}

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 3 oktober 2014

3

9

H&M neemt plaats van

de Bonneterie in

Extra bijlage ‘Duurzaam is gewoon leuk’ .0 17

Actueel De kostbare erfenis van oom Piet gaat onder de hamer

€ 2,50

t to 00 12. an ag v zond

Actueel Rechter Westenberg verder in het nauw

jaargang 8 nummer 386

0u ur in

en om het stad huis Dit is een

uitgave van

Door Casper Postmaa

Het einde van Maison de Bonneterie was onvermijdelijk, maar in de Haagse binnenstad overheerst het gevoel, dat door de komst van de nieuwe huurder het verlies er nog eens extra wordt ingepeperd: niet een lekker chic Engels warenhuis, maar H&M. “Leuk als je een rokje van twintig euro of een shirt van een tientje nodig hebt”, zegt een verkoopster, “maar het Hofkwartier zit hier niet op te wachten”. Anderen roemen, zij het voorzichtig, de komst van het Zweedse bedrijf. Zoals Peter Peereboom van sigarenwinkel De Graaff in de Heulstraat. “Het is wel iets anders, hè, maar het is in elk geval beter dan de Bonneterie. Je hoeft niet meteen Zara of H&M te kopiëren, maar ze hadden zich meer op een jonger publiek moeten richten”. H&M doet dat volgens hem nu eenmaal beter. “Ze horen bij deze tijd en ze trekken een groot publiek aan. Prima toch?” De internationale winkelketen huurt behalve de vestiging van de Bonneterie ook het pand aan het Rokin in Amsterdam. Volgens H&M krijgen beide vestigingen de status van Flagship Store. “Dat betekent dat er meer te koop zal zijn dan in onze andere winkels. We gaan in deze warenhuizen het allerhoogste niveau bieden. Meer concepten, ook klassiek”. De twee monumentale panden zullen intact blijven. “De voornaamheid en de mooie details waren voor ons juist reden om ze te huren. De pracht van de Bonneterie zullen we dus respecteren”.

‘Als het nou Louis Vuitton was’

Reserve De naam van H&M, dat is gespecialiseerd in goedkope, modieuze kleding, circuleerde al enige tijd in het Randstedelijke vastgoedcircuit, maar ook het voorname warenhuis Harvey Nichols (‘Designer Fashion, Beauty, Food & Wine’) uit Londen was volgens insiders in de race voor het pand in Den Haag. Iets anders dus dan H&M. Het establishment van de middenstand in het Hofkwartier reageert dan ook met gepaste reserve op de komst van de Zweedse prijsbreker. Zoals Joke Verhagen, bedrijfsleider van juwelier Schaap & Citroen. “Nou, ik geloof niet dat we hier op H&M zitten te wachten. Toch? Het valt me toch een beetje tegen.Als het nu Louis Vuitton was. Dan trek je publiek van buiten, maar voor H&M komen ze echt niet naar Den Haag”. Ook in andere zaken in de Hoogstraat dreunt de klap nog na. “Het is toch niet het type winkel voor hier. Dan zou Marks & Spencer nog een betere kandidaat zijn geweest”, weten de dames van Pauw. “Hier komt toch het betere segment, dat is heel ander publiek dan dat van H&M, hoor”. De eigenaren van de Bonneterie-panden, de nazaten van Joseph Cohen en Rosa Wittgenstein die in 1889 de Bonneterie oprichtten, zijn tevreden over de deal met H&M. “We wilden graag een kledingbedrijf, want dat hoort bij onze geschiedenis. H&M is een mooi, internationaal bedrijf, daar hoeven we ons niet voor te schamen”, aldus een woordvoerder van het familiebedrijf. Ook op het stadhuis is de tristesse over de definitieve sluiting van Maison de Bonneterie alweer overgewaaid. De reactie van wethouder Boudewijn Revis (VVD, binnenstad) was er één in de trant van ‘de koning is dood, leve de koning’. Opgetogen twitterde hij zijn reactie de wereld in. ‘Prachtig nieuws voor onze binnenstad!’ De Bonneterie is nu echt verleden tijd.

ADVERTENTIE

Tasso ‘acteurs slagen met glans’ **** NRC

Laatste kans! 14 t/m 16 oktober Theater aan het Spui nationaletoneel.nl/tasso

2>

Den Haag Centraal > Vrijdag 3 oktober 2014

snoek onder ons

>Kolder op het Malieveld

Nu heeft elke demonstratie de wens uit te dijen tot een dicht op elkaar gepakte massa waarbinnen eenieder, voor zolang het event duurt, gelijk is. Zaterdag 20 september zou er synchroon gedemonstreerd worden door gespecialiseerde genootschappen als Pro Patria, AFA, NVU en PKK zodat de aandacht en het gelijk van de zwevende kiezers en politie verdeeld raakten. Ikzelf was heimelijk op zoek naar een gewelddadige protestactie tegen Kabouter Plop, maar sloot mij als opportunist aan bij een wat flegmatische betoging tegen de opmars van het verticaal filmen met smartphones. Ook belangrijk. Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkend fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal werkt is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

advertentie

GLAS SCHEIDEN WORDT NU NOG

MAKKELIJKER Glas is eindeloos recyclebaar zonder dat het kwaliteit verliest. Gooi het in de glasbak. Dat is beter voor het milieu. Dit mag voortaan ook met restjes en deksel. Wel zo makkelijk!

mag met l e deks

mag met restje s

100% RECYCLEBAAR 100% IN DE GLASBAK NEDVANG_ADV_DENHAAG_265x192,5.indd 1

26-09-14 15:36

3

actueel<

Vrijdag 3 oktober 2014 > Den Haag Centraal

Oud-rechter Westenberg sprak ‘bewust onwaarheid’ Door Casper Postmaa

De voormalige vicepresident van de Haagse rechtbank Hans Westenberg heeft gelogen over een telefoongesprek dat hij twintig jaar geleden voerde met de Rotterdamse advocaat Hugo Smit, die toen namens de familie Poot optrad in de Chipsholaffaire. Smit zou een telefoontje van Westenberg hebben gekregen met de mededeling, dat hij maar beter kon stoppen omdat hij ‘geen zaak had’. Een dergelijke handelwijze van een magistraat wordt in de rechtspraak als een doodzonde beschouwd. Jaren later, in 2004, vertelde Smit over dit voorval aan journalist Micha Kat, die van de gebeurtenis melding maakte in het boek ‘Topadvocatuur’. Westenberg stapte daarop naar de rechter en ontkende dat hij had gebeld. Aanvankelijk won Smit de zaak en werd Westenberg ‘de liegende rechter’, maar uiteindelijk werd Westenberg door de strafrechter vrijgesproken. In een civiele procedure is vorige week echter opnieuw vastgesteld dat Westenberg indertijd heeft gelogen over telefonisch contact tussen hem en Smit. ‘Dit levert misbruik van bevoegdheid op, hetgeen onrechtmatig is je-

gens Smit. Dat Smit hierdoor (reputatie)schade heeft geleden is vooralsnog aannemelijk’, aldus de rechtbank. ‘Voor de schade die dientengevolge ontstaat, is Westenberg aansprakelijk’. De rechtbank heeft alleen vastgesteld dat Westenberg loog over het bellen met Smit, niet is bewezen dat de rechter in dat gesprek probeerde de advocaat te beïnvloeden. Als beide partijen er niet in goed overleg uitkomen zal de rechtbank zich op 22 oktober over de claim van Smit buigen. De benadeelde advocaat eist 3,7 miljoen euro schadevergoeding. De affaire van de ‘liegende rechter’ is niet alleen nadelig voor Westenberg, maar ook voor de gehele rechterlijke macht en met name voor de Raad voor de Rechtspraak (RvR), het overkoepelende bestuur van de rechtspraak in Nederland. De Raad heeft Westenberg in al die jaren gesteund door al zijn juridische kosten voor zijn rekening te nemen. Naar verluidt is dat inmiddels opgelopen tot bijna 400.000 euro. De opmerkelijke steun voor Westenberg, die zich daardoor een lange en ingewikkelde rechtsgang kon veroorloven, was ingegeven door het standpunt van de Raad voor de Rechtspraak, toentertijd voorgezeten door mr. A.H. van Delden, dat de procedu-

den is achteraf niet gelukkig met de gang van zaken. Hij liet al in 2010 in een getuigenverklaring weten dat de rechtszaken tegen Smit beter achterwege hadden kunnen blijven. “Achteraf gezien had ik mijn intuïtie moeten volgen en de rechtszaken volmondig moeten blokkeren. (…) Ik vond het altijd al een nonsens-zaak die de moeite van het procederen niet waard was”.

Oud-rechter Hans Westenberg in 2007 aan het begin van een van de vele rechtszaken over het belcontact tussen hem en advocaat Hugo Smit. >Foto: Pieter van Es

re ging over reputatieschade van de rechterlijke macht als geheel. Die reputatieschade is nu dus geleden, de vraag is wie de schade betaalt. De advocaat van Westenberg verklaarde vorige week in NRC Handelsblad dat de Raad voor de Rechtspraak daar ook voor zal opdraaien. ‘Dat is afgesproken bij de pensionering van Westenberg’. De Raad voor de Rechtspraak ontkent dat laatste. Van Del-

laten weten te zijner tijd, afhankelijk van de omstandigheden, te beslissen of hij de betaalde kosten al dan niet (geheel of gedeeltelijk) terugvordert’. Een woordvoerder van de RvR laat weten dat het de komende weken zal gebruiken om de koers in deze kwestie te bepalen. De vraag of Westenberg een deel van de kosten moet terugbetalen kan dus niet worden beantwoord, maar over het bijdragen Terugbetaalregeling door de Raad aan een schadeclaim Ongetwijfeld zal Tweede Kamerlid aan Smit, is de RvR duidelijk. “We Sharon Gesthuizen van de SP ook be- zijn niet van plan de schadeclaim nieuwd zijn naar de afloop van de af- voor Westenberg te betalen. Inderfaire. In 2011 stelde zij vragen aan mi- tijd is met hem afgesproken dat hij nister van Justitie zou worden gevrijOpstelten over de waard van juridische onderzoeken naar kosten, maar dat Vonnis pijnlijk mogelijke misdrageldt natuurlijk niet gingen van oud- voor Raad voor de als er onrechtmatigrechters. ‘Wat geheden zijn begaan”. Rechtspraak beurt er indien een De SP laat weten dat oud-rechter van justitieel woordwie de kosten voor voerder Michiel van rechtsbijstand geNispen de kwestie dragen worden door b i n ne n ko r t o p de Raad voor de Rechtspraak, uitein- nieuw in de Kamer aan de orde zal delijk in het ongelijk wordt gesteld? stellen als het debat wordt gehouden Bestaat hiervoor een terugbetaalre- over het wetsvoorstel ter uitbreiding geling? Zo nee, waarom niet?’ Het van de disciplinaire maatregelen antwoord van de minister is voor voor rechters. Oud-rechter WestenWestenberg niet geruststellend. ‘De berg heeft nog niet beslist of hij in Raad voor de Rechtspraak heeft mij hoger beroep gaat.

>Foto: Eveline van Egdom.

Schoenen als symbool van protest Bewoners van het Zeeheldenkwartier voeren actie om het gebouw van de voormalige schoenmakersvakschool in de Crispijnstraat te behouden. Een projectontwikkelaar heeft het karakteristieke pand van architectenbureau Versteegh & De Vries uit 1921 aange-

kocht om het te vervangen door dertien nieuwbouwwoningen. Als teken van verzet hebben de bewoners vorige week een slinger met schoenen in de straat opgehangen. Ook hebben ze zich tot de gemeente gewend. Het toenmalige raadslid (nu wethouder)

Joris Wijsmuller stelde het college van B & W in juni nog vragen over de schoenmakersvakschool. Uit de antwoorden blijkt dat de gemeente voor behoud is, maar dat dit waarschijnlijk niet mogelijk is. De gemeente kan de school van de projectontwikkelaar ko-

pen, of een spoedprocedure beginnen om het gebouw als gemeentelijk monument aan te wijzen. De gemeente wil nog niet zeggen of het daartoe bereid is. Den Haag is rijk aan panden met architectuurhistorische waarde uit de periode 1850-1940, de beste daarvan

zijn opgenomen in het Monumenten Inventarisatie Project. De schoenmakersvakschool komt daar niet in voor. Het antwoord van het college biedt wel een strohalm voor de boze buurt: ‘het college kan altijd nog overgaan tot aanwijzing als monument’.

4>


stadsmens

Homovriendelijk verpleeghuis De Eshoeve zorgt voor roze theaterstuk en roze diner De Regenboogvlag zal 11 oktober fier wapperen bij de verpleeghuizen De Eshoeve, Residentie en Vrederust-West. De veelkleurige vlag, symbool van homotrots, wordt gehesen vanwege coming-outday. Wereldwijd wordt die zaterdag het uit de kast komen gevierd van lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders, kortweg LHBT-groep genoemd. Met het uitsteken van de Regenboogvlag tonen de verpleeghuizen de buitenwereld dat zij coming-outday meebeleven. Aan De Eshoeve, Residentie en Vrederust-West is enige tijd geleden het certificaat Roze Loper toegekend door het consortium Roze 50+, de belangenbehartiger voor roze ouderen. Deze erkenning komt de verpleeghuizen toe omdat zij zowel in de beleidsplannen als op de werkvloer aandacht hebben voor seksuele diversiteit. Sindsdien zijn ze deelgenoot in het project Goede Betrekkingen Binnen de Woonen Zorgomgeving, dat onder regie van Bureau Discriminatie Hollands Midden & Haaglanden wordt uitgevoerd. De Eshoeve, eerder al uitgeroepen tot ‘Buurthuis van de Toekomst’, pakt op donderdag 16 oktober extra uit rond roze ouderen. Het verpleeghuis organiseert die dag een feest dat de officiële

Locatiemanager Barbara Kanters, met op de voorgrond haar collega Ida Huijghens, zal de Regenboogvlag fier laten wapperen. >Foto: Mylène Siegers

opening inluidt van Foyer Coloré, waar voortaan maandelijks bijeenkomsten ‘met een roze tintje’ worden gehouden. Na de opening verplaatst het feest zich naar het Grand Café. Cabaretgroep Schoon Aan De Haak brengt daar een zelfgeschreven roze theaterstuk, gevolgd door een roze theaterdiner. “Wij hopen dat heel veel Hagenaars zich voor dit diner inschrijven”, zegt locatiemanager Barbara Kanters. “De achterliggende gedachte bij het Buurthuis van de Toekomst is toch dat wij ons openstellen voor de buitenwereld. Wij wil-

len alle onderdelen van de maatschappij ontvangen, dus ook roze ouderen. Maar iedere Hagenaar die belangstelling heeft, is welkom”. LHBT-ouderen moeten zich verzekerd weten van een veilige omgeving om te kunnen zijn wie ze zijn. Halverwege de jaren 2000 wees onderzoek in verpleeghuizen echter het tegendeel uit. De verontrustende signalen leidden in 2008 tot de oprichting van Roze 50+, met daarin vertegenwoordigd COCNederland, de ouderenbond Ambo en de kenniscentra Movisie en Vilans. De

belangenorganisatie nam meteen het idee van de Roze Loper over, indertijd ontwikkeld door COC-Nijmegen, met als doelstelling homovriendelijke verzorgingshuizen te creëren. “De Roze Loper symboliseert de toegankelijkheid: de loper wordt uitgelegd en is tegelijkertijd de sleutel waarmee letterlijk de deur wordt opengedaan”, zegt Herman Boers. De trainer/coach is verbonden aan Vilans en is door Bureau Discriminatiezaken Hollands Midden & Haaglanden ingeschakeld voor het project waaraan De Eshoeve, Residentie en Vrederust-West nu deelnemen. Boers: “Bureau Discriminatiezaken was op zoek naar een partner om de Roze Loper uit te rollen. Binnen zorginstellingen in Den Haag bleek behoefte te bestaan aan een expertise- en kenniscentrum”. Een uitgebreid kwaliteitsonderzoek van KIWA, de organisatie die certificering verzorgt, wees uit dat de verpleeghuizen aan de eisen voldoen. De Eshoeve is inmiddels slagvaardig aan de gang. Zo gaat er op 1 oktober een eigen bioscoopruimte open, de Foyer Coloré, waar elke derde donderdag van de maand iets wordt georganiseerd. Barbara Kanters: “Dat kan een film zijn waarin homoseksualiteit een rol speelt,

maar bijvoorbeeld ook een boekbespreking, een liedjesprogramma of een groepsgesprek onder leiding van onze psychologe en geestelijk verzorger”. Binnen de zorgteams en facilitaire teams zullen seksuele diversiteit en hoe daarmee om te gaan geregeld aan de orde komen. Barbara Kanters: “Sleutelfiguren zullen trainingsochtenden geven”. Begeleiding van medewerkers is noodzakelijk, stelt zij met klem. “Hoe gaat een medewerker het gesprek aan met een bewoner die bijvoorbeeld duidelijk homo is, maar daarover zwijgt? Dat vraagt om zorgvuldigheid. We moeten hier een sfeer creëren waarin mensen in alle veiligheid kunnen praten”, zegt Barbara Kanters, die uitkijkt naar het feestelijke startsein op 16 oktober. Lachend: “We halen alle toeters en bellen uit de kast”. Joke Korving Verpleeghuis De Eshoeve HWW Zorg, Doorniksestraat 150. Het diner kost 19,50 euro. Aanmeldingen via Verona Batelaan (070) 3064700. Informatie over de maandelijkse bijeenkomsten in Foyer Coloré: www.buurthuisvandetoekomstdenhaag.nl

advertentie

Mis het niet: Open Ateliers in de Haagse Binnenstad! Op zaterdag 4 en zondag 5 oktober zijn ruim 60 ateliers van Haagse kunstenaars open. U bent welkom tussen 11:00 en 17:00 uur. Dit is een unieke gelegenheid om kunst direct van de kunstenaar te kopen of te genieten van de sfeer van het atelier en de kunstwerken. Meer info op: openateliersdenhaag.nl facebook.com/OpenAteliersDenHaag Met dank aan: Stroom - Fonds 1818 - ‘t Achterommetje - Any Frame Baklust - De Beeldhouwwinkel - Boon Koffiebranderij Bramasole - Den Haag Centraal - Eye-D -

