}

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 21 februari 2014

jaargang 8 nummer 354

€ 1,95

Actueel Chaos in de PvdA

Actueel Bakzeil gemeente op Ockenburgh

UIT Grillige grappigheid Van Warmerdam

3

5

3

Marks & Spencer back in town Door Annerieke Simeone

Na tien jaar afwezigheid keert Marks & Spencer terug naar het centrum van Den Haag. De Britse kwaliteitskleding is gebleven, maar ook de van de catwalk geplukte limited Lines, slechts enkele weken verkrijgbaar, maken nu deel uit van de collectie. En, Den Haag krijgt de eerste Marks & Spencer foodhall van Nederland.> Foto: Jurriaan Brobbel, foto exterieur: Den Haag Centraal/Liza Letsch

Wat een wereld van verschil met een jaar geleden! Niet alles is nog af, maar langzamerhand maakt de rommelige uitstraling van de Grote Marktstraat plaats voor een nieuw elan. Met modemerken die zich groots weten te presenteren. Na de komst van Zara opent Marks & Spencer deze week een blinkend warenhuis, want van een winkel kun je met een oppervlakte van bijna 5.000 m2 niet meer spreken. Marks & Spencer, die tien jaar geleden wegtrok uit Nederland, wil Europa opnieuw veroveren. Daarbij past een internationale uitstraling, vindt het huidige management, en dan kom je natuurlijk vanzelf in Den Haag terecht. In het drie lagen tellende gebouw hangt daarom niet alleen de eigenzinnig Britse kwaliteitsmode, maar ook high fashion lijnen, geïnspireerd op de laatste modetrends en maximaal zes weken verkrijgbaar, zoals Limited en Autograph. Op de dag van de opening prijst het Engelse management de waren zelf onophoudelijk aan. De ‘fantastics’ en ‘fabulous’ vliegen je om de oren. Luister naar Andrew Crooks, hoofd retail. Met een leren rokje in zijn hand, vraagt hij: “Do you feel how buttersoft this skirt feels?” Managing director van de Europese filialen, Dennys Larrien, een zijden vrouwen overhemd omhoog houdend, doet er nog een schepje bovenop: “This silk is so nice, this is absolute quality”. Zelfs bij de lingerie-afdeling weten de mannen mee te praten. Slim fit bodies, de nieuwste lijn die Victoria's Secret model Rosie Huntington-Whiteley samen met Marks & Spencer presenteert. Ook die zijn natuurlijk allemaal van ‘high quality’. De reacties zijn misschien wat overdone, maar eerlijk is eerlijk, dit Britse warenhuis ziet er piekfijn uit en zal een geduchte concurrent worden van overbuurman De Bijenkorf. Al was het alleen maar vanwege die heerlijke foodhall met zijn assortiment van meer dan 2.500 producten. Het is de eerste in zijn soort in Nederland met een eigen bakkerij, die al vanaf half negen open is. Uiteraard ontbreken typisch Britse producten niet, zoals scones, crumpets (Engelse pannenkoekjes), curds en cakes. De absolute topper onder de take away maaltijden is volgens Crooks de Chicken Tikka Marsala. “Je moet 'm echt proberen. It is absolutely fantastic!”

2>varia snoek onder ons

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

>Trouwen - Oude Stadhuis, Grote Halstraat - 17 januari

Van die ene beeldspraak die van bellenblazen uitgaat leek het cordon om het bruidspaar zich waarschijnlijk niet bewust. Rijstgooien is ook niet alles. Deze spilzuchtige traditie zag ik daags ervoor nog worden toegepast op de trappen van het stadhuis aan de Coolsingel. Zo met kracht bovenhands in het smoelwerk van de bruidegom. Gelache, jôh! Nee, dan vat ik deze zeepsop op als een beschaafde Haagse noot in een hopelijk smetteloze dag. Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkend fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal fotografeert is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

Ingezonden mededeling

Bereikbaarheid Den Haag tijdens Nuclear Security Summit 24 en 25 maart Nuclear Security Summit 2014 Verkeersmaatregelen Den Haag 22 t/m 25 maart

‘ Den Haag is en blijft bereikbaar, maar laat als het kan uw auto staan.’

N44

Landscheidingsweg

Den Haag is en blijft bereikbaar tijdens de Nuclear Security Summit (NSS). De NS en HTM zetten extra treinen en trams in waardoor het openbaar vervoer een goed alternatief is voor de auto tijdens de top. Tram 1 en bus 21 en 24 rijden in Den Haag een aangepaste route. Voor het wegverkeer zijn van zaterdag 22 maart tot en met dinsdag 25 maart maatregelen van kracht. Hierbij zijn zorgvuldige afwegingen gemaakt tussen noodzakelijke veiligheidsmaatregelen en de bereikbaarheid van de stad. Op de wegen in en rond Den Haag is het extra druk voor en vooral tijdens de NSS. Den Haag blijft bereikbaar, maar laat als het kan uw auto staan.

N440

Hubertustunnel LEIDSESTRAATWEG

Professor B.M. Teldersweg N14 VAN ALKEMADELAAN LAAN VAN NIEUW OOST-INDIE

Scheveningseweg

Hubertusviaduct Koninginnegracht

BENOORDENHOUTSEWEG

Bezuidenhoutseweg

WORLD FORUM

Javastraat

MALIEVELD

Tips • Reis met het openbaar vervoer en/of de fiets • Reis buiten de spitsuren • Maak gebruik van P+R parkeerterreinen • Kijk op denhaag.nl/nss2014 voor de meest actuele reisinformatie

Legenda

World Forum Gebied: Johan de Wittlaan, Eisenhowerlaan, Stadhouderslaan en Professor B.M. Teldersweg Afgesloten op zaterdag 22 maart t/m dinsdag 25 maart. Scheveningseweg tussen Frankenslag en Professor B.M. Teldersweg Bereikbaar voor bestemmingsverkeer. N14, Landscheidingsweg, Hubertustunnel en Hubertusviaduct Afgesloten van zondagmiddag 23 maart t/m dinsdagavond 25 maart. Kruisend verkeer toegestaan. N44 Afgesloten van zondagmiddag 23 maart t/m maandagmiddag 24 maart en dinsdagmiddag en -avond 25 maart.

Actuele informatie bereikbaarheid:

Bezuidenhoutseweg Afgesloten op maandag 24 maart.

www.denhaag.nl/nss2014

Javastraat en Koninginnegracht Afgesloten op dinsdag 25 maart van 7.00 tot 12.00 uur.

140113_A0_Kaart1_Plattegrond_NSS_Adv_v4.indd 1

N

17-02-14 10:22

3

actueel<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Lijsttrekker onzichtbaar, vice-fractievoorzitter stemt op andere partij

Chaos in PvdA voor verkiezingen Door Jan van der Ven

Met nog vier weken te gaan voor de raadsverkiezingen is chaos ontstaan in de PvdA. De huidige vice-fractievoorzitter, Bas Sepers, stemt niet meer op de PvdA. Hij twijfelt tussen de Haagse Stadspartij en de SP. Intern klinkt daarnaast steeds meer kritiek op lijsttrekker Baldewsingh, hij is onzichtbaar. Intussen heeft de top van de PvdA gepoogd het dissidente raadslid Gerard Verspuij de mond snoeren over de omstreden bouw van het Spuiforum. Maar de PvdA’er weigert dit pertinent. Sepers is vorig jaar niet geselecteerd voor de kandidatenlijst. Hij heeft nu genoeg van zijn partij. Sepers verwijt lijsttrekker Baldewsingh een gebrek aan sociaal-democratisch leiderschap. “De liefde voor mijn partij staat op een

laag pitje”, aldus een boze Sepers tegenover dagblad De Telegraaf. Maandagavond heeft de voorzitter van de PvdA-afdeling, Ali Rabarison, samen met de vice-voorzitter het raadslid Verspuij stevig de les gelezen. Verspuij moet zich houden aan het verkiezingsprogramma, waarin staat dat het Spuiforum er komt. Verspuij weigert, hij was de enige van de PvdAfractie die vorig jaar tegen de komst van het 180 miljoen kostende Spuiforum stemde. Verspuij zegt over zijn volhardende houding: “Er zijn nu 70.000 Hagenaars die in armoede leven, er zijn 40.000 werklozen. De mensen moeten weer aan de slag en daar is geld voor nodig”. De PvdA’er stelt dat het daarom nodig is alle uitgaven kritisch tegen het licht te houden. “En dan kun je dus niet om het Spuiforum heen”.

Verspuij is nummer vijf op de PvdAkandidatenlijst en riep lijsttrekker Baldewsingh vorige week op zich tegen de bouw van het Spuiforum uit te spreken. De PvdA-voorman weigerde dit. De oproep van Verspuij was een reactie op de uitslag van de jongste enquête. Daaruit blijkt dat de PVV met tien zetels veruit de grootste partij in de gemeenteraad wordt. De PvdA zakt van tien zetels naar zeven. Verspuij hoopt het tij voor zijn partij keren met een ferme uitspraak van Baldewsingh tegen de bouw van het Spuiforum. Verspuij heeft een bijzondere positie in de PvdA-gelederen. Hij is niet alleen tegenstander van het Spuiforum, hij was ook kandidaat-lijsttrekker. Hij kwam slechts vijf stemmen tekort voor het lijsttrekkerschap, Baldewsingh won nipt. Aanvankelijk zag het er naar uit dat beiden samen zouden

gaan werken tijdens de raadscampagne. Maar de oproep van Verspuij in een interview met Omroep West aan Baldewsingh maakte aan die verwachting een einde. Het bouwplan van PvdA-wethouder Norder en D66-wethouder De Jong heeft diepe sporen in de politiek getrokken. De voltallige oppositie verzette zich hevig en het PvdA- raadslid Mustafa Okcuoglu stapte uiteindelijk woedend op. Hij staat nu nummer twee op de kandidatenlijst voor GroenLinks. De leiders van de vier coalitiepartijen (PvdA, VVD, D66 en CDA) doen er in de campagne alles aan debat over het Spuiforum uit de weg te gaan. Arena De werkgroep Dooievaar heeft de gemeenteraad deze week opgeroepen

Bas Sepers. >Foto: Anna Green

zich alsnog tegen het Spuiforum te keren waneer gesproken wordt over het voornemen met Mercurehotel te onteigenen. Deze week komt de gemeenteraad voor het laatst bijeen in de huidige samenstelling. Het is tevens de laatste keer dat de verantwoordelijke wethouders Norder en De Jong de politieke arena betreden. Dooievaar vergelijkt het proces rond het Spuiforum met ‘de grote verdwijntruc’ uit een circus en schrijft over de vier coalitiefracties “Keer op keer vertonen de woordvoerders van deze fracties hun kunstje door als goed afgerichte hondjes zonder geblaf door de hoepel te springen die het gemeentebestuur ophoudt. De meeste leden van de fracties van PvdA, D’66, VVD en CDA zwijgen angstvallig over dit belangwekkende project, dat de gemoederen al jarenlang bezighoudt”.

Raad van State verbaasd over beleid wonen in binnenstad Door Adrie van der Wel

De Haagse Stadspartij hekelt fietsonvriendelijk plan van de gemeente. > Foto: PR

Strijd om ‘fietsnietjes’ in de binnenstad Door Marc Konijn

In de binnenstad is ophef over het plan van de gemeente Den Haag om alle fietsnietjes in het winkelgebied weg te halen. Nietjes zijn de beugels waaraan je de fiets kunt vastzetten. In plaats van de nietjes komen er fietsparkeervakken. Het gaat onder meer om de fietsnietjes bij de Hema, Bijenkorf en het stadhuis. Op die plekken zijn hekken geplaatst met borden, waarop staat dat de nietjes op 18 februari verwijderd worden. De Haagse Stadspartij heeft kritiek op het ‘fietsonvriendelijke plan’. In een fietsparkeervak kan je de fiets niet vastzetten. Ook kunnen fietsen zonder standaard er niet neergezet worden, en kunnen alle fietsen als een dominosteen omvallen. De Haagse Stadspartij heeft schriftelijke vragen gesteld aan het college. Ook hebben de jongeren van de stadspartij Jong en Lenig samen met de actiegroep Fietsers van Grote Markt posters opgehangen met de tekst: ‘Red het nietje’. Maar wethouder Peter Smit (VVD) is niet echt onder de indruk van de argumenten. “Ik haal vaak op zondagochtend om 9.00 uur mijn stukken op in het stadhuis, met de fiets. Dan zie ik dat

de Bieseklette helemaal leeg is, maar dat alle nietjes bezet zijn. En dat terwijl er geen ambtenaar werkt, en alle horeca en winkels dicht zijn. Dan denk ik: van wie zijn toch al die fietsen?” Wrakken Het nietje is oorspronkelijk bedoeld voor een kort bezoek, maar die functie heeft het allang verloren, stelt Smit. “De nietjes zijn langparkeerplaatsen geworden. Of erger nog, plekken waar oude wrakken staan weg te roesten. Voor de mensen die hun fiets even kwijt willen, is vaak geen plek. Die zetten de fiets dan maar naast de nietjes, en in die drukke loopstromen valt dan van alles om. Het is er vaak een rommeltje. Daar willen we vanaf”. De fietsparkeervakken zijn volgens Smit succesvol in andere steden. “Het werkt daar. Mensen zetten daar kort hun fiets neer, juist omdat ze hem niet kunnen vastzetten. En voor de mensen die hun fiets toch willen vastzetten is het ook geen ramp. Er zijn overal in de stad gratis fietsenstallingen”. De fietsparkeervakken bij het stadhuis krijgen wel ‘hier en daar’ een hekje, omdat fietsen daar door de harde valwinden rond de wolkenkrabbers omgeblazen kunnen worden.

Het wonen in de binnenstad moet worden bevorderd. Dat goede voornemen heeft de gemeente Den Haag in beleid vastgelegd. Maar dat beleid komt de gemeente even niet goed uit bij de vaststelling van het bestemmingsplan voor het Hofkwartier. Winkels mogen in dit plan uitbreiden naar de bovenliggende verdieping. Daarmee wordt bestaande of mogelijke woonruimte op die verdiepingen gefrustreerd. “Dit plan maakt het dus mogelijk dat er veel woonruimte verdwijnt”, constateerde de voorzitter van de Raad van State vorige week tijdens een spoedzitting. “Het gemeentelijk beleid geeft juist de voorkeur aan bewoning”. De bewonersvereniging Hofkwartier eiste in die spoedzitting schorsing van het bestemmingsplan, omdat dit plan een aanslag dreigt te worden op het karakter van het gebied tussen de Jacobskerk en de Molenstraat. Ook de voorzitter van de Raad constateerde verbaasd dat de Haagse gemeenteraad blijkbaar een keuze heeft gemaakt, die het karakter van de buurt ingrijpend kan veranderen zonder daar nog veel tegen te kunnen doen. De bewonersvereniging vreest dat het met de straatjes in de buurt net zo zal vergaan als met de Spuistraat, waar geen woning boven een winkel valt te ontdekken. Volgens de advocaat van de bewoners heeft de gemeenteraad het beleid voor meer bewoning in de binnenstad verlaten zonder daarvoor een goede motivatie te geven. En dat kan niet. Leegstand Maar woordvoerders van de gemeente zeggen dat het wonen op de verdiepingen niet onmogelijk wordt gemaakt. Feit is wel dat er een ‘concurrent’ wordt toegelaten. De detailhandel in het gebied moet volgens de woordvoerders worden gestimuleerd. Leegstand moet worden voorkomen. Bo-

De gemeente wil wonen in de binnenstad bevorderen. Maar niet in het Hofkwartier. >Foto: DHC

vendien dreigen schadeclaims van ondernemers, want onder het voorgaande bestemmingsplan was uitbreiding naar de verdiepingen ook al mogelijk. Ook de bescherming van de cultuurhistorische waarden in de buurt wordt volgens de bewonersvereniging verkwanseld. Die bescherming is in het bestemmingsplan te globaal geregeld en daardoor onvoldoende. Als straks een huiseigenaar zijn pand wil verbouwen, heeft de gemeente niet genoeg juridische middelen om de cultuurhistorische waarden van het pand en de omgeving te beschermen. De Raad van State mag nu beoordelen of de gemeente al te gemakkelijk zijn

eigen beleid aan de kant heeft geschoven. De uitspraak volgt binnen twee weken. De Haagse bestemmingsplannen vinden de laatste tijd opvallend weinig genade bij de Raad van State. Terugkerend probleem is het nalaten van onderzoek door de gemeente. Deze week sneuvelde bij de Raad weer een plan voor het Bezuidenhout vanwege het ontbreken van een parkeeronderzoek. Datzelfde probleem kleefde ook aan het plan voor het Regentessekwartier. Dat plan werd vorige week vernietigd.

4>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

stadsmens

Bij ‘Carrera’s Muziekatelier’ mogen de leerlingen al snel muziek maken Zijn afstudeerscriptie was eigenlijk een bedekt businessplan. “Dat plan zat al in mijn hoofd. Ik heb dat, verpakt in mooie hoofdstukken, ingeleverd”, vertelt drummer Kit Carrera (27) nu met een brede glimlach. In het laatste jaar van zijn opleiding aan de popafdeling van het Rotterdams Conservatorium (het huidige Cordarts) had hij zichzelf een duidelijk doel gesteld: hij zou een muziekschool openen. Kit studeerde cum laude af en vond in 2009 in de Weimarstraat een geschikte ruimte. Binnenkort viert ‘Carrera’s Muziekatelier’ het vijfjarig bestaan. Inmiddels telt de school 160 leerlingen en er werken dertien freelance docenten. Kit zelf geeft er drumles. Daarnaast is hij professioneel muzikant en speelt in de bands ‘The Deaf’ en ‘Supra Naturals’. Wat hij indertijd voor ogen had? “Ik wilde een frisse school met een jonge uitstraling en een andere manier van les geven. Theorie is natuurlijk heel belangrijk, maar leerlingen moeten ook zo snel mogelijk muziek kunnen maken. Dat houdt het leuk en uitdagend. Op mijn 21ste had ik dat bedacht en ik wilde niet tot mijn dertigste wachten om het te realiseren”. De locatie vond hij in 2009 op Marktplaats. Carrera her-

verhuizen”. Het eerste lustrum van zijn ‘Muziekatelier’ wordt gevierd met een nieuwe huisstijl. Zo komen er aan de wanden grote doeken met daarop afbeeldingen van muzikanten als Keith Richards en David Bowie. Kit over deze helden op leeftijd: “De meeste leerlingen en docenten spelen in pop- of rockbands, brengen hedendaagse popmuziek maar net zo goed muziek van Bowie of van bijvoorbeeld The Who”.

