Romeins Historisch Inlevingsproject LATIFUNDIUM AD FLEVUM (LatAF) p/a Keizer Karelweg 111 1185 HR AMSTELVEEN Tel. 020 – 645 16 48 H. Doornweerd Tel. 020 – 664 33 54 B. Beerenhout, drs Contact:
[email protected] IBAN: NL08 INGB 0006 8913 38 Kamer van Koophandel-Amsterdam nr. 33301797
16de jaargang/juli2014
* LatAF-NIEUWSBRIEF * het laatste nieuws…nr.33
* Herbouw castellum gestart… Op 14 maart 2014 werd de start van de herbouw van het Castellum Hoge Woerd gevierd.
jes?! Een actiegroep (ook door ons gesteund) heeft met kracht gepleit voor een waterpartij, zoals te zien is op plaatje 2. Jammer genoeg hebben de verantwoordelijken dit verzoek niet gehonoreerd. Beide plaatjes vergelijkend, gaat onze voorkeur toch duidelijk uit naar de waterpartij! Maar op 14 maart was het feest, compleet met vendelzwaaien en animatoren met muizentandjes…
Spoedig ziet het er uit als op plaatje 1.
Een landschapsarchitect heeft bedacht dat de oude loop van de Rijn het best weergegeven kon worden door een verzameling grasboog-
Utrechts burgemeester Wim van Zanen kreeg uitleg van stadsarcheoloog Erik Graafstal en samen bewonderden ze het verrassende kunstwerk van kunstenaar Roy Villevoye dat vanaf 2015 een vaste plek zal krijgen in het paviljoen. Het kunstwerk is een realistische voorstelling van twee vrouwen uit de tijd van de Romeinen die kijken naar een archeologische vondst uit de 20e eeuw. Een mooie omdraaiing…
* Love is in the air… Sinds wij uitgebreid vermeld staan op de site van de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens doet LatAF allerlei nieuwe contacten op. Scholen buiten de regio, die op internet zoeken naar geschiedenis-gastlessen, krijgen ons meteen als eerste hit! Ook nemen ze dan vaak meteen andere diensten over, zoals het gebruik van de leskoffers en bezoeken aan het Castellum Hoge Woerd. Wij zijn er persoonlijk heel blij mee omdat de contacten stuk voor stuk heel enthousiast reageren… daar doe je het toch voor als “vrijwilliger”. Ook scholen die ons al vaker uitnodigden, tonen hernieuwde belangstelling en enthousiasme. Heerlijk…zie de titel van dit stukje!
* Jammer…maar helaas… Onze NWSBRF beslaat telkens een half schooljaar. Bij thuiskomst van gegeven lessen en bijgewoonde activiteiten tikt Hans, vers van de pers, de ervaringen in. Bijna iedereen die zich bezighoudt met tekstverwerking, betrapt er zichzelf regelmatig op dat er tikfouten ontstaan, o.a. doordat je te snel tikt voor de reactiesnelheid van de PC. Ook bij het per ongeluk “leunen” op het toetsenbord krijg je soms verrassende resultaten, zoals hele regels vol backslashes… Zo gebeurde het dat Hans door een ongewilde aanraking met een knokkeltje deze NWSBRF kwijtraakte! Gelukkig kon er met behulp van de agenda en de gepleegde correspondentie veel worden gereconstrueerd, maar het inhoudelijke verloop van een les wordt nergens schriftelijk bijgehouden… In de hierop volgende *LatAF-agenda… zult u dus uiterst summiere verslagjes aantreffen!
* LatAF-agenda… DE PELGRIM (59)… Edith van Schaik, van OBS Leonardo De Werf in Huizen (NH) kwam Henryc de Pelgrim op het spoor op de in het vorige stukje beschreven manier. Op 9 januari 2014 kwam deze dan ook, na enig dwalen in een onherkenbaar uitgebreid Huizen (NH), op bezoek bij haar groep 5/6. De kinderen reageerden leuk op de les en het verkleden van een mini-pelgrim en een gastvrije, welgestelde boerendochter wekte veel hilariteit. BARBA (213)… Op 20 januari 2014 meldde Barba zich op OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos. Groep 6b van contactpersoon en klassenleerkracht Ilja Vlemmings zat verwachtingsvol
klaar. Geamuseerd volgden zij de verhalen van Barba en het mogen aanvoelen van Barba’s wapenrusting was een groot succes. BARBA (214)… Klassenleerkracht Edith Wikkelings van groep 6a van OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos ontving Barba op 20 januari 2014 als tweede in de rij. Het was haar eerste kennismaking en zij reageerde verrast. Ook de klas volgde het verhaal met toewijding en liet zich makkelijk meeslepen in de fantasie van Barba. BARBA (215)… Klassenleerkracht Burnie Boldewijn kwam met haar groep 6c van OBS De Tamboerijn als
laatste aan de beurt op 20 januari 2014. Meestal zijn lessen in de middag wat onrustiger dan de lessen in de ochtend, maar na aanvang viel het allemaal best mee. Met nieuwe uitnodigingen op zak verliet Barba tevreden Amsterdam-Reigersbos. 24ste Steentijddag… Op 25 januari 2014 reden Bob en Hans op uitnodiging van Marie France van Oorsouw naar de UniLeiden/Lipsiusgebouw/zaal 011 in Leiden. Er was een gevarieerd aanbod aan onderwerpen geprogrammeerd. Vooral de items over de verspreiding van megalithische monumenten over Noord Europa en de ’s-Hertogenbosche Neanderthalers boden nieuwe inzichten.
