" " " "
! # ( ) #
'
$
%
*
$% &
+
,
! #
"
#
!
!
$#
$ %
& #
#
&
! &
& ' &&
& #
$
#
#
& &
!
!
(#
) *
* -
#
&
)+
)
! $
)
&
,
!&
1 1
./( .
0
0 )
,
* )
& ) $#
! !! !! *& )+ & $
#
%
# $
*&
1 1
1
)
) -
#
#
2 2 0& 2 7 2 8& 2
< 7 7
+
< 7 7
# #
< 7 7
3 "( 12 2 2 0& 2 7 2 8& 2 +
< 7 7 < 7 7
:
> ::? > :%@ @
( && !
: :
> 4% >
22 2'2 22 2'2
3 22 22 5 #
*
:
& :
! > : @?A ? > @
22 2'2 22 2'2
&
=! =!
:
:
4 # ( 3A 3@ < && ! 3:9 : && ! -0 3> ?A 22 B& 32 !2 !; $ : =!
# #
6
3
:
! > : @? ? > : %:A :
/+
22 22
=! =!
:
# $ 9 !!; $
# & 3A 3@9 < 3:9 : && ! -0 3 # $ 9 32 !2 !; $ =!
,.
5
:
! > : @AA > 4A
:
#
&
=! =!
0 "( 12 2 2 0& 2 7 2 8& 2 +
< 7 7
34 3 " 3 -0 3 32 2 =!
# #
+
,
> 4% >:
22 2'2 22 2'2
3 22 22
2
% " 2 2 0& 2 7 2 8& 2
< 7 7 < 7 7
2
+
4 3% 3@ < 3:9 -0 3> ?A 32 2 =!
# #
&
(
4+#
*
% && ! && ! 22 B& !!; $
: :
&
=! =!
:
#
:
! > : @? ? 22 > %: A 22
> 4% >
22 2'2 22 2'2
3
II. Samenstelling van de CRT C. van Bemmel D. J. Niezing M. Punt Chr. Westerlaken Adviseurs: A.Cardol, G.van Steenbeek W.Vliek III Opdracht Onderstaand de opdracht die de AK heeft verstrekt aan de CRT. Het moderamen geeft de Commissie Randvoorwaarden Toekomstscenario´s de volgende opdracht: 1. De AK te adviseren over de concrete mogelijkheden voor honorering van de prioriteiten voor aanstelling van een jongerenwerker, de aanstelling van een kerkelijk werker voor het seniorenpastoraat en het verkrijgen (door huur, koop of bouw) van een kerkgebouw voor N/O. [De AK zal over eventuele keuzes en alternatieven de beslissing nemen. Om een verantwoorde beslissing te kunnen nemen moeten verschillende scenario’s ontwikkeld worden, waarin voor- en nadelen van keuzes worden afgewogen.] 2. Ten behoeve van het ontwikkelen van toekomstscenario’s allereerst te komen met een overzicht van de financiële randvoorwaarden, bestaande uit: 1. een meerjarenraming voor de jaren 2009 – 2020 van te verwachten inkomsten en uitgaven van de gemeente als geheel, rekening houdend met de trends in het aantal leden, de te verwachten inkomsten van de VVB en het te verwachten (stijgende) uitgavenpatroon, bij ongewijzigd beleid.
