#

Voorwoord Beste lezer, lieve Leo, Voor het eerst heb ik de eer om de eerste pagina van de Bode te mogen bekladden. Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om Thijs eXtreem te bedanken voor zijn prachtige woorden. Beste lezer, Ook al was Sinterklaas twee weken geleden Dat geeft hem nog steeds een goede reden Om zijn voorwoord creatief aan te kleden Door het in de bekende dichtvorm te kneden De mediacie heeft nogal wat onder haar leden Niet alleen is haar oude naam nu verleden Ook zijn er drie nieuwe pieten toegetreden De davincie is het nu en wij zijn zeer tevreden Jasper bijt het spits af en speecht voor de leden We hebben zes wetenschappelijke wetenswaardigheden Een prachtig verhaal van onze Bas uit Zweden En van het bestuur de gebruikelijke beleefdheden Er worden ook lastige onderwerpen aangesneden De Mystery Guest voorzag ons van mooie wijsheden In de intro moest men zich zoals gebruikelijk uitkleden En de nodige regels werden overtreden Het is trouwens bekend: zwarte piet is overleden Toen de Verenigde Naties hem van zijn kleurtje ontdeden Voor de Kerstman zijn nu ook ‘pieten’ aangetreden Netjes in regenboogkleuren – niet omstreden? Een viertal Leo’s heeft hun grenzen overschreden Benieuwd wat ze ‘s zomers in Afrika deden? In vleugel acht op de derde worden grootste plannen gesmeden Het IMAPP moest daarom een verdiepinkje naar beneden We speelden wat met elektromagnetische grootheden Fluitje van een cent – die koek was gesneden Pas op voor het gevaar van imaginaire eenheden En voor keuzes zijn er ook zóveel mogelijkheden… In Wageningen worden plantjes opengesneden Terwijl die arme stakkers helemaal niets misdeden! Verder kan er om grootse prijzen worden gestreden Weet jij alles over commissies bekleden?

2

Het jaar is alweer in volle gang en tijdens deze koude dagen lijkt de komst van de nieuwe leden, de bestuurswisseling en het mooie zonnetje alweer lang geleden. De tijden van warme chocomel en van sneeuw komen eraan, ook aan kerstbomen zal het niet ontbreken. Maar neem voor we knallend het jaar uitgaan gerust zelf een mok en kijk eens terug naar de bijzondere tijden. Leo’s zijn van alle markten thuis, we hebben dan ook weer van alles beleefd, een smakelijke bar­ becue, knusse borrels, maar ook leerzame momen­ ten tijdens de lunchlezing en het bedrijfsbezoek. Natuurlijk hebben de mannen een wilde avond gehad tijdens de men’s night, hopelijk hadden de dames het net zo leuk. Ook mogen we het bezoek van onze eigen roze sint, met zijn grote boek en vele verhalen, niet vergeten! Gelukkig zijn ook de tijden die komen gaan niet mis. Het is en lijkt misschien nog ver weg, maar met een leuke groep zullen we Portugal onveilig maken, in de hoop hier wat te leren. Ook met borrels zullen we weer van elkaar genieten. En nog veel dich­ terbij is het gezellige kerstdiner. Ik hoop dat het iedereen zal smaken. Een hele fijne jaarwisseling toegewenst allemaal! Jasper Hermsen Voorzitter 2013-2014

jr.#8 ed.#1

Inhoud... In Deze Bode Activiteiten Centerfold Colofon

Science bits Yeah Science Bitch!

BÅs

Live vanuit Zweden

Mystery Guest

La scienza è il capitano, e la pratica sono i soldati

Intro 2013

Naakte hotties, mascottes knuffelen & hongerige Duitsers

Community Outreach Project Een vak vol ervaringen

β!

Wat te doen met tien miljoen

huis-tuin-en-keukenwetenschap Buckyballs en de spintoestand van een druif

Keuzevakrecensies

Structuur, functie en bioinformatica & Project Spectroscopie

Column

i

Een column over ons geliefde getal

Sjaak Bonenstaak Arvid Heutinck

Commissiequiz Win mooie prijzen!

Euroshopper experience AH Basic producten getest

Tot slot hebben we genoten van smakelijkheden Of het écht smakelijk was moet je zelf maar ontleden We ronden af met wat flauwe grappigheden En ten slotte zal er een bijzondere dame optreden

Lieve leonie

Hartelijke groeten en veel leesplezier van Sinterkoen

BOOM!

Da Vinci Bode

Een bijzondere dame stelt zich voor

Tot slot

# 4 16 31

6 8 10 13 18 20 22 24 25 26 27 28 30 31 Da Vinci Bode

3

Activiteiten (3 september) Verjaardagsborrel Kortom, De borrelcie bestaat alweer één jaar! te com­ jongs de had dus je, feest een voor tijd ns, cake en missie van Leo allerlei taarten, muffi ons klaar­ nog veel meer lekkers speciaal voor dit lekkers al van t geno het r Onde akt. gema ezig, terwijl was er ook bier in overvloed aanw met elkaar de feestgangers met feesthoed en al activiteit erste allere de dit ezien Aang lden. borre nende span er en werd was, ejaar van het colleg vakantie­ verhalen over de zomer verteld, over dagen op liefdes geroddeld en de eerste paar geslaagd Een eld. gede r elkaa met t de universitei feestje dus!

Geslaagd voor de master Natural Sciences: Koen van Benthem Janneke Dickhout Luuk Janssen Rik Otte Marlou Snelleman Marije ter Wal

Bedrijfsbezoek AMOLF (12 november) Op 12 november bracht Leo een bezoek aan het FOM Institute for Atomic and Molecular Physics, ofte­ wel AMOLF. Dit onderzoeksinstituut, gevestigd in Amsterdam, richt zich vooral op nanofotonica en systeem­ biofysica. Het was een erg leer­ zaam en interessant bezoek.

ce:

(8 oktober) Leo pooltoernooi Als voorbereiding op het Leo-Sigma pooltoernooi vond op 8 oktober weer het Leo pooltoernooi plaats en de vooruit­ zichten zijn weer goed. Het niveau lag zoals gewoonlijk weer erg hoog, het was zelfs bijna live te volgen op Eurosport. Enig minpuntje van de avond waren de winnaars, het door hunzelf bestempelde team “De Winnaars” wist ook nog eens de eer­ ste plaats te behalen. Belachelijk gewoon. Nou, gefeliciteerd Jasper en Vincent...

Ladies & Men s night Het enige wat (22 oktober) mannen doen is gamen, bier kijken. Nou, da zuipen en films t vooroordeel he weer eens goed bben de mann en maar bevestigd tijde ns de men’s nig spannend potje ht. Na een Unreal Tourna ment in het Hu avond nog jong ygens was de en kon deze ru stig afgemaak een spannend t worden met e film. Om nog maar even do vooroordelen: or te gaan me vrouwen houd t en van chocol vaste vorm nie a en als het t snel genoeg in gaat, dan ga chocoladefondu je toch lekker en?! Aangezie n ook vrouwen den, sloten oo van films hou­ k zij de avond rustig af met ee komedie. n romantisc he

4

Da Vinci Bode

Anniek de Jong Joep Karskens Mark Koenis Jasper Langevoort

(nw):

(bene meritum)

Dubbele bachelor (nw/scheikunde): Julia Krug Ludger Ploenes

(bene meritum)

Kroegentocht (13 november) De kroegentoc ht begon dit jaar met een goed/fout-spelletje in De Fuik om in de goede stemming te komen. Maar daarna moest er toch echt serieus gedronken worden tijden s de bierestafette in café Van Rijn. Vervo lgens kon er onder het genot van een speciaalb iertje bijgekomen worden in café Samson. Nu ieder­ een weer scherp was, werd de avon d beslist in De Mug met een personenraadsp elletje. Uiteindelijk werd in café De Fiets groe pje 1 als winnaar uitgeroepen en natuurlijk gingen alle diehards nog een tijdje door in De Fuik.

Geslaagd voor de propedeuse scien Lisanne van den Broek Roos van der Donk Thijs Geurts Pieter Gilissen (cum laude) Bas Hakkert (cum laude) Femke van Hattum Jasper Hermsen Hanneke Heusinkveld Loes Hoefnagels (cum laude) Kas Houthuijs (bene meritum) Fabian van Hummel Jordi de Lange Rianne van Outersterp (cum laude) Brigitte van de Peppel (bene meritum) Mira Rasing Manon Schenkels Ilonka Thielen (bene meritum) Vu Tran Britt Vossen Koen de Wilt (cum laude) Rozemarijn de Zwart (bene meritum)

Geslaagd voor de bachelor science

(8 oktober) Lunchlezing Bitcoin De eerste lunchlezing van de educacie werd gegeven door Marc van Cuijk over Bitcoin. Leo’s genoten van een gratis lunch ter­ wijl ze konden luisteren naar het hoe en wel van Bitcoin, wat de waarde van geld is, hoe je geld kan verdienen en alle wiskundige algoritmes erachter. Zo is er geleerd waardoor de waarde van Bitcoins nogal kan schommelen en hoe een transactie met Bitcoins plaatsvindt. Aan het einde van de lezing waren een paar studen­ ten toch wel nieuwsgierig geworden en hebben ze wat Bitcoins gekocht. Want tja, munt- en papiergeld is maar saai en op de (IJslandse) bank is je geld niet veilig. Dus waarom niet anoniem betalen met een digitale munt via transacties die cryptisch zijn beveiligd?

(2 december) Sinterklaasborrel Dit jaar kwam voor het eerst de Sint op bezoek bij Leo! En hij kwam niet alleen, hij nam allerlei gelijkwaardige medemensen mee die hun zwarte schmink waren vergeten. De schoot van Sinterklaas was een perfecte plek om te luisteren naar gedichten voor en door alle Leo’s van het afgelopen jaar. Er was genoeg stooigoed aanwezig om alle gedichten, filmpjes en liedjes aan te kunnen horen over ie­ dereen. De Sint was erg overtuigend, maar pas achteraf bleek dat hij een roze badjas en een opplakbaard had, oftewel we hadden te maken met een neppe Sint! Nu rest ons de vraag: wie was deze man die de goedheiligman zo subliem naspeelde?

Da Vinci Bode

5

Science Bits Door Mark Koenis

Onzichtbaarheidsmantel weer een stap dichterbij Als je de wetenschap een beetje gevolgd hebt, wist je natuurlijk al dat er veel onderzoek wordt ge­ daan naar het onzichtbaar maken van objecten. Dankzij George Elef­ theriades en Michael Selvanaya­ gam zijn we weer een stap dichter bij de magische onzichtbaarheids­ mantel uit Harry Potter. Een voor­ werp dat iedereen maar al te graag zou willen hebben. Dankzij de geldkraan van de Amerikaanse defensie is er sinds 2006 veel onderzoek verricht in dit tot de verbeelding sprekende on­ derzoeksgebied. De eerste onzicht­ baarheidsmantels waren heel groot en bestonden uit dikke lagen me­ tamateriaal. Dit werkte al aardig, maar was erg onpraktisch. Ook lukte het alleen om kleine objecten onzichtbaar te maken. De onderzoekers hebben met een nieuwe methode een veel dunnere en flexibelere onzichtbaarheids­ mantel gemaakt. Dit deden ze door een object te omringen met kleine antennes die licht uitzenden. Dat licht dooft de reflectie van het object uit door middel van interfe­ rentie. Het experiment zelf werd uitgevoerd op een metalen cilinder met radiogolven, maar Elefthe­ riades zegt dat dit nog maar de eerste stap is. In theorie zou dit systeem kunnen worden vergroot en gefabriceerd op een deken of vlakke plaat. Ook zou het met wat aanpassingen aan de antennes ook in het zichtbare gebied kunnen werken.

6 Da Vinci Bode

bevatte, maar die zou dan al lang zijn vernietigd.