5

actueel<


Henk Savelberg is klaar voor Bangkok … én voor Breda Door Annerieke Simeone

Na vijf minuten herhaalt hij de zin nogmaals. “Vandaag is de overdracht”. Henk Savelberg (1953) vindt het duidelijk nog spannend. Deze week komt zijn restaurant Vreugd & Rust in Voorburg officieel in handen van Carsten Klint en Ron Blaauw. De eerste een oud-werknemer van Savelberg, de tweede een collega-kok bekend van Ron Gastrobar. Savelberg: “Ik ben blij dat het klaar is, maar tegelijk moet ik het nog verwerken. De afgelopen drie maanden zaten we elke dag vol. Het was een intense periode, waarbij ik van veel vaste gasten afscheid heb kunnen nemen. En nu. Ja, nu ben ik mijn kindje kwijt”. Toch koos de man die al vijfentwintig jaar zijn gelijknamige restaurant en hotel exploiteerde bewust voor een nieuw leven. “De concurrentie was moordend, het was zeven jaar bikkelen”. Savelberg had genoeg van die economische malaise en zocht naar een plek ver buiten Europa waar, zoals hijzelf zegt, ‘veel gefortuneerde mensen wonen’. Die plek ligt in de Thaise hoofdstad Bangkok waar hij 1 november een chique zaak opent. De kaart is een exacte kopie van Vreugde & Rust, maar de uitstraling is anders. Strakker, met een zwart-wit marmeren vloer, eveneens zwart-witte lederen stoelen en kleine ronde tafeltjes. Wie lid wil worden van Savelberg Bangkok, gelegen in de duurste woonwijk van de stad, moet diep in de buidel tasten. De eenmalige entree bedraagt 10.000,– euro, daarbij komen nog honderden euro's lidmaatschap per jaar. Breda Verrassend genoeg kwam vorige week het nieuws naar buiten dat Savelberg nog een zaak wil starten. Dit keer niet in een ver oord, maar in Breda, samen met zijn accountant Marcel Have, tevens eigenaar van lunchroom Noony’s in Voorburg. Het restaurant komt in de jarenlang gekraakte Heilig Hartkerk die nu gerenoveerd wordt. De vraag rijst meteen: maar waarom nog hier in Nederland een zaak beginnen? Savelberg is er duidelijk over. “Ik heb de zaak dan wel verkocht, maar dat wil nog niet zeggen dat ik lekker kan gaan rentenieren. Als het in Bangkok mislukt, dan heb ik in elk geval nog iets achter de hand”. Hoe de zaak gaat heten, weet hij nog niet. “Het zou logisch zijn als mijn naam erin voorkomt, maar ja, dat moet ik wel eerst met mijn compagnon bespreken”. Zeker is wel dat de ge-

De gemeente investeert de komende jaren 450 miljoen euro in economische groei, zorg en buitenruimte. Dat staat in de begroting 2015-2018. Er komt een fonds van 20 miljoen euro voor economische investeringen. Om meer internationale organisaties en congressen naar Den Haag te halen is ruim 13 miljoen beschikbaar. Het college streeft naar 10.000 extra banen. Naast de economie wordt er 60 miljoen euro geïnvesteerd in buitenruimte. Onder meer de stadsentrees worden voor 12 miljoen opgeknapt. Ook de Scheveningse kust wordt aantrekkelijker en beter bereikbaar gemaakt voor 18 miljoen. De huishoudelijke zorg voor ouderen en langdurig zieken blijft ondanks de bezuinigingen van het rijk op peil. Daarvoor is jaarlijks 8 miljoen euro en eenmalig 14 miljoen euro extra beschikbaar. De financiën van de gemeente zijn op orde, waardoor er weer ruimte is voor investeringen. Tegelijk blijven de woonlasten behoren tot laagste van Nederland. De gemeente komt ondernemers tegemoet door de belasting op terrassen en uithangborden te verlagen en in 2017 af te schaffen. Daarnaast kunnen zzp’ers en kleine ondernemers volgend jaar een belastingpauze tegemoet zien.

Film en debat moord Van Gogh Tien jaar na de moord op Theo van Gogh verfilmde Thomas Korthals Altes het scenario van Gijs van de Westelaken en Theodor Holman, een spannende reconstructie achter de schermen van de politiek in de negen turbulente dagen na de moord. Met in de hoofdrollen Susan Visser, en Johan Leysen. Pathé Buitenhof toont op 7 oktober eenmalig de film genaamd ‘Spel van de Wolf’. Aansluitend is er een debat met Gijs van de Westelaken, Theodor Holman en Thomas Korthals Altes. Zij gaan tevens in gesprek met SP-Kamerlid Ronald van Raak. Van Raak wil dat het onderzoek door de CTIVD (toezichthouder van de AIVD) heropend wordt. Het gesprek wordt geleid door Telegraaf-journalist en AIVD-kenner Bart Olmer. Voor meer informatie: http://www. pathe.nl/film/20603/spel-van-dewolf-het

Henk Savelberg. > Foto: DHC

rechten simpeler worden dan de chef tot nu toe gewend was. Een Belgische bistro, verduidelijkt Savelberg, met veel bourgondische, maar eenvoudig bereide gerechten op het menu, zoals Limburgs konijn, garnalenkroketjes, tarbot, maar ook kreeft. Want volgens de meesterkok zijn Belgen daar gek op.

De planning is dat het restaurant half juli volgend jaar opengaat. Ondanks dat hij Vreugd&Rust nu heeft verkocht, gaat hij niet permanent naar Bangkok of Breda. Zijn standplaats blijft Den Haag. Ook is hij niet van plan om, zoals voorheen, uren in de keuken te staan. “Nee zeg, ik ben

61. Ik wil mijn kennis overdragen aan anderen. En van het leven genieten”. Maar voor één dame wil hij wel een uitzondering maken. “Ons restaurant in Bangkok ligt naast de Nederlandse ambassade. Mocht de koningin nog eens langskomen, dan ben ik er uiteraard om iets lekkers te preparen”.

Bertha von Suttner aan de wieg van wereldvrede In 2013 publiceerde Den Haag Centraal ter ere van het 100-jarige bestaan van het Vredespaleis het beeldverhaal over het leven van de vredesactiviste Bertha von Suttner (1843-1914), geschreven door Eveline Blitz en geïllustreerd door Nita Veeren. De Bibliotheek van het Vredespaleis gaf het verhaal over de militante voorvechtster van het pacifisme en de emancipatie recentelijk uit in boekvorm. Het waren ingrijpende levensomstandigheden die Von Sutter’s ideologieën vormgaven. Zij werd in haar werk als journaliste geconfronteerd met de verschrikkingen van oorlog. Door die ervaringen te verwerken in een roman, ‘Die Waffen nieder!’, bracht zij de gruwelijke realiteit van oorlog onder de publieke aandacht.

450 mln. voor werk en zorg

Het werd een bestseller, aangezien de meeste mensen niet wisten wat een oorlog daadwerkelijk inhield en de oorlog romantiseerden. Na deze succesvolle poging tot bewustmaking kreeg Bertha von Suttner een platvorm bij de vredesbeweging, van waaruit ze de wereld rondging met haar boodschap. Terwijl zij in eigen land belachelijk werd gemaakt, het lot van veel visionairs en idealisten, kreeg Von Suttner wereldwijd steun van gelijkgestemden, onder wie de invloedrijke Andrew Carnagie en Alfred Nobel. Laatstgenoemde stelde zelfs ter ere van haar de Nobelprijs voor de Vrede in. Von Suttner moet als tevreden mens haar laatste adem hebben uitgeblazen; veel van haar ideeën zag ze gerealiseerd worden, zoals de oprichting

van het Hof van Arbitrage en de bouw van het Vredespaleis. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, weken na haar dood, is haar bespaard gebleven. ‘The half of humanity that have never bourne arms is today ready to struggle to make the brotherhood of man a reality. Perhaps the universal sisterhood is necessary before the universal brotherhood is possible’. Bertha von Suttner ‘Bertha von Suttner aan de wieg van wereldvrede’, Eveline Blitz en Nita Veeren. Uitgeverij Bibliotheek van het Vredespaleis. Prijs: € 8,50. Het boekje is verkrijgbaar in het Duits, Engels en Nederlands in de publieksruimte van het Vredespaleis of via de webshop op www.vredespaleis.nl

Huub Stapel solo in PePijn Acteur Huub Stapel geeft op maandag 13 oktober een exclusieve leesvoorstelling in Theater PePijn. De voorstelling is een vervolg op zijn daverende succes ‘Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus’ en wordt slechts drie keer gespeeld, alleen in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Ook dit keer houdt Stapel zijn eigen ervaringen tegen het licht. Het leidt tot verfrissende en verrassende nieuwe inzichten in de liefde. Peter de Baan tekent voor de regie. Aanvang: 20.30 uur, kaarten kosten €10,‒, bestellen via www.diligentiapepijn.nl/HuubStapel

Kerstmarkt op het Voorhout Van 17 tot en met 21 december is er voor het eerst een kerstmarkt in Den Haag. Op het Lange Voorhout en de Lange Vijverberg organiseren winkels, gemeente en goede doelen een evenement dat moet lijken op de Maastrichtse kerstmarkt. Er komen tentjes met kleine winkeltjes en een spiegeltent voor recepties.

6>


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

De dood van de Japanse consul De moord op Blonde Dolly heeft al vele decennia de aandacht van onderzoekers. Ook eerdere moordzaken hielden de Haagse gemoederen bezig. Grote opschudding veroorzaakte de dood van de Japanse consul Thikayoshi Sakurada in maart 1885. Het verhaal begint in België. Hier ontmoette de Japanse zaakgelastigde voor België en Nederland in 1883 de 19-jarige Brusselse Jeanne Marie Lorette. Al snel kregen de twee een intieme relatie. Toen de consul hoorde dat Den Haag zijn vaste vestigingsplaats zou worden, vroeg hij Jeanne hem te vergezellen. Hij had bedacht dat zij voor de buitenwereld zijn lerares Frans zou zijn. Jeanne wilde haar gefortuneerde geliefde graag volgen en hoopte op een huwelijk. Sakudara huurde voor zijn Belgische schone een onderkomen aan de Kanaalweg 25c in Scheveningen. De consul gaf haar een ruime maandelijkse toelage en zelfs de sleutel van het Japanse legatiegebouw. Helaas was Sakudara al na een jaar uitgekeken op de jonge vrouw. Hij verklaarde aan vrienden dat het leven met haar vreselijk was en dat ze hem steeds vaker om geld vroeg. Een Brusselse vriend was bereid te bemiddelen. Jeanne, die inmiddels wist dat haar Japanse minnaar een vrouw en een zoon in Japan had, verklaarde zich bereid

haar vriend niet meer te willen ontmoeten. Op zijn beurt beloofde Sakudara haar een eenmalige uitkering van drieduizend franc te geven. Dit geld zou Jeanne echter nooit ontvangen, wel kreeg het gebouw van de Japanse legatie in opdracht van de consul een nieuw slot op de deur. Op zondagavond 8 maart 1885 maakten Sakudara en Jeanne toch opnieuw een afspraak. Zij ontmoetten elkaar in het legatiegebouw en brachten de nacht door in het huis aan de Kanaalweg. In de vroege morgen vertrok de consul. Uit de brieven aan haar familieleden bleek dat hij Jeanne in wanhoop had achtergelaten. Zij voelde zich verlaten door de man die zij als haar echtgenoot beschouwde. In de dagen daarna probeerde Sakudara zijn maîtresse te ontlopen. De laatste ontmoeting vond een week later in Hotel de la Hollande in Rotterdam plaats. De Japanner vertelde op 15 maart aan zijn ex-geliefde dat zij niet langer in Den Haag kon blijven, maar hij wilde nog wel de nacht met haar in de hotelkamer doorbrengen. Wat er die nacht van 15 op 16 maart gebeurde, staat uitgebreid in de rechtbankverslagen: ‘Nadat men daarna nog lang in het gezamenlijk bed had gelegen en de beschuldigde ook wel een oogenblik in het af-

De Kanaalweg omstreeks 1910. Jeanne Lorette woonde aan de Kanaalweg 25c ter hoogte van de donker geklede dame rechts op het trottoir. >Foto: Collectie Haags Gemeentearchief

zonderlijk bed had vertoefd, haalde zij ongeveer ten half vijf ure des morgens uit haar japon, die over een stoel hing, den revolver…’. Jeanne schoot op Sakudara, die later in een ziekenhuis aan zijn verwondingen overleed. De begrafenis van Sakurada was een aantal dagen later op de begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag. Op 17 en 18 september 1885 verscheen Jeanne Lorette voor de Haagse rechtbank. Volgens de tenlastelegging stond zij terecht wegens moedwillige doodslag. In de rechtszaal zaten niet alleen vele binnenen buitenlandse journalisten, maar

ook een minister en diplomaten. Mr. Philippus Alexander Haas, die aan het einde van de negentiende eeuw bekendstond als een van de beste Nederlandse strafrechtadvocaten, stond Jeanne Lorette pro deo bij. Hij hield op de tweede zittingsdag een maar liefst zes uur durend pleidooi. Tijdens zijn betoog benadrukte de advocaat dat de jonge vrouw leed aan ‘hysterische epilepsie’ en dat het ‘Vlaamse werkmanskind’ slachtoffer was van het handelen van Sakurada. Na beëindiging van zijn pleitrede kreeg Haas een daverend applaus van de toehoorders op de publieke tribune. Volgens

de antirevolutionaire krant De Standaard getuigde dit enthousiasme van een ‘diep verval van rechtsgevoel bij het Haagsche publiek’. Ook Jeanne kwam in de rechtszaal aan het woord. Zij sprak slechts kort en zei: “Wanneer ik zelf spreek, dan is dat alleen om de wens uit te drukken, dat ik door de rechters en het publiek niet voor een slechte vrouw gehouden worde, maar alleen voor een ongelukkige en diep gevallene”. De woorden van advocaat Haas en misschien ook die van Jeanne hebben zeker invloed gehad. De rechters oordeelden dat voorbedachte rade niet te bewijzen was. Op 25 september 1885 veroordeelde de Haagse rechtbank Jeanne Lorette wegens ontoerekeningsvatbaarheid tot drie jaar gevangenisstraf in plaats van de door de officier van justitie geëiste tien jaar tuchthuisstraf. Dit vonnis is door strafrechtspecialisten en in de Nederlandse pers uitvoerig besproken en bediscussieerd. De voornaamste kritiek was: als zij wist wat zij deed, dan kon haar handelen haar worden aangerekend en was de straf te licht. En als Jeanne niet wist wat zij deed, dan had ontslag van rechtsvervolging moeten volgen. Op 24 september 1888 eindigde de celstraf van Jeanne Lorette. In december van dat jaar schijnt zij nog eenmaal een bezoek aan Den Haag te hebben gebracht. Corien Glaudemans www.gemeentearchief.denhaag.nl

advertentie

KENNISMAKEN VOOR €15,-*

ZO KLINKT JOUW AVOND UIT

SYMPHONIC FRIDAY

Eén naam voor de grote merken in elektronica en witgoed.

Symphonic Friday is een muzikale en schitterende belevenis. De mooiste klassieke meesterwerken nu omlijst met verhalende, visuele of theatrale elementen.

10 oktober FOUTE NOTEN?

Pauline Oostenrijk in het ultieme hoboconcert

17 oktober ZO KLINKT WIBI

Wibi Soerjadi soleert in Tsjaikovski‘s pianoconcert nr.1

31 oktober ZO KLINKT BRAHMS

In 2 korte toneelscènes vertelt Brahms over zijn worsteling een symfonie te schrijven die Beethoven waardig is. Regie is in handen van Aus Greidanus.

