1,4-1,0-1,0-0,8-0,6-0,4

nl

ENERGIEconcepten VOOR NiEUWBOUW & RENOVATIE

0 , 1 1,4

8 , 0 - 1,0

4 , 0 6 - 0,

A B C D F E

HOME OF OXYGEN

Duco geeft op een natuurlijke manier

Een

zuurstof aan ieder gebouw. Verse

basisventilatie,

lucht

en zonwering zorgt voor een optimale

rechtstreeks

binnenbrengen,

via

zonder

de

gevel

complexe

doordachte

combinatie

intensieve

van

ventilatie

luchtkwaliteit.

Duco

toevoerkanalen, is de ultieme garantie

voor

kantoor,

voor een gezond binnenklimaat. De

zorginstelling een innovatieve oplossing

gezondheid van de bewoner staat bij

waarin iedereen zich thuis voelt.

Duco dan ook centraal.

Duco , Home of Oxygen

woning,

biedt

zowel

school

of

> Inhoud Natuurlijke ventilatie, dé juiste oplossing

4

EPC-norm

5

Het Bouwbesluit en de nieuwe normen

6-7

Luchtdicht bouwen

8-9

Ventilatieoplossingen

10 - 11

Nieuwbouwconcepten

12 - 16

Luchtdicht bouwen

17 - 18

Renovatie

18 - 19

Renovatieconcepten

20 - 24

Case Study

25 - 26 27

Inhoud

Advies

3

Natuurlijke ventilatie, de juiste oplossing

Daling energieverbruik

Gerichte systemen

Sinds de introductie van de energieprestatie

Ook bij een EPC-niveau van 0,6 of lager blijft

regelgeving in 1996 is het energieverbruik

het noodzakelijk om de gezondheid van de

van nieuwbouwwoningen in Nederland sterk

bewoners centraal te stellen bij het bouwen

gedaald. Per 1 januari 2011 geldt er een EPC-

van nieuwe woningen. Daarom is natuurlijke

norm van 0,6. Deze norm is nodig om de CO2

ventilatie, waarbij verse lucht rechtstreeks

uitstoot in de bouwsector te verminderen

via de gevel binnenin de woning wordt

en onze klimaatveranderingen tegen te

gebracht, noodzakelijk. Voor elk type woning

houden. In 2015 wordt deze norm verder

bestaan er gerichte systemen die zorgen voor

aangescherpt tot 0,4.

een EPC-niveau onder de wettelijke norm. Duco berekende tal van concepten en met de toepassing van verschillende technische innovaties wordt er steeds het gewenste EPC-niveau of lager behaald.

Duco

biedt

verschillende

ventilatieoplossingen

binnen

natuurlijke de

nieuwe

EPC-norm. Met energiezuinige CO2- en vochtgestuurde ventilatiesystemen is zelfs een EPC-niveau van 0,4 en lager eenvoudig haalbaar.

Energieneutraal

bouwen

met

natuurlijke ventilatie is geen utopie...

“> ˮ

4

Wist u dat een mens 15-20 liter CO2 per uur produceert?

1996 – EPC 1.4 > invoering

1,6 1,4

1,4

1,2

1,2

1,0

2011 – EPC 0,6 eis

> huidige

1,0

0,8

0,8

0,6

0,6

0,4

2020 – EPC 0,0

> Energieneutraal

0,4

bouwen

0,2 0,0

1996

1998

2000

2006

2011

2015

0,0 2020

EPC-norm EPC staat voor Energie Prestatie Coëfficiënt

Sinds de invoering in 1996 is de EPC-norm

en wordt uitgedrukt in een getal. Dit getal

sterk geëvolueerd:

geeft aan hoe energiezuinig de woning is op basis van de eigenschappen van het gebouw. Sinds 1996 geldt er in Nederland een EPC - wetgeving in het kader van het

> 1996 – EPC 1,4 (invoering) > 1998 – EPC 1,2 > 2000 – EPC 1,0

klimaatbeleid. Een steeds strenger wordende

> 2006 – EPC 0,8

wetgeving

> 2011 – EPC 0,6 (huidige eis)

zorgt

ervoor

dat

woningen

steeds energiezuiniger worden. Door deze

> 2015 – EPC 0,4

energiebesparingen

> 2020 – EPC 0,0 (energieneutraal bouwen)

kan

een

bijdrage

geleverd worden aan de vermindering van de uitstoot van CO2.

