}

Vrijdag 12 juni 2015

3

jaargang 9 nummer 422 € 2,50

}<(l(tp$=adbcb <

Steeds meer wonen en recreëren bij de haven

En toch is het een Rembrandt

| Foto: Oscar Cortez

UIT de kunst 3

Oranjegevoel 13 overheerst bij Volvo Ocean Race

14/15

Remco terug in Den Haag

In de serie Het Plein

8/9 advertentie

2| snoek onder ons

Den Haag Centraal | Vrijdag 12 juni 2015

‘Florencia in de gloria’

Het leukste van de presentatie van het fotoboek ‘Florencia’ in het bomvolle Paagman Centrum was dat niet de maker van de foto’s signeerde maar de dames van de ijssalon. Net als bij filmpremières zijn het de hoofdrolspelers naar wie de aandacht uitgaat. Eén enthousiaste koper vroeg mijn krabbel als eerste. En graag met een boodschap! Waarop mijn Haagse vriendin naast mij zei: ”Zet er maar bij: Het ijs is er niet te hachelen”. Dit laatste woord kende ik als Rotterdammer echter niet, maar ik wist bijna zeker dat het zoveel betekende als ‘niet te versmaden’. Eén van de ijssalondames schreef daar even later onder: ‘En die foto’s zijn niet om aan te zien!’ Ik laat mij niks meer in de mond leggen door die Hagenezen… Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkende fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal werkt, is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

advertentie

Eén naam voor de grote merken in elektronica en witgoed.

actueel |

Vrijdag 12 juni 2015 | Den Haag Centraal

3

Meer economische groei De Haagse economie groeit in 2015 en 2016 bovengemiddeld met 2,8 procent. Dat blijkt uit voorlopige ramingen van het economisch bureau van ING. Voor de naastgelegen regio Delft/ Westland geldt dezelfde voorspelling. De gemiddelde landelijke groei komt volgens ING uit op 2 procent. Alleen Amsterdam scoort met 3 procent beter. Groningen stad en omstreken vormen het enige gebied dat in 2015 nog met krimp te maken heeft: min 0,6 procent als gevolg van de lagere gasproductie. De nieuwbouw aan het eind van de Houtrustweg, op de kop van het voormalige Norfolkterrein. Mogelijk komt hier ook een tram te rijden. Die is alvast, rechts onderin, ingetekend. | Artist’s impression: ASR Vastgoed Ontwikkeling

Havengebied Scheveningen wacht metamorfose

Driehoekige hoteltoren en nieuwbouw die de wind tegenhoudt Door Danny Verbaan

Het door hemzelf uitgeprinte fotootje toont een wijds uitzicht over het havengebied, gezien vanuit het raam van zijn huis aan de Houtrustweg. De bewoner van Duindorp krijgt er nooit genoeg van en maakt zich daarom grote zorgen over de beoogde, grootschalige nieuwbouw op het zogeheten Norfolkterrein. Sinds rederij Norfolk Line eind 2006 voor de allerlaatste keer met zijn transportschepen uit Scheveningen vertrok, zijn de parkeerplaatsen langs de Houtrustweg verlaten. Maar daar komt verandering in. De plannen zijn grotendeels klaar, eind dit jaar begint de bouw van het eerste van een groot aantal verschillende projecten. Voor de bewoner betekent het dat zijn uitzicht nogal drastisch verandert. Zelfs is hij ervan overtuigd dat hij voortaan tegen een muur van appartementen aankijkt. “Wat gaat Arcade hieraan doen?”, vraagt hij Peter Balledux. Die is projectmanager van de Westlandse woningcorporatie Arcade die een deel van de betreffende woningen wil realiseren. Het antwoord is kort: “Niets”. Het was om deze en ook veel andere redenen een verhelderende avond die de

gemeente dinsdag organiseerde. In een voormalige, nu geheel opgeknapte rokerij – binnenkort vestigt zich daar een visrestaurant van Simonis – kon iedereen binnenwandelen om zich te laten informeren over de geweldige metamorfose die het havengebied staat te wachten. De belangrijkste ontwikkelingen spelen zich af op zowel het voormalige Norfolkterrein als de langgerekte strook tussen de visafslag en de boulevard, bij het Noordelijk Havenhoofd. Het laatstgenoemde project omvat de renovatie van de huidige, ongeveer vijftig jaar oude visafslag, de komst van nieuwe bedrijfsruimten, visrestaurants, een parkeergarage en een vervangende plek voor het huidige, hippe surfdorp FAST. Er komt ook een attractie die FISH wordt genoemd; de visvangst, de visverwerking en de vissen zelf zullen hier centraal staan en er moet van alles te beleven te zijn, maar voor het overige is er nog niets over bekend. Driesterrenhotel Het opvallendst in dit gebied wordt een driehoekig, ongeveer veertig meter hoog driesterrenhotel met ruim tweehonderd kamers aan het eind (of, desge-

wenst, het begin) van de boulevard. De vorm van een zeilschip vormde een belangrijke inspiratiebron bij het maken van het ontwerp. ‘De trapeziumachtige grondvorm is in verschillende richtingen afgesneden en opgetild, waardoor een dynamisch volume ontstaat’, schreven de betrokken partijen Inntel Hotels en VolkerWessels Vastgoed in een eerdere toelichting. Volgens stedenbouwkundige E. Hasker van de gemeente Den Haag is het plan voor het hotel het verst. “We zijn nu in overleg over het definitieve ontwerp”, vertelt hij. Ook voor het Norfolkterrein zijn de plannen inmiddels in een vergevorderd stadium. De Westlandse woningcorporatie Arcade wil langs de Houtrust- en Kranenburgweg langgerekte appartementencomplexen met koop- en sociale-huurwoningen realiseren. Omdat het om de belangrijkste route naar het strand en de havens gaat, zou je in het ontwerp enige frivoliteit verwachten: wie hier voorbijkomt, moet aan alles merken dat een leuk en attractief gebied wordt betreden. Dit lijkt over het hoofd te zijn gezien. Althans, de tekeningen die in de voormalige rokerij zijn opgehangen, ogen verre van spectacu-

lair. “Dit is het definitieve ontwerp”, zegt projectmanager Balledux. Aan de kop van deze strook, vlakbij het huidige Zuiderstrandtheater, verrijst nog een ander project, genaamd De Zuid. Het is van ASR Vastgoed Ontwikkeling en omvat een gezellig ogend, autoluw binnengebied met eengezinswoningen. Hier omheen komt aan drie kanten nieuwbouw van ongeveer twintig meter hoog die als een soort muur de wind zal tegenhouden. “Eind dit jaar starten we met de bouw van de eerste fase”, aldus projectontwikkelaar A. Ophoff van ASR. “We hopen dat dit hele project rond 2021 gereed is”. De bewoner die voor zijn uitzicht vreest, is er niet gerust op en schiet intussen ook gemeentelijk stedenbouwkundige Hasker aan. Deze verwijst naar het bestemmingsplan dat al in 2013 is vastgesteld en waarin de toegestane hoogtes nu eenmaal staan aangegeven. “Ja, het gaat veranderen”, zegt Hasker over het uitzicht. “Maar u zult straks ook lage stukken nieuwbouw zien: er zijn ook delen van maar vier of vijf lagen. Het wisselt”. Anders dan bedoeld, komen deze woorden de gemoedsrust van de Duindorper geenszins ten goede.

Trambaanverlegging om doodzieke bomen te sparen Door Adrie van der Wel

Moet de gemeente wel 29 miljoen euro en mogelijk nog veel meer spenderen om 25 zieke kastanjebomen langs de Koninginnegracht te redden? Ondernemers en bewoners van de gracht vinden van niet. Ze noemen het daarom ook onzin dat de trambaan tussen de Javastraat en het Hubertusviaduct daarvoor moet worden verlegd. Dinsdag diende bij de Raad van State een spoedzaak over het bestemmingsplan waarin de verlegging wordt geregeld. Eerder op de dag werd al bij de Haagse rechtbank een zitting gehouden over de vergunning voor dit project die de gemeente alvast aan zichzelf heeft verleend. De gemeente heeft haast, want uiterlijk eind augustus moet worden begonnen met de trambaanverlegging. Lukt dat niet, dan loopt een aantal samenhangende projecten ook meteen vast, aldus de woordvoerster van de gemeente. De trambaan moet in elk geval worden aangepakt om zwaardere tramstellen van de Randstadrail te kunnen toelaten op het spoor. Volgens de gemeente kunnen de doodzieke bomen dit niet aan. De trambaan moet daarom ruim twee meter dichter bij de gevelwand van de Koninginnegracht komen

| Artist's impression: Ardura b.v.

te liggen. En dat gaat volgens de bewoners en ondernemers grote gevolgen hebben. Langs de gracht verdwijnen minstens 53 parkeerplaatsen, zegt de gemeente. Volgens de tegenstanders nog veel meer. En de voorzitter van de Raad van State kon evenmin een goed beeld krijgen van de gekunstelde berekeningen die de gemeente leverde over parkeerplaatsen die verdwijnen. Scheuren De verlegging zorgt ook voor verminderd woongenot, aantasting van het monumentale aanzicht en schade aan de panden, zeggen de tegenstanders. De zware tramstellen kunnen trillingen veroorza-

ken en daarmee scheuren in de panden. Op grond van ervaring bij andere projecten oordeelde de gemeente dat er geen reden is om trillingsschade te vrezen. Maar de raadsvoorzitter keek wel erg bezorgd toen ze hoorde dat er geen onderzoek is gedaan voor dit project. Voor de bewoners en de ondernemers is echter allereerst van belang dat de bomen doodziek zijn. Als de trambaan nu wordt verlegd en de bomen sterven binnen enkele jaren af, dan is alle moeite voor niets geweest en ligt er veel geld in de gracht. De Raad van State is in dit geval overgeleverd aan de adviezen van twee boomdeskundigen, verbonden aan de universiteit van Wageningen. Het probleem is dat die collega’s in deze zaak lijnrecht tegenover elkaar staan. De één zegt namens de tegenstanders dat de bomen nog enkele jaren en in een enkel geval hooguit 10 jaar te leven hebben. De ander verwacht namens de gemeente een veel langere levensduur. Overigens hebben de tegenstanders nog een alternatief voor de trambaan die de bomen spaart en een verlegging onnodig maakt. Maar daar wil de gemeente niet aan. De Raad doet over twee weken uitspraak.

Aanpak van weesfietsen De aanpak van het probleem van de weesfietsen (onbeheerde fietsen) wordt uitgebreid. Na een proef in het Regentesse- en Valkenboskwartier heeft wethouder Revis besloten dat in september het Zeeheldenkwartier aan de beurt is. Ook daar is sprake van veel overlast. Later volgen andere wijken, hotspots, met veel overlast. In de periode van november 2013 tot maart vorig jaar zijn in het Regentesse- en Valkenboskwartier ruim 1300 weesfietsen verwijderd. Daartoe moest eerst Algemene Politieverordening (APV) worden aangepast. Maar de weesfiets blijft een hardnekkig probleem. Want uit nieuwe cijfers blijkt dat in twee genoemde wijken weer 400 fietsen zonder eigenaar staan te wachten op de gemeentelijke dienst die ze weghaalt.

Weinig animo groene energie Bewoners van Den Haag hebben minder belangstelling voor groene energie dan inwoners van de vier andere grote steden. Dit blijkt uit onderzoek van Independer. De vergelijkingswebsite analyseerde bijna 70.000 zoekopdrachten van consumenten die zich op een nieuw energiecontract oriënteerden. Vooral de Amsterdamse consument blijkt geïnteresseerd in een groen energiecontract: 35 procent van hen zocht naar groene energie. Onder Hagenaars is dat 10 procent minder. Op provinciaal niveau zoeken Groningers het vaakst naar groene energie en Flevolanders het minst.

Bijna 10 miljoen voor Kijkduin Een private equity fonds heeft in een halfjaar tijd 9,6 miljoen euro opgehaald voor de herontwikkeling van de boulevard in Kijkduin. In totaal is een bedrag van 12 miljoen nodig om de eerste fase van de transformatie te realiseren. Er zijn al jaren plannen om van Kijkduin een familiebadplaats met allure te maken, maar die komen door het slechte investeringsklimaat steeds niet van de grond. Daarom werd eind vorig jaar het Berkely Investment Fund opgericht, waarin particulieren en ondernemers voor minimaal 250 duizend en maximaal 1 miljoen euro kunnen deelnemen. Als het benodigde bedrag binnen is, wordt begonnen met de nieuwbouw van 70 appartementen en 3200 vierkante meter commerciële ruimte op het Deltaplein met een 130 parkeerplaatsen grote garage eronder. Als de bezwaarprocedure is afgerond, wordt naar verwachting in mei 2016 begonnen met de bouw. De eerste fase neemt ongeveer 2,5 jaar in beslag. Intussen kan worden geïnvesteerd in de volgende twee fases voor de aanpak van de kust. Daarvoor is 30 miljoen euro nodig.

4|


stadsmens

Jubilerende kapper Dick de Vries is gelukkig op de Stationsweg Hij zit een halve eeuw in het vak en bijna vijftig jaar op dezelfde plek: de Stationsweg 133 a. Kapper Dick de Vries, die tussen de bedrijven door lesgaf in Azië en die vaak in Londen werkte, woont al die jaren ook boven zijn zaak. “Ja”, knikt hij, “er is in de loop van de tijd van alles gebeurd, maar nu is de buurt op z’n best. Het is hier nu vrijwel misdaadvrij en het is een heel gezellig plein geworden. Dat gaat nu net open. In het voormalig belastingkantoor bijvoorbeeld komt een groot Turks restaurant. Daar zit, tot grote vreugde van de buurt, ook al een Albert Heijn”. De Vries (bijna 65) was zeventien toen hij bij Robert Limburg op de Stationsweg begon. “Ik kwam in dienst bij de beste kapper van Den Haag en dat is hij op zijn 71ste nog steeds”, klinkt het stellig. “Na tien jaar heeft hij de zaak aan mij verkocht”. Zijn entree bij Limburg had hij zich trouwens anders voorgesteld. “Ik had mijn diploma gehaald op de kappersschool en dacht dat ik al een heel goede kapper was. Maar de eerste dag kwam ik huilend thuis. Limburg heeft mij apart geno-

advertentie

24a

Dick de Vries was in de jaren negentig al een ‘groene’ kapper. | Foto: Thomas Vahé

men en me na vijven laten doorknippen. Van hem heb ik geleerd dat je de mensen die bij je werken veel aandacht moet geven en moet opleiden”. Op die manier schep je een band, is gebleken. Roger uit Singapore werkt al 33 jaar bij De Vries en Lena uit Siberië sinds tien jaar.

Hij was 25 jaar toen Indola Haarproducten hem vroeg les te geven aan leerlingen en collega’s. “Ik was verbaasd. Mijn kniptechniek is wel modisch en zuiver, maar zonder kunstgrepen. Ik zet een skelet neer zonder toeters en bellen. De techniek bleek toch heel overdraag-

baar. Op een gegeven moment had ik meer omzet buiten de deur dan in de zaak. Maar na dertig jaar ben ik gestopt. Als je zestig plus bent, kun je kids niet meer vertellen over nieuwe haarmode; dan voel je je niet senang”. Op verzoek van cosmeticafirma Wella, marktleider in Europa, heeft De Vries ook drie keer lesgegeven in Singapore, Bangkok en Maleisië. In de jaren negentig maakte hij deel uit van het Haags Kappers Collectief, een club van vijf bevriende ‘groene’ kappers. “Wij hebben in Diligentia een haarshow gegeven over allerlei veilige samenstellingen, zoals ammoniavrije verven. Tegenwoordig mag geen ammonia meer worden gebruikt. Wellicht is dat door ons gekomen”. Ras-Hagenaar De Vries, geboren in de buurt van het Spui, komt uit een gezin van tien kinderen. Hij trouwde met Vonne uit de Schilderswijk, die destijds teletypiste was bij de Haagsche Courant in de Wagenstraat. Zijn vrouw en hun twee zoons vertrokken op een gegeven moment naar Baarle-Nassau. “We wilden niet dat de kinderen hier op-

groeiden. Ik ging in de weekeinden naar hen toe”. Hun oudste zoon, de kunstenaar Father Future Back, woont inmiddels weer op de Stationsweg. Want de buurt veranderde eind jaren tachtig. Dit dankzij nieuwe bewoners in de wijk, vertelt De Vries. De vorig jaar overleden vastgoedmagnaat Gerard Stevers heeft volgens hem ook bijgedragen aan de verandering. “Hij heeft op de Stationsweg de hele overkant afgebroken, die in de oude stijl teruggebracht en daarmee gezorgd voor een ruime huisvesting voor studenten”. Ook in de slechte tijd van de buurt had hij als kapper niet te klagen. “De zaak heeft er nooit onder geleden”, zegt De Vries die ‘het halve Binnenhof’ in de stoel krijgt. Aan stoppen denkt hij niet. “Ik zou niet weten wat ik moet doen. Ik ga al drie keer in de week naar de sportschool en naar het Filmhuis. Bovendien wil ik bijblijven in mijn vak. Ik lees er veel over en ga vaak naar beurzen en demonstraties”. Joke Korving

actueel |


5

‘We wachten al 28 jaar op uitvoering van Kroonbesluit’

