundig Museum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur, www.letterkundigmuseum.nl > t/m 31 december: Het Pantheon - 100 schrijvers - 1000 jaar literatuur, Nederlandse en Vlaamse schrijvers vanaf de middeleeuwen tot heden. Het Pantheon brengt alle hoogtepunten uit de Nederlandse literatuur in de meest brede zin bijeen. > t/m 1 januari: De Nationale Schrijversgalerij, Van Kader Abdolah tot Joost Zwagerman, van Louis Couperus tot Anna Enquist, van De Schoolmeester tot Toon Tellegen; sta oog in oog met schrijvers van toen en nu. > t/m 31 december: Het stenen bruidsbed, Als voorproefje op het Harry Mulisch Huis in oprichting wijdt het Letterkundig Museum een tijdelijke tentoonstelling aan het boek en de schrijver. De bezoeker ondergaat in een filmische ervaring het raadselachtige en bedwelmende verhaal van 'Het stenen bruidsbed'. > t/m 6 september: Heleen van Royen: Selfmade, 200 fotografische zelfportretten van Heleen van Royen.

Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070 3640653, wo t/m zo 12-17 uur, www.louiscouperusmuseum.nl > t/m 2 november: Psyche en Fidessa. De sprookjes van Couperus., In 1917 heeft de tekenleraar Bernard Reith (1894-1974) een serie tekeningen gemaakt voor het sprookje Psyche (1898) van Louis Couperus, in pen en Oost-Indische inkt. Het jaar daarop maakte Reith ook illustraties voor Fidessa (1899).

Louwman Museum - Nationaal Automobiel Museum Leidsestraatweg 57, 070 3047373, di t/m zo 10-17 uur, www.louwmanmuseum.nl > t/m 31 december: Louwman Museum - Vaste collectie, Ruim 200 auto's uit de periode 1886 tot heden, en een collectie automobiele kunst die bestaat uit schilderijen, sculpturen en affiches.

Madurodam George Maduroplein 1, jan-feb 11-17 uur,mrt-19 mrt 9-18 uur, 20 mrt-juni 9-20 uur, juli–aug 9-21 uur; sept-okt 9-19 uur, nov-dec 11-17 uur. De kassa's sluiten 1 uur eerder., www.madurodam.nl > t/m 31 december: Madurodam, In Madurodam ontdek je met elkaar wat Nederland zo bijzonder maakt. > t/m 31 december: Zo Groot Is Oranje, Interactieve voetbalattractie. In deze overdekte attractie van 800m2 beleven bezoekers het fantastische verhaal van het Nederlands Voetbalelftal.

7

UITAGENDA <

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

Mauritshuis Plein 29, vanaf 27 juni 2014 di t/m zo 10-18, op do tot 20 uur (tot 1 november 2014 ook op maandag open), > t/m 4 januari: Mauritshuis - Het Gebouw, Deze openingstentoonstelling vertelt het verhaal van de historie van het gebouw en zijn bewoners. Deze tentoonstelling komt in de nieuwe expositieruimte in de nieuwe vleugel en wordt een passende hommage aan de rijke geschiedenis van het 17de-eeuwse huis. > t/m 31 december: Het Mauritshuis: de vaste collectie in volle glorie, Het beste van de Hollandse schilderkunst uit de Gouden Eeuw. En een prachtig 17de-eeuws stadspaleis aan de Haagse Hofvijver. Deze combinatie maakt het Mauritshuis tot een uniek museum.

Museum Meermanno I Huis van het Boek Prinsessegracht 30, 070 3462700, di t/m zo 11-17 uur, www.meermanno.nl > t/m 4 januari: Donald Duck. Al 80 jaar een beroemde eend. Aandacht voor de strips van de Amerikaanse tekenaar Barks en voor verschillende Nederlandse striptekenaars, onder wie Ben Verhagen en Daan Jippes, die Donald Duck tekenden voor de Nederlandse uitgave.

De Mesdag Collectie Laan van Meerdervoort 7f, 070 3621434, wo t/m zo 12-17 uur., www.demesdagcollectie.nl > t/m 1 januari: De Mesdag Collectie - vaste collectie, De Mesdag Collectieherbergt een uitzonderlijke verzameling 19e-eeuwse kunst. De collectie behoort, met haar vele schilderijen van de Haagse School en de Franse School van Barbizon, tot de belangrijkste in haar soort.

Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo 11-17 uur, www.museon.nl

> t /m 31 december: De eerste kustbewoners: ontdek het geheim onder een vinexwijk, VINEX locatie Ypenburg was gedurende een aantal eeuwen het woongebied van de prehistorisch mens. > t /m 31 december: De Poolzaal, overleven tussen ijs en smeltwater, De tentoonstelling biedt inzicht in de veranderingen die zowel natuur als cultuur in het polaire gebied doormaken en gaan doormaken. > t /m 31 december: Geologie en Techniek, Deze educatieve tentoonstelling maakt, aan de hand van interactieve presentaties, moderne mediatoepassingen en museumvoorwerpen, de belangrijkste geologische processen in de aarde en de aardkorst inzichtelijk. > t /m 31 december: Satellieten, ver weg - toch dichtbij, Leer door middel van interactieve opstellingen de techniek van satellieten en raketten kennen! > t /m 7 september: Imitatie, nadoen is een kunst, De tentoonstelling neemt allerlei soorten imitatie en namaak onder de loep, zowel in de natuur, in de wereld van de technologie als bij mensen. > t /m 16 november: Werken aan Vrede, give peace a chance, Tentoonstelling over grote vredeshelden als Martin Luther King en Nelson Mandela, waarin u kunt debatteren met externe deskundigen en hun mening kwijt kunnen via de opinion interactive. > t /m 31 december: Kind in Oorlog, Hoe is het om kind te zijn in oorlogstijd? > t /m 31 december: Hoogland/Laagland, Geologische processen die zich aan het aardoppervlak afspelen, staan centraal in deze tentoonstelling.

Scheveningen. Als je er in 1964 niet bij was, geen probleem, nu kan het alsnog!

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3106665, ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur, alle dagen geopend! Behalve 25 december en 1 januari, www.panorama-mesdag.nl > t/m 31 december: Panorama Mesdag - Vaste opstelling, Zinsbegoochelend panorama van Scheveningen in 1881 en museum gewijd aan overige werken van Hendrik Willem Mesdag. > t/m 7 september: Patrick Hughes - Bewegende ruimte, Overzichtstentoonstelling van het werk van de Britse kunstenaar Patrick Hughes (Birmingham, 1939). Optische illusie staat centraal in de schilderijen en 3-dimensionale multiples van Hughes; de werken lijken mee te bewegen met de blik van de toeschouwer. > t/m 31 augustus: Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet, De jonge grafische kunstenaar Lisa Dröes heeft als eindexamenwerk van haar opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht, een kleurrijk panorama gemaakt, waarop zij in aansprekende tekeningen de toekomstvisies van kinderen heeft verbeeld.