De EPC wordt berekend volgens de Energie Prestatie Norm, die sinds 1996 deel uit maakt van het Bouwbesluit. Bij deze

NATUURLIJKE VENTILATIE & EPC-NORM

berekening wordt rekening gehouden met de gebouweigenschappen, de gebouwgebonden installaties,

zoals

ventilatiesystemen,

zonnecollectoren, zonnecellen, maar ook met zaken als de isolatiewaarde van wanden, vloeren en beglazing en de kierdichting. Er wordt bovendien ook rekening gehouden met

een

gestandaardiseerd

bewoners

gebruikersgedrag. De EPC-berekening is onbeperkt geldig tenzij het gebouw ingrijpend gerenoveerd wordt.

5

“> ˮ


Wist u dat aandoeningen van de ademhalingsorganen steeds vaker voorkomen?

Met de introductie van het Bouwbesluit 2012,

De bedoeling is om zowel de bestaande

wijzigde er ook een en ander op het vlak

methoden voor nieuwbouw als bestaande

van ventilatie. We zetten de belangrijkste

bouw te integreren en een wildgroei aan

wijzigingen even op een rij:

kwaliteits- en gelijkwaardigheidsverklaringen te voorkomen. Bovendien moet deze norm

Installatiegeluid in woningen

het mogelijk maken om zeer energiezuinig te

Het geluid van de ventilatie-installatie in een

bouwen.

woning mag vanaf nu slechts maximaal 30 dB(A) bedragen. De afvoerventilator DucoBox

NEN 7120

voldoet aan deze eisen. Voor een optimale

Deze norm, ook wel energieprestatienorm

geruisloze werking, worden best enkele

genoemd

aandachtspunten in acht genomen bij het

(woningbouw) en NEN 2916 (utiliteitsbouw).

ontwerp:

De NEN 7120 is de nieuwe bepalingsmethode

(EPG),

vervangt

NEN

5128

voor de energieprestatie van een gebouw, > Installaties op open zolderruimten

zowel voor woning- als utiliteitsbouw.

> Eisen opstelplaatsen (bevestigen

aan een zwaardere wand en de

Nieuwe en innoverende energiebesparende

DucoBox trillingsvrij monteren)

technieken die in de praktijk tot opmerkelijke energiebesparingen kunnen leiden, werden

Berekening ventilatiecapaciteit utiliteit

in de norm opgenomen. Er wordt meer

Vroeger

ventilatiecapaciteit

rekening gehouden met de bouwfysische

berekend per m² (bezettingsgraadklasse).

werkelijkheid en de innovaties binnen

Vanaf nu wordt die berekend aan de hand van

de intstallatietechnische branche van de

het beoogde aantal personen in een ruimte of

voorbije jaren. Ook sluit de nieuwe norm

een gebied (nieuwbouw), respectievelijk het

beter aan bij de praktijkervaringen die de

aantal personen dat daadwerkelijk aanwezig

afgelopen jaren werden opgedaan met het

mag zijn (bestaande bouw).

bepalen van de EPC. Zo is de waardering

werd

de

van energieprestatie bij toepassing van Met ingang van 1 juli 2012 werden enkele

verschillende technieken realistischer en

nieuwe

minder theoretisch dan voorheen.

normen

geïntroduceerd

aansluiten bij de Europese richtlijnen.

6

die

Ventileren volgens Systeem C: de natuurlijke keuze

NVN 7125

NEN 8088-1

Tegelijkertijd met NEN 7120, werd ook de NVN

Deze norm richt zich specifiek op ventilatie

7125 gelanceerd. Deze energieprestatienorm

van gebouwen en hangt sterk samen met

voor maatregelen op gebiedsniveau (EMG)

NEN 7120. Deze nieuwe rekenmethode

biedt een optionele berekening van het

helpt de luchtstromen bepalen in het kader

opwekkingsrendement

verwarming,

van de energieprestatieberekeningen van

koude, warm tapwater en elektriciteit

gebouwen, zowel nieuwbouw als bestaande

van

bouw, woningbouw en utliteitsbouw.

voor

opwekkingsinstallaties

buiten

het

eigen perceel. Het gaat om installaties die

De ventilatiesystemen worden overigens per

meerdere gebouwen van warmte, koude en/of

type in verschillende klassen onder gebracht.

elektriciteit voorzien, zoals stadsverwarming

Alle systemen van Duco ventileren volgens

en

systeem C, want zo staat gezondheid centraal,

collectieve

warmtekrachtinstallaties,

warmtepompen, PV of windmolens. Deze

mét aandacht voor energiezuinigheid.

norm kan de EPC van een gebouw met


maximaal 25% verlagen.

Voor systeem C ziet de onderverdeling er zo uit: Nr.