Conflict gemeente en Rijk over Julianakazerne Door Casper Postmaa

De gemeente wil niet dat de bebouwing van de Prinses Julianakazerne op de rand van het Benoordenhout en Wassenaar in de toekomst wordt uitgebreid. Dat blijkt uit het nieuwe bestemmingsplan dat speciaal voor dit stukje van de Haagse wijk in de maak is. Defensie trekt zich terug uit het kazernecomplex en is al in gesprek met mogelijke kopers. Het Rijksvastgoedbedrijf is daarom gebaat bij een uitbreiding van de bouwmogelijkheden op het defensieterrein aan de zijde van de Benoordenhoutseweg. De gemeente wil dat de stedenbouwkundige situatie blijft zoals hij nu is, maar het Rijk beroept zich op een uitspraak van de Kroon, die al 28 jaar door de gemeente wordt genegeerd. ‘Deze Kroonuitspraak had ingevolge geldend recht binnen een jaar, dus begin 1988, verwerkt moeten worden in het bestemmingsplan Benoordenhout. De werkelijkheid was anders. Na eerst bijna zeven jaar procederen om in het gelijk te worden gesteld, wacht het Rijk nu al ruim 28 (sic) jaar op de neerslag van dit gelijk in het bestemmingplan’, aldus het Rijksvastgoedbedrijf in een reactie op het nieuwe bestemmingsplan, waarin de uitbreiding van de mogelijkheden om naast de kazerne te bouwen opnieuw niet is opgenomen. ‘Door op deze wijze jarenlang aan het lijntje te worden gehouden,

worden de belangen van de Staat op een onevenredige wijze geschaad’, schrijft het Rijksvastgoedbedrijf, dat de situatie gênant noemt. Het Rijksvastgoedbedrijf stelt vast dat de handelswijze onwettig is en dreigt de schade te zullen verhalen op de gemeente als deze niet alsnog toegeeft. Daar ziet het niet naar uit. De gemeente vindt dat de argumenten die in 1987 bij de Kroon werden aangevoerd, achterhaald zijn. Het ging toen om uitbreiding van de bebouwing voor defensiedoeleinden, nu de kazerne zijn militaire functie verliest zal daar geen sprake meer van zijn, oordeelt het college van b en w. Daarnaast stelt de gemeente dat het ministerie van defensie al die jaren geen enkel initiatief heeft genomen om tot een bouwplan te komen. Het feit dat het Rijksvastgoedbedrijf onderhandelt met mogelijke kopers van de kazerne is volgens de gemeente het enige motief van het Rijk om het oude Kroonbesluit weer ter sprake te brengen. ‘Dat is’, aldus het college, ‘geen reden om uitbreiding voor defensiedoeleinden toe te staan’. Onder meer de Stichting Johan Maasbach Wereldzending heeft zich opgeworpen als kandidaat-koper van de kazerne. Daartegen zijn omwonenden in het geweer gekomen. Ook de gemeente is geen voorstander van vestiging van Maasbach op die plek. Ze wil er ruimte creëren voor wonen en zorg.

Starter en buurt helpen elkaar verder Twee jaar geleden richtte Manon Becher de organisatie Starters4Communities op met als doel startende professionals te koppelen aan maatschappelijke initiatieven in de wijk. Na tien succesvolle projecten in Amsterdam en Utrecht strijkt ‘S4C’ neer in de Haagse Schilderswijk. Door Jasper Gramsma

“Nadat ik in Australië had gewerkt in het faciliteren van burgerparticipatie, kwam ik als werkzoekende terug in Nederland”, vertelt Manon Becher over het ontstaan van het idee voor S4C. “Ik merkte dat ik niet de enige was; de concurrentie bleek groot en de banen lagen, zeker voor starters, niet voor het oprapen in de maatschappelijke sector vanwege de bezuinigingen”. Om het potentieel van starters toch te benutten, besluit ze hen in contact te brengen met buurtinitiatieven die – dankzij dezelfde bezuinigingen – steeds meer van betrokken buurtbewoners afhankelijk zijn. Het voordeel werkt twee kanten op. De initiatieven krijgen professionele ondersteuning in bijvoorbeeld financiering en het schrijven van een businessplan, terwijl de jonge professionals ervaring opdoen en in ruim veertig procent van de gevallen zelfs een betaalde baan vinden. “Een geslaagd voorbeeld is het project ‘Op Gezonde Tour’ in Amsterdam-Oost”, zegt Becher. “In een achterstandswijk met jeugd waarvan de helft overgewicht

had, werden ouders betrokken bij gezonde voeding voor hun kinderen. Dat was zo’n succes dat één van de deelnemende starters van het initiatief inmiddels is aangenomen als programmamanager bij de gemeente om het project in de hele stad uit te rollen”. Moestuinier En nu is de Haagse Schilderswijk aan de beurt. Vijftien starters, van MBO 4 tot WO-niveau, worden gekoppeld aan vijf nog te selecteren wijkinitiatieven. “De aanvragers variëren van een moestuinier die meer deelnemers wil en twee ouderen die iPad-les willen geven aan andere senioren tot de Stichting Haagse Hopjes die kinderspeelgoed uitleent. We zijn met allemaal nog in gesprek”. In de meeste gevallen gaat het om één actieve bewoner die een concrete hulpvraag heeft voor het opstarten van zijn of haar maatschappelijke initiatief. Eén project duurt vijf maanden, waarbij S4C de partijen begeleidt met coaching en workshops in allerlei vakgebieden. Dat kost geld, dus voordat S4C in Den Haag aan de slag kan, moet er door middel van crowdfunding 18 duizend euro worden opgehaald. De campagne via het platform www.voorjebuurt.nl gaat van start op donderdag 11 juni en duurt slechts 34 dagen. “De ervaring leert dat het een realistische termijn is. We hebben er alle vertrouwen in”, aldus Becher. Voor meer informatie: www.starters4communities.nl

De Prinses Julianakazerne op de grens van het Benoordenhout en Wassenaar. | Foto: DHC

Bomen Laan van Meerdervoort blijven Na een lange strijd zijn de gemeente en de buurtbewoners eruit: er komen nieuwe parkeerplaatsen, maar dat gaat niet ten koste van het groen. De 196 bomen in de middenberm van de Laan van Meerdervoort blijven staan. Door Annerieke Simeone

Nadat de rechtbank eind 2013 oordeelde dat de gemeente Den Haag ‘onvoldoende onderbouwd had of de aanleg van extra parkeerplaatsen in de middenberm van de Laan van Meerdervoort noodzakelijk was voor het oplossen van het parkeerprobleem in de Vruchtenbuurt’, besloot het nieuwe stadsbestuur na de verkiezingen nog eens goed naar de zaak te kijken. Wethouder Tom de Bruijn (D66, verkeer) richtte vorig jaar een zogenaamde ‘denktank’ op met vertegenwoordigers van de gemeente, het Wijkberaad Vruchtenbuurt en het actiecomité Laat de Laan de Laan. Samen droegen zij alternatieven aan voor het tekort van 253 parkeerplaatsen in de Vruchtenbuurt. De aanbevelingen uit het eindrapport zijn grotendeels overgenomen door het college. Zo komen er 75 extra plekken op de Mient en worden langs de middenberm van de Laan van Meerdervoort, tussen de Appelstraat en het De Savornin Lohmanplein, aan beide zijden in totaal 58 nieuwe parkeerplaatsen gecreëerd. In het oorspronkelijke plan voor de herinrichting van de Laan van Meerdervoort van 2012 was hier al par-

Aan de Pioenweg kunnen bewoners van de Vruchtenbuurt straks ook parkeren. | Foto: DHC

keerruimte voorzien. Dertig bestaande plekken aan de Pioenweg, tussen de Laan van Meerdervoort en de Daal en Bergselaan, worden toegerekend aan de autobezitters van de Vruchtenbuurt. Uit metingen blijkt dat ‘s nachts de parkeerdruk hier laag is. In de buurt Rosenburg zijn ten slotte nog eens 90 plaatsen beschikbaar gesteld. Ook hier wijst onderzoek uit dat vooral in de Treublaan, de Donker Curtiusstraat en een gedeelte van de Mgr. Nolenslaan en de Albardastraat momenteel veel parkeerplekken leeg staan. Voor de reeds bestaande plaatsen aan de Pioenweg en in de buurt Rosenburg past De Bruijn de parkeerregeling

voor bewoners van de Vruchtenbuurt aan. Met de gevonden overeenstemming is volgens De Bruijn een einde gekomen aan een jarenlang conflict, waarbij bewoners van de Vruchtenbuurt zich hevig verzetten tegen de kap van het groen op de langste laan van Den Haag. En blijven de 196 bomen in de middenberm van de Laan van Meerdervoort behouden. De werkzaamheden (vervangen riolering, nieuw asfalt, aanleg fietspaden en 58 extra parkeerplaatsen) aan de Laan van Meerdervoort starten begin 2016, aansluitend begint de herinrichting van De Mient, die naar verwachting in 2017 is afgerond.

6|


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

Schevenings Vissersvrouwenkoor Bij Scheveningen denk je aan strand en zee, aan de badplaats en de haven. De badplaats heeft sinds de jaren zestig een metamorfose ondergaan. De haven is eveneens veranderd. Daar liggen niet meer grote aantallen vissersschepen en grote stapels haringtonnen. Ook vrouwen in Scheveningse klederdracht kom je er niet meer tegen. Voor wie tegenwoordig echte Scheveningse klederdracht wil zien, moet op 13 juni naar Vlaggetjesdag komen, naar een klederdrachtshow gaan of een optreden van het Schevenings Vissersvrouwenkoor bijwonen. Dit koor werd in 1954 speciaal opgericht om in Scheveningse dracht te zingen. De NCRV zocht in maart van dat jaar voor het ‘nationale programma’ op Koninginnedag een koor dat in klederdracht kon zingen. Uit elke provincie zou één koor meedoen. Je kon de koren niet zien omdat het voor een radioprogramma was, maar het ging vooral om het idee. Volgens de kranten hield een spreker tussen de optredens een uitstekende voordracht, waarin hij zei dat de vooroorlogse gerichtheid op de eigen streek na de oorlog was veranderd in een toenemend gevoel van nationale verbondenheid. De elf verschillende klederdrachten moesten dus waarschijnlijk het thema ‘eenheid in verscheidenheid’ symboliseren. De Hilversumse programmamakers

vroegen kosteres Bep de Bruin-de Mos van de Oude Kerk in Scheveningen of zij een koor in klederdracht kende. Dat was haar niet bekend, maar binnen enkele weken had zij 35 zingende dames om zich heen verzameld die allen in klederdracht konden optreden. Het was niet moeilijk koorleden te vinden, want in Scheveningen werd altijd veel gezongen. Zingen deed men thuis, in de kerk, op de boetvelden en in de vele koren. Klederdracht werd door veel vrouwen nog dagelijks gedragen, dus dat was ook geen probleem. Vele Scheveningers liepen in het zwart, de kleur van rouw. De rouwperiode in Scheveningen was lang en in de uitgebreide familie viel altijd wel een overlijden te betreuren. Het beroep van visser was niet alleen zwaar, maar ook gevaarlijk. Het koor trad niet in de zwarte rouwkleding op. Op oude foto’s zie je de dames tenminste altijd in de kleurige zondagse dracht. De Scheveningse kleding is eenvoudig, maar sierlijk. Juist door die sierlijke eenvoud is het misschien wel de allermooiste klederdracht van ons land. Na de succesvolle radio-uitzending in Emmen besloten de koorleden verder te gaan als Schevenings Vissersvrouwenkoor. Het was de naam die voor het programma op Koninginnedag was gekozen. Het koor wist zich ook na het

Het Schevenings Vissersvrouwenkoor in 1979 in het Kurhaus. | Foto: Robert Scheers

debuutoptreden regelmatig in de schijnwerpers te plaatsen. Meteen al in 1954 vormde het koor een erehaag voor de Noorse koning Haakon VII. De vorst bezocht Den Haag en kreeg van voorzitster De Bruin een Scheveningse omslagdoek omgehangen. Meer vorsten verlieten Scheveningen met dit cadeau. In 1958 ging ook de in Scheveningen zo populaire Britse koningin Elizabeth met zo’n mooie doek naar huis. Alleen dichtbij zie je hoe mooi zo’n doek kan zijn en hoeveel werk er in zit om deze te maken. Het Schevenings Vissersvrouwenkoor

verscheen bij vele koninklijke en niet-koninklijke gebeurtenissen, zowel binnen als buiten Scheveningen en soms ook in het buitenland. Het koor nam verschillende grammofoonplaten en cd’s op en zong voor radio en televisie. In vrijwel alle kerken in Scheveningen en in zorginstellingen zong het koor in klederkracht. Ook trad het koor op bij evenementen als Vlaggetjesdag en de herdenking op 4 mei bij het monument op het Tesselseplein. Eenenzestig jaar later zingt het Vissersvrouwenkoor nog steeds, maar nieuwe leden hebben geen kleding meer die van (groot)moeder op kind is

overgedragen. Omdat er zo weinig vraag naar is, moet de Scheveningse kleding speciaal worden vervaardigd. Je moet de kledingstukken zelf maken, of het laten doen door liefhebbers. Het aanschaffen van een volledig kostuum was vroeger al duur en dat is tegenwoordig niet anders. Ook dit jaar treedt het koor weer de nodige keren op en is het zoals elk jaar present op Vlaggetjesdag en Prinsjesdag. Jan van Wandelen www.denhaag.nl/haagsgemeentearchief

advertentie

Restaurant de Dagvisser & the Volvo Ocean Race Vanuit je zeiljacht, op de kade, in de haven, met lekkers uit de Noordzee. Sail away met het speciale Volvo Ocean Race menu bij restaurant de Dagvisser van 18 t/m 20 juni

Noordzee menu Hollandse Nieuwe met toast *** Pannetje Zeeuwse mosselen met 3 sauzen en dikke friet *** Dame blanche Prijs: €21,50 pp

Restaurant Waterproef is ook open voor lunch op dinsdag, donderdag en vrijdag vanaf 12.00 tot 14.30 uur. De keuken is open voor diner van 18.00 t/m 22.00 uur.

Dr. Lelykade 25/27 | Tweede binnenhaven Scheveningen 070 358 87 70 | www.restaurantwaterproef.nl

actueel |


7

Een stigmatiserend record Onbedaarlijk gelachen bij het bestuderen van een DigiD. Dat is je toegang tot de staatsruif. Er zat een hulpmodus aan vast, een wegwijzer voor Teletubbies die de tijdmachine niet helemaal hebben kunnen bijbenen. Bij veel gestelde vragen stond: ‘Ik weet mijn geboortedatum niet. Wat moet ik invullen?’ Antwoord: ‘Vul dan 00 in’. Laat ’t gerust even op u inwerken. Ik heb het zes keer teruggelezen, maar het staat er echt. Zes keer heb ik me moeten verschonen. Nooit geweten dat de rijksoverheid zo veel gevoel voor humor had, en wat een comfortabele geruststelling want ik logde in op: steunkaart. Met mijn iPhone natuurlijk gelijk een fotootje gemaakt en dit doorgeappt aan de lachpenoze in mijn kroeg, allemaal babyboomers die ingekleurd aan een bejaardenbar à la minute zijn op te naaien. Ik was gaan googlen naar aanleiding van die rouwadvertentie van het Centraal Bureau voor de Statistiek, waaruit bleek dat men in Den Haag eindelijk weer eens een nationaal record op de kop had getikt. Met terugwerkende kracht was in 2014 in de Schilderswijk het grootste aantal bijstandsuitkeringen uitbetaald. Als ik het goed onthouden heb: 160 per 1000. Balorige cijferyuppen in Leidschenveen, kennelijk een middagje geen reet te doen, streefden goed geordend een goed in kaart gebracht Nederland na en besloten de jaarlijkse stadscijfers als toegift maar eens microscopisch over de wijken te verdelen. Tot groot ongenoegen van die toch al zo nerveuze Van Aartsen maakten ze er een stigmatiserende voetbalranglijst van. Au. In Ockenburgh waren het er maar 5 op de 1000 en onderaan stond het stinkend rijke Rozendaal uit Gelderland met 1500 inwoners als enige op nul. Nooit eerder uitgevlooid of zelfs bij nagedacht zocht ik nieuwsgierig wanneer je bijstand kon aanvragen, hoe, wie en wie niet. Ik deed er twee dagen over. Er kwam een partij wiskunde op me af. Nu begrijp ik ook waarom ze het zo eenvoudig hebben gemaakt. Je zou anders nooit aan zo’n aanvraag beginnen en dan valt zo’n heel systeem toch mooi in duigen. De meest aanlokkelijk gevonden aanbieding was dat ik (+64) niet meer hoefde te solliciteren. Lief. Nu nooit meer zeggen dat wij, die ons scheel hebben betaald, vergeten zijn. Verder was de info tot de basis herleid kraakhelder. Zodra je 18 bent en zonder werk kan je bij een weldadige beat kinderlijk eenvoudig zonder postzegel een verzoek tot uitkering het net op slingeren. Even een DigiD’je aanmaken en binnen 48 uur garandeert het UWV je antwoord. Het kan ook vanuit het buitenland. Me dunkt dat dit geen energie uit je lichaam zuigt. Zelfs zonder te weten op welke dag, maand of jaar je geboren bent, krijg je behulpzaam een kontje. Twee keer 00 bij dag, maand en jaar is voldoende. Makkelijker kunnen we het niet maken, geldt ook hier. Maar dat durven ze nog niet te afficheren. Niet schrikken. Zonder een Burgerservicenummer krijg je die DigiD niet verstuurd en ik mag toch hopen, terwijl ik dat niet eens zeker weet, dat hieruit mijn 64+ valt af te leiden? Jan D. Swart