Kit Carrera: ‘Ik merk dat steeds meer jongeren muziek willen maken’. >Foto: Thomas Vahé

kende de Weimarstraat onmiddellijk. Want: “In die buurt ben ik opgegroeid. Ik ben er meteen naartoe gereden; het was precies wat ik dacht. Voor mij was het een extra reden om alles op alles te zetten om dit pand te kunnen huren. Bovendien past de Weimarstraat ook helemaal bij het open, vriendelijke karakter van de school die ik wilde beginnen”. Zijn plan was aan alle kanten

goed doordacht. Zo had hij al gespaard om verbouwingskosten te kunnen betalen. “Ik wist dat er geluiddempende studio’s moesten komen, zwevende vloeren en vreselijk veel isolatie”. Vanwege het groeiende aantal leerlingen werden er in 2012 twee lesruimtes bijgebouwd. “Ik had er al twee, maar die waren volgeboekt. Ik woonde achter de school en heb toen besloten te gaan

Omringd Carrera, die op zijn vierde zijn eerste drumstel kreeg, is zijn leven lang omringd door muziek. Zijn vader is de bluesgitarist en zanger Jean Paul Rena. Zijn moeder Maschinka Verdijk was indertijd een van de oprichters van het (inmiddels gesloten) muziekcentrum OLS, waarvan zij 18 jaar directeur is geweest. Al jong wist Kit dat hij drummer wilde worden. Met de bands ‘The Deaf’ en ‘Supra Naturals’ treedt hij onder meer op tijdens grote festivals in Nederland en Europa. Met ‘The Deaf’ stond hij twee keer op SXSW, het grootste muziekindustrie festival ter wereld en hij trad twee keer op in De Wereld Draait Door. ‘Carrera’s Muziekatelier’ geeft lessen in gitaar, bas, drums, zang

Heropening Mauritshuis krijgt langzaam vorm Door Jasper Gramsma

Over vier maanden is het zover, dan gaan de deuren van het Mauritshuis na een twee jaar durende ingrijpende verbouwing weer open voor publiek. Alle ogen zijn gericht op de thuisbasis van het meisje met de parel. Niet voor niets tipte de BBC het evenement als één van de ‘topstories’ van 2014. Voor Den Haag is het een kans om het toerisme in de stad een nieuwe impuls te geven. Voorzichtig tekenen de contouren van de grand opening zich af. Koen Brakenhoff, hoofd marketing van het Mauritshuis, kan goed een geheim bewaren. Hoe het grote moment er precies zal uitzien, wil hij nog niet onthullen. “We zijn het in alle eerlijkheid nog volop aan het ontwikkelen. Ik verklap niet te veel, want het moet een verrassing blijven. Dat is de fun”, zegt hij. Maar dat het een spektakel wordt, is duidelijk: “Het is een enorme operatie. Voordat we daadwerkelijk opengaan, hebben we al een paar duizend gasten over de vloer. We verwachten zo’n tweehonderd journalisten van over de hele wereld. Alles wordt anders, van het kassasysteem tot aan het logo”. Voor de heropening put het Mauritshuis uit eigen bron: geen nieuwe aanwinst, geen bruikleen. “De kracht van het museum is de kleine collectie met alleen maar topstukken. Die stukken komen weer naar huis”, zegt Brakenhoff. Wel grijpt het museum de renovatie en uitbreiding aan voor een openingstentoonstelling: “Normaal gaat het natuurlijk om de

Koen Brakenhoff van het Mauritshuis geeft Marjolein de Jong uitleg bij het ‘Gezicht op Delft’ in het Gemeentemuseum, waar een groot deel van de collectie tijdens de verbouwing is ondergebracht. > Foto: Roel Rozenburg

collectie, maar nu zetten we voor één keer het gebouw centraal. Dit is het moment waarop dat kan. Het Mauritshuis is een keer zo groot geworden, we hebben met succes dingen gedaan die in het verleden be-

hoorlijk misgingen, zoals beton storten onder water. Iedereen is nieuwsgierig naar het resultaat”. De tentoonstelling beslaat de hele geschiedenis, vanaf het ontstaan van de collectie in Galerij Prins Willem V

tot het museum met zijn nieuwe formaat. De happening wordt ook door andere musea aangegrepen om uit te pakken. “Het Haags Historisch Museum gaat iets doen met het thema Hofvij-

en piano/keyboard. De leerlingen variëren in leeftijd van 7 tot 65 jaar. Zij betalen 55,– euro per maand en krijgen daarvoor wekelijks een half uur privéles. De docenten, sommigen hebben het conservatorium afgerond, anderen studeren nog, spelen geregeld met hun leerlingen mee. Kit: “In een zo vroeg mogelijk stadium leren leerlingen met anderen spelen. Je verwerkt dan meteen basistechnieken in een nummer. Maar als ze gevorderd zijn, zelf in een bandje spelen, duiken we meer in de techniek. Dat geldt voor alle instrumenten. We zorgen dan dat hun niveau een stapje omhoog gaat”. Sinds twee jaar bereiden docenten ook leerlingen voor op hun toelatingsexamen voor het conservatorium. Kit Carrera hoopt op nog meer groei van zijn ‘Muziekatelier. Het succes kan hij wel verklaren: “Ik merk dat steeds meer jongeren muziek willen maken en dat heel veel ouders dat belangrijk vinden. Het gaat niet meer alleen om sport. Het is goed dat ook muziek steeds meer in onze samenleving wortelt”. Joke Korving Informatie: www.carrerasmuziekatelier.nl

ver en Museum Bredius besteedt aandacht aan zijn naamgever die ooit directeur was van het Mauritshuis”, vertelt Brakenhoff. Wethouder Marjolein de Jong (D66, cultuur, binnenstad en internationaal) maakt zich hard voor een hop-on-hop-off bussysteem dat de verwachte toeristengolf langs de musea kan voeren. “Dit zijn resultaten uit de ‘Kanskaart Toerisme’, een samenwerkingsverband tussen gemeente, culturele instellingen en andere ondernemers in de toeristische sector, zoals hoteliers. We trekken gezamenlijk op om te profiteren van dit soort grote gebeurtenissen”, aldus De Jong. “Dankzij deze samenwerking is het Mauritshuis zich meer bewust geworden van de economische invloed die we hebben op de stad”, voegt Brakenhoff daaraan toe. De heropening staat nog in de steigers en toch is het Mauritshuis alweer bezig met nieuwe ‘blockbusters’ die voor veel toeristen moeten zorgen. Begin 2015, na de tentoonstelling over het gebouw, komt een recordaantal van 36 stukken uit de befaamde Frick Collection naar Nederland. Onder de titel ‘Een landhuis in New York’ komen meesterwerken van onder anderen Van Eyck, Gainsborough en Ingres in het Mauritshuis te hangen. Het zijn stukken die na de dood van stichter Henry Frick door het museum zijn verworven. In navolging van Caravaggio’s ‘Een jongen gebeten door een hagedis’ wordt in oktober een bruikleen van Titiaan in de bijbehorende Galerij Prins Willem V tentoongesteld.

5

actueel<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Bronovo laat het er niet bij zitten

Spoedeisende hulp moet open blijven Joop Hendriks, voorzitter van de Raad van Bestuur van het Bronovo Ziekenhuis.>Foto:

Door Jan van der Ven

Het bericht dat de zorgverzekeraars de spoedeisende hulp van zijn Bronovo Ziekenhuis willen sluiten, overviel hem niet echt. Joop Hendriks, de voorzitter van de Raad van Bestuur van het ziekenhuis, kende de plannen. Het sluitingsplan is een van de meest extreme varianten die de zorgverzekeraars afgelopen maanden in stilte over de onderhandelingstafels schoven. Het proces verliep in alle rust, totdat de meest extreme variant, sluiting van de SEH, plotsklaps uitlekte. Vanaf dat moment ontstond veel onrust. Onder bewoners van bijvoorbeeld Benoordenhout maar ook onder het personeel van de afdeling en de rest van het ziekenhuis. Het sluitingsplan staat in schril contrast met de werkelijkheid van dit moment. Buiten op het terrein van het ziekenhuis wordt namelijk met man en macht gewerkt aan de nieuwbouw van de SEH. Het ziekenhuis investeert er miljoenen in, zodat de SEH aan de modernste eisen voldoet. Joop Hendriks is niet somber gestemd over de toekomst van zijn SEH. “We accepteren de sluiting niet”, zegt hij beslist. Dat de afdeling open blijft, kan hij op dit moment niet verzekeren, maar hij kan zich eigenlijk niet voorstellen dat het ziekenhuis het ooit zonder SEH moet stellen. “De SEH hoort gewoon bij dit ziekenhuis. Het gaat dan niet alleen om de 25.000 patiënten die er jaarlijks komen, maar ook om het werk in het ziekenhuis. Het werk dus van de chirurgen, van de afdeling radiologie, ga zo maar door. Een aanzienlijk deel van de patiënten die zich bij de SEH meldt, moet namelijk worden opgenomen. En dat vraagt dus deskundigheid in heel ons ziekenhuis”, legt Hendriks uit. De voorzitter van de Raad van Bestuur is afkomstig uit de wereld van de zorgverzekeraars, hij weet dus hoe die denken en te werk gaan. Dat de grote zorgverzekeraars intern het idee geopperd hebben de SEH van het Bronovo Ziekenhuis te sluiten, heeft te maken met het feit dat ze zich alleen over deze specifieke regionale taakverdeling in de zorg mogen uitspreken. Hendriks: “De zorgverzekeraars gaan dus niet over wat zich daarachter allemaal afspeelt, zoals de taakverdeling die we aan het maken zijn met de andere ziekenhuizen”. Klont Joop Hendriks doelt in dit verband op de fusie die zijn ziekenhuis eerder aanging met het Medisch Centrum

Hendriks wil eigenlijk maar zeggen: we zijn tussen de drie ziekenhuizen met een ingewikkeld en teer proces van taakverdeling bezig. Dat proces is zeker niet gediend met het geïsoleerde verhaal dat de SEH van Bronovo dicht moet. Want alles heeft met alles te maken. Hendriks zegt over de nabije toekomst: “We maken samen een profiel, dat moet voor de zomer klaar zijn”. Daarin is dus, stelt Hendriks, alle plaats voor een SEH die straks in een nieuwe jas gestoken wordt. De SEH legt zich dan toe op zaken als botbreuken, patiënten met pijn op de borst en allerlei andere aandoeningen zoals liesbreuken. Ernstige, complexe gevallen, worden aangeleverd aan de SEH van het topklinische Westeinde Ziekenhuis, wat overigens nu ook al gebeurt.

Haaglanden (MCH) waardoor een klont van drie ziekenhuizen ontstond: de reus Westeinde, het Bronovo en Antonisuhove in Leidschendam. Dit samengaan resulteerde in onderlinge gesprekken over het herschikken van taken, een proces waarin de positie van de SEH van Bronovo juist versterkt tevoorschijn komt. Hendriks: “We willen natuurlijk niet meer van hetzelfde. Ieder ziekenhuis specialiseert zich en daar gaan de gesprekken over”. Hij vervolgt: “We kunnen de SEH van het Westein-

de Ziekenhuis niet belasten met al die duizenden patiënten die nu bij ons aankloppen, dan raakt daar de boel gewoon verstopt. Het aantal patiënten zal bij ons zelfs nog gaan toenemen wanneer de SEH van Antoniushove, waar jaarlijks 20.000 patiënten binnenkomen, volgens plan wel gesloten wordt Vergeet niet, het Westeinde is een topklinisch ziekenhuis waar zeer gecompliceerde zorg wordt geleverd, ook op de SEH. Daar horen dan geen eenvoudige medische zaken thuis, dat werk moet hier blijven”.

Kroontje In het profiel van het Bronovo wordt vanzelfsprekend ook aandacht besteed aan de familie Oranje. Ooit werd het Bronovo in dit verband het Ziekenhuis met een Kroontje genoemd. Die status werd nog eens extra benadrukt door de bevallingen van toen prinses Màxima. Heel Nederland was in 2003 getuige van de presentatie van kroonprinses Amalia voor de wereldpers door haar trotse vader Willem-Alexander. De roem van Bronovo mag niet verloren gaan, is de overtuiging van Hendriks. En bij dat ziekenhuis hoort een spoedeisende hulp. Inmiddels heeft ook van het college van b en w hem alle steun toegezegd. Hendriks: “Het gemeentebestuur weet ook dat het ziekenhuis met een SEH van groot belang is voor de expats in Den Haag. Want de expats zeggen: wat goed is voor de Oranjes is ook goed voor ons”.

Ockenburgh onder strenge voorwaarden in verkoop De gemeente wil af van landgoed Ockenburgh, maar aan de verkoop worden strenge voorwaarden verbonden. Eventuele nieuwbouw mag niet groter worden dan 4000 m2, in eerdere plannen was 8500 m2 mogelijk. Bovendien mag het monumentale groen niet worden aangetast. Ook moet het landgoed toegankelijk blijven voor het publiek.

De gemeente zal Ockenburgh door middel van een tender (een openbare inschrijving) in maart op de markt brengen, laat wethouder Marjolein de Jong (D66) aan de raad weten. De verkoop onder voorwaarden is een klinkende overwinning voor bewoners- en milieuorganisaties, die zich fel hebben verzet tegen allerlei grootschalige plannen van gemeente

en projectontwikkelaars. De Commissie Loosduinen, de Bomenstichting en de Algemene Vereniging Natuurbescherming moeten van de gemeente bij nieuwe plannen worden betrokken. Het is daardoor de vraag of een openbare verkoop een succes zal worden. De gemeente probeert al twintig jaar het landgoed met het historische landhuis en an-

dere bebouwing te verkopen, maar stuit steeds weer op verzet van de burgerij of projectontwikkelaars die of afhaken of in het geheel geen belangstelling hebben. In het verleden sneuvelden al meer dan eens plannen voor een hotel en een congrescentrum omdat bouwers de kosten te hoog vonden en de mogelijkheden beperkt.

Postmaa leidt redactie Casper Postmaa (1950) leidt vanaf vandaag als waarnemend hoofdredacteur de redactie van Den Haag Centraal. Hij vervangt Coos Versteeg die vanwege ziekte langdurig afwezig is. Postmaa was 35 jaar lang journalist bij het Rotterdams Nieuwsblad en de Haagsche Courant. In de afgelopen jaren schreef hij ook stukken voor Den Haag Centraal, in het recente verleden was hij al korte tijd plaatsvervangend hoofdredacteur.

Journalist gratis naar NSS-top Journalisten die de Nuclear Security Summit (NSS) eind maart willen bijwonen, hoeven bij aanmelding geen honderd euro meer te betalen. Het ministerie van buitenlandse zaken die het tarief eerder had vastgesteld als vergoeding voor eten en drinken is gezwicht voor bezwaren van onder meer de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en de Buitenlandse Persvereniging. Journalisten moeten nu tijdens de top wel betalen voor eten en drinken. De NSS die op 24 en 25 maart in het Haagse World Forum wordt gehouden is de grootste internationale topbijeenkomst die ooit in Nederland is gehouden.

Kooplui akkoord met plannen Een ruime meerderheid van de vaste standhouders op de Haagse Markt is voorstander van een gefaseerde vernieuwing van deze markt. De extra kosten brengen ze zelf op via een hoger tarief, drie euro per dag. Hiermee lijkt de rust over de vernieuwing van de markt hersteld. Twee weken geleden brak grote opstand uit onder honderden woedende marktkooplui. Ze verzetten zich tegen het oorspronkelijke gemeentelijke herinrichtingsplan. Ze vreesden omzetdaling omdat ze genoegen moesten nemen met een langere en krappe tijdelijke huisvesting en dreigden met bezettingen van kruispunten in het centrum. Ze wilden een renovatie in fases, die ze meer ruimte en dus financiële zekerheid biedt. Aanvankelijk weigerde VVD-wethouder Revis, verantwoordelijk voor het project, maar enkele dagen later gaf hij toe. Revis legde de marktkooplui dit alternatief voor. Op 1 maart wordt met het werk begonnen.

Unieke opening van het Catshuis Voor het eerst in de geschiedenis zal het Catshuis, formeel de ambtswoning van de minister-president, worden geopend voor het publiek. Aanleiding voor de openstelling is het Grondwet Festival op 29 maart om te vieren dat de Nederlandse grondwet dan 200 jaar bestaat. Ook de Trêveszaal (in het Binnenhof) waar het kabinet elke week vergadert, zal die dag voor het publiek toegankelijk zijn. Het Catshuis is in 1652 gebouwd in opdracht van raadspensionaris Jacob Cats. In 1963 was minister-president Marijnen de eerste die het Catshuis betrok, premier Van Agt was de laatste die er woonde. Na de grote verbouwing aan het begin van deze eeuw en de restauratie na de brand in 2004 dient het Catshuis vooral als ontvangst- en vergaderruimte. Er is nog wel een slaapetage ingericht voor de minister-president, die op de begane grond ook eigen werkvertrekken heeft.

6>Varia terugblik

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

foto’s uit het haags gemeentearchief

Het Nederlands Congresgebouw Al in 1906 droomt gemeente-archivaris dr. H.E. van Gelder van nieuwe huisvesting voor de historische verzamelingen van Den Haag. Als hij in 1912 ook directeur wordt van het Gemeentemuseum, wil hij zijn ambitieuze plannen voor een cultureel centrum verwezenlijken. Van

In 1969 heeft Den Haag dan eindelijk het grote, multifunctionele, culturele centrum waarvan gedroomd is Gelder denkt hierbij aan een historisch museum, een museum voor oude kunstnijverheid, een museum voor moderne kunstnijverheid, een museum voor Nederlandse kunst en een museum voor moderne internationale kunst. Daarnaast wil hij een aparte expositieruimte voor grote tentoonstellingen, een openbare leeszaal en een congresruimte. De Eerste Wereldoorlog gooit roet in het eten en de plannen voor dit cultuurpaleis worden in de ijskast gezet. Pas in 1919

stelt het gemeentebestuur een braakliggend terrein aan de Stadhouderslaan ter beschikking. Architect H.P. Berlage ontwerpt in nauwe samenspraak met Van Gelder een groots cultureel centrum. Dit plan wordt niet uitgevoerd. Pas in 1927 komt er een bescheidener ontwerp van Berlage voor een museum en in 1935 is het Haags Gemeentemuseum een feit. De Atlantikwall heeft na de Tweede Wereldoorlog een akelig litteken in de stad achtergelaten. Architect W.M. Dudok krijgt van het Haags gemeentebestuur opdracht om een plan te ontwerpen voor de wederopbouw van het stadsgedeelte Sportlaan – Stadhoudersplantsoen – Scheveningse Bosjes. Van dr. H.E. van Gelder neemt Dudok het denkbeeld over in deze omgeving een cultureel centrum te realiseren. Volgens de architect is een dergelijk centrum noodzakelijk, ‘wil de stad haar internationale positie handhaven en haar toekomst als internationaal centrum niet verspelen’. De gemeente stelt een commissie in die de noodzaak en de verstrekkende consequenties van dit voor die tijd flinke gebouwencomplex onderzoekt. In zijn rapport concludeert de commissie dat Den Haag grote be-

Nederlands Congresgebouw in 1975. >Foto: Stokvis

hoefte heeft aan een congresgebouw dat niet alleen bestemd is voor het congreswezen, maar ook voor andere doeleinden geschikt is. De commissie adviseert ook bouwmeester dr. J.J.P. Oud de opdracht te geven het gebouw te ontwerpen. In 1956 kan Oud daadwerkelijk aan de slag met het congresgebouw. Hij ontwerpt een rechthoekig hoofdgebouw aan de Johan de Witt-laan, een langwerpige vleugel die het voorplein afsluit en een driehoekige toren van zeventien verdiepingen met doorlopende glazen wanden, een hotel. Dit alles ziet er hypermodern uit en is geheel in de stijl van het Nieuwe Bouwen. De omgeving van de gebouwen maakt integraal deel uit van het plan. Met name over het voorplein is goed nagedacht. Het gebouw biedt ruimte

aan een paar duizend congresgangers. Daarom is het niet wenselijk dat de hoofdingang van het gebouw aan een drukke weg ligt. Vandaar dat op het grote voorplein een vijver voorzien van een fors beeldhouwwerk is ontworpen, hierdoor is er een rotonde ontstaan en is het voor bezoekers mogelijk rustig voor te rijden. Gasten kunnen overdekt uitstappen en de auto kan meteen doorrijden. Rechtsaf, onder het gebouw door, is namelijk het parkeerterrein. De chauffeur kan vervolgens binnendoor naar de vestibule van het hoofdgebouw, waar hij zich bij zijn gezelschap kan voegen. In 1963 overlijdt J.J.P. Oud, de ontwerper van het congresgebouw. Zijn zoon Hans voltooit de bouw. In 1969 heeft Den Haag dan eindelijk het grote, multifunctionele, culturele centrum

Ingezonden mededeling

SHAKESPEARE-CONCERTEN HET RESIDENTIE ORKEST HERDENKT DE 450STE GEBOORTEDAG VAN WILLIAM SHAKESPEARE

SHAKESPEARE IN LOVE

A MIDSUMMER NIGHT’S DREAM

Vr 4 april 20.15 uur

Vr 11 april 20.15 uur Zo 13 april 14.15 uur

Dr Anton Philipszaal

Dr Anton Philipszaal Muziek en theater wisselen elkaar af in dit programma. U hoort onder meer het orkestrale ‘Falstaff’ van Elgar en Hummels kleurrijke ‘Oberons Zauberhorn’, de elfenkoning uit Shakespeares ‘A Midsummer Night’s Dream’. Tsjaikovski liet zich inspireren door Shakespeares beroemdste liefdeskoppel: Romeo en Julia. Het werd een van de mooiste werken uit de Romantiek met schitterende liefdesmelodieën.