Galerij Prins Willem V Buitenhof 35, 070 3023435, di t/m zo 12-17 uur, www.mauritshuis.nl > t/m 31 december: Galerij Prins Willem V - Vaste collectie, Verzameling voornamelijk 17e-eeuwse schilderijen, een weerspiegeling van de smaak van Prins Willem V.

ProDemos Huis voor democratie en rechtsstaat

Muzee Scheveningen

Hofweg 1H, www.ProDemos.nl > t/m 30 november: DemocratieLAB, Een interactieve tentoonstelling waarin leerlingen met verrassende proefjes de dilemma’s van onze democratie onderzoeken.

Neptunusstraat 92, 070 3500830, di t/m za 10-17, zo 12-17 uur, www.muzee.nl > t /m 7 september: The Rolling Stones terug in Scheveningen – 50 jaar Kurhausconcert 1964 - 2014, (Her)beleef The Rolling Stones in

Pulchri Studio Lange Voorhout 15, di t/m zo 11-17 uur, www. pulchri.nl > t/m 31 augustus: Simon Koene, Schilderijen en tekeningen. > t/m 31 augustus: Verse aanwas, Werk van nieuwe Pulchri leden. > t/m 31 augustus: Jos van den Berg, Schilderijen. > t/m 31 augustus: Gebouwen, capsules voor emoties, Jos van den Berg schildert essentiële bouwvormen. Geen perspectief, geen perfect realisme. Het is de contour die hem raakt.

Museum Rijswijk Herenstraat 67, 070 3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur (25, 31 dec en 1 jan gesloten), www.museumryswyk.nl > t/m 26 oktober: Internationale Papier Biënnale, Kunstenaars uit de hele wereld tonen de meest spectaculaire kunstwerken van papier.

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo 10-18 uur. (25 december gesloten), www.sealife.nl > t/m 11 januari: Kwallenplaag, Met totaal 6 nieuwe aquaria met tropische kwallen en kwallen uit de Noordzee is dit een kleurrijke tentoonstelling met prachtige, mysterieuze dieren.

Sesamstraat in Kijkduin Deltaplein 530, Di t/m zo 10-17 uur, www.sesamstraatinkijkduin.nl/ > t/m 30 april: Sesamstraat in Kijkduin, In de doe- en beleeftentoonstelling van sesamstraat kom je alles te weten over de tv-serie. Eén groot feest van herkenning: je kunt o.a. in de auto van Tommie, spelen met Ieniemienie, boekjes lezen in de voorleeshoek of een kijkje nemen in de slaapkamer van Bert en Ernie.

Galerie De Twee Pauwen

zo 13-17 uur, www.detweepauwen.nl > t/m 31 augustus: Boven - Bij - In - Onder 'WATER', Zoals ieder zomer weer een Thema expositie waarbij kunstenaars gevraagd wordt iets te doen met het thema. Het resultaat van de ingestuurde werken laat zien dat water voor velen een belangrijk element vormt in hun oeuvre.

Vitrine Weimarstraat 48, Continu te bezichtigen, www.vitrineonline.nl > t/m 3 september: Vitrine 46, Initiatiefnemer en curator kunstenaar Annemieke Louwerens nodigt meestal kunstenaars uit om te exposeren. Dit keer presenteert zij haar eigen vondsten.

Vonkel Assendelftstraat 17-19, 070 4278084, di t/m za 12-18 uur, www.vonkel.nl > t/m 30 augustus: Select 2014, Werk van Peter Meijer, Greet Steenland, Hans Keuls, Yvonne Zomerdijk, Myra de Vries, Anke van Hout, Josien de Geus, Anne Meijer, Eline Peek, Inge Aanstoot, Jim Impelmans, Maarten van Aken en Arewik Avakian.

Galerie West Groenewegje 136, 070 3925359, wo t/m za 12-18 uur en op afspraak., www.galeriewest.nl > t/m 30 augustus: New Territory, Met de solotentoonstelling New Territory introduceert West de in New York gevestigde Deense kunstenaar Kasper Sonne in Nederland.

Yi Jun Peace Museum Wagenstraat 124A, ma t/m vr 10-17, zo 10-16 uur, www.yijunpeacemuseum.com > t/m 31 december: Yi Jun Peace Museum - Vaste collectie, Eerbetoon aan de Koreaanse onafhankelijkheidsstrijder en diplomaat Yi Jun en herinnering aan het bredere doel van wereldvrede.

Oranjestraat/ Noordeinde 1, wo t/m za 11-17,

ADVERTENTIE

}<(l(tp

$=adbcb

<

Lees voortaan overal en altijd Den Haag Centraal digitaal

0 € 2,5

ag Vrijd

Een

14 s 20 stu augu

ng rga jaa

r 380 me 8 num

ant e kr

aags

eH

écht

22

: out enh uid dat Bez m van ko af! k a d 3

H eA uw r nie r: ove kee eld de rde tien racht ’ ve d e rd eG ‘Fre Voo z in d 5 Jaz 2 IT U

p& Ho ork, St ons nb n bo et ee gs m Haa je ik str UIT9 l

bbe

w eeu de m gen p te at o sta n Bro

iaa

o: Jurr

Fot

ere Kam deeed op Tw ten groot. rale een rlast erlast ag t libe at gem ove sov . He zod t is de geluid Den Ha dat . r den d, trij gehaal de kus ove euw ma wil en me ere gs te bes en wordt ral lan klacht de . He euw orten t. Voo veel d vanhouden bie me eid dierso gebeur komen tge d te jach tan ijkh gel rmde zen ar ook het op afs gan de mot besche al bij , ma en tot vogels ten ken een lijst me als nu zak gen hor e zee en dez lnis nin gem de jgen van optred vui eve tst om , kri euw nen unt op Sch laa D ligtde me en kun e gem sen van rs gep t. de VV dat euw t nam terras ntaine vergas aan wil me me k de vuilco en of het ma en Als Heere ze teg ben het . Oo rondse eschot lid fde wij heb binnen erg n afg zel euwen ten ond worde Me gemeen derden nen bij ft hon kun hee euwen me

Bent u abonnee? D VV

Ontvang dan Den Haag Centraal gratis op uw smartphone, tablet of pc in combinatie met de papieren krant.

Ga naar www.denhaagcentraal.net en vul uw gegevens in voor uw inlogcode.