Tijd is bijverschijnsel van kwantumverstrengeling (waarschuwing: ingewikkelde kwantummechanica)

Astronomen ontdekken hel Twee onafhankelijke teams van astronomen hebben een planeet ontdekt met een baan op slechts 1,6 miljoen kilometer van zijn ster. Ter vergelijking: de aarde staat op 150 miljoen km van de zon. Dit is een van de kortste banen ooit ge­ vonden. De planeet, Kepler-78b, is ontdekt door de gelijknamige ruimtetelescoop Kepler die pro­ beert om planeten te vinden die lijken op de aarde. Opmerkelijk is dat Kep­ler-78b de eerste planeet is met ongeveer dezelfde grote en dichtheid als de aarde. De op­ pervlaktetemperatuur wordt echter geschat op 2400°C, waardoor de planeet waarschijnlijk uit gesmolten ijzer en gesteente bestaat. Het opmerkelijke van deze ont­ dekking is dat de planeet volgens onze huidige modellen niet kan be­ staan. Volgens de theorie omtrent de vorming van planeten is het on­ mogelijk dat een planeet zo dicht bij zijn ster wordt gevormd. Toen het zonnestelsel van Kepler-78b werd gevormd was de zon veel groter dan nu. Hierdoor zou de planeet in de zon zelf moeten zijn ontstaan. Ook is het niet mogelijk dat de planeet verder weg is ont­ staan en in de richting van de zon is gemigreerd. Dan zou hij bij de migratie zijn doorgschoten en op de zon zijn gestort. Deze mysterieuze planeet is in­ gedeeld in een nieuwe planeet­ soort. Tot deze groep behoren planeten die ongeveer even groot zijn als de aarde en een omlooptijd hebben van minder dan twaalf uur. Het is mogelijk dat ons zonnestel­ sel ook ooit een dergelijke planeet

Een groot probleem in de prille jaren van de kwantummechanica was dat de zwaartekracht en de relativiteitstheorie niet in een kwantumjasje te gieten waren. Een oplossing hiervoor kwam in 1960 in de vorm van de Wheeler-DeWittvergelijking. Het grote probleem van deze oplossing was dat de tijd niet bestaat voor deze verge­ lijking. Dit staat in de natuurkunde bekend als “the problem of time”, een doorn in het oog van de kwan­ tummechanica. Een kwart eeuw later werd er een intrigerende oplossing gevon­ den voor dit probleem. Tijd zou namelijk kunnen ontstaan uit kwan­ tumverstrengeling. Dit kwantumver­ schijnsel is een rare maar bewezen kwantumeigenschap, waarin twee of meer deeltjes met elkaar ver­ bonden zijn, ondanks dat ze niet bij elkaar in de buurt zijn. Deze deeltjes zijn gekoppeld in de zin dat hun eigenschappen gecorre­ leerd zijn. Kwantumverstrengeling is bijvoorbeeld gebruikt om eigen­ schappen van deeltjes te telepor­ teren van het ene naar het andere verstrengelde deeltje. Het wereld­ record voor verste kwantumtele­ portatie staat nu op 143 km. Kwantumverstrengeling is dus een diepe en krachtige verbinding tus­ sen deeltjes. Het idee is dat de ma­ nier waarop deze deeltjes samen veranderen als een soort klok kan werken om veranderingen te me­ ten. Het resultaat van zo’n meting hangt af van de manier waarop je de meting doet. Doe je dit met een externe klok die los staat van het universum (als god-like observer), dan meet je dat er niets verandert. Een observant binnen het universum zal wél een verandering zien. Als je de evolutie van verstrengelde deeltjes dan vergelijkt met de rest

krijg je een meetbare tijd. Dit idee stelt dus dat tijd een verschijnsel is van kwantumverstrengeling en alleen bestaat voor observanten binnen het universum. Een god bui­ ten het universum zou de wereld gewoon zien zoals beschreven met de Wheeler-deWitt-vergelijking: zonder tijd en verandering. Deze rare en ingewikkelde ge­ dachtegang blijkt ook echt te klop­ pen. Het is namelijk experimenteel bewezen door Ekaterina Moreva en haar teamgenoten van het isti­ tuto Nazionale di Ricerca Metro­ logica in Italië. In het experiment maakte zij een nep-universum van een verstrengeld fotonenpaar en een observant. Deze observant kon de toestand van de twee fotonen op twee verschillende manieren meten: door er mee verstrengeld te raken of door het te vergelijken met een externe klok. Het bleek dat de observant niet het verschil tussen de twee fotonen kan waar­ nemen zonder ermee verstrengeld te raken. Kortom, door met het universum verstrengeld te zijn kun­ nen we verschillen/verandering waarnemen en daardoor dus ook de tijd.

Behandeling tegen kaalheid Al eeuwenlang wordt de mens ge­ plaagd door kaalheid en probeert hij dit te verhullen onder pruiken of door middel van een haartrans­ plantatie. Nu is er eindelijk zicht op een oplossing voor dit “verschrik­ kelijke” probleem. Onderzoekers van de Columbia Universiteit in New York zijn er namelijk in ge­ slaagd om haar te laten groeien uit geïmplanteerde cellen die van te voren in het laboratorium waren gekweekt. De onderzoekers namen een paar cellen uit de hoofdhuid van kale mannen en vermenigvuldigden die in een kweekschaaltje. Vervol­ gens werden de cellen in de huid van muizen aangebracht en na een paar dagen kwamen er menselijke haren tevoorschijn bij de muizen. Het geheim achter deze methode is

steeds last bleven houden. Deze mensen zouden wel eens deze verborgen pees gescheurd kunnen hebben.

Heet water bevriest sneller

een speciaal soort kweekschaaltje waardoor de cellen in drie dimen­ sies kunnen groeien en er haarzak­ jes gevormd kunnen worden. De kwaliteit van het haar liet nog wel wat te wensen over. Zo groeide het haar in vreemde hoeken, was het vaak wit en erg kort. Er is dus nog veel onderzoek nodig voordat we dit wondermiddel echt kunnen gebruiken. De hoofdonderzoeker Christiano (zie foto) hoopt de ko­ mende jaren veel vooruitgang te boeken en denkt dat er over drie tot vijf jaar op mensen getest kan worden.

De mens bevat meer onderdelen dan gedacht Twee chirurgen van het Universi­ teitsziekenhuis in Leuven hebben een nieuwe pees ontdekt in de knie. Dit mag best opmerkelijk genoemd worden, want we onderzoeken al honderden jaren de menselijke anatomie en elke dag worden er duizenden mensen opengesneden op de operatietafels. Deze ont­ dekking is daarnaast wel heel erg beschamend, omdat er al in 1879 een melding van deze pees was gemaakt. Alleen kon niemand hem terugvinden... Dat deze nieuwe pees, het An­ terolaterale ligament, nooit eerder is gevonden, komt waarschijnlijk omdat hij “verstopt” ligt achter een grotere pees (het laterale col­ laterale ligament). De medische relevantie van deze nieuwe pees is dat hij een rol kan spelen bij een gescheurde kruisband (een veel­ voorkomende sportblessure). Er zijn gevallen bekend van patiënten die na een kruisbandbehandeling nog

Al duizenden jaren breekt de we­ tenschap zijn hoofd over het feit dat heet water soms sneller be­ vriest dan koud water. Aristoteles was de eerste die dit opviel, maar het effect is in 1969 herontdekt en vernoemd naar Mpemba, een stu­ dent uit Tanzania. Sindsdien zijn er meerdere the­ orieën bedacht om het Mpemba-­ effect te verklaren. Zo zou heet water bijvoorbeeld meer verdam­ pen, waardoor er minder water hoeft te bevriezen, of zou het min­ der opgeloste stof bevatten. Maar geen enkele verklaring was echt bevredigend. Een groep van the Technische Universiteit van Singapore heeft nu eindelijk een goede verkla­ ring gevonden. Dit team denkt dat waterstofbindingen achter het Mpemba effect zitten. Als water warmer wordt, neemt de dichtheid af, waardoor de waterstofbruggen meer zijn uitgerekt. Hierdoor zijn deze bindingen minder sterk, zo­ dat de covalente bindingen binnen de moleculen minder stress onder­ vinden. Hierdoor bevatten de co­ valente bindingen minder energie, wat ook gebeurt bij het koelen. De sterke waterstofbruggen in koud water zorgen er dus voor dat dit water minder snel kan afkoelen. Uit de theoretische berekeningen die het team heeft gemaakt blijkt dat dit effect het tijdsverschil in vriezen in zijn geheel kan verklaren.

Da Vinci Bode

7

Bås

Door Bas Hakkert

o

ngeveer 120 paar ogen zijn op me ge­ richt wanneer ik als een soort doorweekte dweil het klaslokaal kom binnen­ Strompelen. Ik was toch niet echt goed genoeg voorbe­ reid op de regen die me gedu­ rende de zes kilometer lange fietstocht genadeloos pij­ nigde. Natte regen in Zweden, ik had het kunnen weten... Als het niet verplicht was om tijdens de eerste les aanwezig te zijn, was ik waarschijnlijk weer naar huis ge­ fietst. Terwijl ik een plaatsje pro­ beer te vinden in de zaal, gaat de docent onverstoord door met het doorlopen van de presentielijst... “Sebåstian Hakkört?” - het duurde even voordat ik reageerde - “Jå!”. Bijna was ik vergeten dat ik vanaf nu niet meer als “Bas” door het leven ga. Aangezien het woord “bas” in Zweeds vrij vertaald “base” of “basis” betekent, heb ik besloten m’n volledige naam maar te gebruiken in een poging om ver­ warring te voorkomen. Nu hoef ik ook niet honderd keer uit te leggen hoe je dat precies uitspreekt, want Sebastian is een veel gemakkelij­ kere Zweedse naam die iedereen kan onthouden. Ik ben sinds september in Göte­ borg, waar ik in het tweede jaar van de bachelor scheikunde ben ingestroomd. Op de gebeurtenis­ sen in bovenstaande alinea na is het me zeer goed bevallen. Naast het gebruikelijke vakkenpakket heeft het studeren hier een com­ pleet nieuwe dimensie. Gedurende een studie in het buitenland vallen er nou eenmaal dingen op. Hoewel veel zaken in Nederland hetzelfde gedaan worden als in het buiten­ land, zijn sommige dingen toch wel erg vreemd voor de (kaas-etende, klompen-dragende) buitenstaan­ der. Behalve het vanzelfsprekende feit dat dergelijke geobserveerde

