Wijkbarometer Tanthof. Onderzoek en Statistiek Vakteam Informatiediensten

Wijkbarometer Tanthof Onderzoek en Statistiek Vakteam Informatiediensten

hdeJing Wijkaanpak

VOORHOF

V-

. ^

--?«•

BUITENHOF i>>«renlKi>irt\ •'}, Beerderiibuurt

Bed ri^eft terrein __—-- Tanthof-West^^—

\

OST

Amerk#buurtx4 -^^

i/Aii/^\^y j

(

^^*

\

\

r^

gel buurt-Oost < ' ^ \fegelbuurt-Wst

^ -

\

^

•\

^ .\

TANTjJQEJtftffeST Azi^uurt

% ^

Afrkabuürt J Oost 1

i

<6

/»''

W-'

.;l^,,^'

ABTSWOUDE

rttïtsTiWoude

Inhoudsopgave SAMENVATTING

g

STIJGING

—

g

e -^^i^-'^ 7 Boerderijbuurt en Dierenbuurt. 7 Vogelbuurt-West en -Oost '"'"'"^"!""'' 7 Bosrand '^"^^'^^. 7 TANTHOF-WEST .''.y.."..y..."..!.".....y. 7 Aziëbuurt, Latijns Amerikabuurt en Afrikabuurt-West '."..'." 7 BINDING WOONBUURTEN TANTHOF-OOST

..::::~.::....~...:::::...::::::.

!»!!!»!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ..'....7Z777Z. " '"""'!"!!'"'"

Afrikabuurt-Oost

7

THEMA I - BEVOLKING

g

BEVOLKING

o

^!!^^^!""'""'^!!!!^!!!^" ""'"''.^^^^!^''" !^'!!'!^!! ""'"^!!!!!!!""'"" "!!!!!

BEVOLKINGSDICHTHEID LEEFTIJDSOPBOUW ETNICITEIT HUISHOUDENS

THEMA II - FYSIEK EN RUIMTELIJK OPZET

9 9 10 10 12 .^2

""""^!"!!^!!^'""'''"^ "^^^^^^. """""!^^!"'""""""

BEBOUWING GROEN WINKELS

12 12 12

THEMA III - WONEN EN WOONOMGEVING

I4

W O N I N G E N EN WOONRUIMTEN BOUWJAAR WONINGTYPEN EIGENDOM WOZ-WAARDE

14

^!!^*^^"!!^"!^!! '"""*"!!!!^"'""

W A A R D E R I N G WONING

14 !^^!!

14

"^^^''''''"^.

15

!"'^!^!'"""^!'

16

''^''"'^^^^'^^'^.

W A A R D E R I N G BUURT EN (VERWACHTE) ONTWIKKELING VERBLIJFSDUUR

...[..

16 16 -e

.,

lö

VERHUISPLANNEN

^y

THEMA IV - WERK EN INKOMEN

-,8

WERKGELEGENHEID

^g

""!"""

INKOMEN

18

WERKLOOSHEID

^^^^"1!!!^!!!!^^'^^"!!!

18

UITKERING

!!"!!^"'"""'"

18

THEMA V - VERKEER EN PARKEREN

20

BEREIKBAARHEID

20

VERKEERSVEILIGHEID PARKEREN

"""""

20

'"!"'!^!!!!^!!^^^^^!!^!!!

20

THEMA VI - GEZONDHEID EN ZORG

21

VOORZIENINGEN SPORT WAARDERING GEZONDHEID

2i

"'''''''^^^^^^^^^^^ "!!!!"'" "^!*!

21 21

THEMA VII - JEUGD EN ONDERWIJS JEUGD

Sport-en Speelvoorzieningen Wijk- en jongerenvoorzieningen KINDEROPVANG ONDERWIJS

Bredeschool Voortgezet onderwijs-advies Voortijdig schoolverlaten Startkwalificatie Hogeschool

22 22

22 22 22 22

22 23 23 23 23

KINDVRIENDELIJKHEID

23

THEMAVIII-VEILIGHEID

25

VEILIGHEIDSCIJFERS

Aangiften Delicten Incidenten Verdachten VEILIGHEIDSBELEVING

Veiligheidsbeleving jongeren Veiligheidsbeleving ouderen

THEMA IX - SAMENLEVEN EN BURGERSCHAP VERBONDENHEID MET BUURT PARTICIPATIE CONTACT OUDEREN MET JONGEREN

25

25 25 25 25 25

26 26

27 27 27

27

KERNINDICATOREN VERGELEKEN

29

BIJLAGE 1 UITGEBREIDE DEFINITIES

32

4

Tabellenlijst Tabel 1 Verdeling koop- en huunA^oningen (in %) Tabel 2 Gemiddeld aantal letselongevallen Tabel 3 Cijfer voor kindvriendelijkheid Tabel 4 Cijfer voor de kindvriendelijkheid van voorzieningen _TabeL5-De.Nederlandse.Norm_Gezond.Bewegen

15 20 23 23 32,

Flgurenlijst Figuur 1 Woontypen (excl. bijz. gebouwen) Tanthof en Delft in 2007 (in %) Figuur 2 Ontwikkeling van de belangrijkste delicten in Tanthof (2002- 2007) Figuur 3 Percentage 65-plussers per wijk in 1993, 2007 en prognose voor 2020 Figuur 4 Percentage niet-westerse bevolking per wijk op 1 januari 1998-2007 Figuur 5 Gemiddeld besteedbaar jaarinkomen van particuliere huishoudens per wijk in 20032005 FiguurOGemiddelde WOZ-waarde van woningen per wijk in 2001-2007 Figuur 7 Gemiddelde verblijfsduur op huidig adres per wijk in 1998 en 2007 (in jaren)

15 25 29 29 30 30 31

Samenvatting Stiiaina Tanthof is gebouwd vanaf eind jaren '70 als ruim opgezette wijk met laagbouw en veel groen. De bouw is begonnen in het oosten van de wijk, de westelijke buurten zijn later gerealiseerd. Alleen via de Kruithuisweg is autoverkeer tussen Tanthof-Oost en TanthofWest mogelijk. Tanthof is te omschrijven als een 'witte gezinswijk'. Vooral in Tanthof-West wonen veel jonge kinderen en tieners. De voorzieningen zijn hierop ingericht. De meeste kinderen gaan in hun eigen wijk naar school en bewoners vinden Tanthof de meest kindvriendelijke wijk van Delft (samen met Voordijkshoorn). Langzamerhand verandert de bevolkingsopbouw: de kinderen van de gezinnen die zich in eerste instantie in Tanthof-Oost hebben gevestigd, verlaten het ouderlijk huis (en de wijk). De bevolking neemt al af en zal vergrijzen. In Tanthof-Oost is deze ontwikkeling (vergrijzing/ontgroening) al duidelijk aan de gang. Tanthof-West is nog niet zover, wel duidt de terugloop in het leerlingenbestand van de scholen op eenzelfde ontwikkeling. Ondanks de vergrijzing telt het huidige woningaanbod weinig woningen voor ouderen. Bovendien zijn de voorzieningen soms moeilijk bereikbaar (steile loopbruggetjes) voor ouderen. Sociaal-economisch gezien is Tanthof een welvarende wijk. Het gemiddelde inkomen van huishoudens is het hoogste van alle wijken en verschilt weinig tussen buurten. Ook is het werkloosheidspercentage onder het gemiddelde. Sinds de jaren '90 is de werkgelegenheid er sterk toegenomen. Er staan veel koopwoningen en de WOZ-waarde is bovengemiddeld. Binding ln Tanthof voelt eenderde van de bewoners zich (sterk) verbonden met de wijk. Dit is iets onder het Delfts gemiddelde en lager dan venwacht op basis van de lange verblijfsduur van de bewoners. In Tanthof-Oost is het gevoel van verbondenheid in het algemeen hoger dan in Tanthof-West, waar met name de Afrikabuurt-Oost laag scoort. Bewoners van Tanthof wonen over het algemeen tevreden, ze verhuizen het minst en hebben ook voor de komende jaren de minste verhuisplannen van alle wijken. De waardering van bewoners voor hun woning en hun buurt is licht boven het gemiddelde van Delft. Uitzondering vormt de Afrikabuurt-Oost, waar de verhuisgeneigdheid hoger ligt en de waardering voor woning en buurt benedengemiddeld is. Heel weinig bewoners (3%) in Tanthof verwachten vooruitgang in de komende jaren. Bewoners van alle andere wijken van Delft zijn positiever, Een kwart venwacht een achteruitgang, dit is vergelijkbaar met het Delfts gemiddelde. In de Afrikabuurt-Oost zijn de bewoners nog pessimistischer. Bovendien vindt daar meer dan een kwart van de bewoners dat de buurt in het afgelopen jaar al is achteruitgegaan. De bevolking van de wijk kenmerkt zich door een relatief grote groep jongeren en een relatief grote groep ouderen. De levenswijzen en normen en waarden van deze groepen verschillen en dit veroorzaakt af en toe onbegrip en overlast. Tanthof is echter een veilige wijk: het aantal aangiften (gerelateerd aan het aantal inwoners) is het laagst van alle wijken. In Tanthof voelt een zeer hoog percentage bewoners zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid van de eigen buurt (83%, samen met Voordijkshoorn het hoogste van alle wijken). Dit is echter niet terug te zien in participatie of concrete activiteiten om de buurt te verbeteren: die wijken niet af van het gemiddelde. Het verschil tussen het verantwoordelijkheidsgevoel (hoog) en de daadwerkelijke participatie/concrete activiteiten (gemiddeld) is het grootst van de wijken in Delft.