Dr Anton Philipszaal Den Haag / 070 - 88 00 333 / residentieorkest.nl De Vries Adv 02-14 Leeuwendaalmag!.indd 1

*1e rang zolang de voorraad strekt

15-02-14 12:22

7

actueel<


De ondoordringbare muur van het WMO-loket

‘Soms werd de hoorn er gewoon opgegooid’ Door Jan van der Ven

Het begon allemaal met een gebroken heup. En het eindigde in een bittere strijd tegen de bureaucratie rond de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), een taak die sinds enkele jaren thuishoort bij de gemeente. Toen twee jaar geleden de hoogbejaarde moeder van Berend Rosenboom haar heup brak, veranderde er plotsklaps veel. De vitale 90-jarige vrouw werd naar het Bronovoziekenhuis overgebracht, waar ze werd geopereerd. Vanaf dat moment was het voorbij met het fietsen en tennissen. Maar, geluk bij een ongeluk, kon ze na enige tijd terug naar haar serviceflat in Benoordenhout, met enkele noodzakelijke aanpassingen. Wie ligt wakker van een verhoogde wc-bril, een douchekrukje en een toiletstoel naast het bed? Niemand toch? Het zijn tenslotte simpele en relatief goedkope voorzieningen die het mogelijk maken thuis te blijven wonen en die betaald worden uit de pot van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (een rijksregeling). De 58-jarige Berend Rosenboom is opgeleid als fiscaal jurist en zet graag zijn tanden in moeilijk te verteren onderwerpen. “Maar wat ik meemaakte met het dossier van mijn moeder ging alle

perken te buiten”, stelt hij achteraf vast. Want wist hij veel dat na zes maanden de kleine hulpmiddelen niet meer vergoed worden uit de kas van de AWBZ, maar uit de gemeentelijke kas van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Rosenboom was daardoor net iets te laat om zijn moeder aan te melden bij het gemeentelijke WMOloket. De medewerkers van het loket besloten uiteindelijk met hun hand over het hart te strijken. Het leek dus allemaal goed te komen. Vergoeding Maar alles veranderde weer eens toen Rosenboom opperde dat hij de hulpmiddelen die werden vergoed door de AWBZ zou overnemen, waarna de gemeente er vervolgens een schappelijke vergoeding voor zou gaan betalen. “Dat was in het voordeel van de gemeente geweest”, stelt Rosenboom. Zo makkelijk gaat dat echter niet in de wereld van de verschillende loketten. De AWBZ heeft namelijk een andere leverancier voor hulpmiddelen dan de WMO, zo bleek. Daar had Rosenboom niet op gerekend en zijn plan dreigde vermalen te worden tussen de loketten. Pas na veel getelefoneer en pittige e-mails kreeg hij zijn zin en bespaarde hij de gemeente geld en hoefde zijn moeder niet te wennen aan nieuwe

hulpmiddelen. Het dossier van Berend Rosenboom over deze zaak groeide gestaag, wat ook gezegd kan worden over zijn ergernissen. Op een avond liep hij, bij toeval, de verantwoordelijke wethouder Karsten Klein tegen het lijf. Rosenboom herinnerde de CDA-wethouder die avond aan een reeks e-mailtjes over de kwestie die hij de wethouder had gestuurd. Maar veel wijzer werd hij niet van het gesprek. In emails aan de gemeente deed hij zijn beklag over de wijze waarop hij moest vechten om zijn recht te krijgen. Hij schreef bijvoorbeeld: ‘Ik voel het als mijn burgerplicht het college van Burgemeester en Wethouders te informeren wanneer zaken op het stadhuis op z’n zachtst gezegd merkwaardig verlopen’. Beslist Wat leverden de talloze telefoontjes en e-mails voor beeld van het WMOloket op? Rosenboom is zeer beslist in zijn oordeel. “De mensen die je te woord staan, geven je informatie die je ook op de website kunt vinden. Afspraken worden niet nagekomen of teruggedraaid en beloftes om terug te bellen worden niet waargemaakt. Daarnaast krijg je continu verschillende informatie. Kom je uiteindelijk na lang duwen en aandringen wat dieper in de organi-

satie, dan wordt de boot stelselmatig afgehouden, de muur wordt ondoordringbaar. Soms wordt de hoorn gewoon op de haak gegooid, dat heb ik twee keer meegemaakt. Ik hoorde verder eens een ambtenaar zeggen dat de computers bepalen wanneer iemands aanvraag in behandeling wordt genomen. Een andere ambtenaar zei me dat het over vijf jaar allemaal goed geregeld is. Dat geloof je toch niet?” Rosenboom weet dat hij niet alleen staat, hij legde zijn ervaringen voor aan de gemeentelijke ombudsman en die kon het verhaal van Rosenboom alleen maar beamen. Dossier Rosenboom heeft na twee jaar besloten het dossier over de hulpmiddelen van zijn moeder te heropenen, om te waarschuwen.“Want mijn ervaring heeft me geleerd dat de gemeente niet in staat is fatsoenlijk met zoiets kleins als de WMO om te gaan. Hoe moet dat vanaf volgend jaar gaan, als al die andere enorme zorgtaken op het bordje komen van de gemeente?”, vraagt hij zich af. Er klinkt bezorgdheid in zijn stem door als hij zegt: “Ik kreeg het uiteindelijk gedaan, maar ik ben hoogopgeleid, ik roer mijn mondje en houd vol. Maar hoe moet dat straks als een gewo-

ne Hagenaar ergens recht op heeft, maar dat recht niet kan krijgen omdat hij verdwaalt in de bureaucratie? Dat wordt, vrees ik, helemaal niets, ondanks alle mooie beloftes van verantwoordelijk wethouder Klein”.

Miljardenoperatie Gemeenten worden vanaf 1 januari verantwoordelijk voor de jeugdzorg en de zorg voor langdurig zieken en ouderen. De miljardenoperatie gaat gepaard met zware bezuinigingen. De gemeente Den Haag vangt in de eerste twee jaar de bezuinigingen zelf op. Wethouder Karsten Klein verzekerde vorige week nog dat de huishoudelijke hulp de komende twee jaar op peil blijft. Er worden met dit doel vele miljoenen uitgetrokken om de rijkskortingen op te vangen. Rosenboom staat niet alleen in zijn zorgen, bleek deze week nog eens. Een enquête van het blad Binnenlands Bestuur liet zien dat één op de vijf ambtenaren een chaos voorziet rond de decentralisatie van rijkstaken.

Het vuurwerk dat vorige week werd ontstoken bij de start van het TodaysArt Festival was tevens de opening van het Zuiderstrandtheater op het voormalige Norfolkterrein. Het knalspektakel zorgde voor nogal wat onrust in de buurt. Op social media verschenen allerlei berichten van geschrokken mensen die 112 belden. Volgens de festivalorganisatie moest het vuurwerk boze geesten verjagen. Voorlopig staan minder oorverdovende festivals gepland in het tijdelijke theater dat volgend jaar onderdak biedt aan onder meer het Residentie Orkest en het Nederlands Danstheater. De eerstvolgende activiteit is de Dag van Scheveningen op 4 oktober met muziek, dans en theater uit het stadsdeel zelf.

>Foto: Mylène Siegers

Het water gaat weer door de gracht

Middenstand haalt opgelucht adem Door Marc Konijn

In Amsterdam willen ze het al jaren, maar in Den Haag gebeurt het gewoon: midden in de stad een oude gracht in ere herstellen. De Veenkade en Noordwal liggen sinds kort weer ‘open’. Na negentig jaar klotst het water weer in het volle daglicht tegen de kademuur. Helemaal precies weten ze het niet, bij slagerij Beijk, op de hoek van de Veenkade en de Bilderdijkstraat. Maar de ingelijste foto aan de muur – in het halletje achter de toonbank – die is toch wel bijna honderd jaar oud. “Je ziet het, de slagerij zat er toen ook al”, vertelt slager Kai niet zonder trots. Naast de winkel poseert een man, in driedelig pak, bol-

hoed op, leunend op een stok. Vleeschhouwerij Vreeburg, hofleverancier, staat er boven de deur. De gracht is nog open. De Bilderdijkstraat loopt dood op het water van de Veenkade en de Noordwal. Een paar jaar later is er een brug over het water geslagen, en werd de gracht overkluist met grote betonnen platen, om meer ruimte te krijgen voor de oprukkende automobiel. De Noordwal verwerd uiteindelijk tot een sfeerloos parkeerterreintje. Maar bij het autoluw maken van de binnenstad heeft de gemeente besloten de gracht aan de Noordwal in oude staat te herstellen. Daar wordt nu de laatste hand aan gelegd. Over een lengte van honderd meter heeft de BAM een nieuwe gracht ge-

graven, nieuwe kademuren gemetseld, en een volautomatsiche berging aangelegd voor 160 auto’s, ónder het water ditmaal. Precies twee jaar geleden begon de klus. De afgelopen week werd een mijlpaal bereikt en stroomde er na een handeling van wethouder Boudewijn Revis een slordige 3,5 miljoen liter water de nieuwe gracht in. Lindes De komende maanden worden de klinkers nog gelegd, de antieke lantaarnpalen geplaatst, de lindes aangeplant. Een oud stukje binnenstad is terug. Maar de middenstand heeft wel geleden onder de lange bouwtijd. Bij slager Kai vielen de tegels van de mu-

>Foto: DHC

ren, en werd het angstaanjagend stil in de maanden dat de brug afgesloten was. En ook hotel La Ville en De Bieb gingen er bijna onderdoor. Een deel van het hotel moest verkocht, iedere hotelkamer heeft een eigen Haags thema gekregen en het bruine café is omgetoverd in een hippe loungebar.

“Als we deze ellende niet hadden gehad, hadden we nooit zo kritisch naar onszelf gekeken”, bekent eigenaresse Didi Moret. “We hebben het gelukkig overleefd. De gracht wordt mooi, en we krijgen een terrasboot voor de deur. We zien de toekomst hier weer rooskleurig in”.

8>Bezuidenhout


De wortels en takken van het Bezuidenhout

Zand en veen in één

H

Door Marcel Verreck

et Bezuidenhout is een buurt vol onverwachte pleintjes, maar het ultieme plein is een ovaal met maar liefst zes vertakkingen. Als een stralende zon ligt het Stuyvesantplein in deze historische wijk. Het zal toeval zijn dat de tram die zich langs de rondingen van het plein slingert lijn 6 is. Ik heb dat traject zelf vaak afgelegd, als spelertje van de roemruchte voetbalvereniging VUC die, na een legendarisch verleden rondom de ‘Wondertent’ aan de Schenkkade, alweer heel lang speelt op Het Kleine Loo, in de groene buffer tussen Bezuidenhout en Mariahoeve. Bezuidenhout, het is de buurt waar mijn vader opgroeide, waar we bijna wekelijks opa en oma in hun bovenhuisje in de Stuyvesantstraat bezochten. En later, toen trappenlopen niet meer ging, in hun benedenhuis om de hoek in de Hendrik Zwaardecroonstraat. Het is een wijk waar het verleden zeer tastbaar aanwezig is, niet in het minst vanwege de permanent zichtbare gevolgen van het bombardement op 3 maart 1945. Verkeerd geïnstrueerde geallieerden verwoestten toen het grootste gedeelte van de bebouwing aan de centrumzijde van de Laan van Nieuw Oost-Indië. Mijn vader, ten tijde van de bommenregen misdienaar in de Heilige Liduïnakerk aan de Schenkkade, wist tussen lijken en puin te vluchten, een gebeurtenis die zijn leven heeft getekend. De familie had geluk, als je daarvan mag spreken, de wind draaide en hun woning in de Stuyvesantstraat bleef gespaard. Na de oorlog hing mijn vader met zijn vrienden rond bij de snackcar op het Stuyvesantplein. In het plantsoen waar inmiddels al jaren de geweldige vishandel Buutveld is gehuisvest, dependance van de hofleverancier op het Buitenhof. Onder de lage bomen is het hier goed toeven, zeker nu er een nieuwe SPAR-supermarkt met veel klantvriendelijkheid is gekomen. Het boodschappenmonopolie lag lange tijd bij de bekende blauwe grootgrutter, die in de Theresiastraat, de winkelstraat van de buurt, maar liefst drie zaken opende. Inmiddels zijn dat er twee, waarvan één een ‘to go’-variant is. De derde winkel bleek een ‘to go’ in de meest drastische variant. Dit stukje Bezuidenhout is een typische woonwijk, met de herkenbare Haagse bouw in het Berlage-idioom van hoeken en vlakken. Ook de volgeparkeerde straatjes, vaak niet veel meer dan een auto breed, hebben ongedachte knikken, maar voeren bijna altijd naar één van de grote radialen die het Stuyvesantplein doen stralen. Een plein met een dierenwinkel, een apotheek en een fietsenmaker. En dan die SPAR. ‘De buurt bloeit op’, aldus cabaretier Sjaak Bral, al jarenlang een zeer tevreden buurtbewoner. Nico’s snackbar in de Stuyvesantstraat, met de spraakmakende stamgast ome Ed, figureert in zijn verhalen als een legendarische verzamelplek van Haagse wijsheden. En de patat is inderdaad fameus, zoals uw verslaggever tijdens een werkbezoek kon vaststellen. TV West zond over dit familiebedrijf ooit de smakelijke documentaire ‘De aardappeleters’ uit. Buurtkroegdichtheid Volgens Sjaak heeft Bezuidenhout ook de hoogste buurtkroegdichtheid ter wereld. Op vele straathoeken bevindt zich een huiskamerachtige tapgelegenheid, waar iedere avond een overzichtelijk aantal stamgasten de wereld met elkaar doorneemt. Het kleeft blijkbaar aan deze wijk, want ook in de jonge jaren van mijn vader was er veel straatleven. Elk bezoek aan mijn grootouders leverde talloze (sterke) verhalen op, die, ook al kenden we ze al, door het smakelijke vertellen altijd de moeite waard waren. Hangen en ouwehoeren, dat waren de vormen van vermaak in die doodarme naoorlogse tijd. Zo stonden mijn vader en zijn dekselse vrienden zwijgend naar de lucht te kijken, waarna er zich vanzelf een kudde nieuwsgierigen vormde, tot hilariteit van de initiators. Nu verzamelen veel buurtbewoners zich bij de nieuwe jeu de boules-baan nabij het stadsdeelkantoor in de Loudonstraat. Ruim drie jaar geleden geopend, een doorslaand succes. Maar Bezuidenhout, de naam verklapt het al, biedt meer mogelijkheden om je te vertreden. Zoals in de uitgebreide grazige weiden en bosschages rondom het Paleis Huis ten Bosch, want welke wijk heeft het (Haagse) Bos voor de deur liggen? En laten we niet vergeten dat na een verbouwinkje de verse koning binnenkort ook definitief Bezuidenhouter zal zijn.

waarvan ik de zuilachtige toren altijd heb opgevat als een waarschuwende vinger tegen het onheil dat ooit uit de lucht kwam vallen. Verder op op de Laan van Nieuw-Oost-Indië, één van de weinige lanen in ons land die het tot NS-station hebben geschopt, zijn vertrouwde adressen als banketbakkerij Boheemen, Bar Club 188 en restaurant Het Spinnewiel op hun post gebleven. Die Laan heet niet voor niets zo, dat wordt duidelijk wanneer je je afvraagt wat de heren Zwaardecroon, De Sille, Pahud, Alting en Van der Parra ooit hebben uitgespookt om hier met een straat te worden beloond. Het waren figuren uit de koloniale tijden van VOC en WIC, maar voor mij als veelvuldig buurtbezoeker waren en zijn het klanken geworden die verwezen naar gebieden vol verhalen en personages. Zo werd de neef van mijn vader, die ook Piet heette, ter onderscheiding Piet Parra genoemd, naar de straat waar hij woonde. Dat zal niet anders zijn voor de huidige bewoners van de wijk. Was Stuyvesant de man die New York verloor, de naamgever van dat sigarettenmerk of gewoon de klank die hoort bij dat prachtige plein?

Allure Aan de rand van de aanpalende Bezuidenhoutse weg bevinden zich monumentale panden en fraaie straatjes, waarin de bijbehorende allure voelbaar is. Het winkelparadijs van de Theresiastraat vormt een vloeiende overgang. Hoe dichter deze straat bij het centrum komt, hoe meer flanerende en lunchpauzerende kantoormensen zichtbaar worden. Vaak dienaren des overheids, maar ook commerciële hipsters uit de kolossen nabij de Utrechtsebaan. In lunchroom Bij Mauce ben je altijd blij als je een tafeltje kunt bemachtigen. Dit gedeelte van het Bezuidenhout is grotendeels naoorlogs, hier en daar flink de lucht in geschoten en heeft een andere dynamiek dan het buurtje van mijn grootouders nabij het Stuyvesantplein. Markant punt op de grens van oud en nieuw is de Christus Triomfaterkerk nabij de Juliana van Stolberglaan,

Gemakken Wie in Bezuidenhout woont is van vele gemakken voorzien. Het centrum is nabij, trein en tram doorkruisen de wijk en je zit toch ook aan de rand van de stad. Dat iets te snel Voorburg begint, moet je voor lief nemen en daarbij helpt de spoordijk. Het is een echte Haagse wijk, ‘zand’ en ‘veen’ ineen, kosmopolitisch en dorps. Modern en vol verleden. En waar de Haagse humor in de lucht hangt, niet voor niets is Sjaak Bral hier ooit neergestreken. Al dacht hij nog even dat de IJsclubweg nabij schaatscentrum De Uithof lag. Paul Pleijsier en ik namen onze liedjes-cd ‘Ja’ ooit op in de huiskamerstudio van vrienden die in zo’n karakteristiek Bezuidenhouts straatje wonen. ‘Ik ben helemaal op mijn plek’, zei onze gastheer met een breed grijnzende verwijzing naar zijn diabetes, ‘hier in de Johan Maetsuyckerstraat!’

Theresiastraat. > Foto: DHC advertentie

Zuivere wijnen aangenaam in prijs

Voor een goed wijnadvies: wijn van steve Theresiastraat 268, 2593 AW Den Haag www.wijnvansteve.nl, Tel. 06 - 55 198 897

9

familie<


Kunstverzameling bij Christie's onder de hamer

De erfenis van oom Piet Mijn oom Piet Hofland (1918-2011) kwam uit een gezin met veertien kinderen: tien broers en vier zussen. Zijn vader, mijn opa Hofland, was een gewiekste zakenman en al zijn zoons zijn goed terechtgekomen. Twee werden dominee, één arts, één neerlandicus en één kunsthandelaar, de rest volgde het zakelijke spoor van hun vader. Zo ook mijn oom Piet. Aanstaande dinsdag veilt Christie’s zijn kunstcollectie.