Systemen met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer (NEN 8088-1)

C.1

standaard

C.2a

winddrukgestuurde toevoer Δp < 1 Pa

C.2b

winddrukgestuurde toevoer 1 Pa < Δp ≤ 5 Pa

C.2c

winddrukgestuurde toevoer 5 Pa < Δp ≤ 10 Pa

C.3a

tijdsturing afvoer zonder zonering

C.3b

winddrukgestuurde toevoer, tijdsturing op afvoer

C.3c

tijdsturing toevoer en afvoer

C.4a

winddrukgestuurde toevoer, CO2-sturing in verblijfsgebied met keuken op afvoer

C.4b

CO2-sturing indirect op toevoer per verblijfsruimte

C.4c

winddrukgestuurde toevoer, CO2-sturing op afvoer per verblijfsruimte

7

Luchtdicht bouwen

Luchtdichtheid In

een

gebouw

kunnen

verschillende

luchtstromen optreden. Er wordt onderscheid gemaakt

tussen

“spuiventilatie”,

“systeemventilatie”,

“verbrandingslucht”

en

“infiltratie” (zie kader). Zoals eerder vermeld worden deze luchtstromen bepaald volgens de nieuwe NEN 8088-1, die een onderdeel vormt van de energieprestatienorm.

Vier luchtstromen

Systeemventilatie wordt gerealiseerd door het ventilatiesysteem en is bedoeld voor de luchtverversing voor mensen en het afvoeren van vocht uit bijvoorbeeld de badkamer.

Spuiventilatie wordt gerealiseerd door het openen van ramen en is bedoeld voor het versneld afvoeren van verontreinigingen, bijvoorbeeld na het verven.

Verbrandingslucht is lucht die nodig is bij de verbanding van brandstoffen, bijvoorbeeld een open gasketel of open haard.

Infiltratie is lucht die onbedoeld en niet regelbaar naar binnen stroomt door kieren en naden onder invloed van winddruk en –zuiging op de gebouwschil.

8

“> ˮ

Wist u dat een relatieve vochtigheid boven de 70% niet comfortabel is?

De luchtdichtheid of infiltratiestroom kan

Het bouwjaar bepaalt de rekenwaarde van de

worden berekend met de NEN 8088-1 of zelf

specifieke luchtdoorlatendheid (qv;10-waar-

worden opgegeven (meetwaarde). Dit is een

de). Voor nieuwbouw is deze waarde vastge-

wezenlijke wijziging ten opzichte van de oude

steld op 0,7 dm3/sm2. De berekende, forfaitai-

EPC-normen.

re waarde van de infiltratie staat dus los van de daadwerkelijk toegepaste bouwkundige

De meetwaarde voor infiltratie kan alleen

details in een gebouw.

gebruikt worden wanneer het gebouw onder een kwaliteitsborgingsprocedure wordt gebouwd. Bij het ontwerp kan nuttig gebruik worden gemaakt van bouwkundige details uit bijvoorbeeld SBR-publicatie 360 “Luchtdicht bouwen”. Na realisatie moet door middel van metingen worden aangetoond of de opgegeven waarde daadwerkelijk is gerealiseerd. Een dergelijke meting wordt bij woningen uitgevoerd met een zogeheten “blower door” test (zie foto).

De berekende waarde van de infiltratie hangt samen met de afmetingen van het gebouw (vanwege de stedenbouwfysische aspecten), het gebouwtype, het bouwjaar en de aanwe-

LUCHTDICHT BOUWEN

zigheid van een open verbrandingstoestel.

> Blowerdoor test

9

Duco’s gerichte ventilatieoplossingen > Duco CO2 System Eenvoudig Natuurlijk Ventilatiesysteem Dit draadloos vraaggestuurd natuurlijk ventilatiesysteem vergt een minimale investering en is zeer eenvoudig te installeren, dit maakt het ideaal voor renovatie. De afvoerunit, de DucoBox, wordt radiofrequent gestuurd via de CO2-

e

Sensor in de woonkamer. Optioneel kan er ook een handbediening voorzien

C4b worden. Zelfregelende roosters zorgen voor de toevoer van verse lucht. winst 0,14

NEN 7120

> CO2-Sensor

e

0,11

Cwinst

NEN 7120

> Duco Comfort System (Plus)

e

Tronic

NEN 8088-1

C4a NEN 8088-1

0,11 Cwinst

C4a

NEN 7120

NEN 8088-1

Duco Verhoogt uw EPA label !