8 Da Vinci Bode

verschillen een hoop vertellen over het desbetreffende land, verfrissen deze waarnemingen eveneens je kijk op den Hollandsche Universi­ teitskultuur. Waarom doen wij het zo in Nederland? Waarom heb­ ben wij zo’n k*%& studiefinancie­ ringssysteem in dat kikkerlandje? Waarom hadden wij wel ‘gratis’ koffie op de eerste verdieping? Ik mis je, koffiemachine. Laten we eens beginnen met een bijzonder verschil. Voor het vak waar ik momenteel mee bezig ben (ja dat klopt, ik heb maar één vak per kwartaal) staan 25 studen­ ten ingeschreven. Hiervan zijn er slechts 5 jongens, wat neerkomt op een aandeel van 80 procent aan meiden. Hoewel ik absoluut niet klaag over dit overweldigen­ de verschil roept dit de volgende vraag op: waarom zijn er zo wei­ nig vrouwelijke bèta’s in Neder­ land? Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, aangezien er vele factoren een rol spelen. Eén van de vele hypotheses komt van een Amerikaan genaamd Philip Greenspun. In een artikel1 wijdt hij het probleem aan het feit dat “(Amerikaanse) vrouwen denken dat het geen goede carrière is”. Het gemiddelde loon van een aca­ demicus is immers niet zo heel hoog, ondanks de lange studie-weg. Grootverdieners zijn er wel, maar daarvoor moet je de top bereiken. En aan deze top staan meestal de mannen. Waarom dit probleem minder im­ pact heeft in het hoge noorden is moeilijk te verklaren. Misschien komt het doordat de Zweden wat losser zijn. Met “losser” bedoel ik: zelfstan­ diger, minder zeurderig en minder zuinig dan de gemiddelde Hol­ lander. Laid-back was wellicht een betere term geweest. Zo zijn de Zweden bijvoorbeeld niet zo zeur­ derig op het glaswerk in het lab: toen ik m’n peperdure destillatiebuis tot gruis vermorzelde met het

schuifraam van een zuurkast ont­ dekte ik tot mijn verbazing dat ik geen rooie cent hoefde te betalen. Hoewel je me wederom niet hoort klagen, vraag ik me af: waarom zijn we in Nederland zo zeurderig wat betreft labmateriaal? Wellicht is het boetesysteem een poging om de hoeveelheid gesneuveld glas­ werk terug te dringen. Niemand laat echter iets bewust vallen op de labzaal, dus wat mij betreft is dit argument niet echt sterk... Waarom zou je studenten zonder goede reden voor de kosten laten opdraaien wanneer de universi­ teit miljoenen aan begrotingen ontvangt, precies voor dergelijke doeleinden? Waarom moeten wij Nederlanders alles zo exact en mierenneukerig bijhouden? De Zweden zijn wat meer laid-back, hetgeen vaak goed uitpakt. Wan­ neer je docent echter vertelt over hoe één van z’n oud-leerlingen sy­ stematisch methylamine van het lab mee naar huis smokkelde voor z’n amfetamineproductie zou je kunnen concluderen dat een beetje meer controle ook weer niet zó slecht zou zijn. En dan hebben we nog het stu­ diefinancieringssysteem. Ondanks dat ik het huidige nieuws over de Nederlandse stufi niet echt heb gevolgd, kan ik waarschijnlijk wel met enige zekerheid zeggen dat haar toekomst allesbehalve zeker is. Voor zover ik heb begrepen is er zelfs een mogelijkheid dat het binnen enkele jaren volledig komt te verdwijnen, zodat je als student al het ontvangen geld zult moeten terugbetalen. Hier in Sverige doen ze niet zo moeilijk over de stufi. Ze hebben een vergelijkbaar systeem van studiebijdrage en studielening, onder de naam CSN, waarbij ie­ dere student, zowel thuiswonend als uitwonend, 3000 kronen (= 340 euro) ontvangt per maand. Bo­ vendien kun je bij allerlei (zomer) cursussen ook aanspraak maken op deze studiebijdrage. Besluit je bijvoorbeeld als veertigjarige huis­

Van links naar rechts: Lieke Elbersen, Floor Aalders, Jeroen Brus, Peter Callaars, Jasper Hermsen en Jordi de Lange

vrouw om op één of ander tropisch eiland een cursus te volgen waarbij je hoedjes vouwt van palmblade­ ren, dan wordt deze stufi ook aan jou uitgekeerd, mits deze “bij­ draagt” aan je ontwikkeling. Dat is toch wel erg royaal. Oh, en had ik al verteld dat je hier verder geen collegegeld betaalt? Al met al is de financiële drempel om te studeren in Zweden laag (of in Nederland hoog), hetgeen bijdraagt aan het laatste verschil wat ik wil noemen: leeftijd. De gemiddelde leeftijd van de eer­ stejaars scientist vorig jaar moet ergens rond de 19 hebben gele­ gen. Met uiterst wiskundige, steek­ proefsgewijze berekeningen hier in

Göteborg kom ik echter uit op een gemiddelde leeftijd van een twee­ dejaars scheikundige van onge­ veer 23 tot 24 jaar. Zoals eerder genoemd is het mede dankzij de gulle Zweedse regering dat deze trend zich hier zo heeft ontwikkeld. De gemiddelde Zweed gaat er na de middelbare school even tussen­ uit: op reis, werken, of misschien wel werken in het buitenland, het maakt allemaal niet uit. Haast om te studeren is er immers niet of nauwelijks en dus krijgt persoonlijke ontwikkeling door middel van een tussenjaar een hogere prioriteit. Wat mij betreft is dit een positieve tendens, hoewel je natuurlijk ook zou kunnen beargumenteren dat je op een jongere leeftijd meer infor­

matie kunt opzuigen en vasthouden. Een eenduidige conclusie valt niet echt aan dit verhaal te verbinden... Alles heeft nou eenmaal zo z’n voor- en nadelen. Misschien moest ik wel gewoon even ouderwets zeu­ ren. Lekker even zeiken op alles en niets... Ach ja, dat geeft wel weer aan dat ik, ondanks alle leuke er­ varingen hier, Nederland af en toe toch wel een beetje mis. (1) http://philip.greenspun.com/ careers/women-in-science

Da Vinci Bode

9

Mystery Guest Door Koen van Asseldonk en Jop Wolffs

D

ik via mijn vader in contact geko­ men met astrofysica en zo begon ik me toch steeds meer te interesseren voor natuurkunde. Ik zal ooit wel zo’n jongensdroom hebben gehad dat ik brandweerman wilde wor­ den, maar ik kan het me niet herin­ neren. Ik wilde altijd al dingen we­ ten en leren en kon rond mijn zesde al best snel lezen. Lezen vind ik nog altijd een van de leukste dingen om te doen.

e Mystery Guest van deze bode behoeft geen introductie. Ie­ dereen op deze faculteit kent de betreffende docent name­ lijk. Lukt het ook om hem of haar te herkennen? Hoe zou u uzelf als persoon omschrijven? Ik zou mezelf graag met twee as­ pecten willen omschrijven die mis­ schien een beetje tegen elkaar ingaan. Ten eerste zou ik zeggen: sociaal. Ik heb graag mensen om me heen. En ik neem dan ook het liefst het voortouw. Ik ben niet lid van een koor, nee, ik ben de diri­ gent. Aan de andere kant zou ik zeggen: rustig. Als ik onder de mensen ben geweest en het is afgelopen, wil ik me echt terug­ treken. Ik wil even niemand horen en de batterijen opladen. Ik heb er ook bewust voor gekozen om in een dorp te gaan wonen.

“Fysici kunn

Wat heeft u gestudeerd? Ik heb natuurkunde gestudeerd in Italië. Natuurkunde was een kleine studie, het leek een beetje op een VWO-klas. Na mijn studie heb ik gediend door in een ziekenhuis te werken en daarna ben ik gepro­ moveerd in de theoretische fysica. Mijn afstudeeronderzoek ging over snaartheorie, dat stond midden in de jaren negentig nog in de kinder­ schoenen. Daarna ben ik toch meer teruggekomen bij de echte natuur­ kunde, onder andere vastestoffysi­ ca – tegenwoordig zouden we dat nanotechnologie noemen, maar dat bestond toen

Wat wilde u vroeger worden toen u klein was? Eigenlijk wilde ik altijd al weten­ schapper worden. Eerst wilde ik bioloog worden; we hadden een heleboel dierenboeken thuis en die vond ik heel interessant. Later ben

10 Da Vinci Bode

en heel goe

d zuipen.”

nog niet. In experimenteren was ik absoluut niet goed genoeg, ik deed bijvoorbeeld liever computa­ tionele fysica, maar was ook veel met pen en papier in de weer.

Hoe is uw studie verlopen? In Italië betekende studeren ook echt studeren. Ik heb niet zoiets als een jaartje bestuurswerk erbij ge­ daan, maar ben netjes binnen de tijd afgestudeerd. Doordeweeks studeerde iedereen hard, maar in het weekend gingen we wel los, want fysici kunnen heel goed zui­ pen. Studeren is ook op tijd lol kun­ nen hebben.

dat ze wel aan het denken worden gezet. En daar gaat het om, niet om zo’n cijfertje op een lijstje. Er is een bezinkingsperiode, maar ik zie een jaartje later dat de studenten naar dingen kunnen kijken zoals ik ze dat geleerd heb. Het is ook niet het overdragen van ‘droge kennis‘, zoals bij sommige andere vakken, maar het aanleren van een manier van denken.

Als u nu opeens weer student zou zijn, zou u dan voor dezelfde studie kiezen? Zeker weten! Natuurkunde is heel fundamenteel, het is een goede basis om naar de wereld te kijken.

Wat doet u liever: onderzoek of onderwijs geven? Onderzoek is natuurlijk heel erg leuk en ook belangrijk. Je kan niet alleen onderwijs geven, je moet onderzoek doen en dat vertalen in het onderwijs dat je geeft. Je

Wat vindt u van de maatregelen die de regering tegenwoordig neemt om studenten sneller te laten afstuderen? Ik sta daar dubbel in. Ik heb wel begrip voor studenten die de kans nemen om bestuurswerk te doen, maar ik vraag me af of dat niet teveel afleidt. Je moet wel goed worden in je vak. Ik zou de focus niet zo op al die nevenactiviteiten willen leggen, liever zie ik dat stu­ denten hier zijn om te studeren. Ze­ ker op onze faculteit zijn de studies ook niet gemakkelijk. Wat vindt u van de betrokkenheid van studenten in uw eigen colleges? Het is een uitdaging om studenten bij de colleges te betrekken. Het vak dat ik geef is niet iets waar de studenten hier bewust voor gekozen hebben. Ik kan ze niet gewoon een filmpje of een tekst voorschotelen, dan vallen ze in slaap – en terecht. Ik moet ze betrokken houden en dat probeer ik door de actualiteit te gebruiken. Ik heb het dan ook niet over de biologie van honderd jaar geleden, maar over de weten­ schap van nú en de ethische kwes­ ties die daarmee gepaard gaan. Bij de eerstejaars lukt dat niet al­ tijd. Hun situatie is voor mij ook wel ver van mijn eigen bed, natuurlijk. Bij de ouderejaars zie ik al meer

“Wetensc hap is so ms

te veel gecompart

moet dan natuurlijk wel letten op wat relevant is voor de student en niet door blijven praten over din­ gen die jij geweldig vindt, maar voor de student niet belangrijk zijn. Ik heb wel bewust gekozen meer tijd en aandacht dan gemiddeld aan onderwijs te besteden, ten koste van onderzoek. Hier op de universiteit maakt men het zich he­ laas vaak gemakkelijk; ik vind het jammer dat veel mensen alleen de noodzakelijke hoeveelheid onder­ wijs geven. Maar gelukkig is die tendens tegenwoordig wat aan het veranderen. Wat is de belangrijkste eigenschap die een topwetenschapper moet hebben? Allereerst moet een topweten­ schapper heel goed zijn in zijn vak. Dat kun je best beoordelen op ba­ sis van publicaties, want zonder pu­ blicaties ben je geen wetenschap­ per. Maar een topwetenschapper moet ook een bredere blik hebben. Het moet een reflective practisioner zijn: iemand die de praktijk be­ heerst, maar daar ook kritisch op reflecteert. Een vakidioot is voor mij geen topwetenschapper, want die heeft geen besef van de con

imentiseerd.”

text van zijn vakgebied. Ik vind het belangrijk dat een wetenschapper ook met collega’s uit verwante vakgebieden commu­ niceert, dat je niet alleen je eigen jargon beheerst. Wetenschap is soms te veel gecompartimenti­ seerd. Theo Rasing en Mikhail Kat­ snelson bijvoorbeeld, dat zijn voor mij topwetenschappers, dat zijn mensen die hun werk in een bre­ dere context kunnen plaatsen. En wat is de belangrijkste eigenschap die studenten zouden moeten hebben? Een topstudent is kritisch, openminded en breed georiënteerd. Hij moet kritiek durven uiten. Braaf zijn hoeft niet; volgzaam­ heid is geen academische eigen­ schap. Maar als docent kan je er niet omheen dat niet elke student deze eigenschappen heeft. Het is natuurlijk prima dat iedereen zijn kansen krijgt om te studeren, maar men moet het wel kúnnen. Het gaat op de universiteit niet om kwan­ titeit. De komende jaren zou de instelling moeten veranderen naar ‘less is more’. Vooral bij vakken als psychologie gaat het verkeerd, want waar moeten straks al die af­

gestudeerde psychologen heen? Je kan niet iedereen laten studeren, maar je kan het ook niet aan een selecte elite voorbehouden, dus er moet een tussenweg gezocht worden. Dat is lastig, maar de instelling van Ne­ derland kan zeker nog wat bijge­ steld worden. Wat is het hoogtepunt uit uw carrière tot nu toe? Dat is mijn eerste publicatie, die ik zelfs in een toptijdschrift kon la­ ten plaatsen. Toen dacht ik: ik kan het, ik beheers mijn vak. Maar ook mijn switch naar een nieuw weten­ schapsveld en de eerste publicatie in dat nieuwe veld is een hoogte­ punt. Wat is uw grootste ambitie op wetenschappelijk gebied? Ik zou veel meer gelezen willen worden door collega’s vanuit de bètawetenschappen. Ik probeer mijn artikelen niet alleen toegan­ kelijk te maken voor vakgenoten, maar ook voor fysici en chemici. Als zij mijn artikelen lezen, dan heb ik mijn doel bereikt, dan ben ik tevreden.