Dirigent Jan Willem de Vriend selecteerde speciaal voor dit concert delen uit ‘The Fairy Queen’. Deze opera van Purcell, losjes gebaseerd op Shakespeares komedie ‘A Midsummer Night’s Dream’, is een van de mooiste partituren van de Engelse Barok. Ook Mendelssohn was een groot bewonderaar van Shakespeare. Vijf jaar voor zijn dood kreeg hij de opdracht om toneelmuziek te schrijven bij Shakespeares fabelachtige komedie ‘A Midsummer Night’s Dream’ over het elfjesrijk van Oberon en Titania. De feeërieke sfeer wordt door Mendelssohn bijzonder fraai neergezet met als hoogtepunt de wereld beroemde bruiloftsmars.

Jac van Steen dirigent Paolo Giacometti piano Porgy Franssen verteller

Jan Willem de Vriend dirigent Nikki Treurniet sopraan Ellen Valkenburg sopraan Charles Cornette acteur Hilde Uitterlinden actrice Koor van het Koninklijk Conservatorium Den Haag

Elgar Falstaff Hummel Oberons Zauberhorn Tsjaikovski Ouverture-fantasie ‘Romeo en Julia’ Sjostakovitsj Suite ‘Hamlet’

Purcell Selectie uit ‘The Fairy Queen’ Mendelssohn Ein Sommernachtstraum

INFORMATIE EN KAARTEN: 070 88 00 333 of residentieorkest.nl

waarvan gedroomd is. Het congresgebouw heeft de afgelopen 45 jaar vele ups en downs gekend. Het Residentie Orkest heeft er van 1968 tot 1987 zijn vaste concertzaal gehad, maar de akoestiek was matig. Daarnaast zijn er de meest uiteenlopende activiteiten georganiseerd van beurzen, musicals, het tot en met 2005 jaarlijks terugkerende North Sea Jazz festival, tot zelfs in 1970 het Eurovisie Songfestival. Eind maart is Den Haag gastheer van de NSS (Nuclear Security Summit), een internationale topconferentie over de nucleaire veiligheid in de wereld waarbij vele wereldleiders aanwezig zullen zijn. Op 24 en 25 maart is in Den Haag het World Forum, sinds 2008 de nieuwe naam voor het congresgebouw, letterlijk de markt van de wereld, dé plek waar alle ogen van de wereld op gericht zijn. De komende anderhalve maand kunnen we in Den Haag niet heen om deze grootste topconferentie, die ooit in Nederland is gehouden. Het World Forum zal dan van top tot teen gebruikt worden in de functie waarvoor het destijds gebouwd is: als Nederlands Congresgebouw. Wendy Louw www.gemeentearchief.denhaag.nl

7

verkiezingen<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Lijsttrekker Revis laat geheim wapen liggen

Het gaat niet goed met de VVD in Den Haag

Op 19 maart zijn de verkiezingen voor de gemeenteraad. De strijd om de 45 raadszetels zal, als het goed is, in alle hoeken van de stad gestreden worden. Politiek redacteur Jan van der Ven beschrijft elke week enkele aspecten ervan. Toen VVD-premier Mark Rutte vorig jaar mei verklaarde dat de VVD in maart van dit jaar de grootste in Den Haag kan worden, legde hij een zware last op de schouders van lijsttrekker Boudewijn Revis. Die last is te zwaar gebleken, want Revis wil de voorspelling van Rutte niet tot de zijne maken. Sterker nog, het gaat eigenlijk helemaal niet goed met de VVD in de Hofstad. De neergaande lijn van de VVD heeft zich al een aantal jaren geleden ingezet. In 2002 scoorden de liberalen elf zetels, in 2006 waren het er tien, vier jaar geleden moest de partij genoegen nemen met zeven zetels. En in de laatste officiële peilingen komt de VVD niet verder dan vijf of zes zetels. Aan Revis de ondankbare taak het verlies van zijn partij in maart zo beperkt mogelijk te houden. Onder zijn leiding kiest de partij voor een uiterst rechtse koers, eentje waarin geen ruimte is voor nuances. De VVD zet alles op alles om de kiezers die naar de PVV zijn overgestapt, of dat dreigen te doen, voor zich te winnen. Want in de PVV zit de grootste bedreiging voor de VVD. Dat vraagt om een scherp geluid. Zo wil de VVD dat immigranten gedurende tien jaar niet in aanmerking komen voor allerlei gemeentelijke armoederegelingen. Nieuwkomers die geen of slecht Nederlands spreken, hebben geen recht op een huurhuis. En er komt een verbod op het dragen van gezichtsbeperkende kleding. Het huidige onvervalste rechtse geluid van de VVD past eigenlijk niet zo goed bij lijsttrekker Revis. Die houdt meer van de nuance. Dat bleek bijvoorbeeld in mei van het vorig jaar, toen hij op een avond een groepje

Dankzij de voorliefde van de VVD voor de auto komt de Rotterdamsebaan er. > Artist’s impression: Gemeente Den Haag

van de JOVD, de jongerenorganisatie van zijn partij, uit de losse pols toesprak. Nadat hij een pleidooi had gehouden voor cameratoezicht, voegde hij er beslist aan toe: ‘Maar je moet er ook mee kunnen stoppen’. Deze week liet hij iedere reserve varen toen hij pleitte voor de inzet van drones boven de Schilderswijk. Want de VVD heeft opnieuw het thema veiligheid aangeboord en wordt daarbij geholpen door de Nipo-enquête van vorige week die laat zien dat de Haagse kiezer veiligheid weer op nummer één zet van het wensenlijstje. Verf Het steekt menige VVD-bestuurder dat de partij niet uit de verf wil komen. Met trots wordt gesteld dat het huidige collegeprogramma toch ‘een echte VVD-signatuur’ heeft. Revis blijft herhalen dat met hem als wethouder van financiën de woonlasten in Den Haag de laagste zijn in Nederland. De VVD koestert de portefeuille van wethouder van financiën, want alleen op deze wijze kan de partij zich profileren als zuinige schatkistbewaker die geen dwaze dingen doet met belastinggeld. Natuurlijk zijn er als altijd liefkozende woorden voor de auto. De Rotterdamsebaan komt er, een project ter waarde van 600 miljoen dat vier jaar geleden door de strot van de PvdA is geduwd. En wat te denken van de 2000 extra parkeerplaatsen die zijn gerealiseerd? En de plannen voor een goedkoper tarief voor de tweede auto in gebieden met betaald parkeren? Kroonjuwelen Toen Revis op 19 januari het Scheveningse café Rootz at the Harbour het startsein gaf voor de verkiezings-

campagne, zat de stemming er die middag niet echt in. Alleen toen hij aankondigde dat het tijd wordt dat de gemeente de Pier koopt en die sloopt gingen de handen even echt op elkaar. Revis sprak die zondagmiddag bewust niet over zaken waar zijn partij niet mee te koop wil lopen, zoals de bouw van het Spuiforum en het eindeloze geruzie in de coalitie daarover. Of over de bomenkap aan de Laan van Meerdervoort. Hij sprak liever over de echte kroonjuwelen. En natuurlijk over ‘onze burgemeester’ Jozias van Aartsen die zoveel voor de stad betekent. Wassenaar Het is echter de vraag of de VVD in Den Haag met een verkiezingsprogramma, dat zeker niet zou misstaan in de groene oase Wassenaar, in Den Haag opnieuw kan uitgroeien tot de grootstedelijke partij van formaat van weleer. In de ijver zich in de rechterhoek te profileren ten opzichte van de PVV isoleert de VVD zich namelijk in toenemende mate van een breder electoraat, een electoraat dat zich steeds meer aangesproken voelt tot onder meer D66. Er is een wapen dat Revis kan inzetten. Intern is het hem in kleine kring geadviseerd er daadwerkelijk gebruik van te maken, zo wordt in de VVD bevestigd. Het is geen alledaags wapen maar één waarmee hij een brug zou kunnen slaan naar andere kiezersgroepen in één van de meest gesegregeerde steden van Nederland. En waarmee hij de VVD in Den Haag kan bevrijden van de neerwaartse spiraal waarin de partij zich al zo lang bevindt. Het geheime wapen? De familie van de vrouw van Revis is van Turkse

komaf. Met haar aan zijn zijde kan de lijsttrekker van de VVD laten zien dat zijn partij bereid is de hand uit te steken naar andere, minder traditio-

nele kiezersgroepen in de stad. Maar Revis wil die weg niet opgaan. Privé en politiek horen wat hem betreft gescheiden te blijven.

Den Haag: geen tekort kandidaten Op 19 maart dingen in totaal 19 partijen naar de gunst van de Haagse kiezer. Dit maakte het Centraal Stembureau vrijdagmiddag bekend. Ook de lijstnummers werden uitgedeeld, deze nummers staan op de stembiljetten. Voor de zittende partijen was de uitslag vooraf bekend, want hierbij geldt de omvang van de betreffende partij in de huidige gemeenteraad. Waardoor dus de PvdA lijst 1 kreeg toebedeeld. De nieuwkomers moesten loten. En alsof de duivel ermee speelde, kwamen de drie ouderenpartijen vlak achter elkaar op de lijst terecht. Groep De Mos kreeg lijst 14 toebedeeld, Hoop nummer 15 en OPA nummer 16. In kleine gemeenten is een groot tekort aan kandidaten voor de raadsverkiezingen. In Den Haag is dat geenszins het geval. De 19 partijen hebben opgeteld 424 kandidaten naar voren geschoven voor de 45 raadszetels die beschikbaar zijn. Niet iedereen is tevreden met zijn of haar notering. Zo heeft het CDA te kampen met een tweestrijd tussen twee vrouwelijke kandidaten van Poolse afkomst. Op nummer vijf staat de onderneemster Justyna

Wachnicka. Maar daar is Magda Spaans (nummer 10) het volstrekt niet mee eens. Ze is met een Nederlander getrouwd en vindt dat ze recht had op een hogere notering, omdat ze Poolse gemeenschap in Den Haag erg goed kent en vloeiend Nederland spreekt, wat niet gezegd kan worden van haar opponente. Om haar doel te bereiken is Spaans op jacht naar voorkeurstemmen. Spaans: “Ik studeerde sociale wetenschappen met als specialisme de problemen in de grote stad. Daarna studeerde ik fysiotherapie en ben röntgen-laborante”. Kortom, Spaans vindt zichzelf geknipt voor het raadslidmaatschap en krijgt hierbij alle steun van Claudia Cenkala, directeur van het Pools Centrum in Den Haag. “Ik heb tegen Karsten Klein gezegd dat ik het waardeloos vind dat Magda op zo’n lage plaats staat”, zegt Cenkala. Met 40 vrijwilligers en pamfletten in onder meer kerken en buurtwinkels neemt Magda Spaans het op tegen landgenote Justyna Wachnick.

8>opinie

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

>Open brief Groep de Mos/Ouderen Partij aan PvdA-lijsttrekker Rabin Baldewsingh

‘Baldewsingh beken kleur; stop draaikonterij!’ Geachte heer Baldewsingh, Ik schrijf u deze brief omdat ik u, als lijsttrekker van de PvdA, de afgelopen weken een aantal dingen heb horen zeggen waarvan mijn haren recht overeind zijn gaan staan.  Zo komt u, na jaren van wanbeleid op het gebied van wonen, ineens met een zogenaamd aanvalsplan tegen vocht en schimmels in huizen gelegen in Haagse achterstandswijken, zoals de Schilderswijk, zo schijnt u toch andere partijen uit te sluiten en zo blijkt dat u nog weinig werk heeft gemaakt van de door u gedane uitspraken bij uw verkiezing tot lijsttrekker van de PvdA. Daarbij stelde u dat de PvdA terug gaat naar de basis en de mensen weer centraal moeten staan. U zei letterlijk en ik citeer: “De menselijke maat is leidend voor mijn manier van politiek bedrijven en niet het machtsspel of louter stenen stapelen. Ik wil de kracht en de potenties van alle Hagenaars benutten: voor de stad, voor de inwoners en voor onze partij”. Einde citaat. Dat zijn mooie woorden mijnheer Baldewsingh, maar hoe verhouden deze woorden zich ten opzichte van uw interne cultuurpaleisstrijd met PvdA-raadslid Gerard Verspuij en uw vasthouden aan dit prestigeproject. Sociaal-democraten kiezen immers nog steeds voor de realisatie van miljoenen projecten, zoals het cultuurpaleis (200 miljoen euro), het topsportcentrum in het Zuiderpark (60 miljoen euro) en de havenplannen (30 miljoen)van jullie vertrekkende wethouder Marnix Norder. Met al deze miljoenen die nu worden

opgesoupeerd aan prestige, kunt u het door u zo gehate duo ‘vocht en schimmel’ met pek en veren de stad uit jagen, waardoor Haagse huurwoningen weer bewoonbaar worden. U kunt menselijke maat weer leidend laten zijn in onze mooie stad. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) is de armoede, terwijl uw partij aan de knoppen zat, sterk toegenomen en zal deze voorlopig blijven groeien. Waar uw PvdA-collega Norder bezig was met het bevredigen van zijn bouwdriften vergaten jullie de eigen leus ‘Samen Sterk en Sociaal’. Voor al die stadsgenoten met een smalle beurs gold ‘Nu even niet’. Ook u liet toe dat Norder met zijn bouwtekeningen bleef spelen terwijl 14 procent van de bevolking te weinig geld had voor voeding, kleding of om de huur te betalen. Terwijl jullie het cultuurpaleis er doorheen willen drukken, weten 70.000 mede-Hagenaars niet hoe zij de maand door moeten komen. En niet alleen op het gebied van armoedebestrijding hebben u en de PvdA het keihard laten liggen beste mijnheer Baldewsingh, u heeft de bezuinigingsbijl op de meest botte manier overuren laten draaien. Buurthuizen en bibliotheken heeft u zonder met uw ogen te knipperen gesloten, het Ouderenfonds voor financieel minder daadkrachtige ouderen heeft u afgeschaft en u heeft het laten gebeuren dat gezellige volkswijken zijn verworden tot heuse getto’s, waar de leefbaarheid is ge-

uw mening

Drone in achtertuin Afgelopen zondag zag ik mijn hond doodstil bij de open balkondeur staan. Oren gespitst, staart alert en de kop wat scheef. Toen ik ging kijken wat er zo interessant was zag ik tot mijn stomme verbazing een drone vliegen tussen onze huizen! Nu wonen wij in het Statenkwartier, de wijk waarvan wordt aangenomen dat de bewoners zonder meer hun hoofden wel zullen buigen als de wereldtop hier neerstrijkt in maart. Het feit dat we ons amper kunnen verplaatsen, niet in of uit Den Haag kunnen zonder allerlei toestanden, dat neemt de gemeente/overheid als vanzelfsprekend aan. Het feit dat wandelen met je hond onmogelijk wordt gemaakt …, alla. Maar drones door de achtertuinen! Dat gaat te ver. In eerste instantie dacht ik dat het misschien een speelgoedding was, maar volgens mij hing er een camera aan. Kan dat allemaal zomaar. De privacy-rechten van misdadigers worden beter beschermd dan die van burgers! Ook als dit apparaat niet van politie of leger zou zijn, ook dan is dit een directe schending van de privacy van een burger lijkt mij. S. de Veer, een verontruste bewoner

>Foto: Wikipedia

De Mos: ‘Gezellige volkswijken zijn verworden tot heuse getto’s’. > Foto: DHC

daald, de verloedering is toegenomen, en geweld bezig is aan een sterke opmars. Waar de PvdA ooit gold als een partij die cultuur hoog in het vaandel had, bent u verantwoordelijk geweest voor een kaalslag binnen deze sector. Ik weet dat u er prat op gaat dat de allochtone kiezer steevast PvdA stemt beste mijnheer Baldewsingh, maar wat heeft u eigenlijk voor hen gedaan? Uw partij heeft het ondernemen voor veel kleine ondernemers, waaronder ook veel allochtonen, welhaast onmogelijk gemaakt. Neem alleen al jullie strijd tegen de kleine kiosken die vanwege Norderkroonluchters niet in de Grote Marktstraat zouden passen of kijk eens naar de Haagse Markt, waar veel

ondernemers spontaan huilbuien krijgen bij het horen van jullie naam. Naast het vakkundig om zeep helpen van de kleine ondernemer, bent u ook zeer actief om betaald parkeren in de hele stad voor elkaar te krijgen. Slecht voor de hele stad, maar zeker ook voor de mensen die u ooit tot uw achterban mocht rekenen. Ik hoef u immers niet uit te leggen dat juist Turkse en Hindoestaanse families zeer aan elkaar hechten en door betaald parkeren juist minder vaak naar familie gaan. U zegt tegen het uitsluiten van mensen te zijn, maar daar u stelt en ik citeer ‘er te willen zijn voor alle Hagenaars’. Maar hoe verhoudt deze stellingname zich met het feit dat u steevast geen zaken wil doen met de PVV, die op dit moment 30.000 me-

de-Hagenaars vertegenwoordigt? Als mijn Hindoestaanse kandidate Shera Rostamkhan zich tijdens de Gezonde Beurs (18 januari jl.) in de Grote Kerk aan u komt voorstellen gaat u over tot intimidatie. Hoe haalt u het in uw hoofd om haar keuze voor een politieke partij als de onze in diskrediet te brengen door te stellen en ik citeer ‘hoe kun je voor deze partij kiezen’ en ‘waar haal je het lef vandaan om te verschijnen op een beurs die ik heb georganiseerd?’ Aangezien wij de PvdA bij een campagnestunt op De Uithof hebben ontvangen met warme chocolademelk heeft u zich gedragen als een koloniaal in zijn beste dagen.  Toch wil ik, omdat wij als Groep de Mos/Ouderen Partij geen mensen uitsluiten, een constructieve toenadering zoeken. In ons verkiezingsprogramma ‘Terug naar de menselijke maat’ kiezen wij wel voor mensen. Wij doen stenen, met een streep door prestigeprojecten zoals het cultuurpaleis, daadwerkelijk in de ban. Ik daag u uit om te stoppen met draaikonterij door alleen met woorden ‘Samen Sterk en Sociaal’ te zijn. Ik roep u op om kleur te bekennen en samen met Groep de Mos/Ouderen Partij te kiezen voor de mensen in onze stad, om samen prestigeprojecten de nek om te draaien. Het is nog niet te laten om uw sociale gezicht te laten zien. Richard de Mos Lijsttrekker Groep de Mos / Ouderen Partij

Wethouder Rabin Baldewsingh wil niet reageren op deze brief.