C4c →

C

Comfort

NEN 8088-1

CO2

‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie Eenvoudig te installeren ‘natuurlijk’ woningventilatiesysteem, dat ventileert op basis van luchtkwaliteit (CO2) en relatieve vochtigheid (RH). Het meet in diverse

e e0,14

ruimtes, dus direct bij de bron en communiceert draadloos. De zelfregelende

Duco Comfort System

> Vochtsensor

e 0,11 0,11 winst C Cwinst NEN 7120 NEN 7120

Duco Comfort System Plus

> DucoTronic System

e 0,11 0,13

winst Cwinst

NEN 7120 7120 NEN

e

0,11

De ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie Cwinst

NEN 7120

Tronic Tronic

NEN 8088-1 NEN 8088-1

C4a C4a NEN 8088-1 NEN 8088-1

C4a C4c


C4c Comfort Comfort →

NEN 7120 NEN 7120

C4b C4b

NEN 8088-1

CO2 Comfort+


→

0,14

winst toevoerroosters garanderen een optimaal comfort. C Cwinst

NEN 8088-1 8088-1 NEN

C4a

CO2

NEN 8088-1

Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem, dat de luchttoevoer en -afvoer volledig automatisch stuurt op basis van °C, CO2 en relatieve vochtigheid. Het systeem meet direct aan de bron, in elke leefruimte en communiceert draadloos. Er is keuze uit een compleet gamma elektronische toevoerroosters.

> Elektronisch gestuurd toevoerrooster

e

0,14 Cwinst

C4b

NEN 7120

NEN 8088-1

e 10

Tronic

0,11 Cwinst

C4a

C4c

NEN 7120

NEN 8088-1

NEN 8088-1

e

Comfort

Ventilatie én Zonwering in één

DucoTwin Duco

Ventilation

gespecialiseerd

&

Sun

in

Control

ventilatie-

is

Duco ontwikkelde binnen het DucoTwin-

en

gamma verschillende mogelijkheden, voor

zonweringoplossingen. Een goede ventilatie

elke woning of elk gebouw een oplossing:

zorgt voor gezonde lucht binnenshuis, zonwering zorgt voor thermisch comfort. De combinatie van natuurlijke ventilatie met externe zonwering garandeert een gezond,

comfortabel

en

energiezuinig

binnenklimaat. Duco’s jarenlange expertise op beiden vlakken heeft dan ook geleid tot een geïntegreerde aanpak.

DucoTwin 50 ‘ZR’ Ideaal renovatierooster

DucoTwin 120 ‘ZR’ ‘Onzichtbare’ plaatsing

DucoTwin 120 ‘ZR’ ‘AK’

De DucoTwin roosters bieden ventilatie én zonwering in één systeem. Binnen het gamma zijn er vele mogelijkheden, een uitgebreid kleurenpalet is beschikbaar en grote doekoppervlaktes zijn mogelijk. In de stormvaste FIX uitvoering doet het doek ook dienst als insectenwering.

Voor extra akoestisch comfort

DucoTwin 120 ‘CAP’ Doekzonwering met uitvalarm

TwinTronic Elektronisch gestuurde ventilatie én zonwering

DUCO’S VENTILATIESYSTEMEN

CAP uitvoering Bij de optionele CAP uitvoering is het zonweringsdoek

op

een

uitvalarm

gemonteerd, die in een hoek van maximaal 90° uitvalt.

Het zonweringdoek filtert en verzacht het buitenlicht, maar behoudt tegelijkertijd ook het zicht naar buiten. Alle DucoTwin roosters kunnen ook in Duco’s Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen toegepast worden. 11

Nieuwbouw concepten

Op naar 0,6 of zelfs 0,4! In het kader van de steeds strenger wordende EPC-wetgeving ontwikkelde Duco een aantal concepten waarin Duco’s Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen (VNV) toegepast worden binnen de huidige EPC-norm van 0,6 en de toekomstige norm van 0,4. Bij enkele referentiewoningen, omschreven door Agentschap NL, werden verschillende systemen en innovatieve energiezuinige oplossingen toegepast om een voldoende lage EPC te behalen.

> Tussenwoning De rijwoningen vertegenwoordigen bijna 50% van de woningvoorraad in Nederland. Van die 50% is bijna driekwart een tussenwoning. In totaal is 36,5% van de nieuwbouwwoningen een tussenwoning. 20% van de rijwoningen wordt in de huursector gerealiseerd, 80% in de koopsector. De oppervlakte van een tussenwoning bedraagt gemiddeld 125 m2. In een tussenwoning zijn doorgaans drie slaapkamers aanwezig.