6

Woonbuurten Tanthof-Oost Boerderijbuurt en Dierenbuurt De Boerderijbuurt en de Dierenbuurt zijn de twee oudste buurten van Tanthof. Hier verrezen eind jaren '70 de eerste woningen van de wijk. De eerste bewoners van toen hebben nu een middelbare leeftijd bereikt. Veel kinderen hebben inmiddels het ouderlijk huis verlaten. Het inwonertal van beide buurten is dan ook aan het teruglopen. Er wonen relatief weinig kinderen en jongeren, terwijl het aandeel 55-plussers hoog is. Het zijn grotendeels autochtone buurten. Het percentage eengezinswoningen is hoog. Het aandeel niet-westerse allochtonen neemt de laatste jaren licht toe. In sociaal-economisch opzicht gaat het de bewoners van deze buurten goed: relatief veel koopwoningen, een bovengemiddelde WOZwaarde, weinig werklozen en een relatief hoog inkomen per huishouden. Er wordt weinig verhuisd, de gemiddelde verblijfsduur is bijzonder hoog. Vogelbuurt-West en -Oost Vogelbuurt-Oost is niet veel later opgeleverd dan de Boerderijbuurt en de Dierenbuurt, en vertoont in demografisch opzicht dan ook veel gelijkenis met deze buurten: relatief weinig kinderen en jongeren en veel ouderen. Vogelbuurt-West is later gebouwd. Hier zijn nog veel kinderen en weinig ouderen. In beide buurten is de autochtone bevolking veruit in de meerderheid. De bevolkingsdichtheid is er hoog. Iets meer dan de helft van de woningen is eengezinswoning en ongeveer eenderde koopwoning. De WOZ-waarde ligt iets onder het Delfts gemiddelde. De gemiddelde verblijfsduur is - met name in Vogelbuurt-Oost - hoog. Het gemiddeld inkomen van een huishouden ligt net boven het Delfts gemiddelde, het werkloosheidspercentage daar net onder. Bosrand Bosrand is de jongste buurt van Tanthof-Oost. Het is een kleine, bijna geheel autochtone buurt, aan de rand van het groene buitengebied. Het aantal jonge kinderen neemt er snel af, het aantal tieners groeit nog enigszins. Hun ouders, veertigers en vijftigers, vormen de grootste leeftijdscategorie. Zij wonen voornamelijk in eengezinswoningen, die hun eigendom zijn, met een WOZ-waarde die boven het wijkgemiddelde ligt. Het gemiddeld inkomen en de gemiddelde verblijfsduur zijn hier hoog. Tanthof-West Aziëbuurt, Latijns-Amerikabuurt en Afrikabuurt-West De woningen in Tanthof-West zijn in de loop van de jaren '80 van de vorige eeuw opgeleverd, als eerste in de Latijns-Amerikabuurt, gevolgd door Afrikabuurt-Oost. Een fase later zijn de Aziëbuurt en Afrikabuurt-West opgeleverd. Met uitzondering van AfrikabuurtOost zijn het grote, tamelijk ruim opgezette buurten. Tanthof-West heeft veel jonge kinderen, in Afrikabuurt-West vormen zij zelfs een kwart van de bevolking, en ook veel tieners. Het aandeel van de laatste leeftijdscategorie groeit nog. Het aandeel ouderen is in alle buurten erg laag. De bevolking van deze buurten is grotendeels autochtoon. In deze drie buurten domineren eengezinswoningen en koopwoningen, het meest prominent in Afrikabuurt-West, het minst in de Latijns-Amerikabuurt. De WOZ-waarden, alle bovengemiddeld, volgen dit patroon. De verblijfsduur is zonder uitzondering hoog. Sociaal-economisch gezien zijn dit welvarende buurten, met hoge inkomens en lage werkloosheidscijfers. Afrikabuurt-Oost Deze buurt - ook wel Bikoplein genoemd - ligt midden in Tanthof-West en wijkt in vele opzichten af van de haar omliggende buurten. De buurt is veel minder ruim opgezet en wordt gekenmerkt door kleinere, meest meergezins huunwoningen. De WOZ-waarde ligt ver beneden het gemiddelde van de wijk en zelfs van de stad. De mutatiegraad is relatief hoog.

Ook de bevolkingssamenstelling is anders: meer niet-westerse allochtonen en relatief minder jonge kinderen en meer tieners. Het gemiddeld huishoudinkomen is eenderde lager dan in de andere buurten en de werkloosheid is aan de hoge kant.

Thema I - Bevolking Bevolking Tanthof bestaat in feite uit drie delen: Tanthof-West, Tanthof-Oost en Abtswoude. In 2007 had Tanthof-West 8.915 inwoners en Tanthof-Oost 6.460 inwoners. Abtswoude is een leeg, landelijk gebied met een oppervlakte van ongeveer 1,5 km^, waarin heel weinig mensen wonen. De gezamenlijke oppervlakte van Tanthof-Oost en -West samen, zonder Abtswoude, is ruim 2 km^. Tanthof-West is groter dan Tanthof-Oost: het beslaat 60% van de gezamenlijke oppervlakte en bezit 58% van het gezamenlijk inwonertal. Op 1 januari 2007 telde Tanthof 15.400 bewoners. Het aantal inwoners was in 2000 nog ruim 16.500, maar is sindsdien gestaag aan het dalen. De prognose is dat deze daling doorzet en dat er in 2020 ongeveer 14.000 mensen in Tanthof zullen wonen. Gezinsverdunning, in dit geval veroorzaakt door jongeren die na hun opleiding het ouderiijk huis veriaten, is debet aan deze bevolkingsafname. In de gemeente Delft wonen beduidend meer mannen dan vrouwen. Ook in Tanthof wonen meer mannen dan vrouwen (52 tegen 48%). Er zijn op buurtniveau wat dit betreft weinig verschillen. Bevolkingsdichtheid Tanthof is een ruim opgezette wijk, met veel groen. De gemiddelde bevolkingsdichtheid in Tanthof-West is circa 6.300 inwoners per km^. In Tanthof-Oost is deze met ongeveer 7.000 inwoners per km^ wat hoger. Op buurtniveau doen zich verschillen voor. De buurten met de hoogste bevolkingsconcentraties zijn de Afrikabuurt^ in Tanthof-West en de Vogelbuurt^ in Tanthof-Oost, met elk meer dan 10.000 inwoners per km^ (ter vergelijking: Delft gemiddeld ca. 4.000 inwoners per km^, Binnenstad gemiddeld ca. 8.200, Voorhof gemiddeld 9.400 inwoners per km^). Leeftijdsopbouw Voor een goed begrip van de leeftijdsopbouw van de bevolking van Tanthof is het van belang te refereren aan het feit dat de realisatie van de wijk zo'n 30 jaar geleden gestart is in Tanthof-Oost en ruim 10 jaar geleden geëindigd is in Tanthof-West. De gemiddelde leeftijd van de bewoners van Tanthof (Oost en West) was in 2007 gelijk aan het gemiddelde van Delft (38 jaar). Opmerkelijk is dat Tanthof in het jaar 2000, met een gemiddelde leeftijd van 34 jaar, nog de jongste bevolking van geheel Delft had. Tanthof-West is met een gemiddelde leeftijd van 36 jaar globaal gezien 'jonger' dan TanthofOost, waar de bevolking gemiddeld 40 jaar oud. Een relatief jonge buurt in Tanthof-Oost is de Vogelbuurt-West, met een gemiddelde leeftijd van 36 jaar. Circa tien jaar geleden was nog ruim 20% van de bevolking van Tanthof jonger dan 14 jaar. In geen enkele andere wijk van Delft woonden toen verhoudingsgewijs zo veel kinderen. In 2007 lag het aandeel O tot en met 14 jaar met 16,5% nog slechts twee procentpunten boven het Delfts gemiddelde. Hier laat zich het faseverschil gelden, waarin Tanthof-Oost en -West zijn gerealiseerd: in het oudere Tanthof-Oost maken jongeren 13% van de bevolking uit, in het nieuwere Tanthof-West 19%. Het aandeel tieners neemt ook in het nieuwe Tanthof-West inmiddels af. Tanthof, en dan met name Tanthof-Oost, heeft alle demografische kenmerken van een wijk waar zich zo'n 25 jaar geleden de generatie van de 'babyboomers' heeft gevestigd.