De impressie van het nieuwe stationsgebied is volgens Revis een schetsmatige verkenning en geen ontwerp. | Artist’s Impression: Gemeente Den Haag

Impuls voor stationsgebied Laan van Nieuw Oost-Indië Door Jasper Gramsma

Station Den Haag Laan van Nieuw Oost-Indië en omgeving krijgen een opknapbeurt. De gemeente investeert in samenwerking met de NS en ProRail negen miljoen euro in onder meer een aantrekkelijke buitenruimte en duidelijke bewegwijzering. Ook wacht het station op termijn de nieuwe, controversiële naam Den Haag Beatrixkwartier. De grootschalige vernieuwing van het stationsgebied is onderdeel van het programma om de entrees van de stad te verbeteren. Dagelijks maken meer dan twaalfduizend mensen gebruik van dit knooppunt, maar het is sleets en onveilig vinden zowel de buurt als de gemeente. Om daar verandering in aan te brengen, knapt de NS de perrons op en komen er meer voorzieningen. Daarnaast krijgt het station een nieuwe parkeergelegenheid voor de fietsen die nu de entree blokkeren. Het dubbele tramspoor dat het voorplein doorkruist, wordt vervangen door één ingebed spoor. De ontoegankelijke plint van het binnenkort leegstaande ministerie van Sociale Zaken biedt straks plaats aan horeca met terrassen. Tot slot is er in de plannen meer ruimte voor groen. Wethouder Boudewijn Revis (VVD, kerngebieden en buitenruimte): “We doen dit niet alleen voor de lol. Een goede eerste indruk is belangrijk voor de economie, het vestigingsklimaat en de forenzen”. De opknapbeurt heeft alles te maken met het direct naast het station gelegen complex van

The Hague Security Delta (HSD), Europa’s grootste cluster van bedrijven in de veiligheidssector. Daarin ziet de gemeente mogelijkheden voor nieuwe werkgelegenheid en economische groei. “Deze sector is nu al goed voor zo’n veertienduizend banen, daar moeten er in elk geval nog eens vijfendertighonderd bij”, vindt wethouder Ingrid van Engelshoven (D66, kenniseconomie en internationaal). “Dit gebied is daarvoor de uitgelezen plek. Het ligt precies tussen de universiteiten van Leiden en Delft, die hier veel samenwerken met bedrijven, overheden en andere kennisinstellingen”. Om hooggekwalificeerde mensen en nieuwe bedrijvigheid aan te trekken is een campusachtige setting – alles fysiek geclusterd – in een mooie omgeving volgens de wethouder essentieel.

Ruimtevraag Van Engelshoven neemt daarmee gelijk een voorschot op het leegkomen van het ministerie van Sociale Zaken tegenover de HSD, waar deze zomer de laatste ambtenaren vertrekken. “Het huidige complex is voor tachtig procent vol. Door toename van het aantal start-ups kan er een ruimtevraag ontstaan. Het zou doodzonde zijn als die groei niet in het gebouw van het ministerie kan plaatsvinden”. Wat de exacte bestemming wordt van het ministerie is nog onderwerp van gesprek. “Het is een gebouw met veel mogelijkheden. De torens zijn splitsbaar, dus je kunt er verschillende functies in combineren”, aldus Van Engelshoven. Ook wonen behoort als het aan haar ligt tot de opties. Onge-

acht de toekomstige invulling past het Rijksvastgoedbedrijf delen van de begane grond aan, zodat horeca zich er kan vestigen. Dan is er nog de naamsverandering. Over anderhalf tot twee jaar, tegelijk met de nieuwe dienstregeling, wordt het station omgedoopt tot Den Haag Beatrixkwartier. Revis, die het zelf ‘de kers op de taart’ noemt, legt uit: “Op de Amsterdamse Zuidas na is het Beatrixkwartier nu al de meest gewilde kantorenlocatie van Nederland. Met de ontwikkeling van de Security Campus verwachten we dat het aantal reizigers nog meer toeneemt en het station landelijke bekendheid krijgt. Vandaar dit voornemen”. De nieuwe naam kan echter niet bij iedereen op een warm onthaal rekenen. Jacob Snijders, voorzitter van het Wijkberaad Bezuidenhout: “Met de tools van tegenwoordig maakt het niets meer uit hoe een station heet, je tikt het gewoon in. Als de naam dan toch moet veranderen, dan zou Den Haag Bezuidenhout wat ons betreft beter zijn, Beatrixkwartier zegt niemand iets. Maar de bewoners zijn hier jammer genoeg niet in gekend”. Snijders is evenwel tevreden over de plannen voor de opknapbeurt. “Het belangrijkste is dat het nu eindelijk gaat gebeuren. We zeuren er al vijf jaar over”. Eind dit jaar moeten de voorlopige ontwerpen voor het station en de buitenruimte klaar zijn. Vervolgens starten in het tweede kwartaal van 2016 de werkzaamheden. De gemeente heeft toegezegd het Wijkberaad te blijven betrekken bij de verdere planvorming.

Opinie

Restwarmte wordt duur betaald

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag wordt breed en sterk gepropageerd. De beide burgemeesters, van oorsprong Hagenaars, Jozias van Aartsen en Ahmed Aboutaleb, zullen ervoor zorgen dat het samenwerkingsproces goed en in tempo uitgevoerd wordt. Een bestuurlijk proces dat eindelijk eens een toevoeging is aan de bestuurbaarheid van ons land. Deze verklaring laat zien dat wij niet tegen verandering zijn. Maar wel tegen uitverkoop van de belangen van onze Haagse burgers. En met de voorstellen over de restwarmte vanuit de Rotterdamse haven kan de portemonnee van alle Hagenaars weer open. Restwarmte kost niks en het is goed om die te benutten. Maar met warmte moet je niet gaan slepen. Rest-

warmte komt niet zomaar naar Den Haag. Er moeten twee grote warmtetransportpijpen door het Westland getrokken worden om de restwarmte in Den Haag te laten landen. Al eerder heeft de gemeenteraad zich kritisch uitgelaten over dit miljoenen verslindende energieproject waarmee Den Haag voor decennia vast zit aan restwarmte van vuile kolencentrales. Wij waarschuwen tegen de bestuurlijke overleggroepjes die nu in het kader van de uitwerking van de metropoolgedachte aan de slag gaan. De inbreng vanuit Rotterdam is om Den Haag de dure transportleidingen te laten betalen. Het Westland kijkt met belangstelling toe. De tuinders winnen altijd. Zonder dat het hun iets kost, kunnen ze hun overtollige warmte af-

leveren op de transportleiding. Dat scheelt opslagkosten. En bij een tekort aan warmte kunnen ze gemakkelijk weer warmte onttrekken. Kortom Den Haag staat er alleen voor en het is dus zaak dat er goed op de belangen van de stadsbewoners uit Den Haag gelet wordt. Het Haagse aardwarmteproject is op een debacle voor de stad uitgedraaid. Goed bedoeld maar met onnodige risico’s. Bij het failliete aardwarmteproject was het college een naïeve toeschouwer. Laat het deze keer anders zijn. Namens de stichting Gemeentelijke belangen energievoorziening Constant Martini Louis Kanneworff

8 | het plein


HET PLEIN Deel 3 Door Casper Postmaa

Achter de schermen woedt een felle strijd om de bouwopdracht voor het nieuwe Spuikwartier. En wat de stad er ook van vindt, het winnende ontwerp wordt uitgevoerd. Over het nieuwe Spuiplein mag Den Haag nog wel meepraten. Daarom trekt DHC de wereld in op zoek naar voorbeelden – goed en slecht – waarvan we kunnen leren. Deze week de Potsdamer Platz in Berlijn

Het plein dat niet van de Berlijners is

D

e kennismaking met het plein, eens het drukste van Europa, verliep in etappes waarvan de eerste onvergetelijk was. Al hoorden we pas achteraf dat we op de Potsdamer Platz waren geweest. De Koude Oorlog heerste nog met ijzeren vuist over Centraal-Europa en in die winter van 1972 was de Alexander Platz een soort icoon van zijn tijd. Uit het puin was een treurig Oost-Duits plein verrezen waar de ijzige wind vrij spel had, jongeren bij de enkele toerist om harde valuta bedelden en waar het gevoel overheerste dat het nooit meer goed zou komen. We trokken verder tot we plotseling voor een groene, pukkelige vlakte stonden, weids en leeg tot aan de einder waar een nooit afgemaakte DDR-wijk lag te wachten op de grote sprong voorwaarts, die nooit zou komen. Althans niet vanuit die richting. Aarzelend liepen we verder door de verdwenen stad en luisterden naar de verbijsterende stilte om ons heen. Dit was wat de oorlog had overgelaten van de Potsdamer Platz. Niets. Latere bezoeken waren anders. Bulldozers, hijskranen, artist’s impressions van glanzende torens en stralende mensen. Mercedes-Benz liet als eerste weten naar de nieuwe Potsdamer Platz te komen, Sony volgde, de Deutsche Bahn ook, met in hun voetspoor sterarchitecten als Renzo Piano, Richard Rogers, Helmut Jahn, Arata Isozaki, David Chipperfield en Hans Kollhoff. Zij stonden voor het ontwerpen van een enorm programma dat voor vijftig procent uit kantoren, voor dertig procent uit winkels en entertainment en voor twintig procent uit wonen bestond. Een mix die lijkt op het nieuwe Spuiplein, dus waar kun je beter te rade gaan dan op de Potsdamer Platz? Klok Het is een terugkomst die aanvankelijk meevalt, na decennia van schuttingen en bouwputten maakt het plein een bijna serene indruk. De Potsdamer Platz verwerkt een behoorlijke verkeersstroom, maar is niet meer het drukste plein van de stad, laat staan van Europa. De herinnering aan die tijd staat prominent op het grote deel van het knooppunt dat aan wandelaars is

toebedacht. Het is het grote groene verkeerslicht van Siemens, dat is verpakt als een klok. De verkeerslichten liggen, in tegenstelling tot wat tegenwoordig gebruikelijk is, naast elkaar. Ze branden ook nog, al kijkt niemand meer naar het verschieten van de kleuren. De zon spiegelt in het glas van de hoge gebouwen – die willen imponeren, maar niet per se lelijk zijn –, de toeristen flaneren en het verkeer is bedwongen. Al met al geen gek resultaat. Toch is de door het bureau ‘Hilmer & Sattler und Albrecht’ ontworpen Potsdamer Platz niet het ideale plein geworden. Ondanks het vele geld, ongeveer 5 miljard euro, en de onbegrensde mogelijkheden die de lege vlakte bood. Eén probleem diende zich al aan voor ons bezoek aan Berlijn: er was niet één behoorlijke foto van de Potsdamer Platz te vinden, wat de fotografen ook probeerden, van veraf, of vanuit de lucht, het lukte niet. Simpelweg omdat het plein te groot is en geen duidelijke begrenzingen heeft. Het is vormeloos, ontbeert de beschutting van wanden en heeft dus alle wetten waaraan een goed plein moet voldoen, genegeerd. Een andere tegenvaller was nog pijnlijker. Bij een poging de weg naar een nabijgelegen straat te vinden, bleek er niemand op het plein te zijn, die daarbij kon helpen. Geen van de aangesprokenen kwam uit de stad zelf. Thomas Krüger, architect, universitair docent en oprichter van ‘Ticket B’, een bureau dat architectonische rondleidingen geeft, spreekt als het ware het doodvonnis uit over de Potsdamer Platz. “Ik ken geen Berlijner die hier komt. De Potsdamer Platz is er alleen voor toeristen”. Maar ontdekten we diezelfde dag, het was 4 juni, ook andere vormen van vreemdelingenverkeer doen het plein aan. Bij het Carlton-Ritz hotel met in de lobby Romeinse neppilaren en veel goudgelakte ornamenten kwamen aan de vooravond van de Champignons League finale UEFA-bestuurders in Maserati’s met chauffeur voorrijden. Supporters van Barça en Juventus vergaapten zich naast de cameraploegen aan het klatergoud, autochtonen waren in geen velden of wegen te bekennen. “De echte Berlijner is inmiddels in de minderheid”, legt Krüger uit. “Laatst kwam er een nieuwe student aan. ‘Wat heeft die jongen een

raar accent, waar komt hij vandaan?’, vroegen zijn studiegenoten. Het was mijn enige Berlijnse student”.

Woningen Architect Thomas Krüger heeft nooit precies kunnen vaststellen waarom de Berlijners de Potsdamer Platz collectief hebben afgewezen. Het lijkt erop dat het als zo vaak een combinatie van factoren is: er is te veel op architectonisch spektakel gegokt en te weinig gekeken en geluisterd naar de mensen voor wie het gebied was bestemd. Er is een hart gebouwd voor een snel groeiende wereldstad, met internationaal entertainment, kantoren voor industriële grootmachten en appartementen voor de happy few. De realiteit is daarbij uit het oog verloren. Berlijn is niet gegroeid, net als tijdens de Wende wonen er ook nu 3,4 miljoen mensen, en de aantrekkingskracht op het grote bedrijfsleven is klein. Mercedes-Benz is inmiddels richting het oosten vertrokken omdat daar de arbeid goedkoper is en Sony heeft zijn gebouw verkocht aan internationale investeerders. De woningen die er toch nog zijn gekomen, waren niet alleen te duur voor de weinig kapitaalkrachtige bevolking, ook verzuipt het aantal in de overvloed van kantoren, shopping malls en bioscopen, liefst 28. Op de Alexander Platz, de kern van het oude Oost-Berlijn, is de wederopbouw inmiddels ook begonnen. Er is voorzien in een megaplan van tien wolkenkrabbers. De enige daarvan die nu is aanbesteed (van de Amerikaan Frank Gehry), heeft een transformatie ondergaan van kantoor naar woontoren. Die les heeft Berlijn geleerd. Op de Potsdamer Platz is van het stedenbouwkundig uitgangspunt, het creëren van een internationaal centrum dat op Europese leest is geschoeid, weinig terechtgekomen omdat het als voorwaarde weinigzeggend is. Het idee erachter is ingevuld door de opdrachten aan Europese sterarchitecten te geven met een grote inbreng van de Italiaan Renzo Piano, Engelsman Richard Rogers (die samen het Centre Pompidou in Parijs ontwierpen) en de Duitser Helmut Jahn. Met die drie ging het meteen al mis. Er ontstond ruzie tussen Piano en Rogers omdat de laatste vasthield aan hi-tech architectuur

en gedwongen moest worden om de voorgeschreven bakstenen tegels te gebruiken, terwijl Helmut Jahn als voorbeeld van Europese architectuur een misvatting bleek te zijn. Jahn woont en werkt al zo lang in Chicago dat hij meer Amerikaan dan Europeaan is. Hij bedacht een enorm complex voor Sony dat zich, nota bene met een groot eigen binnenplein, afzonderde van de Potsdamer Platz en zich tot een concurrent daarvan ontwikkelde. Onder het tentdak van het plein gaan bioscopen schuil en een food court. Hoe Amerikaans wil je het hebben? En inderdaad, de plek heeft de bezoekers gekregen die erbij horen. Etende en drinkende toeristen. Nog een bewijs dat de Potsdamer Platz op het vreemdelingenverkeer draait, is de Blue Man Group, een theatergezelschap dat al tien jaar in een eigen thea-