Bouwkundige maatregelen U-waarde raam + glas

-

1,34 W/m²K

U-waarde voordeur

-

1,27 W/m²K

Installatietechnische maatregelen Ventilatie

Duco Comfort System

DucoTronic System

Verwarming – opwekking

HR-107 combiketel met verklaring hulpenergie

Combi warmtepomp met bodem als bron

Verwarming – afgifte

Radiatoren

Vloerverwarming (woonkamer)

Verwarming – temp. systeem

HT

LT

Tapwater – opwekking

HR-107 combiketel CW4 Combi warmtepomp met verklaring warmmet bodem als bron tapwater CW4/6 met voorraadvat

Tapwater – douche WTW

-

DWTW-pijp op koude kraan + inlaat ketel

Koude - opwekking

-

Bodemopslag

Koude - afgifte

-

Vloerkoeling (woonkamer)

EPC

12

0,58

0,40

> Superconcept tussenwoning De uitgangspunten blijven voor dit superconcept uiteraard ongewijzigd, maar aan de hand van dit concept willen we graag aantonen wat de mogelijkheden zijn met Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatie om een heel lage EPC-score te behalen.

Bouwkundige maatregelen Rc-waarde vloer en gevels

5,0 m2K/W

Rc-waarde dak

6,0 m2K/W

U-waarde raam + glas (triple)

0,85 W/m²K

U-waarde voordeur

1,27 W/m²K

Infiltratie

0,40 dm³/sm²

Zonwering

Op zuid Installatietechnische maatregelen

Ventilatie

DucoTronic System

Verwarming - opwekking

HR-107 combiketel met zonnecollector 5 m2


vloerverwarming


LT


HR-107 combiketel met zonnecollector 5 m2



Zonne-energie thermisch

Zonnecollector 5 m2

Zonne-energie elektrisch

7,5 m² (125 Wp/m²)

EPC

NIEUWBOUWCONCEPTEN

0,15

13

> Hoekwoning

De rijwoningen vertegenwoordigen bijna 50% van de woningvoorraad in Nederland. Van die 50% is circa een kwart een hoekwoning. In totaal is 13,5% van de nieuwbouwwoningen een hoekwoning. De oppervlakte van een hoekwoning bedraagt gemiddeld 127 m2. In een hoekwoning zijn doorgaans drie slaapkamers aanwezig.

Bouwkundige maatregelen U-waarde voordeur

1,27 W/m²K

1,27 W/m²K


Duco Comfort System

DucoTronic System





Radiatoren

Radiatoren


HT

HT


HR-107 combiketel CW4 met verklaring warmtapwater



-


Zonne-energie

-

7,5 m² (125 Wp/m²)

EPC

14

0,58

0,40

> Vrijstaande woning

De vrijstaande woningen vertegenwoordigen circa 5% van de woningvoorraad in Nederland. Alle vrijstaande woningen worden gerealiseerd in de koopsector. De oppervlakte van een vrijstaande woning bedraagt gemiddeld 164 m2 . In een vrijstaande woning zijn doorgaans drie slaapkamers aanwezig.


1,34 W/m²K

1,34 W/m²K

U-waarde voordeur

-

1,27 W/m²K

Infiltratie

0,625 dm³/sm²

0,625 dm³/sm²

Ventilatie

Duco Comfort System

DucoTronic System





Radiatoren

Radiatoren


HT

HT






-

EPC

0,60

NIEUWBOUWCONCEPTEN

Installatietechnische maatregelen

0,60

15

> Appartementencomplex

Appartementen vertegenwoordigen circa 33 % van de woningvoorraad in Nederland. Een derde van de appartementen wordt in de huursector gerealiseerd, twee derde in de koopsector. De oppervlakte van een appartement in de koopsector bedraagt gemiddeld 105 m2. In dit gemiddelde zijn zowel luxe penthouses als eenvoudige galerijwoningen opgenomen. Een appartement in de huursector is vaak kleiner.) Een appartement is veelal voorzien van twee slaapkamers.


-

1,34 W/m²K

U-waarde voordeur

1,27 W/m²K

1,27 W/m²K

Zonwering

-

Op zuid


Duco Comfort System

DucoTronic System

Verwarming - opwekking


Hybride warmtepomp / HRketel


Radiatoren

Vloerverwarming


HT

LT



Hybride warmtepomp / HRketel CW4 met verklaring warmtapwater


DWTW-douchegoot op koude kraan + inlaat ketel

DWTW-douchegoot op koude kraan + inlaat ketel

EPC

16

0,60

0,40

REFERENTIE

Residentie in ‘Stolwijk’ Duco Comfort System

17

Renovatie

De poorters van Montfoort / Active house renovatieproject

Investeren in een duurzame toekomst van de bestaande bouw Er liggen in Nederland nog heel wat