Klassenleerkracht Nelly Loos van groep 5/6 zette haar groep in de kring en het werd een dankbaar ontvangen les. BARBA (222t/m 226)… Op 6 februari 2014 reed Barba voor de tweede maal voor in Mijdrecht bij het Veenlanden College Mijdrecht, uiteraard weer op uitnodiging van Paul Hoogers. 5 groepen 1 volgden het verhaal van Barba met nieuwsgierige aandacht en hilariteit.
BARBA (216 t/m 220)… Op uitnodiging van geschiedenisdocent Paul Hoogers reed Barba op 29 januari 2014 in Mijdrecht voor bij Veenlanden College Mijdrecht. Hij vertelde zijn verhaal 4 maal aan groepen 1 en later op de dag wist Paul er nog een groep 4 tussen te wringen. Omdat het allemaal lesjes van een uur betrof, is het erg moeilijk van elke les een kort verslagje te geven. Samenvattend dan maar…door de gangen lopend trok Barba veel bekijks. Leerlingen keken bij al dat nieuwe gedoe eerst de kat uit de boom, maar geven zich behoorlijk snel gewonnen. Ook voor de leerkrachten was het nieuw, maar de reacties waren gunstig. Ook zong het gebeuren zich al snel rond in de school, zodat iedere volgende groep er al wat gemakkelijker bij ging zitten! De eerder genoemde groep 4 was al behoorlijk op de hoogte van “Romeinen” maar konden nu wat tastbare momenten meemaken. BARBA (221)… Enige tijd terug participeerde Barba in een activiteit in het Maximápark in Vleuten. De organisatrice gaf haar zus, Tina Henselijn, onze gegevens door en dat resulteerde in een uitgebreide mailwisseling en een uitnodiging. Op 5 februari 2014 meldde Barba zich bij de Katholieke Montessorischool Bussum, uiteraard in Bussum. Bij aankomst werd hij al begroet met de mededeling dat de les op De Werf in Huizen op 9 januari een groot succes was geweest, met de verzuchting: “Hadden zij je toch nog eerder dan wij!” Ook bleek dat er in de Gooi en Eemlander een artikeltje over Barba had gestaan n.a.v. een les in Naarden op de Comeniusschool!
Het rondzingeffect had duidelijk vruchten afgeworpen…Barba werd meermalen in de wandelgangen aangeklampt door ouderejaars leerlingen die ook wel eens wilden weten wat het allemaal beduidde. Een docent nam foto’s die verschenen in een aantal internetpublicaties en ook Facebook en Twitter besteedden er aandacht aan. In een reactie verzuchtte een ouderejaars leerling: “waarom zitten wij niet in de brugklas?” Helaas lukte het niet om nog vier geplande lessen op het Veenlanden College Vinkeveen te laten plaatsvinden… BARBA (227)… Op 10 februari 2014 reed Barba opnieuw voor bij de Katholieke Montessorischool Bussum in Bussum, dit keer voor groep 5/6 van klassenleerkracht Helene Cornelisse. Bij ons vorige bezoek aan de school was ons in haar lokaal al een etalagepop in “Viking kledij” opgevallen en tot onze grote verrassing was de pop dit keer “Romeins” uitgedost! Voor Barba was dit een soort thuiskomen en de les kon eigenlijk niet meer stuk. BARBA (228)… Daarna werd op 10 februari 2014 op de Katholieke Montessorischool Bussum in Bussum Barba’s inventaris de trap op gesleept naar het lokaal van groep 5/6 van klassenleerkracht Sylvia Otten. En, hoe kan het ook anders, deze les verliep ook weer uiterst gezellig.
Pagina 3 van 10
De lange mailwisseling vooraf heeft o.i. duidelijk vrucht afgeworpen en wij zijn hopelijk weer een adres rijker…. Excursie Houten en Wijk bij Duurstede… Op uitnodiging van Paul Hoogers en Ton van Bommel sloot Hans op 15 februari 2014 aan bij de excursie van de AWN Amsterdam. De deelnemers verzamelden zich bij het Archeologisch Museum in Houten. Onze gastheer vertelde over de Historische Werkgroep Leen de Keizer en de geschiedenis van de behuizing van het museum: het oude station. Tot slot werden wij rondgeleid over de geheel in eigen beheer opgestelde tentoonstelling “Terra sigillata, het Wedgewood van de Romeinen”. , Daarna hergroepeerde het gezelschap in Wijk bij Duurstede. Ton van Bommel gaf een korte rondleiding over de havenkant, de stadsmuren en het kasteel. Nu snappen wij pas waarom de Rijn ter plaatse opeens Lek gaat heten! Museum Dorestad was het volgende doel en een drankje aan een pleintje sloot de ontspannen doch leerzame dag af.