8>Uitagenda

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

Sin City: A Dame To Kill For

di 21:15 wo 19:30

VOORPREMIÈRE

vr/za 19:30 zo 16:00

VOORPREMIÈRE

wo 19:30

VOORPREMIÈRE

a Most Wanted Man

3ght

Chef

9at

the tWo GentleMen of Verona liVe

Buitenhof www.pathe.nl/buitenhof Buitenhof 20

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks 10:45 uur Zo 10:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

1

do/vr/za/zo/di/wo 14:40, 17:30 do/vr/za/zo/ma ook om 21:45 ma ook om 11:55, 14:15, 16:45 di ook om 12:15, 19:30 wo ook om 21:00

PREMIÈRE

do/vr/za/zo/wo 22:15 vr/za/di ook om 14:30, 17:00 do/vr/za ook om 12:45 do/zo/wo ook om 16:30 ma/di/wo ook om 11:10 vr/za ook om 11:30 ma ook om 13:40, 15:40, 21:00 di ook om 19:45, 21:45 zo ook om 10:45

PREMIÈRE

Maps to the stars

4gt

into the storM

3at

do/zo/di/wo 16:45 ma/di/wo ook om 11:15 ma/di ook om 13:00, 15:10, 19:15, 22:00 vr/za 15:45, 18:00, 20:15, 22:30 do/zo ook om 19:00, 21:15 wo ook om 18:45, 21:45 ma ook om 17:00 zo ook om 11:00

2e WeeK

do/vr/za/zo/wo 22:00 do/vr/za/wo ook om 11:55 do/zo/wo ook om 17:00 ma/di 11:30, 14:00, 16:30, 21:30 do/zo ook om 19:30 vr/za ook om 16:45 wo ook om 19:05 zo ook om 12:10

3e WeeK

MaGiC in the MoonliGht

1

Guardians of the Galaxy 3d

3g

do/zo/wo 19:15 ma/di 13:10, 18:30 vr/za 19:00

4e WeeK

sex tape

3sht

do/vr/za/zo 18:45 ma/di/wo 10:55 ma ook om 19:00

4e WeeK

and so it Goes

2gt

do/vr/za/zo 18:30, 21:00 do/vr/za ook om 15:30 ma/di 15:15, 17:40, 20:45 wo 13:15, 21:30 zo ook om 13:00

5e WeeK

Boyhood

2gt

vr/za/ma 21:15 do/wo 16:40 do/zo ook om 21:30

8e WeeK

the fault in our stars

3a

do/vr/za/zo/wo 20:00 do/vr/za ook om 11:20 ma/di/wo ook om 12:15 ma ook om 17:20, 19:30 zo ook om 14:30, 16:50 di ook om 19:00 wo ook om 16:00

Bon dieu!

do/vr/za/ma/wo 14:30

3a

zo 11:00

OPeRA eNCORe

Cosi fan tutte

1

do/di 13:30 ma 19:15

50+BIOS

12 years a slaVe

4gt

za 21:30 zo 15:15

VOORPREMIÈRE

di 19:30 wo 21:20

VOORPREMIÈRE

Chef

9at

a Most Wanted Man

3ght

dagelijks 19:40, 22:00 do/zo/ma/di/wo ook om 11:00, 13:10, 15:10, 18:00 vr/za ook om 00:00, 10:50, 12:50, 16:10

PREMIÈRE

do/zo/ma/di/wo 11:15, 13:30, 15:45, 20:00, 22:15 vr/za 00:10, 11:30, 13:50, 18:15, 20:30, 22:50

PREMIÈRE

into the storM pathe.nl/scheveningen Kurhausweg 2

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks v.a. 11:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

3at

sin City: a daMe to Kill for 3d

4gt

2e WeeK Het langverwachte vervolg op de ninja turtles ‘graphic 3d 3g beruchte novel’-verfilming ‘Sin do/zo/ma/di/wo 16:15, 18:30 ma/di ook om 12:00 vr/za 16:40 vr ook om 19:00 2e WeeK za ook om 19:50 City’ uit 2005 gaat 28 augustus in CuBan fury 2gt do/zo/ma/di/wo 22:00 ma/di ook om 11:00 vr/za 21:50 klopt het niet, 2e WeeK première. Chronologisch the daMned 4gat maar dat is ook ook niet van belang. dagelijks 16:45 do/vr/za/zo/ma/wo om 19:20 do/zo/ma/di/wo ook omIn 11:30deel 13e WeeK vr/za ook om 11:45, 23:20 overleden karakters maken opnieuw hun the expendaBles 3 3gat dagelijks 17:10, 18:40 do/vr/za/zo/ma/di ook om 21:15 ma/di ook om 11:15, 13:40, 16:10 opwachting in deel 2. Zo zijn bijvoorbeeld3e WeeK vr/za ook om 23:50 Guardians the Galaxy 3g Mickey of Rourke en3d Bruce Willis te zien. 3e WeeK dagelijks 15:00 do/vr/zo/ma/di/wo ook om 19:45 do/zo/ma/di/wo ook om 21:50 vr/za ook om er 22:00,zijn 23:45 zaook ook om 19:00 Maar nieuwe gezichten, zoals let’s Be Cops 3gt do/vr/za/ma/di/wo 17:30 do/zo/ma/di/wo ook om 20:45 vr/za ook om 21:15 het personage Dwight (Josh Brolin), dat 4e WeeK di ook om 11:20 ma ook om 12:15 zo ook om 17:40 in het sex tape eerste deel werd gespeeld door 3sht dagelijks 19:50 ma/di ook om 13:00 vr/za ook om 00:10 5e WeeK Clive luCy Owen. Nieuwe verhaallijnen kruisen 4gt vr/za 14:55 5e WeeK de oude, in dezelfde aparte cartoon-style. herCules 3d 3gat dagelijks 17:15 bij Pathé Scheveningen en Pathé 6e WeeK Te zien Blended 2gt Spuimarkt. www.pathe.nl do/vr/zo/ma/wo 21:30 ma ook om 14:20 7e WeeK daWn of the planet of the apes 3d 3g >Foto: PR do/vr/za/zo/wo 16:00 ma/di 14:10 8e WeeK dagelijks 17:00, 19:15, 21:40 do/vr/za/ma/di/wo ook om 11:10, 13:20 ma/di ook om 15:25 vr/za ook om 00:20 zo ook om 10:50, 13:00

the fault in our stars

3a

jayne Mansfield’s Car

3aht

di 13:30

D E N H A A G DO 28 AUG T/M WO 3 SEP 2014

FILM A



G

E

N

The hiTchcock Touch Tour

D

A

ADRES: Spui 191 2511 BN Den Haag

070 - 365 60 30 Koop kaarten online: www.filmhuisdenhaag.nl Openingstijden: KASSA Dagelijks: 10:00 - 22:00 uur CAFÉ Ma. t/m Vr. vanaf 09:00 uur Za. en Zo. vanaf 10:00 uur

gay & LesBiaN suMMer FiLM FesTiVaL

Buitenhof www.pathe.nl/buitenhof Buitenhof 20

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks 10:45 uur Zo 10:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

Riviervismarkt 5

do/zo/wo 19:15 ma/di 13:10, 18:30 vr/za 19:00

4e WeeK

1

Guardians of the Galaxy 3d

3g

sex tape

3sht 4e WeeK

2gt

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks v.a. 11:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

2e WeeK

do/zo/ma/di/wo 16:15, 18:30 ma/di ook om 12:00 vr/za 16:40 vr ook om 19:00 za ook om 19:50