3
2. een kostenraming voor de jaren 2009 – 2012 (met aangeven van minimale en maximale kosten) van: - de aanstelling van een jongerenwerker (per uur en per 1 fte) - de aanstelling van een kerkelijk werker voor het seniorenpastoraat (per uur en per 1 fte) ´ - een predikantsplaats (1 fte). 3. een kostenraming van de exploitatie en onderhoud van de drie huidige kerkgebouwen voor de jaren 2009 – 2020 (of zoveel eerder als wenselijk is). 4. een kostenraming voor de bouw, koop of huur van een kerkgebouw voor wijk N/O. Het is duidelijk dat deze laatste raming sterk afhankelijk is van de gekozen variant: huur van een ruimte in een multifunctioneel centrum is aanzienlijk goedkoper dan nieuwbouw van een kerkgebouw samen met een ander kerkgenootschap. Het is wenselijk dat de Commissie de financiële contouren van de verschillende varianten schetst. Op dit punt is overleg met de Commissie Huisvesting N/O van essentieel belang. 5. een overzicht van eventuele reserveringen, reserves en (al dan niet) geoormerkte giften en legaten, deposito´s e.d., die gebruikt kunnen worden voor een of meer van de bovengenoemde prioriteiten. N.B. De Commissie heeft nadrukkelijk niet tot taak een voorstel te doen voor de keuzes die er gemaakt zullen moeten worden. De Commissie geeft de financiële kaders aan waarbinnen de AK de keuzes op een later moment zal moeten formuleren.
IV Communicatie met de AK. Onderstaand de brief die de CRT bij de aanvang van haar werkzaamheden aan de AK heeft gezonden: Aan de leden van de Algemene Kerkenraad Veenendaal, 1 juli 2009 Geachte leden van de algemene kerkenraad, Onlangs zijn we als commissie randvoorwaarden toekomstscenario’s voor de eerste maal bijeengekomen. De vertraging die hierbij is ontstaan betreuren wij overigens. Inmiddels is een eerste aanzet gedaan in de vorm van inventarisatie en beoordeling van (jaar)cijfers over de periode 2006-2008. Bij de beoordeling en bespreking van deze jaarrekeningen in relatie tot de vraagstelling verwoord in uw opdracht, zijn een aantal vragen ontstaan die we graag in dit stadium aan u voorleggen.
4
1. Fusieproces
Op voorhand ligt de vraag voor of de commissie kan uitgaan van een volledig fusieproces van de Gereformeerde kerk en Sola Fide. Dit houdt naar onze mening in dat in materiële zin alle bezittingen en verplichtingen zonder enige terughoudendheid als één geheel voor verschillende doelen kunnen worden aangewend. De commissie wenst een discussie op onderdelen te voorkomen. Uit de balansen van de beide kerken blijken (substantiële) verschillen in de grootte van vrije reserves en fondsen. Voorts bestaat er een verschil in waarderingsgrondslagen, met name voor wat betreft de gebouwen. Zo blijkt uit de (voorlopige) balans per 31-12-2008 van de Gereformeerde kerk een vrije reserve van ruim € 800.000,--. Bij Sola Fide bedraagt deze reserve ca. € 200.000,-- deze wordt echter gevormd door het onroerend goed en is dus niet vrij beschikbaar. Voor de beantwoording van de vraag of de (toekomstige) PKN Gemeente Veenendaal zich de kosten van jongeren- en/of kerkelijkwerker voor het senioren pastoraat al dan niet tezamen met de koop/huur van een kerkgebouw voor de wijk NO, kan permitteren, is de aanwending naar keuze van de thans en in de toekomst beschikbare liquide middelen van belang. Denkbaar is dat in het nog af te ronden eenwordingsproces, door de Gereformeerde Kerk er een bestemming aan de reserve is of wordt toegekend die niet (geheel) overeenkomt met de aanwending die wij in onze berekeningen voor de toekomstscenario’s incalculeren. 2. Bouw eigen kerkzaal PKN Noord-Oost Veenendaal