Da Vinci Bode

11

En uw grootste ambitie buiten de wetenschap? Nou, ik heb geen bucket list, ik heb alles mogen doen wat ik wil­ de doen. Ik ben veel met muziek bezig: ik speel orgel en ik ben dirigent van een kerkkoor in Oos­ terhout. Daarnaast ben ik raads­ lid voor het CDA in de gemeente Overbetuwe. Ik vind het belangrijk om als wetenschapper ook maat­ schappelijk betrokken te zijn en de politiek is een hele praktische ma­ nier daarvoor. Juist de lokale poli­ tiek, want je kunt als raadslid echt het verschil maken voor mensen in de buurt. Verder houd ik me bezig met koken, voornamelijk met slow food en streekproducten. Ik pro­ beer dat ook te vertalen naar mijn werk. Hoe combineer je eerlijk en heerlijk? Kortom, de filosofie van de smaak.

kan je zelf beeld aan de tekst toe­ heeft een groot wetenschappelijk voegen. Het leukste boek van Tol­ netwerk. Ik kon hier na mijn promo­ kien vind ik daarom ook de Silma­ tieonderzoek gelijk verder werken, rillion. Het is moeilijk te verfilmen, dus dat deed ik. Nederland is ook maar voor het voor­ stellingsvermogen is “Wij Nede rlanders zeuren veel” er veel stof om mee te werken. Een ver­ filming van een boek kan sowieso één van de beste plaat­ snel teleurstellen. De film ‘In de sen om te werken en te wonen. Wij Naam van de Roos’ bijvoorbeeld, Nederlanders zeuren veel, maar daarin komen heel veel aspecten dat betekent dat we het zo goed van het boek niet tot hun recht. hebben dat we daar de ruimte voor hebben. Italië is een prach­ Orde of chaos? tig land, een geweldig land voor Op het dagelijks niveau: orde. Al­ op vakantie. Als ik er ben, geniet les moet op zijn plaats, en rustig ik van het land en van de familie zijn. Als er bijvoorbeeld iets niet die ik er heb, maar ik zou er niet klopt aan mijn werkomgeving, als willen wonen. Het heeft ook wat dingen rechts liggen die links moe­ met die orde en chaos te maken: ten, dan kan ik me daar enorm aan Italië is een zooitje qua organisa­ ergeren. Maar in tie. Soms is dat leuk, maar lang de we­ niet altijd. Ik heb nooit spijt gehad ijk?” tenschap van mijn vertrek en ik heb ook rl e e h t e m k gaat het geen plannen om terug te gaan. eer je eerlij “Hoe combin om chaos, want daar zitten de interessante, nieuwe Filosofie of natuurkunde? Als u vrijwilligerswerk zou (moedingen. Die keuze vind ik onmogelijk. ten) gaan doen, wat zou dat dan Over de volgorde kan ik zeggen zijn? Nederland of Italië? dat natuurkunde eerst moet. Je Ik ben dus al actief als koordirigent Ik heb niet voor niets twee pas­ hebt de power van het jong zijn en ik ben heel blij dat ik dat juist in poorten. Maar ik heb gekozen voor nodig als je natuurkunde leert. een dorp mag doen. In een dorp Nederland en ik ben ook niet voor Doe eerst het bètavak, dan kan kun je namelijk ook wat betekenen niets weggegaan: voor de weten­ je later, als die power is afge­ voor de mensen, bijvoorbeeld voor schap. Toen ging het om de buiten­ nomen, dieper gaan nadenken. ouderen. Je kunt de maatschappij landse ervaring, maar Nederland Maar het is natuurlijk wel goed dan actief houden. Maar stel dat als er al een extra filosofische di­ ik er een half jaartje tussenuit zou mensie in de bètaopleiding zit. gaan, wat zou ik dan doen? Mis­ schien zou ik wel een ziekenhuis gaan bouwen bij Artsen zonder Grenzen. Zij zijn actief in gebieden waar niemand anders dat durft te zijn en daar zou ik graag een bijdrage aan willen leveren. Als ik dat tenminste in de praktijk durf te brengen… Dilemma’s Boek of film? Zeker weten: een boek. In boeken zit de verbeelding. Het voorstel­ lingsvermogen komt dan tot zijn recht. Kijk, de verfilming van Lord of the Rings was goed, maar in de boeken is er meer vrijheid, daar

12 Da Vinci Bode

Naakte hotties, mascottes knuffelen & hongerige Duitsers Door Lonneke Pulles

O

p een zonnige zondag meldden massa’s zenuwach­ tige, enthousiaste en kers­ verse studenten zich bij de inschrijfbalie, waaronder ik. De introductie stond op het punt om te beginnen! Het was nog even wachten totdat we te horen kregen wie onze partners in crime (lees: medekindjes) zouden worden. Gelukkig konden we alvast babbelen met onze jaargenoten in spe. De gratis friet met snacks was ook niet verkeerd. Maar na lange tijd wachten wer­ den de groepjes dan eindelijk bekend gemaakt. Mijn groepje: groepje 0! Ook wel bekend als groepje 10, maar twee cijfers was wat te hoog gegrepen. Vage Victor trapte de kennisma­ king af. We bleken drie Jeroens en twee Emma’s te hebben. Toeval? Dacht het niet! Later bleken an­ dere groepjes last te hebben van hetzelfde probleem, op het bijzon­ derenamengroepje na, die iemand hadden die Henjo heet. Voordat we ’s avonds naar Café ’t Haantje gingen, hadden we even tijd om onze spullen thuis te dum­ pen en kon ik mijn logee installe­ ren. ’s Avonds in het café deden we spelletjes om elkaar te leren ken­ nen. We kregen ieder een naam Twee Duitse meisjes Onder de kindjes bevonden zich ook onze oosterburen. Hoe zij de introductie ervaren hebben? “Het was leuk om eindelijk Ne­ derlands in de praktijk te kunnen gebruiken en Nederlanders te leren kennen.” Op de vraag of er veel cultuurverschillen waren, was het antwoord nee. “Maar de lunch was altijd veel te weinig! ’s Middags hadden we altijd hon­ ger. Gelukkig hebben we nu ge­ leerd Nederlands te eten.”

en moesten andere mensen zoeken met een naam uit dezelfde cate­ gorie. Met pakweg 140 man in ’t Haantje hadden we veel weg van een opgefokt kippenhok. Alleen jammer dat ik een kwartier lang in mijn tas heb zitten graven om mijn kaartje terug te vinden voordat ik aan het spel mee kon doen. De volgende dag was het tijd voor de Vossenjacht. Zo hebben we gekkp’t [gekomkommerpijpt, red.] op het KKP waarbij het slijm van mijn voorganger nog van de komkom­ mer afdroop, met z’n achten op één voet gestaan, het periodiek systeem uit ons hoofd opgenoemd, treintje-boompje-gezocht, ballon­ nen geneukt, blikjes bier en bana­ nen doorgegeven zonder handen en natuurlijk de kledinglijn (zie ka­ der). Aan het einde konden we nog even snel langs de openingsmarkt gaan voor de gratis spulletjes. We waren te laat dus ik ben er vanaf gekomen met een bieropener die het niet doet. Na het avondeten begonnen we aan een gezellige kroegentocht door het centrum van Nijmegen, waarbij ik als gids speelde omdat mijn ouders een beetje faalden. We hebben de avond gevuld met kaartje kussen, zo snel mogelijk bier adten, een kroegenquiz en nog vele andere dingen waar ik niet over uit ga weiden…

Anonieme lefgozer De kledinglijn is elk jaar een van de hoogtepunten van de intro. En ja hoor, dit jaar waren er weer naaktlopers! Samen met papa en opa ging er een lefgozer uit de kleren op het midden van de Grote Markt. Gelukkig voor hem werden ze omringd door de rest van hun groepje, dus waren ze toch nog beschermd tegen de prangen­ de blikken van passerende Nij­ megenaren. Waarom hij het ge­ daan heeft? Bij die vraag viel de ondervraagde een beetje stil. Tja, YOLO? Op dinsdagochtend werden ver­ schillende sporten op verbluffende wijze gedemonstreerd, waaron­ der vechtsporten en paaldansen (wat een stuk zwaarder leek dan verwacht). Hierna konden we zelf wonderbaarlijke dingen doen zo­ als surfen op de renbaan en knuf­ felen met mascottes. Tegen het eind viel het enthousiasme hier en daar weg om nog heel actief te zijn, maar dan kon je op het gras gaan zitten kijken naar wie nog wel energie had. ‘s Avonds bij de Pitcherparty konden we voor het feest begon en beetje op de grasvelden bij Piecken chillen, bijvoorbeeld om te weerwolven. Toen het feest een­

Da Vinci Bode

13

maal begonnen was, kon je binnen met een enorme pitcher in de hand drinken en dansen. Buiten kon je met een nieuwe pitcher in de hand afkoelen en heerlijke zinloze ge­ sprekken voeren op het grasveld, zoals een geanimeerde discussie over mini-koeien met raketlaarzen. De woensdag had de fotospeur­ tocht voor ons in petto. Op de foto gaan met het tamboerijnvrouwtje, gesnapt worden terwijl we op de foto gaan met het tamboe­ rijnvrouwtje, romantisch met z’n tweeën rauwe spaghetti eten en ik als bierkoningin op een stapel bierkratten in het Appiemagazijn. En die avond was het dan einde­ lijk zover: de kennismaking met de mede-Leo’s! Na een verrukkelijk diner rouler schoven we aan bij een knus kampvuur op het Lentse Waalstrandje. In tegenstelling tot de activiteit die de Sigmanen op dat moment deden, was dit erg geslaagd. De volgende ochtend gingen we aan de bak met Creatief op de faculteit. Niet het hoogtepunt van de introductie, maar het was wel lekker om even niks te doen. Daarna waren we lekker sportief met Leo in het Goffertpark. Ach­ teraf speelden we nog even Vage Victor, wat met vijftig mensen een uitdaging was. En toen De Rij van het Beest­ feest. Drie uur lang met zijn allen

14 Da Vinci Bode

drinken van de alcoholische drank­ jes van mama en papa onder het genot van een gezonde portie in­ trocest. Hoewel we niet zijn binnen­ gekomen bij Doornroosje, was dit een van de gezelligste momenten in de week. Ons brakke introgroepje stond de volgende dag netjes klaar voor de bussen die ons naar het week­ endkamp zouden vervoeren, Bub­ blicious. Geen idee wat dit kamp met bubbels of kauwgom te maken heeft gehad, maar het was wel su­ pergezellig. De economiestudenten waren toch wel een bevolkingsgroep apart. Gemiddeld nuttigden zij twintig biertjes per dag per per­ soon, bij voorkeur in de vorm van een adtje mexicano. Maar dat is niet het enige dat geadtjemexi­ canoot kan worden, rauwe eieren waren ook in trek. Om de avond een beetje op te leuken kregen we een pubquiz voor onze kiezen. Ik als Lentse bleek een nep-Nijmegenaar, want ik wist geen enkele vraag over Nijmegen. (Waar staat NEC nou weer voor?) Vlak daarna was er een cantus voor ons georganiseerd, waar ik nog nooit van gehoord had. Nieuwsgierig liepen we een mistige zaal binnen waar lange rijen tafels met stoelen en glazen stonden. Aan het eind van de zaal was de omtrek van een iets steviger gebouwde man te zien, onze prae­ ses. Een autoritaire stem riep dat we moesten gaan zitten en we kregen de regels uitge­ legd. We moesten op commando bier of water drinken, ad fundum of ad li­ bertum, voorafge­ gaan door ‘prosit’, anders zwaaide er wat. We be­ gonnen door het ‘Io Vivat’ uit onze codex te zingen, waarna andere

Leo's mentormama Floor “De intro is voor mij, als kindje en als ouder, een prachtige her­ innering. Het is een goede in­ leiding voor het nieuwe jaar en een afsluiting van de vakantie. Een periode die ik niet zou wil­ len missen! Als mentorouder heb ik de intro veel bewuster ervaren, omdat je het voortouw neemt en al veel bekender bent met de weg, het programma, de kids, de introcie en ouderejaars. De mensen waar ik mentorouder mee was, zijn allemaal mentor­ broertjes en zusjes waardoor er een soort familiegevoel voor mij om de hoek kwam kijken. Mijn kindjes waren geweldig. Een mooie gemengde groep mensen die naarmate de intro vordert steeds hechter werd en zich tot één geheel vormde. Op kamp gaan en lekker feesten waren toch wel de hoogtepunten. Die vond ik in­ drukwekkend, omdat toen het groepsgevoel het duidelijkst naar voren kwam. Voor alle enthousiaste, potentië­ le mentorouders raad ik aan om het beste beentje voor te zetten! Zoek een leuke groep vrienden waar je graag mentorouder mee wil worden, dat maakt he­ helemaal tot een feestje." liederen volgden. Achteraf storm­ de iedereen massaal op de wc’s af. De stemming voor het feest erna zat er vanzelfsprekend al goed in. De dag erna brachten we spe­ lend, chillend en drinkend door. De knallende afsluiter van het kamp was een glow-in-the-dark bubbel­ feest. De volgende dag heb ik groten­ deels geslapen. ’s Avonds was het FNWI-feest in Piecken dat afgeslo­ ten werd met een zonsopgang op het KKP. En dat heb ik eigenlijk er­ varen zoals ik de hele intro ervaren heb: één groot, supergezellig feest!

Da Vinci Bode

15

Community Outreach Project Door Sanne Lenselink, Selwin Hageraats, Marc ter Keurst en Elianne van Zandvoort

A

ltijd al kansarme mensen willen helpen, jezelf beter willen ontwikkelen en te­ gelijkertijd studiepunten binnen willen halen? Dan is het vak Com­ munity Outreach Project (COP) wellicht iets voor jou! Dit zes ec-vak vindt plaats in het tweede semester waar je colleges volgt met stu­ denten van verschillende studies. Daar­ naast doe je mee met workshops en maak je verslagen over het land en het project wat je gaat doen. Voor het pro­ ject zit je drie weken in een boerendorp of juist een grote stad in een ontwikke­ lingsland. Afgelopen jaar zijn er studen­ ten naar Kenia, Zambia, Uganda, Tan­ zania, Ghana, Zimbabwe, Zuid-Afrika, India en Bolivia geweest. De hulp die je geeft heeft vaak te maken met ICT, bij­ voorbeeld kinderen leren omgaan met de computer, maar je kan ook Engelse les geven of informatie verstrekken over hiv en aids. Het draait natuurlijk niet al­ leen maar om het project zelf, maar ook om de sfeer, de cultuur en de gebeurte­ nissen die je meemaakt in zo’n andere omgeving dan je bent gewend. Meer in­ formatie over vorige projecten is te vin­ den op www.ict4kids.nl of natuurlijk via de studiewijzer, maar een verslag van onze eigen Leo’s is veel interessanter!

18 Da Vinci Bode

Sanne & Selwin in Kenia Maandenlang hadden we er naartoe geleefd en op die eerste donderdag van juli was het dan eindelijk zover. Na een uitgebreide voorbereiding middels colleges, workshops en zelfstudie stapten we in het vliegtuig richting donker Afrika. Na tussenstops in Dubai en Nairobi landden we uiteindelijk in het pikkedonker in Kisumu, een mid­ delgrote stad aan de oevers van het Victoriameer. Een wilde nachtelijke taxirit, een hotelhagedis en een mug­ geninvasie later stopte de volgende dag voor het hotel onze contactpersoon. Compleet conform de Afrikaanse tradities in een gedeukte witte Toyota en ruim een uur later dan afgesproken. Charles Ogada, de bestuurder van dit Japanse stuk schroot, zou ons de komende drie weken wegwijs maken in Ugunja; het boerendorp waar wij uitgenodigd waren om namens COP een documentaire te gaan maken. Gewapend met een camera, een rommelmarktstatief, een handheld recordertje en een grote fles factor 50 zonnebrand werden wij dagelijks op pad gestuurd om opnames te maken in en om Ugunja. Zo konden we de activiteiten van het UCRC (Ugunja Community Research Centre) in beeld en geluid vastleggen voor hun vijf­ entwintigjarige bestaan. Als razende reporters scheurden we drie weken lang met zijn tweeën achter op de boda boda (motortaxi) over onverharde donkerrode zandwegen, door uitgedroogde maisvelden en langs chagrij­ nige negers op felroze fietsen van Hello Kitty. Na iedere drukke werkdag kwamen we vermoeid en stoffig aan op onze compound, waar ons hutje zonder elektriciteit of stromend water stond. Hier werden we altijd bestormd door zes kindjes die vlug van het geitenhok naar onze hut toe kwamen rennen om tot de veels te vroege zonson­ dergang met ons te frisbeeën, touwtje te springen of te volleyballen. De jongste van het stel combineerde dit maar al te graag met het verzamelen van sprinkhanen, slangenhuiden en het likken van ieder onbeschermd kledingstuk. Na zonsondergang was het nog anderhalf uur wachten tot onze bodyguard ons met een welgemeend “Helleuow…?” op kwam halen om mee te gaan naar een nabijgelegen compound. Hier deden we ons iedere avond te goed aan ugali (smaakloos ingekookt maismeel), sukuma wiki (spinazie met het aroma van boerenkool en motorolie) en stukken rundvlees waar onze tanden hap na hap weer moedig, doch hopeloos de strijd mee aangingen in een poging ze tot verteerbare proporties te reduceren. Twintig dagen na onze aankomst in het prachtige, hartelijke, maar bovenal gastvrije Ugunja was het helaas weer tijd om onze reis voort te zetten en afscheid te nemen van David “Coowl” Ouma, Simon “Swagger” Omondi, Tara “Smaksmak” Jain en Aikis “Chickiteyblock” Rodriguez. We kunnen iedereen die overweegt deel te nemen aan COP van harte aanraden zich in te schrijven! We hebben een geweldige ervaring gehad en alle andere deelnemers met ons.

Marc & Elianne in Zambia Het was 9 juli, D-Day. Na vele voorbereidende colleges en trainingen, maandenlang informatie verzamelen, lesmateriaal maken en onverantwoord veel soggen in de tentamenweken gingen Elianne, Marleen, Steffi en Marc voor COP naar Zambia. Drie treinen, twee vliegtuigen, twee bussen (de eerste begaf het al na een uur) en 36 uur later kwamen we dan eindelijk op onze plaats van bestemming aan: Kitwe, een mijnstad van circa een half miljoen inwoners niet ver van de Congolese grens. De komende drie weken zouden we verblijven in Chakatanzala Hostel in Chimwemwe Township, een buitenwijk van Kitwe. Anders dan bij Sanne en Selwin was ons project relatief “doorsnee COP”, maar daardoor niet minder interes­ sant. We gingen ICT-les geven aan zowel leraren als leerlingen op twee middelbare scholen in Chimwemwe: Chimwemwe Secondary School en Chibote Girls Secondary School. De meeste leerlingen hadden nog nooit een computer gebruikt, dus we begonnen met de absolute basis: ‘Wat is een computer en uit welke onderdelen bestaat het?’, ‘Hoe houd je een muis vast? ’, ‘Wat is het verschil tussen klikken, dubbelklikken en rechts klikken? ’, ‘Welke toetsen zitten er op een toetsenbord en wat is hun functie?’, enzovoorts. Gelukkig waren de leerlingen erg ge­ motiveerd en konden we al snel verder gaan met Windows, Word, PowerPoint en Excel. Na drie weken lesgeven konden alle pewpews (meer dan honderd!) zelfstandig met een computer omgaan en kregen ze een diploma mee naar huis. Een resultaat waar zowel wij als de leerlingen trots op konden zijn. Natuurlijk hadden we dit nooit alleen gekund; we werden bijgestaan door onze begeleider Simon, een dromer met grootse visies, en onze buddies Ruth, Bisa en Ronald, die we al snel “Loesje”, “Bassie” en “Adriaan” hadden genoemd. Ze waren van onschatbare waarde, zowel binnen als buiten de lessen. Ze liepen mee met onze lessen en geven nu zelf ICT-lessen aan leerlingen op Chibote Girls Secondary School. Buiten de lessen introduceerden onze buddies ons aan hun familie en vrienden en dompelden ze ons onder in de Zambiaanse cultuur. Zij zorgden voor drie geweldige weken in Kitwe en een project dat in alle opzichten geslaagd is. Als je zin hebt om ontwikkelingswerk te gaan doen, dan is het COP je kans. Je leert samenwerken met mensen van verschillende studies en culturele achtergronden, uitdagingen creatief aan te pakken en flexibel te zijn met je verwachtingen van wat je kunt waarmaken. Het geeft daarnaast ook enorm veel voldoening om te zien hoeveel je de mensen daar kunt helpen. Voor ons was onze reis naar Zambia een ervaring om nooit meer te vergeten. We kunnen het daarom ook aan iedereen aanraden!

Da Vinci Bode

19

β! - Wat te doen met tien miljoen? Door Sanne Lenselink en Lonneke Pulles

I

nteressant, baanbrekend en prijswinnend onder­ zoek ver weg? Nee hoor, op onze eigen β! (bètafacul­ teit voor de niet-nerds onder ons) is dat ook te vinden. Op de derde verdieping wordt namelijk in vleugel acht een nieuw lab gebouwd voor Organische Chemie. Deze afdeling heeft vorig jaar maar liefst tien miljoen aan subsidie binnen gehaald. Deze zo­ genoemde Zwaartekrachtsubsidie is bedoeld voor wetenschappe­ lijke consortia [samenwerkingsver­ banden tussen onderzoekers van meerdere universiteiten, red.] die “de potentie hebben om tot de wereldtop op hun gebied te gaan behoren.” De Rijksoverheid finan­ ciert dit met de bedoeling om am­ bitieuze onderzoeksprogramma’s en consortia te ondersteunen die een grote bijdrage leveren aan het opleiden van talentvolle onderzoe­ kers. In 2012 was er een budget van 167 miljoen beschikbaar voor zes consortia voor tien jaar lange

financieringen. Om meer te weten te komen over het onderzoek en de bijbehorende subsidie hebben we geïnformeerd bij Jan van Hest.