Deze is lange tijd tentoongesteld in het RMO in Leiden en daarna op zolder verdwenen. Na enig speurwerk naar aanleiding van dit symposium, werd het daar weer teruggevonden en gaf het allerlei geheimen prijs. De daarin aangetroffen mensenbotten (botmateriaal lost op in zandbodem, maar deze lagen toevallig op een klein keileempakketje!) konden bestudeerd en opgemeten worden en zelfs werden er DNA-proeven op los gelaten! Er waren interessante lezingen en Evert van Ginkel mocht op de van hem welbekende, zelfvoldane wijze, zijn boekje Echo’s uit de IJzertijd “te water laten”. Gelukkig werd illustrator Mikko Kriek nog even terecht in het zonnetje gezet!
Symposium Sporen in het landschap… Zeker door de voorbereiding die Hans had getroffen voor zijn bijdrage aan de Paddestoelen en grafheuveldag (19 oktober 2013) in Leersum, lag deelname aan dit symposium voor de hand. Op uitnodiging van stadsarcheoloog Masha Parlevliet reisde Hans dan ook af naar het CODA auditorium in Apeldoorn op 1 maart 2014. De tentoonstelling Sporen in het landschap, over grafheuvels op de Veluwe, was ter gelegenheid van het laatste onderzoek van twee grafheuvels binnen het kroondomein, in de buurt van d legendarische Echoput. De eveneens legendarische archeoloog Van Giffen heeft hier in het begin van de vorige eeuw in opdracht van Koningin Wilhelmina de eerste opgravingen verricht. Aanwijzingen over een palenkrans heeft hij aanvankelijk correct geïnterpreteerd, maar later kwam hij onder invloed van Grieks-Myceense voorbeelden op het idee van het koepelgraf. Dit heeft hij, na kritiek van zijn vakbroeders, al na een paar jaar laten vallen. Helaas was het “koepelgraf” toen al uitgebreid in een nieuw schoolboekje opgenomen en sindsdien herhaaldelijk klakkeloos overgeschreven. In ieder geval hebben de recente opgravingen zijn eerste interpretatie bevestigd. Ook verdient Van Giffen lof voor het toepassen van de allernieuwste opgravingsmethoden (van zijn tijd dan!): de kwadrantenmethode, een aanzet van archeologische landschapsreconstructie en de eerste “bloklichting”.
BARBA (229)… Historicus Monique van Dirven nam contact op na enig zoeken op internet. De school van haar dochter, Jenaplanschool Wittevrouwen in Utrecht was met het thema Romeinen bezig en bezochten ook het Castellum Hoge Woerd. Op 12 maart 2014 werd Barba, na enig zoeken door éénrichtingstraatjes, bij de school door haar opgevangen en naar groep 5/6 van klassenleerkracht Christien Jellesma gebracht. De klas reageerde goed op Barba’s verhaal en de ouders werden later op de opgenomen filmpjes vergast. Barba liet bij vertrek zijn USBstickje in de PC zitten. Deze werd gelukkig door Monique nagezonden, waarvoor nogmaals hartelijk dank. 36ste Kroon-voordracht (Marine Archeologie)… Op uitnodiging van Willy H. Metz woonden Bob en Hans op 14 maart 2014 deze voordracht bij, bij de Kon. Ned. Academie van
Pagina 4 van 10
Wetenschappen in Amsterdam. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Stichting Nederlands Museum voor Anthropologie en Praehistorie werd de bijeenkomst geopend met een lunch die wij ons uiteraard goed lieten smaken. Het onderwerp “Marine Archeologie” werd van verschillende kanten benaderd en dat leverde een afwisselend geheel op, BARBA (230)… Van Inge Royakkers, docent geschiedenis aan het Zuyderzee College in Lemmer kregen wij een enthousiaste tweede uitnodiging. Op 10 maart 2014 aanvaardde Barba de reis door de polders. Zou hij geweten hebben dat daar onlangs resten hout zijn gevonden, mogelijk van een Romeinse wachttoren? Barba kon zijn verhaal goed kwijt en het uitproberen van de wapenrusting werd met enthousiasme gedaan. Een domper was helaas het gedrag van één leerling. Hebben we het verder niet over…hij heeft een leuke les gemist. 2e BAP Symposium "Wol als rode draad"… Op 25 maart 2014 reisde Hans, op uitnodiging van Elfi Buhrs, naar het RCE in Amersfoort. Hier werd het symposium gehouden door het Biologisch Archeologisch Platform (BAP). Het was een gevarieerd scala aan lezingen met schapen en wol, inderdaad als rode draad. Het spit werd afgebeten door een vriendelijke dame die een eigen schaapskudde bezat. Dorothee Olthof (PRAE) vertelde veel wetenswaardigs vanuit de experimentele archeologie en de bijdrage van Henk van Haaster (BIAX Consult) deed ons het licht zien over het verven van wol, met name wat betreft welke kruiden welke kleuren opleveren. Leskist LEU 14… Op 31 maart 2014 reisde Hans met zijn LEUpet op, naar CBS De Regenboog in Wijk bij Duurstede. Groep 6 van klassenleerkracht Inge Hamers werd snel in de groepsopstelling geplaatst en de les werd met grote aandacht gevolgd. Hans moet alleen blijven oppassen dat hij niet te volledig moet zijn…dit gaat ten koste van de tijd van de workshop! In de les wordt aangemoedigd dingen mee te nemen ter beoordeling en verklaring door de “archeoloog” maar dit blijkt moeilijker dan het lijkt. Een heleboel objecten zijn niet archeologisch of historisch…mineralen, kristallen, fossielen. Heel moeilijk om uit te leggen dat dit niets te maken heeft met archeologie, zeker waar het gaat om de steeds prangende vraag: ”Hoe oud is het?”
