Chenrezig / Avalokiteshvara / !ན་རས་གཟིགས De Boeddha van mededogen
De Boeddha die alle gebeden van mensen in problemen aanhoort Het is tevens een wensvervullend beeld
Chenrezig of Avalokiteshvara is het belangrijkste beeld van mededogen binnen het boeddhisme. Er wordt gezegd dat alle Dalai Lama's een incarnatie van hem zijn. Aan zijn spirituele vader, Amitabha, beloofde Avalokiteshvara plechtig dat hij onafgebroken zou werken aan het lijden van alle levende wezens, tot al hun lijden teneinde zou zijn. In een moment van intense hartstocht sprak hij, voor het geval hij ooit de geringste gedachte aan ophouden zou hebben, de volgende wens uit: “Moge mijn hoofd in tien stukken worden gebroken en mijn lichaam in duizend stukken worden gespleten” Toen ging hij in diepe meditatie, tijdens dewelke hij de mantra Om Mani Padme Hum reciteerde en de verdienste ervan opdroeg aan alle wezens ter wereld. Zijn hart raakte vol verdriet en gefrustreerd riep hij uit dat hij ermee zou ophouden. Op dat moment van wanhoop brak zijn hoofd – in overeenstemming met zijn wens – in tien stukken en viel zijn lichaam uiteen in duizend stukken. In zijn ellende riep hij zijn goeroe Asian Import
1
Amitabha, die zijn lichaam herstelde en het transformeerde in duizend armen; elke handpalm had een alziend oog. Daardoor nam zijn vermogen om anderen uit hun lijden te helpen duizendvoudig toe. Op dezelfde manier werd zijn gebroken hoofd hersteld in tien gezichten met er bovenop zijn eigen gezicht. Zo kreeg Avalokiteshvara de gedaante van Chenrezig met elf gezichten en duizend armen. Deze vorm van de Mededogen-Boeddha wordt het meest afgebeeld in Tibetaanse thangka's, want het is de vorm die het meest geliefd is bij Tibetaanse gelovigen. Tot zover dit inleidend verhaal als achtergrondinformatie. We gaan daar nu wat dieper op in gaan en eindigen met een héél speciale meditatie rond hetgeen genoemd word de “Acht verzen van Avalokiteshvara.” “Een goede geestesgesteldheid, een goed hart en genegenheid jegens anderen zijn erg belangrijk. Wanneer je die dingen niet hebt kun je zelf niet goed functioneren en zul je zelf niet gelukkig zijn; en als gevolg daarvan zullen noch je familie, noch je kinderen, noch je naasten gelukkig zijn. Zo zal een ieders geest, van natie tot natie, van werelddeel tot werelddeel, verward worden en zullen de mensen ongelukkig zijn. Maar wanneer we de juiste levenshouding, een goede geestesgesteldheid en een goed hart hebben, zal het tegenovergestelde waar zijn. In de menselijke samenleving zijn dus liefde, mededogen en vriendelijkheid van het allergrootste belang; zij zijn werkelijk kostbaar. Het is de moeite waard je ervoor in te zetten een goed, een bijzonder goed hart te krijgen” Zijne Heiligheid de Veertiende Dalai Lama Een goed hart hebben wil zeggen dat je liefde ( de wens anderen gelukkig te zien ) en mededogen (de wens dat anderen van hun lijden bevrijd mogen zijn) in je hebt. Door op deze manier te denken bewerkstelligen we ons eigen geluk en dat van anderen. Maar waarom is dit zo moeilijk, als we het eigenlijk al lang weten? De grootste sta-in-de-weg is onze gewoonte eerst aan onszelf te denken, onze zelfkoesterende houding. Het grootste deel van de tijd zijn we druk bezig onszelf tevreden en gelukkig te houden; we proberen onze eigen wensen te vervullen en maken ons zorgen over onze probleempjes; we houden slechts zelden tijd en energie over om ons hart echt open te stellen voor de noden van anderen. Door deze zelfkoesterende houding zullen we geneigd zijn het grootste stuk van de taart te pakken of de gemakkelijkste stoel in de kamer te nemen, voor te dringen als we in de rij moeten wachten of te rijden alsof wij de enige automobilist op de weg zijn, kortom alles te doen waar we zin in hebben zonder ons om anderen te bekommeren. Zelfkoestering heeft zelfs nog een veel subtieler effect: het vormt de basis voor onze irritaties, trots, jaloezie, woede en depressiviteit. In feite ontstaat ieder ongelukkig en onplezierig moment doordat we ons al te zeer bekommeren om onszelf. We hebben het gevoel dat we alleen maar gelukkig kunnen worden als we ons alleen over onszelf druk maken. Maar...in feite is juist het tegenovergestelde waar! De wensen van ons ego zijn onverzadigbaar: het is een nooit aflatende karwei om te proberen ze te vervullen. Het ego zal, ongeacht hoeveel het al heeft, steeds onrustig worden en meer willen hebben. We bereiken nooit een punt waarop we ons volledig verzadigd voelen, waarop we kunnen zeggen – ik heb nu genoeg! Wanneer we daarentegen onze aandacht op anderen richten en hun wensen en noden boven de onze stellen, zullen we daadwerkelijk vrede vinden. Door anderen te koesteren komt er een grote rust over ons. Door steeds het belang van anderen voor ogen te houden zullen we de kracht van ons eigen ego langzaamaan verminderen en zullen ons leven en Asian Import
2
onze relaties er een nieuwe dimensie bij krijgen. Onze liefde voor anderen dient echter niet gebaseerd te zijn op een afkeer van onszelf of op het onderdrukken van onze eigen gevoelens. Zij ontwikkelt zich vanzelf wanneer we inzien dat iedereen liefde nodig heeft en gelukkig wil zijn, net als wijzelf; dat ieder levend wezen in het universum deel uitmaakt van één grote familie, dat we allemaal afhankelijk zijn van elkaar, dat er geen enkele buitenstaander bestaat; dat zelfkoestering problemen met zich meebrengt, terwijl het koesteren van anderen juist vrede en gelukt brengt. Ik weet het, het is niet makkelijk, maar we moeten volharden en niet teveel van onszelf eisen. Soms lijkt het wel of we helemaal geen vorderingen maken, zoals Chenrezig in het inleidend verhaal, maar dat komt alleen maar omdat ons er nu beter dan vroeger bewust van zijn wat er in onze geest omgaat. We mogen niet vergeten dat het tijd en moeite kost om gewoonten die we in een heel leven (en feitelijk in vele levens!) hebben aangeleerd weer af te leren. De meditatie-beoefening van vandaag behoort tot de groep leringen en beoefeningen die “gedachten-transformatie” wordt genoemd en die gericht is op het transformeren van onze zelfkoesterende houding in een leefwijze waarin we de belangen van anderen boven de onze stellen. Het uiteindelijke doel is het bereiken van de verlichtingsgeest, waarbij onze geest verlichting wil bereiken voor het welzijn van alle levende wezens. Deze methode, samengesteld door Lama Thubten Zopa Rinpochee van het Kopan Klooster in Nepal, combineer een meditatie op Chenrezig met een een soort achteregelig gebed dat de essentie van gedachtentransformatie bevat, geschreven door Langri Tangpa Dorje Senge, een meditatieleraar uit de elfde eeuw. We gaan dus ver terug in de tijd vanavond. Lama Thubten Zopa Rinpochee Ga gemakkelijk zitten met een rustige, ontspannen geest. Wek een sterke en postitieve motivatie op om deze meditatie te doen. Overdenk dit heel goed terwijl ik deze woorden tot jullie richt:
Langri Tangp Dorje Senge
“Het is niet voldoende mij ervan te verzekeren dat ik in dit en toekomstige levens geen lijden zal ervaren. Ik moet volledig bevrijd worden uit het cyclisch bestaan (zoals we gezien hebben in het Levenswiel), de eindeloze cirkel van dood en wedergeboorte. Maar zelfs dat is onvoldoende. Hoe kan ik de gelukzaligheid van de bevrijding ervaren als ik alle andere levende wezens achterlaat? Ieder wezen is eens mijn moeder geweest, en niet slechts eenmaal maar vele malen in vorige levens, en ieder wezen heeft voor mij gezorgd als mijn huidige moeder. Voor alle geluk dat ik ooit heb ervaren, ben ik van hen afhankelijk. Alles wat ik eet, de kleren die ik draag, de boeken die ik lees, het onderdak dat ik heb; alle muziek, films en ander vermaak waarvan ik geniet, bereiken mij door de vriendelijkheid van anderen. Op dit moment lijden deze vriendelijke wezens en creëren zij door hun onwetendheid oorzaken voor toekomstige ellende.” Herinner je de levens van bekenden: familieleden, vrienden en kennissen. Wat voor fysieke en mentale problemen hebben of hadden zij? Net zoals jij geen problemen en pijn wilt, zo willen zij dat ook niet. Net zoals jij geluk nastreeft, zo doen zij dat ook. Maar weten zij de juiste oplossingen? Hebben zij een methode bij de hand om het geluk dat ze nastreven te bereiken en het lijden dat zij willen vermijden te ontlopen? Asian Import
3
Ontwikkel NU de vaste wil de verantwoordelijkheid op je te nemen ALLE levende wezens van hun lijden te bevrijden en hen allemaal tot de gelukzaligheid van de verlichting te brengen. Zonder oorzaken en voorwaarden bestaat er geen verlichting. De belangrijkste oorzaak is liefde en de mededogende verlichtingsgeest. Daarom zal ik mij grondig oefenen in de methode om de verlichingsgeest te ontwikkelen. Visualiseer Chenrezig, de Boeddha van mededogen, ter hoogte van je voorhoofd ongeveer een lichaamlengte van je vandaan. Je kunt kiezen uit de vier- of de duizendarmige, die met weinig of elf hoofden. Voel welk beeld het best bij jou past. Heb er voeling mee. In elk geval, zijn lichaam bestaat uit zuiver wit licht en straalt de kleuren van de regenboog uit. Hij glimlacht vriendelijk en kijkt naar jou en alle andere wezens met een blik vol mededogen. Hij zit in de lotushouding en een maanschijf en de volle maan omgeven hem als een aura. De hele visualisatie bestaat uit stralend licht. Maak nu de volgende Mudra: “Vol respect betuig ik eerbied met lichaam, spraak en geest aan U, Chenrezig. Ik maak alle mentaal gecreeërde offeranden, beken alle negativiteiten en overtredingen die ik sinds beginloze tijden heb gedaan, en verheug mij in de positieve energie van gewone en heilige wezens. Ik draag mijn eigen positieve energie en die van denren op aan de verlichting van alle wezens.” Ik offer de bodem, bedekt met wierook, bestrooid met rijst, versierd met de berg Meroe, de continenten, de zon en de maan. Mogen door deze offeranden aan de boeddha's aan te bieden, alle wezens van die zuivere wereld genieten. “Moge het leven van onze spirituele leraren lang zijn. Mogen alle wezens in de oneindige ruimte vrede en geluk ervaren. Moge ik en alle anderen, zonder uitzondering, goede verdiensten verzamelen, alle verduisteringen zuiveren en spoedig de verlichting bereiken.” Chenrezig is bijzonder verheugd over je verzoek en daalt vanaf zijn lotus-maanzetel af naar de kruin van je hoofd. Ik ga nu de acht verzen gelukbrengende nectar vanuit het letterteken in het hart van Chenrezig je vult je volledig, zuivert alle realisaties.
reciteren. Visualiseer bij elk vers hoe een straal HRI lichaam via je kruin binnenstroomt. De nectar negativiteiten en obstakels en brengt je alle
1.Met de gedachte aan het bereiken van de verlichting voor het welzijn van alle wezens, die kostbaarder zijn dan wensvervullende juwelen, zal ik vol liefde onafgebroken oefenen. De nectar van Chenrezig zuivert de zelfzuchtige gedachten die voorkomen dat ik anderen meer koester dan mijzelf en schenkt mij de realisatie anderen meer lief te hebben dan mezelf.
Asian Import
4
2. Steeds wanneer ik met anderen ben zal ik mij erin oefenen mijzelf als de minste te zien en zal ik vanuit het diepst van mijn hart erkennen dat anderen boven mij verheven zijn. Dit is een krachtig middel om onze neiging bij anderen fouten te ontdekken en hen te bekritiseren te lijf te gaan. De nectar zuivert trots en zelfkoestering. 3. Bij al mijn daden zal ik mijn geest onderzoeken en op het moment dat een onjuiste visie ontstaat, waardoor ik mezelf en anderen in gevaar breng, zal ik dat duidelijk onder ogen zien en voorkomen. Dit slaat dus op bedachtzaamheid bij alles wat we doen. De nectar zuivert de verduisteringen die ons belemmeren vrij en open met beteugelende gedachten af te rekenen. 4. Steeds wanneer ik iemand met een slecht karakter ontmoet die overweldigd wordt door negatieve energie en intens lijden, zal ik zo'n uitzonderlijk mens koesteren alsof ik een heel kostbare edelsteen gevonden heb. Het is niet zo moeilijk om positieve gevoelens te hebben voor mensen die vriendelijk en welgemanierd zijn; onze liefde wordt echter pas op de proef gesteld als we mensen met veel negatieve energie ontmoeten. De nectar zuivert de zelfkoesterende gedachten die ons belemmeren schadelijke wezens te zien als zeer kostbaar en geliefd. 5. Wanneer anderen, door jaloezie gedreven, mij bedriegen, belasteren en verachten, zal ik mij oefenen nederig te zijn en hen de overwinning te laten. Wanneer iemand ons openlijk of achter onze rug bekritiseert, zouden we niet woedend moeten trachten onszelf te verdedigen of op eenzelfde manier terug te slaan. In plaats daarvan dienen we te onthouden dat elke onplezierige ervaring het vanzelfsprekende gevolg is van onze eigen vroegere daden. De nectar zuivert de zelfkoesterende gedachten die ons belemmeren een nederlaag te accepteren en de overwinning aan anderen te gunnen. 6. Wanneer iemand aan wie ik een gunst heb bewezen en in wie ik groot vertrouwen heb mij hevig kwetst, zal ik mij oefenen hem als mijn hoogste leraar te zien. Al het goede en slechte dat wij in ons leven ervaren komt voort uit onze vroegere daden, er bestaat dus geen onverdiende ellende!!!!!!!!!!!!!!! Dit is moeilijk te aanvaarden vooral wanneer de ellende veroorzaakt wordt door iemand die we ooit geholpen hebben. Het is echter slechts een kwestie van vertrouwt raken met de wet van oorzaak en gevolg: noodzakelijkerwijs moeten we zelf de oorzaak voor onze ellende gecreeërd hebben. De nectar zuivert de zelfkoesterende gedachten die ons belemmeren schadelijke wezens als onze spirituele leraren te zien. 7. Kort gezegd, zal ik direct en indirect ieder voordeel en geluk aanbieden aan alle wezens, als waren zijn mijn moeder of vader. De essentie van gedachtentransformatie is het verwisselen van jezelf met anderen door je houding van zelfkoestering te veranderen in een houding van het koesteren van anderen. De nectar zuivert zelfkoesterende gedachten die ons belemmeren om de schadelijke daden en het lijden van alle wezens op ons te nemen. 8. Door alle verschijnselen als een illusie te zien zal ik ervoor zorgen dat mijn oefening niet aangetast zal worden door de acht wereldse neigingen en door mij niet vast te klampen zal ik alle wezens bevrijden van de slavernij van hun ongetemde en verwarde geest, alsook van hun karma. Wanneer onze motivatie om iets te ondernemen wordt gevoed door een van de acht wereldse neigingen (gehechtheid aan plezier, prijzende woorden, gewin en roem; afkeer van pijn, schuld, verlies en en slechte reputatie), is hetgeen je onderneemt geen-Dharma, niet-Spiritueel !!! De nectar zuivert de zelfkoesterende gedachten en de egocentrische onwetendheid die ons belemmeren alles als een illusie te zien. Afronding: Doe het volgende verzoek uit de grond van je hart: Asian Import
5
Aan U, die vol mededogen is, vraag ik: strek alstublieft uw heilige hand naar ons uit en leid mij en elle levende wezens na dit leven naar de zuivere en gelukzalige bestaanswereld. Wees alstublieft in alle levens onze spirituele vriend en leid ons snel naar de verlichting. Chenrezig willigt je verzoek in. Een stroom nectar vloeit van zijn hart naar je toe en vult je hele lichaam en geest. Alle verduisteringen, negatieve indrukken en ziekten worden direct gezuiverd. Je lichaam wordt zo helder als kristal. Dan lost Chenrezig op in het licht en gaat op in je lichaam. Jij bent nu Chenrezig; jouw lichaam, spraak en geest zijn onafscheidelijk één met zijn heilige lichaam, spraak en geest. Aan alle kanten wordt je omringd door alle levende wezens. Visualiseer nu, terwijl je inwendig de mantra OM MANI PADME HUNG reciteert, hoe ontelbare lichtstralen vanuit je hart stralen, waarbij op het uiteinde van iedere lichtraal een kleine Chenrezig zweeft. Deze mededogende boeddha's nemen plaats boven de hoofden van alle levende wezens en zuiveren door stromen nectar alle negativiteiten en verduisteringen. Uiteindelijk lossen zij allemaal op in deze wezens, waardoor zij allemaal Chenrezig worden.
Toewijdingsgebed uitspraak tekst lezing Namo Rana Tra yaya Namah Aya Gyana Sangara Verotchana Byuha Razaja Tathagataya Ahate Sam ya Sam buddhaya Namah Sawa Tathangate Bhe Ahate Bhe Samyak Sam buddhi Bhe Namah Aria Avalokite Swaja Bodhi Satwaja Maha Satwaja Maha Karuni kaya Teyatha Om Dhara Dhara Dhiri Dhiri Dhuru Dhuru Ittevite tsale tsale tachale tachale Kusume Kusume Vare IleMile Cete Zwola napanaya Soha
Asian Import
6
Om Mani Pemme Hum Deze Tibetaanse mantra belichaamt het mededogen en de zegen van alle Bouddha’s en Bodhi-sattva’s, en speciaal de zegen van Avalokiteshvara, de Bouddha van mededogen. Elk van de 6 lettergrepen heeft een specifiek en krachtig effect op de transformatie van diverse lagen van ons wezen. Ze zuiveren de zes giftige negatieve emoties, die een manifestatie van onze onwetendheid zijn, volledig. Deze emoties creëren samsara: trots, jaloezie, verlangen, onwetendheid, hebzucht en boosheid. Ze worden getransformeerd tot hun oorspronkelijke natuur. Om zuivert ‘bliss’ en trots Ma zuivert jaloersheid en ‘lust for entertainment’ (sensatiezucht) Ni zuivert passie en verlangen Pe zuivert domheid (onwetendheid) en vooroordeel Me zuivert armoede en hebzucht Hung zuivert agressie en haat
Asian Import
7