^ Hiermee wordt zowel Afrikabuurt-Oost als Afrikabuurt-West bedoeld ^ Hiermee wordt zowel Vogelbuurt-Oost als Vogelbuurt-West bedoeld

9

Eenderde van de totale bevolking van de wijk bevindt zich in 2007 in de leeftijdscategorie 4564 jaar, tegen gemiddeld nog geen kwart in Delft. Het aandeel 25 tot en met 44 jaar (26%, Delft: 32%) is in Tanthof met Buitenhof het laagste van alle wijken en steekt af tegen het Delfts gemiddelde. Het aandeel 65-plussers (8%) is in 2007 weliswaar nog het laagste van alle wijken (met uitzondering van de Binnenstad), maar is in snel tempo aan het toenemen. In Tanthof-Oost is het aandeel 65-plussers al 11% van de totale bevolking, tegen 6% in Tanthof-West. De bevolking van de wijk 'veroudert' in snel tempo. Het percentage 65plussers zal naar verwachting toenemen tot 15% in 2020. In demografisch opzicht zijn zowel Tanthof-Oost als Tanthof-West behooriijk homogeen. Toch heeft elk van de deelwJjken een buurt die wel duidelijk afwijkt van het wijkgemiddelde. In Tanthof-Oost is dat de Vogelbuurt-West en in Tanthof-West betreft dat de AfrikabuurtOost. In Tanthof-Oost is er in demografisch opzicht een contrast tussen enerzijds de twee oudste buurten van de wijk - Boerderijbuurt en Dierenbuurt - en anderzijds de laatst gebouwde buurt, de Vogelbuurt-West. In eerst genoemde buurten is de populatie snel aan het vergrijzen: 55-plussers maken er 37% van de bevolking uit (tegen 22% in Tanthof, en 24% in Delft als geheel). Dertigers en veertigers zijn de grote afwezigen in de Boerderijbuurt en de Dierenbuurt. In Vogelbuurt-West daarentegen is het aandeel 55-plussers relatief klein (17%). In deze buurt wonen veel kinderen en jonge volwassenen. In Tanthof-West onderscheidt de midden in de wijk gelegen Afrikabuurt-Oost zich van de omliggende buurten. De buurt telt relatief minder kinderen dan gemiddeld en meer twintigers. Er zijn weer minder mensen van middelbare leeftijd. Etniciteit Tanthof is in 2007 de meest 'autochtone' wijk van alle Delftse wijken. Het aandeel autochtone Nederlanders binnen de bevolking van Tanthof is weliswaar teruggelopen (van 83% in 1999 naar 81% in 2007), maar deze daling is minder sterk dan in andere autochtone wijken, zoals Vrijenban, Hof van Delft en Wippolder. Vooral in de Afrikabuurt-Oost wijkt het percentage autochtone Nederlanders af van het wijkgemiddelde (74%, Tanthof: 81%). Van de niet-westerse etniciteiten zijn de Surinamers het talrijkst. Van de gehele Surinaamse bevolking in Delft woont een groot deel in Tanthof (ongeveer 20%: 457 personen). Ook wonen er in Tanthof relatief veel Antillianen. In Tanthof-West woont eenderde van de buitenlandse bevolking met een niet-westerse etniciteit in de Afrikabuurt-Oost. Deze groep vormt in deze buurt 17% van de bevolking. Personen met een niet-westerse achtergrond hebben zich echter ook ruimschoots in andere buurten van Tanthof-West gevestigd. In het nog 'wittere' Tanthof-Oost is sprake van een sterke concentratie van de buitenlandse bevolking van niet-westerse etniciteit in Vogelbuurt-West. Ruim 40% van de bevolking in Tanthof-Oost met een niet-westerse achtergrond woont in deze buurt. Deze groep vormt in deze buurt 11% van de bevolking. De westers allochtone bevolking van Tanthof bestaat uit ongeveer 1.500 personen. Ongeveer eenderde daarvan (561 mensen, 3,6% van de totale bevolking van de wijk) is afkomstig uit Indonesië (inclusief Nederiands Indlë en Nederiands Nieuw-Guinea). Huishoudens ln 2007 bedroeg het aantal huishoudens in Tanthof 7.000. Alleen Vrijenban en Wippolder tellen minder huishoudens. De gemiddelde grootte van een huishouden in Tanthof is de hoogste van heel Deift (2,2; Delft: 1,8). Eenderde van het aantal huishoudens in Tanthof telt 3 of meer personen. Dit is verreweg het hoogste aandeel van geheel Delft en duidt op de

10

aanwezigheid van veel kinderen. Overigens is de gemiddelde grootte van een huishouden in Tanthof de laatste jaren snel aan het afnemen: in 1999 telde een gemiddeld huishouden in deze wijk nog 2,4 personen. Langzamerhand veriaten de kinderen het ouderiijk huis. Tanthof is dus een echte 'gezinswijk'. Nergens in Delft zijn huishoudens met kinderen zo prominent aanwezig als in deze wijk (36%, Delft: 23%). Omdat ook paren zonder kinderen in Tanthof sterker vertegenwoordigd zijn dan in andere wijken, is het aandeel huishoudens van alleenstaanden relatief laag (38%, Delft: 54%). Het aandeel eenoudergezinnen is vergelijkbaar met Delft.

Opvallend: • • • • •

'Witte' gezinswijk (veel autochtonen) Lage bevolkingsdichtheid, enkele buurten uitgezonderd Jonge bevolking, met veel kinderen en relatief weinig ouderen Faseverschil in demografisch opzicht tussen Tanthof-Oost (minder kinderen, meer ouderen) en -West (meer kinderen, minder ouderen) Inwonertal van de wijk loopt terug

11

Thema II - Fysiek en ruimtelijk^ Opzet Het gebied waar Tanthof ligt was oorspronkelijk een landelijke polder. Langs de weg Abtswoude zijn nog enkele kenmerkende boerderijen te vinden, die verwijzen naar het agrarische verieden van het gebied. Het bestaande agrarische verkavelingpatroon werd door de ontwerpers Intact gelaten. Een belangrijke structuuriijn is de diagonale groenstrook, die de wijk doorsnijdt. Deze groenstrook is ontleend aan een bodemkundig gegeven, een kleirug, en wordt gebruikt als langzaamverkeersroute naar station Delft Zuid. Het door architect Jaap Bakema ontwikkelde oorspronkelijke plan uit 1969, waarin de nadruk lag op kruisvormige hoogbouwstructuur, werd in 1972 vervangen door een 'weefselplan', dat gedomineerd werd door laagbouw. Dit was het gevolg van nieuwe opvattingen over stedelijke ontwikkeling die eind jaren '60 en in de jaren '70 opgeld deden. Functiescheiding werd functiemenging, moderniseringsdrift maakte plaats voor historisch besef. Nieuwe woonvormen en bebouwingstypes werden ingevoerd; hoogbouw werd vervangen door laagbouw. Aan 'zachte vervoerssectoren' (openbaar vervoer, voetganger en fietser) werd de voorkeur gegeven boven het autoverkeer, dat in de woonstraten zoveel mogelijk werd ingeperkt ('woonerven'). Bebouwing Tanthof-Oost en Tanthof-West zijn aan weerszijden van de weg Abtswoude gebouwd, die van noord naar zuid loopt en een fysieke barrière tussen de twee gedeelten vormt In Tanthof-Oost is veel gebouwd in de stijl van begin jaren '80: traditionele schuine pannendaken, veel kronkelende wegen, woonerven, hofjes en binnenterreintjes. TanthofWest is vooral modern en zakelijk gebouwd (rechthoekige bouwstijl met platte daken). Veel huizen zijn georiënteerd in de richting van de achterzijde, de tuin, die zich al dan niet aan het water bevindt. De rechte indeling van de straten en de doorgaande wegen zijn eveneens kenmerkend voor Tanthof-West. Groen Tanthof staat bekend om het ruime karakter en het vele groen en water. Eén van de belangrijkste kenmerken van Tanthof zijn de oost-west lopende groenstroken, die zodanig zijn gepland dat iedere woning binnen een straal van maximaal 120m van het groen is gelegen. Alle groenstroken komen uit op het Abtswoudsepark, dat de functie van wijkpark vervult. Aan de westkant van Tanthof staan de groenstroken indirect in verbinding met de Tanthofkade. De groenstroken bieden plaats aan de voor de waterhuishouding benodigde weteringen en speelvoorzieningen op buurtniveau. Aan de rand van Tanthof-West, in het gebied tussen de Amazoneweg en de Kruithuisweg, is een ecozone gerealiseerd. Het doel van dit gebied is de migratie van fauna te bevorderen. Ook het Abtswoudsepark vormt een ecologische zone. Winkels De voorzieningen liggen centraal in de wijkdelen. In Tanthof zijn veertien winkels, geconcentreerd in twee buurtwinkelcentra (Dasstraat en Bikolaan). Concurrentie is er van buurtwinkelcentrum Verdiplein in Buitenhof."^ De winkelcentra in Tanthof hebben volgens professionals weinig uitstraling.^ Bovendien zijn sommige voorzieningen minder toegankelijk (stelle loopbruggetjes etc.) voor ouderen.^ Het aantal winkels is het kleinst van alle wijken. Dit aantal is afgenomen sinds 1993 (18), wel is het totale winkeloppervlak toegenomen door schaalvergroting (+26%). ^ Gemeente Delft, Ruimtelijke Ordening '' Ruimtelijke Ordening, SWOT-Analyse ^ Volgens professionals op de Dag van de Wijkanalyse ^ Ruimtelijke Ordening, SWOT-Analyse