Programma Kennisontwikkeling Archeologie Hanzelijn… Op 3 april 2014 reisde Hans op uitnodiging van Dolf Muller opnieuw naar de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort, hopend op interessante verhalen over archeologische vondsten in de polders. Helaas betrof het uiterst technische verhalen over de grondwerkzaamheden, bijvoorbeeld over de gevolgen van toedekking van vondsten in afwachting van later onderzoek: het gewicht van het opgebrachte materiaal deed het verzinken in de zachte bodem, waarbij de vondsten verstoord en/of beschadigd konden raken. Nuttig en interessant, maar het deed bij Hans geen kwartjes vallen. DE PELGRIM (60)… OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos was op 10 april 2014 weer het doel van een bezoek, dit keer van Henryc de Pelgrim. Groep 8A van klassenleerkracht Santoshi van Ee zette zich verwachtingsvol in de kring en hoorde al die verhalen uit de Nederlandse geschiedenis aandachtig aan. Uiteraard was het verkleden van een mini-pelgrim en een gastvrije, rijke boerendochter een groot succes. DE PELGRIM (61)… ’s Middags op 10 april 2014 was op OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos groep 8B van klassenleerkracht Joyce Enait aan de beurt voor een bezoek van Henryc. ’s Middags zijn groepen vaak wat drukker en de kinderen kwamen ook enigszins woelig binnen. Maar toen de les eenmaal begonnen was, werd alles met stralende ogen aangehoord. Ook hier was het verkleden van een mini-pel-grim en een gastvrije, rijke boerendochter een groot succes. Barba verbaast zich de laatste tijd zeer over hoe groot sommige meisjes van 11 zijn: bij het aanpassen van de historische kleding kom je soms erg dichtbij en heeft hij soms het gevoel omhoog te moeten kijken! Ook hier vertrok hij met alweer een nieuwe uitnodiging op zak…de school krijgt er gewoon niet genoeg van, lijkt het… DE PELGRIM (62)… Na een uiterst complimenteuze uitnodiging, trok Henryc de Pelgrim op 16 april 2014 naar Daltonschool Rijnsweerd in Utrecht-Rijnsweerd. In de gangen werd hij direct al herkend door leerlingen die vorig jaar Barba op bezoek hadden gehad. Groep 5B van klassenleer-
Pagina 5 van 10
kracht Els werd snel in de kring gezet. Een jongetje kwam ernstig vertellen dat hij “nieuw” was en dus Barba gemist had, maar dat hij blij was dat hij er dit keer wel bij was! Het werd een leuke les met een goed reagerende klas. DE PELGRIM (63)… Daarna trok Henryc op 16 april 2014 op Daltonschool Rijnsweerd in Utrecht-Rijnsweerd naar groep 5A van klassenleerkracht Karen Samson. Ook deze les verliep wederzijds tot voller bevrediging. Bij thuiskomst lagen de eerste foto’s al in de mailbox! 12 Provinciën Lezing "Utrecht"… Op 25 april 2014 meldde Hans zich weer in Leiden bij het Rijksmuseum van Oudheden (RMO). Dit keer was Utrecht het onderwerp en het was leuk om over een, ons zo’n bekend, gebied toch weer nieuwe dingen te horen! Grafheuvels blijven ons achtervolgen sinds de grafheuvel dag in Leersum. Onze “kennis” werd door Quentin Bourgeois geupdate. Archeoloog Erik Graafstal (wie anders!) zorgde voor een nieuwere kijk op Romeins Leidsche Rijn. Tot slot opende Francien Snieder, gemeente archeoloog in Amersfoort, onze ogen over de stadsontwikkeling van Amersfoort…een stad met een dorpse uitstraling (of andersom!). Heel verhelderend, vooral omdat de binnenstad van Amersfoort ons zeer bekend is…met name door een actief jazz-verleden in een “vorig leven”! BARBA (231)… Voor de tweede maal binnen een maand trokken wij op 12 mei 2014 naar Daltonschool Rijnsweerd in Utrecht-Rijnsweerd, dit keer als Barba. Wederom werd Hans bij het binnenkomen al blij begroet door leerlingen die in de gang bezig waren. Groep 4a van klassenleerkracht Carla Epskamp werd snel in de kring gezet. Met grote betrokkenheid werd de les gevolgd…het is altijd een goed teken als de interesse van de leerkracht duidelijk is! Het was een dag vol jarigen en het verhaal werd meerdere malen gelardeerd met feestvarkens die de klassen rondgingen…