Zoals uit het taartdiagram blijkt, heeft

uitdagingen

De

ongeveer een kwart van de Nederlandse

bedraagt

woningvoorraad een zuinig energielabel (A

immers zo’n 7,2 miljoen woningen. Heel

of B). De rest wordt beschouwd als onzuinige

wat van die woningen, zeg maar meer dan

voorraad. We spreken hier over ruim 5 miljoen

de helft, is gebouwd voor het uitbreken

woningen! Het is duidelijk dat de situatie van

van de oliecrisis in 1973 en zijn samen

de bestaande woningvoorraad moet worden

verantwoordelijk voor 80% van de CO2-

herzien voor een effectieve verlaging van

uitstoot.

de CO2-uitstoot en het terugdringen van het

Nederlandse

in

de

renovatiesector.

woningvoorraad

energieverbruik. Deze -vaak niet of slecht geïsoleerdewoningen hebben oorspronkelijk een G- of

Bij een renovatie is het ideale uitgangspunt

F-label. Door plaatsing van CV-ketels, dubbel

om een evenwicht te vinden tussen energie,

glas en/of isolatie is de energiezuinigheid

milieu en -last but not least- binnenklimaat.

vaak licht verbeterd en komt het gemiddelde

Net daarom heeft Duco enkele concepten

energielabel uit op E.

Er is binnen de

laten uitwerken, waarbij rekening werd

bestaande woningvoorraad een grote slag te

gehouden met deze uitgangspunten en

slaan ten aanzien van groene energielabels

waarbij

en dus om de voorraad te verduurzamen qua

Ventilatiesystemen centraal staan, aangezien

energiegebruik en milieubelasting.

ze bijdragen tot een gezond en comfortabel

de

Vraaggestuude

Natuurlijke

binnenklimaat.

Duco opteerde om bij de uitgewerkte renovatieconcepten als standaard uit te gaan van een tussenwoning, die procentueel het grootste aantal vertegenwoordigt binnen de bestaande woningvoorraad.

18

F

G

A

5%

6% B

10% Verdeling huidige Nederlandse woningvoorraad

16%

E 14%

naar energielabel (%) C D

20%

26%

Voor de bouwperiode werden twee types

Energiecrisiswoningen

woningen verder onder de loep genomen:

Een kwart van de totale woningvoorraad, 1,8 miljoen, is gebouwd tussen 1975 en

Woningnoodwoningen

1991. 75 procent hiervan bestaan uit

Ondanks de korte tijdsperiode (1965-1974)

eengezinswoningen. De oliecrisis van 1973

vormen de woningnoodwoningen, met bijna

heeft ervoor gezorgd dat er bewustwording

1,3 miljoen stuks, 18 procent van de totale

ontstond van het energiegebruik. De nationale

voorraad. Hiervan staan in Nederland nog

overheid heeft sindsdien structureel beleid

meer

dan

gemaakt op het gebied van energetische

en

400.000

Vanwege

850.000

het

eengezinswoningen meergezinswoningen.

steeds

groter

voorschriften.

wordende

woningnoodprobleem zijn er in deze periode

In 1975 zijn de eerste richtlijnen voor de

veel woningen gebouwd.

warmteweerstand

van

de

constructie

voorgeschreven. De Rc-waarde voor dak en In 1962 werd de woningnood zelfs tot

dichte geveldelen werd gesteld op 1,3 m² K/W.

volksvijand nummer één benoemd. Moderne

In 1979 werd het toepassen van dubbele

bouwconstructies en -materieel zorgden voor

beglazing

een kortere bouwtijd en daarmee voor een

terwijl de bovenverdieping(en) doorgaans nog

hoge bouwproductie. De destijds ontwikkelde

voorzien waren van ramen met enkel glas. In

bouwsystemen, zoals stapelbouw met grote

1983 werd er een minimale Rc-waarde van

elementen, gietbouw met tunnelbekisting

1,3 m² K/W voor de begane grondvloeren

en prefab betonbouw komen in de huidige

verplicht gesteld.

vereist

voor

woonvertrekken,

nieuwbouw nog steeds op grote schaal voor.

De gevels van de woningnoodwoningen

premiestelsel zorgde voor verdere toename

bestonden

ongeïsoleerde

van de industrialisatie in de bouw. Veel

gecombineerd

woningen uit deze periode zijn vervaardigd uit

nog

spouwwanden, met

uit vaak

gevelvullende

elementen.

Prefab

een constructie van gestapelde elementen,

vloersystemen en daken werden op grote

prefab of in het werk gestort beton.

schaal toegepast.

Dakconstructies

werden

doorgaans

RENOVATIE

Overheidssubsidie in de vorm van het

als

geïsoleerd systeemdak uitgevoerd.