9

economie<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Faillissementsfraude strenger aangepakt Den Haag is koploper als het gaat om het aanpakken van faillissementsfraude. Belangrijk want ieder jaar verdwijnt er in Nederland als gevolg van de fraude zo’n 2 miljard euro. Inmiddels hebben Amsterdam en Utrecht de Haagse aanpak overgenomen. Door Pieter de Leeuw

Vanaf het begin in 2010 was het de initiatiefneemster van het nieuwe strenge beleid, de Haagse officier van justitie Johanna Reddingius duidelijk dat de ‘eenvoudige’ faillissementsfraude centraal zou moeten staan. “Want als er sprake is van een zaak die net zo gecompliceerd als omvangrijk is, gaat die immers in de regel naar de FIOD”. Tot een paar jaar geleden bleef de ‘eenvoudige’ fraudeur vrijwel altijd buiten schot, dit tot frustratie van menig curator die veelvuldig in aanraking kwam met een ondeugdelijke administratie, maar zich de moeite bespaarde om aangifte bij de politie te doen, omdat de ervaring nu eenmaal leerde dat het rendement vrijwel nul was. Bij een faillissementsfraude zal menigeen denken aan de ondernemer die kort voor het uitspreken van het faillissement nog snel allerlei waardevolle spullen uit zijn bedrijf haalt of het laatste geld naar een privé-rekening overboekt, maar alleen al het simpele feit dat de bedrijfsadministratie voor de curator niet inzichtelijk is, wordt aangemerkt als faillissementsfraude. Daarbij maakt de rechtsvorm van het bedrijf geen noemenswaardig verschil. In het verleden ontsprong een dergelijke fraudeur de dans. “Maar nu dus niet meer”, aldus Reddingius strijdbaar. Eén van de eerste slachtoffers van de nieuwe Haagse wind was een ‘badkamerbouwer’ die oog in oog met de politierechter er in een halve minuut zijn hele voorraad aan vloeken en schuttingwoorden doorheen joeg, zo boos was hij toen hij eenmaal begreep dat hij was veroordeeld tot een maand onvoorwaardelijke gevangenisstraf, alleen maar omdat hij geen balans of een verlies- en winstrekening aan de curator had kunnen laten zien. Overigens was de dienstdoende rechter er niet van overtuigd dat de ‘badkamerman’ kwade bedoelingen had gehad. Zodoende werd hij veroordeeld voor een eenvoudige bankbreuk. Bestaat er echter gegronde reden om aan te nemen dat de failliete ondernemer achter een afwezige of gebrekkige administratie, vals spel heeft willen verbergen, dan kan er een veroordeling worden uitgesproken voor bedrieglijke bankbreuk. Dat heeft onder het nieuwe regime ook meteen de hoogste straf opgeleverd, zes maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de gewezen eigenaar van een Haags adviesbureau. Themazittingen Reddingius: “De huidige aanpak is een samenspel van het OM, de curator, de rechter-commissaris en de financiële recherche”. Dit samenspel zorgde er vorig jaar voor dat er in de Haagse rechtbank vijf zogeheten ‘themazittingen’ werden gehouden waarbij 45 vermoedelijke fraudeurs voor de rechter verschenen. Nog niet alle zaken zijn al afgerond, maar van

Alleen al het simpele feit dat de bedrijfsadministratie voor de curator niet inzichtelijk is, wordt aangemerkt als faillissementsfraude. >Foto: Pixabay

de 32 zaken waarin inmiddels uitspraak werd gedaan, werd maar liefst 30 keer de verdachte schuldig aan fraude bevonden. De straffen variëren van een al of niet voorwaardelijke gevangenisstraf tot een taakstraf. Om voor de hand liggende redenen worden er geen boetes uitgedeeld. Ook voor dit jaar zijn er 5 themazittingen ingepland. De aanpak is succesvol als het gaat om het aantal aangiftes dat door de curatoren wordt gedaan. In vergelijking met 2009 is het aantal verviervoudigd. Ieder jaar gaan er in Nederland zo’n 10.000 be-

drijven failliet. Volgens Reddingius is steeds het vermoeden geweest dat in 25% van deze faillissementen “sprake is van enige vorm van fraude”. Volgens de opgave van de Kamer van Koophandel zijn er vorig jaar in Den Haag 219 bedrijven failliet verklaard. Het effect van faillissementsfraude noemt Reddingius “ontwrichtend voor de samenleving, denk alleen maar eens aan de crediteuren die benadeeld worden en daardoor zelf wellicht in het voortbestaan bedreigd worden”. Toch werd er tot een

paar jaar geleden nauwelijks prioriteit gegeven aan vervolging van de fraudeurs. “Er was natuurlijk geen extra capaciteit bij de politie”. Volgens de officier van justitie deed de politie dergelijk onderzoek in het begin dan ook vooral in een verloren kwartiertje in de lunchpauze. Sinds begin vorig jaar zijn er structureel Haagse politie uren beschikbaar voor het aanpakken van faillissementsfraude. Maar als een ondernemer, laten we zeggen, een creatieveling, nu werkelijk helemaal geen notie heeft van

het voeren van een administratie en zonder ook maar één bedenkelijke bijbedoeling de spreekwoordelijke schoenendoos aan de curator overhandigt? Wat dan? “Dan is dat gewoon een geval van faillissementsfraude”, reageert Reddingius streng. Om daar op mildere toon op te vervolgen, “natuurlijk wordt er rekening gehouden met alle omstandigheden, maar het is nu eenmaal zo dat wie een onderneming drijft, de plicht heeft om de administratie van deze onderneming op orde te hebben”. Zeker in Den Haag.

Curatoren blij met nieuwe aanpak De curatoren lijken wel te spreken over de nieuwe, strenge, Haagse aanpak van faillissementsfraude. Curator Willem van Nielen van Van Diepen van der Kroef stond mede aan de wieg van het zogeheten ‘fraudespreekuur’ in Den Haag, een initiatief dat de bedoeling heeft curatoren te adviseren omtrent de meest adequate aanpak van de fraude. Van Nielen: “Vier keer per jaar wordt er nu een spreekuur gehouden. Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat van het meer stringente beleid een preventieve werking uit zal gaan. “Dat lijkt

mij nogal logisch”. Ook curator Jan Bontenbal zegt dat het er dezer dagen heel anders aan toegaat dan enige jaren geleden. “Als je toen een aangifte deed, hoorde je nooit of er nog iets mee gebeurde, nu is dat heel anders”. Zijn meest recente ervaring met faillissementsfraude is de zaak van een klusser die op het moment dat het water hem tot de lippen stond, de hulp inriep van een partij die hele andere bedoelingen bleek te hebben dan de geplaagde klusser dacht. Bontenbal: “Dat soort partijen maken zich veelal via het internet

kenbaar met een kreet als ‘hulp bij faillissement’ ”. Maar zorgen er vervolgens voor dat de ondernemer in nog veel grotere problemen belandt. Bontenbal: “Wat ze doen is met mooie praatjes de ondernemer laten geloven dat zijn bedrijf gered kan worden door een aandelentransactie waarmee zij de eigenaar van de aandelen worden en de BV volledig leeg plukken”. Van Nielen is gespecialiseerd in faillissementsfraude. Reden waarom hem veel faillissementen toe worden gewezen waaraan een luchtje

kleeft. Van Nielen: “Als je dan met de partijen belt die het faillissement hebben aangevraagd, hoor je meestal wel uit welke hoek de wind waait”. Ongeveer de helft van de faillissementen die hij behandelt, eindigen in een aangifte voor faillissementsfraude. Van Nielen: “De nieuwe aanpak is een structurele verandering in de omgang met deze fraude. Bovendien zal er binnenkort nieuwe wetgeving komen waarin de eisen waaraan de bedrijfsadministratie dienen te voldoen, nog verder worden aangescherpt”.

10>interview Vilan

WC-papier

Ik weet niet wat er bij u op het rolletje hangt, maar hopelijk is het niet het goedkoopste van het goedkoopste wc-papier. Want dat is hard. Onaangenaam. En het zegt alles over uw zelfbeeld. Is dat schuurpapier nu werkelijk het beste dat u verdient? Toon mij uw wc-papier, en ik weet wie u bent. Dat ik de laatste weken weer vaak nadenk over de betekenissen van het rolletje, heeft een reden. Het Engelse warenhuis Marks & Spencer keert terug in de stad. U weet, de Engelsen, dat zijn ook mensen, maar wel Engels. Zij wensen hun wc-papier in kleuren die Nederlanders moeten zien om het te kunnen geloven. Oudedames-zalm. Het mooiste rose. Zachtmoedig geel. Koel mintgroen en verrassend babyblauw en elke nuance komt alleen in fluweelzachte uitvoeringen. Dat is nog eens wat anders dan het oer-Hollandse grauwe papier van onder de euro. Marks & Spencer komt in de Marktstraat, dus dat geeft mij hoop op een groot assortiment. Dit gezegd hebbende, moet ik bekennen dat ik vroeger ook het goedkoopste van het goedkoopste kocht. Want nou ja, ’t was maar wc-papier, en wat deed het ertoe. Zo redeneerde ik. Het was een tijd vol geestelijke armoede, waarin ik mezelf haast niks gunde. Ging ik elders naar de wc, dan ontdekte ik met verbazing wat anderen voor zichzelf kochten. Van de vierlaagse tissues met ingedrukte bloempatronen was ik elke keer weer diep onder de indruk, en vooral van de gedachte dat iemand dat kennelijk geen geldverspilling vond. Hoe goed mag je voor jezelf zijn? Dat is eigenlijk de vraag. Of deze: wat gun je jezelf als er niemand kijkt? Kijk, ik heb natuurlijk geen huis vol kinderen. Dan moet je praktisch zijn, dat begrijp ik best. Maar ook dan kent iedere week een zondag waarop de dingen misschien een beetje meer dan doodgewoon mogen zijn. Heeft u niet een verjaardag waarvoor iemand naar verlangens vraagt? Er zijn dus mogelijkheden, bedoel ik. Als u zou willen. Zelf heb ik jaren nodig gehad om mezelf iets meer te gunnen dan ‘doe maar normaal dan is dat gek genoeg’. Brood van een dag oud, dat daarom afgeprijsd was. De goedkoopste tubes tandpasta, ook al vond ik de smaak vies. In huis kou lijden en mezelf toespreken over extra truien aantrekken. Zuinigheid met hardvochtigheid, dat is de garantie voor een ongelukkig leven. Deze week tel ik de dagen af tot de winkel opent en ik de collectie van Marks & Spencer kan zien. Hopelijk is het wc-papier in de aanbieding, want ja, wat mag zoiets eigenlijk kosten? Vilan van de Loo

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

Pierre Heijnen, van Tweede Kamer naar ROC

‘Het is voor mij een beetje als thuiskomen’

Hij was raadslid, fractievoorzitter en wethouder. En na bijna twintig jaar verruilde hij het Haagse stadhuis voor de Tweede Kamer. Je zou zeggen dat Pierre Heijnen (1953) een politiek dier is. Maar toch verliet de Hagenaar de politieke arena van het Binnenhof om leiding te gaan geven aan ROC Mondriaan. “Ik wil uiteindelijk maar één ding en dat is de stad Den Haag vooruit helpen”.

Door Marc Konijn Het werk in de Tweede Kamer was geweldig. Uiteraard. De wet normering topinkomens, daar is hij naar eigen zeggen echt trots op. En niet te vergeten ook de plannen voor de grote reorganisatie van de jeugdzorg, waarachter hij als voorzitter van de speciale werkgroep een drijvende kracht was. Maar het hart van Pierre Heijnen begint pas echt sneller te kloppen bij de dingen die hij voor de stad Den Haag gedaan heeft. “Er komen nu ieder jaar duizenden jongeren naar Den Haag, naar het Binnenhof, om met eigen ogen te zien en te horen hoe onze democratie werkt. Dat is van groot belang. Het democratisch bewustzijn ontstaat niet vanzelf. Dat is een taak van de ouders, van het onderwijs om dat bij te brengen. Pro Demos helpt daar nu bij. En het slaat aan. Daar hebben Jan Schinkelshoek (CDA) en ik keihard voor gevochten. Pro Demos is van bijna niets tot iets substantieels gegroeid”. De interactieve lessen van Pro Demos op en rond het Binnenhof hebben een gunstig bij-effect voor de stad, vindt Heijnen. “Het heeft ertoe geleid dat ieder jaar vele tienduizenden jongeren uit het hele land naar Den Haag komen. En ja, die niet nemen niet alleen kennis van de democratie, maar ook van de stad. Dus die komen nog een keer terug. Den Haag is een ‘must be, een must see’ geworden voor jongeren. We hebben het Binnenhof onderscheidend gemaakt voor iedere scholier in Nederland. Dat is hartstikke goed voor de stad”. In zijn portefeuille zat vooral binnenlands bestuur, en dus mocht het

PvdA-kamerlid Heijnen zich naar eigen zeggen bezighouden met de herindeling van Noord-Limburg, met de burgemeesterskeuze van Groningen, Eindhoven, van Middelburg tot Den Helder. En toen duwde iemand hem een krant onder de neus, met daarin een advertentie van ROC Mondriaan. De school zocht een voorzitter van het College van Bestuur. Of dat misschien iets voor hem was. Invloed “Voor iedere andere functie had ik meteen bedankt. Dan had ik nu nog in de Kamer gezeten. Want echt waar, ik had het naar mijn zin op het Binnenhof. Het enige is dat je als kamerlid minder direct resultaat hebt, omdat landelijk beleid zich in de aard der zaak traag ontwikkelt. Je draagt steeds maar een klein steentje bij. Een bestuursvoorzitter van een ROC heeft een hele directe invloed, staat dichterbij de samenleving. Dat past toch beter bij me. Ik had eigenlijk maar een hele korte bedenktijd nodig. Ik vond het hartstikke leuk, die landelijke politiek. Maar dit is leuker.

‘Den Haag is een must be, een must see geworden voor jongeren’

Het klinkt misschien wat overdreven, maar het is voor mij een beetje als thuiskomen”. De deuren van het Mondriaan zwaaiden niet automatisch open voor het kamerlid. “Ik ben niet gebeld. Het was een nette procedure, met veel sollicitanten, met verschillende gesprekken en een assessment. Men is niet over één nacht ijs gegaan. Het Mondriaan zocht iemand die een boegbeeld kon zijn, over een uitgebreid netwerk beschikte en kon bijdragen aan de strategie van de organisatie. Dat past me. Als ze een echte onderwijsman hadden gewild, had ik daar niets te zoeken. Ik heb ooit mijn lesbevoegdheid gehaald als leraar Nederlands, en heb toen als langharige en bebaarde Hagenees proeflesjes mogen draaien voor een klas vol elitaire kinderen in Breukelen. Dat werd geen succes”. Toch is het onderwijs in Den Haag gesneden koek voor Heijnen. Acht jaar lang was hij wethouder van onderwijs in Den Haag. “De gemeente was toen nog verantwoordelijk voor de zestig scholen van het openbaar onderwijs. Mijn stelregel was simpel: Het onderwijs is iets van de docenten. Maar het bestuur moet zorgen voor de goede randvoorwaarden, zoals een goede huisvesting, de ict, en wat in die jaren speelde: voldoende leerkrachten. In zekere zin geldt dat nu ook bij het Mondriaan”. Pittig Het Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) Mondriaan is een grote speler in de Haagse regio. De school telt ruim 17.000 leerlingen die beroepsonderwijs volgen, op vijf campussen die gevestigd zijn in Den Haag, Delft,

>Foto: Piet Gispen

Leiden en Naaldwijk. Op die vijf campussen zijn in totaal 28 verschillende scholen, waar maar liefst tweehonderd verschillende vakstudies aangeboden worden, die opleiden tot een baan in de horeca, metaal-, elektro-, en installatietechniek, administratie, horeca, verpleegkunde en onderwijsassistent. En al die beroepsopleidingen hebben dan ook nog vier niveau’s. Het is een complexe wereld, erkent Heijnen. “In het laagste nivo zitten ook kinderen uit het praktijkonderwijs met een relatief laag iq. Die moet je heel basaal een beetje kennis en vaardigheden bijbrengen, zodat ze als assistent kunnen werken in een garage, winkel, de zorg, de horeca”. Aan de andere kant van het spectrum bieden we ook opleidingen in de mechatronica of de verpleegkunde. Dat is zo ingewikkeld. Als je die computerprogramma’s ziet waar die jongens van de mechatronica of de autobranche mee werken. Of die stof voor verpleegkundigen, met die periodieke systemen, biologie en anatomie. Dan weet ik niet of ik zelf de motivatie had opgebracht om dat cognitief ook aan te kunnen. Als ik het al had begrepen. Dat is echt heel pittig”. Het is juist die enorme verscheidenheid op het Mondriaan die de socialist Heijnen zo aanspreekt. “Die getalenteerden die fantastische dingen doen en doorstromen naar het HBO. En de jongeren waar je als school en