We hebben kennis genomen van het rapport d.d. 22-06-09 van de voorbereidende bouwcommissie Algemene Kerkenraad. Uit deze rapportage blijkt dat de stichtingskosten ruim € 1,6 Mln. bedragen (zie pagina 14/15). Kosten voor verwerving van de grond (minimaal € 60.000,--) zijn hierin niet begrepen. Op dit punt is de vraag of u als AK het voornemen heeft aan dit project prioriteit toe te kennen. In dat geval zullen we deze voorkeur in de berekeningen een overeenkomstige plaats geven. Het lijkt ons juist dat de AK evenals de wijkkerkenraden zich over voornoemde vraagstelling uitspreken. Voorts adviseren wij u al in dit stadium alle Gemeenteleden over dit standpunt te informeren. Daarbij is het naar onze mening aan te raden het eenwordingsproces en alle elementen die hiermee samenhangen volledig transparant te houden. Uw reactie zien wij graag tegemoet, Commissie randvoorwaarden en toekomstscenario’s Namens deze, Derkjan Niezing Tot zover de verzonden brief aan de AK Hierna de reactie van de AK op deze brief; verwoord in een mail van J Wiersma op 17 augustus 2009. “In de vergadering van de Algemene Kerkenraad van juli j.l. is vastgesteld zal het inderdaad een volledig fusieproces zal zijn van Sola Fide en de Gereformeerde Kerk. Zo zullen reserves, zoals het geld van de verkoop van de Brugkerk, niet een bepaalde bestemming in de fusie kunnen hebben, en dat in materiële zin alle bezittingen en verplichtingen zonder enige terughoudendheid als één geheel voor verschillende doelen kunnen worden aangewend. Voor de bouw van een eigen kerkzaal in Noord-Oost geldt dat op korte termijn plannen bij de gemeente Veenendaal zullen worden ingediend. Het project heeft dus prioriteit. 5
In de vergadering in september zal de voortgang van dit project nader aan de orde komen” Einde citaten V. Werkwijze. • De CRT is een aantal malen bijeen gekomen en heeft, vooral dank zij de ondersteuning door het College van Kerkrentmeesters, de beschikking gekregen over alle relevante informatie. Daarbij is gebruik gemaakt van de vastgestelde jaarrekeningen 2007-2008 en de begroting 2009 van zowel de Gereformeerde kerk als ook de hervormde gemeente Sola Fide. •
De CRT heeft de betreffende stukken kunnen consolideren tot één geheel voor de PKN Veenendaal (dus voorheen GK en SF). Deze consolidatie was mogelijk omdat de structuur van de financiële administraties in de loop van de afgelopen jaren op elkaar is afgestemd.
•
De kosten van het onderhoud van de huisvesting werden ontleend aan de gegevens die werden verstrekt door de commissie huisvesting PKN die op meerjaren-basis de kosten van regulier en groot onderhoud van alle huisvesting van de PKN in beeld heeft gebracht.
•
De CRT heeft diverse malen overleg gevoerd met de Commissie Huisvesting N/O de commissie die de plannen heeft ontwikkeld voor de nieuwbouw in N/O.
•
Voor het doorrekenen van de aangedragen scenario’s is gebruik gemaakt van een rekenmodel (spreadsheet) dat gaandeweg in de bijeenkomsten van de CRT is ontwikkeld. Naar de mening van de CRT, ondersteund door de opvattingen van de kerkrentmeesters, biedt dit rekenmodel tot en met 2020 een betrouwbaar inzicht in de financiële effecten van de diverse scenario’s. Anders gezegd: de algemene kerkenraad wordt op deze wijze in staat gesteld de financiële consequenties van de scenario’s op een verantwoorde manier in de beschouwingen te betrekken en mee te wegen bij de te nemen besluiten.
VI. Uitgangspunten. •
De financiële cijfers van SF en GK worden zonder beperkingen geconsolideerd tot één PKN Gemeente; dit houdt in dat het gehele beschikbare eigen vermogen voor de AK vrij aanwendbaar is. Dit standpunt wordt vooral ook bevestigd door een eerder ingenomen standpunt in de Algemene Kerkenraad (AK) en zoals dat aan de CRT werd medegedeeld.
•
Aangenomen wordt dat de bijdragen levend geld in de komende jaren niet dalen. De cijfers 2006-2008 en de begroting geven hiertoe geen enkele aanleiding. In de begroting 2009 zijn de kerkrentmeesters zelf van een hogere opbrengst t.o.v. 2008 uitgegaan.
•
De CRT heeft zich beraden over wat te doen met de bestaande “wijkkassen”. In vrijwel elke wijk zijn om uiteenlopende redenen geldmiddelen ingezameld voor speciale doelen in die betreffende wijk. Denk hierbij aan Alle hens, Petra-actief en Oud papieracties. Een eerste ruwe inventarisatie leerde de CRT dat het beheer van die kassen zeer verschillend en meestal complex is georganiseerd. Bovendien is de hoogte van die kassen in het kader van het CRT onderzoek niet zeer relevant. Redenen om
6
deze kassen in het kader van deze opdracht niet op te nemen in het totale financiële plaatje. •
De rentebaten zullen (fors) dalen. De rente op deposito en/of spaarrekening is aanzienlijk gedaald tot thans maximaal 2-3%. De komende jaren zal dit vermoedelijk wat oplopen.
•
De PKN heeft thans 6 predikanten. Binnenkort muteert dit aantal. echter. Ds. John Alma gaat op korte termijn met emeritaat en Ds. Jos Timmerman heeft te kennen gegeven vanaf nu beroepbaar te zijn.
•
Er kan/moet rekening worden gehouden met substantiële kosten voor jongeren- en ouderenwerker(s). De CRT is voorstander om een deel van de predikantstaken door dit soort personen te laten invullen; daarbij moet natuurlijk rekening worden gehouden met demografische omstandigheden per wijk. De CRT denkt dat het werk op die manier flexibeler kan worden geregeld en dat de kosten zullen/kunnen worden teruggebracht.
•
De CRT houdt rekening met de verkoop van de pastorie op de Noorderkroon voor een bedrag van circa € 300.000,-- (vraagprijs € 349.000,--) Er wordt vervolgens geen nieuwe pastorie gekocht. Op deze wijze wordt eigen vermogen omgezet van “stenen in euro’s”.
•
Van de zijde van de kerkrentmeesters is medegedeeld dat er kennelijk eerder een principe besluit is genomen om de opbrengst uit de verkoop van de pastorie aan de Noorderkroon te bestemmen voor de nieuwbouw in Noord Oost.
•
In de laatste kolom van de bijgaande spreadsheets is met behulp van een % aangegeven met welke aannames de ontwikkeling van de baten en ook de lasten door de CRT zijn ingeschat.
•
De CRT gaat op basis van een raming van de “bedrijfsrisico’s uit van een noodzakelijk weerstandsvermogen ter grootte van 20% van de jaarlijkse baten. Dit betekent ca. € 200.000,= als aan te houden weerstandskas. Dit deel van het eigen vermogen moet volgens de CRT permanent beschikbaar zijn in (belegde) liquiditeiten.
VII. Overige opmerkingen / aanbevelingen •
De CRT is van mening dat de gehele interne administratieve organisatie van onze PKN kritisch moet worden onderzocht en stelt voor daar waar nodig verbeteringen tot stand te brengen.
•
Uit gesprekken met de kerkrentmeesters is duidelijk geworden dat in het verleden (kort voor of na de datum van de verkoop van Brugkerk) door de AK werd besloten de opbrengst van de verkoop van de Brugkerk te oormerken als een bijzondere opbrengst die niet zonder meer ingezet zou mogen worden voor algemene doelen binnen de PKN. Uit de eerdergenoemde reactie van de AK blijkt nu echter dat deze opbrengst ter grootte van € 800 00 wel volledig kan worden ondergebracht in het gezamenlijk vrij inzetbare vermogen van de PKN. De CRT adviseert de AK dringend dit laatste standpunt alsnog helder te communiceren met de leden van de gemeente.
7
•
De waarde van de pastorieën die op de balans staan moeten volgens de CRT worden gebracht op het niveau van de verkoopwaarde. Als gevolg daarvan wordt de daarin verborgen stille reserves zichtbaar gemaakt.
•
De kerkgebouwen die in eigendom zijn staan nu nog niet op de balans en kunnen tegen een waarde van € 1,= per gebouw worden geactiveerd.
Veenendaal, november 2009 De commissie Randvoorwaarden en Toekomstscenario’s C. van Bemmel D. J. Niezing M. Punt Chr. Westerlaken
8