2e WeeK

ninja turtles 3d CuBan fury

2gt

the daMned

4gat

50+BIOS

do/vr/za/zo 10:10, 12:15, 14:30, 16:45, 19:00, 21:15 do/vr/za ook om 23:20 ma/wo 11:50, 13:50, 16:00, 18:15, 20:20, 22:30 di 12:20, 14:25, 16:30, 18:45, 19:45, 21:50 dagelijks 14:45 do/vr/za/zo ook om 10:10, 12:20, 17:10, 19:30, 21:50 ma/di/wo ook om 12:30, 17:00, 19:20, 21:40

www.pathe.nl/spuimarkt Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open:

sneaK preVieW

do/vr/za/zo 18:15 ma/di/wo 12:20, 19:15 do/vr/za ook om 11:40 zo ook om 11:50

PREMIÈRE

3at PREMIÈRE

4gt vOORPRemIÈRe

4gdhat 2e WeeK

CuBan fury

2gt

the daMned

4gat

do/vr/za/zo 22:30 ma/di 12:45 ma/wo ook om 22:25

2e WeeK

ma/di/wo 16:45, 21:35 do/za 17:40, 22:40 vr/zo 15:00, 20:00

2e WeeK

do/vr/za/zo 16:40 ma/di/wo 15:00

3e WeeK

ninja turtles 3d

3g

7e WeeK

3g

8e WeeK

2gt 8e WeeK

3a

13e WeeK

3ght 3g 3g

1 8e WeeK

2gat

9e WeeK

9e WeeK

hoW to train your draGon 2

2ga

KoeMBa: de ZeBra die Zijn strepen KWijt is

2ga

10e WeeK

do/vr/za/zo/wo 11:00, 12:50

5e WeeK

do/vr/za/zo/wo 12:10

7e WeeK

do/vr/za/zo/wo 10:50 do/vr/zo/wo ook om 14:45 za ook om 14:40

7e WeeK

de dolle tWeelinG 3

oorloGsGeheiMen do/vr/za/zo/wo 12:40, 14:50

hoW to train your draGon 2 3d do/vr/za/zo/wo 10:50

1 1 1

9e WeeK

2gat 9e WeeK

2ga 9e WeeK

hoW to train your draGon 2

2ga

KoeMBa: de ZeBra die Zijn strepen KWijt is 3d

2ga

heKsen Bestaan niet

2ga

do/vr/za/zo/wo 14:00

do/vr/za/zo/wo 13:00 do/vr/za/wo ook om 15:30

SPUIMARKT

7e WeeK

oorloGsGeheiMen

do/zo/ma/di/wo 14:10 vr/za 14:30

8e WeeK

3aht

2gt

2gat

planes: fire & resCue

3g

jayne Mansfield’s Car

6e WeeK

loenatiK, te GeK!

planes: fire & resCue 3d

7e WeeK

di 13:30

di 21:00

3g SCHEVENINGEN 3e WeeK

3a

planes: fire & resCue

do/vr/za 13:30 zo/wo 12:45

3e WeeK

6e WeeK

the fault in our stars

do/vr/za/wo 10:55 do/zo/wo ook om 14:45 vr/za ook om 13:45, 16:30 do/zo ook om 12:30 zo ook om 10:10

do/vr/za/zo/wo 15:15 vr/za ook om 12:15 do ook om 11:00 wo ook om 13:45 zo ook om 10:15

2gt

do/vr/za/zo/wo 16:00 ma/di 14:10

6e WeeK

4at

3e WeeK

do/vr/za/zo/wo 13:10

5e WeeK

daWn of the planet of the apes 3d

5e WeeK

3gat

ma/di/wo 16:45, 22:00 do/za 12:30, 17:45, 23:00 vr/zo 15:00, 20:10

do/vr/za 11:10

4gt

do/vr/zo/ma/wo 21:30 ma ook om 14:20

spuiMarKt

BUITENHOF

3gat

Blended

5e WeeK

4gt

KINDERvooRstEllINgEN

5e WeeK

dagelijks 17:15

4e WeeK

2e WeeK

Guardians of the Galaxy

3sht

herCules 3d

3gt 3sht

do/vr/za/zo 10:00 ma/di/wo 11:45, 14:15, 19:30 do/za ook om 15:15, 20:30 vr/zo ook om 12:30, 17:45 vr ook om 23:00 zo ook om 22:45

ninja turtles

4e WeeK

vr/za 14:55

sin City: a daMe to Kill for 3d

22 juMp street

3gt

luCy

into the storM

the fault in our stars

3gat

dagelijks 19:50 ma/di ook om 13:00 vr/za ook om 00:10

Spoken in English met Nederlandse ondertitels Er schuilt duidelijk hoop in het artistieke oog van regisseur Miranda July die Christine speelt in de film Me & You & Everyone We Know. Christine is videokunstenares. Ze is eenzaam, fragiel, timide, met een sloom accent alsof iedereen in deze film van een vreemde, wat langzamere planeet komt. Maar Christine is ook doortastend en ze maakt kunst van al haar ervaringen.

step up 5 all in 3d

3e WeeK

sex tape

ME & YOU & EVERYONE WE KNOW Miranda July (USA, 2005, 91 min.)

daWn of the planet of the apes 3d

2e WeeK

let’s Be Cops

wo 20:00

3g

3g

let’s Be Cops

Blended

4gt

dagelijks 15:00 do/vr/zo/ma/di/wo ook om 19:45 do/zo/ma/di/wo ook om 21:50 vr/za ook om 22:00, 23:45 za ook om 19:00

1

3e WeeK

VOORPREMIÈRE

dagelijks 17:00, 19:15, 21:40 do/vr/za/ma/di/wo ook om 11:10, 13:20 ma/di ook om 15:25 vr/za ook om 00:20 zo ook om 10:50, 13:00

do/vr/za/ma/di/wo 17:30 do/zo/ma/di/wo ook om 20:45 vr/za ook om 21:15 di ook om 11:20 ma ook om 12:15 zo ook om 17:40

dagelijks 17:30 do/vr/za/zo ook om 15:10, 20:40 do/vr/za ook om 23:15 ma/di/wo ook om 19:50 ma/di ook om 14:45

do/vr/za/zo 18:20 ma/di 15:15 wo 13:00

Guardians of the Galaxy 3d

2

3e WeeK

do/vr/za/zo 10:30 ma/di/wo 12:10

sin City: a daMe to Kill for 3d

3e WeeK

3gat

Guardians of the Galaxy 3d

VOORPREMIÈRE

PREMIÈRE

3ga

do/vr/za/zo 12:10 ma/di/wo 11:40, 14:10, 19:00 do/za ook om 15:00, 20:00 vr/zo ook om 17:25, 22:20

50+BIOS

dagelijks 17:10, 18:40 do/vr/za/zo/ma/di ook om 21:15 ma/di ook om 11:15, 13:40, 16:10 vr/za ook om 23:50

1

the expendaBles 3

do/vr/za 14:00 ma/di/wo 18:00 zo 14:10

3at

the expendaBles 3

do/vr/za/zo 15:30, 19:50, 22:50 ma/di 12:50 ma/wo ook om 19:45 di ook om 22:00

do/vr/za/zo 11:20 ma/di/wo 14:30

do/zo/ma/di/wo 11:15, 13:30, 15:45, 20:00, 22:15 vr/za 00:10, 11:30, 13:50, 18:15, 20:30, 22:50