19

Renovatie concepten > Woningnoodwoning Uitgangspunten Eigenschappen Beukmaat

6,2 meter

Diepte

8 meter

Verdiepingshoogte

2,8 meter b.k. vloer + 5,4 meter b.k. verd. vloer

Nokhoogte

8,4 meter

Totaal gebruiksoppervlak (GO)

117,6 m²

Bruto inhoud

357,6 m² Voor

Achter

Geveloppervlakte

32,4 m²

32,4 m²

Raam / glas

13,2 m²

16,6 m²

Raam / glas

41%

51%

Bouwkundig Schil; Rc-waarde dak

0,22 m²K/W

Rc-waarde gevel

0,43 m²K/W

Rc-waarde vloer

0,17 m²K/W

U-waarde kozijn

5,1 W/m²K

U-waarde deur

3,4 W/m²K

Luchtdichtheid (qv10-waarde)

4,0 dm³/s per m²

ZTA-waarde

0,8 Installatietechniek

Ventilatie

Natuurlijke toe- en afvoer

Verwarming – opwekker

VR-ketel

Verwarming – temp.systeem

HT


Boiler Verbruik

Elektriciteit

4937 kWh

Gas

2664 m³

CO2-emissie

7530 kg

Energielabel F

20

F

Budgetoplossing Bouwkundige maatregelen Schil; Rc-waarde dak

5,0 m²K/W

Rc-waarde gevel

1,5 m²K/W

Rc-waarde vloer

ongewijzigd

U-waarde kozijn

1,6 W/m²K (enkel op begane grond)

U-waarde deur

1,6 W/m²K (enkel op begane grond)


1,0 dm³/s per m²

ZTA-waarde

0,7

CO2

uitstoot

-58%


Duco CO2 System


HR-107


HT


Combitoestel HRww Verbruik

Elektriciteit

1881 kWh

Gas

1189 m³

CO2-emissie

3178 kg

Energielabel A

A

Standaardoplossing Bouwkundige maatregelen Schil; Rc-waarde dak

5,0 m²K/W

Rc-waarde gevel

5,0 m²K/W

Rc-waarde vloer

5,0 m²K/W

U-waarde kozijn

1,6 W/m²K

U-waarde deur

1,6 W/m²K


0,625 dm³/s per m²

ZTA-waarde

0,7

Jaarlijkse energiebesparing

€ 2000

Ventilatie

Duco Comfort System


HR-107


HT


Combitoestel HRww

RENOVATIECONCEPTEN


Verbruik Elektriciteit

1487 kWh

Gas

580 m³

CO2-emissie

2088 kg

Energielabel A++

A++ 21

> Energiecrisiswoning Uitgangspunten Eigenschappen Beukmaat

5,4 meter

Diepte

9 meter

Verdiepingshoogte

2,8 meter b.k. vloer + 5,4 meter b.k. verd. vloer

Nokhoogte

8,3 meter

Totaal gebruiksoppervlak (GO)

128,4 m²

Bruto inhoud

413,4 m² Voor

Achter

Voor

Achter

Geveloppervlakte

15,6 m²

27,9 m²

16,4 m²

6,4 m²

Raam / glas

5,2 m²

10,4 m²

5,3 m²

0,5 m²

Raam / glas

33%

37%

32%

8%

Bouwkundig Schil; Rc-waarde dak

1,30 m²K/W

Rc-waarde gevel

1,30 m²K/W

Rc-waarde vloer

1,30 m²K/W

U-waarde kozijn

2,9/5,1 W/m²K

U-waarde deur

3,4 W/m²K


2,0 dm³/s per m²

ZTA-waarde

0,7 Installatietechniek

Ventilatie

Natuurlijke toevoer/mechanische afvoer


HR-107


HT


Combitoestel Hrww Verbruik

Elektriciteit

1828 kWh

Gas

1891 m³

CO2-emissie

4398 kg

Energielabel C

22

C

Standaardoplossing Bouwkundige maatregelen Schil; Rc-waarde dak

5,0 m²K/W

Rc-waarde gevel

5,0 m²K/W

Rc-waarde vloer

5,0 m²K/W

U-waarde kozijn

1,6 W/m²K

U-waarde deur

1,6 W/m²K


0,625 dm³/s per m²

ZTA-waarde

ongewijzigd

Jaarlijkse energiebesparing

€ 890


Duco CO2 System


ongewijzigd


ongewijzigd


ongewijzigd

Zonne-energie (pv-panelen)