Waarom en wat heeft u precies ingediend bij het NWO? Het NWO geeft elk jaar een Zwaartekrachtsubsidie uit aan de beste drie procent van de onder­ zoeksafdelingen in Nederland. Het onderzoek moet grensverleggend, baanbrekend en spannend zijn. De subsidie is bedoeld voor tien jaar, waardoor de doelen ver weg zijn. Het gaat er dus meer om dat het inzicht groeit dan dat er een con­ creet

rijgt wel “Nijmegen k antwoord komt. De afdeling Orga­ nische Chemie in Nijmegen werkt samen met afdelingen in Gronin­ gen en Eindhoven. De belangrijkste uitdaging is beter begrip krijgen over wat leven precies is. De stap van losse moleculen naar leven blijft moeilijk, maar is zeer belang­ rijk. We willen meer inzicht verga­

ren in processen en bijsturen als het misloopt.

Wat wordt er met het geld gedaan en hoe wordt dit verdeeld over de drie universiteiten? De totale prijs was bijna dertig mil­ joen. We hebben besloten dit eer­ lijk te verdelen over de universitei­ ten. Nijmegen krijgt wel ietsje meer, omdat wij de administratie verzor­ gen en daar natuurlijk ook kosten aan verbonden zitten. Omdat de subsidie tien jaar duurt, blijft er per universiteit dus een bedrag van één miljoen per jaar over. Dit gaat voornamelijk naar de jonge mensen, de PhD’s en de ietsje meer.” pD oa satrdn ao ac ss t. willen we hiermee ook de samenwerking tussen de univer­ siteiten verbeteren, mensen uitwis­ selen, apparatuur aanschaffen en congressen organiseren. Wat wordt er in Nijmegen onderzocht? In Nijmegen richten we ons vooral op levensechte systemen en mo­ leculen en doen we onderzoek

naar structuren en communicatie van een cel met de omgeving. We willen de basisstappen van mole­ cuul tot leven beter begrijpen en nabootsen. Van legoblokjes een huis opbouwen, als het ware. We maken capsules, of eigenlijk meer compartimenten, die een cel na­ bootsen. Volgens de meest gang­ bare theorie is het namelijk nood­ zakelijk dat er voor het ontstaan van leven een soort compartiment gevormd werd dat met de omge­ ving in verbinding stond. Hiervoor ontwerpen we nieuwe structuren. Dit is vooral fundamenteel, maar kan ook makkelijk leiden tot meer toegepast onderzoek. Een mooi voorbeeld zijn de hydrogels van professor Rowan. Zijn groep doet onderzoek naar materialen om de natuur een handje te helpen. Zo heeft hij gels gemaakt die voor 99 procent uit water bestaan. Deze gels bevatten alsnog genoeg infor­ matie en structuur om losse cellen uit te laten groeien tot, bijvoor­ beeld, een nieuw stukje huid om oude of slechte huid te vervangen. Hiervoor is verstand van het mate­ riaal tot levend systeem nodig. We werken dan ook veel samen met de medische faculteit voor tissue engineering en nano medicine. Wat zijn mogelijke toepassingen van uw onderzoek?

op de beoogde plaats in het li­ chaam, tegenover zes procent met de huidige technieken. De techniek werkt echter nog niet geheel zoals we willen, omdat we alleen plastic bolletjes gebruiken. De volgende stap is om deze bolletjes open te laten gaan zodat de inhoud kan vrijkomen op de juiste plek. Ik denk dat deze manier van medicijnen toedienen kan helpen bij ziektes zoals Parkinson, Alzheimer en schi­ zofrenie. Ons onderzoek is eigen­ lijk heel fundamenteel. Over tien jaar willen we nog beter in staat zijn om moleculen te kunnen mani­ puleren. We stellen fundamentele vragen, maar kunnen uiteindelijk met de resultaten specifieke toe­ passingen ontwikkelen. Kunt u een voorbeeld geven van het onderzoek? Er is net een publicatie verschenen waar we een eukaryotische cel hebben nagebouwd. Vroeger werd zo’n cel nagebootst als een groot compartiment met alles los erin, maar wij hebben nu een celmem­ braan gemaakt met daarbinnenin enzymen in plastic bolletjes, ver­ gelijkbaar met een kooi. Andere enzymen zitten niet in zo’n kooi en zwerven dus door de gehele cel. Via een cascadereactie ontstaat er een fluorescent eindproduct als alle benodigde tussenstappen zijn gedaan. Er is onderzoek gedaan

“Als er nu een en zym kapot gaat, is dat jammer; het enzy m is nutteloos gew orden.” Nano medicine, bijvoorbeeld. We ontwikkelen cap­ sules die zich slim verspreiden door het lichaam heen. De capsules la­ ten we binden aan een bepaalde peptide. Deze peptide bindt aan het weefsel van de bloed-hersen­ barrière waardoor een significant grotere hoeveelheid van het medi­ cijn door de bloed-hersenbarrière heen komt. Daarnaast helpt het de capsule van het bloed naar het hersenweefsel te verspreiden. Met deze techniek krijgen we wel dertig procent van het medicijn

20 Da Vinci Bode

naar een reactie met drie enzymen in één cel waarvan twee enzymen zich in twee verschillende plastic bolletjes bevonden. De hele cascadereac­ tie bleek te werken, waar we erg blij mee zijn. Het opsluiten van de enzymen in kooien zorgt ervoor dat ze elkaar niet beïnvloeden of ongewenste interactie hebben met de omgeving. Zo wil je proteasen en enzymen die nodig zijn voor de reactie niet in dezelfde ruimte heb­ ben. Dit zijn de beginselen van een

Miljoen hier, miljoen daar.. In 2012 heeft het NWO maar liefst 167 miljoen uitgegeven aan subsidies. Dit verdeelden ze over zes consortia, waarbij de Radboud Universiteit vorig jaar voor twee onderzoeken subsidie kreeg. Hierbij is er 26,9 miljoen uitgegaan naar ‘Taal in interactie’ en 26,9 miljoen naar het ‘Research Centre for Func­ tional Molecular Systems’, een samenwerking met Groningen en Eindhoven. Hiervan heeft de afdeling Organische Chemie bijna 10 miljoen gekregen voor onderzoek. eukaryotische cel. Over tien jaar hoop ik dat we meer ingewikkelde systemen kunnen maken met veel meer communicatie buiten de cel en in het lichaam. Ook hoop ik dat we dan zelfherstellende systemen hebben. Als er nu een enzym kapot gaat, is dat jammer; het enzym is nutteloos geworden. Hoe verloopt de samenwerking tussen alle universiteiten? Is er één lab of doet elke universiteit zijn eigen onderzoek? We organiseren vaak bijeenkom­ sten. Zo kunnen we samen brain­ stormen, dat is de fase waar we op het moment in zitten. Ook proberen de drie universiteiten gezamenlijke promotieplaatsen op te starten die verspreid zijn over Nijmegen, Eindhoven en Groningen. Het on­ derzoek hebben we verspreid over deze drie steden. In Nijmegen zelf werken er al vier groepen samen binnen de afdeling Organische Chemie. De communicatie tussen alle universiteiten beperkt zich niet tot de werkgroepleiders, ook de promovendi hebben veel contact met elkaar. Verder komen er vaak mensen over de vloer om hier ex­ perimenten te doen waar ze op hun eigen universiteit de juiste appara­ tuur niet voor hebben. Op onze beurt gaan wij langs bij hen en zo komt alles mooi samen.

Da Vinci Bode

21

Huis-tuin-en-keukenwetenschap Door Koen van Asseldonk en Jop Wollfs

V

oor wie technische natuurkunde een runner-up was in de studiekeuze, zal dit experiment goed bevallen. Als je het goed uitvoert, heb je zo meteen je eigen elektromotor op tafel staan. De belangrijkste componenten hiervan zijn buckyballs, oftewel de kleine magneti­ sche balletjes die alweer een tijdje geleden populair speelgoed waren. Als je ze toentertijd niet gekocht hebt, zal je ze van een vriend moeten lenen. Er is namelijk een kind aan dood gegaan, waardoor het nu illegaal is als speelgoed te verkopen (buiten de speelgoedwinkels kunnen dealers nog wel een fix voor je regelen). Wij zijn zelf volwassen, behoedzaam en verant­ woordelijk, dus wat kan er mis gaan? Wat moet je allemaal ‘lenen’? - tussen de 192 en 256 buckyballs (dit lijkt veel, maar ze worden per 200 tegelijk verkocht) - een AA-batterij - ongeveer een halve meter koperdraad, buigzaam maar niet slap - een iets sterkere magneet dan een koelkastmagneet (het liefst neodynium) Wat moet je doen? Maak van de buckyballs twee pilaren van 4 bij 4 bij 8 balletjes, of 4 bij 4 bij 6 als je minder buckyballs hebt. Als je het gevecht met de magnetische buckyballs blijft verliezen, wat de beste kan overkomen, probeer dan een cilinder van 16 balletjes in omtrek en 8 (of 6) in hoogte te maken. Druk deze cilinder in het midden plat zodat je twee ‘lussen’ aan weerszijden overhoudt, die je vervolgens weer tegen het midden aandrukt. Plaats de batterij tussen de onderkant van beide pilaren. Maak nu van het koperdraad een spoel door het middenstuk om iets heen te draaien. Steek de uiteindes voor de stevigheid een keer door de spoel en trek ze vervolgens strak in tegenovergestelde richting. Draai de uiteinden van de spoel tussen je vingers; het geheel moet zo symmetrisch draaien als de σ-binding van een H2-molecuul. Let hiervoor op de verdeling van het gewicht en zorg dat alles strak en/of recht is. Buig bij tot het draaien soepel gaat of tot je het opgeeft in woordeloze frustratie. Plaats de uiteinden van de spoel in de bovenkant van beide pilaren, knip wat eruit steekt af. N.B.: Als je koper­ draad gelakt is, moet je de lak aan de uiteinden eraf schrapen, bijvoorbeeld met een schaar. De draad moet kunnen geleiden. Plaats nu je andere magneet, of een extra buckyball, op de batterij, met de spoel er direct boven. Je opstelling is klaar. Geef de spoel een paar tikken, rommel een beetje met zijn positie, en op een gegeven moment zal de spoel niet meer ophouden met draaien. Gefeliciteerd! Je hebt een elektromotor.

22 Da Vinci Bode

Schematische weergave van de experimentele opstelling. De richtingen van de stroom I en het magnetische veld B zijn aangegeven. De Lorentzkracht FL = I(L x B) op de onderkant van de spoel wijst loodrecht het papier uit. Op de bovenkant van de spoel wijst de Lorentzkracht loodrecht het papier in. L is de vector die wijst in de richting van de stroom en heeft de lengte van de stroomdraad. Hoe werkt een elektromotor ook alweer? De batterij, buckyballs en spoel vormen een stroomkring. Door met je vinger het koperdraad te traceren kan je zien dat de boven- en on­ derkant van de cirkel een tegenovergestelde stroomrichting hebben. De magneet die je op de batterij hebt gelegd produceert een mag­ netisch veld dat haaks op deze stroomrich­ ting staat. Er ontstaat dus een Lorentzkracht die (volgens de rechterhandregel) de ene kant van de spoel naar je toe duwt en de an­ dere kant van je af. Lastig voor te stellen? Kijk dan even goed naar bijgevoegd plaatje. En dat is het verhaal van De Spoel Die Ging Draaien.