H

Door Margreet Hofland

et huis van de familie Hofland stond aan de Dijkweg in Naaldwijk. Het gezin was gereformeerd, maar niet heel streng. Ik herinner me nog de wekelijkse bijeenkomsten met alle kinderen en kleinkinderen op de zondagochtend na de kerkdienst. Het huis was dan overvol. De mannen dronken na de koffie een glas jenever, de vrouwen gingen aan de advocaat met slagroom of boerenjongens op sap. Als het heel gezellig werd, speelde iemand op het kleine orgel dat in een hoek van de kamer stond en werden er psalmen en gezangen gezongen. De discussies waren fel, dat vonden de broers belangrijk, maar nooit kwam er echt ruzie van. Af en toe werden er gedichten voorgedragen, uit het hoofd natuurlijk. Mijn vader sliep daarna thuis zijn roes uit tot groot verdriet van mijn moeder, die op zondagmiddag liever ritjes wilde maken met de auto. Piet werd kruidenier. Hij was de eerste in het Westland die het fenomeen ‘zelfbediening’ uit Amerika overnam en introduceerde. Er werd door iedereen over gesproken. Je kon zomaar met een mandje rondlopen en zelf de boodschappen van de planken nemen. De eerste zelfbedieningswinkel heette PéHa, naar Piet Hofland. De burgemeester deed er op woensdag 27 augustus 1952 als eerste een boodschap, de winkel was daarmee geopend. ‘Een stukje Amerika in Naaldwijk’, zo schreven de kranten de volgende dag. In 1957 kwam er een winkel bij aan het Goudenregenplein in Den Haag. Het bedrijf groeide verder en ging Profimarkt heten. Nog later werd het onderdeel van C1000. Devies Piet werkte altijd hard, maar in 1976 liet hij zijn bedrijf over aan de volgende generatie en begon hij samen met zijn vrouw Jannie kunst te verzamelen. Op één van de vele wijnreizen die hij ondernam, ontmoette hij enkele kunsthandelaren. Zijn eerste aankoop was een werk van Lizzy Ansing, ‘Een Amsterdamse joffer’. Een schilderij dat niet kon tippen aan zijn latere aankopen, maar daarmee was wel de liefde voor de kunst geboren. Piet en Jannie verhuisden naar een statige villa aan de Kerkeboslaan in Wassenaar. Het werd een huis vol schilderijen, door beiden gekoesterd. Regelmatig werden deze van plek gewisseld om weer een ander uitzicht te hebben of omdat werk in bruikleen was gegeven. Piet vond het heerlijk om belangstellenden rond te leiden, zo ook ondergetekende: zijn jonge nichtje dat aan de kunstacademie studeerde. Hij trakteerde daarna op een lunch bij De Kieviet, met daarbij de duurste wijn die op de kaart stond. Eén van zijn favoriete uitspraken was: ‘Het leven is te kort om slechte wijn te drinken’. Ik herinner mij oom Piet als een gezellige en sociale man. Hij was zakelijk, maar één van zijn levenswijsheden was dat je nooit het on-

‘Vrouw in Japansche kimono’, door G.H. Breitner. >Foto: Christie’s Images Ltd. 2014

Piet Hofland en zijn vrouw Jannie. >Foto: Privécollectie

derste uit de kan moest halen. ‘Je moet met elkaar door één deur kunnen blijven gaan’, was zijn devies. Piet was een echte verzamelaar. Als hij eenmaal ergens aan begon dan kon hij er niet meer mee ophouden. Het huis in Wassenaar puilde op een gegeven moment uit van de kunstboeken die over de meest uiteenlopende onderwerpen gingen. Zijn kunstverzameling werd de dierbaarste verzameling van allemaal, maar er kwam vrij plotse-

ling een einde aan. Toen Jannie in 1992 ziek werd, gaf hij haar alle aandacht die ze nodig had. Dagelijks reed hij haar rond in haar rolstoel. De zorg waarmee hij haar omringde, is mij altijd bijgebleven. Na haar overlijden in 2000 zijn er geen aankopen meer gedaan. Jongkind Ik ben in de gelegenheid om de collectie-Hofland nog een laatste maal te bekijken vóór de veiling bij Christie’s op 7

oktober. Alle schilderijen die er hangen zijn van hoge kwaliteit. De werken horen onmiskenbaar bij elkaar, al is het alleen maar omdat ze door dezelfde persoon samengebracht zijn. Het is jammer dat ze nu afzonderlijk verkocht moeten worden, er zou eigenlijk een museum omheen gebouwd moeten worden. De meeste schilderijen zijn uit de periode van 1870 tot 1920, waaronder veel van de Haagse School: Weissenbruch, Israëls en Matthijs en Jacob Maris. Eén van de favoriete kunstenaars van Piet en Jannie was Jongkind van wie maar liefst negen werken in de collectie zijn opgenomen. Maar zonder twijfel is één van de topstukken het werk ‘Vrouw in Japansche kimono’ van Breitner. Het hoort bij de serie ‘Japanse meisjes in kimono’. Breitner maakte dit schilderij toen hij herstelde van een oogziekte. In zijn Amsterdamse atelier liet hij het model Geesje Kwak rondlopen in de rode, witte en blauwe kimono’s die hij verzameld had. Veel exemplaren uit de serie bevinden zich al in verschillende musea, dit is misschien wel de laatste kans om een ‘Kimonomeisje’ te bemachtigen.

De verzameling bevat ook drie werken van Mondriaan uit zijn beginperiode. In het avondlandschap ‘Langs het Gein’ is al te zien hoe hij zijn bomen versimpelde en details wegliet. Een ander prachtig schilderij is een vroeg werk van Kees van Dongen, ‘Le peignoir rose’, een vrouw die op een divan gedrapeerd is. Ze doet denken aan de kimonomeisjes. Het is de Nederlandse actrice Marie Kalff die na de oorlog naar Parijs vertrok om naam te maken in de theaterwereld. Van Dongen gebruikte haar vaak als model. Hij heeft haar hier, in tegenstelling tot zijn latere werk, in tere, bleke kleuren geschilderd. Het is een mooie gedachte dat een kruidenier uit het Westland in staat is geweest om zoveel unieke stukken bij elkaar te vinden. De kijkdagen die voorafgaande aan de veiling gehouden worden, vormen de laatste mogelijkheid om de collectie-Hofland nog één keer in z’n geheel te zien. Veiling van de Hofland-collectie: 7 oktober 19.00 uur bij Christie’s, Cornelis Schuytstraat 57 Amsterdam Kijkdagen: 3 - 6 oktober van 10 - 17.00 uur, 7 oktober van 10 - 13.00 uur

10>interview Vilan


Mathys van Abbe, Computernerd

‘Allergisch voor pessimisme’

Op voorraad

Van alle medicijnen die mijn kleine rode kater Tim nodig heeft, is het supplement voor de artrose het laatste geweest. Dankzij die twee extra pilletjes per dag springt hij weer op de bank als een jong hertje. Ik had nog één strip, net genoeg voor een week, toen de webwinkel me mailde dat ze voorlopig niet leverbaar waren. Dat was schrikken. Want een week is zo voorbij. Een uur later had ik alle webwinkels met poezenpillen bestudeerd. Overal uitverkocht. In mij ontstond een kille vechtlust, vooral als ik naar Tim keek die vol vertrouwen lag te slapen in zijn overdekte doos. Wat te doen, waar te winkelen, moest ik op zoek naar een alternatief? Maar Tim is kwetsbaar. Aanstaande zondag hoopt hij zeventien jaar en vijf maanden te worden, en dat is geen leeftijd meer waarop je met pillen experimenteert. Ik mailde de fabrikant van de poezenpillen en vroeg om twee dozen, en ik deed de beste foto van Tim erbij. Binnen vijf minuten was er nóg geen antwoord gekomen. Opeens vermoedde ik dat deze poezenpillen misschien in het buitenland te koop waren. Twee uur later wist ik dat Engeland het snelste zou zijn met de verzending, en voor de zekerheid bestelde ik vier pakken, dan hadden we voor acht maanden voorraad. Tenminste, als het op tijd arriveerde, het kon ook zeven dagen duren of tien. Dus belde ik de fabrikant op. ‘Bent u dierenarts?’, vroeg deze aan mij. ‘Zo goed als’, wilde ik zeggen, maar deed het niet. De pillen zouden met spoed opgestuurd worden. Nog geen week later arriveerden alle bestellingen, zelfs die van de webwinkel. Toen ik de laatste twee pillen uit de strip drukte, besefte ik dat Tim genoeg had voor een jaar en twee maanden. Een lange tijd. En meteen besloot ik, dat deze voorraad een teken moest zijn dat hij minstens zo lang zou leven. Want al is Tim niet bezig met het hiernamaals, ik ben dat wel. Er ligt een draaiboek klaar voor dat ene moment waarin ik niet meer zal kunnen nadenken en toch voor hem moet zorgen. Intussen leert Tim mij om per dag te leven. Samen opstaan, ontbijten, daarna met de muis spelen en om het af te ronden, langdurig aaien met vele lovende woorden over zijn atletisch vermogen. In de wereld van Tim is alles in orde, en als het aan mij ligt, blijft dat zo. Vilan van de Loo

Van connecting the dots heeft de als computernerd te boek staande Mathys van Abbe (40) een van de doelen in zijn leven gemaakt. Naast inspireren, ontdekken en avonturen beleven. In de Haagse duinen en parken legde hij de basis voor zijn computer- en netwerkbedrijven. Hij deed er met letterlijk vallen en opstaan zijn eerste bèta-ervaringen op: blauwe plekken getuigden van zijn proefondervindelijke kennismaking met de zwaartekracht.

Door Vera de Jonckheere Op een terras aan de hoofdstedelijke Prinsengracht lijkt hij geheel in zijn natuurlijke habitat te verkeren, maar hij begint pas echt te stralen als het over zijn geboortestad Den Haag gaat. “Ik heb er tot mijn twintigste gewoond, eerst in Loosduinen, en toen ik tien was verhuisde ons gezin van vijf – oudere zus, jongere broer, vader en moeder ‒ naar de Badhuisweg. Een heerlijke plek; ik banjerde door de duinen, struinde door Klein Zwitserland en bouwde er boomhutten”. Voor het laatste jaar van de basisschool verkaste hij van de Nutsschool aan de Laan van Poot naar Wolters aan de Utenbroekestraat, om vervolgens het vanuit die basis niet ongebruikelijke traject VCL, Leiden Universiteit te volgen. Het was niet meer dan logisch dat hij, gezegend met een zeer analytisch brein, zich in 1994 na het behalen van zijn VCL-diploma op een bètastudie wierp. Maar na één jaar sterrenkunde en informatica in Leiden kreeg hij door dat studiemateriaal en lessen tamelijk droog waren en de docenten weinig inspirerend. Van Abbe vond het leuker om te ondernemen. “In die alphastad met zijn hordes studenten rechten en psychologie werd vaak een beroep gedaan op mijn wiskunde- en computerkennis. Ik fixte programma’s, begon computerlessen te geven en ontwikkelde daarnaast een afterdinner-ophaalservice”. Voor zijn succesvolle prelude op ScooterBob verbond Van Abbe twee ogenschijnlijk los van elkaar staande feiten. Studenten die vanwege hun studie

nuchter moesten blijven, een auto voor de deur hadden én tijd over, bleken het ei van Columbus voor restaurantgasten die graag nog een fles wijn open trokken zonder het risico hun rijbewijs kwijt te raken. Zo ontving menig student uit Van Abbes netwerk een telefoontje met een ophaalverzoek uit Allemansgeest of andere buiten het centrum gelegen etablissementen. Van Abbe noemt het een ‘soort van oplossinkje’ dat op observatie stoelde, maar niet op de wens om een transportbedrijf te beginnen. “Als aandachtige kijker stuit je op zaken die beter en inventiever kunnen. Er zijn mensen die daarover blijven zeuren en anderen dóen er iets aan: daar zit hem de kneep. De essentie van ondernemen is om je heen kijken, behoeftes ontdekken of problemen signaleren, daaromheen dingen bedenken en verbindingen leggen. De volgende belangrijke stap is de uitvoering”. Na vier jaar in Leiden had zijn ondernemerschap dusdanige vormen

‘In Den Haag, met zijn tweedeling, ontdek je als bijvoorbeeld HVV’er of KZ’er de Schilderswijk niet een, twee, drie’

aangenomen dat hij er zich geen studie meer naast kon permitteren: hij heeft er geen seconde spijt van niet als astronaut door het leven te gaan. Avontuur Het leven dat hij als één groot avontuur beleeft. “Ik probeer, ook samen met mijn gezin, zo veel mogelijk avonturen te beleven en er álles uit te halen”. Zijn bedrijf Mobypicture is ontstaan tegen dezelfde achtergrond. Delen van foto’s, beelden geluidopnamen met vrienden en relaties op Facebook, Twitter, flickr, YouTube en wat zich verder ook maar als social media mag aandienen. Voor onder veel meer Rabo Sport – ‘rabosport.nl: het hipste gedeelte van de bank’‒ faciliteert zijn bedrijf de onlinecontactmomenten tussen de gesponsorde hockeyers, wielrenners en paardensportbeoefenaars en hun volgers. “Met de TagTheLove-technologie van Mobypicture zorgen wij ervoor dat het publiek kan méébeleven, door bijvoorbeeld dicht op de huid van Marianne Vos te zitten. Zij kan haar ‘content’ delen met de vele mensen die in (wieler)sport geïnteresseerd zijn. Wij versterken de verhalen, maar de verhalenverteller blijft de basis. Hij of zij vertelt het eigen verhaal op de geschiktste plek”. Via deze branded community sites begeleiden hij en zijn tienkoppige team vanaf een vrachtschip in de Amstel niet alleen sporters, maar ook muzikanten, beeldend kunstenaars, televisiemensen, cultuurinstellingen, goede doelen, topmerken en evenementen. “Alle creatieve sociale onderwerpen. We zorgen ervoor dat activiteiten van onze klanten veel zichtbaarder worden; voor goe-

>Foto: Piet Gispen

de doelen kan zich dat manifesteren in meer donaties. Voor ‘Serious Request’ werken we al vier jaar, met geweldige resultaten”. Mobypicture scoort elke maand tientallen miljoenen bezoekers; Van Abbe heeft intussen zelf ruim 25.000 foto’s op het platform geüpload. “Ik ben niet op zoek naar het vernieuwen van iets bestaands, ik wil 100 procent nieuw: iets wat ik grappig vind om te proberen”. Zijn talent voor en drang naar ‘nieuw’ – hij behoorde tot de honderd eerste twitteraars in Nederland – leidt er wel eens toe dat hij met een bedrijfsidee simpelweg te vroeg is. Onderwijssysteem In zijn zoontje van bijna zeven herkent hij veel van zichzelf. “Hij raakt op school afgeleid zodra de onderwerpen niet op een spannende, aansprekende manier worden gebracht. Door zijn opmerkingen, door de manier waarop hij verbanden legt en bijvoorbeeld kan rekenen weet ík dat hij slim is, maar bij de juffen op school kan hij zich niet goed concentreren. Het lesmateriaal is niet uitdagend genoeg voor kinderen van die leeftijd. Zij krijgen niet voldoende aangereikt”. Hij wil niet generaliseren maar bespeurt in eigen leefomgeving een constante in de gedragingen van kinderen door de decennia heen. “Jongens willen

11

interview<


‘Met de indeling van ons onderwijssysteem waarin 5,5 al voldoende is, inspireren we kinderen onvoldoende’ ren zonder dat je veel verschillende mensentypes tegenkomt, vindt hij.