12

Opvallend: ' ' '

Winkelcentra weinig uitstraling / toegankelijkheid kan beter Nabij natuur- en recreatiegebied, maar relatief ver van de Binnenstad Veel laagbouw, vooral in Tanthof-Oost veel groen en water

13

Thema III - Wonen en woonomgeving^ Woningen en woonruimten Er stonden in 2007 in Tanthof 6.440 woningen. Daarnaast waren er 378 wooneenheden en acht woonwagens (de Bosrand). Het totaal aantal woonruimten (exclusief bijzondere woongebouwen) kwam daarmee in 2007 op 6.826. In vergelijking met 1993 is er een klein aantal woonruimten (100) bijgekomen in de wijk. Deze laatste uitbreiding van de wijk is midden jaren '90 van de vorige eeuw gerealiseerd in de Latijns-Amerikabuurt. Tanthof beschikt daarnaast over een klein aantal plaatsen in bijzondere woongebouwen (52). Het grootste deel hiervan bevindt zich in de Vogelbuurt-West. De meeste buurten van Tanthof hebben geen bijzondere woongebouwen. Bouwjaar Tanthof is een nieuwe wijk. De bouw van de wijk is begonnen in Tanthof-Oost. Eind jaren '70 van de vorige eeuw zijn hier eerst de Boerderijbuurt en de Dierenbuurt gebouwd. Deze waren grotendeels gereed voor 1980. Ook een klein gedeelte van de Vogelbuurt-Oost is voor 1980 gerealiseerd. Na 1980 zijn de Boerderijbuurt, de Dierenbuurt en de Vogelbuurt-West afgebouwd en zijn de overige wijken van Tanthof verrezen: de Vogelbuurt-Oost, de Bosrand en het bedrijventerrein Tanthof-Oost. Vervolgens kwamen de buurten van Tanthof-West aan de beurt: de LatijnsAmerikabuurt, de Aziëbuurt, de Afrikabuurt, de Tanthofkadebuurt en het bedrijventerrein Tanthof-West. Woningtvpen Tanthof heeft een vrij eenzijdig aanbod van woningtypen. Er zijn te weinig woningen voor ouderen.*^ Het is binnen Delft de wijk met het hoogste percentage eengezinswoningen en het laagste percentage woonruimten in flats. Bijna zes op de tien zijn eengezinswoningen (Delft: 33%). Daarna volgen woonruimtes in flats (19%, Delft: 37%), HAT-woonruimten^ (18%, Delft: 15%), benedenwoningen (3%, Delft: 4%) en bovenwoningen (1%, Delft: 7%).

' Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Statistisch Jaarboek 2007, juni 2007 (zie ook: delft.buurtmonitor.nl) ^ Ruimtelijke Ordening, SWOT-Analyse ^ Huisvesting Alleenstaanden of Tweepersoons-huishoudens

14

Figuur 1 Woontypen (excl. bijz. gebouwen) Tanthof en Delft in 2007 (in %)

.
/ .# <§'

^^•^

.^" ,^^^ xf


.^ ,-^'

^"

. ^

/

^

Tanthof

D Delft

Bron: Gemeente Delft, Belastingen

Eengezinswoningen domineren het straatbeeld in de meeste buurten van Tanthof (60 tot 70%), met als uitschieter naar boven de Afrikabuurt-West, waar bijna negen op de tien woonruimten een eengezinswoning is. Slechts iets meer dan 10% is hier meergezinshuis. In de Vogelbuurt in Tanthof-Oost is het eengezinshuis wat minder dominant aanwezig. Hier is ongeveer 55% eengezinswoning en 45% meergezinshuis. De grote uitzondering op dit beeld vormt de Afrikabuurt-Oost in Tanthof-West: slechts drie op de tien woonruimten is hier eengezinswoning, zeven op de tien meergezinswoning. Eigendom Karakteristiek voor Tanthof is het hoge percentage koopwoningen. Van alle woonruimten in Tanthof is bijna de helft (46%, Delft: 34%) koopwoning, aanzienlijk hoger dan het gemiddelde voor Delft, zie Tabel 1. Het aandeel koopwoningen is al jaren stabiel. Tabel 1 Verdeling koop- en huunA^oningen (in %) koopwoningen huurwoningen Tanthof 46 54 Delft 34 ^ 66 Bron: Gemeente Delft, Belastingen Op dit punt Is de wijk verre van uniform. Het aandeel koopwoningen varieert sterk van de ene buurt tot de andere. De hoogste percentages koopwoning vinden we in de AfrikabuurtWest en de Bosrand (70% of meer). In de Latijns-Amerikabuurt, de Aziëbuurt en de Dierenbuurt is 50 tot 55% van de woningen koopwoning. In de Vogelbuurt en de

15

Boerderijbuurt is tussen de 33 en 42% van de woningen koopwoning. De Afrikabuurt-Oost wijkt hiervan af: hier is een klein aandeel (18%) een koopwoning. WOZ-waarde De gemiddelde WOZ-waarde van de woningen in Tanthof was in 2007 iets hoger dan voor Delft als geheel (€194.000, Delft €187.000). Na de Binnenstad en Wippolder is dit de hoogste gemiddelde WOZ-waarde van Delft. Binnen de wijk doen zich grote verschillen voor tussen de buurten. De hoogste gemiddelde WOZ-waarden (boven de €220.000) worden genoteerd in de Afrikabuurt-West en de Aziëbuurt. Ook in de Dierenbuurt en de Bosrand ligt de gemiddelde WOZ-waarde boven de €200.000. WOZ-waarden van tussen €170.000 en €200.000 kenmerken de Boerderijbuurt, de Latijns-Amerikabuurt en de Vogelbuurt. De goedkoopste woningen van Tanthof staan in de Afrikabuurt-Oost, met een gemiddelde WOZ-waarde van €148.000. Waardering woning^" De bewoners van Tanthof waarderen hun woning gemiddeld met een 7,9. Dit cijfer ligt iets boven het gemiddelde van alle wijken (Delft: 7,7). Deels is dit relatief hoge cijfer te verklaren door het grote aantal koopwoningen in de wijk. Huunwoningen worden in het algemeen minder hoog gewaardeerd dan koopwoningen (Delftse gemiddelden zijn respectievelijk 7,2 en 8,3). Op buurtniveau zijn er minder negatieve en positieve uitschieters dan in de andere wijken. De verschillen in waardering van woningen door bewoners tussen de Afrikabuurt-Oost (7,5) en de Aziëbuurt (8,1) liggen in lijn met de verhoudingen tussen koop- en huurwoningen (en de WOZ-waarde). Waardering buurt en (verwachte) ontwikkeling^^ De waardering voor de buurt vertoont overeenkomsten met de waardering voor de woning waarin men woont. De bewoners van Afrikabuurt-Oost waarderen hun buurt beneden gemiddeld (6,8; Delft: 7,2), de Vogelbuurt-Oost scoort binnen Tanthof het hoogst (7,7), iets hoger dan de Vogelbuurt-West en de Aziëbuurt. Hier lijkt een verband te zijn met de bevolkingssamenstelling, in het algemeen neemt de waardering voor een buurt toe met de leeftijd, zeker boven de 75 jaar. Daarnaast waarderen bewoners met Nederiandse etniciteit hun buurt hoger (7,3) dan met name bewoners met een niet-westerse etniciteit (6,4). Slechts een zeer kleine groep bewoners van Afrikabuurt-Oost signaleert verbeteringen in de buurt (3%, Delft: 9%). Het percentage bewoners dat vindt dat de buurt er de afgelopen 12 maanden op achteruit is gegaan, is veel groter (28%, Delft: 19%). Van de bewoners in Tanthof verwacht slechts een klein deel dat hun buurt er de komende jaren op vooruit zal gaan (3%, Delft: 9%). Tanthof scoort hier het laagst van alle wijken. Bijna een kwart van de bewoners verwacht dat de buurt de komende jaren achteruit zal gaan, dit is vergelijkbaar met het gemiddelde van Delft. Tussen de buurten zijn wel verschillen; in de Afrikabuurt-Oost verwacht een veel groter deel (33%) in de komende jaren een verslechtering van de buurt dan in de Vogelbuurt-Oost (16%). Verblijfsduur Mensen wonen relatief lang in de wijk; in Tanthof-Oost langer dan in Tanthof-West. In 2007 bedroeg de gemiddelde verblijfsduur van de bewoners van Tanthof 10,7 jaar. Delft als geheel noteerde 8,8 jaar. Met name in de Dierenbuurt, de Boerderijbuurt en de Bosrand is de

^° Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008 ^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008

16

gemiddelde verblijfsduur hoog. Buurten met een lager dan gemiddelde verblijfsduur, maar nog altijd hoger dan Delft, zijn de Afrikabuurt-Oost en de Vogelbuurt-West. Nergens in Delft verhuizen de bewoners zo weinig als in Tanthof. Is voor Delft als geheel jaariijks gemiddeld eenderde van de bevolking betrokken bij een verhuisbeweging, in Tanthof is dat slechts 18%. Over het geheel genomen is de bevolking dus zeer honkvast, met die van de Afrikabuurt-West en de Bosrand als meest honkvaste. De Afrikabuurt-Oost vormt ook hier de uitzondering op de regel. De bewoners van deze buurt zijn wel mobiel. In 2006 was circa 30% van de bewoners betrokken bij een verhuisbeweging. In 2006 was er in Tanthof sprake van een vertrekoverschot (totaal 186 personen), na dat van Buitenhof absoluut gezien het hoogste van de stad. Dit vertrekoverschot manifesteerde zich in alle buurten van de wijk. Een mogelijke verklaring is het vertrek van jongeren die het ouderiijk huis veriaten na hun middelbare schoolopleiding of studie. Verhuisplannen^^ Bijna een kwart van de bewoners van Tanthof is van plan om in de komende twee jaar te verhuizen (24%). De bewoners van de wijk zijn het minst verhuisgeneigd van Delft (gemiddelde van de wijken is 31%). De verklaring kan deels worden gezocht in de leeftijdsopbouw van de bevolking, de grote groep van 45- tot 64-jarigen is in het algemeen weinig verhuisgeneigd. De bewoners van de Aziëbuurt hebben nog wat minder verhuisplannen dan gemiddeld in Tanthof (21%). Opvallend: Veel koopwoningen / veel eengezinswoningen / bijna geen flatwoningen Eenzijdig woningaanbod, met name weinig woningen voor ouderen HAT-eenheden in sommige buurten Bewoners honkvast: weinig verhuisbewegingen en -plannen Vertrekoverschot, veroorzaakt door jongeren die het ouderlijk huis vedaten

^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008

17

Thema IV - Werk en rnkomen^^ Werkgelegenheid In 2007 waren ongeveer 2.650^'' personen werkzaam in Tanthof. Tweederde van hen was man. De werkgelegenheid in Tanthof is tussen 1995 en 2007 met 70% gegroeid. Het aantal mannelijke werkzame personen is verdubbeld, het aantal vrouwelijke is met een kwart toegenomen. In de wijk werken relatief veel bewoners vanuit hun eigen huis als freelancer. ^^ De werkgelegenheid is voor een belangrijk deel geconcentreerd op de bedrijventerreinen Tanthof-West en -Oost. Inkomen Het gemiddeld besteedbaar netto inkomen van de huishoudens in Tanthof was in 2004 €31.100 (Delft: €27.500). Van alle huishoudens in Tanthof had 9,4% in 2004 een laag inkomen.^^ De verschillen tussen de buurten van Tanthof zijn niet groot. Er is een buurt die daarop een uitzondering vormt: Afrikabuurt-Oost. Het gemiddeld besteedbaar inkomen was hier met €23.900 beduidend lager dan het wijkgemiddelde. In de aangrenzende Afrikabuurt-West is het gemiddelde besteedbare inkomen het hoogst van de wijk (€36.800). Het percentage huishoudens in Tanthof dat een inkomen dicht boven de bijstandsnorm heeft (tot maximaal 130%) is het laagst van alle wijken. Zowel Tanthof-West (13%) als TanthofOost (11%) scoren op dit punt lage percentages (Delft: 19%). In lijn met het relatief lage gemiddeld besteedbaar inkomen, blijkt op buurtniveau de Afrikabuurt-Oost een hoger percentage huishoudens op of dicht boven de bijstandsnorm te ziften (23%).^'' Werkloosheid ln 2007 telde Tanthof 372 bewoners die ingeschreven stonden als werkloos. Dat komt neer op 3,4% van de 18- tot 64-jarigen in de wijk. De hoogste werkloosheidspercentages komen voor in de Afrikabuurt-Oost, Vogelbuurt-Oost, Vogelbuurt-West en de Latijns-Amerikabuurt. Aangetekend moet worden dat alleen het percentage in de Afrikabuurt-Oost boven het Delfts gemiddelde lag. De verdeling van de werkloze bewoners naar opleidingsniveau wijkt af van die van Delft als geheel: 37% is laag, 4 1 % midden en 22% hoog opgeleid. Met uitzondering van de Binnenstad zijn in alle Delftse wijken laag opgeleiden het sterkst vertegenwoordigd en is het aandeel middelbaar opgeleiden overal rond de 30%. Tanthof is de enige wijk waar de werkloosheid onder de middelbaar opgeleiden het hoogst is. Uitkering ln 2007 ontving in Tanthof 2,4% van de bewoners van 18 tot en met 64 jaar een periodieke uitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Dit aandeel is lager dan het Delftse gemiddelde van 3,7%. In Afrikabuurt-Oost ligt het aandeel bewoners dat een WWB-uitkering krijgt met 5,5% boven het wijkgemiddelde. Een andere buurt waar relatief veel mensen een uitkering krijgen, is de Vogelbuurt-West. Het aandeel ligt evenwel nog onder het Delfts gemiddelde.

^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Statistisch Jaarboek 2007, juni 2007 (zie ook: deift.buurtmonitor.nl) ^'' Ten minste 12 uur per week, cijfers over 2007 ''^ Volgens professionals op de Dag Van De Wijkanalyse ^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Statistisch Jaarboek 2007, juni 2007 (zie ook: delft.buurtmonitor.nl) '^ Centrum voor Onderzoek en Statistiek, Monitor Lage Inkomens Delft 2008, september 2008. (De armoedecijfers zijn over het jaar 2005)

18

Opvallend: ' '

Sociaal-economisch gezien een welvarende wijk / hoog inkomen / weinig werkloosheid Sterke groei arbeidsplaatsen sinds midden jaren '90