‘Het grootste succes is de aan- en afvoer die geheel ongemerkt beneden het plein wordt afgewikkeld’ ter een doorlopende voorstelling geeft. Zolang dezelfde show op één plek, dat doe je niet voor de lokale bevolking. Iemand die zich al vroeg tegen het huidige plan voor de Potsdamer Platz keerde was de Nederlandse architect Rem Koolhaas. Hij was gevraagd voor de jury, die de plannen voor het gehele gebied beoordeelde, dat veel groter was dan alleen het plein en ook de Leipziger Platz omvatte. Koolhaas stapte woedend op omdat Berlijn bij de woningen vasthield aan de vooroorlogse bouwbepalingen: gesloten bouwblokken met een binnenplaats. Hij noemde de plannen provinciaals, reactionair en amateuristisch. “Dit heeft niets met de toekomst te maken”. Hij nam wraak op Berlijn in zijn ontwerp voor de nieuwe Nederlandse ambassade in de Duitse hoofdstad, waar hij suggereerde zich

aan de bouwregels te houden, maar in feite het gesloten bouwblok belachelijk maakte. Marlene Dietrich Valt er niets van de Potsdamer Platz te leren en is het een complete mislukking? Nee, de grootste bouwput van Europa heeft ook pluspunten opgeleverd. Het grootste succes is de aan- en afvoer die geheel ongemerkt beneden het plein wordt afgewikkeld. Daarvoor is een ondergrondse stad van vier verdiepingen uitgegraven die alle gebouwen met elkaar verbindt. Een kunststukje, want Berlijn kampt met een extreem hoge waterstand. Overal in de stad zie je lilakleurige leidingen, die van bouwputten naar de Spree leiden om het grondwater af te voeren. Daarnaast heeft Renzo Piano in de marge van de Potsdamer Platz laten zien hoe je wél een mooi plein kunt bouwen. Het is een verrassing, die wacht aan het einde van de Alte Potsdamer Strasse. Een halfrond pleintje met aan de rechte zijde een musicaltheater, terwijl de boog is opgevuld met kleinschalige moderne woningbouw en een enkel terras. Het pleintje zelf is licht uitgehold waardoor een schelpvorm is ontstaan. Met andere woorden, Renzo Piano heeft een moderne interpretatie gemaakt van Il Campo in Siena, volgens velen het mooiste plein van Europa, in elk geval één van de bijzonderste. Het is een plek met een zwaar beladen naam: de Marlene-Dietrich-Platz. Het bleek na de oorlog moeilijk om een straat of plein in Berlijn te vinden die naar de Duitse filmdiva mocht heten. Dietrich keerde zich al vroeg in de jaren dertig tegen de nazi’s en steunde gedurende de Tweede Oorlog actief de geallieerde troepen met optredens in Europa, Azië en Afrika. Haar ex-geliefde Douglas Fairbanks Jr. onthulde na de oorlog dat zij het plan had opgevat Hitler te verleiden om hem vervolgens met een giftige haarspeld te vermoorden. Er zijn nogal wat Duitsers die Dietrich ook na ’45 als een verraadster beschouwden. Toch kreeg zij haar plein, al gaat het verborgen achter wolkenkrabbers. Dat dit kleinood zoveel mooier is uitgevallen dan het grote geweld verderop, is een toeval dat perfect samenvalt met haar opstandige verleden.

het plein |


+ a an- en afvoer winkels, hotels, theaters en parkeren ondergronds + a ls toeristische trekpleister is de parade van sterarchitecten een succes + Marlene Dietrich Platz als moderne variant op Il Campo

9

- Plein is vormeloos en mist beslotenheid - Het enorme Sony-complex keert zich af van het plein - Berlijners mijden de Potsdamer Platz

Potsdamer Platz met links de toren van Hans Kollhoff die in Den Haag de ministeries van justitie en binnenlandse zaken ontwierp. | Foto: DHC

Een ondergronds U-Bahn was het enige dat na de oorlog over was van de Potsdamer Platz. | Foto: DHC

De Potsdamer Platz rond 1930, het drukste verkeersknooppunt van Europa. In het midden het eerste verkeerslicht van Europa. | Foto: collectie Eickemeyer/Berlin

Plaats

10 | interview

Elke week bespreekt Marcel Verreck heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

Weimarstraat Toen onze verre voorouders de ingewanden van hun grot zaten te decoreren, konden ze niet vermoeden dat er aanstaande zondag 14 juni een stoepkrijtwedstrijd in de Weimarstraat plaats gaat vinden. Maar logisch is het wel – soms moet je niet al te bekrompen stappen door de geschiedenis maken – want het tekenen zit de mens in het bloed. Iedere openbare ruimte getuigt daarvan en de geheimzinnige oorsprong van de afbeeldingen intrigeert me altijd. Liefdesbetuigingen, activistische kreten, egodronken tags, hinkelbanen door een ongeoefende kinderhand op het plaveisel gekrijt, wanneer zagen ze het levenslicht? Door wie? Waarom? Hoe lang zullen ze bestaan? Ooit was de Weimarstraat verworden tot een omgeving waar onze minder subtiele verre voorouders zich zeer thuis hadden gevoeld, maar de onvermijdelijke welvaart alsmede de goede intenties van bewoners en overheid hebben er een bijzondere Haagse plek van gemaakt. De (inmiddels Nieuwe) Regentes is één van de buurttotems. In Den Haag heerst een zekere creativiteit ten aanzien van voormalige zweminrichtingen. Ze maken er een tramtunnel van, of in dit geval, een theater. Dat de bezuinigingsgolf overleefde door sterke krachten in de buurt. Want die zijn er in deze gemêleerde wijk. Vorige week presenteerde ik de talentenjacht ‘Het beste uit de buurt’. Een prachtige avond waarin naast de deelnemers ook het zeer enthousiaste publiek een hoofdrol speelde. Men kwam om de eigen favoriet aan te moedigen, maar was minstens zo genereus jegens de andere optredenden. De applausmeter van technicus Alfred, onderdeel van de jurering, raakte bijna onklaar van het opgewonden tumult. Kortom, een manifestatie van artistieke saamhorigheid, die mij, evenals dat komende Eigenwijs Weimar-festival (met naast stoepkrijten onder meer ook muziek en poëzie op straat en in winkels) zeer kan bekoren. Er is in de cultuur de laatste tijd veel waardevols naar de kloten gegaan. Het adagium van de tv-politici was dat ‘de kunst zijn eigen broek moet kunnen ophouden’. De stereotypering van de subsidieverslindende niet-rendabele kunstenaar werd tijdens de bezuinigingsorgiën niet bepaald ontkracht. In mijn blijdschap over de eigen Weimarse kracht heb ik tot mijn schrik een bondgenoot in de VVD van cultuurterminator Halbe Zijlstra en in minister Bussemaker, ooit een PvdA-kunstvriend. (PvdA, wat is dat ook alweer?). Het triomfantalisme druipt ervan af: kijk, kijk, die kunstenaars, je knijpt ze af en ze leveren eindelijk wat op. Alles is immers handel. Maar wie de kunst laat verdorren, staat eeuwig in het krijt. Marcel Verreck


Quirijn Bolle, initiator en oprichter van Marqt

‘Ik noem het een voorwaartse tegenbeweging’ Wanneer Quirijn Bolle eind dit jaar veertig wordt, kunnen hij en de 750 medewerkers van Marqt bogen op vijftien filialen. Met het in 2008 gelanceerde winkelconcept met andere ideeën over eten en respect voor natuur, dier en mens biedt Marqt producenten en consumenten die af willen van snel, goedkoop nep-eten een podium. Den Haag heeft Marqt-winkels aan de Hofweg en de Frederik Hendriklaan.

Q

Door Vera de Jonckheere

‘De stap vooruit naar niet gemanipuleerd eten betekent paradoxaal genoeg een stap terug in de tijd naar vakmanschap, traditie en kleinschaligheid’

uirijn Bolle groeide op in Wassenaar in een gezin met traditionele waarden, onder meer dat je geen rechten mag ontlenen aan het feit dat je wieg op een goede plek stond. Zijn vader was bankier, zijn moeder kookte volgens de schijf van vijf. “Simpel en goed, het thema duurzaamheid speelde voor milieu, nog niet voor voeding”. Na de Bloemcampschool en het Rijnlands Lyceum studeerde hij bedrijfskunde in Groningen en was lid van Vindicat. “Ik heb er goede vriendschappen opgedaan, veel dingen georganiseerd, maar ik hield niet van het brakke studentenleven. Waardevol combineerde ik toen al graag met leuk door samen met een vriend een ICT-bedrijfje te runnen”. Misschien had de beroepskeuzeadviseur toch gelijk toen hij Quirijn, de volgens zijn moeder ‘luie middelbarescholier’, een topsportmentaliteit toedichtte. “Me inzetten voor iets wat ik leuk vind, maakt me energiek”. Lacht. “Mijn moeder had ook gelijk, hoor. Voor minder boeiende zaken ben ik niet vooruit te branden”. Na zijn afstuderen werkte hij van 1999 tot 2005 voor Ahold in Latijns-Amerika, Washington DC en New York City, waar hij ook woonde. Als controller LatijnsAmerika maakte hij Aholds rampjaar 2003 mee in het epicentrum van de financiële crisis. Ten gevolge van het boekhoudschandaal moesten grote delen van het concern aldaar worden verkocht. Cowboys Hij leerde er niet alleen hoe het niet moet, maar de insiderblik verschafte hem vooral de wetenschap dat corporate cowboys alles doen voor een lage kostprijs. Perverse prikkels – hoge provisies op iedere verkochte doos frituurzooi – leiden in de voedingsindustrie tot goedkoop, gemanipuleerd eten. Zijn toenmalige vriendin overtuigde hem van de waarde van gezond eten en het boek ‘Fast food nation’ van Eric Schlos-

ser deed de rest. “Het is ooit reuze onschuldig begonnen. Niemand wilde een ‘evil food empire’ opzetten, maar er sloop iets in waardoor ’potato farmer Joe’ McCain werd en de man die zelf de hamburgers op het vuur wentelde, werd wakker als McDonald’s”. In zijn laatste jaar bij Ahold kwam Bolle in New York eigenlijk voor het eerst in aanraking met het echte product, met de leveranciers en de klanten. “Bij de corporate had ik me suf gereisd, ik was vooral ‘druk’ met powerpointpresentaties, strategie en financiën. En nu ging ik iedere dag op de fiets door New York, die heerlijke en tegelijkertijd rare plek op aarde, om in direct contact met klanten eten te verkopen. Praktisch en bikkelhard – de combinatie van sales, food en New York leidt tot de overtreffende trap van zo ongeveer alles”. Hij leerde op ruwe manier de achterkant van ‘eten’

Nederland mijn plannen ten uitvoer brengen”. Prijsvechters Terug naar de basis met een alternatieve winkel, waarin alles om de kwaliteit van eten, echt eten, draait. “Een concept dat, met respect voor natuur, dieren en mensen, zowel voor boeren in de keten als voor consumenten aantrekkelijk is. De ruimte was er, in de prijsvechtersatmosfeer van elkaar bestokende supermarkten en een onder druk staande middenstand”. In 2008 opende hij de eerste Marqt aan de Overtoom in Amsterdam. De stap vooruit naar niet gemanipuleerd eten betekent paradoxaal genoeg een stap terug in de tijd naar vakmanschap, traditie en kleinschaligheid. “Ik noem het een voorwaartse tegenbeweging. In de naoorlogse westerse wereld stond het belang van genoeg eten voor

‘We leven in kuddes die gelijk gedrag vertonen. Pas als je een winkel opent, ontdek je in welke kudde je bent beland’ kennen. “Zowel achter de schermen als ondergronds maakte ik mee hoe zo’n enorme stad feitelijk gerund wordt. Ik zie me zelf nog staan in de keuken van een zeer assertieve Chinese chef. Zijn Amerikaans was nauwelijks te volgen maar hij maakte op niet mis te verstane wijze duidelijk dat onze prijzen niet goed genoeg waren en dat ik er ieder moment uit geknikkerd kon worden. Stoere tijd wel”, concludeert hij geamuseerd. Er moest een eerlijkere, betere manier bestaan om met voeding bezig te zijn dan hij om zich heen zag. Zonder de consument te verleiden met smaakmakers als suikers, vetten en andere, minder traceerbare stoffen. Tijdens een brainstormsessie met een vriend brak het besef door. “Ik zeg mijn baan op en ga in

iedereen voorop. Die uitdaging leidde tot een overwaardering van het kapitalistisch model dat geld verdienen centraal stelt; intussen zijn we al zover dat geld het doel is, niet langer een ruilmiddel. Eten is er om geld mee te verdienen. Producten en diensten worden uitgekleed en in overvloed aangeboden. Er is steeds meer van minder. Een fout gepercipieerde vorm van luxe die niet tot kwaliteit leidt. Goed eten met geld als hulpmiddel moet het doel zijn”. Junkfood en verlies van kwaliteitsbesef leiden onder meer tot een wereldwijde toename van obesitas. “De balans is zó zoek dat meer mensen doodgaan aan de gevolgen van over- dan ondervoeding. Door de vrije markt volledig zijn gang te laten gaan wordt ook de ongelijke welvaartsverdeling in stand gehouden”.

interview |


11

| Foto: Piet Gispen

Een dergelijke ontwikkeling, betoogt hij, is alleen goed voor de mensen die op de juiste plek zijn geboren, met een goed stel hersenen en alle kansen van de wereld. Helaas weten velen van hen niet anders te doen dan zichzelf te verrijken. “Ten koste van anderen, dierenwelzijn en milieu. Ik streef naar een model dat geld verdient ten bate van het geheel. Winst voor iedereen”. Marqt is voornemens een deel van zijn winst uit te keren aan klanten om zo een eerlijke prijsgarantie te bieden. “Als we te veel winst maken, heeft de klant blijkbaar te veel betaald”. De basisbegrippen ambachtelijk en kleinschalig maken de Marqtproducten duurder – ‘minder goedkoop’, corrigeert hij – dan bij supermarkten die massaproductie als uitgangspunt nemen en hun toeleveranciers tot verregaande concessies aan prijs en kwaliteit dwingen. “Onze kostprijs is anders omdat we een eerlijkere prijs verkiezen boven het belasten van dierenwelzijn of milieu. Overigens zijn we al prijsvriendelijker geworden vergeleken met onze beginperiode. De gemiddelde prijs van een verkocht product ligt inmiddels 30 procent lager dan toen we de eerste winkel openden”. Ambachten Op het moment dat de klant in een Marqt winkel heeft afgerekend, weet hij dat de boer normaal is betaald, dat het dier een goed leven heeft gehad en dat is geïnvesteerd in de werkomstandigheden en opleiding van de mensen die bij en voor Marqt werken. Bolle koestert de ambachten die langzaam uit onze samenle-

ving dreigen weg te sijpelen. De groenteman, de visboer, de bakkers, de slagers, de kaasmakers. “Met onze partners in de keten zijn we weer kennis aan het opbouwen, die we waarborgen en delen om een hoger plan te bereiken”. Boodschappen doen wordt vanzelf prijsvriendelijker als iedereen kiest voor de andere aanpak. “Ruim 90% van de consumptie van de westerse mens loopt via het supermarktkanaal: we zouden er met ons allen beter voor staan met 50%”. Beter is het dat de hectische mens zich een andere benaderingswijze eigen maakt en zijn dagelijks eten als waardevol beziet. “Heeft brood meer waarde als het handgebakken is of creëert een machine dezelfde waarde?” Het is een retorische vraag, robotisering levert niet overal meerwaarde, is zijn overtuiging. “Op een geautomatiseerde broodfabriek die duizenden broden per uur uitspuwt, werken slechts twee mensen. Technici, wel te verstaan, geen bakkers. Lopendebandwerk. Prachtig vanuit efficiencyoogpunt, maar je krijgt er geen waardevol, goed brood mee. In de kant-en-klare boerenkoolstamppot met worst van supermarkten zitten wel vijfentwintig ingrediënten en je bent er goedkoper mee uit dan wanneer je het zelf maakt”. Het levert een wat hij noemt korte ‘high’ op, in tegenstelling tot de waardevollere beleving van zelf bereiden. Volgt desgevraagd de beschrijving hoe hij al sinds zijn studententijd voor een goede gestampte pot niet meer dan vijf ingrediënten nodig heeft. Aardappelen, boerenkool, rookworst en te variëren toevoegingen als sambal, gefruit uitje,

mosterd en/of spekjes. “Alles van Marqt uiteraard”. Hij kijkt blij. “Lekkerder en waardevoller vanaf de productie door vaklieden die met liefde hun ambacht uitoefenen tot en met het doen van boodschappen, de maaltijd bereiden en er gezamenlijk aan tafel van genieten. Waar leven we voor als we geen tijd en aandacht voor ons eten kunnen en willen opbrengen?” Spullen kopen met een etiket dat rept van ‘passie en liefde’, helpt niet. “Louter slimme verpakkings- en marketingtechnieken. Het meest fascinerend vind ik dat veel goed opgeleide mensen in Nederland, een van de meest welvarende landen ter wereld, zich niet interesseren voor de samenstelling van hun voedsel. Eigenlijk kan het ze niets schelen wat ze in

krijgen. Werkweken van 100 uur waren regel, geen uitzondering. “Ik was volslagen monomaan in de weer. Het vergde onnoemelijk veel werk, geld, energie en tijd om het concept – dat weliswaar aansloeg – levensvatbaar te krijgen. Gelukkig heeft dit alles zijn vruchten afgeworpen waardoor we investeerders hebben weten aan te trekken die er vertrouwen in hadden en de rust en ruimte verschaften om het groter en beter te maken”. Intussen is hij weer volop bij de dagelijkse operaties betrokken maar een tijd geleden moest hij een stapje terug doen om te bezien hoe zijn privéleven eruitzag, voor zover het nog bestond… “Ik heb bijvoorbeeld geen gezin. Werk kwam lange tijd vóór privé”. Nieuwe winkels staan ook steeds weer in de kinderschoenen,