3g

3e WeeK

sinGhaM returns

the purGe: anarChy

PREMIÈRE

2e WeeK

do/vr/za/zo 16:40 ma/di/wo 15:00

2gt

dagelijks 19:40, 22:00 do/zo/ma/di/wo ook om 11:00, 13:10, 15:10, 18:00 vr/za ook om 00:00, 10:50, 12:50, 16:10

2e WeeK

ninja turtles 3d

do/vr/za/zo 23:10 ma/di/wo 22:35

3ght

dagelijks 16:45 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 19:20 do/zo/ma/di/wo ook om 11:30 vr/za ook om 11:45, 23:20

4gat

ma/di/wo 16:45, 21:35 do/za 17:40, 22:40 vr/zo 15:00, 20:00

herCules 3d

9at

do/zo/ma/di/wo 22:00 ma/di ook om 11:00 vr/za 21:50

the daMned

do/vr/za/zo 20:30 ma/di/wo 21:30

into the storM Kurhausweg 2

2gt

do/vr/za/zo 22:30 ma/di 12:45 ma/wo ook om 22:25

10e WeeK

4gt

a Most Wanted Man

2e WeeK

CuBan fury

OPeRA eNCORe

12 years a slaVe

4gt vOORPRemIÈRe

do/vr/za/zo 18:15 ma/di/wo 12:20, 19:15 do/vr/za ook om 11:40 zo ook om 11:50

do/vr/za/zo 16:00, 22:00 ma/di/wo 17:00, 22:10

1

3at

4gdhat

luCy

3a

di 19:30 wo 21:20

sneaK preVieW

do/vr/za/zo 19:10, 21:10 ma/di/wo 17:50, 20:00 ma/di ook om 13:15 ma/wo ook om 22:00

14e WeeK

Chef

PREMIÈRE

sex tape

3a

za 21:30 zo 15:15

dagelijks 14:45 do/vr/za/zo ook om 10:10, 12:20, 17:10, 19:30, 21:50 ma/di/wo ook om 12:30, 17:00, 19:20, 21:40

do/vr/za/zo 17:00, 19:45 ma/di/wo 17:40, 20:30

5e WeeK

do/di 13:30 ma 19:15

Boyhood

Voor alle 3D, IMAX en IMAX 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

8e WeeK

Cosi fan tutte

sCheVeninGen

Kassa open: Donderdag t/m zondag vanaf 09:45 uur en maandag t/m woensdag vanaf 11:30 uur

2gt

zo 11:00

I.v.m. zomerstop geen film & theater in Dakota van ma 4 aug t/m zo 31 aug Reserveren: 070 - 326 55 09 www.theaterdakota.nl Zuidlarenstraat 57 2545 VP Den Haag

3e WeeK

MaGiC in the MoonliGht

MalefiCent 3d

Do. t/m Zo. 14:30; Ma. 15:00 (SWE, 47’)



do/vr/za/zo/wo 22:00 do/vr/za/wo ook om 11:55 do/zo/wo ook om 17:00 ma/di 11:30, 14:00, 16:30, 21:30 do/zo ook om 19:30 vr/za ook om 16:45 wo ook om 19:05 zo ook om 12:10

do/vr/za/ma/wo 14:30

pathe.nl/scheveningen

casPer & eMMa (NL)

2e WeeK

Bon dieu!

L’hoMMe qu’oN aiMaiT TroP

een stripalbum van Sempé en Goscinny (Asterix). Do. t/m Zo. 14:45 (NO, 77’) Fantasierijke en hartverwarmende film voor de jongste kijkers.

do/zo/di/wo 16:45 ma/di/wo ook om 11:15 ma/di ook om 13:00, 15:10, 19:15, 22:00 vr/za 15:45, 18:00, 20:15, 22:30 do/zo ook om 19:00, 21:15 wo ook om 18:45, 21:45 ma ook om 17:00 zo ook om 11:00

do/vr/za/zo/wo 20:00 do/vr/za ook om 11:20 ma/di/wo ook om 12:15 ma ook om 17:20, 19:30 zo ook om 14:30, 16:50 di ook om 19:00 wo ook om 16:00

NeVer a duLL MoMeNT

kLeiNe NicoLaas gaaT oP VakaNTie Speelfilm naar

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

the fault in our stars

cLuB saNdwich

de belevenissen twee vrienden. Do. t/m Zo. 15:00 (FR, 106’)

3at

vr/za/ma 21:15 do/wo 16:40 do/zo ook om 21:30

The Third side oF The riVer

kLeiNe aNNa & LaNge ooM Vrolijke, frisse tekenfilm over

www.pathe.nl/spuimarkt

Boyhood

Bird PeoPLe



spuiMarKt

PREMIÈRE

and so it Goes

JiMMy’s haLL



4gt

do/vr/za/zo/wo 22:15 vr/za/di ook om 14:30, 17:00 do/vr/za ook om 12:45 do/zo/wo ook om 16:30 ma/di/wo ook om 11:10 vr/za ook om 11:30 ma ook om 13:40, 15:40, 21:00 di ook om 19:45, 21:45 zo ook om 10:45

into the storM

PREMIÈRE

di 21:00

PREMIÈRE

Maps to the stars

do/vr/za/zo 10:10, 12:15, 14:30, 16:45, 19:00, 21:15 do/vr/za ook om 23:20 ma/wo 11:50, 13:50, 16:00, 18:15, 20:20, 22:30 di 12:20, 14:25, 16:30, 18:45, 19:45, 21:50

sin City: a daMe to Kill for 3d

1

do/vr/za/zo/di/wo 14:40, 17:30 do/vr/za/zo/ma ook om 21:45 ma ook om 11:55, 14:15, 16:45 di ook om 12:15, 19:30 wo ook om 21:00

do/vr/za/zo 18:30, 21:00 do/vr/za ook om 15:30 ma/di 15:15, 17:40, 20:45 wo 13:15, 21:30 zo ook om 13:00