11

interview<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

‘Een bestuursvoorzitter van een ROC heeft een hele directe invloed, staat dichterbij de samenleving’

als docent alles op alles moet zetten om het diploma te laten halen. Dat maakt het buitengewoon verschillend, heel anders dan andere scholen. Maar ik voel me zeer comfortabel bij de maatschappelijke verantwoordelijkheid om me in te zetten voor beide groepen”. Praktijk Het ROC-Mondriaan heeft sowieso een andere dynamiek. En dat heeft alles te maken met het feit dat het een beroepsopleiding is. Heijnen: “Die leer je niet alleen achter een bureau, maar vooral ook in de praktijk. De stage is een belangrijk onderdeel van de studie. Een kwart van de studenten werkt vier dagen in de week, en zit één dag op school. Bij de andere driekwart is dat andersom. De school heeft een nauwe band met het bedrijfsleven, de overheden en instellingen in de stad. Onze leerlingen vind je overal. Of het nou bij het opknappen is van de huisjes van het Rode Dorp bij Holland Spoor, of bij ADO Den Haag, waar iedere thuiswedstrijd zestig studenten horeca en orde en veiligheid aan de slag zijn. De leerlingen leren ervan, en de stad heeft er ook baat bij. Dat is geweldig om te zien”. Een zorgpunt van Heijnen is de arbeidsmarkt die zeer sterk verandert. “De top tien van banen van het jaar 2000 bestaat niet meer. Die is

compleet vervangen. Nu kom je aan de bak als applicatieontwerper. Dat bestond toen nog niet. De woningstoffeerder uit mijn vaders tijd heb je bijna niet meer. Maar ook veel lagere of middelbare administratieve functies verdwijnen als het gevolg van automatisering. Daar moet je als verantwoordelijke ROC snel op inspelen. Dat doen we ook al. Met de winkelsector gaat het niet zo goed. Daarom besteden we nu ook aandacht aan eigen ondernemerschap, en aan het fenomeen webwinkels. We zien dat de distributie van pakketjes een hele nieuwe sector aan het worden dus. Ik ben laatst naar Post.nl in de Harnaschpolder geweest om te bespreken wat wij voor elkaar kunnen betekenen. In de zorg verandert de komende jaren heel veel. Daar moeten wij iets mee. Dat is meteen ook het interessante van deze school. Die zit veel dichter op de beroepspraktijk dan welke opleiding ook”. Spagaat “Eigenlijk is het een soort spagaat waarin je als school staat. Aan de ene kant reageren op de eisen van de werkgevers van hier en nu. Die zeggen: wij hebben nu dit vakmanschap nodig. Maar aan de andere kant de studenten voorbereiden op de markt van dertig jaar later waarvan we niet precies weten hoe die eruit ziet. Wij willen onze studenten voorberei-

den op de toekomst. Ik stel daarom nadrukkelijk aan de orde dat onze scholen vooral ook contact zoeken met de meest innovatieve bedrijven in het werkveld. Nou ben ik op zich niet zo heel lenig, maar ik sta toch graag in zulke spagaten, want het is hartstikke inspirerend om met zulke vraagstukken bezig te zijn”. Het middelbaar beroepsonderwijs is voor een groot deel maatwerk, stelt Heijnen. “Wij hebben de ambitie dat de jongeren uit de stad niet de trein hoeven te nemen om naar school te gaan. Dan moeten we er dus voor zorgen dat we aansluiten op de behoeften uit het gebied. Met het Westland zoeken we aansluiting bij Greenport en de wereld van de kassen. Delft wil samen met het mbo de ambities op het gebied van techniek vormgeven die aansluiten op het HBO en de TU Delft. Zoetermeer heeft grote ambities in de sport en de leisure. En Den Haag is vooral de internationale stad van recht, veiligheid en vrede”. “Ik heb als wethouder de lobby bij de regering meegemaakt voor de vestiging van internationale instellingen. Dat is altijd een kwestie van duwen geweest. Op een gegeven moment is het balletje gaan rollen. Nu is dat geen punt van discussie meer waar de Nuclear Security Summit gehouden moet worden. Dat is Den Haag. De impact voor de stad zal gigantisch zijn. We komen twee dagen lang in

alle journaals van de wereld. En niet alleen Nederland, maar ook de stad Den Haag. Het is niet in geld uit te drukken wat dat betekent voor de promotie van de stad, voor het toerisme, de vestiging van bedrijven”. “Wat ik maar zeggen wil: Den Haag heeft een hele nieuwe economie, met al die internationale instellingen. Daar verdienen heel veel mensen geld mee. We hebben echt mensen nodig die gastvrijheid en hospitality in deze regio tot uitdrukking brengen, die zorgen dat het gas en elektriciteit het doet, die zorgt dat de mobiliteit op orde is, of het nou het openbaar vervoer is, de auto of de fiets. Dat is wel de backbone van onze samenleving. Die mensen leiden wij op. Orde en veiligheid is een speerpunt van ons. Daarom doen we sommige opleidingen ook tweetalig. Het is altijd beter om vanuit de eigen regio prachtige banen te laten beoefenen dan mensen uit verweggistan te halen”. Neergekeken Het steekt Heijnen dat de leerlingen van het Mondriaan niet altijd voldoende waardering krijgen. “De vmbo of het mbo, daar wordt toch een beetje op neergekeken. Veel van onze studenten mochten niet naar de havo, en moesten naar het vmbo. Zij voelen dat zelf ook zo. Ik word er wel eens verdrietig van. Het geeft zo’n

druk op kinderen om per se havo te scoren op de CITO-score, want ja, die geeft toegang tot het hoger onderwijs. Daarin zijn we echt doorgeschoten. Het is terecht dat we vanuit onze jeugd meekrijgen om het maximale uit onszelf te halen. Maar het is onterecht om te denken dat het alleen maar via deze route gebeurt”. “Sterker nog: ik denk dat heel wat havisten die nu uitvallen erbij gebaat zouden zijn geweest als ze een vmboopleiding hadden gevolgd, en dan een mbo-opleiding. Dan heb je diploma’s, dan heb je werkervaring. Dat geeft een veel steviger positie, ook als je later alsnog naar het hoger onderwijs wilt. En laten we niet vergeten dat het ook een opleiding kan zijn die leidt tot een beroep waar je ook heel goed je brood in kunt verdienen. Ik denk dat een mbo-verpleegkundige of iemand die mechatronica heeft gedaan een financieel heel wat beter perspectief heeft dan – laten we zeggen – de gemiddelde kunsthistoricus. “In die zin verzet ik me tegen de gedachte van de meritocratie, waarbij het alleen maar draait om diploma’s. Dat heeft ons niet alleen successen gebracht. Als je ziet wat er de afgelopen jaren gebeurd is, ook in de financiële wereld. Gelukkig zijn er dan altijd weer tegenbewegingen. Er is onmiskenbaar een herwaardering voor het vakmanschap. Men komt weer terug bij mensen die hun vak verstaan. En die mensen leiden wij op. Wij streven ernaar dat onze mensen betrokken, vakkundig en actief zijn. Dat zijn de kernwaarden die Mondriaan uitdraagt. En ik voeg daar dan zelf aan toe: en dan ook nog met een beetje trots. Als we dat kunnen overbrengen op onze toekomstige beroepsbevolking, dan komt het helemaal goed”.

AD PATRES uitvaartondernemingen anno 1888

Een uitvaart in stijl Al onze faciliteiten ademen een rustieke ambiance, zodat u ervan verzekerd bent dat u in een ongedwongen en vooral persoonlijke sfeer samen kunt zijn om afscheid te nemen. Persoonlijk gesprek Een persoonlijk afscheid begint met een persoonlijk gesprek. Dit hoeft niet altijd na een overlijden te zijn; ook vóór een aankomend overlijden kunt u al diverse zaken regelen. Wensencodocil Heeft u er al eens over nagedacht om uw uitvaartwensen vast te leggen? Wij kunnen u een wensencodicil toesturen waarmee u uw eigen uitvaartwensen of die van een naaste kunt vastleggen. Dit kunt u alleen doen, maar natuurlijk kunnen onze medewerkers u daar bij helpen. Telefonisch of middels e persoonlijk bezoek. Uitvaartsparen Laat nabestaanden niet voor verrassingen komen te staan, regel dat uw uitvaart financieel gedekt is. Dit kan middels een uitvaartverzekering, maar het is ook mogelijk om een depositospaarrekening bij Ad Patres te openen waarmee u specifiek voor uw uitvaart kunt sparen.



Vanuit een intiem herenhuis in het Statenkwartier verzorgt Ad Patres uitvaartondernemingen exclusieve uitvaarten in stijl. Van wat u serveert tot aan de muzikale wensen, wij zorgen ervoor dat de uitvaart geheel volgens uw wensen verloopt.

Ik wil graag vrijblijvend:    

Gebeld worden voor informatie Informatie toegstuurd krijgen Een wensencodicil aanvragen Een afspraak maken

Voorletters: Achternaam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: E-mail: Stuur deze coupon in een gesloten envelop zonder postzegel naar: Ad Patres uitvaartondernemingen, Antwoordnr. 891, 2501 WK Den Haag

Voor meer informatie of overlijdensmeldingen bel 070 355 64 27 of mail [email protected]

13

cultuur<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

‘Slow kijken’ naar werk van Lars Weller

Lars Weller ‘Landscape’, 2013.> Foto's: PR

Door Babeth Knol

Zo op het eerste gezicht is het, ondanks een warm welkom met een kopje thee, geen vrolijke bedoening bij galerie Helder. Starende portretten, verlaten landschappen, grimmige taferelen in donkere, dreigende kleuren. De tentoonstelling ‘Catharsis’ van Lars Weller geeft een inkijkje in het bevreemdende universum van deze kunstenaar. Een weg die de bocht om verdwijnt tussen hoge donkere bomen, het laatste daglicht kleurt de lucht in de verte blauw. Een stukje van de weg en één berk lichten op. Door de koplampen van een auto? Het beeld lijkt de voorbode van een urenlange nachtelijke verdwaalrit door een onbekend bos. De vele portretten vallen op doordat ze allemaal dezelfde blik lijken te hebben. Staren. Maar staar je even terug, dan zie je kleine onopvallende tekenen van emotie. Een oog dat treurig

lijkt te hangen. Een zelfingenomen trekje rond de mond. De emoties op de portretten zijn moeilijk te duiden, bevatten dusdanig veel ongedefinieerde elementen dat ze ruimte laten voor eigen interpretatie. Eigenlijk komen ze zelfs alleen bij de gratie daarvan tot leven. Een goed voorbeeld is een portret waarvan één oog scherp en gedetailleerd is uitgewerkt, maar de rest van het gezicht vervaagt richting de achtergrond. De emotie wordt daardoor ambigue, en het portret zou op meerdere mensen kunnen lijken. Die minder figuratieve delen in het werk van Weller zijn opgebouwd in een continu proces van vegen, wissen en mengen, waardoor de verflagen in elkaar overvloeien en een spel met elkaar aangaan. Daardoor ontstaat een gevoel van transparantie, alsof je er schimmen van de oude lagen doorheen kunt zien flakkeren. Dat roept als vanzelf vragen op. Net als de desolate omgeving waarin

de scènes in Wellers wereld zich af lijken te spelen. Een man die de kaarsjes in een kerstboom aansteekt, is geplaatst in een volledig lege ruimte, wat een unheimische indruk geeft. Wie is hij? Waar speelt dit tafereel zich af? Transparants In het doek ‘At the crossroads’ markeren gele strepen twee asfaltwegen waarop een wolf loopt. Of, zijn het eigenlijk wel wegen? De structuur van de verf geeft ook een vermoeden van ijs, van iets transparants. En wie is eigenlijk die figuur die daar in de verte wegloopt, net achter de vreemd geplaatste lantaarnpaal? Donkere vlekken in een hoek van het schilderij zouden de schaduw van iets achter de toeschouwer kunnen zijn. Of een dreigend wak. “Wat je ziet, dat ben je zelf”, legt galeriehouder Frey Feriyanto uit. Om de doeken van Lars Weller te doorgron-

Lars Weller ‘the self ’, 2013

den moet je je eigen herinneringen meebrengen. Je eigen ervaringen, emoties, ooit bekeken foto’s of films en bekende gezichten gebruiken om een verhaal op te roepen. Het is de derde keer dat de kunstenaar in de galerie te zien is. Geen hap-slikweg tentoonstelling. “Maar daarom promoten wij ‘slow kijken’”, zegt Feriyanto terwijl hij op een houten bankje klopt. Dat staat klaar om naar het midden van de galerie te schuiven voor wie even wil gaan zitten om het

werk de tijd te geven die het nodig heeft. Vlak naast de uitgang van de galerie hangt een klein doek waarop nog een weg is geschilderd. Ook dat werk zegt iets over de kijker. Want wat ziet die: de dreigende wolk vlak boven zich, of de vriendelijke, zachtgekleurde lucht in de verte? Lars Weller, ‘Catharsis’, tot en met 16 maart bij galerie Helder www.galeriehelder.nl

Paul Marcus: Europese geschiedenis op dorpsniveau

Sterk boek over beginjaren van de DDR Door Thijs Kramer

‘Ik ben nu bezig met m’n DDR-tijd, dat wordt lachen’, vertelde Hagenaar Paul Marcus toen ik hem in 2011 voor deze krant interviewde. Toen was juist zijn eerste boek verschenen: ‘Maries Danszaal’. Niet zozeer een roman, dan wel een kroniek van een bizarre en verwarrende periode, gebaseerd op zijn eigen jeugdervaringen. Marcus groeide op tijdens de Tweede Wereldoorlog in een dorpje in het uiterste oosten van het Duitse Rijk. In ‘Maries Danszaal’ beschrijft hij de gebeurtenissen van de laatste fase van de oorlog. Het Duitse leger trekt zich terug uit Oost-Europa, op de hielen gezeten door het Rode leger. Hordes vluchtelingen trekken westwaarts en komen langs en door zijn dorp. Daar bevinden zich dan alleen nog kinderen en bejaarden, alle jongens en mannen zijn naar het front. In het dorp wordt een groep krijgsgevangenen bewaakt. Iedereen beseft dat de oorlog verloren is en niemand weet hoe de toekomst eruit zal zien. Het boek was op een bijzondere manier

tot stand gekomen. Marcus groeide op in de DDR, maar werd als student het land uitgezet. Hij volgde in de jaren 60 de hippieroutes naar Azië en kwam via die omweg in Den Haag terecht. Het zou nog decennia duren voor hij zich aan het schrijven van zijn herinneringen zou zetten. Toen hij eraan begon, was dat eerst in het Nederlands, maar dat voldeed niet. Daarom greep hij terug op zijn moedertaal, het Duits en liet het vervolgens door zijn partner Barbara Richel in het Nederlands vertalen. Hij richt zich in zijn boek ook direct tot haar. Het is een poging om aan zijn geliefde uit te leggen hoe zijn jeugd was. Een schier onmogelijke opgave. Een beladen poging ook, want lange tijd werden Duitsers niet geacht naar buiten te treden met hun oorlogsherinneringen en eigenlijk is dat nog niet voorbij. DDR Nu ligt er dus het tweede deel van deze kroniek. Dat wil zeggen: ‘Sneeuw van gisteren’ bestaat uit Maries Danszaal plus een nieuw deel van

gelijke omvang. Marcus gaat verder waar hij gebleven was. Duitsland heeft gecapituleerd. De Russen zijn heer en meester en met hun hulp wordt de Duitse Democratische heilstaat gevestigd. De nazistische ideologie is vervangen door de communistische. Wie zich toen koest hield, houdt zich nu ook koest. De kinderen leren Russisch op school. Wie overtuigd nazi was, is nu communist. Wie iets te verbergen heeft, verzint er iets op: ‘Zij zoeken de schuldigen. Wanneer onbekend blijft waar men woont, is men vandaag de dag onvindbaar, spoorloos verdwenen. Daar zal menigeen die vreest voor vergelding gebruik van maken. Hij maakt zich ‘van kant’ en leeft verder. Niets is eenvoudiger. Hij duikt in een dorp op, heeft geen papieren, verzint een nietszeggende naam en levensloop bij elkaar en de beul en scherprechter die hij eens was, is morsdood. In plaats van degene die men berecht zou hebben als men hem niet al had geëxecuteerd, existeert iemand anders. Een vriendelijke man die zal trouwen en kinderen zal wiegen, hoewel hij al ge-

trouwd is en een moordenaar’. Net als in Maries Danszaal presenteert Marcus een stoet kleurrijke dorpelingen die murw geslagen door de geschiedenis er het maar het beste van proberen te maken. Het is de Europese geschiedenis op dorpsniveau. Neem de imker Latzki: ‘Zovele talen, zovele tijden. De Poolse, de bolsjewistische, de Duitse tijd. En dan de ‘weer Russische tijd’ en ten slotte de Poolse. Bolsjewisten Toen Polen viel en na de Bolsjewisten spoedig de Duitsers kwamen en het land Nieuw-Oost Pruisen werd, hield de veldwachter Latzki’s Wit-Russische vrouw staande en zei: “Je hebt nu een Germaanse zoon. Pas goed op hem. Hij moet naar school”. De Germaanse zoon werd later Bratzkopps vader, zijn moeder de dikke Anna. Zoals ik al zei, Latzki sprak vijf talen en ook het bijenvolk luisterde naar hem. Maar helaas is zijn wonderbare talent al na twee generaties verflauwd. Kleinzoon Bratzkopp spreekt met moeite slechts twee talen, een beetje Hoog- , veel liever Platduits’.