stoer en stout zijn, meisjes willen lief en leuk gevonden worden. Mijn dochter van acht vindt structuur en regels heerlijk, let daardoor in de klas beter op, terwijl mijn zoon wil uitvinden hoe elastisch de grenzen van de regels zijn”. Zijn kinderen zullen waarschijnlijk op de middelbare school eveneens aanlopen tegen de verzuildheid van de vakken die Van Abbe als puber verfoeide. Talent ontdekken en op de juiste manier inzetten is een stokpaardje van hem, mede gebaseerd op zijn eigen levensloop. “Niet uitdagend voor leerlingen, al die vakken op hun eilandje: waarom niet een combinatie van natuurkunde, Frans en wiskunde? Met de indeling van ons onderwijssysteem waarin 5,5 al voldoende is, inspireren we kinderen onvoldoende”. Ook bij de keuze van sporten voor hun kinderen zouden ouders naar zijn smaak minder gemakzuchtig moeten zijn. “Hoeveel jongens en meisjes zitten niet op voetbal of hockey omdat papa en mama dat zelf zo leuk vinden waardoor ze niet toekomen aan de sport of beweging die hen echt ligt?” Via een stichting in oprichting beoogt hij ouders aan te sporen om voor hun kinderen niet de weg van conformeren, maar van ontdekken te bewandelen. “Door andere vragen te stellen dan ‘hoe was ’t op schóól?’ kun je veel meer te weten komen

over wat en hoe je kind die dag beleefd heeft”. Inspireren is zijn sleutelwoord, saai mag het niet worden. Dagelijks heeft hij zes, zeven afspraken met de mensen achter ‘interessante merken’ uit bedrijfsleven en cultuur die zijn passie delen. “Ik geniet ervan, ik ontleen geweldig veel energie aan die contacten”. Energie die hem momenteel zeer van pas komt. Zijn zojuist geboren derde kindje slaapt, zoals dat heet, nog niet dóór. Over wat de digitale inkapseling van het leven van de moderne mens betekent voor diens geest, maakt hij zich geen zorgen. Zelfsturende auto’s geven je tijd en ruimte om andere dingen te doen. Mensen worden er veelzijdiger door, kunnen bijvoorbeeld in de toekomst op de achterbank van de eigen auto een cursus Spaans of Chinees volgen. “Het zal lang niet iedereen lui maken. Internet kan een toevoeging aan het dagelijks leven geven, ook op het gebied van gezondheid en welzijn. Ook al houd je natuurlijk mensen die louter domme filmpjes bekijken of gewelddadige computergames spelen”. Zijn eigen kinderen zijn gek op Eden, een variant van het populaire Minecraft, maar vader Van Abbe staat hen niet langer dan een uur per dag achter het scherm toe. “De moeder van mijn eerste

twee kinderen en ik begrenzen dit zeer beslist. Bij mooi weer: hup, naar buiten. In de speeltuin laten we hen echt niet even een spelletje op onze iPhone doen”. Programmeur Ook hier komt een ‘m/v-dingetje’ om de hoek kijken. Voorzichtig formulerend onderstreept hij dat vanzelfsprekend uitzonderingen bestaan. “Vrouwen zijn over het algemeen meer geneigd tot simulatieachtige spelletjes en word games – weer die structuur! – terwijl mannen liever door fantasiewerelden rennen, schieten of bouwen. In de technologiewereld is het jammer genoeg lastig om balans te houden in de samenstelling van teams. Er zijn volop goede vrouwelijke ‘user interface’-designers ‒ met inzicht in technologie en de wijze waarop mensen die willen gebruiken ‒ maar ik ben nog steeds op zoek naar een goede vrouwelijke programmeur”. Hij vermoedt dat vrouwen breder geïnteresseerd en bij voorkeur op méér terreinen actief zijn dan zich te willen beperken tot het hardcore programmeren. “Dan beland je niet gauw in zo’n specifiek vak als codeschrijven”. Via het magische woord schrijven belandt het gesprek bij het ambachtelijke aspect van communiceren in woord en beeld. “Zoals de journa-

list een transcript gebruikt, bedien ik mij van beelden om hetzelfde tot stand te brengen. Ik leg dingen die om mij heen gebeuren vast met foto’s, rubriceer ze onder een headline met korte tekst, waarna het de geheugenkamer, mijn beeldbank ingaat”. Achter één beeld kunnen op die manier hele werelden, verhalen van meer dan duizend woorden schuilgaan. Het woord ‘strand’ opent bij hem zelfs volledige romans. Zijn ouders wonen nog altijd vlak bij strand en duinen en ook zijn beide grootmoeders zijn Den Haag trouw gebleven. Hij komt er graag en vaak. “Veel van mijn vrienden zijn niet uit Den Haag weg te slaan. En zeker nu er weer zo’n kleintje is, denk ik met veel plezier terug aan mijn eigen jeugd te midden van groen en duinen. Het strand is en blijft voor mij de belangrijkste plek”. De rust en weidsheid vindt hij heerlijk, al was het maar om even bij te komen van het altijd vibrerende Amsterdam. “Na verloop van tijd zuigt die kosmopolitische drukte mij toch weer terug. In de mengelmoes van mensen in Nederlands hoofdstad vind je makkelijker uit wie je bent. In Den Haag, met zijn tweedeling, ontdek je als bijvoorbeeld HVV’er of KZ’er de Schilderswijk niet een, twee, drie.” In zijn geboortestad kun je in je eigen kringetje opere-

Valkuilen Als positief ingesteld mens focust Mathys van Abbe zich op kansen; in het verleden verloor hij daardoor de risico’s wel eens uit het oog. “Door schade en schande wijs geworden heb ik me daartegen intussen versterkt met mensen die wel gezegend zijn met een antenne voor valkuilen”. Naast tegenvallers op zakelijk gebied heeft hij ook persoonlijk mindere tijden gekend. Rond zijn scheiding vier jaar geleden zag hij zich genoodzaakt grondig bij zichzelf te rade te gaan. In het ruige landschap van Nevada bezocht hij het Burning Man Festival, een bizar, surrealistisch evenement van een week dat wel de ultieme plek wordt genoemd voor mensen om zichzelf te zijn. Uitermate geschikt voor mensen die het even niet meer weten. Het heeft hem niet zozeer veranderd als wel een simpel inzicht verschaft. “Om gelukkig te zijn en geïnteresseerd, open en leuk voor anderen moet ik dicht bij mezelf blijven. Vanochtend was er iemand van het consultatiebureau op bezoek om de kleine te wegen. Ik moest een lange vragenlijst afwerken met erfelijke aandoeningen en andere bijzonderheden die het welzijn van ons kindje kunnen beïnvloeden. De checklist afvinkend vroeg de medewerker mij naar mijn allergieën. Ik heb er wel twee, antwoordde ik. Niet voor pinda’s en katten, maar voor negativisme en pessimisme”.

}<(l(tp$=adbcb <

Lees al het Haagse nieuws in Den Haag Centraal digitaal Een échte Haagse krant

Vrijdag 26 september 2014 jaargang 8 nummer 385

€ 2,50

iPad

Gracht smacht naar water Een échte Haagse krant

3

}<(l(tp$=adbcb <

vrijdag 26 september 2014 Week 39

Vrijdag 26 september 2014 jaargang 8 nummer 385

€ 2,50

Maarten van Bremen

De man van de Caballero Fabriek

Dé tentoonstelling van het jaar Regina Bogat, Mark Rothko voor No. 7, 1960. Collectie kate Rothko Prizel en Christopher Rothko.

3

Maarten van Bremen

De man van de Caballero Fabriek

14 en UITdekunst 3

Dit is een uitgave van

Macbook Air

Dé tentoonstelling van het jaar

20

14 en UITdekunst 3

Een glazen dak voor Berlage 5

Een glazen dak voor Berlage 5

Regina Bogat, Mark Rothko voor No. 7, 1960. Collectie kate Rothko Prizel en Christopher Rothko.

20

Gracht smacht naar water

vrijdag 26 september 2014 Week 39

Dit is een uitgave van

illustration by kristen n. brown 2011

Bent u nog geen abonnee? Bent u abonnee? advertentie

Neem dan een abonnement 84,50 per jaar Ontvang dan Den Haag Centraal 20 septvoor 2014slechts > 1 MRt€ 2015 > www.geMeenteMuseuM.nl gratisditop uw smartphone, (52 nummers), een halfjaarabonnement 49,50Dick Raaijmakers Componist seizoen Dag in de Branding € Festival voor Nieuwe Muziek centraal Werk van Raaijmakers, Andriessen, 20 sept 2014 > 1 MRt 2015 > www.geMeenteMuseuM.nl Domselaer, Tsoupaki, Martland e.a. tablet (26 nummers) en een kwartaalabonnement €Van za 4 oktober in 27,50 het Gemeentemuseum, Korzoof en pc in combinatie met de Dag in de Branding www.dagindebranding.nl Paard van Troje papieren krant. (13 nummers). Dit abonnement za 4 oktober is inclusief gratis toegang tot de digitale versie van de krant. Ook alleen een digitaal abonnement is mogelijk voor € 65 per jaar (52 nummers). Ga naar www.denhaagcentraal.net en vul uw gegevens in voor uw inlogcode. Ga naar www.denhaagcentraal.net voor uw abonnement. advertentie

Festival voor Nieuwe Muziek www.dagindebranding.nl

Componist Dick Raaijmakers dit seizoen centraal Werk van Raaijmakers, Andriessen, Van Domselaer, Tsoupaki, Martland e.a. in het Gemeentemuseum, Korzo en Paard van Troje

DHC EXPAT | MOBILITEIT | LEVEN | en meer....

Internationale stad betaalt zich uit

De Fred drijft op de expat Door Jasper Gramsma

I

nstellingen als Europol, OPCW en het Internationaal Strafhof leveren de stad veel werk en geld op. Onderzoek van bureau Decisio wijst uit dat het gaat om zo’n 37.500 banen en 5,2 miljard euro per jaar aan bestedingen. Ongeveer de helft is het indirecte gevolg van de aanwezigheid van internationale organisaties, bijvoorbeeld doordat expats hun geld in Den Haag laten rollen. Wat merken de ondernemers in het Statenkwartier – expatwijk bij uitstek – van deze ontw ikkeling? Een rondgang.

Expat.

Hier kan ‘internationaal Den Haag’ zijn hart ophalen, zoveel is duidelijk. En afgaande op een vijftal ondernemers in de chique winkelstraat gebeurt dat ook volop

‘Chinezen en Japanners kopen veel rookkaas’. Foto: DHC

Foto: PR

HAAGS OBJECT | Nee, dit is geen mantelpak. Deze

‘Suit Mug’ van modeontwerper Michael Barnaart van Bergen is wel geënt op één van zijn klassiekers. Jurk ‘Suit’ was namelijk het allereerste tricotontwerp van de Haagse designer. Sindsdien is het trompel’oeil-dessin zijn handelsmerk. Naast de handgemaakte drinkbeker breidt Barnaart van Bergen zijn collectie uit met een notitieboek. In november volgen een tweede beker en een tas, geïnspireerd op de jurk ‘Dripping’ vol verfdruppels. Prijs: € 16,95. Voor meer informatie: www.michaelbarnaartvanbergen.com.

Grote kans dat het eerste wat je hoort of ziet zodra je de Frederik Hendriklaan op loopt de Engelse taal is. Vrouwen van midden dertig, onopvallend doch smaakvol gekleed en geschoeid op dure flatjes, keuvelen wat met elkaar over het weer en hun nieuwste aankopen. Allemaal met een eigen accent: Frans, Duits, Scandinavisch of Brits. In etalages en op horecapuien is tweetalige aanprijzing eerder regel dan uitzondering. Hier kan ‘internationaal Den Haag’ zijn hart ophalen, zoveel is duidelijk. En afgaande op een vijftal ondernemers in de chique winkelstraat gebeurt dat ook volop. Gemiddeld zijn drie op de tien klanten volgens hen van buitenlandse, veelal Europese komaf en werkzaam voor het Joegoslavië tribunaal of een andere internationale organisatie in de buurt. Kaasboer Peter Kalkman is gelukkig met zijn plek op ‘de Fred’. “Expats zijn voor mij van grote meerwaarde”, zegt hij beslist. “Ik schat dat één op de drie klanten uit het buitenland komt, een fors aandeel. Naar omzet gerekend is het percentage nog hoger, want ze besteden meer dan andere Haagse klanten”. Niet alleen het bestedingspatroon is anders, ook in de aankoop van kaassoorten zit een verschil: “Voor hun gasten kopen expats vaak wel acht of negen soorten. Vooral de buitenlandse streekkazen doen het goed, omdat men ermee bekend is. Als kaasboer moet je dus van goeden huize komen. Mijn internationale klanten weten veel en zijn op zoek naar een zuiver en oorspronkelijk product”. Ook de oer-Hollandse kazen van Kalkman vallen in de smaak. “Fransen zijn gek op boerenkaas, Chinezen en Japanners kopen veel rookkaas. Ze beginnen met kleine stukjes of plakken, maar op den duur kopen ze juist hele blokken én een kaasschaaf”, aldus de winkelier. ‘Benefits’ Bij speciaalzaak Thomas Green’s kan men terecht voor typisch Britse producten: bakmixen voor worteltaart, marmelades, thee en ale. Daarnaast verkoopt eigenaar Amanda Verbaan-Dunn levensmiddelen uit India, ZuidAfrika en de rest van het Britse Gemenebest. Ze ziet evenveel Britten binnenkomen als klanten van andere nationaliteiten. Hoewel ook de klandizie van Thomas Green’s voor on-

geveer een derde uit expats bestaat, ziet Verbaan-Dunn hun aandeel sinds het begin van de crisis dalen. “Ik merk dat expats tegenwoordig hun partners en kinderen vaker thuislaten. Veel ‘benefits’, zoals het boodschappenbudget en vergoedingen voor kinderen, zijn afgeschaft. Dat zie ik terug in de aankopen”, legt ze uit. Al met al is de ondernemer blij met haar winkel op de Frederik Hendriklaan: “We zijn niet speciaal voor expats hier naartoe gekomen, maar voor ons is dit wel de beste straat”. Het tweetalige aanplakbiljet waarop boekhandel Paagman klanten informeert geopend te zijn tijdens de verbouwing, duidt op een internationale klantenkring. In de winkel liggen boektitels als ‘The Undutchables’ en ‘How to survive Holland’ tussen Nederlandstalige bestsellers, en de verkrijgbare krantentitels variëren van El País tot Die Welt. Toch kan directeur Fabian Paagman niet becijferen wat de feitelijke meerwaarde is van expats in de stad. “Hooguit kan wellicht worden gesteld dat het erop lijkt dat de economische neergang van de afgelopen jaren ons winkelgebied iets minder lijkt te hebben geraakt dan andere delen van Den Haag”, formuleert hij voorzichtig. “Mogelijk is een en ander enigszins op peil gebleven door de prominente aanwezigheid van expats en internationale organisaties in onze wijk”. Woonwinkel Verhuizen doen expats met de regelmaat van de klok en woonwinkel La Vie Bohème aan de Aert van der Goesstraat vaart daar wel bij. “Ongeveer dertig procent van onze klanten is expat”, zegt Cindy van der Steen van La Vie Bohème. “Wij leveren onder andere gordijnen, vloerkleden en verf. Maar onze accessoires zijn het meest in trek. Dat komt doordat veel huizen gestoffeerd of gemeubileerd worden verhuurd”. In tegenstelling tot kaasboer Kalkman verkoopt La Vie Bohème aan expats juist voor kleinere bedragen: “Het zijn geen big spenders, men houdt rekening met een verblijf van twee, drie jaar en leukt het interieur op met kleine decoraties die bij vertrek meegenomen kunnen worden”, aldus Van der Steen, die nauwelijks verschil ontwaart in het profiel van haar Nederlandse en internationale klanten. “Dat heeft te maken met onze specifieke stijl en expertise op het gebied van kelimtapijten”. Het aantal internationale organisaties in de regio groeide tussen 2005 en eind 2012 van 72 naar maar liefst 240, ook kwamen er 20 nieuwe ambassades bij, waardoor er nu 115 in de stad gevestigd zijn. Voor BW Housing – een makelaarskantoor in het Statenkwartier gespecialiseerd in aankoop en huur van expatwoningen – betekent dit topdrukte. Eigenaar Bernadette Willems: “Ik zie zeker groei in de afgelopen jaren. Tijdens de crisis was het even iets minder, waardoor het aantal medewerkers moest inkrimpen, maar inmiddels ben ik drukker dan ooit”. Willems’ cliënten komen overal vandaan. “Uit Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland, maar ook van buiten Europa zoals India en Amerika”, somt ze op. De trend van expats die zonder gezin naar Den Haag komen, herkent de makelaar niet. “Het ligt er natuurlijk aan voor welk bedrijf ze werken en in welke functie, maar over het algemeen komt het hele gezin mee. Dat zie je ook aan alle internationale scholen hier in de buurt”. Vrijdag 3 oktober 2014 Den Haag Centraal

13

Column: juridisch

Sabbatical Een van de meest begeerde secundaire arbeidsvoorwaarden die een werkgever zijn medewerkers kan bieden, is het mogen nemen van langdurig onbetaald verlof. Dat wordt populair een ‘sabbatical’ genoemd. Dankzij de ooit met veel bombarie geïntroduceerde ‘levensloopregeling’, zal binnenkort een bevoorrechte groep afgepeigerde loonslaven een dergelijke moeder der vakanties kunnen beginnen. De droom een tijdje los te zijn van de drukte van alledag oefent op veel mensen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit. Eerlijk gezegd begrijp ik dat niet helemaal. Als je echte leven je kennelijk niet meer helemaal bevalt, waarom ga je dan niet wat anders doen? Waarom zou je vasthouden aan wat je kent, maar waarvan je juist graag weg wilt? Een sabbatical verdient die naam namelijk pas als de betrokkene terug mag komen op zijn oude werkplek. Het is die garantie op een veilige haven die mensen het gevoel geeft aan het ‘buiten spelen’ te zijn. Escapisme, zo concludeert de amateurtherapeut. Maar verwachtingen en realiteit sluiten vaker niet bij elkaar aan dan wel. De sabbaticalgerechtigde blijft soms veel te lang hangen op die leuke schapenboerderij in Zambia, waar hij enkele maanden vrijwilligerswerk zou gaan doen. En, heel plausibel: de werkgever beziet zijn sterk verwilderde verkoopleider die plotsklaps weer op de stoep staat, en vraagt zich af: wat moet ik hier nog mee? Zij die een fijne sabbatical hebben weten los te peuteren bij de baas blijken bovendien gewoon ander werk te gaan doen. En zelfs onder barre omstandigheden. Een voormalige collega van mijn neef sloot zich een jaar op in een boeddhistisch klooster in Laos. Hij werkte zich daar onbezoldigd zestien uur per dag de tandjes. En dat slechts tegen de beloning van een op gezette tijden voorgeschoteld kommetje rijst. Hij kwam naar eigen zeggen ‘gelouterd’ terug, en ging zogenaamd uitgerust op kantoor zitten in Zoetermeer. In ieder geval een verhaal waarmee je je vrienden kunt amuseren. Natuurlijk is het spannend te ontdekken of het leven er anders kan uitzien, en los te zijn van de routine. Iedere levenscoach zal echter adviseren juist dat dagelijkse leven te veranderen en niet alles overhoop te gooien. Een intikkertje. Het nuttige kan desondanks wel degelijk met het aangename worden verenigd. Zo is het mogelijk voor juristen te worden uitgezonden naar landen waarbij het rechtsstelsel is ingestort en een jonge generatie hulp nodig heeft bij de wederopbouw. Chirurgen doen dit al langer, zij opereren dan enige weken per jaar gratis in een ziekenhuis, en dragen zo medische kennis over. Als dat nu eens wettelijk recht zou worden! Het mes snijdt dan aan drie kanten. De werkgever krijgt een frisse en getrainde werknemer terug. De werknemer heeft zijn broodnodige oppepper gehad en minder fortuinlijke beroepsgenoten in heropbouwgebieden hebben er profijt van gehad. Het woord ‘sabbatical’ past er dan alleen niet meer goed bij. Een betere term zou zijn: ‘ontwikkelingsverlof’. Dat past naadloos in het kabinetsbeleid van de participatiemaatschappij (herinnert u zich dat woord uit 2013 nog?). Ik vertrouw er nu maar op dat Den Haag Centraal op het Binnenhof iedere week gespeld wordt. Michael van Basten Batenburg Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation www.delissenmartens.nl

14

Den Haag Centraal Vrijdag 3 oktober 2014

De splinternieuwe showroom in de jaren vijftig. Foto's: Collectie Haags Gemeentearchief

Mobiliteit.

Afscheid van AutoDoor Jasper Gramsma

De markantste autoshowroom van Den Haag maakt binnenkort plaats voor de Rotterdamsebaan. Met de sloop van AutoPalace aan de Binckhorstlaan komt een einde aan honderd jaar automobielgeschiedenis. Dit weekeinde is er een bescheiden, maar waardig afscheid.

W

at eens het toonbeeld was van de nieuwe tijd staat er nu verlaten bij. Auto-Palace sloot vorig jaar voorgoed de deuren nadat Hyundai-dealer Vathauer het bedrijf verkocht en het pand verliet. Sindsdien wachten de showroom en werkplaatsen geduldig op de sloophamer. Het uit 1952 daterende gebouw met veel authentieke details gaat tegen de vlakte voor de aanleg van de Rotterdamsebaan. “Auto-Palace is geen monument, maar is wel van monumentale betekenis”,

zegt Koos Havelaar, voorzitter van de Stichting Haags Industrieel Erfgoed (SHIE). Hij is medeorganisator van ‘De Binckhorst in Vervoering’, een programma van exposities en activiteiten rond het thema mobiliteit op 4 oktober. Om afscheid te nemen van het gebouw houdt Auto-Palace open dag. Er is een tentoonstelling ingericht over honderd jaar AutoBinck – zoals het bedrijf tegenwoordig heet – en voor de deur staan klassieke auto’s uit de hoogtijdagen van Auto-Palace: de jaren vijftig en zestig. Daarbij is ook een in Den Haag geassembleerde vrachtwagen van melkfabriek Van Grieken. “Tijdens de open dag geven we ook rondleidingen door het gebouw. In de werkplaatsen is weinig over van de geschiedenis, alleen de smeerkuilen inclusief originele betegeling zijn nog aanwezig. De oude kantoren en trappenhuizen zijn het meest authentiek, met veel glas waardoor het licht van boven doordringt tot de begane grond”, legt Havelaar uit.

‘

Nederland. Ook zijn de rolhoes en de veiligheidsgordel Haagse uitvindingen. Met name op de Binckhorst is die rijke historie nog steeds zichtbaar: “Rijtuigbouwers legden zich in de loop van de tijd toe op carrosserieën voor auto’s. Motorblok en chassis kwamen uit het buitenland en werden ter plekke van een carrosserie voorzien. De firma Pennock is de bekendste, maar tractoren en Volvo-vrachtwagens werden ook hier geassembleerd”.

Men verklaarde directeur Lauret voor gek dat-ie naar de Binckhorst ging, maar hij zette wel de trend’

Den Haag kent een paar belangrijke automobielprimeurs. Zo was de Haagse hoffotograaf Zimmermans één van de eerste automobilisten en verrees in de Torenstraat de eerste parkeergarage van

Trabant Auto-Palace verhuist begin jaren vijftig als pionier uit het centrum naar de Binckhorst en bouwt daar de eerste grote autoshowroom van Den Haag voor Oost-Duitse automerken als Trabant en Wartburg. Havelaar: “De moderne showroom was de nieuwe manier van auto’s verkopen. Men verklaarde directeur Lauret voor gek dat-ie naar de Binckhorst ging, maar hij zette wel de trend. In de jaren zeventig en tachtig is het echt een autostrada geworden. Toen verviervoudigde ook de oppervlakte van Auto-Palace”. Eind jaren zestig maakt het autobedrijf de grootste slag met de import van

Leven.

Stadsgroen.

Marlot: verjaagd uit het paradijs Door P. van der Eijk

D

-Palace het Japanse merk Mazda. De verkoop stijgt naar tienduizenden auto’s per jaar. “Mobiliteit neemt in die tijd enorm toe, waardoor luxe auto’s plaatsmaken voor kleinere en goedkopere gebruiksauto’s”, stelt Havelaar. Op de vraag wat de stad verliest met het afbreken van Auto-Palace antwoordt de SHIE-voorzitter: “Een spraakmakend voorbeeld van een autoshowroom uit de jaren vijftig en een herkenbaar element in het straatbeeld waaraan veel mensen herinneringen hebben. Van alle autobedrijven op de Binckhorst was Auto-Palace het enige dat onder toezicht van welstand is gebouwd. Kennelijk vond men dat deze belangrijke kruising tussen de Binckhorstlaan en de Zonweg uitstraling nodig had”. Om het gebouw te documenteren maakte SHIE de afspraak met de projectorganisatie van de Rotterdamsebaan om alles te inventariseren en te fotograferen. “Alle details leggen we vast”, aldus Havelaar.

eze week heb ik een belangrijk, zwaar besluit moeten nemen: ik ga voortaan niet meer tennissen. Het rennen, het reageren, het slaan, het lukt niet meer, het voldoet niet aan mijn standaard. Vanwege mijn leeftijd moet ik afscheid nemen. Dit zou nog tot daaraan toe zijn, het vermelden niet waard, als ik maar niet op het tennispark Marlot zou spelen. Marlot is een van de mooiste plekken, niet alleen van Den Haag en ommelanden, inclusief het Westland en de Bollenstreek, nee, Marlot is een van de mooiste plekken op deze aarde. Het is een soort landgoed eigenlijk, een heerlijkheid, ruim opgezet, hoog geboomte rondom, in de juiste configuratie, groene heggen, bloemrijke perken, dit alles als omzoming van de gravelbanen, steenrood, witte lijnen, stoelen in het gelid. Het geheel wordt omsloten door naar het lijkt eeuwenoude, roodstenen muren, hier en daar begroeid, het cement wegkorrelend, een klimroos hier en daar. Hoog cirkelen soms de ooievaars, de buizerd rust op een kale tak. Dit geheel benádert niet de perfectie: het ís de perfectie. Die muren bevestigen, dat wanneer je hier wordt toegelaten, je eigenlijk tot een sekte behoort. De leden gaan uiteraard, het tennis wil dat, overwegend in witte kleding, het uniform van een kaste ook, een hoge kaste. Zo hoog dat je in je smetteloze uitmonstering onaanraakbaar bent, zij moet immers voor altijd smetteloos blijven. Dus houdt afstand. Hier geldt wat in India onmogelijk is: van hoge kaste zijn en tegelijk onaanraakbaar. Wanneer je met de auto aankomt, liggen er witgewassen steentjes op de voertuigen te wachten, steentjes die bescheiden knerpen wanneer er beschaafd geremd wordt. Daar stappen de leden van de bevoorrechte kaste uit om zich in het heiligdom te begeven. Ze dragen een tas waar iets uitsteekt waarmee straks gespeeld gaat worden: het racket. Spelers die met het spel niet overweg kunnen hebben vaak meer rackets, hoe slechter het spel hoe meer rackets. Misschien ligt het daaraan, zo houden ze zich voor. Voor een enkeling, zoals ik, zijn die tas en dat racket alleen maar camouflage: waar het om gaat is dat ze toegang geven tot dit monument. Niemand die iets vraagt, het is allemaal verbazingwekkend vanzelfsprekend: je hebt aan het begin van het jaar een bedrag betaald en je hebt een hele zomer toegang, want je gaat tennissen. Met die rare stokken voor nordic walking wil je niet gezien worden, maar een strakbespannen, kleurig racket, dat kan wel. Bovenal: die stokken geven wellicht géén toegang tot dit mooiste aller natuurmonumenten, een racket geeft dat wel. Jarenlang heb ik mij hier heen begeven, mijn toegangsbewijs in de tas, de indruk wekkend dat ik sportief was en ging tennissen. Niemand heb ik ooit bekend dat het mij alleen om Marlot ging, het park, het geboomte, de muren, de begroeiing, de entourage. Het tennissen was schijn, dat rennen achter een bal aan moest ik er voor over hebben. De eigenaar van deze wonderlijke plek is een zeer oude heer, die heel vroeger hoog gespeeld heeft: Wimbledon, Roland Garros. Na een halve eeuw denkt hij nog altijd dat hij een tennispark beheert. Hij weet nog steeds niet dat hij de rentmeester is van een paradijs. Uit dat paradijs word ik nu verjaagd: door de leeftijd. Onvermijdelijk, maar wel wreed.

Gouache van Tennispark Marlot. Illustratie: Ellen van der Eijk - Van Gaalen

Winterkuisen

Nu de jaarlijkse prijzen zijn uitgereikt, waaronder die van de mooiste voortuin, de meest vogel- en vlindervriendelijke tuin, de fleurigste straat van Den Haag en het groenste dakterras (aan de Laan van Roos en Doorn, volgens de jury met name door de verrukkelijk geurende kamperfoelie een genot voor mens en dier!) krijgen we de doorsnee ‘ollander’ de tuin niet meer in. Wij verkeren qua wintertuinieren nog steeds in het tijdsgewricht van het ‘winterklaar’ maken. Zodra de propere plastic hoes over de teakhouten tuinset is gevouwen, is het ons genoeg. Na het winterkuisen geven we de brui aan de tuin. We hebben gedweild tot er geen blaadje meer dwarrelde, gezwabberd tot er geen twijgje meer overeind stond. Uitgebloeide bloemstengels en rijpe zaaddozen liggen in de groene container, struikjes zijn bruusk afgesneden tot zo’n tien centimeter boven de grond. Maar eigenlijk hadden we veel liever nog de hele tuin om willen spitten tot er alleen maar ‘zwarte grond’ te zien zou zijn. Biologisch gezien is dat allemaal tamelijk maf. Immers, als je de natuur de vrije loop laat dan dienen die uitgebloeide bloemen en rottende bladeren juist als voeding voor wat er komend voorjaar allemaal weer

kan groeien en bloeien. Een excellent proces dus. Maar daar doen wij in Holland niet aan. Nee, dan de buren in de onderste helft van Europa, vanaf ten zuiden van Stramproy, zeg maar. Misschien komt het door het joie de vivre in hun DNA, het ‘morgen is er nog een dag’. Wanneer onze zuiderburen de wintertuin induiken gaan ze niet aan het hakselen en bladblazen of andersoortig knetteren, nee, ze zijn daar voor hun plezier. Natuurlijk halen ze ook de uitgebloeide dahliabollen naar binnen, maar verder doen ze lekker niks. Ze zitten op hun fijne veranda en kijken hoe de spreeuwen de laatste druifjes opsnoepen. Hoe de wind met de bladeren speelt. Hoe de verdroogde bloemschermen staan te wiegen. Hoe de laatste hommel op het allerlaatste bloemetje landt. Ondertussen wordt er een extra stammetje op het knus knapperende vuurtje in de royale tuinkachel gelegd. Maar het is niet alleen maar jouisseren, er is ook een plan. Men raapt nog iets en kuilt wat in. Toelichting: men graaft een gat, gooit er wat stro in en legt daar de laatste oogst winterpeen, aardappelen, knolraap, knolselderij, bieten, mierikswortelen, pastinaken en rammenas op. De boel wordt afgedekt met zo’n twintig centimeter aarde. Daar bovenop wordt lupine, gele mosterd of bladrammenas gezaaid, prima groenbemesters die je niet oogst, maar in het voorjaar gewoon onderschoffelt. Fijn een beetje prutsen. Onthaasten. Lanterfanten. Hier in Holland kunnen we dat niet. De tuin is immers al winterklaar. Wij zitten binnen. Lezen tuinboeken. En wachten op het voorjaar. Wendy Hendriksen

Vrijdag 3 oktober 2014 Den Haag Centraal

15

NIEUW

Eten.

THE RIVERDALE KITCHEN

Publique opent aan het Anna Paulownaplein Na ruim 30 jaar komt er dan toch een eind aan het bestaan van Chinees restaurant de Blauwe Lotus aan het Anna Paulownaplein. Het kenmerkende restaurant in de hoek aan het plein maakt na ruim drie decennia plaats voor een stijlvolle nieuwe zaak: Publique. Door Daphne Browne

B

ij Publique kun je terecht voor lunches, borrels en diners binnen een internationaal menu dat de klassieke Franse keuken als basis behoudt. Eén van de eigenaren, Maurits Jonkman, die het restaurantvak leerde bij zaken als Seinpost, Raar en de Wassenaarse Golf Groendael, heeft er zin in. “Publique zal zich in het drukke en internationale Zeeheldenkwartier ontwikkelen als een centraal ontmoetingspunt in een stijlvolle maar toch toegankelijke setting. Zo bieden we een dagelijks wisselend lunchmenu aan voor de zakelijke gast. Denk dan aan bijvoorbeeld goede salades en lichte gerechten; we worden geen broodjeszaak. ’s Avonds kan men bij ons terecht voor een uitgebreid diner waarbij de nadruk zal liggen op kwaliteit en gastheerschap, we werken alleen met topproducten en de beste wijnen en dit alles voor een betaalbare prijs”.

Zoetermeer | Wattstratt 12 -14 | Tel 079 - 33 00 900 Den Haag | Theresiastraat 168 - 178 | Tel 070 - 38 35 010 [email protected] | www.wimvanderham.nl

Jonkman start het bedrijf samen met compagnons Casper en Sjoerd Smits die ooit de drijvende krachten achter Raar waren, een succesvol restaurant aan de haven van Scheveningen. “Bij Raar konden we per avond ruim 150 couverts aan, een enorme uitdaging voor een chef. In Publique bieden we straks plaats aan slechts 65 couverts per avond, daardoor kunnen we ons hier veel beter focussen en iedere gast de

aandacht geven die hij of zij verdient. Het menu zal volledig meebewegen met de seizoenen en wisselt regelmatig. Hiernaast blijven we het hele jaar door werken met vijf hoofdgerechten die niet zullen veranderen, onze vijf favorieten. Dit zullen echt gerechten zijn waar gasten voor omrijden”. Warm Het restaurant zal volledig ingericht worden door interieurontwerper Robert Kolenik die hogen ogen scoorde met zijn stand op de Miljonair Fair en onder meer het volledige interieur van het Fletcher Hotel in Amsterdam ontwierp. Dit hotel werd vervolgens genomineerd voor het beste hoteldesign binnen de VENUEZ hospitality & style awards. “Wij vielen meteen voor de aanpak van Kolenik, Robert zal Publique volledig inrichten in zijn stijl, die hij benoemt als ‘eco chic’, wat zich laat omschrijven als eerlijk, luxe, warm en uniek. Het restaurant zal een chique uitstraling krijgen die toch huiselijk en warm is”, aldus Jonkman. Het was overigens niet makkelijk om het gewilde pand aan het plein te bemachtigen. “Al tientallen restaurateurs waren mij voorgegaan maar de Chinese eigenaar van het pand kwam met niemand tot een goede overeenkomst. Uiteindelijk is het ons, na diverse etentjes en liters Chinese thee, toch gelukt om zijn vertrouwen te winnen en mogen wij het pand nu huren en hier onze zaak starten. Ik heb er zin in”. Publique (open vanaf eind oktober) Anna Paulownaplein 4 www.restaurantpublique.nl

AD PATRES uitvaartondernemingen anno 1888

Een uitvaart in stijl Vanuit een intiem herenhuis in het Statenkwartier verzorgt Ad Patres uitvaarten in stijl. Van wat u serveert tot aan de muzikale wensen, Ad Patres zorgt voor een uitvaart geheel naar uw wens of de wens van de overledene. Uw uitvaartwensen vastleggen Door uw uitvaartwensen vast te leggen maakt u het uw nabestaanden na uw overlijden een stuk gemakkelijker. De uitvaartverzorger weet namelijk wat er geregeld moet worden en uw nabestaanden kunnen zich volledig richten op hun rouwverwerking. Vraag uw gratis wilsbeschikking daarom vandaag nog aan!