sNeak PreView

deux Jours, uNe NuiT kiNderVoorsTeLLiNgeN

VOORPREMIÈRE

50+BIOS

into the storM

9at

do/vr/za/zo 18:45 ma/di/wo 10:55 ma ook om 19:00

BaByBios: cLuB saNdwich

uNa Via a PaLerMo

wo 19:30

3ght

the tWo GentleMen of Verona liVe

3

Zwei LeBeN

VOORPREMIÈRE

Chef

SPECIAL

Vr. 11:00 Zwei MüTTer (Duitsland, 75’) 4 Zo. 16:30 LaNd oF sTorMs (Hongarije, 105’) 3 Vr. 13:00 (MX, 82’) SPECIAL Vanaf 11 uur Babybabbels. 1 Ma. 21:45 (90’) SPECIAL Verrassende voorpremière. 4 Dag. 17:15; Dag. (beh Ma.) 21:30; Ma. 10:30 21:15; Wo. 10:30 (AR, 92’) PREMIÈRE Het leven van de 16-jarige 3 Nicolas wordt op de proef gesteld door zijn vader die 2 gezinnen heeft... Dag. 10:15 14:00 19:00 (MX, 82’) 2E WEEK Fijne zomerfilm over loslaten ouderlijke banden. 1 Vr. t/m Zo. 10.15; Ma. t/m Wo. 16.45 (NL, 88’) 2E WEEK Docu over fotograaf S. Waagenaar. 2 Dag. 12.30; Dag. (beh Ma.) 21.15. (GB, 109’) 3E WEEK Ontroerend en fraai drama van Ken Loach. 3 Dag. 21:00; Dag. (beh Do. Zo.) 16:15; Zo. 10:45; Do. Za. 10:45 3E WEEK Contemplatief en hoogst origineel. (FR, 127’) 1 Dag. 19:30; Dag. (beh Di.) 12:45; Di. 15:15 (SWI, 89’) 3E WEEK sagrada - eL MisTeri de La creació Over Gaudi´s meesterwerk. 1 Dag. 18:45; Do. 13:15; Za. Zo. Di. 13:45; Ma. 10:45; Wo. 15:00 (FR, 116’) 4E WEEK Drama met Catherine Deneuve. 2 Dag. 11:00 16:00 20:45 (VS, 163’) 5E WEEK Richard Linklater’s bejubelde film. ‘Magnifiek’ (VK) 2 Do. t/m Zo. 10:30; Dag. 19:15; Ma. t/m. Wo. 14:45 (DE, 97’) 7E WEEK Scandinavische thriller met o.a. Liv Ullmann. 3 Dag. 12:15; Dag. (beh Vr. Zo.) 21:15 (IT, 92’) 10E WEEK Verrassende Italiaanse debuutfilm. 3 Do. t/m Zo. 16.45; Ma. t/m Wo. 14:30 19:00; Vr. Zo. 21:15 (BE, 95’) 11E WEEK Bejubelde film met M. Cotillard. 9

VOORPREMIÈRE

vr/za 19:30 zo 16:00

a Most Wanted Man

SPECIAL

Dag. 16:45; Do. t/m Zo. 19:00; Ma. t/m. Wo. 10:15 Psycho (VS, 109’)

di 21:15 wo 19:30

2gt 14e WeeK

MalefiCent 3d

sCheVeninGen

10e WeeK

10e WeeK 11e WeeK

do/vr/za/zo 10:00, 13:40

5e WeeK

do/vr/za/zo 10:15, 13:10 wo 15:30

7e WeeK

de dolle tWeelinG 3 planes: fire & resCue 3d do/vr/za/zo 13:50 ma/di/wo 15:40

oorloGsGeheiMen

do/vr/za/zo 10:40, 12:50 wo 13:00, 15:15

hoW to train your draGon 2 3d do/vr/za/zo 14:50

1 1

9e WeeK

2gat 9e WeeK

2ga 10e WeeK

KoeMBa: de ZeBra die Zijn strepen KWijt is 3d

2ga

heKsen Bestaan niet

2ga

do/vr/za/zo/wo 11:50 wo ook om 13:45

11e WeeK

9

Eten&drinken<

Vrijdag 29 augustus 2014 > Den Haag Centraal

koken met niven

Waterkers, maïs, popcorn, gerookte eidooier en kippendij De recepten in deze rubriek hebben het formaat van een tussengerecht. Het is aan de lezer om te bepalen wat je als voor- of hoofdgerecht op tafel zet. Het recept is voor vier personen. De maat van de gerechten is dezelfde als in mijn restaurant: hier serveer ik een proeverij van tien gangen. Bovendien vind ik kleine porties zelf veel lekkerder. Natuurlijk ben je vrij om meer te maken.


Oceans Beach House Strandpaviljoen

7½ + professionele bediening + kwaliteit wijn en vis - vieze wijnglazen

Eind mei werd aan het Kurhausplein in Scheveningen een modern visrestaurant geopend genaamd Oceans Square. Een zaak met ‘internationale allure’: een uitgebreide cocktailbar, plateaus fruit de mer, diverse soorten sushi en sashimi, oesters, ‘barbites’, ‘fingerfood’, champagne en natuurlijk ‘dry aged beef’. We lopen langs dit hippe restaurant als we onderweg zijn naar het zusje van deze zaak, gelegen aan het strand en luisterend naar de naam Oceans Beach House. Dit strandpaviljoen kwam twee weken later ter wereld en beleeft nu dus zijn eerste strandseizoen. De sfeer in dit restaurant is ontspannen en de zaak is stoer maar gezellig ingericht. Het is duidelijk te zien dat ook deze beachclub ingericht is voor de ‘high-class gast’. Uitgebreide plateaus fruit de mer komen in een rap tempo voorbij, grote flessen champagne pronken in de wijnrekken en al het personeel draagt witte kleding met een zwarte das. Zodra we binnenkomen worden we netjes aangesproken door onze gastheer, die gekleed gaat in een pak, dit keer geen knul in korte broek met een paar slippers zoals je vaak op het Zwarte Pad tegenkomt. Ook de dame die ons bedient, is uiterst professioneel, ze vraagt wat we willen drinken en vertelt ons welke wijnen per glas geschonken worden. We kiezen voor de twee witte huiswijnen. Ik laat me een combinatie van Chardonnay en Verdejo van Montado Castilla uit La Mancha, Spanje (€ 4,25) inschenken, voor mijn gast een 1685 Grande Cuvée, een Sauvignon Blanc van het Zuid-Afrikaanse Boschendal (€ 5). Met name de Sauvignon, met tonen van citroen en tropisch fruit, bevalt ons, het is alleen jammer dat de wijnglazen wat vies zijn. Op de website van beide Oceans-locaties lezen we dat de keuken de verschillende werelddelen met elkaar verbindt, net zoals de oceaan dat doet. Zo vinden we Franse, Ierse en Zeeuwse oesters op de kaart maar ook Thaise viskoekjes, Schotse zalm en Spaanse mosselen. Mijn tafelgenoot heeft zich al vrij snel laten verleiden door de ‘Orange Scotch’, de gerookte Schotse zalm met een crème van Schotse whisky (€ 9,75). De zalm is van een perfecte kwaliteit, heerlijk zacht, mals en met een subtiele rooksmaak. De whiskycrème is lekker, maar wat spaarzaam aangebracht. Ik kan nooit kiezen, dus heb ik een bord ‘Oceans delight’ (€ 14,50) laten aanrukken. Een proeverij van voorgerechten bestaande uit onder meer Hollandse garnalen, stukjes geroosterde tonijn, vongole (venusschelpen) en een