‘Er is steeds meer van minder. Een fout gepercipieerde vorm van luxe die niet tot kwaliteit leidt’ hun mond steken. De enige kennis die we op de basisschool opdoen, is dat kippen eieren leggen en koeien melk geven”. Dát veranderen houdt hem de hele dag bezig. Roofbouw Het gezonde basisprincipe van Marqt was niet altijd voor de grondvester zelf weggelegd. In de beginjaren pleegde hij je reinste roofbouw op zichzelf om het concept en de winkels van de grond te

maar: “De andere vorm van gezinsleven vind ik toch belangrijker”. Hij prijst zich gelukkig met een goed team van leuke en betrokken mensen die allen hun verantwoordelijkheid dragen: van enthousiaste junioren tot en met managende senioren. Het team is fors gegroeid. “Iets wat ooit als een ideetje aan een tafel in New York begon, biedt nu werkgelegenheid aan zo’n zevenhonderdvijftig mensen, met winkels in Amsterdam, Den Haag, Haarlem en Rotterdam. Eind dit

jaar staat de teller op vijftien”. De bedrijfscultuur is verre van hiërarchisch, ook Bolle springt met alle plezier in wanneer hij een van zijn winkels aandoet. Een Engelssprekende dame wijst hij vlak voor het fotomoment de weg naar de graskaas. “Veel expats in deze wijk”. Koopgedrag verschilt niet alleen tussen steden – “Amsterdam: exploratief en progressief, Den Haag iets meer traditioneel-behoudend” ‒ maar zelfs bínnen steden. Aan de Hofweg veel gemakkopers, de mensen uit ministeries, parlement, winkels en kantoren die iets gezonds voor de lunch kopen of voor een avond Kamerdebat of overwerk; aan de Fred meer gezinsinkopen door mensen met boodschappenlijstjes. “Onvoorziene verschillen binnen een straal van luttele kilometers. Zo bleek in Haarlem veel meer witvis verkocht te worden dan in Amsterdam, waar zalm tot de favorieten behoort. We leven in kuddes die gelijk gedrag vertonen. Pas als je een winkel opent, ontdek je in welke kudde je bent beland”. Aan het buitenland denkt hij nog niet. Voor concurrentie is hij niet bang. “Die maakt ons alleen maar beter en scherper, iedereen bij Marqt loopt over van bruisende ideeën. De creatieve motor staat continu aan, bij andere bedrijven ontbreekt daarvoor de ruimte”. Over creatie gesproken, er is een andere rol in de keten die hem zeer aanspreekt. “Als hobbyist-tuinder de aarde bewerken, groenten verbouwen op mijn eigen boerderij. Die droom komt ook nog wel eens uit”.

volvo ocean race festival den haag

18, 19, 20 JUNI

PRESENTED BY

Race village openingstijden Aankomst Volvo Ocean Race boten*

15.00 - 00.00

Volvo Ocean Race experience: ‘Another day at the office’; show & film ‘Cross section’; Volvo Ocean Race boot op de kant Op de foto met de Trophy

12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00

Marine: Klimwand marine Simulator marine Duiktank marine

12.00 - 20.00 12.00 - 00.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 14.00 - 16.00 12.00 - 17.00

Kids: Speurtocht Reuzenrad Schminken, kleuren, knutselen Springkussen ‘piratenschip’ Volvo Pedal Vehicles Lego en Duplo Scholenprogramma ‘bootjes bouwen’ Telekids discoshow

15.00 - 00.00 15.00 - 00.00

Ingang festivalterrein

STRAND

RACE VILLAGE DONDERDAG 18 JUNI 12.00 - 00.00

HOST CITY

DONDERDAG 18 JUNI 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00

Strandactiviteiten Festival Fair

Strandterrein open Optimist on tour Scoutingactiviteiten Catamaran zeilen Kiten en Suppen

Volvo Ocean Race village Concertterrein Watertaxi - steiger Rijkswaterstaat

VRIJDAG 19 JUNI 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 16.00 - 17.30

Strandterrein open Optimist on tour Scoutingactiviteiten Catamaran zeilen Kiten en Suppen Bolster Knock out race

ZATERDAG 20 JUNI 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00 12.00 - 20.00

Strandterrein open Optimist on tour Scoutingactiviteiten Catamaran zeilen Kiten en Suppen

Volvo Ocean Race paviljoen Gehele festivalterrein Volvo Ocean Race boten Zuiderstrandtheater Koninklijke Marine Zr.Ms. Groningen Havenhoofden Halte pendelbus TAXI

Taxi standplaats Fietsenstalling

VRIJDAG 19 JUNI 09.00 - 01.00

HAVEN - WATER Race village openingstijden Aankomst Volvo Ocean Race boten*

09.00 - 01.00


10.00 - 14.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00

Marine: Bezoek marine schip ‘Zr.Ms. Groningen’ Klimwand marine Simulator marine Duiktank marine

09.00 - 20.00 09.00 - 01.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00

Kids: Speurtocht Reuzenrad Schminken, kleuren, knutselen Springkussen ‘piratenschip’ Volvo Pedal Vehicles Lego en Duplo

09.00 - 01.00 09.00 - 01.00

ZATERDAG 20 JUNI 09.00 - 00.00 12.00 - 15.00

Race village openingstijden Vertrek Volvo Ocean Race boten**

09.00 - 22.00


09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00

Marine: Klimwand marine Simulator marine Duiktank marine

09.00 - 20.00 09.00 - 22.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00 09.00 - 20.00

Kids: Speurtocht Reuzenrad Schminken, kleuren, knutselen Springkussen ‘piratenschip’ Volvo Pedal Vehicles Lego en Duplo

09.00 - 22.00 09.00 - 22.00

DONDERDAG 18 JUNI 12.00 - 20.00 12.00 - 19.00

Rib experience (betaald) De Zoute Optimist(en)

VRIJDAG 19 JUNI 13.00 - 16.00 09.00 - 20.00 09.00 - 19.00

Lemsteraken wedstrijd Rib experience (betaald) De Zoute Optimist(en)

ZATERDAG 20 JUNI 12.00 - 15.00 09.00 - 20.00 09.00 - 19.00

Vertrek Volvo Ocean Race boten** Rib experience (betaald) De Zoute Optimist(en)

Noordzee

CONCERTTERREIN DONDERDAG 18 JUNI 18:30 - 00.00 20.30 - 23.00

VRIJDAG 19 JUNI 17.00 - 01.00 18.30 - 00.00

ZATERDAG 20 JUNI 15.00 - 00.00 16.30 - 23.00

Concertterrein open De Marinierskapel der Koninklijke Marine met Barry Hay, DI-RECT, Waylon en Kern Koppen

Concertterrein open Golden Earring Racoon DI-RECT VORF huis DJ

Concertterrein open Anouk Typhoon Gers Pardoel Miss Montreal Nielson The Originals

*In verband met variabele aankomsttijden van de boten kan het zijn dat we donderdag of vrijdag ook ‘s nachts open zijn. **De boten vertrekken tussen 12.00 en 15.00 uur. Alle tijden en programma’s zijn onder voorbehoud. Check voor de laatste informatie volvooceanracefestivaldenhaag.com

TAXI

INGANG

Parkeren Hou er rekening mee dat er in de directe omgeving van het festivalterrein vrijwel geen ruimte is om te parkeren. De organsiatie adviseert dan ook om met het openbaar vervoer te komen. Voor diegene die toch met de auto willen reizen is er op vrijdag 19 juni en zaterdag 20 juni een verder van het terrein afgelegen parkeerterrein beschikbaar. De route naar dit parkeerterrein wordt op doorgangswegen in en naar Den Haag duidelijk aangegeven. Vanaf dit parkeerterrein rijden er pendelbussen die je tot vlak voor de ingang van het festivalterrein brengen. Voor deze pendelbus heb je een parkeerkaart nodig die je online kan kopen voor € 15,-. Heb je geen parkeerkaart dan kan je geen gebruik maken van de pendelbus. Het is, gezien de afstand, vanaf dit parkeerterrein niet mogelijk om naar het festivalterrein te lopen.

volvooceanracefestivaldenhaag.com

Advertentie AD.indd 1

08-06-15 14:41

Citylight | Vrijdag 12 juni 2015 | Den Haag Centraal

13

Het andere nieuws over de stad

watersport | design | society | en meer....

| Foto’s: PR

Line-up Volvo Ocean Race Festival kent zijn weerga niet Naar aanleiding van de tussenstop van de Volvo Ocean Race is er van 18 tot en met 20 juni in en rond de Scheveningse haven een gecombineerd zeilsport-, beach-, en muziekfestival. Voor elk wat wils en de line-up van de muziek is weergaloos. Thuisblijvers hebben al bij voorbaat ongelijk.

Haags OBJECT | Komend

weekeinde wordt er weer naar hartenlust haring gehapt op Vlaggetjesdag. De Haagse kunstenaar Marijke Gémessy speelt in op die traditie met ‘Vis moet zwemmen’, een knipoog naar het gebruik om bij de haring een glas jenever te drinken. Naast – voornamelijk keramisch – monumentaal en vrij werk wilde Gémessy een kleiner en betaalbaar object maken. Prijs: € 129,00 Voor meer informatie: www.gemessy.nl

| Foto: PR

Door Martin van Zaanen

S

toon aan de zeilsport ‒ ook deze keer het meeslepende ‘As long as the wind blows’ spelen. DI-RECT viert dit jaar het vijftienjarige jubileum. Spectaculair vanaf dag één, hebben ze zich sindsdien alleen maar verder ontwikkeld. Wat te denken van Anouk; rockend als Melissa Etheridge, maar net zo makkelijk meedoen aan het Songfestival. Vertolkt ze haar a capella versie van ‘Sacrifice Me’, houdt niemand het droog.

imon Keijzer mag zelf van de organisatie zijn, maar was hij dat niet, zou hij zeker als bezoeker zijn opwachting aan het einde van de Kranenburgweg hebben gemaakt: “Laten we eerlijk zijn: er is maar één Sportstad aan Zee en dat is Den Haag. Dan heb je de omgeving: de havens, de havenhoofden, het Zuiderstrand, het Noorderstrand en de boulevard. Daar kun je, helemaal met drie dagen tot je Hemel Handig is sowieso dat we ons geen zorgen hoeven te beschikking, alle kanten mee op”. Opdracht van de Gemeente was: het zo ‘breed’ moge- maken over het weer, want zodra Nijmeegse feellijk neerzetten. Eer betonen aan het unieke van extre- good rapper Gers Pardoel de eerste tonen laat klinken van ‘Ik Neem Je Mee (é é é é)’ me outdoor sports. En dan ook nog maakt de meest dreigende regeneens voor jong en oud. Keijzer: “Ik Bereikbaarheid en kaarten denk dat we daar goed in zijn ge- Met openbaar vervoer, fiets en te voet bui zich uit de voeten. Singer/songslaagd. Logistiek een hele opgave, is het terrein goed bereikbaar. Je kunt writer Nielson, zelfde laken een er alleen niet vlakbij parkeren. Wel pak. Aanstekelijk tot en met. Miss maar als ons in de zeilsport iets op zijn er aangegeven parkeerplaatsen Montreal schrijft ook haar eigen het lijf geschreven is, is dat het wel. waar je de auto kwijt kunt, waarna liedjes, maar slaat (in het Engels) Op het Zuiderstrand komt een gedeelte waar kinderen gratis clinics pendelbussen je erheen brengen. Moet subtielere noten aan, al blijft ook kunnen volgen in golfsurfen, kiten, je wel van tevoren een parkeerkaart haar werk altijd toegankelijk. En windsurfen, suppen en catamaran- kopen via www.volvooceanracefesti- vooral ontroerend zoet. Racoon valdenhaag.com. Openingstijden 18 verenigt het beste van DI-RECT en zeilen. Dan is er het festivalterrein. Tot slot de Volvo Ocean Race Village. juni: 12.00 tot 00.00 uur. Van 20.00 Golden Earring. En overal volop lekker eten en drin- tot 23.00 uur diverse live optredens. Ten slotte Typhoon, Surinaams zanger/rapper uit het Veluwse ’t Harde. 19 juni: 09:00 - 01:00 uur. De conken”. Laat hiphop samenvloeien met cacerten (25 euro per avond, 50 euro Er worden zeer veel toeschouwers verwacht om de boten te zien bin- voorvak) van Golden Earring, Racoon lypso, blues, jazz, Afrikaanse klannenkomen en weer vertrekken. en DI-RECT zijn van 18:30 - 00:00. 20 ken en gospel, maar voor alles druipt de soul er aan alle kanten vanaf en juni: 09:00 - 00:00. Optredens (25 “We zetten sterk in op het oranjegevoel. Team Brunel heeft met Bouwe euro per avond, 50 euro voorvak) van ontwikkelt hij zich steeds meer tot Bekker als schipper en Geerd-Jan Anouk, Typhoon, Gers Pardoel, Nielson De Dominee van De Liefde. Op zijn Pordman en Timo Hagoort drie Ne- en Miss Montreal van 16.30 – 23:00 uur. plaat Lobi da Basi (= Liefde is de baas) zingt hij: ‘En als de hemel valt, zullen Kaarten: www.eventim.nl. derlandse opvarenden. Op de we het zelf moeten dragen’ en dat is Zweedse vrouwenboot SCA zit de in Den Haag woonachtige Carolien Brouwer. Zij zullen een motto dat niet alleen geldt ter land en ter zee, maar ook in een strakblauwe lucht met een stralende zon. zeker uitgebreid in het zonnetje worden gezet”. Bezoekers kunnen via een simulator ondergaan wat zeezeilers in een laserboot meemaken. Keijzer: “Ook kunnen ze de VOV-raceboten van dichtbij bewonderen. Bovendien alles te weten komen over watersport, de zee, de natuur en teamwork”.

Thuiswedstrijd Al deze activiteiten zijn gratis, alleen voor de concerten heb je een kaartje nodig. Keijzer: “Als basis voor het muziekgedeelte gingen we op zoek naar Haagse artiesten die wereldberoemd zijn. Daarnaast wilden we in de programmering veel variatie bieden”. Zo kwam de organisatie tot een mix die zijn weerga niet kent. Voor Golden Earring is dit de ultieme thuiswedstrijd. Deze oermuzikanten laten hun rockmagie alweer een halve eeuw overal werken, al krijgt hun spel vooral op Haagse bodem iedere keer weer een extra dimensie. Zo werd vooral bewezen in 1986 en 1993 toen Rinus, Cesar, Barry en George op het strand optraden en bijna 200.000 bezoekers trokken. En nu maar hopen dat ze net als toen ‒ al was het maar als eerbe-

14


Column: onderwijs

Design.

Hedendaagse kunstenaars geï door Gouden Eeuw Door Saskia Herberghs

G

Interbellum

Het zijn de weken van het ‘in-between’. Het examen is achter de rug, de uitslag moet nog komen. Even niets, een vacuüm, windstilte, het interbellum in het leven van de eindexamenkandidaat. Vijftien dagen rust, maar ook vijftien dagen van spanning en onzekerheid, van twijfel of voorzichtig vertrouwen. Bij ouders, en bij docenten. Maar niet bij de leerlingen. Welnee, die niet. Die hebben wel iets anders aan hun hoofd. Die zijn gevlogen, massaal op weg naar de zon, naar het strand, naar Spanje, Portugal of Griekenland, naar Lloret de Mar, Albufeira of Chersonissos. Met z’n zessen in een appartementje, inclusief ontbijt en zwembad, en uitzicht op zee …. Niet dat het daar om gáát natuurlijk. Wat telt, is de afstand tot de disco, en ‘the place to be’. Uitgewuifd op Schiphol. Volgestopt met goede raad. Maar wat zeg je tegen ze? Drink niet te veel? Ga op tijd naar bed, alleen, of op zijn minst veilig? Geen pillen, geen poedertjes, en steeds bij elkaar blijven….? Je waarschuwt, tegen beter weten in. Je ontvangt een selfie van drie meiden, gearmd en lachend, op het strand, of van vier jongens, in boxershort, met een cocktail bij het zwembad. Erger wordt het niet, als je de foto’s mag geloven. En je bent heel even blij. Kijkt opgelucht naar ‘Andere tijden sport’ met Johan Cruijff.

Waren wij zo heel anders? Ja, er is verschil. Examenleerlingen van nu vliegen duizend kilometer en nemen een appartement met uitzicht op zee. Ik nam, met een vriendin, de boot naar Vlieland. Tentje mee, en warme kleren. Uitzicht op zee maar wel een week regen. Geen telefoon, geen foto’s naar huis, geen contact. Was er niet, hoefde niet. Mijn ouders vertrouwden mij. Dat er ook twee jongens meegingen, dezelfde week, naar dezelfde camping, dat wisten ze niet. Straks staan ze er weer, in de kerk, om hun diploma in ontvangst te nemen, in hun mooiste jurk en netste pak. Al geen kind meer. Op weg. Het interbellum ligt achter ze, ergens in een disco aan het strand. Domme dingen gedaan en geleerd. Maar ook óns interbellum, tussen beschermen en loslaten, tussen betuttelen en vertrouwen geven. We laten ze gaan en zwaaien ze uit, op weg naar hun eigen leven, hun eigen keuzes, hun eigen fouten. Alleen Johan Cruijff maakt geen fouten. ‘Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet’. Maar zij wel. Gelukkig maar. Emmy van der Woude Docente wiskunde Maerlant Lyceum

Hedendaagse verbeelding van oude kunst: wonderobjecten van Stefan Schelling op de koperen side-table van zijn broer Onno Schelling. Erboven een gefotografeerd boeket van Bas Meeuws. | Foto: PR

Society

Remco Campert (1929) even terug

H

et Den Haag Centraal team mocht voor de verandering eens terug in de kinderschoenen. Een vrijdagmiddagje feestelijk hangen op het zomers warme plein van de 100 jaar bestaande Galvani basisschool. Oud-leerling Remco Campert zou er het muurgedicht onthullen met de eerste vier regels van zijn ‘Verzet begint niet met grote woorden’.

Vera.

Maar erger wordt het natuurlijk wel. Iedereen gaat. Alle scholen gaan. Ook mijn jongens gingen. Ik hoorde niets. Van hén. Via via des te meer. Verhalen van een vechtpartij, van afgebroken tanden en hechtingen. En een paar jaar later, van een jongen in coma, van wakker worden in het ziekenhuis en je helemaal niets meer herinneren, maar wel met een gebroken dichtgenaaide kaak, wat de eerste dagen het eten én het drinken belemmert, geluk bij een ongeluk. Maar nogmaals, het zijn verhalen via een omweg. Van mijn zoons hoorde ik andere verhalen. ‘Ja hoor mam, gaat goed, maak je geen zorgen, mooi appartement, lekker weer, gezellig, nee hoor, niks ergs gebeurd …’.

alerie Per van der Horst [modern_contemporary], de plek waar de drie voor het eerst bijeen kwamen, wijdt nu een tentoonstelling aan hun werk onder de noemer Time. Geen toevallige titel: de broers Onno (51) en Stefan Schelling (40) en fotograaf Bas Meeuws (40) vinden alledrie hun inspiratie in de Gouden Eeuw. Galeriehouder Jo-Ann Knop schept graag ruimte voor de foto’s van Meeuws, de Wunderkammerstukken van Stefan en de meubels van Onno Schelling. “Het is spannend dat deze kunstenaars op een hedendaagse manier iets met oude thema’s doen”. Voor Onno Schelling is de expositie vooral zo bijzonder omdat de stukken van zijn broer hier te zien zijn. “Het werk van Bas Meeuws en mij is vaker tentoongesteld. De primeur is dat Stefan erbij is”. Knop vindt het vooral gedurfd dat ze meerdere tafels en kabinetten van Onno Schelling in de tentoonstelling heeft opgenomen. “Galeries met meubels zie je niet vaak. Meubels vallen heel snel onder kunst óf design. Maar deze meubels horen hier”. Ze is vast van plan vaker ruimte voor de kabinetten en tafels van Onno Schelling in te ruimen. “Het speciale van de meubels van Onno is dat ze naar de kunstkant gaan, maar toch praktisch zijn”. Schelling maakt het niet uit onder welke noemer zijn werk valt. “Dat is de grap van het object, dat een dubbele functie vervult”. Zijn kabinetten en sidetables zijn objecten op zich, maar kunnen wel dienst doen om spullen te bewaren of te ondersteunen. “Het zijn kunstobjecten die gebruikt kunnen worden. Dat is de vrijheid van de eigenaar. Van mijn part maakt hij ze roze”. Zijn broer, die in Kamperland (Zeeland) woont, maakt objecten die een hele andere functie in zich dragen. Net zoals in vroegere eeuwen kunnen deze objecten verwondering oproepen en uitnodigen tot gesprekken. Onno Schelling: “Vanuit de verwondering over de natuur, techniek, vakmanschap. In de zestiende eeuw kon je door je Wunder-

Voor de heuglijke dag had het team van de Galvanischool in nauwe samenwerking met de oudervereniging alles uit de kast gehaald: een bar, bier en prosecco (uit het draaiboek: ‘voor volwassenen en ook mensen op het podium’), wraps, fruitsalades en vele geurige hartige happen. Zelfs een oldtimer als vervoermiddel voor de bijna 86-jarige maestro. Eén van de ouders had aangeboden de grote schrijver, die zijn Haagse roots in het ver gelegen Amsterdam onderhoudt, te halen en te brengen in een Cadillac Eldorado Convertible. Precies zo’n fraaie dame als Elvis in 1956 voor zichzelf

aanschafte, alleen was het Haagse exemplaar niet paars geverfd maar gewoon eerlijk wit. Branding-vande-Noordzee-wit: puâh natuâh, om een andere grote Hagenees, Marnix Rueb, te citeren. Panne Het tijdstip van de onthulling van het fraaie muurgedicht werd, terwijl het schoolplein voller en voller raakte, telkens een beetje opgeschoven. Vierwielige dames op leeftijd willen het onderweg nog wel eens op hun heupjes krijgen … panne, een veel voorkomend euvel. En eenmaal weer deinend op de weg naar Den Haag – ‘poet on board!’ ‒ bleek de tropische dag voor een gezonde file richting eerdergenoemde branding te hebben gezorgd. Het gejuich was des te oorverdovender toen Campert, vergezeld van dochter Cleo, een uurtje later uit de Cadillac verrees. Als eerste ontwaarde hij de traliehekken, het enige wat in zijn geheugen overeind was gebleven, maar allengs kwamen meer herinneringen binnen. Na de onthulling zou hij het weerzien omschrijven als: ‘Een wonderlijk feit. Een terugkeer naar

mijn oorsprong. Dat is Den Haag. Ik blijf er nu niet zo lang als toen’. Wiely Hendricks, voorzitter van het College van Bestuur bij De Haagse Scholen, stond al enige tijd reikhalzend op de stoep uit te kijken naar de auteur die op de middelbare school nog als verplichte kost op zijn boekenlijst prijkte. Naast hem burgemeester Jozias van Aartsen die in zijn donkere pak met ambtsketting intussen – hij was stipt op tijd voor zijn eerste ontmoeting met Campert ‒ ook een hogere belevingstemperatuur had bereikt dan de 30 graden van De Bilt. Even dachten wij aan de discussie op Radio 1 die ochtend: moeten, dan wel mógen leerkrachten van de basisschool hun leerlingen op zonovergoten dagen insmeren met zonnebeschermende crèmes? Hoe zit dat met bezoekende dichters, burgemeesters en schoolbestuurders, bedachten wij snaaks. Wij zagen onszelf al met SPF 50 in de weer om brandblaarvorming bij notabelen te voorkomen. Gelukkig stond er een genadige parasol op het podium, maar eerst moest er in de blakerende zon nog gespeecht worden.

15


Society.

ïnspireerd w

kammerverzameling je intellect tonen en je met je vrienden verbazen. Die klassieke functie hebben deze stukken nog, maar dan op een eigentijdse manier: wél de thematiek, niet de techniek van toen”.

Terrasseizoen Cocktailbar Spark van het Haagse Hilton hotel was afgelopen week het decor voor de winderige, doch zonnige opening van het terrasseizoen. Bekende en minder bekende gasten uit de Haagse societykringen, onder wie modeontwerper Michael Barnaart van Bergen en nachtburgemeester René Bom, proostten op een nieuwe zomer met een pul vol wodka, passievruchtensap en gemberbier. | Foto: René Delnaaij

Bloemschilders De preciese afwerking van de objecten van de broers Schelling is ook te zien in de foto’s van Bas Meeuws. Zijn foto’s van boeketten in vazen komen overeen met de afbeeldingen van vroegere bloemschilders die ze in olieverf op het doek zetten. En net als toen – maar nu met behulp van de computer en een 7000 foto’s groot archief van bloemenfoto’s – gaan die over leven en vergankelijkheid. Om zo dicht mogelijk bij de vroegere afbeeldingen te komen, gaat Meeuws speciaal op zoek naar tulpen die door bollenkwekers worden afgedankt, zegt Knop. “Zieke tulpen”. Schelling: “Bloemschilders waren de grootste fotoshoppers van toen. Meeuws doet dat nu. Dat vind ik gaaf”. Behalve hun fascinatie voor de Gouden Eeuw delen de kunstenaars hun kennis en vaardigheden met elkaar. Onno leert over houtbewerking veel van zijn broer die eveneens meubels restaureert en zijn tafels vormen vaak de ondergrond voor de vazen waarin Meeuws zijn bloemen steekt. Daar staan de Wunderkammerstukken van Stefan ook weer prima op.

Hitte-eiland

De expositie TIME is nog tot 28 juni te zien bij galerie Per van der Horst [modern_contemporary], Noordeinde 51. Meer informatie op www.pervanderhorst.com

y.

op de Galvanischool (1915)

| Foto: Mylène Siegers

Verzet Na het welkomstwoord van directeur Yvonne Rouhorst kreeg burgemeester Van Aartsen het woord, waarna Campert het prachtige gedicht voorlas waarvan de eerste vier regels op de schoolmuur vereeuwigd zijn: Verzet begint niet met grote woorden maar met kleine daden

Stadsgroen.

zoals storm met zacht geritsel in de tuin of de kat die de kolder in z’n kop krijgt Het schoolplein viel weldadig stil. Iedereen, alle leeftijden werden geraakt door elk van de vijftien regels; zelfs de zojuist nog krijsende meeuwen hielden hun snavels bij het imposante geluid van de fragiel

ogende, niettemin onverminderd krachtige dichter. Terwijl oorverdovend applaus Campert begeleidde op zijn weg naar de parasol, verscheen op ons netvlies even de kleine Remco die ergens vóór de Tweede Wereldoorlog in zijn korte broek onbekommerd tikkertje speelde op deze plek. Vera de Jonckheere

Den Haag blijkt een van de grootste hitte-eilanden te zijn die ons land kent. In het Engels komt het woord u wellicht bekender voor: in die taal worden versteende gebieden die zoveel warmte vasthouden dat het er ongeveer vijf graden warmer dan het ommeland kan zijn, ‘Urban Heat Islands’ genoemd. De belangrijkste oorzaken van het ontstaan ervan zijn 1) de absorptie van zonlicht door al het asfalt en de horziontale én verticale verstening, 2) te weinig verdamping doordat er niet genoeg parken, groenstroken of tuinen zijn die regenwater hebben vastgehouden, 3) de relatief lage windsnelheden als gevolg van de vele bebouwing en 4) de warmte die erbij komt door fabrieken, airconditioningsapparaten en gemotoriseerd vervoer. U kunt zich voorstellen dat hitte-eilanden tijdens zomerse hittegolven uiterst onaangename plekken worden om te verblijven. Hittestress kan leiden tot hogere agressie en criminaliteit, verminderde arbeidsproductiviteit en een verhoogde mortaliteit, en vooral ook tot meer zomersmog. Maar er is gelukkig een oplossing voorhanden: meer bomen aanplanten en verticale tuinen op gebouwen aanbrengen! Onlangs deelden veertien vooraanstaande professionals hun visie op de kwestie die door de klimaatverandering wereldwijd steeds urgenter wordt. Een van hen, de internationaal vermaarde Hollandse tuinarchitect Niek Roozen is de laatste jaren doende de drukke en warme Chinese metropolen te ontheaten, lees: te vergroenen. In luttele jaren liet hij flinke stadsparken uit de grond stampen die nu al voor een aanzienlijke verlaging

van de temperaturen zorgen. Roozen vertelt dat een groot park meer effect heeft dan een aantal kleine parken bij elkaar opgeteld, maar wat ook helpt, zijn daktuinen en verticale groene gevels. Met name die laatste dragen bij aan de verbetering van het thermische gedrag van gebouwen: zo’n groene gevel isoleert beter, waardoor er minder energie gebruikt hoeft te worden. De planten op de gevel nemen CO2 én fijnstof op en produceren ook nog eens zuurstof. Als extraatje stimuleren ze ook nog eens de biodiversiteit en bieden ze ruimte aan bijen, kevers, spinnen en vogels. O ja, en een groene gevel vangt een enorme hoeveelheid regenwater op, water dat niet via het riool zomaar wegspoelt maar door de planten wordt gebruikt om te groeien en te kunnen verdampen, waardoor de omgeving weer... afkoelt? Verticale gevels zijn op vrijwel ieder gebouw en iedere muur aan te brengen. Gemeenten kenden ooit de urgente agenda en verstrekten subsidies voor het aanleggen van groene daken en gevels. Toch zijn we daar in ons land niet ver genoeg mee gegaan. Er zijn diverse steden die tien jaar geleden reeds het aanbrengen van groene daken ‘verplicht’ stellen bij nieuwbouw, waarbij Basel, Linz aan de Donau en Toronto koploper waren. Andere steden gaven een demonstratieve voorzet door hun overheidsgebouwen met groene daken en gevels te laten uitvoeren, Chicago is hier een populair voorbeeld van. Wanneer je je bedenkt dat een volledig groene geveltuin in luttele dagen geplaatst kan worden en dat er op een kleine gevel van 350 m2 al meer dan 10.000 planten groeien, en dat er voldoende gevels zijn in ons Haagse hitte-eiland, vraag ik me af waar we nog op wachten. Zaterdag 20 juni geeft de botanicus en uitvinder Patrick Blanc een gratis lezing in de Schouwburg van Almere, 12.00 uur. Wendy Hendriksen

Handige winkelrollator

Zit-wandelstok Flipstick

Met deze handige combinatie van een rollator en een boodschappentrolley is het probleem van te weinig bergruimte voorgoed verleden tijd. Deze comfortabele begeleider zorgt voor meer veiligheid en mobiliteit en heeft een grote, robuuste winkelmand met extra veel opbergruimte. Max. gebruikersgewicht 120 kg. Max. boodschappengewicht 20 kg. Inclusief wandelstokhouder, rugband, loop- en parkeerrem.

In hoogte verstelbare aluminium wandelstok met zadelzitting. Kan gebruikt worden als steun bij het lopen of als zithulp om uit te rusten. Eenvoudig inen uit te klappen.

Van

Kleur zitting zwart, in hoogte verstelbaar van 87,5 – 91,5 cm. Maximaal gebruikersgewicht 130kg.

Korting Voor

Van

€149,95 10% €134,10

10%

extra korting voor lezers van DHC

Korting Voor

€ 54,95 10% €49,95

Altijd voordeel bij Comfortland Het grootste assortiment van Nederland Achteraf betalen Gratis retourneren Deskundige helpdesk

Bel & Bestel

038 - 4600023 Big Button telefoonset

Tuin knie-zitbankje De set Fysic FX-5725 bestaat uit twee toestellen, één vaste telefoon en één DECT draadloze telefoon. Beiden hebben met extra grote toetsen en een groot scherm. De telefoons zijn tevens uitgerust met een bellamp, zodat u niet alleen hoort dat de telefoon overgaat, maar dit ook ziet. Met groot verlicht dot matrix display

Van

Dit opvouwbare bankje heeft een stevig metalen frame met zacht kussen en zorgt voor comfort tijdens het geknield werken in de tuin. De opstaande zijsteunen zijn op de geschikte hoogte om zich recht te duwen zonder rugpijn. Omgekeerd kan hij gebruikt worden als zitje of opstap.

Korting Voor

Van

€ 99,95 10% € 89,95

Korting Voor

€ 39,95 10% € 35,95

Opblaasbare badlift

Leestafel voor stoel en bed

Met deze badlift kunt u genieten van een aangenaam bad. Eenvoudiger kan het niet; druk op de tiptoets van de handbediening en u wordt rustig op een luchtkussen tot op de bodem van uw bad neergelaten.

Met deze leestafel kunt u comfortabel lezen, eten of bijvoorbeeld uw laptop gebruiken terwijl u op bed ligt.

Deze badlift werkt op een accu dus u hoeft geen elektriciteit in de badkamer te gebruiken. • Werkt op een accu. • Eenvoudige bediening. • Comfortabel en veilig met rugsteun. Van

Korting Voor

€ 1295,- 15% € 1095,-

Het blad is in hoogte instelbaar en de hoek van het blad is in 8 posities in te stellen. Door de speciale constructie ook voor uw stoel te zetten terwijl het blad dan toch dicht bij u komt. Van

Verzendkosten per bestelling € 6,95. Uw bestelling wordt geleverd met PostNl, betaling achteraf

Korting Voor

€159,95 10% €143,95 www.comfortland.nl

17


Koken met ...

Paul van Waarden Paul van Waarden is één van de bekendste Haagse chef-koks. Jarenlang zwaaide hij de scepter in zijn gelijknamige sterrenrestaurant in Rijswijk, restaurant At Sea in Scheveningen en De Keuken Van Waarden-Azië. Momenteel is hij culinair adviseur en geeft hij les op de Horeca Academie aan het Esperantoplein 5. Voor Den Haag Centraal schrijft hij wekelijks eenvoudig te bereiden recepten.

Adres Lange Houtstraat 25, Den Haag Telefoon 070 7620150 Info www.winecode.nl Geopend Geopend dinsdag tot en met zaterdag van 15.00 tot 23.00 uur Alle gerechten

Bieten-haringsalade Nodig voor 4 personen:

Bereidingswijze: Maak de bieten, de appel en de sjalot schoon en snij ze in kleine blokjes. Verwijder de staart van alle haringen en snij twee haringen in blokjes. De rest niet! Doe ze in een kom en meng er de bieten, appel, bieslook en sjalot door. Breng de yoghurt op smaak met een scheutje korenwijn en heel weinig wasabi. Goed proeven, hoor. Pas op met de wasabi en proef of er zout bij moet. Dresseer de salade op een bord en snij de overgebleven haringen in repen en leg ze op de bietensalade. Maak de rucola aan met wat olijfolie en dresseer die weer boven op de haringsalade. Gelijk opeten met een glaasje korenwijn. Genieten maar.

advertentie

Een kwestie van smaak met ...

NicoMcGough

Bosman Wijnkopers, finalist in de verkiezing ‘beste wijnwinkel van Nederland’, is gespecialiseerd in biologisch geproduceerde wijnen. Nico McGough is een van Neerlands bekendste wijnkopers, van zijn wijnen zijn er 81 opgenomen in De Grote Hamersma-gids, en 10 in de top 100.

Vederlichte Verduzzo van Giol nu ook online te koop! Steeds meer wijnliefhebbers kiezen ervoor om wijn online in te kopen. Voor ‘echte’ winkelmensen als mevrouw Bosman en mijzelf een nieuwe stap vooruit in ons beider carrières. Ons advies blijft echter hetzelfde, via onze splinternieuwe webshop (www.bosmanwijnkopers.nl) of bij ons in de winkel. Het wordt prachtig, zonnig weer dus is ons advies van deze week: ‘wit’. Wij tippen voor onze lezers graag de Verduzzo 2013 van Giol. Dit familiebedrijf, gelegen tussen Verona en Venetië, produceert vlinderlichte wijnen. Deze Verduzzo 2013 is een heerlijke zomerwijn. Fris, zeer zuiver en met maar 11% alcohol een verademing tussen alle hoog alcoholische wijnen vandaag de dag. Behalve een biologisch certificaat is de wijn ook veganistisch én vegetarisch gecontroleerd. Geen enkel dierlijk product werd bij de wijnbereiding gebruikt. Serveer deze wijn direct uit de koelkast. Wat zal opvallen bij het inschenken is het ragfijne ‘belletje’. Deze Verduzzo wordt op fles gebracht met het natuurlijke, bij de gisting vrijgekomen, koolzuurgas er nog in. Dat werkt niet alleen verkwikkend op de tong, maar beschermt ook de wijn op natuurlijke wijze. Hierdoor blijft het sulfiet gehalte zéér laag. Kom deze en volgende week zaterdag langs om ’m te proeven. Heerlijk bij: asperges, salades, wit vlees, kip en alles dat ooit zwom in zee of meer. Prijs per fles € 8,95, per doos van 6 flessen € 50,‒ Bestellen via [email protected] of 070 3584336

(met de omvang van een voorgerecht)

vanaf € 8,50 Viergangenmenu vanaf € 29,50 Nagerechten vanaf € 7,‒ Contant & pin

Eetrubriek

Het haringseizoen wordt acht dagen uitgesteld. Het zou op 9 juni beginnen, maar we zullen nog even geduld moeten hebben tot 17 juni. De vis ◯ 4 gezouten haringen is nog niet vet genoeg. Dat komt doordat deze te weinig zon heeft gehad ◯ 4 gekookte bieten (wij ook). Door het wisselvallige weer van dit voorjaar is het voedsel voor ◯ 1 sjalot de haring, plankton, nog niet goed ontwikkeld. Kort◯ 1 klein bosje bieslook om, de haring heeft nog niet voldoende gegeten en fijn gesneden mist dus nog vet, wachten dus op mooier weer. En dat ◯ Griekse yoghurt 0% komt er gelukkig aan. Afgelopen dagen was het al heer(denk aan het strand) lijk zomers weer. En er liggen nog een paar heerlij◯ 1 appel ke zomerse dagen in het verschiet. Als het ◯ rucola mooi weer is, heb ik altijd de drang om ge◯ wasabi zond te eten, raar hè? Dat zal ongetwijfeld ◯ mooie olijfolie te maken hebben met de gang naar het strand. ◯ korenwijn (in de vriezer) Daar willen we er wel strak bij liggen, toch? Ik eet dan graag salades, die van alles gemaakt kunnen zijn. Lekker en gezond, en ze mogen vooral niet te zwaar zijn. Een prima maaltijd bij een tropische temperatuur. Voor u een voor mij ‘all time’ favoriet recept: bietenharingsalade. Geniet van de zon en de Hollandse Nieuwe…

+ smaakcombinaties en verfijning + presentatie gerechten + wijnsuggesties en gepassioneerde bediening

Winecode

Internationaal/wijnbar

E

ven lijkt het alsof ik bij een practicum biologie ben beland. Dat je de smaak en structuur van een tomaat op zoveel manieren kan bespelen, het is gewoon knap. Met mijn vork prik ik in mijn tomatentaartje, bestaande uit plakjes ingelegde tomaat met tussen iedere plak een laagje avocadocrème, waarin ik smaken als witte peper en appel proef, omgeven door een heerlijke, geconcentreerde tomaten tapenade. En de gelei van tomaat, die ik later bij mijn hoofdgerecht geserveerd krijg, heeft de structuur, en bijna de smaak, van aardbei, geweldig. We eten vanavond bij Winecode, een nog geen jaar jong restaurant aan de Korte Houtstraat. Het restaurant is modern ingericht met een rauwe bakstenen wand met hoge tafels, een enorme bar en een mooie visgraten vloer. Winecode werkt met een veelvoorkomend concept; alle gerechten hebben het formaat van een voorgerecht, zodat je veel verschillends kan proeven. Hiernaast biedt het restaurant een zeer uitgebreide wijnkaart, dus naast verschillende gerechten proberen, kan je hier op wijngebied ook van alles het glas laten passeren. Het menu is niet enorm, maar het hierboven genoemde tomatentaartje (€ 8,50) stemde mij al meteen vrolijk. Evenals de passionele gastheer die ons naast de bestelde glazen Viognier van Les Jamelles (€ 5,25) ook meteen een andere Viognier laat proeven. ‘Deze nam mijn wijnboer vandaag voor me mee, dit moet je even proeven, deze is totaal anders dan de Viognier die jullie nu drinken, maar ook erg lekker!’ Het enthousiasme van de gastheer werkt aanstekelijk en we besluiten de wijnkeuze vanavond bij hem te leggen, hij zal ons bij ieder gerecht een half glas wijn laten proeven. Bij mijn tomatentaartje drink ik een mooie Rueda en mijn tafelgenoot drinkt een pure Verdejo bij zijn plaatje van een voorgerecht. Geserveerd op een stoer stuk hout proeft hij coquille (€ 11,50) op een bedje van knapperige couscous gemaakt van fijne stukjes bloemkool. Erbij komen stukjes gemarineerde bloemkool, bloemkoolmousse, parels van groene appel, asperge en smaken van dragon om de carpaccio van coquille. Een prachtig gerecht vol smaken, structuren en verrassingen. Onze tussengerechten bestaan uit uren gegaarde kalfswang (€ 8,50) en kreeft (€ 11,50). Opnieuw twee plaatjes van gerechten waarbij alle gecombineerde smaken en structuren kloppen, ze versterken elkaar en bieden de juiste balans. De kalfswang is botermals en voorzien van onder meer mini tomaatjes, een krokantje van aardappel en een heerlijke jus. Ook verrassingen op het bord van mijn gast, naast de stukjes kreeft een smakelijk schuim en surprises van meloen en watermeloen, zoals een marshmallow van de laatstgenoemde. In mijn glas is een Duitse Dornfelder trocken geschonken en mijn gast drinkt Zuid-Afrikaanse Chenin Blanc van Rachel’s Boschendal bij zijn kreeft. We vervolgen de avond met een mooie portie roodbaars (€ 8,50), sappige roze lamsracks (€ 11,50), een half glas Vermentino van Les Jamelles en een halfje Larone, een Shiraz Mouvèdre van Boschendal. Beide gerechten zijn weer voorzien van diverse groenten, sauzen, pureetjes en kruiden. De rouleau van groene kool, de flinter Ardenner ham en de knapperig gebakken saffraanrisotto verdienen alle de schoonheidsprijs maar de winnaar is de aardbeiachtige creatie van tomaat, zo subtiel en zoet. In ieder ingrediënt proef je de zorgvuldige aandacht die het heeft gekregen. Ik sluit af met een hommage aan de kers; kersenijs, gelei en een taartje gecombineerd met amandelen, marsepein (€ 8,50) en een glas Larone Shiraz Mourvèdre met hinten van moerbeien, pruimen en natuurlijk kersen. Mijn gast zit stilletjes te genieten van de citroentartelette (€ 8,50), een roomboterige, knapperige bodem voorzien van citroencrème, frambozensorbetijs, meringue en verse frambozen. We drinken onze loeihete espresso’s en rekenen € 107,05 af. Een zeer schappelijk bedrag voor een avond gigantisch goed genieten. Daphne Browne

18 | sport André

Toch nog gered

Na een seizoen waarin bij HBS in het vierde jaar in de topklasse veel mis ging, heeft de hoofdmacht van de enige zondag topklasser in groot Den Haag het toch nog gered. Door de drie wedstrijden in de nacompetitie winnend af te sluiten met een doelsaldo van 9 doelpunten voor en 2 tegen gebeurde dat zelfs op een zeer overtuigende manier. Veel minder overtuigend was het verloop van de competitie voor de ploeg uit de bosjes van Pex. Een zeer ongedisciplineerde start met veel gele en rode kaarten werd gevolgd door een periode van herstel rond de winterstop. Aan het eind van de competitie ging het echter toch weer mis met vooral de instelling van het team dat wedstrijden inging met een misplaatst zelfbeeld. De verwachting uitspreken dat het wel goed komt en daar rotsvast in geloven zorgt niet voor een vruchtbare bodem voor de broodnodige verandering die nodig is in de houding van een ploeg. Gedrag werkelijk veranderen is het enige wat kan leiden tot verbetering van de prestaties van het individu zowel als van het collectief. Dat de staf, en zoals u waarschijnlijk wel weet maak ik daar deel van uit, het toch voor elkaar kreeg de veranderde beleving tot stand te brengen, valt vrees ik in de categorie beter laat dan nooit. Het seizoen vraagt om een serieuze en uitgebreide evaluatie die zal moeten beginnen bij de ondergetekende zelf en zijn staf. Er is geen enkele aanleiding om aan te nemen dat nu het lek definitief boven is en de ploeg met een gerust hart aan het volgende seizoen kan beginnen. Sterker nog. Zelfs voor, tijdens en na de finale waren er weer signalen in en rondom het team die er op duiden dat het muntje nog niet bij iedereen echt gevallen is. Na een te lang seizoen is het dus nog geen tijd om achterover te leunen maar is er voor ons als staf werk aan de winkel. Geen vakantie dus of het gevoel dat daarbij hoort voor de staf van de trotse topklasser. De jongens hebben het gered in de nacompetitie en wij hebben het als staf dit jaar niet goed gedaan. Je bent als staf niet voor niets aanspreekbaar op resultaten en dus altijd eindverantwoordelijk. Coachen begint, zoals bij iedere baan, met hard werken.

André Wetzel Oud-voetballer en trainer


Van De Adelaars tot de Zwarte Schapen je hart ophalen

Rob Pronks tweede eerbetoon aan lokaal voetbal Ze zeggen wel eens dat je met het openslaan van een boek een nieuwe wereld betreedt. In het geval van het nieuwste werk van Rob Pronk (50) gaat het om een wereld die je weliswaar al kende, maar nog nooit op die manier had bekeken: “Ik had altijd al gevoel voor entourage”.

H


et was voormalig FC Den Haag-trainer Co Adriaanse die eind jaren tachtig, toen naar de achtergrond van zijn opportunistische speelstijl werd gevraagd, benadrukte dat Den Haag de Nederlandse plaats is die het dichtst bij Engeland ligt. Als die topografische invloed voor iemand geldt, is het wel voor Rob Pronk. De manier waarop de oud-goaltjesdief van SV’35, de Scheveningse club op de rand van Wassenaar waar hij ruim vijftien jaar onder de bijnaam ‘Spurs’ in het eerste elftal speelt, het plaatselijke voetbal beschouwt, vastlegt en met vele volgers deelt, raakt aan hoe ze aan de andere kant van de Noordzee omgaan met het ‘non league’-voetbal. “Qua beleving ben ik een Engelsman”, knikt Pronk. “Soms is het decor net zo belangrijk als de wedstrijd zelf. En in mijn ogen kun je het niet over een club hebben zonder aandacht voor het erfgoed ervan. Al is het maar vanwege alle ontelbare stille werkers die de boel, soms in moeilijke omstandigheden, draaiende hebben weten te houden”. Er zijn drie uitingen van de manier waarop hij zich door het lokale voetbal beweegt: zijn veelvuldig bezochte www.dehaagsevoetbalhistorie.nl, een jaarlijks toernooi speciaal voor verdwenen clubs bij VUC én het samenstellen van boeken. In november verscheen bij uitgeverij De Nederlandse Sportboeken Club ‘Van Malieveld tot Melis Stokelaan’. En binnenkort deel 2: ‘Van De Adelaars tot De Zwarte Schapen’. De titels onderstrepen dat er zowel een groot gebied als een heel gamma van verenigingen aan bod komt. Van beide werken kun je zeggen: het is een bijzonder boek en dat is het. Als je kijkt naar hoe zijn projecten aanslaan, wordt het bijna moeilijk vol te houden dat hij alles puur op gevoel doet. “Toch is het zo”, zegt Pronk. “Ik zou ook niet weten hoe ik het anders moet doen”. Waarschijnlijk is het vanwege die ongedwongen houding dat mensen hem alle medewerking verlenen en hij uit de soms meest verrassende hoeken een helpende hand krijgt toegestoken. Zo gaat er amper een dag voorbij of er valt wel weer een oud plakboek met verrassende items op zijn deurmat. Soms ben je blij dat je niet in iemands schoenen staat. Hoe kun je uit een verzameling die inmiddels tienduizenden beelden bevat ooit een selectie maken? Daarbij: hoe hou je er het tempo in? Want naar die beelden kun je uren blijven kijken. Al is het maar vanwege die typische, vaak bij een bepaalde tijd horende, details. Denk aan doelen met vierkante palen en doellat. Een scheidsrechter weliswaar in korte broek, maar tegelijk in colbert. Of oude toegangs-

Meer toepasselijk wordt een clubrelikwie niet. | Foto: PR

kaartjes met vooroorlogse prijzen. De liefhebber haalt zijn hart op. Aan kassahuisjes zo vervallen dat amper nog is te zien is dat het ooit kassahuisjes waren. Elftalfoto’s met tenues zo lelijk dat ze op een bepaalde manier weer mooi worden. Of die ingelijste tekening met de complete, in sierlijke oud-Nederlandse letters weergegeven, stamboom van GSC, dat ooit ontstond uit onder meer toneelvereniging Speeltoneel, VV Scala, Geel Zwart Boys en Arsenal. Het historische document hangt in de kantine van GSC-ESDO en het inkijkje in de klassieke kantinekeuken krijg je er als lezer gratis bij. Ook is er die foto van het legendarische ‘Sterrenslag’ bij Duindorp SV met Louis van Gaal, toen nog gewoon voetballer, in Sparta-shirt. Ook genieten: de op de boulevard genomen elftalfoto van CWP (één veld en één elftal op de Muurbloemweg) in knisperend fris wit en blauw. Hoofdsponsor Peukie (van de Strandtent) er trots naast, twee palmbomen afgetekend tegen een heldere hemel. Eén van de meest intrigerende platen uit deel 1: witte kerkbanken Boekpresentatie bij Haaglandia De officiële presentatie van het boek ‘Van De Adelaars tot De Zwarte Schapen’ is op zaterdag 13 juni op het terrein van Haaglandia aan de Schaapweg in Rijswijk bij de finale van het Haaglanden Voetbal Toernooi om de Sir Winston Cup. Op deze traditioneel drukbezochte dag zal Rob Pronk zijn boek uitreiken aan een mystery guest van wie nu alleen nog kan worden onthuld dat hij een aansprekende Haagse voetbalprominent is.

naast de tribune van het veld van Laakkwartier – ultiem eerbetoon aan de grenzeloze vindingrijkheid die amateurclubs soms kunnen tentoonspreiden. Mooi, die serene, bijna

Een kleedkamer om in te drinken of een bar om je in om te kleden? | Archieffoto

hemelse, blik op de gezichten van de toeschouwers. De foto van de wit-rode reddingsboei aan de muur van VV Marine met daarop oprichtingsdatum 17-4-’46 mag er ook zijn. Helemaal kostelijk: die van een bar (!) in de kleedkamer van SVH. Emotioneel Als spits had Rob Pronk dat ondefinieerbare gevoel voor op het juiste moment op de goede plek zijn. Dat heeft hij nog steeds. Er hoeft maar ergens in een uithoek van de stad een elftal kampioen dreigen te worden en Pronk is van de partij om het vast te leggen. Is er ergens een ledenvergadering die voor buitenstaanders gesloten is, vraagt hij of hij aanwezig mag zijn. Blijkt altijd te mogen. Want het is oprechte interesse en oprechte interesse is niet alleen altijd goed, maar slaat ook nog eens altijd aan. Toen de oude voorzitter Bram van der Lem van GONA de poort van het terrein aan de Beresteinlaan waar hij

al die jaren meerdere dagen per week was geweest voor de laatste keer sloot, was dat een emotioneel moment. Waar Rob werd toegestaan getuige van te zijn. Ook typisch voor zijn benadering: geen clubje zo klein of hij is bereid er aandacht aan te besteden. Hij kan sowieso geen voetbalcomplex voorbijfietsen zonder er even op te gaan. Dan valt hem altijd wel iets op dat anderen niet zien. Of niet meer zien omdat ze er al ontelbare keren langs zijn gelopen of gebruik van hebben gemaakt. “Als speler had ik altijd al gevoel voor entourage. Waar dat ’m dan in zat, is eerlijk gezegd maar moeilijk onder woorden te brengen. Het kon een indrukwekkende toegangspoort zijn, maar juist ook een scheve ballenvanger of een verzakt talud achter een doel. Die manier van tegen dingen aankijken blijkt bij veel mensen aan te slaan. Ik denk toch door de herkenbaarheid”.

sport |


19

Eigen Olympische Spelen voor de stad

Wethouder wil iedereen in beweging krijgen Je kunt een hoop van sportwethouder Rabin Baldewsingh zeggen, maar niet dat hij geen ambities heeft of ze niet gloedvol weet te verkondigen. In hoeverre ze haalbaar zijn en niet met elkaar conflicteren, gaan we de komende jaren zien. Of zoals hij zelf zegt: ‘I’m a lover, not a fighter’.