De spintoestand van een druif Zo’n neodyniummagneetje kun je natuurlijk ook voor andere doeleinden gebruiken. Vol goede moed heb­ ben wij een poging gedaan de kwantummechanische spintoestand te bepalen van… een druif. Men neme twee druiven, een rietje, een punaise, een plastic be­ kertje (of eigenlijk: het kokertje van een fotorolletje, aldus het voorschrift, maar naar ons weten zijn die praktisch uitgestorven) en bovengenoemde mag­ neet. Men bouwe vervolgens een draaistellage zoals weergegeven in de foto. Nu is het simpel: houd de magneet zo dicht mogelijk bij een van de druiven en watch and learn: stoot de magneet de druif af, dan is de druif in een diamag­ netische spintoestand, en trekt de druif de magneet aan, dan is de druif paramagnetisch. In ons geval gebeurde er echter bijzonder weinig, wat het ver­ moeden doet rijzen dat onze magneet niet sterk ge­ noeg was. Met een klein duwtje kregen we de druif gelukkig wel in beweging, waarbij we sterk de indruk hadden dat de beweging niet volledig te wijten was aan het duwtje, maar dat de magneet de druif ook lichtjes afstootte. Ergo, onze voorlopige conclusie is dat een druif diamagnetisch is, maar nader vervolg­ onderzoek is nodig.

Da Vinci Bode

23

Keuzevakrecensies Door Peter Callaars

D

Het is alweer zes jaar geleden dat ik voor het eerst over het getal i hoorde. Zelfs toen al, jong en naïef als ik was, had ik niet echt veel op met dit imaginaire getal. Een van de eerste vragen die ik mijn wiskundeleraar destijds dan ook stelde was: waar is dit imaginaire gedoe nou helemaal goed voor? Hij had daar aanvankelijk geen antwoord op, maar de vol­ gende les kwam hij met het vage statement dat i nuttig was voor golven. Daar geloofde ik natuurlijk niets van, in mijn beleving waren golven helemaal niet imaginair. Je kunt golven ge­ woon optellen; één golf, twee golven, enzovoorts. En het effect dat golven in het golfslagbad hadden, op mezelf en alles om me heen, was toch echt heel reëel.

e verandering naar science heeft het er niet gemakkelijker op gemaakt. Er zijn een hoop eisen gekomen aan ons vakkenpakket en de vrije ruimte is enorm toe­ genomen. Soms zie je dan door de overwel­ digende keus aan vakken het studiebos niet meer. Je bent hierdoor vaak afhankelijk van de wijsheid van de studieadviseur en oudere­ jaars. Om deze wijsheid niet verloren te laten gaan willen we [het bestuur, red.] een plat­ form op de Leosite neerzetten waar je deze wijsheid kan en ook hopelijk zult gaan de­ len. Dit zal nog veel tijd gaan kosten, maar hier alvast een voorproefje van twee vaak onderbelichte pareltjes voor in het derde en vierde kwartaal.

Project Spectroscopie

(3 ec, vierde kwartaal) Dit practicum is niet alleen een must voor alle fysischchemici, maar eigenlijk voor iedereen. Je gaat hier langs drie onderzoeksafdelingen, namelijk de afde­ ling Molecuul- en Laserfysica waar je met lasers geluid gaat produceren, de lelie waar je op de afdeling NMR terechtkomt en Scanning Probe Microscopy achter het HFML waar je op nanometerschaal gaat meten. Op deze afdelingen ga je met de nieuwste instru­ menten proeven hoe het zou zijn om op deze afde­ lingen te werken. Het practicum is daarom, naast dat het erg leerzaam is, ook nog eens ook een manier om te kijken of je op één van deze afdelingen stage zou willen lopen.

Structuur, functie en bio-informatica (6 ec, derde kwartaal) Laat ik beginnen met dat Bioinformatica A enorm verschilt van deze cursus. Qua type stof valt het mee, maar de manier waarop deze benaderd wordt is heel anders. Je gaat in deze cursus op heel inzichtelijke wijze problemen aanpakken met de basiskennis die je hebt opgedaan bij Bioinformatica A, Biomoleculen en Biochemische processen. Voor deze cursus is twee volle dagen per week aan­ wezigheid verplicht. Je zult hier zeer intensief bezig zijn om met een kleine groep de te behandelen stof te begrijpen. Gelukkig wordt deze actieve manier van werken beloond met het feit dat je er verder geen tijd aan kwijt zult zijn buiten de geroosterde uren om.

24 Da Vinci Bode

Column i

Nu, na al die jaren van harde studie, weet ik natuurlijk dat i eigenlijk best belangrijk is, maar de relatie tussen i en mij is nooit goed gekomen. De voornaamste reden hiervoor is dat complexe getallen, hoe raar het ook klinkt, de hele boel complexer maken. En dan bedoel ik niet de wiskunde; wat wiskunde betreft heb ik geen enkel bezwaar tegen dit wondermiddel. Nee, het gaat me om de interpretatie. Alles, maar dan ook echt alles wat i bevat, is conceptueel niet meer te bevatten. Ik zal je een voorbeeld geven dat ik momenteel tegenkom. Zoals jullie misschien wel weten kan licht vrij eenvoudig beschreven wor­ den door e-machten met daarin, je raadt het al, i. Neem nu een korte lichtpuls die diverse golflengten bevat. Nu sturen we deze lichtpuls naar een systeem van twee parallelle, goed reflecterende spiegels. Hiertus­ sen kan het licht lekker heen en weer stuiteren, mits het door de eerste spiegel weet te komen. Die spiegel zou een logische golf, dus zonder i, voor ongeveer 99 procent terugkaatsen zonder veel onderscheid te maken in golflengte. Dit is echter niet het geval. Als het licht de eerste spiegel nadert, kijkt het even vooruit naar de tweede spiegel en meet het de afstand tussen de twee spiegels met bovennatuurlijke nauwkeu­ righeid. Als het licht de eerste spiegel dan raakt, zegt de puls tegen zichzelf: “Kijk uit! Door die tweede spiegel verderop gaat er interferentie optreden. Om te blijven voldoen aan de wet van behoud van energie moet ik dus nu alle golflengten die destructief interfereren hier laten reflecteren en de positief interfererende golflengten allemaal door laten gaan”. Door i heeft deze lichtpuls dus niet alleen schijt aan die peperdure, sterk reflecterende spiegels, maar ook nog eens het vermogen om in de toekomst te kijken. Dit soort tegenintuïtieve verschijnselen zie je overal terug waar i ver­ schijnt. Neem bijvoorbeeld de kwantummechanica; deze zit letterlijk vol met onwaarschijnlijkheden en i’s. Iedereen die met kwantummechanica werkt, zal toegeven dat het meteen begint te duizelen als je je pro­ beert voor te stellen wat er nou gebeurt. De manier waarop kwantum­ mechanici werken is dus puur wiskundig. Pas als de wiskunde zijn werk gedaan heeft kunnen ze de resultaten proberen te interpreteren. Als je i gebruikt moet je dus gewoon je verstand op nul zetten en de wiskunde zijn gang laten gaan. De uitkomst blijkt verassend vaak te kloppen, al is de interpretatie hiervan vaak onverklaarbaar. Met andere woorden: “A man should look for what is, and not for what he thinks should be”, aldus Albert Einstein.

Da Vinci Bode

25

Sjaak Bonenstaak

Commissiequiz

N

A

Door Peter Callaars

a jaren armoedige vragen gesteld te moeten hebben als “Welke kleur sokken draag je?”, “Hoeveel zwemdiploma’s heb je?” en “Speenvar­ ken?” hebben we eindelijk weer een afhaker bereid ge­ vonden om de titel ‘Sjaak afhaak’ over te nemen. Ar­ vid is in 2011 begonnen aan Science, maar zwichtte uiteindelijk toch voor Plantenwetenschappen van­ wege zijn liefde voor planten. Hallo, wie ben jij? Ik ben Arvid Heutinck, negentien jaar en tweedejaars planten­ wetenschappenstudent (richting biotechnologie) in Wageningen. Hiervoor studeerde ik science in Nijmegen. Dat was echt een geweldige tijd, waarin ik veel plezier heb gehad en veel goede vrienden heb gemaakt. Helaas ging een flink deel van de studie niet zo goed. Toen ik in Nijmegen wiskunde volgde van Wim Gielen kreeg ik van zijn colleges eigenlijk alleen de grapjes mee. Toen ik na drie periodes en vijf (her)tentamens nog geen studiepunten had voor wiskundevakken, zag ik heel erg op te­ gen het tweede jaar. Toen besloot ik over te stappen naar plan­ tenwetenschappen. Hoe is het studeren in Wageningen vergeleken met in Nijmegen? Studeren in Wageningen is meer verschillend dan je zou denken. Naast verschillen in de hoeveelheid periodes (zes in plaats van vier) is er ook een cultuurverschil. Aan de Radboud wordt je heel erg vrij gelaten. In Wageningen word je veel meer begeleid. Er zijn ook meer verplichte onderdelen. Het vakkenpakket staat vrijwel vast; je kiest alleen een major en een minor. En hoe is Wageningen zelf? De stad is heel anders. Het uitgaan is georganiseerd door de studentenverenigingen, die vaak open feesten geven. Hier weet ik verder niet zoveel van, want voor uitgaan ga ik toch naar het Beestfeest. Kunnen we je ook nog tegenkomen bij de Pitcherparty? Daar ben ik niet zo vaak te vinden, want er moet ook nog ge­ studeerd worden. Je bent op woensdag toch vaak nog in nijmegen? Ja, mijn vriendin Merel woont in Nijmegen, haar zie ik vaak doordeweeks. Daarnaast houd ik ook contact met andere men­ torkindjes. Ten slotte wil ik nog vragen of je spijt hebt van je keuze om te stoppen met science. Vooral vlak na het stoppen was er spijt en onzekerheid. Je weet op dat moment dat je een jaar studeren kwijt bent. Ook lijkt het alsof je al je vrienden moet achterlaten. Achteraf bleek dat mee te vallen. De vakken die ik aan de Radboud heb ge­ volgd zijn nog steeds nuttig en er is nog steeds contact met de scientists.

26 Da Vinci Bode

Door Mark Koenis

ls lid van Leonardo weet je natuurlijk alles over de verschillende commissies binnen de vereniging. Deze quiz test of je een echte Leo bent en je kunt er nog een mooie prijs mee winnen ook. Heb je alle antwoorden goed, dan vind je het woord door alle letters achter elkaar te zetten. Wil je dan ook nog wat winnen, sms dan win(spatie)antwoord(spatie)naam naar 06 1232 4444 (gratis, maar wel op eigen risico) of stuur een mailtje naar [email protected]. Bonus: je kan drie woorden maken met de letters van de foute antwoorden. Raad ze allemaal, geef aan wat het juiste antwoord moet zijn, en win een extra prijs! en te hebben udievereniging sloten dat st re de an n sites va ww-cie be 1. Na diverse elid van de w gaan. t dit commissi t buitenland te he ar na e gehackt heef dj tij n ee or vo om het beter was oon nu? van Moskou zit deze pers het vliegveld In welk land ge le bied op ria to rri te tra (L) in het ex (X) China (D) Cuba 2. Op de commissielunch was er een commissie die z’n (R) Zuid Korea PowerPointpresentatie niet bij zich had. Welke commissie was dit?