creuse papillon, een Franse oester. Ik geniet met name van de fikse portie Hollandse garnalen maar opnieuw is er saus, die hierbij zo lekker is, te weinig. De schelpjes vongole zijn bereid in een goede dosis knoflook en chili, en de oester smaakt zoals de zee, kraakvers, ziltig en met een komkommerachtige nasmaak. Het restaurant biedt diverse vleesgerechten aan, maar bij een zaak als Oceans moet je eten uit de zee. Op de kaart staan twee bereidingen van mosselen, sliptong, kreeft, dorade, zeebaars, tonijn en een ‘daily delivery’. Uiteraard zijn we benieuwd naar de specialiteit van de dag dus vragen we onze gastvrouw om nadere informatie. ‘‘De daily delivery? Uuuhm, die hebben we niet, we hebben vandaag niet genoeg gevangen’’, lacht ze. We waarderen haar humor en bestellen de zeebaars (€ 24,75) en de tonijnsteak (€ 18,75). Algauw verschijnt er voor mijn gast een mooi bord pasta aglio (knoflook) met hierop een fors stuk tonijn met een smakelijke tomatensalsa. Het geheel is voorzien van een bos verse kruiden. We herkennen smaken als peterselie, dille, bieslook en kervel, erg lekker en verfijnd. Mijn zeebaars is perfect gebakken waardoor de huid heerlijk krokant geworden is. Op mijn bord vind ik ook een pittige tomatenjus, die een goede aanvulling is op de vis, en een rijke quinoa-salade vol verse kruiden, doperwten en plukjes sla. Het is zonde dat midden op onze tafel een zielig bakje bleke friet wordt neergezet. Onze gerechten zijn met de pasta en de quinoa-salade vullend genoeg, maar de combinatie met friet is zondermeer een rariteit. We sluiten af met een stuk crostata al limone (€ 2,75), citroentaart, en aardbeien Romanoff (€ 7,75). De taart wordt als eerste geserveerd en is eigenlijk niks bijzonders. Mijn aardbeien hebben duidelijk wat vertraging opgelopen en we zien dat onze oplettende serveerster dit ook in de smiezen heeft. Ze spoedt zich naar de keuken en komt al snel terug met mijn dessert. De haast uit de keuken is duidelijk zichtbaar in het eindresultaat: een diep bord met een kwak vanille-ijs, aardbeien en een klodder Romanoffsaus (een saus van aardbeien, wodka en room). De smaak is zeker niet verkeerd, maar met een subtielere presentatie had ik zeker meer genoten. We drinken allebei nog een espresso (€ 2,50) en rekenen, voordat we ons in de koude zeewind begeven, € 111,75 af.

Adres Strandweg 32, Scheveningen Telefoon 070-3502073 Info www.oceansscheveningen.nl Geopend Geopend ma t/m vrij van 10.00 tot 24.00 uur, za en zo van

09.00 tot 24.00 uur Voorgerechten vanaf € 6,75 Hoofdgerechten vanaf € 14,75 Nagerechten vanaf € 6,75 Contant, pin en creditcards

Daphne Browne

Kippendij is een van de beste delen van de kip. Het roken van eierdooier klinkt ingewikkeld, maar met een trucje met aluminiumfolie en wat olie kan het niet mislukken.   Ingrediënten: >1 bos waterkers, bewaar een paar blaadjes om te garneren >4 babymaïs >1 teen knoflook, fijngesneden >4 takjes tijm, gerist >2 laurierblaadjes >4 biologische kippendijen met vel >4 eierdooiers >45 gr eiwit >40 ml yoghurt >2 el boter >2 el gezouten popcorn >5 ml sushi-azijn >10 ml witte balsamicoazijn >150 ml zonnebloemolie en extra om te bestrijken >zout en peper, naar smaak  

>Foto: Jeroen van der Spek.

de eetrubriek

Nodig:

>rookoven en rookmot > staafmixer >spuitfles / spuitzak > aluminiumfolie

  Bereiding: Kippendij Verwijder eventueel pezen en vlies van de dijen. Bestrooi de velkant met zout en peper. Bak op de huidkant krokant. Draai om en bak ook de andere kant . Voeg wat boter, knoflook, laurier en de tijm toe. Laat op laag vuur langzaam garen.   Eierdooier Maak een simpele rookoven aan met wat rookmot. Vouw een flink stuk aluminiumfolie dubbel en bestrijk de bovenkant met zonnebloemolie. Leg de eidooiers hierop. Rook de eidooiers een paar minuten in de rookoven. De dooiers moeten gerookt zijn, maar mogen absoluut niet helemaal gaar worden.

Alle recepten komen uit NIVEN 80/20. Het nieuwe kookboek van Niven Kunz. www.niven8020.com

Waterkerscrème Draai waterkers fijn met zonnebloemolie. Doe sushi-azijn, yoghurt, balsamicoazijn en eiwit in een maatbeker en giet onder voortdurend malen met de staafmixer druppelsgewijs de waterkersolie erop. Voeg naar smaak zout en peper toe. Vul er een spuitfles of spuitzak mee.   Babymaïs Kook de babymaïs gaar in gezouten water, dompel direct in ijswater en snij in drieën.  

Presentatie: Leg de gerookte eidooier in het midden van het bord. Plaats daarnaast de kippendij en spuit de waterkerscrème voor de eidooier. Verdeel de babymaïs over het gerecht. Garneer met gezouten popcorn en wat blaadjes waterkers.   Wijntip: Elegant, maar vullend wit zoals een rijke grüner veltliner of een Duitse pinot blanc of grauburgunder. Bijvoorbeeld de wijnen van Villa Wolf uit de Duitse Pfalz.

Mediterraan tafelen, het hele jaar door Door Annerieke Simeone

Wie nog even het vakantiegevoel wil vasthouden, moet dit weekend ‘ns bij Choco e Latte binnenlopen. Dan start het nieuwe horecaconcept waarbij je overdag in drie shifts (ontbijt, lunch en brunch) aan een grote tafel met 22 personen kunt eten. De ruimte aan de Veenkade is helemaal op mediterrane wijze ingericht: knus, huiselijk, met het gevoel dat je met z’n allen buiten dineert. Wat trouwens ook mogelijk is op het terras. Het idee is ontsproten aan het brein van Jeroen van der Poel, eigenaar van Grapes & Olives, het aangrenzende restaurant met wijnbar. “Ik wilde niet de geijkte koffiezaak met broodjes, maar een plek waar gasten aan tafel kunnen schuiven, alsof ze bij mij op bezoek zijn”. Van der Poel vroeg Jeroen Leeflang, voormalig bedrijfsleider van de Kwartel, om samen met hem de zaak te runnen. De heren persen zelf de verse jus aan tafel, roosteren hier en daar een boterham, bakken flensjes en zorgen voor ander lekkers. De hele dag wordt de tafel aangevuld en krijgen de mensen Chinese, Noord-Afrikaanse en Japanse

Zowel binnen als buiten wil Choco e Latte een Mediterrane sfeer creëren. > Foto: PR

theeën bijgeschonken. Bij de platenspeler ligt muziek die de gasten zelf mogen opzetten. Er is keuze uit wereldmuziek, klassieke jazz en opera. Hoe later het tijdstip, hoe meer zoet

wordt vervangen door hartig. Maar een glaasje wijn zit er voorlopig niet in. Van der Poel: “Ik heb geen horecavergunning en ik weet ook niet of ik dat hier wil. Op het terras kan ik wel alcohol schenken, want dat hoort gewoon bij Grapes & Olives”. Bij de ingang is een klein verkooppunt gecreëerd met mediterrane delicatessen, met onder meer olijfoliën, kazen en worsten. Maar de zaak doet ook zijn naam eer aan. Bij Choco e Latte zijn uiteraard ook allerlei chocoladeproducten verkrijgbaar. Van der Poel maakt zelf ambachtelijke chocolademelk en verwent zijn gasten met chocoladecroissants, of een chocolade fondue met vers fruit. Het nieuwe plan is in rap tempo uitgevoerd. Zeven weken geleden hoorde Van der Poel dat het aangrenzende hotel La Ville zou inkrimpen van negentien naar tien kamers. “De huisbaas benaderde mij of ik interesse had. Eigenlijk was ik van plan om in 2015 aan iets nieuws te beginnen, maar we hebben een mooie deal gesloten. In het begin had ik werkelijk geen idee wat ik ermee moest, maar ik ben nu tevreden over het concept. Ik denk dat dit gaat aanslaan”.

