ida haisma, directeur ccv:
‘Wij zijn een makelaar met toegevoegde waarde’ Voor een onafhankelijk expertisecentrum is het belangrijk dat de beschikbare informatie wetenschappelijk is onderbouwd. Vandaar dat Ida Haisma vooral trots is op de verdieping van de samenwerkingsbanden die het CCV in 2010 op dat gebied is aangegaan. ‘Het levert een belangrijke bijdrage aan de verhoging van de effectiviteit van ons werk’, aldus de directeur die het CCV na zeven jaar zal verlaten. VERBINDEN ‘Het CCV is eigenlijk een makelaar met toegevoegde waarde. Wij schakelen continu tussen beleid, wetenschap en praktijk’, vertelt Ida Haisma. Om effectieve en praktijkgerichte aanpakken voor criminaliteitspreventie en gedragsbeïnvloeding te realiseren, is volgens haar met name meer samenwerking met de wetenschap van groot belang. ‘We moeten slimme verbindingen leggen om uiteindelijk een beter product te kunnen leveren. Dat doen we bijvoorbeeld door het verstevigen van onze relaties en verbreden van de netwerken. Samenwerking is voor ons geen doel op zich, maar een middel om het beleid verder te helpen.’
‘We proberen het veiligheidsbewustzijn van mensen te vergroten’ Haisma wijst op de concrete samenwerkingsverbanden die het CVV in 2010 heeft beklonken. Zoals met het Trimbos-instituut, MOVISIE, de Politieacademie en het Nederlands Jeugdinstituut. Een mooi voorbeeld vindt ze de verbinding tussen het CCV en het Trimbosinstituut rondom veilig en gezond uitgaan. ‘Samen hebben we het initiatief genomen voor de opzet van het Centrum Veilig en Gezond Uitgaan (CVGU). Dat biedt bijvoorbeeld kennis en adviezen aan horecaondernemers en gemeenten over hoe zij aan de slag kunnen met alcoholproblematiek. Op die manier benaderen we verslaving en middelengebruik niet alleen vanuit de kant van de gezondheid, maar ook vanuit die van de veiligheid. Die twee zijn namelijk nauw met elkaar verweven. Maar liefst 70% van de delicten in het uitgaansleven gebeurt onder invloed van alcohol. Het effect op zowel het gebied van gezondheid als veiligheid wordt kleiner als je deze problematiek apart aanvliegt. Door in te zetten op preventie van alcohol- en drugsmisbruik en preventie van geweld in het uitgaansleven, wordt én blijft het uitgaanscircuit een prettige omgeving. Dat is ook voor ondernemers belangrijk.’ VERGROTEN Het CCV biedt immers niet alleen kennis en expertise voor gemeenten. Ook het bedrijfsleven is een belangrijke doelgroep. ‘Neem de proeftuinen Terugdringen winkelcriminaliteit. Hiermee leveren we nadrukkelijk een bijdrage aan veilig ondernemen’, aldus Haisma. ‘Het CCV is
1 | ccv jaarverslag 2010
opgericht als onafhankelijk centrum waar zowel private als publieke partijen terechtkunnen voor hulp en adviezen op het gebied van criminaliteitspreventie. We bieden mensen tools om hun eigen verantwoordelijkheid te kunnen nemen op dit terrein. Dat doen we via onze instrumenten en methodieken. Daarnaast proberen we het veiligheidsbewustzijn van mensen te vergroten. We lichten bedrijven, burgers en gemeenten in over wat ze kunnen doen om de risico’s op brand, geweld en inbraak te verkleinen. Daarbij willen we het hen zo makkelijk mogelijk maken. Des te meer je mensen het gevoel geeft dat ze invloed hebben op hun eigen veiligheid, des te veiliger ze zich voelen.’ Haisma wijst daarbij op het instrument Integrale Brandveilig heid Bouwwerken (red.: Model IBB), dat een bijdrage levert aan dit preventiebewustzijn. ‘Het biedt o.a. projectontwikkelaars en eigenaren van gebouwen handvatten waar ze op moeten letten als het gaat om brandveiligheid, en daarmee tegelijk veiligheidsrisico’s in het algemeen. Dit is ook iets wat het Verbond van Verzekeraars, een van de oprichtende partijen van het CCV, belangrijk vindt.’ Om de instrumenten, diensten en producten zo goed mogelijk af te stemmen op de praktijk, houdt het CCV nauwkeurig de vinger aan de pols bij alle ontwikkelingen op veiligheidsgebied. De belangrijkste trends op het gebied van maatschappelijke veiligheid publiceert het CCV in het jaarlijkse Trendsignalement. ‘Die verscheen in 2011 voor het eerst digitaal en is met name voor beleidsmakers behulpzaam. Aan de hand van de gesignaleerde trends wordt voor hen namelijk duidelijk of er bijvoorbeeld nieuw beleid nodig is, of dat bestaand beleid moet worden aangepast. Daarnaast hebben we een instrument ontwikkeld waarmee preventieve aanpakken van tevoren kunnen worden beoordeeld op hun onderbouwing, effectiviteit en toepasbaarheid. Deze analyse en het stappenplan zijn te vinden op onze website.’ VERDIEPEN Het CCV richtte zich in 2010 ook op een regionale aanpak en samenwerkingsverbanden. ‘Zelf ben ik vaak betrokken bij regionale bijeenkomsten. Ik leid dan bijvoorbeeld een forumdiscussie, geef een workshop of een lezing. Bijvoorbeeld over thema’s als alcoholbeleid of de nazorg voor ex-gedetineerden. Rondom dit soort thema’s brengen we dan regionale partijen bijeen. Zoals ggd’s, gemeenten of een penitentiaire inrichting. Ook dat is de rol van een expertisecentrum.’ Op het gebied van de interne organisatie noemt Ida Haisma als belangrijke ontwikkeling de geslaagde invoeging van de afdeling Nalevingsexpertise (NE) in het CCV. ‘Dit was het voormalige Expertise centrum Rechtspleging en Rechtshandhaving van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het maakt sinds eind 2009 onderdeel uit van het CCV. Ik ben heel trots op hoe de mensen plus de producten en diensten van deze afdeling naadloos in het CCV zijn gevoegd en hoe we met z’n allen een team vormen. Deze collega’s kwamen terecht in een expertisecentrum met een heel andere cultuur dan ze bij het
www.hetccv-jaarverslag.nl
departement gewend waren. Maar het heeft goed uitgepakt. Het werk van de afdeling – onderzoeken wat mensen beweegt om een norm wel of niet na te leven – past ook heel goed bij het CVV. Het veld heeft er voordeel van dat aandacht voor zowel preventie als hand having samen in het dienstenpakket van het CCV zitten.’
‘Er bestaat echt zoiets als een typische CCV’er. Deze kenmerkt zich door kennis van en betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken’ VERLATEN Na zeven jaar zal Ida Haisma het CCV dit jaar verlaten. Ze wordt Director of Innovation Veilige Maatschappij bij TNO. ‘Het CCV verdient een nieuwe directeur’, vertelt ze. ‘Het is tijd voor iemand met een nieuw netwerk en nieuwe ideeën. Zelf krijg ik de ruimte om me meer in de strategische en internationale ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijke veiligheid te kunnen verdiepen. Wat ik achterlaat is een volwassen organisatie. Het CCV is in 2004 vanuit een samenraapsel van organisaties en activiteiten neergezet. Als eerste hebben we veelbelovende zaken geselecteerd en deze op de rit gezet. Daarop zijn we verder gaan bouwen. Dat heeft goed gewerkt. In de afgelopen zeven jaar hebben we zo een goede bijdrage geleverd aan de deskundigheid van de veiligheidsprofessional. Zowel de mens, als het beleid eromheen. Nu is het tijd voor een verdiepingsslag, vooral rondom de validatie van de aanpakken. Vanuit zijn expertise kan het CCV meer proactief het beleid dienen.’ Het meest trots is Haisma op het team dat ze achterlaat. ‘Dat bestaat uit hoogwaardige kennisprofessionals. Het is een kwalitatief goede groep, met mensen die allemaal een verschillende achtergrond hebben, maar toch één geheel vormen. Er bestaat echt zoiets als een typische CCV’er. Deze kenmerkt zich door kennis van en betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken, het veld en beleid. Is deskundig op verschillende terreinen – van wietteelt tot veilig ondernemen. En is nieuwsgierig, naar kennis en naar anderen. Ik ben er trots op van dit team deel uitgemaakt te mogen hebben.’
2 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
evert sevenhuijsen, hoofd afdeling i&m:
‘Samenwerking is een sleutelwoord in een effectieve aanpak voor veiligheid’ Gestalte geven aan het motto van het CCV, ‘helpen naar doen’, en de aantoonbare effectiviteit van instrumenten versterken. Dat is het streven van de afdeling Instrumenten en Methodieken (I&M). ‘Wij vertalen de kennis van het CCV naar concrete stappen die de mensen in het werkveld kunnen nemen’, aldus Evert Sevenhuijsen, hoofd van I&M. ‘In het werk van onze afdeling staan de termen standaardisatie, samenhang, samenwerking en aantoonbare effectiviteit centraal’, legt Sevenhuijsen uit. De standaardisatie zit volgens Sevenhuijsen vooral in een vast stramien voor de ontwikkeling en uitvoering van instrumenten: het Plan-Do-Check-Act-model (PDCA). ‘Elk instrument begint met het regelen van een projectorganisatie, opstellen van een projectplan en een veiligheidsanalyse: wat is er aan de hand, wie zijn de betrokkenen en wat willen we aanpakken. Op basis van die analyse wordt een overzicht gemaakt van de te nemen maatregelen (Plan).’ Die maatregelen worden vervolgens uitgevoerd (Do) en gemonitord (Check) om te bekijken of ze tot het gewenste resultaat leiden. Waar nodig worden de maatregelen bijgesteld (Act). ‘In de praktijk betekent dit dat ook deelmaatregelen van een instrument deze PDCA-stappen volgen’, vertelt Sevenhuijsen. ‘Zo kan cameratoezicht bijvoorbeeld een van de deelmaatregelen zijn binnen een project van veilig ondernemen. Dat betekent dat hiervoor het hele PDCA-model wordt doorlopen. Wat is het probleem en hoe pakken we dat aan met cameratoezicht? Heeft het cameratoezicht het gewenste resultaat, of moet er iets aangepast worden? Zo ja, dan kijk je vervolgens op hoger niveau of de aanpassing iets heeft opgeleverd. Zo loop je elke maatregel door, tot je bij het allerhoogste plan, in dit geval het plan voor veilig ondernemen, bent aangekomen.’
‘Om een instrument goed uit te kunnen voeren, moet eerst bepaald worden wie de betrokken partijen zijn’ Samenwerking De samenhang waar I&M voor zorgt, bestaat uit het voorkomen van overlap en gaten tussen instrumenten. ‘De instrumenten moeten op elkaar aansluiten en een vergelijkbaar uitgangspunt uitstralen. Wij geloven dat samenwerking een sleutelwoord is om tot een effectieve aanpak voor veiligheid te komen. Om een instrument goed uit te kunnen voeren, moet eerst bepaald worden wie de betrokken partijen zijn. Neem de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan. Daarbij wordt bijvoorbeeld samengewerkt tussen partijen als politie, horeca, gemeente, OM, brandweer, particuliere veiligheidsbedrijven, Bureau Halt, omwonenden, enzovoorts. De organisatie van die samenwerking is de basis voor succes.’ Ook binnen de afdeling van Sevenhuijsen speelt samen-
3 | ccv jaarverslag 2010
werking een centrale rol. De vier medewerkers van I&M draaien actief mee in de programma’s waar ze een bijdrage aan leveren. Beoordelingsinstrument Een belangrijk product dat I&M in 2010 heeft ontwikkeld, is het beoordelingsinstrument om preventieve aanpakken te toetsen op hun werkzaamheid en toepasbaarheid. ‘Van het ministerie van Veiligheid en Justitie kregen we het verzoek om alle instrumenten voor overlastgevende jeugd te inventariseren. Het overzicht moet veiligheidsprofessionals helpen bij het kiezen van een aanpak die past bij de lokale jeugdproblematiek. De opdracht was niet alleen om de instrumenten op een rijtje te zetten, maar ook om er iets van te vinden.’ En dat is volgens Sevenhuijsen lastig, want hoe vind je een manier om zonder intensief onderzoek zowel uitgebreide aanpakken als eenvoudige instrumenten op dezelfde manier te beoordelen? Het CCV heeft voor dit project samen met Bureau Beke zestig instrumenten verzameld en deze om te beginnen met een gestandaardiseerde methode beschreven, op basis van handboeken of interviews met betrokkenen. Vervolgens lag er de vraag om deze instrumenten te beoordelen. ‘Je kunt natuurlijk wetenschappelijk onderzoek doen, maar dat zijn geweldig ingewikkelde en langdurige processen. Er was geen tijd en geld om dat zestig keer uit te voeren.’ I&M heeft daarom gekozen voor een model op basis van een systematische inventarisatie van een ‘professional judgement’. ‘We hebben de uitgangspunten van het instrument, de te verwachten effecten en de praktische toepasbaarheid zo duidelijk mogelijk omschreven en in beoordelingsschalen gezet. Je moet dan denken aan elementen als ‘het doel van de maatregel is helder’, ‘er zijn bij deze aanpak geen negatieve neveneffecten te verwachten’ en ‘het is duidelijk welke mensen benodigd zijn voor de uitvoering’.’ Verschillende deskundigen hebben op basis van de omschrijvingen van de aanpakken alle elementen beoordeeld. ‘Elk instrument is op deze manier door meerdere beoordelaars beschouwd, waardoor je een interbeoordelaarsbetrouwbaarheid krijgt.’ De resultaten zijn te vinden op www.wegwijzerjeugdenveiligheid.nl. Beleidsmedewerkers kunnen in de database zoeken op bepaalde aspecten, bijvoorbeeld groepsaanpakken die preventief zijn. ‘Het is niet aan ons om te zeggen: dit instrument moet je wel of niet gebruiken. Wij beschouwen wel de relevante aspecten en geven kort samengevat onze mening. Wat is het uitgangspunt van het instrument? Weten we iets van de effectiviteit? Is het moeilijk uit te voeren? Op die vragen geven we antwoord, het is aan de beleidsmedewerker om een keuze te maken.’ Onderhoud Naast het beoordelingsinstrument heeft I&M een aantal andere instrumenten opgeleverd, zoals het handboek leerlingbemiddeling, voor scholen die leerlingen uit hogere klassen willen opleiden om
www.hetccv-jaarverslag.nl
conflicten tussen leerlingen op te lossen. Het handboek legt uit hoe scholen een dergelijk project kunnen opzetten. Daarnaast heeft de afdeling onder andere een kwaliteitstoets gemaakt voor trainings bureaus die mensen opleiden om te bemiddelen in buurtconflicten. ‘Bureaus kunnen zich bij ons aanmelden voor een review, zodat ze feedback op hun werk krijgen en wij vervolgens kunnen aangeven: dit bureau levert goed werk.’ De afdeling I&M richt zich niet alleen op de ontwikkeling van nieuwe instrumenten, maar ook op het onderhoud ervan, benadrukt Sevenhuijsen. ‘We lopen jaarlijks de bestaande instrumenten door, in overleg met de betreffende projectleider, om te bekijken of er bijvoorbeeld ontwikkelingen zijn waardoor we iets moeten aanpassen.’ Zo heeft I&M een hoofdstuk nul aan het handboek cameratoezicht toegevoegd. ‘In dat handboek wordt weergegeven hoe een gemeente cameratoezicht kan toepassen. Daar moest nog een afweging aan voorafgaan, namelijk: wil je als gemeente wel overgaan tot cameratoezicht? Het toegevoegde afwegingsinstrument helpt de beleidsambtenaar een antwoord op die vraag te formuleren.’ Onderzoek en certificering Een nieuw element in de werkzaamheden van I&M is het in opdracht aanbesteden en begeleiden van wetenschappelijk onderzoek. ‘We zorgen er voor dat het doel van het onderzoek duidelijk wordt omschreven en dat de aanbesteding goed en zuiver wordt doorlopen, ook op Europees niveau.’ Na de gunning begeleidt een onderzoeksdeskundige van I&M het bureau in de uitvoering. ‘Het is prettig voor de subsidiegever dat wij kunnen beoordelen of een onderzoek goed is opgezet en op de juiste manier wordt uitgevoerd.’ Naast onderzoek slaat I&M ten slotte ook de brug naar conformiteit schema’s, bedoeld om een instrument aan een bepaalde kwaliteitsnorm te laten voldoen. Sevenhuijsen: ‘Met name in de brandwereld is het van belang om kwaliteit te garanderen, omdat je daar met levensgevaarlijke zaken te maken hebt. Maar ook de keurmerken voor veilig ondernemen en veilig wonen zijn erbij gebaat als je zeker weet dat de kwaliteit goed is, omdat de gecontroleerde werkwijze uit het certificatieschema wordt gevolgd. I&M helpt bij de vertaalslag van het instrument naar de schema’s en certificatie. Zo dragen wij er aan bij dat de twee werelden van het formele werk en de praktijk elkaar begrijpen.’