Je voelt bij Marcus tussen de regels de onmacht van de gewone mens tegenover funeste systemen als het nationaal-socialisme en het communisme. Woede ook over alles en iedereen die maar vertrapt worden. Voor zijn nogal uitzonderlijke herinneringen heeft hij een uitstekende vorm gevonden om ze te vertellen. Hij wisselt voortdurend van register en perspectief, zijn anarchistische omgang met taal doet denken aan de boeken van Louis Paul Boon. Nergens wordt Marcus sentimenteel, nooit wordt hij cynisch, geen opgeheven vingertje gelukkig. Maar wel een prettige hang naar het absurde, naar wrange humor. ‘Sneeuw van gisteren’ zal waarschijnlijk geen hordes lezers aanspreken, daarvoor is het te ongemakkelijk. Maar mij bekroop tijdens het lezen een sterk gevoel van urgentie. Dit boek móest geschreven worden en de manier waarop Paul Marcus dat heeft gedaan is de enige juiste. Paul Marcus: Sneeuw van gisteren, 304 pagina’s, uitgegeven bij: www.Boekscout.nl prijs: € 12,95

14>cultuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

Mammoetorkest speelt gecompleteerde Symfonie nr. 10

Behoedzaam in de huid van Mahler

De organisatorische integratie van de conservatoria in Den Haag en Rotterdam mag dan zijn afgeblazen, dat weerhoudt de orkesten van beide instellingen er niet van af en toe samen te werken. Onder leiding van de Finse dirigente Susanna Mälkki voert het mammoetensemble naast Schönbergs ‘Erwartung’ de Symfonie nr. 10 van Mahler uit. Door Aad van der Ven

Onafgemaakte kunstwerken van grote meesters bezitten een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Wanneer de maker zelf heeft besloten er voortijdig een punt achter te zetten zal men zich in het algemeen daarbij neerleggen. Anders is het wanneer de dood de kunstenaar tijdens diens scheppingsdaad heeft overvallen. Dan krijgen we het onaangename gevoel dat ons de kans is ontnomen kennis te nemen van een belangrijk laatste statement. Is er voldoende materiaal – schetsen, ontwerpen – dat voortzetting van wat onvoltooid is mogelijk maakt, dan is altijd wel iemand bereid het karwei af te maken. Reken dan maar op fikse tegenstand. Als er geen lastige weduwe is die er een stokje voor wil steken zijn het wel andere rechthebbenden die in het geweer komen. Of de wetenschappers bemoeien zich er mee. De muziekgeschiedenis telt talrijke onvoltooide composities die al heel lang stof voor verhitte discussies vormen. Bachs ‘Kunst der Fuge’ bijvoorbeeld, het Requiem van Mozart, de opera’s ‘Turandot’ van Puccini en ‘Lulu’ van Alban Berg en de Tiende symfonie van Mahler. Mozart’s Requiem en Puccini’s ‘Turandot’ worden nog vaak uitgevoerd in de gecompleteerde uitgaven van respectievelijk Süssmayr en Alfano, hoewel bijna niemand daar helemaal gelukkig mee is en er inmiddels diverse alternatieven zijn. ‘Lulu’ is afgemaakt door Friedrich Cerha, maar die versie is maar heel kort in de mode geweest. Tegenwoordig voert bijna iedereen die opera weer in de oorspronkelijke onvoltooide vorm uit. Het is als met de moderne serre

van het Amsterdamse Concertgebouw: niet lelijk, maar het gevoel dat die er niet bij hoort blijft. Alleen, die kan je er niet zo makkelijk weer vanaf halen als de laatste acte van ‘Lulu’.

Aanwijzingen De Tiende van Mahler spreekt al een eeuw lang tot de verbeelding. Toen de componist in 1911 overleed was het vijfdelige werk als schets vrijwel compleet, dat wil zeggen genoteerd op vier notenbalken onder elkaar, dus zoals bij een compositie voor twee piano’s. Alleen het eerste en derde deel waren voorzien van aanwijzingen voor de instrumentatie. Op verzoek van Mahlers weduwe Alma werkte de componist Ernst Krenek, haar schoonzoon, deze twee delen verder uit. Die werden in 1924 in Wenen voor het eerst uitgevoerd. Alma stuurde de Krenek-versie ook naar Willem Mengelberg in Amsterdam, waar die in hetzelfde jaar enkele malen werd gespeeld. Mengelberg zou overigens Mengelberg niet geweest zijn als hij er niet het een en ander aan had veranderd. Verder dan deze twee delen wilde Krenek niet gaan. Maar diverse Mahler-kenners raakten er geleidelijk van overtuigd dat het mogelijk was meer met dit manuscript te doen. Sjostakovitsj werd in 1942 benaderd, maar hij deinsde terug bij de gedachte dit gigantische werk van de componist die hij zo bewonderde te moeten voltooien. Schönberg, al 75, wees het aanbod eveneens van de hand. Maar sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er minstens zes complete versies ontstaan. Die van Remo Mazzetti, Joe Wheeler en Clifton Carpenter zijn hier en daar uitgevoerd. Maar de versie van de Brit Deryck Cooke kreeg verreweg de meeste aandacht, mede dankzij Simon Rattle die deze twee maal heeft opgenomen. De discussie bleef. Zo kreeg Carpenter het verwijt dat hij door fragmenten uit andere symfonieën van Mahler in zijn partituur op te nemen op eigen houtje een soort ‘hoogtepunten uit’ tot stand had gebracht.

Alma Mahler beseffen dat het werkelijk mogelijk was gebleken de laatste symfonie van haar man recht te doen. Cooke is dan ook zowel in de concertzaal als op de lp/cd duidelijk de eerste keus gebleken. Maar de Mahler-specialisten hebben niet stilgezeten. Sinds het begin van de 21ste eeuw zijn er minstens drie completeringen bijgekomen. Voor haar optreden met de conservatoriumorkesten van Den Haag en Rotterdam koos de Finse dirigente Susanna Mälkki de versie van de Russische, al geruime tijd in het Westen levende musicus Rudolf Barshai. Voor zijn vertrek uit de Sovjet-Unie was hij een beroemd altviolist, later ontwikkelde hij zich tot een gezaghebbend dirigent. Doordat zijn uitwerking van Mahlers Tiende ook op cd staat, is inmiddels wel bekend dat hier sprake is van een geduchte ‘concurrent’ van de tot nu toe dominerende Cookeversie. Cooke en Barshai hebben gemeen dat ze door hun pregnante klank en scherpe contrasten het extreme en vooruitstrevende van Mahler duidelijker laten uitkomen dan bijvoorbeeld Mazzetti bij wie deze muziek iets esthetischer en minder grimmig klinkt.

Ethisch De versie van Deryck Cooke, inmiddels enkele malen gereviseerd, deed

Deryck Cooke – hij kreeg veel kritiek te verduren – heeft steeds vermeden over zoiets als een ‘complete versie’ te spreken. Hij pretendeerde niet meer dan ‘een orkestrale realisering van de schetsen’ te hebben vervaardigd. Schetsen die Mahler zelf ongetwijfeld verder, anders en hoogstwaarschijnlijk beter zou hebben uitgewerkt, had de componist daarvoor de tijd gekregen. Het is de ethische kant van de zaak – in de huid van een belangrijk kunstenaar kruipen – die velen nog steeds als een probleem zien. Sommige belangrijke Mahler-dirigenten willen of wilden dan ook niets weten van een ‘complete Tiende’: Bruno Walter, Leonard Bernstein, Bernard Haitink, Rafael Kubelik en Pierre Boulez onder anderen. In hun ogen dient men

Gitarist daarbij is Kees Gelderblom en hij is zo’n ‘sideman’. Gelderblom weet alles van Braziliaanse muziek, speelde bij wijlen drummer Paulo Prata, woonde in Brazilië, begeleidde percussie-ster Robertinho Silva toen die hier was, schreef mee aan songs van de recente cd van zangeres Lilian Vieira en spreekt – volgens Lilian – Braziliaans met een typisch Minas Gerais-accent. Kees gaf ooit mijn echtgenote gitaarles,

althans dat was de bedoeling. Maar zij vond zijn muziek zo mooi dat die lessen in feite solo-huisconcertjes van Kees werden. In café De Kikker (La Grenouille) op 21 februari (22.00 uur) een Catalaanse reünie onder leiding van altist Furmi Gomez, als conservatoriumstudent jarenlang een niet weg te cijferen neo-bopper in het Haagse. Hij brengt Lluc Casares Alobé (tenorsax) en Juan Terol Amigó (drums) mee, net als hij afkomstig uit Barcelona. De bar van het Hilton-hotel heet Spark en daar is op zaterdag regelmatig jazz te horen. De jonge tenorsaxofonist Tom van der Zaal speelt er op 22 februari en wordt begeleid door niemand minder dan pianist Juraj Stanik. De zondagmiddag in Pavlov biedt op 23 februari toptrompettist Ruud Breuls met Simon Rigter (sax), Joost

Susanna Mälkki. >Foto: Simon Fowler

een onvoltooide Mahler onvoltooid te laten en tevreden te zijn met het vele moois van zijn hand dat er al is. Orkesten Koninklijk Conservatorium en Codarts onder leiding van Susanna

Mälkki, met Jeanne-Michèle Charbonnet (sopraan). Symfonie nr. 10 van Mahler (completering door Rudolf Barshai) en ‘Erwartung’ van Schönberg. Vrijdag 28 februari, 20.15 uur, Dr Anton Philipszaal. Meer informatie: www.koncon.nl

jazz

Kees, Furmi, Ruud en wijlen Frans Het begrip ‘side man’staat – volgens het cynische ‘Jazz Dictionary’ dat ik ooit van René Laanen kreeg – voor een muzikant die ‘er nooit rijk van zal worden’. Rijk worden en jazz zijn sowieso onverenigbare termen, maar een ‘side man’ pleegt ook nog in de schaduw van de leider van een groep te staan. In Savanna – jazzsessions op de donderdag – brengt trompettist Niels Tausk op 20 februari een Braziliaans combo samen.

van Schaik (drums), Bob Wijnen (piano), Johnny Daly (bas) en Dan Nicholas (gitaar). Een combinatie die wel mooi móet klinken. Pro Jazz presenteert eerder die zondagmiddag (14.30 uur) in Theater Dakota een duo-concert van zangeres Denise Jannah met gitarist Wolf Martini, namen die garant staan voor intimiteit en warmte. Een quote van Denise: “Elke zaal waar ik sta, wordt mijn woonkamer, en mijn publiek is een huis vol vrienden”. In de Regentenkamer donderdag 27 februari een vervolgconcert in de serie Tribute to Frans Elsen. Ditmaal van twee zeer intieme vrienden van wijlen de pianist die zo’n belangrijk stempel op jazz in Den Haag zette: zangeres Joy Misa en haar levenspartner Enno Spaanderman op tenorsax. De eerste keer dat ik Enno

hoorde (jaren geleden in het Hofje van Nieuwkoop) sloeg ik achterover van verbazing: dat ik hem niet kénde! Hij klonk toen als een Stan Getz uit de Royal Roost-periode. Maar Enno is bescheiden, jazz is zijn liefde en niet zijn werk en je hoort hem vooral met musici die hij goed kent. Dat geldt dus in dit geval helemaal voor zijn vrouw Joy Misa, een zangeres die ook nog poëzie schrijft en uitgeeft en een dochter heeft die ook voor haar stiel koos: zangeres Patricia Wisse. Voor wie de Haagse jazz van dag tot dag wil volgen verwijs ik nog eens naar de steeds completere agenda die Patricia maakt. Te raadplegen via een Google-kalender en via Facebook: Live jazz and other improvised music in The Hague. Bert Jansma

15

cultuur<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Afrika door andere ogen Door Babeth Knol

Hillie de Rooij begon met haar fotoproject omdat ze zich ergerde aan de beeldvorming van Afrika in de media. “De NRC plaatste bij een item over telefonie in Afrika een Masai-krijger met een mobiel. Terwijl het grootste deel van de mensen gewoon in een grote stad woont”. Lard Buurman is vooral gefascineerd door de dynamiek van die grote steden, op welk continent ze zich ook bevinden. Het Nutshuis selecteerde uit beider fotoseries een aantal beelden voor de tentoonstelling ‘Afrika herzien’, die draait om de westerse blik op Afrika. In de serie ‘Myopia’ van De Rooij zien we een man op de rug, met een overbeladen fiets zoals je je dat voorstelt in Afrikaanse landen. Lopend op een typisch Europese duinweg. Een landschap met weelderige groene bomen, waarin een donkere man tegen een busje geleund staat. Op de deur zie je nog net een stukje van de belettering: in het Grieks. Een Afrikaanse vrouw die in een landschap met veel zand loopt, kijkt recht in de camera en draagt een Praxis-emmer. En als je goed kijkt, liggen de dramatisch gevloerde lichamen van twee mannen op badhanddoekjes. Schrijver en journalist Jan Postma, die samen met De Rooij aan het project werkt, noemt ze ‘zachte beelden die harde kritiek leveren op onze beeldcliche’s’. De Rooij baseerde de foto’s op haar analyse van ‘typisch Afrikaanse’ beelden in Europese kranten. Maar ging om ze te maken naar steden als Athene, Oslo of Nice. Ze zocht daar naar de clichébeelden, landschappen of situaties, die ze in beeld wilde brengen. En ook naar de juiste knipoog. Een hint die de kijker zich ervan bewust maakt dat hij misschien te snel conclu-

Beelden uit de serie ‘Myopia’ van Hillie de Rooij. >Foto's: PR

sies heeft getrokken over waarnaar hij kijkt. Niet dat je zo’n shirtje met een Griekse opdruk niet in Afrika zou kunnen tegenkomen, vertelde Buurman tijdens de opening van de tentoonstelling, waarvoor beide fotografen geïnterviewd werden door Kunststof-presentatrice Jellie Brouwer. Hij zag er genoeg voorbij komen tijdens zijn jarenlange verkenning van het continent. Voor zijn serie ‘Africa junctions’ werkte hij in 14 steden in 12 landen, van Kaapstad tot Caïro en van Dakar tot Nairobi. In die steden zocht hij naar bijzondere

plekken. Een pleintje achteraf,waar de publieke ruimte en privéterrein door elkaar lopen. Waar haren worden gevlochten en wordt gekookt. Is het handel? Of zijn het huiselijke activiteiten? Ronddwalen Eenmaal ontdekt, blijft hij een minuut of tien, twintig op zo’n plek, en legt alles wat hij ziet vast. De foto’s combineert hij uiteindelijk tot een beeld dat een goede impressie geeft van wat zich daar afspeelt. Een impressie van de huiselijke taferelen op straat. Of tot, op een bouwterrein in Lagos, een choreografie

van motortaxi’s. “Ik wil een beeld creëren dat plaats zou hebben kunnen vinden als ik hier niet was geweest”. En wat het dichtst komt bij het beeld dat ’s avonds, bij het terugspelen van een hele dag ronddwalen door de stad, is blijven hangen. “Het beeld dat overblijft, is veel voller dan een enkele foto achteraf zou laten zien. Verschillende gebeurtenissen spelen zich tegelijk af”. Zoals je zou dromen van die ene plek, zo probeert Buurman die vast te leggen. De beelden die hij van de verschillende Afrikaanse steden maakte, zijn verwerkt in een fotoboek, dat op 23

april uitkomt. Ook De Rooij werkt aan een fotoboek, maar dat is nog in een pril stadium. Nu is een (klein) voorproefje te zien in het Nutshuis. Goed te combineren met één van de activiteiten die worden georganiseerd, zoals op 23 februari het cultureel café Kamera Kultura met opnieuw een interview met beide fotografen, of de vertoning van de Zuid-Afrikaanse films Tsotsi (5 maart) en Skoonheid (12 maart). ‘Afrika Herzien’, met werk van Hillie de Rooij en Lard Buurman, tot en met 11 april in het Nutshuis. www.nutshuis.nl

Het bruin en het wit van Suze Robertson Panorama Mesdag toont een groot aantal werken van Suze Robertson uit familiebezit. Een boeiende kunstenares, wier schilderkunstige ontwikkeling hier niet echt wordt uitgewerkt. Door Egbert van Faassen

Het is zeker niet de eerste tentoonstelling van Suze Robertson (1855-1922). Suze Robertson dateerde haar werk niet. Het verschil tussen haar bruine, Haagse School-achtige schilderijen, en haar witte, expressionistische schilderijen is enorm. Dat is één van de redenen waarom Robertson boeit. In de zalen van Panorama Mesdag hangen de doeken lukraak door elkaar. De plek op de wand lijkt eerder ingegeven door het formaat dan door stilistische overwegingen. Ook zonder dateringen zou de ontwikkeling van de schilderes benadrukt kunnen worden. Overigens bezit het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) een tentoonstellingscatalogus, waarin Suze Robertson met de hand dateringen heeft aangegeven. De tentoonstelling bevat geen enkel argument over het werk van Suze Ro-

bertson. Dat is jammer. Er zijn evengoed prachtige schilderijen te zien. Huizen van zwaar aangezette penseelstreken van een rijk soort wit achter een met vrije hand gepenseeld tuintje, bijvoorbeeld (zaal 2, nummer 18). Of een bleekveldje van een rul groen over een zwarte ondergrond (nummer 9 in dezelfde zaal). Het witte wasgoed vormt hier rechte vlakken, aangezet met donkere, tekenachtige lijnen. Dit zijn doeken, waar de verf spreekt en het onderwerp niet meer dan een aanleiding lijkt. Bevechten Als er al een onderwerp in het oog springt, dan is dat de werkende vrouw. Een spinster, een wassende vrouw. Suze Robertson werd wel beschouwd als de ‘schilderes van het harde en zware leven’. Ook het bleekveld, dat over kleur en verf gaat, is een evocatie van de vrouw aan het werk. Dat sociale aspect is met het leven van Suze Robertson verbonden. Ze was van de eerste generatie vrouwen, die een opleiding aan een academie konden volgen. Ze had daarom wat te bevechten. Ze was het eerste vrouwelijke lid van Pulchri, die een belangrijke plaats tussen haar mannelijke collega’s innam,

Bleekveld, olieverf op doek. Particuliere collectie. >Foto: PR

maar ze moest een plaats aan de leestafel opeisen. Aan de Rotterdamse academie – ze was tekenlerares in die stad geweest na haar studie in Den Haag – werd ze met moeite toegelaten tot de naaktklas. In haar huwelijk met de schilder Bisschop was zij meer succesvol, getuige de vele medailles, die ze in de wacht sleepte en waarvan een aantal ook in de tentoonstelling te zien

zijn. Ze ontving zo’n onderscheiding onder meer voor haar deelname aan de ‘Internationale Tentoonstelling voor Vrouwenarbeid’, gehouden in 1900 in Londen. Ze was één van de organisatoren van de tentoonstelling ‘De Vrouw 1813-1913’ in Amsterdam. Uit haar brieven blijkt, dat ze regelmatig alleen in de provincie zat om daar te schilderen. Suze Robertson was, kortom, een

zelfstandige vrouw en vanaf 1907 een landelijk bekende kunstenaar. Een zaal met tekeningen, onder andere heel precieze anatomische studies die ze als lerares gebruikt zal hebben, vult de tentoonstelling aan. Suze Robertson, schilderijen en tekeningen, Panorama Mesdag, Zeestraat 65, tot en met 23 maart. www.panorama-mesdag.nl

16>sport Hans

Mislukte boycot

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

Steffie en Fleur uit Ypenburg

In de voetsporen van Marianne Vos Waar Marianne Vos aan de start verschijnt, is de winnaar op voorhand bekend. Nagenoeg hetzelfde gebeurt als Steffie en Fleur van der Peet op hun fiets stappen. De zussen hopen in de voetsporen van hun idool te treden en zijn al aardig op weg. Door Klaas-Jan Droppert

Altijd heb ik de Olympische Spelen magisch gevonden. Al vanaf het moment dat ik sport op televisie zag, was ik gegrepen door de vierjaarlijkse goudkoorts. Ik kon mij echt verheugen op een Olympisch jaar, vooral omdat zomer- en winterspelen vroeger in hetzelfde jaar vielen. Destijds braken we nog geen potten met voetbal. Als het jaartal gedeeld door vier een heel getal opleverde, kon het voor mij al niet stuk. Anton Geesink, Ada Kok, Erica Terpstra, Sjoukje Dijkstra en Kees Verkerk in 1964. Zomaar wat namen die me te binnen schieten. De magie verbleekte een beetje toen de Spelen werden ingezet als politiek middel. Natuurlijk was dat in 1936 al in Berlijn gebeurd. In 1956 werd dat dunnetjes overgedaan, toen een aantal landen niet meedeed, vanwege de Russische inval in Hongarije. In 1980 bleven 65 landen vanwege de Sovjetinvasie in Afghanistan weg bij de Spelen in Moskou. Vier jaar later vermeden veertien landen als tegenmaatregel de Spelen in Los Angeles. Dit jaar is het woord boycot meer dan eens gevallen, vanwege de anti-homopropagandawet die het land een aantal maanden terug in werking stelde. Als homo, maar vooral als mens, gruwelde ik daardoor op voorhand van de Spelen in Sochi. Poetin’s party. In een land dat de mensenrechten zo aan zijn laars lapt, moet geen feestje worden gevierd. Nederland stuurde een ‘zware’ delegatie. Filmpjes over Russische homo’s die in elkaar worden geschopt en openbaar vernederd, vlogen over internet. Ik walgde hiervan en besloot in stilte om dit keer niet te kijken. Het oranjepodium van de vijf kilometer bij de mannen ging volledig aan mij voorbij. Op de uitslag na dan. Maar een privé-miniboycot is net zoiets als stoppen met roken: één trekje is fataal. Bijna per ongeluk zag ik Irene Wüst goud winnen. De ontlading bij haar was fenomenaal. Dat greep me. Die emotie is de reden dat ik in de sportjournalistiek en -fotografie ben gegaan. Sindsdien heb ik nog wat ‘trekjes’ genomen. Na het kijken, zie ik de internetfilmpjes weer voor me en voel ik mij schuldig. Het geeft me wel een ander inzicht: als ik mijn eigen kleine boycot al niet volhoud, heb ik ook niets te zeuren over de zwaarte van de Nederlandse delegatie (mooie Koninklijke emotie trouwens). Het maakt mij niet minder treurig. Ik kan hier zeggen wat ik wil en zijn wie ik ben. Tenminste tien procent van de Russen niet. Hans Willink

Het aantal bekers dat Steffie (14) en Fleur (11) hebben gewonnen, is zo talrijk dat ze maar in verhuisdozen zijn opgeborgen. Te veel om uit te stallen. Alleen de belangrijkste prijzen krijgen een mooi plekje op hun slaapkamer in Ypenburg. Daarbij zitten de elf exemplaren die de tieners al in verschillende disciplines van het wielrennen als Nederlands kampioen hebben gewonnen. Geen jaar gaat voorbij of er komt minstens een trui in de nationale driekleur bij. Net als hun idool, de alleskunner Marianne Vos. “Het is een beetje een raadsel”, zegt moeder Cora. “We hebben geen idee waar hun talent vandaan komt. In onze familie doet helemaal niemand aan wielrennen”. Steffie (vier titels op de weg, drie in het veldrijden en één op de baan) en Fleur (drie keer Nederlands kampioen veldrijden en een keer op de weg) werden besmet door hun oudere zussen Joyce (20) en Melissa (18). Van de familie hebben de jongsten het meeste talent. Zo won Steffie in een jaargang liefst 39 van de veertig koersen. Dat ze een keer niet als eerste over de streep kwam, lag aan een valpartij. Sprintster Steffie gaat zich toeleggen op de baan. Daarvoor traint ze al mee met de nationale juniorenselectie. “Komend seizoen combineer ik de baan nog met de weg, maar daarna wil ik me specialiseren op de baan. Op de sprintnummers”. Die specialisatie moet uitmonden in een deelname aan de Olympische Spelen in 2020. Voor Fleur, die dit seizoen ook gaat mountainbiken, is een keuze nog niet aan de orde. “Gelukkig niet, want ik vind alles even leuk”. Opvallen De prestaties van de beide zussen vallen in de wielerwereld op. “Regelmatig horen we wel dat ze de nieuwe Leontien

Steffie (links) en Fleur van der Peet tijdens de uitreiking van de Rijswijkse Sportpenningen. Ook dit jaar vielen zij, net als voorgaande jaren, in de prijzen. >Foto: Creative Images

van Moorsel of Marianne Vos zijn”, zegt vader Peter van der Peet. “Maar daar willen we niet op vooruitlopen. Misschien hangen ze volgend jaar de fiets wel in de boom! Het zijn tenslotte tieners en die kunnen zomaar iets anders ineens veel leuker vinden. Ik zou het wel heel jammer vinden, maar als ze niet meer willen dan houdt het op”. Moeder Cora vindt die jubelverhalen, ondanks de goede prestaties, ook iets te vroeg. “Ik betrap mezelf er wel eens op dat de gedachten afdwalen naar een WK of Olympische Spelen met hen als deelnemers. Maar zo simpel is dat niet. Er staan echt wel goede rensters aan de start in de wedstrijden waaraan ze deelnemen. Maar zoals hun idool Marianne Vos zegt: ‘Zit het in het hoofd goed, dan is de halve wedstrijd al gewonnen’”. Steffie, die rijdt voor de Rijswijkse wielervereniging De Spartaan, en Fleur, die uitkomt voor Westland Wil Vooruit, bezweren dat ze de fiets niet in de hoek zul-

len gooien. En dus staat het leven van de familie Van der Peet in het teken van wielrennen. Cora: “De hele week zijn we ermee bezig. Er gaat geen dag voorbij of we brengen ze naar een training. En dan in het weekend natuurlijk naar de wedstrijden. Daar kwamen dit seizoen de baantrainingen van Steffie in Amsterdam nog bij. Ze doet gymnasium op het Novum College in Voorburg, dat is lastig combineren maar tot nu toe gaat het nog steeds goed. Haar huiswerk maakt ze in de auto”. Peter: “Ik denk dat we per jaar meer dan 35.000 kilometer onderweg zijn voor het wielrennen. Met het gezin door het hele land naar wedstrijden. Het is eigenlijk een familie-uitje. Ja, dat is anders dan bij andere gezinnen, maar wij doen wel iets samen. Bij gezinnen die thuisblijven in het weekend zit de één voor de computer en weer een ander kijkt televisie op zijn slaapkamer. Dan vind ik dit waardevoller. Natuurlijk is het niet altijd leuk om met kou of regen in de bossen naar

een veldrit te gaan kijken. Maar als je de kinderen op de terugweg honderd keer hoort zeggen, dat dit het allerleukste is, dan is dat gauw vergeten. Daar genieten we nog het meest van”.

Net zo gek Toen Peter en Cora van der Peet in 2004 voor het eerst met hun dochter Melissa naar een wedstrijd gingen, wisten ze niet wat ze zagen. Cora: “Al die ouders met koffie en klapstoelen, die stonden te gillen en te juichen. We dachten: ‘Waar zijn we nou weer in beland’. Maar nu doen we het zelf ook en weten we niet beter”. Het is Fleur ook opgevallen. “Soms sta ik voor de start aan de andere kant van het parcours en dan hoor ik ze er nog bovenuit”.

Racing Club houdt eerste Haagse zwem-Grand Prix gen me wel. Die onderdelen vragen kracht, uithoudingsvermogen en techniek. En dat is waar ik van hou”, bekent ze. Ook de 15-jarige tweelingbroers Jorgos en Timos Skotadis komen in het weekeinde veelvuldig voor Racing Club in actie. Meervoudig Nederlands kampioen Jorgos heeft medaillekansen op de 200 vlinderslag en vrijeslag, de 200 en 400 meter wisselslag en 400 meter vrije slag. “En hou ook Krijn de Kievit in de gaten op de 100 en 200 meter rugslag”, meldt Bert Tielemans. “Die behoort ook tot de toppers van onze ploeg van inmiddels 250 zwemmers”.

Den Haag moet weer terug op de internationale zwemkalender. Ook daarom heeft het Haagse Racing Club in het Hofbad de eerste editie van de meerdaagse ‘The Hague Gold Grand Prix’ georganiseerd. Door Jos Praat

“Vroeger leverde Den Haag vele internationale zwemtoppers. Het niveau is echter ver weggezakt maar dat gaat veranderen. Want met het Hofbad hebben we een super-complex, dat het zwemmen een enorme boost geeft”, weet Lieke Verouden. “Door het trainen in deze accommodatie gaan we met elkaar giga hard vooruit”, aldus de 23-jarige farmaciestudente. Die haar beweringen ondersteunt met een in 2011 in Eindhoven gevestigd Nederlands record op de 400 meter wisselslag (4.45.68). En daarom is ze zaterdag favoriet op dit zware nummer. Zondag volgen de halve afstand en de 400 meter vrije slag.

Lieke Verouden (links) en Jonne Schaafsma starten in het weekeinde voor Racing Club. >Foto: PR

Lieke opent haar serie op vrijdagavond met de 200 meter vrijeslag. “Langere nummers, en vooral de wisselslag, lig-

Talent De woordvoerder van Racing Club ziet het driedaags toernooi, met 170 deelnemers –waaronder negentien gehandicapte sporters – en 600 starts, als een logische fase in de ontwikkeling van de Haagse zwemploeg. “We hebben veel talent in huis. Zowel individueel als met estafettes zijn we sterk ge-

groeid en we willen verder. Op een meerdaags toernooi kan een zwemmer zich verder ontwikkelen. Je leert competitief te zijn én finales te zwemmen. En omdat Nederland weinig meerdaagse zwemevenementen kent, hebben we er dus zelf maar één georganiseerd. Want zowel Racing Club als Den Haag zijn toe aan een volgende stap op de weg terug naar de voormalige positie”. De initiatiefnemers vonden de gemeente aan hun kant en sportwethouder Karsten Klein volgt zaterdag de wedstrijden. Tielemans: “Nu doet het Belgische Neptunus mee. Maar er is al belangstelling uit Duitsland, Frankrijk en Engeland. Dus volgend jaar gaan we écht internationaal”. Programma: Vrijdag 18.00 uur: series Zaterdag 9.00 uur: series; 16.00 uur finales Zondag 9.00 uur: series; 16.00 uur finales

17

sport<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Ter lering, vermaak en inspiratie:

Top-10 groengele karakterkerels Het eerste dat Henk Fräser aangaf toen hij Maurice Steijn als hoofdtrainer van ADO Den Haag opvolgde was dat hij bij zijn spelers karakter en hardheid wilde zien. Daar sluit Den Haag Centraal zich van harte bij aan. Met een lijst van keiharde karakterkerels van weleer bij wie het woord ‘verliezen’ niet in hun woordenboek voorkwam. Door Martin van Zaanen

1

John Linford

Stoppelbaard en woeste manen

Opvallend: een spits op 1, terwijl de rest van de lijst uit middenvelders en verdedigers bestaat. Als variatie op Rinus Michels, volgens wie voetbal oorlog was, beschouwde deze wildebras uit Ipswich voetbal als een optelsom van de Eerste, Tweede en eventueel een Derde Wereldoorlog. Het liefst kreeg ‘Dirty Johnny’ een voorzet die iets te scherp was zodat hij even fijn op de keeper kon doorglijden. John Russel Linford, stoppelbaard en woeste manen, tegenwoordig eigenaar van de Marlborough Arms Pub in Norwich, kon je maar beter in je ploeg dan tegen je hebben. Voor FC Den Haag maakte hij 1982/83 21 doelpunten in 22 duels. Nog steeds zegt hij dat hij nooit had moeten weggaan. Nergens was zijn band met de fans zo hecht als hier.

2

Cor Lems

Rijp voor Oranje Kwam niet uit Den Haag, maar kwam wel zo over. Rotterdams vechtertje op het middenveld, dat ‘over lijken ging’ als het moest. Die ‘schuim op de mond’-mentaliteit, daar houden ze op de Haagse tribunes van. Volgens trainer Co Adriaanse was Lems in zijn toptijd rijp voor Oranje. Specialiteit: de bal met buitenkantje rechts in één keer helemaal naar de andere kant ‘openen’. Trainde later nog een tijdje de amateurs van ADO Den Haag. Persoonlijke dresscode: shirt over de broek, kousen naar beneden, en volgens de heersende jaren tachtig-mode, een lange sliertige mat in de nek.

3

Marco Gentile

Italiaanse furie Neef van de legendarische, kogelharde Italië-verdediger Claudio Gentile (wereldkampioen in 1986). Kwam van  het amateurclubje VVP en was vooral in de combinatie met Michel Adam (Zie: 7) centraal achterin niet te passeren. Speelde later bij Willem II nog in de Champions League. En goed ook. Ruud Gullit loofde hem vanwege zijn onverschrokken speelstijl en voorspelde Gentile een loopbaan in de Serie A én Oranje. Soms  overdreef Marco. In 1989 stond ADO Den Haag tegen PSV al met 6-0 achter toen hij de doorgebroken Romário elimineerde. Die

Marco Gentile (links) als assistent-trainer, samen met Henk Fräser bij ADO Den Haag. Gentile is momenteel videoanalist bij eerstedivisionist Sparta.>Foto: Creative Images

was maanden uit de running, waardoor zijn deelname aan WK 1990 ernstig in gevaar kwam.

4





Theo van den Burch

Springen voor je leven De kale rechtsback (‘krijte, Theo’) was beroemd in de jaren zestig en zeventig en het bijzondere is dat hij dat nog steeds is. Mede vanwege zijn prominente rol in het enige echte Haagse volkslied ‘Oh oh Den Haag’ van Harry Klorkestein. Dat effect kent keeper Martin van Vianen ook, terwijl die er heus niet bij elke lage bal steevast overheen dook. Coen Moulijn van Feyenoord en Piet Keizer van Ajax waren fantastische linksbuitens. Behalve als ze tegen Haagse Theo moesten aantreden. Dan was het springen voor hun leven. En hun ledematen.

5

Aad Mansveld

Botte bijl Als het niet hard hoefde, deed hij het niet. Dan voetbalde de libero op basis van zijn klasse, schoof hij soepel in, demonstreerde zijn lange pass en nam met vlammende afstandsschoten het vijandelijke doel onder vuur. Maar dreigde er niet gewonnen te worden, haalde hij de botte bijl tevoorschijn en in geval van Mansveld was die bijl erg bot. Op trainingen merkten ook medespelers dat, want

teamgenoten die de kantjes ervan af liepen, daar moest ‘Aadjuh’ niets van hebben. Je speelt zoals je traint, die voetbalwet deed toen ook al opgeld.

6

Aad Kila

Haagse Neeskens Had veel interactie met het publiek, dat gek op hem was. Een kilometervreter, klein van stuk, maar voor niemand bang. Een onverzettelijke middenvelder, die vooral in dienst speelde van de vedetten. De Haagse Johan Neeskens was een karakterman pur sang, die op zeventienjarige leeftijd doorbrak toen trainer Jezek hem een contract aanbood. Een dag later, 13 december 1970, was hij ADO’s rechtsback tegen Sparta. Als jochie waren Dick Advocaat en Harry Vos zijn tegenstanders op hun vaste pleintje in Transvaal. Dag in dag uit niets anders dan straatvoetballen; daar kun je een hoop mee bereiken. Zoals een zesde klassering in een lijst van karakterkerels.

7

Michel Adam

Gevreesd Hij draagt hem nog steeds, en met trots;  zijn originele Haagse mat. Je herkent Adam er van grote afstand aan. Ook zijn directe tegenstanders van weleer gaan niet onopgemerkt voorbij, want die lopen nog steeds mank. Van eind jaren tachtig tot halverwege negentig lagen divans van psychiaters in het hele land vol spit-

sen die de volgende dag tegen het gevreesde verdedigingsduo Michel Adam & Marco Gentile (Zie: 3) moesten aantreden. Die twee vulden elkaar zo naadloos aan dat als je de eerste had overleefd, het onmogelijk was dat je de volgende wel zonder gecompliceerde fractuur voorbij kwam. Dat Adam zo’n voortreffelijke conditie had, kwam omdat hij ook in zijn toptijd iedere dag om vijf uur opstond om de post te bezorgen.

8

Martin Jol

Elleboog Dat FC Den Haag pas in 1986 naar de Eredivisie promoveerde, kwam doordat het jaar ervoor captain Martin Jol tijdens de nacompetitie was geschorst. Die schorsing was omdat hij  John Trentelman van De Graafschap op een elleboogstoot trakteerde die pas onlangs is uitgedreund. Dat Jol zo’n actie in huis bleek te hebben, was terug te voeren op zijn jaren in het snoeiharde Engelse voetbal waar hij als verdedigende middenvelder legendes als Glenn Hoddle en Trevor Brooking uitschakelde. Had een enorme drang om te winnen, al bleef de basis altijd zijn techniek en inzicht.

9

Dick Advocaat

Door het vuur De huidige trainer van AZ was als

voetballer een Jerommeke op noppen. Een superdegelijke waterdrager op het middenveld met standaard afgezakte kousen. Voor ADO ging hij door het vuur. Dirk Nicolaas Advocaat was in en rond het Zuiderpark opgegroeid. Zijn spel bestond uit uitdelen, maar ook zonder mokken incasseren. Met Johan Cruijff vocht hij meedogenloze duels uit. Cruijff pakte hem een keer loeihard terug. Dick bleef liggen en scheidsrechter Jef Dorpmans stuurde Cruijff weg. Bij de arbitragezaak ging ‘Jopie’ vrijuit. Advocaats verklaring-met-stalengezicht in Zeist: “Nee hoor, ik bleef op de grond liggen omdat ik een beetje moe was”. Kom daar nu nog eens om.

10

John Dusbaba

Naast Aad Uit de Van Osstraat in de Schilderswijk, destijds landelijk bekend als de ruigste buurt van de stad. Al een tijdje gonsde het door de stad: in augustus 1973 diende zich een nieuwe lading talent in het Zuiderpark aan. FC Den Haag had noodgedwongen topspelers Dick Advocaat en Harald Berg verkocht, maar de meest talentvolle lichting ooit kwam eraan. Swanenburg, Ling, Jol, De Geer, Lochtenberg. En Dusbaba. Al snel heetten ze, na een groot verhaal in Voetbal International: ‘Oom Aad en z’n neefjes’. Stopper Dusbaba was niet de meest talentvolle, maar verwierf zich op basis van zijn karakter als eerste een basisplaats.

Wildlife Photographer of the Year is co-owned by the Natural History Museum and BBC Worldwide. Magazine Partner

E T ! S D T A N E A L EK E W

Foto: ©Hannes Lochner (South Africa)

m / t

2

e f 3

u r b

r a

2 i

4 1 0

19

varia<

Vrijdag 21 februari 2014 > Den Haag Centraal

Stap in de wereld van Caleidoscopia

stadsgroen

Geel

Door Vilan van de Loo

In het Atrium van het gemeentehuis staat iets geks. Een grote doos, lijkt het. “Dit is het digitale schilderij Caleisdoscopia”, zegt de Haagse kunstenares Lisette Huizenga. “Tot het einde van de maand is iedereen welkom in de vierde dimensie”. Je kunt erin lopen en met een beetje fantasie verdwaal je erin. “Ik ben er elke ochtend te vinden”, zegt Lisette uitnodigend.

Veel van onze voorjaarsbloeiers zijn geel van tint, en dat is maar goed ook: de kleur wekt opwekkend, na al die grijze maanden. Net als de gele Forsythia en de gele Hamamelis in je voortuin zullen binnenkort ook de kleine krokussen langs de Hofvijver weer uitbundig zonnig staan te stralen. De bolgewasjes behoren tot de lissenfamilie. De meeste van de ruim

De officiële opening is inmiddels voorbij, en die was even ongewoon als goed. Lisette Huizenga vertelt: “Ik wilde iets anders dan een half uurtje toespraken. Ik heb ‘Nieuw Haags Blik#1’ vertoond, een driedimensionale animatiefilm van een uur die ik samen heb gemaakt met jazzmuzici Michael Varekamp en Wiboud Burkens. Het publiek werd uitgenodigd een innerlijke reis te maken door onze wereld. De eerste twintig minuten gebeurt er weinig en er liepen dan ook bezoekers weg. Maar de meesten bleven zitten. Het was een soort wisselwerking, film en Caleidoscopia, door het ene begrijp je het andere beter”. Maar wat het precies is, laat zich op papier nog het beste uitleggen met wat technische details. “Ik was een keer op de Liverpool Biennale. Daar was een grote kubus geëxposeerd van drie bij vier bij drie meter, met aan de buitenkant grote schilderijen. Het zag er prachtig uit. Zoiets wilde ik ook maken, wist ik meteen, alleen dan anders. Mij ging het om de binnenkant. En toen dacht ik: als ik de kubus uitvouw, dan krijg ik een kruisvorm. Die bouw ik op tot een huis. Zo kun je met meer afstand naar mijn ruimtelijke schilderijen kijken waardoor je de diepte beter kunt ervaren. Daarnaast was het een experiment voor mezelf hoe zoiets in het echt zou werken wat ik in mijn hoofd bedacht. Dat is gelukt, al is het groot, namelijk tien meter lang en zevenenhalf meter breed”. Precies die omvang maakt het tot een kunstwerk dat ook letterlijk toegankelijk is. Strenge suppoosten en waarschuwingspiepjes zoals in een museum, vind je hier niet. “Iedereen mag naar binnen, dat is het leuke van het Atrium. Er komen mensen die een paspoort willen verlengen en

Deze stampertjes vormen gedroogd het specerij saffraan, slechts één gedroogd draadje kleurt een liter heet water al diepgeel

ambtenaren die met lunchpauze zijn. Een heel ander publiek dan de kunstwereld”. Wel ontstaan er zo verrassend prozaïsche eisen, die weinig te maken hebben met artistieke betekenissen. De kunstenares zegt monter: “Elke twee dagen schrob ik alle voetstappen van de vloer. Zo blijft Caleidoscopia lekker schoon”. Zakenvrouw Dat Lisette de kunstwereld is ingedoken, kwam destijds voor velen als een volslagen verrassing. Ze bezat een succesvol bedrijf als mede-directeur van de huis-aan-huis krant Zuidwest Nieuws. Geen geldzorgen, een verzekerde toekomst, het leek zo ideaal en toch: “Ik was ongelukkig. Van binnen voelde ik me leeg”. Een reis naar Italië bracht het inzicht waarnaar ze zocht. Het roer moest om. De krant werd verkocht en van de opbrengst financierde ze een jaar wonen en werken in Florence. Den Haag riep haar terug. “Toen ik aangenomen werd op de kunstacademie, voelde dat als een geschenk uit de hemel. Het mág, ik krijg een tweede kans”. Niet iedereen begreep haar keuze. Zorgvuldig formuleert ze: “Er waren consequenties die ik van tevoren niet had kunnen voorzien”.

En nu? Geld is schaars geworden in het kunstenaarsleven. Maar de zakelijke achtergrond verloochent zich niet. Ze maakt kunstwerken op maat voor bedrijven en organisaties, op haar website staat een commerciële presentatie. Eens zakenvrouw, altijd zakenvrouw. Steentje “Caleidoscopia staat nog tot en met het einde van deze maand in het Atrium. Daarna gaat het terug naar mijn opslag. Tenminste, als er zich geen andere ruimte aandient. Eigenlijk zou ik graag met mijn werk naar het buitenland gaan. Ik ben vaak in Venetië geweest, daar te kunnen staan, is voor mij een droom”, zegt Lisette. En verder: “Ik hoop ook op sponsoring. Dan kan ik vaker dit soort grote projecten uitvoeren. Wat ik wil, is de schoonheid van het leven laten zien. Zoiets kun je niet opdringen. Dat moet je voelen en dat gebeurt hopelijk in Caleidoscopia. Ik merk nu al dat mensen er blij van worden en er inspiratie door krijgen. Zo draag ik mijn steentje bij om een ander verder te laten kijken dan alleen het hier en nu. Er is veel meer”.

90 soorten komen oorspronkelijk uit de landen rondom de Middellandse Zee, daarnaast komt een groot aantal soorten uit de Balkan en Klein-Azië. De bij ons bekende gele krokussen werden al in 1579 ontdekt en naar onze contreien gebracht. Slechts enkele krokusvariëteiten bloeien in de herfst. Nog niet zo heel lang geleden werd in Turkije zelfs een tot dan toe volledig onbekende herfstkrokus aangetroffen. De soort, wit met diepblauw, is genoemd naar de goeroe der

Verder lezen: www.lisettehuizenga.nl

>Foto: Keukenhof

Ondanks de maatschappelijke acceptatie van de echtscheiding blijft scheiden voor de meeste mensen een erg ingrijpend en droevig proces, waarbij het gevoel van verlies groot is en de emoties in veel gevallen het zicht op de realiteit van de betrokken personen geheel belemmeren. Vaak heb ik mij afgevraagd of ik niet beter psychologie had kunnen gaan studeren in plaats van rechten. Vanzelfsprekend doen zich in echtscheidingen juridische vragen voor, maar in de lastigste zaken gaat het doorgaans om het bevechten van de spoken woede, schaamte en angst. Het vergt dan het uiterste van een advocaat zijn cliënt in te laten zien dat oud zeer niet mag meewegen als je een deal wilt sluiten. Zo stond ik ooit een man bij die in de rechtszaal zo’n ruzie met zijn ex kreeg dat de advocaten letterlijk tussenbeiden moesten komen. De vrouw had een koffer meegenomen met daarin enkele kledingstukken van de man,

maar uit alle broeken had zij – o subtiliteit – het kruis geknipt. Ze gooide de koffer leeg voor het bureau van de rechter, om zo de man te laten zien hoe ze over hem dacht. De boodschap kwam goed over, en het gevolg was een ongelooflijke scheldpartij die op

krokussen, Brian Matthew, maar je hoeft niet meer naar het bloemetje te gaan zoeken. Inmiddels is het gewasje namelijk al volledig uitgeroeid door de verzamelwoede van liefhebbers. Wat ook niet meer in het wild voorkomt, is de saffraankrokus. De benaming van deze bijzondere krokus komt van het Arabische woord za’fran, wat geel betekent. Het bolgewas wordt al sinds jaar en dag geteeld vanwege de drie oranjerode stampertjes in het hart van de bloem. Deze stampertjes vormen gedroogd het specerij saffraan, slechts één gedroogd draadje kleurt een liter heet water al diepgeel. Zo kleur je je rijst-, en visgerechten en zelfs brooddeeg door en door geel, gebaseerd op de oeroude gedachte dat die kleur een mens blij en gelukkig maakt. Saffraan was daarom lange tijd kostbaarder dan goud, maar ook nu nog is het de meest prijzige specerij ter wereld. Vandaag de dag komt dat met name door het arbeidsintensieve aspect; de stampertjes worden handmatig geoogst en voor een kilo saffraan zijn maar liefst 400.000 bloemen nodig. Het is al gezegd: de kleur geel maakt mensen gelukkig. Mochten de Haagse krokussen ondanks de zachte winter toch wat laat gaan bloeien dit jaar, dan kunnen we altijd nog overwegen om tot die tijd wat saffraan toe te voegen aan ons voedsel! Wendy Hendriksen

juridisch

Vechtscheiding

In januari is het spitsuur op de sectie familierecht. De feestdagen worden afgesloten met goede voornemens en één daarvan is doorgaans een punt te zetten achter een relatie die niet meer lekker loopt. Na de zomervakantie valt eveneens een dergelijke piek waar te nemen, maar die na de kerst is bijna twee keer zo groot. De marketing van advocatenkantoren is tegenwoordig een stuk subtieler dan pakweg tien jaar geleden. Slogans als ‘samen uit elkaar’, ‘speedscheiden’ en de ‘scheidingsplanner’ doen het voorkomen alsof scheiden een gebeurtenis

is die je eerder moet beleven, dan ondergaan. Scheiden is geen drama meer, het is vooral ‘dapper’ of ‘de opstap naar een nieuw begin’. De grote vlucht die echtscheidingsmediation genomen heeft, mag opmerkelijk genoemd worden. Daarbij is er meer aandacht dan ooit tevoren voor begrippen als relatiekunde en co-ouderschap. Toch is het niet zo dat er tegenwoordig minder gescheiden wordt dan vroeger. Het percentage schommelt nog steeds rond de 30 van de huwelijken. Bij niet-gehuwden zou dat cijfer wat nadeliger liggen.

Scheiden is geen drama meer, het is vooral ‘dapper’ of ‘de opstap naar een nieuw begin’

de gang verder ging met fysiek geweld. De bewaking moest er aan te pas komen. In een andere zaak probeerde een boze man na de zitting mijn cliënte omver te rijden met zijn auto. Wie zegt dat het beroep van advocaat een saaie bureaubaan is, vergist zich dus lelijk. Over sommige zaken valt beslist een boek te schrijven, al zal een advocaat dat natuurlijk nooit mogen doen. Maar als de strijdende partijen na tien rondjes bij de rechter elkaar uiteindelijk in de armen vallen, besluiten de strijdbijl te begraven en het opnieuw willen gaan proberen, dan is dat natuurlijk van een hoog literair gehalte. U denkt : dat gebeurt alleen in GTST, maar het komt in het echte leven regelmatig voor. Immers: Was sich liebt, dass neckt sich. Michael van Basten Batenburg Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation www.delissenmartens.nl

20>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 21 februari 2014

Onbegrepen tot aan zijn dood

ergernissen

Frits Prinsen, de vergeten Haagse uitvinder

Tips naar [email protected]

Serendipity

W

e blijven nog maar even bij de Olympische Winterspelen, want buiten de falikant mislukte winter is er geen onderwerp dat de gemoederen zo bezighoudt als de prestaties van onze schaatsers in Sotsji. En dat leidt tot veel gejubel, maar af en toe ook tot diepe ergernis. Over ons eigen vermogen om vals bescheiden te zijn (kleine sport!) hebben we het vorige week gehad. Daarna was er de irritatie over de Pool, die onze Koen Verweij de gouden medaille afsnoepte op drie duizendste van een seconde. Zo’n verschil is niet te meten, werd ook uit wetenschappelijke kring vernomen, en dus zouden Koen en de Pool gewoon samen goud hebben moeten krijgen, zoals eerder ook bij het skiën was gebeurd. Maar de hef-

tigste emotie ontstond nadat Jorien ter Mors goud had gewonnen op de 1500 meter en doodleuk verklaarde dat ze die gouden plek best had willen inleveren voor een medaille bij het shorttrack. Haar coach, Jeroen Otter, beaamde dat volmondig, sprak van serendipity (leuke bijkomstigheid) en toen waren de rapen gaar. Denigrerend spreken over het schaatsen op de lange baan is op dit moment terecht ongepast. Shorttrack is spectaculair, maar een sport, waarbij over de vallende favoriet wordt gejubeld, heeft toch veel van een loterij. Jorien lijkt intussen heel blij met haar gouden medaille. En de natie is weer een paar heftige ergernissen rijker. Dick Toet

© Marnix Rueb

haagse harry

PLAATS

© Marcello's Art Factory

onder de haagse torens

Door P. van der Eijk

In het museum Boerhaave in Leiden loopt, tot oktober, de tentoonstelling ‘100 jaar uitvindingen in het laboratorium van Philips’. Zij biedt een inkijkje in allerlei belangrijke technische ontwikkelingen, in Eindhoven geboren, die het leven van vele wereldburgers mede hebben bepaald en op aangename wijze beïnvloed: televisie, videorecorder, cd-speler en velerlei huishoudelijke en medisch-technische noviteiten. Op die expositie over dat Natlab, zoals het laboratorium heette, komt men veel bijzonderheden en namen tegen van vooraanstaande uitvinders en ontwikkelaars. Onder wie niet de naam van ing. Frits Prinsen, Hagenaar, die in de jaren twintig in die patentenfabriek heeft gewerkt en menig uitvinding heeft gedaan. Hij zou daarom de vergeten uitvinder genoemd kunnen worden. Nu is de gelegenheid daar hem uit de vergetelheid te lichten. Frits Prinsen, in 1895 geboren, was een wonderlijk, in- en inventief man. Hij woonde in het Bezuidenhout, waar zijn woonkamer de voorbijganger een vrijelijk inzicht bood. Daardoor kon men een blik werpen op wat een museum leek: een keur aan toestellen, prototypes ook, door hem zelf ontwikkeld, plus historische, nu zeer kostbare fototoestellen en filmapparatuur. Aan het eind van zijn leven kon Prinsen wijzen op tweehonderd dagboeken, waarin al zijn hersenspinsels en ontwikkelingen van allerlei apparatuur stonden beschreven, en op tweehonderd uitvindingen, waarvan meer dan honderd gepatenteerd in binnen- en buitenland. Veel van dit materiaal berust nu in technische musea, waaronder ook het Museon in Den Haag. Zijn leven is een aaneenschakeling van wonderlijke gebeurtenissen. Harder bewijs dan dat het allemaal echt gebeurd is, is niet denkbaar: al die patenten, allemaal gedeponeerd, terug te vinden in een boekje over zijn leven, dat nergens meer is te vinden: ‘Wat een uitvindingen-ing. F.B.A. Prinsen- uitg. Sari, Dordrecht’.

Prinsen bij één van zijn apparaten. > Foto: archief

Zo goed als Prinsen kon uitvinden, zo slecht is dit boekje, zij het dat het veel belangrijk documentatiemateriaal bevat. Maar voor de leek een niet echt gezellig werkje, eerder een taai ongerief: “In plaats van staalband kwamen banden van Acetylcellulose of Polyvinylchlorid in gebruik, waarbij als magnetiseer-materiaal Ferrioxyde of IJzeroxydeoxidule zogenaamde IJzeroxyde gebruikt werd”. Geluidsfilms Dit betrof een opmerking over de geluidsfilm, waarmee Prinsen zich op het Natlab bezig hield. Het was een belangrijk onderwerp in die tijd waarmee miljoenen te verdienen vielen. Het was een ongekende sensatie toen het publiek niet alleen een hond zag maar ook hoorde blaffen. Prinsen had in die tijd dan ook contacten met de hoogste bazen: Anton Philips en ir. Otten. Hij maakte er ook kennis, zoals tijdens zijn hele leven als uitvinder, niet alleen met bedrijfsspionage van buitenaf maar ook met naijver, ja tegenwerking van collega’s die een ander het succes niet gunden, inderdaad geen onderwerp voor op een expositie. Later, zelfstandig gevestigd, deed hij dé uitvinding van zijn leven, wat tevens zijn grootste mislukking werd: het automa-

tisch diafragma voor het fototoestel. Tot dan was veel hocus pocus nodig om de lichtwaarde te schatten om een niet te donkere of te lichte foto te krijgen. Dat was nu opgelost. Hij was er alleen te vroeg mee. De fabrikanten wilden er niet aan, niet nodig. Hij reisde Europa door om het te propageren en dat in een caravan, nog voordat dat woord bestond, een van de eersten van Nederland, en – uiteraard – door hem zelf ontworpen. Onbegrepene Hij patenteerde het automatisch diafragma in vele landen, maar in de oorlog verliepen ze en daarna omarmde de Japanse industrie er zich over, gratis. Een cent voor elke camera met deze voorziening zou Prinsen miljonair hebben gemaakt. Zelfs op hoge leeftijd was Prinsen nog niet ‘uit-gevonden’. In 1975, tachtig jaar oud, presenteerde hij in de studio van Bob Kommer het door hem toen al ontwikkelde systeem van driedimensionale televisie, een ontwikkeling waarmee nu nóg wordt geworsteld. Frits Prinsen overleed in 1981. Hij werd begraven in aanwezigheid van slechts enkele getrouwen: als genie tot in de dood een onbegrepene en daardoor ook eenzame figuur.

Vijver, Gemeentemuseum Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

E

n toen was er ijs. Heel wat anders dan het zeil op de gang waarop ik met mijn geitenwollensokken in navolging van Ard en Keessie mijn records brak. Ook boden mijn rolschaatskunsten op ons stukje Frederik Hendriklaan weinig houvast. Uit een kist waren houten doorlopers tevoorschijn gekomen, mijn moeder gaf het voorbeeld. Hoewel ik net als Cor van der Laak alle tijden van alle schaatsers ooit gereden uit mijn hoofd ken, heb ik het echte magnifieke glijden nooit onder de knie gekregen. Op één der bevroren vijvers voor het Gemeen-

temuseum strompelde en zwikte ik tussen mijn buurtgenoten. Het mooiste schilderij was die dag buiten het museum te zien. De laatste jaren zijn er een hoop wedstrijden op de televisie aan mij voorbij gegaan. Te veel, te vaak, te veel gelul er omheen. Maar nu, tijdens het Sotsji-feest, plooi ik mijn andere activiteiten listig om de oranjeraces. De Nederlandse helden schaatsen ons land uit de recessie. Natuurlijk is er in de samenleving nog genoeg calvinisme overgebleven om dit succes niet zonder problemen te aanvaarden. De vernederde tegenstanders uit het buitenland zouden op den duur niet meer willen. De shorttrackers hebben de langebaan-

heiligen op de tenen getrapt (dat kan goed aankomen met die ijzers). De zendtijd tussen de reclameblokken komt moeiteloos vol. Er wordt gepleit voor nieuwe flitsende schaatsnummers, in navolging van de adembenemende circustoeren die de jongens en meisjes op de lange latten laten zien. Ik heb wel een paar suggesties, die ons als schaatsnatie nog meer eremetaal zullen opleveren. De 1000 meter klunen bijvoorbeeld. Of: de hindernisrace, met kluunplekken, wakken in het ijs en natuurlijk vlak voor de finish het te lage bruggetje. Spanning, spektakel en sensatie! Gaan we terug naar de basis van de sport, dan zou de 500 meter met

stoel een interessant nummer kunnen zijn. Desgewenst met op die stoel een bejaarde of gehandicapte. Zo loods je dat nummer ook het paralympische circuit in: medailles! Ook mooi: de 1500 meter achteruitschaatsen. Dit alles uiteraard met hilarisch commentaar van André van Duin! Dan zijn wij even verlost van de huidige cijferfetisjisten met hun stereotiepe georakel over ‘de druk opvoeren’ en ‘focus hebben’. Want als er twee gouden medailles gegarandeerd zijn, is het wel bij deze nieuwe Olympische disciplines: de voorbeschouwing en de nabeschouwing. Marcel Verreck