19

Thema V - Verkeer en Parkeren Bereikbaarheid^^ Tanthof is via de Kruithuisweg, die een directe verbinding vormt met de snelwegen A13 en A4, extern goed bereikbaar voor het autoverkeer. Als gevolg van de ruimtelijke opzet van Tanthof zijn er slechts twee wijkontsluitingswegen (de Tanthofdreef in Tanthof-Oost en de Derde Werelddreef in Tanthof-West), waar een maximumsnelheid van 50 km/uur van kracht is. De Interne bereikbaarheid van de wijkdelen voor het autoverkeer is minder goed. Autoverkeer tussen Tanthof-Oost en Tanthof-West verioopt via de Kruithuisweg, aangezien de weg Abtswoude direct autoverkeer tussen beide gedeelten (met opzet) belemmert. Wel is er een vrijliggende busbaan die Tanthof-Oost en -West met elkaar verbindt. De bus maakt overigens weinig gebruik van de busbaan. In Tanthof-West rijdt tramlijn 1, die Delft verbindt met Den Haag en Scheveningen. In Tanthof-Oost bevindt zich treinstation Delft Zuid, aan het drukke traject tussen Den Haag en Rotterdam. Tanthof is een woonwijk met weinig doorgaand verkeer en veel voet- en fietspaden. Verkeersveiligheid^^ ln Tanthof gebeuren gemiddeld de minste letselongevallen. Hypothetisch kan een verband worden gelegd met de wegenstructuur van Tanthof. Dit is een wijk met veel woonstraten en woonerven met minder verkeersaantrekkende voorzieningen. Dit zijn mogelijke verklaringen voor een gemiddeld lager aantal letselongevallen (zie Tabel 2). Tabel 2 Gemiddeld aantal letselongevallen Gemiddeld aantal letselongevallen^" 0,53 1,06

Tanthof Delft

Bron: Gemeente Delft, Mobiliteit Parkeren 21 Tanthof heeft geen buurten waar het parkeren door de gemeente wordt gereguleerd. De wijk ligt (nog) zo ver van het gereguleerde gebied (Binnenstad en omgeving), dat geen onderzoek is gedaan naar de beleving van de bewoners. Wel is de bezettingsgraad van de openbare parkeerplaatsen onderzocht. Dit Is een maatstaf voor het aantal bewonersauto's dat gebruik maakt van openbare parkeerplaatsen en vormt een indicatie voor de parkeerdruk. De bezettingsgraad is in Tanthof-West en Tanthof-Oost vastgesteld op respectievelijk 85% en 77%. Tanthof-West scoort hiermee het hoogste percentage van alle wijken. In Tanthof is de parkeerdruk in alle woonbuurten aan de hoge kant, met uitzondering van de Boerderijbuurt. De parkeerdruk is met name hoog in Bosrand, Afrikabuurt-West, Aziëbuurt en Vogelbuurt-West. Opvallend: Heel weinig letselongevallen Goede externe bereikbaarheid per auto / slechte interne bereikbaarheid per auto Busbaan is een fysieke barrière / bus maakt nauwelijks gebruik van de busbaan

'^ Gemeente Delft, Ruimtelijke Ordening '^ Gemeente Detft, Mobiliteit ^° Het gemiddeld aantal slachtoffers per duizend inwoners gedeeld door het aantal arbeidsplaatsen ^^ Gemeente Delft, Mobiliteit, Evaluatie gereguleerd parkeren 2008, 2008

20

Thema VI - Gezondheid en zorg Voorzieningen Diverse gezondheidsvoorzieningen zijn aanwezig, zoals een apotheek, een tandartspraktijk en drie huisartsenpraktijken.^^ Er zijn voetbalvelden en tennisbanen. Daarnaast zijn er twee sportzalen. Het nabijgelegen Abtswoudsepark biedt mogelijkheden tot recreëren.

Soort'' Een ruime meerderheid (77%) van de bewoners van Tanthof doet aan een sport. In Delft ligt dit aandeel hoger (81%). In Tanthof voldoet tweederde (68%) aan de Nederiandse Norm Gezond Bewegen^"*, dit aandeel ligt hoger dan het cijfer voor heel Delft (64%). Van alle inwoners in Tanthof voldoet 31% aan de Fitnorm.'^ Dit komt overeen met het Delftse cijfer (31%). Waardering gezondheid^^ De bewoners van Tanthof geven hun lichamelijke gezondheid gemiddeld een 7,3 en hun geestelijke gezondheid een 8,3. Deze cijfers wijken niet af van het Delftse gemiddelde (respectievelijk een 7,5 en een 8,3).

^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Statistisch Jaarboek 2007, juni 2007 (zie ook: delft.buurtmonitor.nl) ^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Delft Internet Panel ^* Definitie NNGB: zie Bijlage 1 Uitgebreide definities ^^ De fitnorm voor volwassen gaat uit van minstens 3 maal per week 20 minuten inspannende lichaamst)eweging. Het gaat om activiteiten waarbij de hartslag flink omhoog gaat, iemand dieper gaat ademhalen en zweten. Denk aan sporten of bijvoorbeeld het omspitten van de tuin ^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Delft Internet Panel

21

Thema VII - Jeugd en Onderwijs Jeugd Sport- en Speelvoorzieningen ln Tanthof zijn veruit de meeste speelplekken: in totaal zijn dit er 82. Hiervan zijn er twee met een stedelijke functie (een kinderboerderij en een waterspeeltuin). Er zijn 69 gemeentelijke speelplaatsen en tien gemeentelijke trapveldjes. Daarnaast is er één speelplaats van een corporatie. ^^ Het overgrote deel van de speelplaatsen in Tanthof is gericht op kinderen tot 10 jaar, maar ook voor de jeugd ouder dan 10 jaar zijn ruim voldoende speelgelegenheden (Delft Internet Panel). Bij het Sportpark in Tanthof-Zuid staat een nieuwe sporthal. Deze multifunctionele bJnnensportaccommodatJe biedt ruimte aan de bestaande sportverenigingen van het Sportpark en aan de zogenaamde 'nieuwe sporten'. Ook is er de mogelijkheid om individueel te sporten. Wijk- en jongerenvoorzieningen Diverse functies zijn ondergebracht in wijkcentrum de Hofstee, bijvoorbeeld de VAK (Centrum voor de kunsten), een speel-o-theek, twee huiskamers voor resp. de Chinese en de Irakese vereniging, en een veelvoud aan kinderactiviteiten. Tanthof is één van de drie wijken in Delft waar een bibliotheek is gevestigd. In de wijk is ook een jongerencentrum, The Border. Begin 2007 is dit uitgebreid met een tienercentrum op de eerste laag. De Border wordt niet door alle jongeren uit Tanthof bezocht. Daarnaast is er sinds enige jaren een gebouw in Tanthof-Oost voor specifiek de Surinaamse/Antilliaanse gemeenschap in Delft (Sranti); zij organiseren ook regelmatig programma's voor jongeren. In Tanthof wonen veel Surinamers en Antillianen (zie Bevolking, Etniciteit). Kinderopvang Tanthof beschikt over twee kinderdagverblijven, twee peuterschoolzalen en vier locaties voor buitenschoolse opvang. In Tanthof kunnen 96 kinderen terecht in kinderdagverblijven. Dit is het laagste aantal van alle wijken. Ook zijn er 36 plaatsen in peuterspeelzalen en 110 in buitenschoolse opvang. Onderwijs Basisonderwijs Er zijn drie basisscholen in Tanthof-West (openbaar, RK en PC) en drie basisscholen in Tanthof-Oost (openbaar, RK en PC). Samen hebben deze scholen 1.338 leeriingen. Een groot deel (ruim 87%) van de kinderen gaat naar school in eigen wijk. Brede school Alle scholen werken samen in het programma brede school. Er wonen 1.414 kinderen in de leeftijd van 4-7f jaar in de wijk. In het eerste semester van het schooljaar 2005/2006 was er voor ruim 400 kinderen plaats om deel te nemen aan de activiteiten van de brede school. Het aantal inschrijvingen was hoger dan het aantal beschikbare plaatsen. Daardoor was er voor een kwart van alle inschrijvers geen plaats om deel te nemen.

^^ Gemeente Delft, Wijk- en Stadszaken, Nota Speelplekken 2007

22

Voortgezet onderwijs-advies^^ De VO-adviezen voor kinderen in Tanthof lagen in het schooljaar 2007/2008 iets onder het gemiddelde van de stad. De verschillen zijn echter klein. Wel is opvallend dat de adviezen ten opzichte van het schooljaar 2006/2007 in Tanthof vrijwel niet zijn veranderd, terwijl gemiddeld in Delft de adviezen hoger zijn geworden. Voortijdig schoolverlaten^^ Het percentage voortijdig schoolveriaters onder 12- tot 23-jarfgen is in Tanthof iets lager dan gemiddeld in Delft. Startkwalificatie^^ Wat betreft startkwalificaties scoort de leeftijdsgroep van 18- tot 23-jarigen echter minder goed. Het percentage met een startkwalificatie in die groep is in Tanthof relatief laag {61%, Delft: 74%). Hogeschool Hogeschool InHolland heeft een vestiging aan de rand van de wijk (bij station Delft Zuid). Kindvriendelijkheid^^ Tanthof is volgens de bewoners, samen met Voordijkshoorn, de meest kindvriendelijke wijk van Delft (waardering 7,1; Delft: 6,2), zie Tabel 3. Binnen de wijk is de Vogelbuurt-West volgens de bewoners de meest kindvriendelijke buurt (7,4). Opvallend is dat Tanthof op vrijwel alle voorzieningen het best van Delft scoort qua kindvriendelijkheid. Met name de scholen (7,8; Delft: 7,4) en brede school (8,1; Delft: 7,4) krijgen hoge waarderingen. De wat lagere cijfers voor verkeersveiligheid (6,3; Delft: 5,9) en 'spelen op straat' (6,0; Delft: 5,3) zijn nog steeds de hoogste van alle wijken. Alle gemiddelde cijfers voor de verschillende voorzieningen staan op een rij in Tabel 4. Tabel 3 Cijfer voor kindvriendelijkheid Tanthof Delft

gemiddeld cijfer 7,1 6,2

% weet niet 7 13

Bron: Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008 Tabel 4 Cijfer v o o r d e kindvriendelijkheid van voorzieningen