van de gang oversteken. Hier wachtte contactpersoon en klassenleerkracht Esther Janssen Barba op, samen met de stagiaire die de honneurs waarnam. Ook dit werd weer een leuke les. Na afloop kwamen moeders in het lokaal die zeer verrast op Barba’s aanwezigheid reageerden, niet het minst door de commentaren van hun kinderen. De leerkracht van 4a kwam ook nog even langs met een leerling… die wilde graag nog even groeten en bedanken maar dorst dat niet in haar eentje te doen! HEMINGR (2)… Na de recente “pelgrimlessen” op OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos kwam klassenleerkracht Pieter Zwart voor zijn groep 5b een les boeken. Dus trok Hemingr op 14 mei 2014 daarheen om zijn kunsten te vertonen. De klas was rustig en geïnteresseerd. Hemingr is altijd blij geroerd als hij meemaakt dat hedendaagse kinderen nog steeds te vangen zijn met het vertellen van een sprookje! En ook nu weer werden er weer twee nieuwe uitnodigingen gedaan! 12e BNA-contactdagen/ME bouwhistorisch symposium... Op15 mei 2014 was Leiden wederom LatAF’s reisdoel, dit keer voor Bob en Hans. Op uitnodiging van Arjan den Braven en Roos van Oosten woonden zij op de UniLeiden/Lipsiusgebouw/zaal 011 in Leiden de BNA-contactdagen bij. Er waren zo veel lezingen dat er gewerkt werd met parallelle sessies. Spannend dan of je de juiste keuze maakt! 12e BNA-contactdagen/ME bouwhistorisch symposium... Op 16 mei 2014 reden Bob en Hans opnieuw naar de UniLeiden/Lipsiusgebouw/zaal 011 voor de tweede BNA-contactdag. Het meest verrassende onderdeel van beide dagen was de stadswandeling aan het eind. In de Pieterskerk werd, aan de hand van steenformaten en kleur van de zandsteen, duidelijk hoe de kerk was begonnen en later werd uitgebouwd. Buiten, bij het Gravensteen, werd gewezen op sporen van uitbreiding en zodoende werd een heleboel geschiedenis duidelijk. Dezelfde aha-erlebnisse ondergingen wij op de Burcht. Veel geleerd over Floris V!
BARBA (232)… BARBA (233)… Voor het volgende bezoek, aan groep 4b van Daltonschool Rijnsweerd in Utrecht-Rijnsweerd op 12 mei 2014, was het slechts een kwestie
Sommige scholen hebben een tweejaarlijkse cyclus, zo ook RKBS 't Schrijverke in ‘s-Hertogenbosch/Empel. Op 19 mei 2014 trok Barba
Pagina 6 van 10
hier dan ook heen voor een les aan groep 5/6, oftewel De Haaien. Hij nam een halfuur extra op in de reisplanning om er ruim op tijd te zijn. Vervolgens stond hij bij Utrecht ruim drie kwartier in een file en moest hij zelfs nog een omrit via Nieuwegein naar Vianen maken. Aldus kwam hij een kwartier te laat aan op de plaats van bestemming! Gelukkig had klassenleerkracht Astrid Baars de klas warm gehouden… Barba vertelde over de tempels van Empel en Kessel en legde uit dat hij daardoor zo graag op hun school kwam: de regio was destijds een belangrijk religieus gebied voor Bataven en Romeinen! Het werd een levendige les waar de kinderen gemotiveerd aan deelnamen en ook de leerkracht was blij verrast. Het was voor de kinderen de eerste kennismaking met het onderwerp en wij hopen dat het een goede start was voor de BARBA (234).. Op 19 mei 2014 verhuisde Barba ’s middags naar het hoofdgebouw van RKBS 't Schrijverke in ‘s- Hertogenbosch/Empel. Klassenleerkracht Gwen Roman (uiterst toepasselijke naam!) had haar groep 5/6, De Walvissen, snel op hun plek in de kring. Zoals vaak was de middaggroep een stukje drukker en Barba vond het wat moeilijker om contact te krijgen. Maar toen dat eenmaal gebeurde, deed de klas even gul mee als de ochtendgroep. Verschillende kinderen kwamen na afloop even bedanken. BARBA (235)… Op 22 mei 2014 reisde Barba opnieuw naar RKBS ’t Schrijverke in ‘s- Hertogenbosch/ Empel. Door de file-ervaring van de voorgaande maandag voorzichtig geworden, vertrok hij dit keer nòg vroeger. Uiteraard was er dit keer geen file, dus kwam hij zeer ruim van te voren aan. \dat kwam nog goed uit, want er was enig misverstand over bij wie Barba die dag zou beginnen. Na enig heen en weer-geloop begon hij bij groep 5/6 De Octopussen van klassenleerkracht (en contactpersoon) Marlous van Oerle. De groep was engelachtig beheerst en genoot duidelijk van Barba’s capriolen. BARBA (236)… ’s Middags verhuisde Barba op 22 mei 2014 op RKBS ’t Schrijverke in ‘s-Hertogenbosch/ Empel naar groep 5/6 De Albatrossen van klassenleerkracht Merel Wanders. Zoals vaker was de middaggroep wat drukker dan de ochtendgroep. Volgens de klassenleerkracht waren ze zelf ook nogal druk, maar het viel haar