10>

Den Haag Centraal > Vrijdag 29 augustus 2014

oplossingen van vorige week 7 3 6 8 9 5 2 4 1 A U T O M A T I S C H

P R I E M

E L O G E

5 1 4 2 7 3 9 8 6 U K R V E A K A S T A S M L A P B R A L K

2 9 8 1 6 4 5 3 7

9 2 7 4 3 1 8 6 5

6 8 5 7 2 9 3 1 4

K E L A T I O M O R P O T D E E E R N B A A D T O R W O E M I A G R E S A A R

1 4 3 6 5 8 7 2 9 A N T I E K S T R E S S

3 7 1 5 8 6 4 9 2

L L A E E L V O G M E K I N D A O C A L I P D A V L I E F O N A

8 6 2 9 4 7 1 5 3

4 5 9 3 1 2 6 7 8

N G E R S A T N E S A V L R I O E V T E

kruiswoordpuzzel

sudoku

7 3 1 4 5 9 8 2 4 4 2 9 3 9 8 1 2 1 6 2 5 1 9 3

S T E K E L B A A R S

haagse harry

1 11 15

2

3

4

5

6

7

12

21

22

23 27

30

31 34

36

37 43

42 48

52

28 32

33

47

14 19

26

25 29

41

10

18

17

20

35

9

13

16

24

8

53

38

39

44

45

49

50 55

54

56

58

46 51

57

59

60 Horizontaal: 1 schoft 6 voorspoed 12 riv. in Duitsland 13 uitgezette lijn 15 gretig 18 embleem 20 Ierse verzetsgroep 21 gewicht 23 lidwoord 24 lokaal 26 geestelijke 28 schuine strook 29 eetgerei 31 mist 33 thans 34 gebogen been 36 handelsvorm 38 Russisch heerser 41 angstwekkend 43 behoeftige omstandigheid 45 bedehuis 47 vaas 49 afgemat 51 herkauwer

40

61 52 uitstalkast 55 vormelijk 58 schaapkameel 59 deel v.h. gebit 60 opstandig 61 sportvrouw. Verticaal: 2 wettig 3 Spaanse uitroep 4 riv. in Spanje 5 koordans 7 grafvaas 8 contant 9 centrale antenne inrichting 10 dooier 11 Spaans eiland 14 soort 16 jaartelling 17 doelpunt 18 standaard boeknummer (afk.) 19 ontkenning

22 notabene 25 soepel 26 gewrichtsaandoening 27 Europese vrouw 28 taart 30 ribbenstoot 32 langs 35 toeschouwer 36 slotstuk 37 behoeftig mens 38 pluk 39 verzoekschrift 40 welpenleidster 42 genoeg 44 soort onderwijs 46 strafwerktuig 48 schaakstuk 50 optisch hulpmiddel 53 werkplaats (afk.) 54 bitterheid 56 oktober (afk.) 57 honingdrank.

colofon Den Haag Centraal B.V. Juffrouw Idastraat 11 2513 BE Den Haag 070-3644040

www.denhaagcentraal.net Hoofdredactie Casper Postmaa Coos Versteeg Coördinatie redactie Jasper Gramsma Annerieke Simeone Redactie-assistent Liza Letsch Eindredactie Dick Toet Wouter Storm (corrector)

© Marnix Rueb

Stadsredactie Saskia Herberghs Vera de Jonckheere Marc Konijn Alexander Münninghoff Adrie van der Wel Renate van der Zee

spoedgevallen

Alarmcentrale Politie Haaglanden SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden)  070 - 346 96 69 SMASH is een samenwerkings­verband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ’s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. www.smashaaglanden.nl

112

0900 - 8844

Informatie dienstdoende apotheken 070 - 345 10 00

Meldnummer dierenbescherming 0900 - 20 21 210 (10ct./min.)

Tandartsendienst avond- en weekenddienst alleen spoed 070 - 311 03 05

Dierenartsen weekenddienst

Stichting Dierenambulance Den Haag 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) www.dierenambulancedenhaag.nl

www.dierenbescherming.nl (Spoedgevallen nacht en weekend)

0900 - 2226 333 en 0900 - 2222 456 www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Cultuurredactie Jan Paul Bresser Egbert van Faassen Sjoerd van Faassen Bert Jansma Babeth Knol Eric Korsten Thijs Kramer Astrid van Leeuwen Olivier van Nooten Anneke Ruys Jill Stolk Aad van der Ven Sportredactie Klaas-Jan Droppert (coördinator) Theo Bollerman (historie) Joey Gardien Alex ’t Lam Bert Tielemans Arnout Verzijl Hans Willink Martin van Zaanen Gemeentepolitiek Jan van der Ven

Rubrieken Michaël van Basten Batenburg (juridisch) Emilie Bolsius (medisch) Daphne Browne (culinair) Mira Feticu Wendy Hendriksen (tuin) Joke Korving Caroline Ludwig Willem Post (internationaal) Marnix Rueb (cartoon) Otto Snoek Niven Kunz (culinair) Jimmy Tigges Emmy van der Woude (onderwijs) Terugblik: redactie Haags Gemeentearchief Vormgeving Anneke de Zwaan Hans Fresen Fotografie Jurriaan Brobbel DHC Creative Images Eveline van Egdom Piet Gispen Mylène Siegers Thomas Vahé en fotopersbureaus WFA en Hollandse Hoogte Columnisten Vilan van de Loo Marcel Verreck André Wetzel Chris Willemsen

Uitgever René Wagemaker Advertentieverkoop Rogier Panis [email protected] mobiel: 06 24 62 65 01 Jordy Bode [email protected] mobiel: 06 51 87 04 46 Familieberichten Dit betreffen geboorte-, huwelijks-, overlijdensberichten, in memoriams of dankbetuigingen. Informeer naar onze tarieven bij de advertentieafdeling. Correspondentie • Advertentie [email protected] • Redactie [email protected] • Algemeen [email protected] Abonnementsprijzen 2014 Kwartaal € 27,50 / Halfjaar € 49,50 / Jaar € 84,50 Digitaal abonnement per jaar € 65,*Bij betaling met acceptgiro worden € 2,50 administratiekosten in rekening gebracht. Verzendkosten buitenland zijn voor rekening van de abonnee.

>Abonnementenservice< Voor opgave abonnementen, verhuizingen, bezorging en wijzigingen:

Bel 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u),

of per e-mail:[email protected]. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode).