zesde leerjaar

zesde leerjaar

6

www.lessenpakket.be

We zochten het woord ‘vis’ op in het woordenboek! Opdracht Bespreek, zoek en los op in groep. Daarna vergelijk je de antwoorden klassikaal. Als je met aandacht leest, is het niet moeilijk om volgende gatentekst te vervolledigen. Bij elk deel van de tekst verklappen we al enkele van de in te vullen woorden. VIS:

(zijde, minder, kleine) Algemene aanduiding voor in het ……………… levende, gewervelde, ………bloedige dieren met een al dan niet geschubd vel, met ……………… als ademhalingsorgaan en met ……………… als ledematen om zich voort te bewegen. Er ……… momenteel meer dan 30 000 verschillende vissoorten bekend. Het overgrote deel van de soorten leeft in ……… water: in zeeën en oceanen op grotere of kleinere diepte, soms …… de bodem. Er zijn veel ……………… soorten zoetwatervissen. Sommige vissen, o.a. de zalm en de paling, leven een deel van hun bestaan …… de zee en in zoet ……… We ………… ze trekvissen. De zalm trekt …… zoet water om zich voort te planten, de ………… naar zout water. Men ……… vissen indelen naar hun skeletsamenstelling: een overgrote meerderheid beenvissen en een ……………… groep kraakbeenvissen zoals de rog en de haai. www.lessenpakket.be

• •

Doelen algemene informatie over vis en de voedingswaarde ervan vergaren; de ontbrekende woorden in een tekst logisch bedenken.

Het beenderstelsel wordt ……………… genoemd. Vissen kan men ook ………… naar hun lichaamsvorm: rondvissen en platvissen. Platvissen komen ‘rond’ ter wereld maar gaan later op …… zijde liggen en worden breed en ………. Omdat het ene ……… zich verplaatst, komen beide ogen voor op de bovenliggende ……… Platvissen verscholen onder het zand, ……………… een goede schutkleur. (bewaard) Visvlees heeft zijn beste kwaliteit onmiddellijk …… de vangst. De huidige transportmiddelen en koeltechnieken maken het mogelijk dat vis ………… gebreken en vers op de markt en …… de winkel komt. Om visvlees te bewaren, pasten de Romeinen het koelen door ijs al ……! Gedroogde kabeljauw of stokvis, gerookte zalm, gezouten heek, maatjesharing zijn voorbeelden van bewerkte vis die kan ……………… worden.

vis zesde leerjaar - pagina 103

6

We zochten het woord ‘vis’ op in het woordenboek! Deze ……………… beïnvloeden het groeiproces van kinderen en in het bijzonder de groei ….....… de hersenen. Tweemaal per ……… vis eten, levert ons het nodige mineraal ………… (slimmeriken, sterke, ogen, jodium, maar ook het mineraal selenium, dat huid) onze weerstand verbetert. Selenium Vis bevat noodzakelijke voedings……………...... zoals eiwitten, helpt ook onze lichaamscellen te beschermen ……… schadelijke ……………… en ……………...…… Vette invloeden wat de kans op hart- en vissoorten zoals zalm en makreel vaatziekten en op kanker verkleint. zijn daarenboven rijk aan omegaVis is een vat vol ………………… … -vetzuren. Deze onverzadigde waaronder B3, B6 en B12. Vitamine ……………… zijn belangrijk voor B12 komt alleen voor ……................. een normale ontwikkeling van het dierlijke voedingsmiddelen en niet in zenuw………… bij kinderen en ……. een goede hersenwerking. Regelmatig plantaardige. vis ………, is bovendien gezond voor je Vette vis ……… ook vitamine A en D. Vitamine A zorgt voor goede ………, hart. een gezonde ……… en verhoogt de ................., schaal- en schelpdieren zijn van nature rijk aan het mineraal weerstand. Vitamine D helpt bij de vorming van ………… botten. jodium, dat onmisbaar …… voor de aanmaak van schildklierhormonen. Ja, ja, ………………... eten vis! Een waardevol alternatief ………… verse vis is diepvriesvis: aan boord schoongemaakt en ………………

www.lessenpakket.be


6

Vissenkennis Opdracht •

Vul het rooster in: één vakje per letter, één vakje voor IJ. Je vindt informatie op deze en op de vorige bladzijden. Blijf niet te lang stilstaan bij een nummer dat je (nog) niet kunt oplossen. Werk verder want achteraf wordt een en ander mogelijks duidelijk! 1 2

3 4 5 6 7

8

Ze bedekken de huid van vissen, als dakpannen over elkaar. Je kunt deze vis herkennen aan zijn drie rugvinnen, twee buikvinnen en zijn vlekken op de rug en de zijkanten. Jarenlange, intensieve visserij op deze populaire vis heeft geen goed gedaan. Door klimaatverandering stijgt de watertemperatuur in de Noordzee en trekt de vis naar het noorden. Eet liever koolvis. Het verschil is niet te proeven! Een vissoort, bepaald door de vorm, waartoe pladijs (schol), tong, tongschar, heilbot, tarbot… behoren. Een kraakbeenvis. Verzamelnaam voor mossel, oester, sint-jacobsschelp, kreukel, wulk… Welke vissoort wordt gebruikt voor rolmops, voor zure vis (ingelegd in azijn)? Snoekbaars is een zoetwatervis die vooral in restaurants op het menu staat. Hij smaakt niet gronderig, maar verfijnd en heeft stevig witvlees. Vul een andere baars in die in zout water leeft. Hij wordt duur betaald in restaurants. Synoniem voor pladijs.

www.lessenpakket.be

• • 9

10 11 12 13 14 15 16

Doelen aan de hand van een omschrijving een vis(soort) herkennen; oplossingen zoeken door aangeboden informatie begrijpend te lezen en te relateren aan reeds verworven kennis; gegevens in een schema kunnen invoeren. De jonge zoetwatervisjes worden geboren in de bovenloop van rivieren en zwemmen na een aantal jaar stroomopwaarts naar zee. Daar groeien ze zeer snel. Na twee tot vier jaar keren ze terug naar hun geboorteplaats om daar te paaien. Tijdens deze reis eten ze niet; ze teren op hun eigen vet. Ze leggen hun eitjes tussen de kiezels van de rivier en de mannetjes bevruchten de eitjes. Daarna keren ze terug naar zee. Velen sterven door uitputting. Ze leggen meer dan 3000 km af om zich voort te planten. Over welke vis gaat het hier? Zijn vlees is mooi dieproze. Verzamelnaam voor gamba, kreeft, langoustine, garnaal, krab, scampi… Gedroogde kabeljauw. Dient om zuurstof uit het water op te nemen. Zwemorgaan op de rug van een vis; aan het aantal kun je een kabeljauw herkennen. Idem op de buik van een vis. Titel van één van de eerste stripalbums van Suske en Wiske: de ijzeren …………………; het was de naam van hun duikboot. Noorse visschotel: sla, tomaat, komkommer, worteltjes, ui, ei en gerookte paling, forel, zalm en ………………


6

Vissenkennis 17 Deze vis eten is geen prima keuze. Hij is overbevist, een bedreigde diersoort. Hij wordt overal verkocht in blik. Gelukkig zijn er minder problemen voor natuur en milieu, met de variëteit van deze vis, die ingeblikt wordt. 18 Een vette vissoort vermeld op pagina 104.

19 Calamares is een Spaans traditioneel gerecht. In het water verblindt deze vis de vijand door een wolk kleurstof uit te stoten. 20 Het ‘paren’ van vissen. 21 Een groep vissen.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Schrijf de zin op die je verticaal kunt aflezen.

........................................................................................................................... www.lessenpakket.be


6

Visserijmethoden Knip de tekstdeeltjes uit en plak ze op de juiste plaats in de tekst. Lees nu de volledige tekst.

• •

Voor het vangen van de vis worden er meerdere methoden gebruikt, die we kunnen onderbrengen in twee groepen: de passieve en de actieve visserij. Bij de passieve visserij worden netten of lijnen met haken, over de zeebodem gespreid of geplaatst rondom wrakken of wordt er gevist met hengels. De plaats van de netten wordt aangeduid met een joon (boei met vlag). Het plaatsen van rechtstaande netten op de zeebodem heet de warrelnetvisserij (1). Vismethoden met haken op de zeebodem (2) of met hengels (3) heten lijnvisserij. Bij de actieve visserij onderscheiden we de boomkorvisserij (ook bokvisserij genoemd), de bordenvisserij en de spanvisserij. Bij de boomkorvisserij (4) wordt met twee netten (boomkorren) gevist die langszij het schip over de bodem worden gesleept. Deze methode wordt veel door de kustvisserij gebruikt, o.m. bij de garnalenvangst. Het is met deze bokvisserij dat soms ongelukken gebeuren. Als één van de netten haakt achter grote voorwerpen, zoals delen van een scheepswrak, wordt het schip als het ware omvergetrokken. Moderne elektronische apparatuur maakt het tegenwoordig mogelijk in de stuurhut direct te reageren op dit soort gevaar.

www.lessenpakket.be

Doelen kennis maken met verschillende technieken in de zeevisserij; de informatie uit de tekst koppelen aan de juiste tekening.

Bij de bordenvisserij (5) wordt één net achter het vaartuig gesleept. Het net wordt opengehouden door twee grote visborden. Deze zijn zo bevestigd dat ze een hoek vormen met de sleeprichting. Door de druk van her water worden de visborden naar buiten geduwd, waardoor het net opengehouden wordt. Spanvisserij (6) werkt als bordenvissrij maar hier wordt één groot net getrokken door twee vaartuigen. De jongste jaren wordt er gezocht naar nieuwe visserijmethoden die meer rekening houden met het milieu en voor de visser rendabel zijn: de duurzame visserij. Het centrum voor landbouwkundig onderzoek, departement zeevisserij te Oostende verricht baanbrekend werk en experimenteert met speciale netten. Dit centrum doet ook proeven met het kweken van vis, zoals tong en tarbot, om ze nadien opnieuw uit te zetten in zee. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Alle vissersschepen groter dan 14 meter moeten uitgerust zijn met GPS. Zo kan men de schepen steeds lokaliseren.


6

Visserijmethoden •

Schrijf in het cirkeltje van elke tekening het bijbehorende nummer dat je vindt in de tekst op de vorige pagina.

• •

Noteer, in het vakje op elke tekening, de voorgestelde visserijmethode. Zoek het antwoord in de tekst.

Er bestaan twee manieren van vissen: wachten tot de vis komt = .................. visserij of de vis achterna gaan = .................. visserij. Wat is een joon? ............................................ Welke schaaldieren worden aan de Belgische kust gevangen met boomkorren? ...................... Schrap wat niet past: een boomkor is een hengel, een net, een zeedier, een visser. Vervolledig: duurzame visserij houdt rekening met ........................... en is .................... voor de visser.

www.lessenpakket.be


6

Goede vis Er worden veel verschillende soorten vis gevangen. Sommige soorten staan onder druk. Daarom is het goed om bij aankoop een soort te kiezen die ruim voorkomt, bv. koolvis. Er zijn goede alternatieven. Op de kaart van Europa werden de vindplaatsen van onderstaande vissoorten genummerd. Noteer bij elke vissoort het passende nummer. Je kunt een atlas gebruiken. In de IJslandse wateren wordt de visserij op kabeljauw goed beheerd. De visserij op haring in het Noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan heeft maar weinig bijvangsten en verstoort de bodem niet. De grijze garnaal uit de Noordzee heeft weinig last van overbevissing. Het boomkortuig is veel lichter dan bij platvis. Men vangt poon in de Noordzee. Deze vis groeit snel. Zoetwaterkreeftjes worden met potten, korven of met de hand gevangen uit Spaanse rivieren. Ze zijn aanwezig in overvloed, opeten dus! De visserij van pijlinktvis met handlijnen in de Middellandse Zee is duurzaam. De sardine is zwaar bevist geweest, maar dankzij Europese maatregelen heeft het visje, dat snel groeit, zich kunnen herstellen. Vooral langs de Atlantische kust van Spanje en Portugal zijn de bestanden goed.

www.lessenpakket.be

• • •

Doelen door middel van een atlas en een blinde kaart van Europa informatie verwerven over duurzame visserij; Europese landen, de oceanen en de zeeën rond Europa situeren; een atlas efficiënt gebruiken.

Het met de hand opduiken van sint-jacobsschelpen in Schotland is een zeer milieuvriendelijke manier van vissen. Op meer dan 20 m diep hebben de schelpen hun natuurlijke schuilplaats; daar mogen ze niet worden gevangen. In Noorwegen wordt biologische Atlantische zalm gekweekt volgens strikte regels die het welzijn van de vis verbetert en de duurzame herkomst van het voer waarborgt. Regenboogforel wordt ecologisch gekweekt in België, Denemarken, Frankrijk en Italië. Men gebruikt zoet water uit de omgeving. In Nederland worden twee soorten oesters gekweekt. De platte of holle oester is inheems. De Zeeuwse oester die gemakkelijker kweekt, is twintig jaar geleden ingevoerd uit Japan.


6

Goede vis

www.lessenpakket.be


6

Vissen houden als kippen De vraag naar vis zal blijven groeien, maar de visvangst kan aan die vraag niet voldoen omdat de vangst van wilde vis niet meer kan toenemen. Daarom wordt wereldwijd ook vis gekweekt. In België worden nu al forel, mosselen, en oesters en tilapia (zie verder), gekweekt. Noteer volgende informatie over Belgische kweekvis door de puzzels te ontcijferen. A Doorloop het rooster volgens de cijfercodes om drie info’s te vormen. De cijfers geven aan in welke richting (zie sleutel) je de lijnstukjes moet doorlopen. Zie pagina 112. 8, 3, 6, 3, 8, 8, 2, 2, 2, 4, 5, 6, 3, 2, 8, 8, 3, 4, 7, 2, 2, 5, 2, 8, 8, 5, 8, 1, 4, 6, 3!

• • •

Doelen inzien dat ongecontroleerd vissen een bedreiging betekent voor het visbestand; informatie rond kweekvis verwerven door het oplossen van puzzels; een wiskundige sleutel hanteren om een puzzel te ontcijferen.

7, 5, 7, 2, 5, 8, 7, 4, 4, 1, 8, 2, 2, 5, 7, 6, 1, 4, 1, 2, 4, 7!

............................................................ ............................................................ ............................................................ De tilapia . ............................................... ............................................................ ............................................................ B Vorm twee zinnen door horizontaal, verticaal of ............................................................ schuin te wippen van vakje naar vakje op zoek naar gelijke wiskundige grootheden. Zie hieronder. ............................................................ 1. Forel wordt............................................ - 2, 5, 4, 3, 6, 8, 2, 4, 2, 7, 1, 8, 5, 3, 1, 7! ............................................................ Een nieuwe .............................................. ............................................................ 2. De...................................................... ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ 1. Forel wordt

wordt

betonnen

van oesterlarve

delicatesse!

1/4

Oostendse oester 4/10

0,4

0,5 : 2

2 x 1/5

1/5 x 2

2. De

gekweekt in

of in

weer gekweekt

kweekbakken

tot volwassen

2/5

0,25

0,125 x 2

40 %

1/8 + 1/8

2:5

natuurlijke

vijvers

water

hoeveelheden

waar grote

25 %

25/100

doorstromen de helft van een half

een kwart

1 op 4

3/4 - 1/2

www.lessenpakket.be


6

Vissen houden als kippen

www.lessenpakket.be


6

Franse vissers! Bekijk de tekening om in volgende zinnen het juist gekozen woord in te vullen.

Le bateau de Jean est plus …………… que le bateau de Louis. (long, court) Les bateaux sont …………… (belge, belges) Les poissons aux bateaux sont …………… (en bas, en haut) Les bacs sont …………… (vides, pleins) Louis est le plus …………… (jeune, vieux) Louis est le moins …………… (gros, maigre) www.lessenpakket.be

• •

Doelen Franse woordenschat uitbreiden; vertrekkend van een tekening, uit twee tegengestelden kiezen of het juiste woord invullen.

Jean est aussi ……………… que Louis. (heureux, malheureux) Les pêcheurs prennent ………… de poissons. (peu, beaucoup) Ils travaillent ……………… (longtemps, un moment) Le poisson de Louis est plus …………… que le poisson de Jean. (lourd, léger) Alors il est le …………… cher. (plus, moins)


6

Franse vissers! Antwoord in een volledige zin

Quel pêcheur est le plus vieux? ...................................................................................................................................................... Le bateau de qui est moins long? ...................................................................................................................................................... Qui tient le poisson le plus gros? ...................................................................................................................................................... Est-ce que Jean a plus de poissons que Louis? ...................................................................................................................................................... Le poisson est …………...............…, les crevettes sont …...................………… (froid, froides, chaud, chaudes) Les crevettes sont plus ……...................……… que le poisson. (petit, petites)

poisson ou poison?

Le …………… est sur l’assiette. Le …………… est dans une bouteille. Le …………… est dangereux! Le …………… est délicieux! www.lessenpakket.be


6

Een snijdersbank Refrein en eerste strofe • • •

www.lessenpakket.be

Doelen ervan genieten een lied in tweezang uit te voeren; zelf strofen tekstdichten aan de kettingzang en deze zingen; intonatie en stemtimbre aanpassen aan het vraag- en antwoordspel.


6

Een snijdersbank terug refrein bovenaan tot en met: smakelijk allemaal!

tweede strofe Zeg ken je lasagne van land en zee? Ja, lasagne van land en zee! Of viskoekjes van ‘pollak-puree'? Viskoekjes van ‘pollak-puree'! En pollak-puree, en van land en zee, en een heerlijk maal, en tomaat-garnaal… (refrein) derde strofe Hoort pasta ook bij fijne vis? Pasta hoort bij fijne vis! Of’t wijting, zalm of zeewolf is? Wijting, zalm of zeewolf is! Of ‘t zeewolf is, en fijne vis, en pollak-puree, en van land en zee, en een heerlijk maal, en tomaat-garnaal…

(refrein) vierde strofe…

Voor dit liedje zochten we inspiratie bij de actieve voedingsdriehoek en bij de recepten van www. visinfo.be.

www.lessenpakket.be

Veel plezier met het bedenken en tekenen van de volgende strofen! Inspiratie kan je vinden bij het thema vis: recepten, gezonde voeding…


6

Een snijdersbank

www.lessenpakket.be


6

Origami: een happende vis vouwen van een vierkant blaadje • • •

www.lessenpakket.be

Doelen aan de hand van visuele en geschreven informatie, een ‘happende vis’ stilistisch weergeven met papier; de ontwerpstrategie uitvoeren zoals voorgeschreven in het plan; via een waarderingsmoment gevoel voor schoonheid evenals oog voor detail en nauwkeurigheid opvoeren.


6

Origami: een happende vis vouwen van een vierkant blaadje

www.lessenpakket.be


6

zesde leerjaar

Recommend Documents