Verbindend middel Bij de uitgangspunten van de Haagse Sportnota voor de komende vijftien jaar liet de sportwethouder zich inspireren door Nelson Mandela. En dan vooral waar het gaat om de verbindende kracht die van sport uitgaat. Het citaat van oud-bokser en groot sportliefhebber Mandela dat volgens Rabin Baldewsingh de lading van zijn boodschap voor de stad het meest dekt: ‘Sport has the power to change the world. It has the power to inspire. It has the power to unite people in a way that little else does. Sport can awake hope were there was previously only despair’ – Nelson Mandela


Er wachten ons boeiende tijden in de Haagse sport. Zo kunnen sportverenigingen die door een moeilijke periode gaan en op eigen kracht willen overleven van de wethouder maar weinig steun verwachten. In zulke gevallen zal hij naar het in het verleden al zo vaak ingezette, maar in bijna net zoveel gevallen in precies het tegenovergestelde van het beoogde resulterende, middel van fuseren grijpen. “Gaat het niet goedschiks, dan moet het maar kwaadschiks”, lichtte de wethouder van sociale zaken, werkgelegenheid, wijkaanpak en sport strijdvaardig toe. Om daar wel meteen aan toe te voegen dat samenwerken en verbinden bij hem altijd voorop staan. Waarna hij om die woorden kracht bij te zetten zelfs een swingend citaat van Michael Jackson uit zijn mouw schudde: ‘I’m a lover, not a fighter’. Het was woensdagochtend in het Hofbad een zeer interessante bijeenkomst waarin het uitgezette beleid van 2015-2030 werd toegelicht. De nota ‘Den Haag sportief in beweging’

Baldewsingh wil dat paralymische takken even serieus worden genomen als reguliere sporten.| Foto: Flickr/MarkRutte

bevat nogal wat plannen, uiteenlopende plannen, stuk voor stuk ambitieus, zowel qua breedtesport (de trend om de algehele sportdeelname die afgelopen tien jaar van 62% naar 70% steeg nóg dichter richting 100% te krijgen) als topsport (de Sportcampus in het Zuiderpark moet een tweede ‘Papendal’ worden). Wat we de komende jaren in Den Haag tevens kunnen verwachten: het doortrekken van de trend dat paralympische takken even serieus worden genomen als reguliere sporten. Dit blijkt alleen al uit de omschrijving van de ambitie om ieder jaar minstens één topsportevene-

ment binnen te halen of te organiseren en waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen wedstrijden voor valide of paralympische sporters. Ook op wijkniveau staat er op sportief gebied de komende jaren veel te gebeuren. Een erg aansprekend project, dat – al was het maar vanwege de samenwerking tussen sportaanbieders, scholen, welzijnsorganisaties, bedrijven – inderdaad de potentie van sport als bindmiddel in zich draagt: de 070-Stadsspelen. Baldewsingh: “Zie het maar als de Olympische Spelen van Den Haag. Scholen, buurten en wijken tegen elkaar en de

finale volgend jaar mei in een vol Kyocera Stadion”. Wiedeweerga Het jaarlijkse budget voor sport in Den Haag ligt tussen de 50 en 55 miljoen euro, dat zal de komende jaren gehandhaafd blijven. Plus daarbovenop extra investeringen. Ronduit intrigerend: het voornemen om de hekken rond wijksportaccommodaties te verwijderen terwijl die daar in de meeste gevallen toch echt uit pure noodzaak vanwege serieuze veiligheidsissues zijn geplaatst. Een prikkelende ambitie voor de komende jaren: het stimuleren van sportinclusief denken in de

medische sector: “Dat een dokter iemand die ziek is of iets mankeert niet alleen een recept met medicijnen meegeeft, maar ook eentje met daarop ‘bewegen’ als remedie”. Eén ding is alvast zeker: als iemand zich in korte tijd het sportgericht denken heeft eigengemaakt, is het wel Baldewsingh. Vlak voordat de wethouder zijn gloedvolle betoog afrondde keek hij op zijn horloge en constateerde tevreden dat hij het precies binnen de gestelde tijd had gered. Dat had overigens niet alleen een organisatorische, maar ook een praktische reden: “We moeten als de wiedeweerga aan de slag!”

Ronde van het Statenkwartier is een overlever De 25ste wielerronde in het jaar dat de wijk het eeuwfeest viert. Dat vraagt om een dubbel feestje, maar bij de Ronde van het Statenkwartier draait het vooral om de koers. Zoals afgelopen vrijdag ook weer bleek. “Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg”. Door Klaas-Jan Droppert

Op de plek waar de Van der Eyndestraat uitkomt in de Willem de Zwijgerlaan, staat Fréderique. Enthousiast zwaait ze met een rode vlag. “Om de mensen te waarschuwen. Als we vlaggen komen de renners eraan. Niemand mag dan oversteken. Doe je het wel zit je midden tussen de wielrenners. En dat is echt niet fijn”. De zeventienjarige blondine wappert nog maar een keer met de vlag als het peloton langsraast. Ook al is er al een halfuur op deze plek niemand gesignaleerd die wil oversteken. “Toch vind ik het vet om te doen. Ik ben rechtstreeks van mijn vakantie in Chersonissos gekomen. Om 02.30 uur geland, weinig geslapen en nu hier. Ik hou het wel vol, hoor. Daar gingen we ook pas op zijn vroegst om 06.30 uur naar bed”. Haar schorre stem verraadt dat het in ‘Cherso’ geen cultuurvakantie is geworden. Frederique heeft niet gezien hoe Bart Veldkamp de eerste dernykoers

van de avond heeft gewonnen. Simpelweg omdat de eindstreep op het Frederik Hendrikplein is getrokken. De voormalig olympisch kampioen schaatsen en huidige ploegleider van Team Stressless reed achter de motor een ontspannen koers. “Ik had natuurlijk het thuisvoordeel. Als je al 48 jaar in deze wijk woont, ken je natuurlijk elke kiezel. Toch is het pas de eerste keer dat ik hier een wedstrijd rijd. In mijn tijd waren er hier geen koersen. Op de Fred liepen alleen maar mensen met stropdassen”.

Overgebleven Als vanouds zijn de cafés in de Aert van der Goesstraat, waar de Ronde van het Statenkwartier zijn oorsprong kent, goed gevuld. “Vroeger hadden we in Den Haag een Wielerzesdaagse. Met koersen in de Valeriusstraat, Vlaskamp, Vlierboomstraat, Betje Wolffstraat en we reden ook in Loosduinen. Daarvan is alleen het Statenkwartier overgebleven”, zegt organisator Hans de Jong. Ondertussen razen de amateurs over een parcours dat veel weg heeft van de in wielerjargon uitgedrukte rondjes om de kerk (hoewel langs het parkoers Aert van der Goesstraat-Frederik Hendriklaan-Willem de Zwijgerlaan-Stadhouderslaan-Cornelis de Wittlaan geen enkel godshuis staat). Ook Frederique kwijt zich nog steeds van haar taak, iedere ronde weer gaat

Bart Veldkamp rijdt voor het eerst een koers in zijn eigen Statenkwartier en staat gelijk op het hoogste podium. | Foto: Henk Harrevelt

de rode vlag de lucht in. Terwijl de regen inmiddels gestaag op het Statenkwartier neerdaalt, houdt ze gehuld in korte broek dapper vol. “Jammer van die regen, ik was graag nog een beetje bruin geworden”, zegt ze. “Weet je wie er vooraan rijdt?” Dat blijkt Niels van der Pijl te zijn. Drie ronden voor het einde ontsnapt de Alphenaar en het lukt hem om net uit de greep van het jagende peloton te blijven. Daarmee krijgt het honderdjarige Statenkwartier in zijn 25ste editie na

een spannend koersverloop een mooie winnaar voorgeschoteld. Alsof het zo moet zijn. De Jong: “Maar voor ons is de 25ste editie niet anders dan de 24ste. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. We zijn allang blij dat het iedere keer weer lukt om deze wedstrijd te organiseren”. Toetje Toch is er nog een feestelijk toetje voor het jarige Statenkwartier. De profploeg van Roompot is langsgekomen om een demonstratie achter de

derny’s te geven. Grote afwezige is ploegleider Michael Bogaard, die zijn jeugd op twee trappen van het Statenkwartier in de Obrechtstraat doorbracht. Iets met verplichtingen in het altijd gezellige Hengelo, terwijl dat natuurlijk niet kan tippen aan de ambiance in de cafés in de Aert van der Goesstraat. Weddenschappen worden er op de laatste koers van de dag niet uitgeschreven. Het is wel duidelijk dat er iemand van Roompot gaat winnen. Net zoals de kans groot is dat een telg van de familie Kreder (er rijden er vier mee) het grote bronzen beeld in ontvangst mag nemen. Het werd uiteindelijk Raymond, die Jesper Asselman en zijn neef Wesley voorbleef. Voor Frederique zit het vlaggen er na de huldiging van Raymond Kreder op. Volgend jaar hoeft ze niet te verschijnen. Vanwege de aanleg van een rotonde op de Frederik Hendriklaan slaat de Ronde van Statenkwartier een jaartje over. Maar wie weet komt ze daarna terug als rondemiss? “Wat moet je dan doen? De winnaar zoenen? Oh daar ben ik wel voor in, hoor. De vader van een vriendinnetje van mij zit in de organisatie. Misschien moet ik het eens gaan vragen. Maar eerst nog even naar de Old Jazz om een drankje te doen. Ik zet gewoon mijn vakantie in Cherso nog een avondje door”.

20 | de achterpagina


| Foto: Eveline van Egdom

1

Fieke Meindertsma

Buurt “De Visserijbuurt is een klein dorp dicht bij de stad en de natuur. Onze wijk grenst aan het Westbroekpark, waar we graag picknicken of roeien bij de Waterpartij. Scheveningen Dorp is in de zomer heel druk, bij ons is het vaak rustig”.

2

| Foto: Tyscha Jasmijn Snamegaw

Uitgaan “Eerst ga ik met een vriendin iets eten in het Hofkwartier, bijvoorbeeld bij Le Café in de Oude Molstraat. Dat is klein, intiem en niet te posh. Daarna een drankje op de Grote Markt en een concert in het Paard. Vroeger kwam ik regelmatig in De Pater <2>. Ik hoorde dat ze een doorstart gaan maken. Tips voor een leuk soul-jazzcafé zijn welkom”. Kledingwinkel “Als ik een jurkje nodig heb, ga ik graag naar Kikc in de Venestraat. Daar hebben ze leuke Italiaanse kleding en geven ze goed advies. Succes gegarandeerd”. Werkplek “Meestal werk ik iedere dag op een andere plek. We beheren vijf gebouwen. Bijna overal hebben we een kantoor, maar onze vaste plek is in De Verlichting <3>. Dat ligt op het oude Eneco-terrein, dicht bij de Vliet. Een industrieel pand midden in het groen. Met

Karakteristiek en uit vervlogen tijden”.

goed weer werk ik buiten aan een picknicktafel”. Ondernemer (m) “Frans van Uffelen van Relic Guitars is een ondernemer die dicht bij zichzelf blijft. Samen met Bianca Kuppens richtte hij Moves Marketing op. Daarnaast maakt hij sinds kort ambachtelijke, gepersonaliseerde gitaren, die ook nog betaalbaar zijn”.

4

Ondernemer (v) “Nelianne van den Baard van Studio Snowpuppe (4) vind ik een mooi mens, puur en zuiver. Vanuit een intrinsieke motivatie bedacht ze een lamp, het was een instant succes. Het managen weet ze tot een minimum te beperken, zodat er genoeg ruimte blijft voor creativiteit. Snowpuppe zal ook meubels op de markt brengen, supertof”.

3

| Foto: PR

Restaurant “Voor een etentje met familie of vrienden ga ik graag naar Giuliano’s aan de Schoolstraat. En dan vraag ik altijd naar het bovenkamertje bij het raam. Ze hebben er heerlijke tortellini, gevuld met parmaham en gedroogde tomaatjes. En de antipasti misti moet je zeker proberen”. Gebouw “De meeste gebouwen aan het Lange Voorhout vind ik prachtig.

Ter plekke Door Caroline Ludwig

Zakenlunch “Zakelijke besprekingen doe ik graag bij Gember <5> naast het Gemeentemuseum. In een mooi pand naast de vijver, met cultuur dichtbij. Ze hebben sinds kort een nieuwe kaart met lekkere soepjes en frittata”.

Lekkernij “De pizza pancetta met rucola van Pastanini op de Frederik Hendriklaan is favoriet om af te halen. Ook superlekker: de broodjes van Simon de Vogel”. | Foto: PR

Afbreken “De keuze in nieuwbouw vind ik vaak jammer. Bij het Centraal Station zijn hele blokken gesloopt, daar verwacht je dan iets moois voor terug, maar het heeft weinig uitstraling. Er wordt gekozen voor goedkoop en snel klaar en niet voor ambacht en mooie materialen. Meer groen zou een hele verbetering zijn. Vergeet de kracht van bewoners niet, vraag wat ze willen, richt een denktank op waar ook creatieven aan deelnemen. We hebben een fantastische stad, maar er is nog veel uit te halen”. Leermeester “Edwin Muntjewerff, docent bij de minor Ondernemen & Innoveren, heeft echt iets bij mij losgemaakt. Hij is zeer toegewijd aan zijn studenten, denkt in mogelijkheden en kan goed concretiseren”. Hagenaar “Lonneke van Leth vind ik een voorbeeld binnen de cultuurwereld. Zij weet dans heel goed op de kaart te zetten. In een verschralende sector biedt zij veel inspiratie”.

Geheimtip “Een paar maanden geleden gingen we mee met de Winterooievaart. Knus met een kleedje onder een brug luisteren naar een geweldige operazangeres van het Conservatorium. Georganiseerd door zeer bevlogen mensen”. Suggestie “Het zou leuk zijn als er hier net zoiets zou zijn als de Fenix Food Factory op Katendrecht. Een indu-

5

| Foto: PR

striële plek met allerlei kleinschalige, ambachtelijke producten. Puur en vooral niet te fancy”. Rust “Na een drukke werkdag fietsen we ’s avonds graag naar Meijendel door de duinen. Hoe ouder ik word, hoe belangrijker ik de natuur vind”.

Fieke Meindertsma <1> (Groningen, 1987) richtte samen met partner Xander Gregorowitsch Conceptors op. Sinds 2011 transformeerden ze vijf leegstaande panden in Den Haag en omgeving tot creatieve bedrijfsverzamelgebouwen. Met haar nieuwe bedrijf September richt Fieke zich op kleinschalige woonhuizen voor ouderen met dementie. Ze bracht haar kinderjaren door in Assen en haar jeugd in Haren. Op haar achttiende verhuisde ze naar Den Haag voor de opleiding European Studies. Na een uitwisselingsjaar in Hongkong volgde Fieke de minor Ondernemen & Innoveren. Met haar vriend woont ze in de Visserijbuurt op Scheveningen.

Ingezonden mededeling

CURVERS

Uw Renaultdealer in het Statenkwartier Merk Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Fiat

Type Twingo II ph2 1.2-16V Dynamique Clio III 5-drs 1.2-16V Expression Clio IV 1.2 Tce Expression Automaat Modus 1.6-16V Dynamique Luxe Automaat Megane III 1.5 DCI Expression Megane II Cabriolet 2.0-16V Tech Line Automaat Scenic ph2 2.0-16V Expression Scenic II 1.9 DCI Dynamique Luxe Scenic II 2.0-16V Privilege Luxe Automaat Grand Espace 2.0-dCi Initiale Automaat Panda 1.2 Dynamique Dualogic Automaat

Kleur wit blauwmetaal grijsmetaal d.grijsmetaal d.grijsmetaal zilvermetaal groenmetaal groenmetaal zwartmetaal zwartmetaal wit

Km 30000 155000 8500 57000 145000 55000 185000 266000 162000 60000 12000

Bouwjaar 2012 / 5 2007 / 1 2014 / 4 2005 / 6 2009 / 1 2009 / 1 2002 / 8 2004 / 1 2004 / 1 2012 / 1 2009 / 1

Prijs 7.950 4.950 18.950 6.950 8.950 15.950 1.950 2.950 4.950 33.950 6.950

Autobedrijf Curvers Antonie Duyckstraat 36 | 2582 TL | Den Haag

Tel: 070-354 27 00 | E-mail [email protected] | WWW. AUTOBEDRIJFCURVERS.NL

}

Recommend Documents