Tanthof scholen 7,8 kinderopvang 0-4 jaar 7,2 buitenschoolse opvang (4-12 jaar) 7,1 8.1 brede school (naschoolse activiteiten programma's) aansluiting tussen kinderopvang en school 7,2 sport 7,6 cultuur (bibliotheek, theater) 7.8 verkeersveiligheid 6,3 sfeer op straat 6,8 speelplekken 6,7 inspraak kinderen bij wat er gebeurt in de stad 5,5 spelen op straat 6,0

Delft 7,4 7,0 6,9 7,4 7,0 7'.3 7,5 5,9 6,4 6,0 5,3 5,3

Bron: Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008

^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Conceptrapportage Onderwijsmonitor Primair en Voortgezet OndenA/ijs, Gemeente Delft 2007/2008, december 2008 ^^ Gemeente Delft, Verzuim en voortijdig schoolverlaten In Delft 2006-2007, september 2008 ^° Gemeente Delft, Verzuim en voortijdig schoolverlaten in Delft 2006-2007, september 2008 ^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008

23

[ Opvallend: Leerlingenbestand loopt zowel in Tanthof-Oost als in Tanthof-West terug Meeste kinderen gaan in de eigen wijk naar school Weinig kinderopvangplaatsen (opvallend voor een kinderrijke wijk) Laag percentage startkwalificaties Zeer kindvriendelijke wijk

24

Thema VIII - Veiligheid Veiligheidscijfers'' Aangiften Het totaal aantal aangiften in Tanthof was in 2007 wat lager dan in 2002. Na een stijging in 2003 nam het aantal aangiften tot 2007 gestaag af. Als het aantal aangiften wordt gerelateerd aan het aantal inwoners van de wijk, dan laat Tanthof met 40 aangiften per 1.000 inwoners de laagste score van alle Delftse wijken zien. Delicten Vernieling is het meest voorkomende delict in Tanthof, op ruime afstand gevolgd door fietsendiefstal. Het aantal vernielingen vertoont sinds 2002 een schommelend verioop, maar de algemene tendens is die van een geleidelijke stijging. Datzelfde geldt voor het aantal geweldsdelicten in de wijk. Straatroof (nauwelijks voorkomend), fietsendiefstal, auto-inbraak en diefstal uit woningen laten alle een dalende lijn zien sinds 2002, zie Figuur 2. Figuur 2 Ontwikkeling van de belangrijkste delicten in Tanthof (2002- 2007)

straatroven

Aangiften 250 -^

Fietsendiefstal —ör— Autoinbraken X- • Diefstal uit woning Geweld Vemiding 2004

2007

Bron: HKS, CBS Incidenten Incidenten als geluidsoveriast en moeilijkheden binnen/buiten komen in Tanthof voor met een frequentie die ongeveer gelijk is aan die in andere wijken. Baldadigheid is in deze wijk wat prominenter aanwezig. Het relatief grote aantal jongeren heeft hier zeker mee te maken. Daar staat tegenover dat andere typen incidenten - rond horeca, ov, lastige personen, zwervers, dronkenschap, junks en prostitutie - zich niet of nauwelijks voordoen in deze gezinswijk. Verdachten Van alle bij bureau Delft als verdacht bekend staande personen in de stad (1.200 In 2007), woonden er 183 ln Tanthof. Dat is 15% van het totaal aantal verdachten in Delft en komt ongeveer overeen met het bevolkingsaandeel van de wijk binnen Delft (16%). Veiligheidsbeleving^^ ln Tanthof voelen bijna negen van de tien bewoners zich veilig in hun buurt, het aandeel ligt iets boven het gemiddelde van Delft (87%, Delft: 84%). Op buurtniveau zijn wel verschillen te zien. In de Afrikabuurt-Oost voelt een beneden gemiddeld deel van de bevolking zich veilig (76%), tenwijl de Vogelbuurt-Oost juist boven het gemiddelde scoort (93%).

Herkenningsdienstsysteem (HKS) en Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008

25

Veiligheidsbeleving jongeren^'^ Jongeren uit Tanthof voelen zich iets vaker onveilig dan gemiddeld, net als de jongeren uit de wijken Voorhof en Buitenhof. Het aandeel jongeren dat na het uitgaan gebruik zou maken van een nachtbus, als deze in Delft zou rijden, is het hoogst van alle wijken (44%, Delft: 34%) Veiligheidsbeleving ouderen^^ De oudere bewoners van Tanthof zijn over het algemeen tevreden met de wijk. Ze wonen er vaak al lange tijd en willen er graag blijven wonen. Wel is er in de wijk soms sprake van onbegrip tussen ouderen en jongeren, waardoor gevoelens van onveiligheid kunnen ontstaan. Daarnaast vinden sommige ouderen dat er in de wijk teveel 'enge plekken' zijn als gevolg van wildgroei van groen en onvoldoende veriichting. Om het grote aantal ouderen van tussen de 60 en 70 jaar in de toekomst in de vertrouwde omgeving in Tanthof te kunnen laten wonen, is het belangrijk dat er voldoende geschikte woningen zijn voor deze doelgroep. Opvallend: Weinig aangiften Vandalisme komt relatief vaak voor, andere typen incidenten doen zich bijna niet voor Veiligheidsgevoel in de Afrikabuurt-Oost is benedengemiddeld ln de Vogelbuurt-Oost is het veiligheidsgevoel bovengemiddeld

^^ Gemeente Delft, Onderzoek & Statistiek, Jongeren en veiligheid, december 2007 ^^ Stichting Ouderenwerk Delft, Hoe veilig voelen ouderen zich in hun woonwijk?. April 2008

26

Thema IX - Samenleven en burgerschap Verbondenheid met buurt^^ ln Tanthof voelt eenderde van de bewoners zich (sterk) verbonden met de buurt. Dit is iets onder het gemiddelde van alle wijken van de stad (Delft: 36%). Ook het gevoel van binding met Delft is wat minder dan in andere wijken, samen met Buitenhof heeft de wijk op dit punt het laagste percentage (74%, Delft: 78%). De ondergemiddelde binding is verrassend in het licht van de relatief lange verblijfsduur in Tanthof en de bevolkingssamenstelling. Bewoners die lang in een buurt wonen, voelen zich er in het algemeen meer mee verbonden. Tanthof is de meest autochtone wijk van Delft, bewoners met een Nederiandse afkomst voelen zich gemiddeld vaker verbonden met hun buurt, zeker dan mensen met een niet-westerse etniciteit (Delft: 38% en 28%). Op buurtniveau zijn wel opvallende verschillen te zien in Tanthof. In Afrikabuurt-Oost voelt een opvallend groot deel (37%) geen verbondenheid met de buurt. Het lage gevoel van verbondenheid met de buurt hangt samen met de bevolkingssamenstelling. Er wonen relatief veel niet-westerse bewoners. Veel meer verbonden met hun buurt zijn de bewoners van de Vogelbuurt-Oost (37%). De achtergrond van dit relatief sterke gevoel van verbondenheid kan (deels) worden gezocht in de lange verblijfsduur en de voornamelijk autochtone bevolkingssamenstelling. Participatie^'' Van de bewoners van Tanthof heeft een klein deel het afgelopen jaar meegedaan aan een activiteit in de buurt (16%, Delft: 17%). Met name in de Aziëbuurt (8%) en in de AfrikabuurtOost (9%) is de deelname aan activiteiten in de buurt laag. In Tanthof verbeteren een klacht ver af van (18%).

is een kwart van de bewoners het afgelopen jaar actief geweest om de buurt te (25%, Delft: 24%). Het gaat hierbij vooral om rommel opruimen, de straat vegen, melden of een vergadering bezoeken. De meeste buurten in Tanthof wijken niet dit gemiddelde, alleen in de Aziëbuurt is het aantal actieve bewoners wat lager

In de wijk bevindt zich een buurthuis en een wijkcentrum. Het aandeel bewoners van Tanthof dat aan een activiteit van een buurthuis of wijkcentrum heeft deelgenomen is gelijk aan het gemiddelde van alle wijken (7%). Het grootste deel van de bewoners van Tanthof voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid van de buurt (83%). Dit percentage is samen met Voordijkshoorn het hoogste van alle wijken (Delft: 77%). Op buurtniveau ligt het verantwoordelijkheidsgevoel in de Afrikabuurt-Oost (73%) en Aziëbuurt (74%) iets lager dan het (Delfts) gemiddelde. In de Afrikabuurt-Oost houdt dit deels verband met het relatief grote aantal huunwoningen in de wijk. Mensen met een koopwoning voelen zich meer verantwoordelijk voor de leefbaarheid van hun buurt (85%) dan mensen in een huunvoning (70%). Contact ouderen met jongeren^^ Uit het Jeugdgezondheidsprofiel^^ komt naar voren dat de populatie in Tanthof zich kenmerkt door een relatief grote groep jongeren en een relatief grote groep ouderen. De verschillen in

Gemeente Delft. Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008 ^' Gemeente Delft. Onderzoek & Statistiek, Omnibus 2008 ^^ Stichting Ouderenwerk Delft, Hoe veilig voelen ouderen zich in hun woonwijk?, April 2008 ^^ De werkgroep "Jeugdgezondheidsprofiel" bestaat uit medewerkers van Careyn Noord en de GGD Zuid-Holland West

27

leefwijzen en normen en waarden tussen de groepen liggen ten grondslag aan onder meer gevoelens van onrust, onveiligheid en overiast bij de verschillende bewoners van de wijk. Opvallend: • • •

Verschillen tussen jongeren en ouderen in leefwijzen en normen en waarden Hoog verantwoordelijkheidsgevoel Participatie en gevoel van verbondenheid-niet-hoger dan gemiddeld

28

Kernindicatoren vergeleken Figuur 3 Percentage 65-plussers per wijk in 1993, 2007 en prognose voor 2020

Bron: Gemeente Delft, Burgerzaken Figuur 4 Percentage niet-westerse bevolking per wijk op 1 januari 1998-2007 -

34-

-

^_^ -'" i -

—

—

— Gebieden

1 20.

-^

——

Binnenstad

mmm. Vrijenban (incl. Delftse Hout)

•

- p -

- - ' ^ " ^ ^

^-^

Hof van DelftA/oordijkshoorn

M—* Tanthof (Incl. Abtswoude)

• ^ ^ " ^

.— . Voorhof

^--*^

. . • • • ' "

22

3

-

- * — ——*

24-

18-

- •

•'"""

26-

16-

•

J . ^--- • -

2a-

o

'

•

1

30-

•^

-

^^"'^

'^'^"^

^ ^

Buitenhof

^ 1 ^

Wippolder (incl. Schieweg en Ruiven)

1412 10-

a-

S

^0ESSS

Ba»s S ^ ^

^^22 ^ B S I S

^ »^

1 — '

20.

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: Gemeente Delft, Informatiediensten, Onderzoek & Statistiek

29

Figuur 5 Gemiddeld besteedbaar jaarinkomen van particuliere huishoudens per wijk in 2003-2005

32,0 Binnenstad

X 1.000 euro Vrijenban (incl. Delftse Hout)

^

Hof van DeilWoordijkshoorn

30,0

Tanthof (incl. Abtswoude) Voortiof

28,0-

Buitenhof 26,0 -

Wippolder (incl. Schieweg en Ruiven)

24,0 22,0

20,0 2004

2003

2005

Bron: CBS Figuur 6 Gemiddelde WOZ-waarde van woningen per wijk in 2001-2007 ~26ü70ÖÖ

Gebieden

240.000

—^

Binnenstad Vrijenban (incl. Delftse Hout)

220.000

Hof van Delft/Voordijkshoorn

200.000

Tanthof {incl. Abtswoude) Voortiof

o

Buitenhof

•g

m ra S

Wippolder (incl. Schieweg en Ruiven)

N O

5 É u O)

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Bron: Gemeente Delft, Belastingen

30

Figuur 7 Gemiddelde verblijfsduur op huidig adres per wijk in 1998 en 2007 (in jaren)

Bron: Gemeente Delft, Burgerzaken

31

Bijlage 1 Uitgebreide definities •

Etniciteit

Voor de bepaling van de etniciteit is gebruik gemaakt van het geboorteland van de persoon zelf en van zijn of haar ouders. Autochtonen zijn mensen van wie beide ouders in NëdëiTan'd zijn geboren, ongeacht het geboorteland van de persoon zelf. Allochtonen zijn mensen van wie ten minste één van de ouders niet in Nederiand is geboren. De groep allochtonen is op grond van het geboorteland van de persoon zelf, van de moeder of - in laatste instantie - het geboorteland van de vader, onderverdeeld in 'westers' en 'nietwesters'. Tot de categorie 'niet-westers' behoren allochtonen uit alle landen buiten Europa, Noord-Amerika en Oceanië. Op grond van hun sociaal-economische en -culturele positie worden allochtonen uit Indonesië en Japan echter tot de westerse allochtonen gerekend. Bij de niet-westerse allochtonen zijn de mensen met een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse/Arubaanse etniciteit apart onderscheiden. Dit zijn de vier grootste categorieën in deze groep. •

Nederlandse Norm Gezond Bewegen

De universiteiten van Amsterdam, Maastricht, Groningen, Utrecht, het RIVM, TNO en NOC*NSF hebben in 1998 in onderiinge samenwerking normen voor gezond bewegen vastgesteld, bekend als de 'Nederiandse Norm Gezond Bewegen' (NNGB). De normen zijn grotendeels gebaseerd op internationale richtlijnen. De norm is vooral gericht op fysieke fitheid en het onderhouden van gezondheid (zie Tabel 5). Tabel 5 De Nederlandse Norm Gezond Bewegen Leeftijdscategorie Jeugd (jonger dan 18 jaar)

Norm dagelijks een uur matig intensieve lichamelijke activiteit, waarbij de activiteiten minimaal twee maal per week gericht zijn op het verbeteren of handhaven van lichamelijke fitheid (kracht), lenigheid en coördinatie)

Volwassenen een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf, bij (18 tot en met 55 jaar) voorkeur alle dagen van de week; voorbeelden van matig intensieve lichamelijke activiteit bij volwassenen zijn wandelen met 5-6 km/u (dus flink doorwandelen) en fietsen met 15 km/u Ouderen een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf, bij voorkeur alle dagen van de week; voor niet-actieven, zonder of met (55 jaar en ouder) beperkingen, is elke extra hoeveelheid lichaamsbeweging meegenomen; voorbeelden van matig intensieve lichamelijke activiteit bij ouderen zijn wandelen met 3-4 km/u en fietsen met 10 km/u

Bron: Kemper, Ooijendijk, Stiggelbout et al., 2000 Fit-norm De fitnorm voor volwassen gaat uit van minstens 3 maal per week 20 minuten inspannende lichaamsbeweging. Het gaat om activiteiten waarbij de hartslag flink omhoog gaat, iemand dieper gaat ademhalen en zweten. Denk aan sporten of bijvoorbeeld het omspitten van de tuin.

32

•

startkwalificatie en voortijdig schoolvedater

Voortijdig schoolvedater en startkwalificatie zijn centrale begrippen in het voortijdig schoolveriaterbeleid. In de Regionaal Meld- en Coördinatiepuntwetgeving wordt voortijdig schoolveriater omschreven als de jongere tussen de 12 en 23 jaar die het onderwijs zonder startkwalificatie veriaat. Een startkwalificatie wordt gedefinieerd als: • In het bezit van een diploma havo of vwo, of r In het bezit van een diploma van een beroepsopleiding in de zin van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB) op minimaal het niveau van de basisberoepsopleiding {niveau 2 van het MBO). •

Bijzondere woongebouwen

Aantal plaatsen voor permanente huisvesting en bedrijfsmatige huishoudelijke verzorging van een verzameling personen in bijzondere woongebouwen. De volgende hoofdgroepen worden onderscheiden: gevangenis, woonvorm religieuze gemeenschap, opleidingsinternaat, opleidingsschool politie/krijgsmacht, psychiatrische inrichting, zwakzinnigeninrichting, verpleeghuis, bejaardenoord, gezinsvervangend tehuis, woonvorm zintuiglijke gehandicapten, jeugdinternaat en opvangcentrum volwassenen.

33