(A) borrelcie (U) accie (Y) educacie (E) wwwcie

missie is 3. Welke com ? st ng jo het (L) borrelcie (O) accie (S) educacie (V) wwwcie

eringen van 4. De vergad de pauze in r uu het best : om d eindigen altij 1 :3 (I) 13 (O) 13:37 (N) 13:43 (S) 13:44

efoto de commissi n de leden op werkelijk in de 5. Hoeveel va ad da zitten ook van de Accie e? si is comm (N) 0 (L) 1 6. Welke co (I) 2 mmissie h ee zijn naam (A) 3 gewijzigd? ft onlangs (R ) b ? or en re lcie ncie genom (C) cccie o van de Davi commissiefot u ko os M (I) 7. Waar is de davincie Petersburg en nische tuin ns tussen Sint(S) www-cie (E) in een bota studiereis erge n pe lo ge af (I) op de t net buiten Gen (D) in het bos 8. Welk lid van de Reiscie is mee gewe rg bu Lim est (C) ergens in op de studiereis naar Rusland? (T) Tine Dammeier (H) Imke Okkerman (E) Mira Rasing (O) Pauline Janssen

Da Vinci Bode

27

Euroshopper Experience Door Tijmen Wartenberg

H

et was voor de meeste studenten dit voorjaar een triest bericht om te horen dat het goed­ kope boodschappenmerk Euroshopper uit de schappen verdwijnt. Gelukkig kwam daar al snel een alternatief van de Albert Heijn: AH Basic. Eind dit jaar zal Euroshopper helemaal vervangen zijn door dit nieuwe merk. Maar is AH Basic wel een waardige opvolger? Wij, een zeer deskundige zeskoppige jury, hebben een aantal simpele producten getest en een beoordeling (op een schaal van 1 tot en met 5) gegeven op het gebied van uiterlijk, smaak en mondgevoel. 1. AH Basic - Winegums Score: 2,3 ± 1,1 Prijs: €1,43 Inhoud: 600 gr De winegums mogen er dan wel leuk en kleurig uitzien, ze zijn nou niet bepaald lekker. Zo is de nasmaak nogal che­ misch en de groene winegums lijken daarbij ook nog eens radioactief te zijn. 2. AH Basic - Energy Drink Score: 2,5 ± 0,9 Prijs: €0,24 Inhoud: 250 ml Dit product mag er best zijn en is een goed alternatief voor veel duurdere merken. De smaak is alleen niet zo verhef­ fend en daarom krijg je nog geen vleugels. 3. AH Basic - Schouderham Score: 3,5 ± 0,9 Prijs: €0,74 Inhoud: 150 gr Deze schouderham is zeer degelijk. Met de smaak zit het wel snor en de kruiden zijn daar waarschijnlijk een belang­ rijke factor in. De plakjes zijn daarentegen vrij droog. 4. AH Basic - Fruitbiscuit Score: 2,5 ± 0,9 Prijs: €0,99 Inhoud: 218 gr Deze koekjes kunnen lang niet tippen aan de klassieke Sultana’s. De koekjes zijn eetbaar, maar te droog en smakeloos. Mocht je ze toch hebben gekocht, dan zijn de koekjes gelukkig nog uitstekend te gebruiken om een kaartenhuis mee te bouwen. Ze zijn helaas niet geschikt voor Jenga. 5. AH Basic - Zachte zoete drop Score: 3,0 ± 1,0 Prijs: €1,01 Inhoud: 600 gr Deze drop doet niet veel fout, al mist hij wel een beetje karakter. Verder is de drop snel plakkerig en de smaak blijft lang in je gehemelte hangen. Toch zou je dit best als vervanging kunnen gebruiken van drop van duurdere merken.

EINDOORDEEL Vergelijkbaar met Euroshopper hebben sommige producten een goede prijs/kwaliteit-verhouding, terwijl andere producten de plank volledig misslaan. Zo kwamen de pannenkoeken en de winegums niet goed door de test heen. Hier moet wel bij worden vermeld dat een gemiddeld persoon geen droge pannenkoeken eet. Hetzelfde geldt voor het broodbeleg. Voor een betere ervaring combineer je die daarom liever met andere producten. Verder zegt deze test niet veel over de totale kwaliteit van AH Basic, want er komen maar liefst 229 artikelen op de markt. Wel bewijst de test dat de kwaliteit kan verschillen, dus koop AH Basic op eigen risico… Hieronder volgt een grafische overzicht van de beoordelingen. Deze zijn ingedeeld in de drie categorieën uiterlijk, smaak en mondgevoel.

6. Euroshopper - Lemon drink Score: 3,7 ± 1,0 Prijs: €0,39 Inhoud:1,5 l Per ongeluk gekocht met de gedachte dat dit een product van AH Basic was. De meningen waren verdeeld, maar onder de meesten van ons was deze drank een klein succes. Het is een frisse drank met een erg zoete smaak. De prik is alleen nauwelijks aanwezig. 7. AH Basic - Pannenkoeken (magnetron) Score: 2,6 ± 0,9 Prijs: €0,99 Inhoud: 10 stuks Dit pak kost slechts één euro en dat is te merken. Een greep uit de uitspraken van de jury zegt genoeg: ‘leren lap met gaatjes’, ‘smaakt naar karton’ en ‘voelt aan als een geperforeerde poetsdoek’. Wel is de pannenkoek beter te pruimen met poedersuiker, stroop of AH Basic schouderham. 8. AH Basic - Boterhamworst Score: 3,4 ± 0,9 Prijs: €0,67 Inhoud: 150 gr Hetzelfde verhaal als voor de schouderham, al is de worst veel kruidiger en een beetje taai. De boterhamworst bewijst wel weer dat de smaak van de vleeswaren van AH Basic prima is. Dus als je een weekje zuinig aan moet doen, is deze boterhamworst een goede oplossing voor je broodbeleg. 9. AH Basic - Chocoladekruidnoten Score: 3,7 ± 1,2 Prijs: €3,99 Inhoud: 1 kg Als kers op de taart de chocoladekruidnoten. Deze enorme zak kruidnoten is goedkoop en als je ze in een schaaltje doet, merkt bijna niemand het verschil met de A-merken. Bijna iedereen kon dit AH Basic product waarderen.

28

Da Vinci Bode

De gemiddelden van de producten op volgorde van beoordeling (1-9) voor de drie criteria. Voor het eerste criterium is alleen het droge product beoordeeld (dus exclusief de verpakking). 1: Winegums, 2: Energy Drink, 3: Schouderham, 4: Fruitbiscuit, 5: Zachte zoete drop, 6: Lemon drink, 7: Pannenkoeken, 8: Boterhamworst, 9: Chocoladekruidnoten.

Da Vinci Bode

29

Lieve Leonie Lieve lezers, Voordat je verder leest, wil ik eerst dat je even gaat zitten, liefst met een warm kopje brandnetelthee, en rustig ademhaalt terwijl je je hoofd leegmaakt. Het is belangrijk om je helemaal open te stellen voor mij; ik wil mezelf namelijk niet zomaar voorstellen voordat ik vaker in je geliefde bode verschijn. Eerste indrukken zijn namelijk heel belangrijk. Ik wil graag een positieve stempel drukken op je levenspad door je naar het licht te wijzen. Ik zal je bij de hand nemen, je karma verminderen en voorspellingen doen over de toekomst. Als je er klaar voor bent, laat dan alles wat nu komt bij je binnen. Ik ben Leonie Leeflang, parapsycholoog van beroep, en zal voortaan vaker in de bode staan om je te helpen met het bewandelen van het levenspad. Ik ben oud en wijs genoeg om je advies over het leven te geven, maar jong genoeg om er middenin te staan. Mijn ster­ renbeeld is steenbok, mijn chakra paars en in mijn vorige leven ben ik een mythisch wezen geweest. Overdag houd ik mij bezig met esoterische behandelingen en de toekomst zien in mijn glazen bol. ‘s Nachts sta ik het liefst naakt te dansen in het bos onder een heldere sterrenhemel. Ik laat dan alle energieën van de natuur bij mij binnen, zodat ik helemaal opgeladen ben voordat ik mij op jouw lastige levensvragen stort. Deze vragen mogen van alles zijn, van ‘Kan ik in contact komen met geesten via een ouijabord en spreken ze dan altijd de waarheid?’ via ‘Is dit wel hét moment om de deur uit te gaan om mijn ware liefde te ontmoeten?’ tot ‘Hebben acties van vorige levens invloed op mijn huidige leven?’, en nog veel meer. Natuurlijk houd ik mij ook bezig met meer aardse zaken, zoals de betekenis van dromen en de raadselen van de liefde. Ik hoop dat jullie binnenkort alle levensvragen op mij afvuren, want met problemen blijven zitten is niet goed voor de doorstroming van positieve energie. De meeste vragen zal ik beantwoorden via telepathie, de vragen die ook belangrijk kunnen zijn voor anderen zullen in de bode verschijnen. Als het antwoord op je gestelde vraag nog niet bij je is binnen gedrongen, moet je je meer openstellen voor anderen terwijl je mediteert en herhaalde­ lijk ‘chakra, vilavolta’ humt. Ik wil jullie wel vragen om je lastige levensbeslissingen en andere vragen naar mijn mail te sturen, omdat ik slechts met één persoon tegelijkertijd telepathisch contact kan hebben. Ik ben bezig dit te verbeteren bij de cursus ‘Telepathie, dat is zo gek nog nie’. Vooralsnog kunnen jullie je vragen sturen naar [email protected]. In de nabije toekomst zal ik jullie zien, maar ik wens jullie alvast veel geluk en liefde toe. Daarnaast wil ik nog de tip geven om zwarte katten te vermijden op vrijdag de dertiende, voorzichtig te zijn met spiegels en altijd wat zout bij je te hebben. Met verlichtende groet, Leonie

Lieve Leonie, Ik schaam me een beetje. Ik vind mezelf heel stoer als ik een roze badjas aan heb. Thuis heb ik denk ik wel tien roze badjassen, allemaal verschillende. Is dit raar? Meestal trek ik ze alleen thuis aan, want als ik in het openbaar ga schaam ik me intens. Laatst ben ik toch zomaar naar buiten gegaan met mijn favoriete roze badjas. Ik verstopte mezelf toen achter een nepbaard. Ik hoop dat niemand me heeft herkend, ik wil zo niet langer leven. Ik ben ten einde raad. Jongen (20 jaar) Beste jongen, Je hoeft je nergens voor te schamen hoor. Iedereen heeft zo zijn eigen afwijking. Ik heb nog nooit eerder ge­ hoord van iemand met een rozebadjassenfetisj, maar het lijkt me redelijk onschuldig. Pas wel op voor zwarte pieten, ze schijnen tegenwoordig iets te hebben tegen regenboogkleuren, met name roze. Ondanks dit gevaar adviseer ik je om je roze badjas te integreren met je identiteit. Zet kleine stapjes en laat je omgeving rustig wennen aan de nieuwe jij. Begin bijvoorbeeld met je vrienden te zien vlak na het douchen, oftewel wanneer de meeste mensen hun badjas aantrekken. Trek voorlopig nog een broek aan onder je badjas. Zorg er wel zo snel mogelijk voor dat je je comfortabel genoeg voelt om zonder nepbaard naar buiten te gaan, een masker dragen zorgt voor een slechte doorstroming van je chakra.

30 Da Vinci Bode

Tot slot

Colofon Uitgave Leonardo da Vinci December 2013 Jaargang 8 Editie 1, Uitgave 22 Hoofdredactie Koen van Asseldonk Eindredactie Koen van Asseldonk en Sanne Lenselink Redactie Koen van Asseldonk, David van den Bosch, Peter Callaars, Bas Hakkert, Mark Koenis, Sanne Lenselink, Lonneke Pulles, Tijmen Wartenberg en Jop Wollfs Omslag Peter Callaars Centerfold Jop Wollfs Layout Peter Callaars en Sanne Lenselink Medewerkers aan dit nummer Floor Aalders, Albert Heijn AH Basic producten, anonieme lefgozer, Selwin Hageraats, Jasper Hermsen, Jan van Hest, Arvid Heutinck, hongerige Duitsers, Jongen (20 jaar), Marc ter Keurst en Elianne van Zandvoort, Contact- en redactie-adres t.n.v. Leonardo da Vinci Postbus 9010 6500 GL Nijmegen E-mail: [email protected] Website: www.svleonardo.nl Mystery Guest: Luca Consoli

Da Vinci Bode

31