9,7 m² Verbruik

Elektriciteit

596 kWh

Gas

923 m³

CO2-emissie

2418 kg

Energielabel A++

High-end oplossing

A++ CO2

Bouwkundige maatregelen

uitstoot

Schil; Rc-waarde dak

5,0 m²K/W

Rc-waarde gevel

5,0 m²K/W

Rc-waarde vloer

5,0 m²K/W

U-waarde kozijn

0,8 W/m²K

U-waarde deur

0,8 W/m²K


0,15 dm³/s per m²

ZTA-waarde

0,60

-61%



Duco CO2 System Ventilatiewarmtepomp - lucht

(Energiedrager: elektriciteit)


LT


ongewijzigd



Zonne-energie (pv-panelen)

6,9 m²

Externe zonwering

DucoTwin 50 ‘ZR’ (manueel)

RENOVATIECONCEPTEN

Ventilatie

Verbruik Elektriciteit

1399 kWh

Gas

352 m³

CO2-emissie

1704 kg

Energielabel A+++

+ + + A

23

Renovatie in de praktijk

Case study: renovatie 180 arbeiders-

De verse lucht komt de woningen binnen via

woningen in Tilburg

de zelfregelende ventilatieroosters die op het

180 arbeiderswoningen in de Tilburgse wijk

glas werden geplaatst. In die project werd

‘Loven’ werden aan een grondige renovatie

er gekozen voor de DucoLine 10/17/23 ‘ZR’,

onderworpen. De doelstelling was om het

een rooster dat maar liefst drie verschillende

EPA-label op te krikken & het comfort van

luchtdoorlaten

de bewoners gevoelig te verhogen. Dankzij

GlasMax ‘ZR’, een geluiddempend susooster.

onder meer de implementatie van het Duco

Op die manier kan het binnenklimaat

CO2 System is dat aardig gelukt.

opnieuw geoptimaliseerd worden, zonder

kan

realiseren,

en

de

dat de bewoner ook maar iets hoeft te doen. De renovatie in Tilburg was best ingrijpend en

Uiteraard kan hij/zij wel nog zelf handmatig

had enkele centrale uitdagingen. Zo moesten

ingrijpen en de toe- en afvoer zelf sturen.

de energielasten gevoelig dalen door middel van een energiesprong en moest het comfort van de bewoners ook aanzienlijk verhogen. Onder meer het dak, de installaties en de gevel werden grondig aangepakt. Alle woningen werden voorzien van dakisolatie, kregen een hedendaagse HR-ketel én HR++ glas.

Ook Duco droeg bij tot de labelverhoging met de implementatie van haar Duco CO2 System.

Dit

Vraaggestuurd

Natuurlijk

Ventilatiesysteem (VNV) werkt op basis van CO2-metingen in de woonkamer. Van zodra het binnenklimaat ondermaats dreigt te worden, stuurt de CO2-sensor een signaal naar de centrale afvoerunit, de DucoBox, om de vervuilde lucht af te zuigen.

24

Ventileren volgens Systeem C: de natuurlijke keuze

Forse besparing

Het resultaat

Naast de CO2-sensor, werd er ook een optionele RF-bediening in de badkamer

> Tevreden bewoners (8,1 gemiddeld)

geplaatst. Deze losse handzender, een

> Sprong naar energielabel B (was D /E)

vierstandenschakelaar, laat de bewoner

> Jaarlijkse besparing: € 229 / woning

toe om bijvoorbeeld tijdens het douchen

> Meerwaarde Duco CO2 System: € 75-80 /j.

de DucoBox tijdelijk naar de hoogstand te

CASE STUDY

sturen.

25

De Poorters van Montfoort DucoTop 50 ‘ZR’

26

We inspire at www.duco.eu

SERVICE PLEASE

Om u te ondersteunen bij het maken van een juiste keuze voor een ventilatiesysteem, stelt

... Like us

Duco gratis online berekeningsprogramma’s ter beschikking. Deze zijn zeer toegankelijk

Follow us ...

en precies. Het resultaat is direct zichtbaar.

Ventilatieberekeningsprogramma: www.ventilatieberekening.nl Online bestekservice: www.ducobestekservice.nl

W!

NIEU

> Advies op maat

> Een team van ervaren technisch-commercieel adviseurs staat klaar om u verder op weg te helpen.

> www.duco.eu > Professionele doorsnede- en inbouwtekeningen. > Bestekservice: STABU specificatietekst op maat. > Montage- en plaatsingsinstructies op aanvraag.

> Handleidingen

ADVIES

> Installatiehandleiding > Gebruikershandleiding > Bekabelingsschema’s

27

Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44 - [email protected] - www.duco.eu 01.10.2013-1 - Onder voorbehoud van drukfouten en/of wijziging

1,4-1,0-1,0-0,8-0,6-0,4

Recommend Documents