 Bel mij voor informatie  Stuur mij een wilsbeschikking

 Stuur mij een informatiepakket  Ik wil een afspraak maken

Naam:

M/V

Adres: Postcode en woonplaats: Telefoon: E-mail: Coupon opsturen naar Ad Patres uitvaartondernemingen, Antwoordnummer 891, 2501 WK Den Haag

Bel voor meer informatie met 070 355 64 27 of kijk op www.adpatres.nl

>Foto: PR

16

Den Haag Centraal Vrijdag 3 oktober 2014

Koken met ...

Niven

Adres Willemstraat 28, Rijswijk Telefoon 070 390 62 65 Geopend Van dinsdag tot en met zondag tot 22.00 uur. Info www.terrasarda.nl

Dit recept, voor vier personen, heeft het formaat van een tussengerecht. Aan u om te bepalen of u dit als voor- of hoofdgerecht op tafel zet. De maat van de gerechten is dezelfde als in mijn restaurant. Ik vind kleine porties zelf lekkerder. Alle recepten komen uit NIVEN 80/20, het nieuwe kookboek van Niven Kunz, www.niven8020.com

E

en goed herfstgerecht en lekker snel. Dat mag ook weleens. We gebruiken in dit recept een zwarte truffel. Koop wat er in het seizoen is en wat je je kunt veroorloven. Ook zonder de truffel is het heerlijk. Als je nog sneller wilt, kun je ook kant-en-klare lasagnevellen gebruiken.

7

Voorgerechten vanaf: € 8,95 Hoofdgerechten vanaf: € 9,95 Nagerechten vanaf: € 4,95 Pin

+ hoofdgerechten + bediening - pasta

Terra Sarda

Ingrediënten: 100 gr oesterzwammen 100 gr anijschampignons 100 gr cantharellen 100 gr trompette de la mort 100 gr bundelzwammen 1 teen knoflook, gesnipperd 1 sjalot, gesnipperd 1 zwarte truffel blaadjes duizendblad 100 ml melk 2 eieren boter 200 gr pastabloem 1 tl zout 1 el olijfolie 100 ml groentebouillon olijfolie zonnebloemolie zout en peper, naar smaak

Nodig:

staafmixer pastamachine bolzeef rasp

Bereiding: Meng de pastabloem met zout. Zeef boven het aanrecht om klontjes eruit te halen. Maak in het midden van de bloem een kuil en doe daar olijfolie en eieren in. Roer deze vanuit het midden door de bloem. Kneed het geheel totdat er een gelijkmatig en soepel deeg is ontstaan. Laat 30 minuten rusten onder een vochtige theedoek. Bestuif het werkvlak met bloem en rol het deeg uit tot een vierkant met een dikte van maximaal 3 millimeter. Snij het deeg in 8 gelijke stukken. Kook circa 2 minuten in gezouten water dat tegen de kook aan zit. Hou warm. Paddenstoelen Borstel de paddenstoelen voorzichtig schoon als dat nodig is. Snij alle harde of droge onderkanten eraf en bewaar deze. Snij de paddenstoelen in vieren en bak krokant in zonnebloemolie. Voeg op het laatst een klontje boter toe en laat uitbruisen. Breng op smaak met zout en peper. Paddenstoelenschuim Verwarm een pan en verhit wat olijfolie. Bak sjalot en knoflook even aan. Voeg hier de afsnijdsels van de paddenstoelen aan toe en blus af met melk en groentebouillon. Kook in tot de helft en passeer door een zeef. Presentatie: Schuim paddenstoelenschuim even op met behulp van de staafmixer. Leg 1 vel pasta in het midden van een bord. Plaats hier wat gebakken paddenstoelen op. Leg het volgende pastavel erop en schep hier het paddenstoelenschuim op. Garneer met wat geraspte truffel en duizendblad. Wijntip: Dit gerecht schreeuwt natuurlijk om Italiaanse wijn. Een sangiovese uit Toscane, zoals de Collebello van Coltibuono, is hier lekker bij.

Eetrubriek

Open ravioli van paddenstoelen

Italiaans

T

erwijl de charmante gastheer op leeftijd wat met mijn moeder flirt, bekijk ik de opmerkelijke vlag die aan de oranje geverfde muur hangt. Het wapen bestaat uit een rood kruis met in elk kwartier een hoofd van een Moor met een wit bandje voor zijn ogen. Op internet lees ik dat het symbool teruggaat tot 1017, toen paus Benedictus VIII een banier met vier Morenhoofden zou hebben gegeven aan Pisa, dat Sardinië hielp verdedigen tegen de aanvallen van de Saracenen. Je moet het even weten, maar vandaar dus die donkere hoofden op de vlag van Sardinië, het eiland waar onze gastheer Roberto Quartu vandaan komt. De hele avond bedient hij in zijn eentje zo’n tien à twaalf tafels. Het is een beetje behelpen, maar alles loopt vrijwel op rolletjes. Na een bruschetta en een gegrild plakje aubergine als amuse krijg ik een vitello tonnato. De saus die in lijntjes over het mooie vlees is gespoten, had wat uitbundiger gemogen. Goed dat er van die grote kappertjes op liggen, die zijn sappiger en vleziger dan hun kleine broertjes. Roberto heeft bij de voorgerechten een mandje met ciabatta neergezet, met daarbij een schaaltje waarin uitstekende olie en aceto balsamico zijn gemengd. Mijn moeder heeft voor het zomermenu gekozen, en begint met un duetto di pasta con nocci e rucola. Er staat bij dat het torteloni zijn, maar die zien we niet op het bord. Wel huisgemaakte ravioli en sardijnse gnocchi, ook wel malloreddus. Alleen met wat harde stukjes. Als je de gnocchi met je vork openmaakt, is deze zelfs droog in plaats van zacht. Dat vinden we jammer, temeer daar de romige notensaus goed is. Daar dopen we nog even het zachte brood in. De witte huiswijn, Vermentino di Sardegna (€ 3,95), smaakt waterig. En de rosé (€ 3,95) is lauw. “Ik ben ’m vergeten in de koeling te doen”, vertelt Roberto als ik hem ernaar vraag. “Wil je er een ijsklontje bij?” Als ik aangeef dat ik dat liever niet heb, pakt hij het glas op, loopt ermee door de ruimte en zet ’m in de koelkast. “Even wachten”, gebaart hij met zijn hand. Ik ben te verbaasd om wat terug te zeggen. De hoofdgerechten maken gelukkig veel goed. Over mijn zeetong met een krokant parmezaanlaagje ligt een witte wijnsaus. Zo eet ik tong zelden, maar de zuur-zoute smaak is verrassend lekker. Ook is de grote vis mooi gebakken. Ondertussen staat mijn koelere rosé op tafel. Veel uitgesprokener dan zijn witte collega. Aangenaam zijn eveneens de drie lamskoteletjes, mals vanbinnen met een licht krokant velletje. Heel subtiel proeven we iets terug van de honing en schapenkaas die op het vlees zijn gesmeerd. Allebei krijgen we een schotel met gebakken aardappels, broccoli, worteltjes, gegrilde courgette- en paprikareepjes. De keuken heeft er flink wat olie en knoflook bij gebruikt. Het nagerecht van mijn moeder, aardbeien met aceto balsamico, is een lachertje. Het is meer slagroom dan aardbei. Mijn cannolo siciliano had spannender gekund. Goed, het buisje is knapperig, er zit ricotta in met twee amarenakersen, maar de smaak blijft vrij vlak. Waarom geen chocoladeschaafsel, een beetje citroen, gekonfijte vruchtjes? De koffie en espresso (in totaal € 4,50) zijn weer perfect. Als we aanstalten maken om af te rekenen, wil Roberto ons nog een drankje aanbieden. Maar we waren net van plan een rondje te lopen door Oud-Rijswijk, zo vaak komen we hier niet. Dus schrijft onze gastheer met de pen de gerechten onder elkaar. De rekening, inclusief een fles Acqua Panna (€ 5,00) en een jus d’orange (€ 3,50), komt uit op € 80,80. Dat valt erg mee. Roberto blijkt voor mijn driegangenmenu ook de menuprijs te hebben gerekend van € 24,95, met wat bijbehorende meerprijzen. “Dat is goedkoper voor jullie”. En dat is het zeker, mijn tong alleen al kost à la carte € 25,95. Annerieke Simeone

Vrijdag 3 oktober 2014 Den Haag Centraal

17

18>SPORT Chris


Talenten krijgen kans op ticket naar rugbywalhalla

Buffelen voor een beurs in topland Zuid-Afrika

Krul in Oranje

Als je vroeger graag voetbalde, maar geen deuk in een pakje Leeuwenzegel schopte, kon je altijd nog keeper worden. Was je tussen de palen lenig en snel en had je geen angst om te duiken, dan steeg met elke wedstrijd je waarde. En was je ook nog stevig en sterk en liet je verbaal merken dat je voor niets en niemand bang was, dan was je als doelverdediger zelfs de belangrijkste pijler van je elftal. Veel Haagse keepers koppelden kwaliteit aan drukdoenerij, aan ontzag inboezemende gebaren, gepraat en geschreeuw. Cary van Rheenen, Dick van der Meer, Jeroen Dankelman, Arie Bakker, Ton Bakhuis, Martin van Vianen, Cees van der Beek en vele anderen: door hun rijkelijk van Haagse bluf voorziene optredens pakten ze veel punten. De grootmeester in deze discipline was Arie den Dulk van ADS. Was je de middenvoor van de tegenpartij, dan voegde Arie je vooraf toe dat, als je van plan was met hem de lucht in te gaan, hij ‘je kop van je romp’ zou slaan. Uit ervaring – als aanvaller bij diverse clubs en als verslaggever voor de Haagsche Courant – kan ik u melden dat Arie regelmatig de daad bij het woord voegde. Menige middenvoor lag zondagavond thuis op de sofa met een zak ijs op z’n hoofd zijn zegeningen te tellen. Naar Arie den Dulk verlang ik in deze tijd hevig terug als ik Jasper Cillessen zie. Oké, hij kan een aardige bal vangen, maar dat kunnen ze bij Ons Eibernest ook. Maar een luchtduel aangaan? Jasper gaat liever een straatje om. Verbaal aanwezig zijn in het doelgebied? Laat me niet lachen. Om over zijn penaltyreputatie maar te zwijgen. Als Ajax of Oranje een strafschop tégen krijgt, is dat gegarandeerd een doelpunt. Jasper ligt al in een hoek voordat de bal getrapt is. Maar hébben we dan geen Arie den Dulk meer? Is er niemand die geweldig keept, uitstraling heeft en kan bluffen? Jazeker, en hij heeft het in Brazilië al bewezen ook: Tim Krul. Loopt over van kwaliteit, is Hagenaar en is pas 26. Laten we hopen dat de bondscoach het licht tijdig ziet. Anders wordt het nooit meer wat met Oranje. En krijgen we het zelfs volgende week tegen Kazachstan moeilijk.

Chris Willemsen

Coach Grant Bashford is onder de indruk van het rugbytalent in Den Haag. > Foto: Bert Tielemans

Een beurs voor Zuid-Afrika. Welke rugbyer wil dat nu niet? Vandaar dat ruim zeventig talenten van de RugbyAcademy Zuid-West vorige week hun uiterste best deden om deze scholarship in de wacht te slepen. Spelen in Zuid-Afrika is namelijk de eerste stap op weg naar een mooie rugbycarrière.

G

Door Klaas-Jan Droppert

rant Bashford kijkt aandachtig toe hoe zo’n zeventig rugbyers uit verschillende leeftijdscategorieën op het veld van HRC hun oefeningen afwerken. De coach, die jarenlang The Sharks, een van de beste teams ter wereld leidde, is in Den Haag om talent voor het Northwood College in Durban op te sporen. Op die school is hij sportleraar en coacht hij het collegeteam. Voor twee Nederlandse rugbytalenten ligt een beurs (scholarship) van twee jaar klaar. Naast een studie krijgen de jongeren in Zuid-Afrika ook een volledige rugbyopleiding. “Wij zoeken jongens in de leeftijd tussen de 16 en 18 jaar. Ze gaan dan voor hun laatste twee schooljaren naar Zuid-Afrika. En daarnaast spelen ze rugby voor Northwood College. In ZuidAfrika is de collegecompetitie enorm belangrijk en van hoog niveau. Hier wordt de basis voor profrugby gelegd”. Vandaar dat talenten een week lang hun beste beentje voor zetten. Vijf dagen trainden ze ‘s ochtends op het Stokroosveld en ‘s middags bij HRC. En dat alles met één doel: de beurs van tienduizend euro en de eerste schreden op het pad van een mooie rugbycarrière zetten. Verbaasd Maar wat moet een school uit het land van de tweevoudig wereldkampioen en waar rugby in het DNA van mensen zit met jongeren uit een land waar de sport zich in de marge bevindt? Bashford

dacht er eerst ook zo over, maar is inmiddels helemaal om. “Eerst wist ik helemaal niet dat er in Nederland werd gerugbyd. Maar toen ik de eerste keer hier kwam, was ik enorm verbaasd. Het technisch niveau en de vaardigheden zijn heel hoog. Alleen fysiek en conditioneel komen ze tekort in vergelijking met Zuid-Afrikaanse rugbyers. Maar dat geeft niet, dat breng ik hun wel bij. Het liefst neem ik ze deze week al mee naar Durban. Maar als ze in januari, aan het begin van ons schooljaar, komen, is het ook goed. De competitie begint pas in maart”. Bashford kijkt niet alleen naar talent maar ook naar de posities die zijn ploeg nodig heeft. “Het systeem in Zuid-Afrika is heel anders. Ze gaan van 8.00 tot 14.30 uur naar school, daarna is er van 15.00 tot 17.00 uur rugbytraining. Iedere dag. Naast het ver van huis zijn, daar examen doen en inpandig wonen is dat een heel grote verandering. Maar het is ook een enorme kans”. Al na twee dagen weet de ervaren coach wat voor vlees de RugbyAcademy ZuidWest in de kuip heeft. “Ik heb verschillende kandidaten gezien. Meer dan de twee waarvoor een beurs is. (Naar later blijkt zelfs twaalf, red.) En zelfs in een jongere categorie heb ik al groot talent gespot. Als zij de juiste leeftijd hebben, komen ze zeker in aanmerking voor een plek op Northwood College”. Voorgangers Dat de Zuid-Afrikanen in hun zoektocht naar rugbytalent in Den Haag zijn neergestreken, is minder verrassend dan het lijkt. Anderhalf jaar geleden gingen David Weersma en Duncan McDonald, beiden lid van de RugbyAcademy ZuidWest, de huidige talenten voor. Het contact is ontstaan toen de beide rugbyers naar Zuid-Afrika voor een zomerkamp gingen. Na een zware selectie kregen de twee talenten een beurs aangeboden. Beiden doen het zo goed dat Weersma en McDonald aanbiedingen van respectie-

velijk Western Province en The Sharks op zak hebben. Aangemoedigd door dit succes willen de Zuid-Afrikanen meer gebruik van Nederlands talent maken. Simon Weersma, de vader van David en pr-man van de academie, ziet het met genoegen aan. “Het doel van de RugbyAcademy is om spelers beter te maken. En dan kun je door een buitenlands team opgemerkt worden. Sommigen noemen dat een negatief effect, maar ik zie het positieve ervan in. Uiteindelijk keren ze terug als betere rugbyspelers en daar hebben de Nederlandse clubs profijt van”. Weersma kan uit ervaring spreken en kan de ouders van de uitverkoren talenten aansporen om hun zoon deze kans te laten grijpen. “Maar dat doe ik niet, want iedere situatie is weer anders. Hoe is het thuis? Wat als iemand niet kan aarden of geblesseerd raakt? Dan is tienduizend kilometer en 24 uur reizen heel ver weg.

‘Lijfstraffen hebben ze niet meer, maar een paar uur met je hoofd tegen de muur staan, is geen uitzondering’ Zelf ben ik er in die anderhalf jaar ook maar één keer geweest. Dat moet je je wel realiseren als je kind voor deze kans gaat”. Bovendien weet hij dat het schoolsysteem enorm wennen wordt voor de

talenten. “Bij ons is het ‘vrijheid blijheid’. Daar is sprake van hiërarchie, hebben de jongere studenten naar de oudere te luisteren. En als je niet meldt waar je naartoe gaat, dan gaan alle alarmbellen rinkelen. Reken maar dat je dan straf krijgt. Lijfstraffen hebben ze niet meer, maar een paar uur met je hoofd tegen de muur staan, is geen uitzondering”. De Nederlandse rugbyers hebben straks wel een voordeel ten opzichte van hun klasgenoten. “In Zuid-Afrika mag je naast Engels nog een taal kiezen: Zoeloe of Afrikaans. Voor Nederlanders is Afrikaans natuurlijk een eitje. David heeft voor Afrikaans ook de hoogste cijfers”. Achterna De kans bestaat dat na deze week ook zijn andere zoon Robin naar Durban vertrekt. De 15-jarige scholier van het Segbroek College, waar de meeste talenten van de academie het LOOT-onderwijs volgen, wil niets liever dan zijn broer achterna. “Ik ken de verhalen, weet dat niet alles positief is. Maar als je zoals ik prof wil worden, dan is dit de kans. Ik heb naar deze week al een hele tijd toegeleefd en hoop straks die beurs te mogen ontvangen. Nee, ik red me daar wel, want ik heb niet zo gauw last van heimwee. Wat mijn moeder ervan vindt? Ik kan me voorstellen dat zij het er moeilijk mee heeft. Soms maakt ze daar wel eens een grapje over. Maar ze weet toch dat ze me niet kan tegenhouden om te gaan”. Aan het eind van de week blijkt dat Robin Weersma zijn koffers mag pakken. En vanwege het hoge niveau heeft Bashford nog veel meer talenten uitgekozen. Victor Huurman, Jasey van Kampen en Mink Scharink krijgen allemaal een volledige beurs. Zes anderen, Lars van der Meijden, Hugo Scholier, Jordy Hop, Tycho Veelenturf, Siem Noorman en Tyron Kroos, gaan naar Durban op een gedeeltelijke beurs. Het begint er zowaar op te lijken dat Nederland (in de toekomst) in het rugby een woordje gaat meespreken.