op dat, als er door Barba heen gepraat werd, het wel over de les ging! Zodoende werd het ook hier een dankbaar ontvangen les. Helaas hield dat ene jongetje het de hele les vol niets leuk te vinden…voor hem dus een verloren middag… Ook hier vergat Barba bij vertrek zijn USBstickje en dit werd hem door de school nagezonden. Veel dank aan Merel Wanders en Irma van der Hulst! 18e dag Romeins aardewerk… Op uitnodiging van Ryan Niemeijer reden Bob en Hans op 6 juni 2014 naar de Radboud Universiteit Nijmegen/Auxilia in Nijmegen voor de 18e dag van het Romeinse aardewerk. Inderdaad werd het een dag vol aardewerk, helaas nogal veel van hetzelfde…in de ogen van Hans dan. Maar ook Bob had bij tijd en wijle moeite om zijn ogen open te houden! Volgende keer beter… Het was gelukkig stralend weer.zodat de pauzes en de heen- en terugreis zeer aangenaam waren. Introductieochtend nieuwe "archeologen" limesles LEU… Op 12 juni 2014 reed Hans voor bij het Landschap Erfgoed Utrecht (LEU) op Landgoed Oostbroek in De Bilt. Nieuwe archeologische medewerkers aan het LEU-Limes-lesproject maakten kennis met Mijke Derksen en Caroline Matla die de leiding daarvan in handen hebben. Ook aanwezig waren archeoloog Alexander van Bunt en ook bij de nieuwe “archeologen” waren bekende gezichten uit de Archeologische Werkgroep Houten. Na een korte demonstratie van de nieuwe website, vertelde Hans over zijn ervaringen en aanpak…ter leringhe ende vermaek! Alleen al door het weer was het een vruchtbare ochtend! BARBA (237)… Op 13 juni 2014 reed Barba in de auto van zoon Richard geleende auto voor bij Jenaplanschool De Sterrewachter in Hilversumse Meent. Hij kwam voor groep 5 van klassenleerkracht Danielle Jongmans. Op het digiboard werd een kaart van Nederland geprojecteerd…Barba was zijn USB-stick thuis vergeten. Één voordeel: hierdoor werd de stick niet bij het weggaan op school vergeten. De klas was super enthousiast en zeer bewegelijk…middag hè? Aan aandacht schortte het niet en Barba kon je na afloop uitwringen…in ieder geval zijn kleding!
Pagina 7 van 10
Bij het inladen van de auto kwam er nog een jongen van het jaar tevoren blij even groeten! Mevrouw Barba werd thuis verrast met een doos chocola! HEMINGR (3)…
goed op de hoogte waren van de Noordse goden. Ondanks dat was de koppeling aan de namen van de dagen van de week onverwacht verrassend. BARBA (238)…
Op 16 juni 2014 meldde Hemingr zich op OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos, op uitnodiging van Shereen Lachman. Er was nogal het een en ander misgegaan in de voorbereidende communicatie zodat Hemingr op goed geluk om 8.30 uur al voor de deur stond. Groep 7A zette o.l.v. klassenleerkracht Sander Holter de stoelen in de kring. Met behulp van het digiboard vertelde Hemingr over de Vikingen en hun plaats in onze geschiedenis. Zo rekende hij af met de stereotype gehoornde helmen! Na de uitleg over de nadelen en betrouwbaarheid van orale geschiedenis verteld hij het sprookje van Assepasser en de prinses op de glazen heuvel. Uit de reacties van sommige kinderen meende Hemingr te mogen opmaken dat de boodschap was overgekomen. HEMINGR (4)… Daarna verkaste Hemingr op 16 juni 2014 op OBS De Tamboerijn in Amsterdam-Reigersbos naar het lokaal van groep 7B. Klassenleerkracht Bodine Lek liet de stoelen in de cirkel zetten. In grote trekken verliep de les op dezelfde manier als in het vorige uur. Het was in beide klassen verrassend dat sommige kinderen direct al een Viking herkenden en vaak
Op 30 juni 2014 kwam Barba aan op RKBS De Oosteinder in Aalsmeer en werd meteen begroet met een veelmondig:”Daar is meester Hans!” Grpep5 van klassenleerkracht Jasper Schram moest toch nog even wachten omdat Barba zijn tunica nog even thuis moest ophalen. De les werd onderbroken door een pauze van een half uur en Barba nam de gelegenheid te baat om ze kort daarvoor nog even het spelletje par/impar uit te leggen. De les zelf werd met belangstelling geconsumeerd. BARBA (239)… De volgende les, op 30 juni 201 op RKBS De Oosteinder in Aalsmeer, vond plaats in groep 5 van klassenleerkracht Eveline Kempers. Barba had zich tijdens de middagpauze al verbaasd over de vrijmoedige ongezeglijkheid van sommige jongens, die ook in zijn les zo nu en dan nog even aangesproken moesten worden. De les zelf werd met grote instemming gevolgde en het uitproberen van Barba’s wapenrusting scoorde hoog. Met een bos rozen en een doos chocola voor mevrouw Barba vertrok Barba vermoeid maar tevreden naar huis.
* LatAF op reis… Noord Luxemburg 25 mei/1 juni 2014… Om het kampeergevoel weer een beetje op te pakken, trokken Margreet en Hans voor een weekje naar Maulusmühle in het noorden van Luxemburg. De tent was zó opgezet op een geheel door Nederlanders gerunde en bevolkte camping, ingeklemd tussen een beek, een autoweg en een spoorlijn…klinkt bedenkelijk, maar viel allemaal best mee. Clervaux Abbaye…Maandag 26 mei 2014.was het hemelvaartsdag en alles was dus dicht. Hoog boven Clervaux torent de Benedictijner abdij uit. Deze werd in 1115 gesticht door Bernhard van Clairvaux en 12 monniken. Tijdens de Franse revolutie werd hij gesloten en geruime tijd gebruikt als gevangenis. Het huidige gebouw is in hevig historiserende stijl herbouwd rond 1910. In WOII vestigden de Duitse bezetters er een opleidingsschool voor de Hitler Jugend in! De kapel is nu ingericht met informatie over de geschiedenis van de abdij , het dagelijks leven van de monniken en enkele bekende ex-bewo Clervaux Église décanale Saints Cômes et Damien 26 mei 2014…De parochiekerk werd tussen 1910 en 1911 gebouwd in de
romaanse-Rijnlandse stijl door een vroegere burgemeester. Vianden Château 27 mei 2014…
Op 27 mei 2014 bezochten wij Vianden en beklommen we het kasteel, daartoe aangezet door wervende foldertjes.
Pagina 8 van 10
Archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat het slot werd opgebouwd op een laatRomeins castellum, een wachtpost. In onze ogen is dit zeer ongebruikelijk, zo hoog op een rots boven het rivierdal!. Het moet bestaan hebben uit een vierkante toren aan het korte eind van een rechthoekige, stenen wal.
In de merovingische periode werd het aangepast en vervolgens van de 11e tot in de 14e eeuw weer verbouwd. Het kasteel heeft vele connecties met de Oranjes en verwante geslachte, getuige een uitgebreide stamboom… Diekirch Laurentiuskirche en crypte, 27 mei 2014…Vele jaren geleden, toen Bob en Hans zich voorbereidden op LatAFactiviteiten, bezochten zij Diekirch. Vóór in de Laurentiuskirche troffen zij in de vloer een glazen plaat aan die inkijk gaf op een ondergrondse ruimte. De kerk is gebouwd op de fundamenten en het praefurnium (vloerverwarmingssysteem) van een laatRomeinse villa. Buiten de kerk, langs de zijmuur, was toen een trappetje naar een deur, die toegang gaf naar deze crypte. Op dit moment is aan de overkant van het steegje een museum gebouwd met een onderaardse doorgang. Bij de bouw van de kerk zijn de Romeinse fundamenten onaangetast gelaten, maar, tot kelder getransformeerd, zijn er overledenen bijgezet in stenen sarcofagen. Daarbij is er, zéér pragmatisch, gebruik gemaakt van Romeinse stenen afvoergoten: twee op elkaar en de overledene er als hotdog tussen, openingen dichtsmeren met mortel en klaar was Kees !
Remerlé [B] 28 mei 2014…Onze ANWBgids gaf opgravingen aan van Romeinse bouwwerken, in het even over de grens gelegen Remerlé. Ter plekke aangekomen, wisten de inwoners van niets! Een campingeigenaar wist te vertellen dat alles na bestudering weer was dichtgegooid en dat er volgend jaar, of zo, wel een bordje geplaatst zou worden. In ieder geval konden wij, kijkend op de heuvelflanken van het Ourthedal, ons een indruk vormen van hoe de locatie er destijds kan hebben uitgezien. Bourscheid 29 mei 2014…Na het indrukwekkende bezoek aan het kasteel van Vianden , waagden wij ons aan een klim in het kasteel van Bourscheid. Gewapend met een digitale gids klauterden wij van de ene ruimte in de andere. Esch-sur-Sûre Daarna was het op 29 mei 2014 een mooi moment om hier even uit te puffen. Esch staat te boek als een van de meest onbedorven dorpjes in de regio. Het grote toerisme had nog niet zijn gladde stempel op het geheel gedrukt. De ruïnes van het imposante kasteel lieten wij dit keer maar voor wat ze waren. Op de thuisreis kwamen wij in aanraking met de Fatima-processie van de Portugese gemeenschap in Luxemburg. In de bermen van de doorgaande autoweg waren vele tentjes opgebouwd en grills geïnstalleerd en ook het weer werkte mee voor groot vertoon van mega-bermtoerisme! Stolzenbourg 30 mei 2014 Tijdens ons bezoek aan het kasteel van Vianden, werd telkens de trotse burcht van Stolzenbourg genoemd. Ter plekke aangekomen was daar in eerste instantie niets te zien. Na enig dwalen, bleek het vlak boven ons hoofd te liggen.Via een verwaarloosd opgangetje, drongen wij door tot privé-gebied. De ruïne was één grote werkplaats en de “kasteelachtige” woning, aan het begin, stond leeg. Maulusmühle 30 mei 2014…Tijdens de zomervakantie van 2013 bezochten Margreet en Hans de D-Day-gebieden in Normandië en werden geraakt door alle stille getuigen van de oorlogshandelingen, alle musea, alle monumenten. Uiteraard weten we ook van het winteroffensief in de Ardennen, maar waren toch niet helemaal voorbereid op het feit dat er in Luxemburg een vergelijkbare sfeer van gedenken heerst. Toen we dan ook hoorden dat er op 21 maart 1945 een vliegtuigje was neergestort op de heuvelrand, pal boven de camping, klommen wij daar dan ook heen. Het
Pagina 9 van 10
toestel was op een geheime missie en had 3 Britse bemanningsleden aan boord, alsmede 3 Belgische parachutisten. Waren dat geheimagenten die waren opgepikt? Het toestel was in brand geschoten en hier gecrasht. Twee motoren, twee vleugelvlakken en een staartdeel liggen er nog als stille getuigen.
De slachtoffers liggen ter plekke begraven,
geëerd met papieren klaproosjes…het traditionele Britse oorlogs-symbool. Clervaux Fototentoonstelling Family of man. Op onze laatste dag, 31 mei 2014, gingen wij terug naar Clervaux om onze laatste foto’s te maken. In het stadskasteel bezochten wij deze beroemde fototentoonstelling die tussen 1950 en 1960 op meer dan 150 plaatsen in de wereld te zien is geweest.. Sindsdien is hij op de Unesco Werelderfgoed-lijst geplaatst en heeft hij zijn definitieve plek gevonden in Clervaux! Het was een blij weerzien met vele uiterst bekend geworden foto’s! Clervaux Tentoonstelling Maquettes van kastelen in Luxemburg Dit weerhield ons er op die31ste mei 2014 niet van in datzelfde stadskasteel nog een verzameling maquettes van Luxemburgse kastelen te bestuderen. Blijde herkenning en kennismaking met toekomstige doelen!
* Bezochte tentoonstellingen, musea & evenementen… Archeologisch Museum…Houten, 15 februari 2014… Museum Dorestad…Wijk bij Duurstede, 15 februari 2014 Clervaux Abbaye [L], 26 mei 2014 Vianden Chateau [L], 27 mei 2014
Diekirch [L], Laurentiuskirche en crypte, 27 mei 2014 Bourscheid [L], kasteel, 29 mei 2014 Stolzenbourg [L], 30 mei 2014 Clervaux [L], Family of man, 31 mei 2014 Clervaux[L], Maquette museum, 31 mei 2014
* Bezochte symposia & congressen… 24ste Steentijddag 2014…UniLeiden/ Lipsiusgebouw/zaal 011, Leiden 25 januari 2014 op uitnodiging van Marie France van Oorsouw Symposium Sporen in het landschap… CODA auditorium, Apeldoorn1 maart 2014 op uitnodiging van Masha Parlevliet 36ste Kroon-voordracht (Marine Archeologie)…Kon. Ned. Academie van Wetenschappen, Amsterdam 14 maart 2014 2e BAP Symposium "Wol als rode draad"…Biologisch Archeologisch Platform (BAP) RCE, Amersfoort 25 maart 2014 op uitnodiging van Elfi Buhrs Programma Kennisontwikkeling Archeologie Hanzelijn…Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed RCE), Amersfoort 3 april 1024 op uitnodiging van Dolf Muller 12 Provinciën Lezing Utrecht"… Rijksmuseum van Oudheden (RMO), Leiden 25 april 2014 op uitnodiging van Selkit Verberkt 12e BNA-contactdagen/ME bouwhist. symp…UniLeiden/Lipsiusgebouw/zaal 011, Leiden 16 en 17 mei 2014 op uitnodiging van Arjan den Braven en Roos van Oosten 18e dag Romeins aardewerk…Radboud Universiteit Nijmegen/Auxilia, Nijmegen 6 juni 2014, op uitnodiging van Ryan Niemeijer.
* Reacties uit het veld… Andrea Keijzer uit Amstelveen blijft ons voorzien van krantenknipsels en boeken! Ook Marjan Dirkx-Doornweerd uit het Zeeuwse Eede zendt ons regelmatig krantenknipsels, sinds kort ook digitaal. Ook uit het oosten van het land komen de krantenknipsels binnen: Kees en Ineke Voorn uit Ommen. Veel dank…
Pagina 10 van 10