19

SPORT<


‘Wat een sfeer, wat een club!’

HBS geniet van bezoek Heracles Neem een tegenstander uit de eredivisie. Voeg daar een afgeladen thuiscomplex aan toe. Meng het met een ludieke actie om zo veel mogelijk leden in clubshirt binnen de poorten te krijgen. Wat krijg je dan? Een onvergetelijke bekeravond op Sportpark Craeyenhout. Een terugblik. Door Martin van Zaanen

Natuurlijk moeten we het over het wedstrijdverloop hebben. Eventjes dan. Want dat was niet het belangrijkste op woensdag 24 september om 18.15 uur toen het duel in de tweede ronde van de KNVB Beker erop zat. Omdat de ploeg uit Almelo weliswaar op het hoogste niveau speelt maar daarin ook hekkensluiter was, gloorde er hoop op een goed resultaat in de Haagse harten. Maar alle goede bedoelingen en inzet ten spijt, de Heraclieden kwamen al na een kwartier door een doelpunt van Bryan Linssen op voorsprong. Het was goed om te zien dat de mannen van Houdt Braef Stant zich niet uit het veld lieten slaan en via Mike de Geer en Tjeerd Westdijk enkele gevaarlijke kansen creëerden. Verbeten ging de thuisploeg op zoek naar de gelijkmaker, maar halverwege de tweede helft verdubbelde Heracles de score. Tien minuten voor tijd kreeg HBS nog wel een strafschop, die Mike de Geer benutte, en zo was de spanning terug in de wedstrijd.

Ondanks een klein slotoffensief veranderde er niets meer aan de stand: 1-2. Tot zover het duel op zich. Want na afloop waren er in sportief opzicht meteen belangrijkere doelen dan de bekercompetitie. Zoals de competitie in de topklasse. Wie je van de spelers na afloop ook sprak, stuk voor stuk klonk het: “Dit was fantastisch. Maar zondag wacht het uitduel tegen ADO’20. En we moeten echt weg uit de onderste regionen”. Vier dagen later, in Heemskerk waar HBS teleurstellend met 5-3 verloor, kwam de entourage bij lange na niet bij die van die woensdag in de buurt. Toen omzoomden 2500 toeschouwers het complex. Eten werd verzorgd door Fabrique Culinair, muziek door strandtent Millers Beach, topscheidsrechter Kevin Blom floot, de nieuwe tribune puilde uit, achter het doel probeerde de jeugdafdeling zowel Heracles-doelman Telgenkamp zenuwachtig te krijgen als de spitsen Tjeerd Westdijk en Jan Paul Saeijs naar een doelpunt te schreeuwen en Studio Sport-coryfee en Heracles-fan Tom Egbers zag dat het goed was. Hij is dan ook een erkend liefhebber van stijlvolle traditieclubs en de sfeer die zij in zich dragen. Ook aardig: aan alle vier de zijden was een opvallend groot deel van de toeschouwers gekleed in het klassieke shirt van De Kraaien. Het was het gevolg van een ludieke actie. Doel hiervan was om er minstens zo’n

feest van te maken als twee jaar geleden tijdens de bekerwedstrijd tegen NAC, toen HBS pas na 120 minuten en penalty’s werd uitgeschakeld. Destijds reisde de Haagse ploeg met 1600 supporters naar Breda. Dat aantal wilde men minstens overtreffen. Het lukte ruimschoots. Collector’s item De actie was om iedereen die op de dag van de wedstrijd het clubshirt (voetbal, hockey of cricket) droeg, gratis naar binnen te laten. Op vertoon van de HBS-betaalkaart, de zogenoemde clubcard, mocht men ook voor niets naar binnen. Wie daarover nog niet beschikte, kon deze in de voorverkoop bestellen, wat een gratis kaartje voor de wedstrijd opleverde. Wie tijdens het duel om zich heen keek, zag dat ook de eenmalig vervaardigde HBS-Heraclessjaal gretig aftrek had gevonden – een heus collector’s item. Voorzitter Jacco Visser liep ondanks het verlies glunderend op het complex in de Bosjes van Pex rond. Ook bij hem overheerste de trots: “Dit was echt prachtig. Dit is wat wij zijn, dit is wat wij kunnen. Ik bedank iedereen van de club die dit mogelijk heeft gemaakt. Wat een sfeer, wat een club. Prachtig om te zien dat ons eerste elftal zo midden in de vereniging staat”. Het laatste woord was voor de man die het laatste doelpunt aantekende. Mike de Geer: “Wat hebben we genoten”.

Jeroen van Zwieten: ‘De Marimbahal is een beetje Spartaans. Misschien kunnen we daarmee ons voordeel doen’. >Foto: Tino van Dam

Het wonder van Inter Rijswijk

‘Laten zien dat deze club een mooie toekomst heeft’ In Rijswijk voltrekt zich een klein wonder. Drie jaar geleden degradeerde Inter Rijswijk vrijwillig naar het derde niveau wegens gebrek aan financiën. Nu is de volleybalclub voor het eerst vertegenwoordigd in de Eredivisie. Maar ze voelt zich geenszins het lelijke eendje. “Wij gaan niet onderaan eindigen”. Door Klaas-Jan Droppert

Oude tijden herleven in Rijswijk als Inter Rijswijk zaterdag om 20.00 uur in de Marimbahal aan het Eredivisieavontuur tegen het gerenommeerde Dynamo begint. Lang geleden was voorloper Blokkeer een vaste waarde in de Eredivisie. Sterker nog, de Rijswijkers speelden zelfs in de jaren zeventig Europa Cup-wedstrijden. Maar misschien is de prestatie van Inter Rijswijk, in 1990 uit een fusie tussen Blokkeer en VCS ontstaan, wel knapper. “Drie jaar geleden zijn we vanwege een gebrek aan sponsors vrijwillig naar het derde niveau van Nederland gezakt”, zegt Jeroen van Zwieten, die niet alleen speler maar ook vice-voorzitter is. “Twee promoties later spelen we voor het eerst in de Eredivisie. Wie had dat ooit gedacht?”.

HBS-leden zorgden voor een goede sfeer tijdens het bekerduel van hun club tegen Heracles. >Foto: Bert Tielemans

Dat huzarenstukje heeft de club op eigen kracht en met gezond beleid bereikt. “Spelers zijn gebleven en zijn nu een voorbeeld voor de jeugd. Wij laten zien wat ze kunnen bereiken, dat er een toekomst bij deze club is. Daarnaast zijn ook veel vrijwilligers gebleven en inmiddels hebben we een groter aantal sponsors”. Die sponsors zijn hard nodig, want Eredivisie spelen is een kostbare aangelegenheid. “Het kost 25.000 euro, omdat we een nieuw analysesysteem, dat in de overige klassen niet nodig is, hebben moeten aanschaffen en een bedrag aan de bond betalen, waarvan de officials worden betaald. Bij Eredivisie spelen komt veel kijken. Ja, het is veel geld, maar gelukkig hebben sponsoren zich voor

twee jaar aan ons verbonden. Wat daarna komt, zien we wel”. Marimbahal Wie denkt dat de enige volleyclub uit de regio op het hoogste niveau op een voorkeursbehandeling mag rekenen, komt bedrogen uit. Inter Rijswijk krijgt het niet cadeau. “Wij betalen een heel hoge huurprijs en moeten nu zelfs meer zaalruimte voor trainingen en wedstrijden gaan huren. En neem nu de Marimbahal, die is bijna 45 jaar oud. Die heeft zijn gebreken. Bovendien hangen er hier reclames van bedrijven die allang failliet zijn, maar omdat de gemeente nog een contract heeft lopen, kunnen onze sponsors er niet hangen. Ja, er wordt al jaren over een nieuwe sporthal gesproken. Maar niemand weet wanneer die er komt. Aan de andere kant is het ook een beetje de charme van deze hal. Er komt geen koud water uit de douches, maar het is wel een beetje Spartaans. Daar kunnen we misschien ons voordeel mee doen, al denk ik dat de grote ploegen zich daardoor niet van de wijs laten brengen”. Opvallend is dat Van Zwieten (34) de stap naar de Eredivisie zowel in als buiten het veld meemaakt. “Zeker 20 tot 25 uur ben ik wel met het volleybal bezig. Met werk meegerekend ben ik alleen op zondag thuis. Naarmate de wedstrijd dichterbij komt, bemoei ik me overigens minder met de organisatie, dan ben ik vooral speler”. Een speler die zijn team toch wel kansen toedicht. “We moeten wel een mentale omschakeling maken, want de afgelopen jaren waren we gewend om veel te winnen en nu zullen we veel verliezen. Maar deze ploeg kan dat wel aan, want we hebben veel routine. Sommige jongens hebben al bij andere clubs in de Eredivisie gespeeld. Nee, wij zijn niet het lelijke eendje. Ook al hebben we de laagste begroting, wij gaan niet als elfde of twaalfde eindigen. Let maar op: Inter Rijswijk speelt ook volgend seizoen Eredivisie”.

20>de achterpagina


>Foto: Eveline van Egdom

1

Lisa Hillen Buurt “Ik ben opgegroeid in de Vogelwijk. Een rustige, mooie wijk. Er is niet te veel verkeer op straat, dus we konden altijd lekker buiten spelen. Ook is het strand vlakbij”. Lunch “Achter Madurodam zit een heel leuk tentje: lunchroom Yon <2>. Daar kom ik graag. Vooral voor de overheerlijke kipsalade. Ook ben ik groot fan van Momiji Sushi aan het Rabbijn Maarsenplein. Daar vraag ik altijd naar de dragon roll met gamba’s, avocado en een lekker sausje. Met tonijn is ook erg lekker, die staat niet op de kaart, maar maken ze op verzoek wel”.

2

>Foto: PR

Modezaak “Cavallaro Napoli aan het Noordeinde heeft een heel leuke collectie. Netjes, maar niet stijf en standaard. De bloesjes hebben allemaal leuke details: verschillende knoopjes, stiksels en boorden. De blouses en jasjes draag ik zowel voor werk als privé”.

Door Caroline Ludwig

Je betaalt een vast bedrag per maand en dan is je bril meteen verzekerd. Na twee jaar mag je een nieuwe uitzoeken. Ik ben zelf een brildrager en vind dit systeem heel prettig”.

3

>Foto: PR

Ondernemer v “Mascha Feoktistova <3> begon haar blog Beautygloss naast haar studie. Nu is het haar werk. Ze heeft de grootste beautyblog van Nederland met 650.000 bezoekers per maand. Daar heb ik veel respect voor. Ze is hier wel eens geweest om te schrijven over een behandeling”. Uitgaan “Ik ben niet zo van het uitgaan, dat kan eigenlijk niet met mijn werk. Meestal ga ik uit eten en daarna naar de bioscoop. Bij Pathé Spuimarkt hebben ze lekker grote stoelen. Ik ga graag naar gezellige films, niet met moorden en orkanen”. Gebouw “Het Kurhaus is een beetje ouderwets. Voor mij vertegenwoordigt het het chique Scheveningen. ’s Zomers loop ik er vaak langs. Ik ga er eigenlijk nooit naar binnen, het interieur vind ik een beetje oubollig”. Afbreken “De Nieuwe Passage is net

PLAATS

Ondernemer m “Andre Verhoeve van de Iris Optiek aan de Dagelijkse Groenmarkt heeft een interessant leaseconcept geïntroduceerd.

Ter plekke

open. Vanbinnen vind ik het erg mooi met al dat glas. Wat me opviel was dat als je op de Grote Markt staat, de gebouwen geen verhouding met elkaar hebben. V&D en Bijenkorf zitten in vieze oude gebouwen. Marks & Spencer en de Passage zijn juist heel modern”.

Cadeauwinkel “Bij Rivièra Maison aan de Hoogstraat slaag ik altijd. Ze hebben er leuke zeephouders en kopjes. Ook kom ik graag bij Paagman op de Frederik Hendriklaan. Genoeg keuze uit boeken en tijdschriften. En ze hebben goede smoothies in hun cafeetje”.

Schoenenzaak “Ik ga speciaal naar Gaudi op de Plaats voor de Sendra-laarzen <4>. Ik heb zeven of acht paar. Gaudi by Sendra staat er in. Favoriet zijn mijn lage lichtbruine boots met panterprint. De bijpassende riem heb ik net gekocht”.

Rust “Ik kom tot rust door op zondag even lekker over de Fred te wandelen. Tijdens het boodschappen doen, krijg ik rust in mijn hoofd”.

4

>Foto: PR

Lekkernij “Het hazelnootschuimgebak van Maison Kelder vind ik heerlijk. De variant met slagroom is me te zoet, maar die met schuim is perfect. Verkrijgbaar in de eigen zaken, maar de taart is bijvoorbeeld ook te koop bij de Notenboer op de Fred”. Sportplek “Tot voor kort sportte ik niet. Met een vriendin ben ik net begonnen met hardlopen. Langs de Waterpartij en Madurodam <5> is een mooie route”.

Restaurant “Catch by Simons heeft hartstikke goede vis. De bediening is aardig en ze hebben een strikt protocol. Iedereen heeft z’n eigen tafels, je hoeft niet drie keer je hand op te steken voor er iemand komt. En ook de prijs is leuk. Bij sommige andere restaurants is de prijs-kwaliteitverhouding een beetje zoek. Catch zit altijd vol, dus je moet wel reserveren”. Rijdt om “Een rondje over de boulevard met de auto. Als ik ergens naartoe ga, rijd ik regelmatig een extra rondje om de zee te zien. Nee, ik stop nergens. Via Simonis rijd ik terug”.

5

Eigenlijk wilde Lisa Hillen <1> (1990) tandarts worden, maar ze werd uitgeloot en belandde in het beautyvak. In 2011 richtte ze haar eigen bedrijf op, Beauty by Lisa. Drie jaar later heeft ze twee salons, een groothandel en een opleidingscentrum en heeft ze twaalf vrouwen in dienst. Haar specialiteit ‒ extensions van wimpers en wenkbrauwen ‒ leverde haar de Beauty Press Innovation Award 2014 op. Vorig jaar werd ze genomineerd voor de Baby Tycoon Award en door zakenblad Sprout. Lisa woont op de Frederik Hendriklaan.

>Foto: Bart van der Schagt

Beeklaan Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

D

aantje en ik gingen naar de brand kijken. Wel twee dagen later, niet echt in de ‘heat of the moment’, maar bij een brand kan je nog heel lang een hoop zien. Een pyromaan had aan de Beeklaan de zolder van een monumentaal pand in lichterlaaie gezet. Uiteraard in de nacht, want dan komt zo’n brand een stuk beter uit. Ik las het op nu.nl ‒ als je dat haalt ben je echt wel een behoorlijke brand ‒ en keek uiteraard onmiddellijk uit mijn raam of ik iets van de gloed kon zien. ’t Was een kilome-

ter verderop, maar nee. En omdat de wind krachtig uit zee kwam, hoorde ik ook geen sirenes en rook ik geen brandlucht. Hoe anders was dat tijdens de feestelijke opening van het Zuiderstrandtheater. Daar werd een zodanig vuurwerk afgestoken, dat ik dacht dat Islamitische Staat het Binnenhof aan het egaliseren was. Ik raadpleegde onmiddellijk radio en internet, maar die maakten geen melding van deze ontploffingen. Toch moeten het kostbare knallen zijn geweest. Maar goed, in dit Spuiforum-dossier is er al zoveel geld in rook opgegaan. De onsmakelijke sensatie van live de brand ‘ervaren’ ging dus aan mijn oog, oor en neus voorbij. Daar heb-

ben wij in de familie ook niet veel talent voor. De carrière van mijn vader als ramptoerist was kort. Op zekere dag besloot hij achter een brandweerauto met loeiende sirene aan te gaan. Wat bleek? De mannen hadden weinig tijd en wisten wel hoe ze het snelst in hun favoriete koffiehuis in de Badhuisstraat konden komen. Mijn voyerende vader zag de mannen breedlachend aanschuiven voor een bakkie en droop – hoe toepasselijk! – af. Het verbrande pand bevond zich tegenover de halte van lijn 12. Er stond een hek omheen, er lagen kapotte dakpannen op de stoep. De inpandige goldentelecom-winkel was niet geopend. Dat gold wel voor ramen,

balkondeuren en een groot gedeelte van het dak. De brandlucht was vervluchtigd, de aroma’s van de naastgelegen toko hadden de overhand. De kippetjes in de supermarkt op de hoek draaiden weer vrolijk aan het spit. Een enkele fietser wierp een bezorgde blik op de littekens, maar de halfronde raampjes en de trapgevels zagen er zeer herstelbaar uit. Echt een prachtig pand. Dat zou je zonder zo’n brand niet snel in de gaten hebben.

Marcel Verreck

}

Recommend Documents