4 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
ralph vossen, afdeling nalevingsexpertise
‘We kijken naar het gedrag van mensen’ Waarom leven mensen regels niet na? En hoe kun je hun gedrag beïnvloeden zodat ze dat wél doen? Op die vragen zoekt de afdeling Nalevingsexpertise (NE) een antwoord. NE-manager Ralph Vossen: ‘Wij zorgen ervoor dat de politieman, de medewerker van de Milieudienst en de inspecteur van de Voedsel en Waren Autoriteit hun werk zo effectief mogelijk kunnen doen.’ De afdeling Nalevingsexpertise vindt haar oorsprong bij het ministerie van Justitie, waar ze tot november 2009 actief was onder de naam Expertisecentrum Rechtspleging en Rechtshandhaving. ‘De overstap naar het CCV lag voor de hand’, legt Vossen uit. ‘Het ministerie houdt zich alleen bezig met beleid. Wij zijn praktischer ingesteld: we helpen de professionals in het veld naar een effectieve uitvoering van hun werk. Dat is ook het doel van het CCV.’ De vijf adviseurs van het programma Nalevingsexpertise ondersteunen professionele handhavers met kennis en instrumenten. ‘Veelal maken we generieke instrumenten die handhavers op allerlei problemen kunnen toepassen. Neem bijvoorbeeld alcoholgebruik onder jongeren. Je kunt wel een specifiek instrument bedenken dat analyseert waarom jongeren drinken, maar op die manier heb je duizenden instrumenten nodig. Wij bieden daarom handvatten om een algemenere vraag te beantwoorden: wat maakt dat jongeren niet normconform handelen? Het is dan aan de handhaver om die analyse toe te passen op de specifieke problemen waarmee hij in zijn werk te maken heeft.’
‘Misschien moet je mensen eerder belonen bij goed gedrag’ Basisvragen ‘Gedragsbeïnvloeding’ is het toverwoord in alle producten en diensten die NE levert. ‘We kijken naar het gedrag van mensen om tot een oplossing voor een nalevingsprobleem te komen’, legt Vossen uit. ‘Als iemand onbewust een regel overtreedt, dus niet weet dat iets verboden is, heeft het dan zin om een bon te geven? En wat doe je als mensen het risico op een boete voor lief nemen, omdat de overtreding hen iets oplevert, zoals tijdwinst door te hard rijden?’ Bij de ontwikkeling, uitvoering en handhaving van een regel of wet komen telkens dezelfde basisvragen aan de orde, vertelt Vossen. ‘Welke doelgroepen hebben ermee te maken? Wie zijn de nalevers, wie de overtreders? Waarom gedragen overtreders zich zo? Wat zijn hun motieven en hoe is hun overtredingsgedrag te beïnvloeden? Het uitdelen van een boete is een optie, maar misschien moet je het eerder in voorlichting of overtuiging zoeken, of moet je mensen eerder belonen bij goed gedrag.’ Deze basisvragen komen terug in de vier programmalijnen van NE: Beleidsontwikkeling, Programmatisch Handhaven, Handhaving en Gedrag en Handhaven als Professie. Beleidsontwikkeling is bedoeld
5 | ccv jaarverslag 2010
voor overheidsprofessionals die wet- en regelgeving maken. ‘De wetgever levert pas goed werk als de regelgeving uitvoerbaar, naleefbaar en handhaafbaar is’, aldus Vossen. ‘Wij maken instrumenten waarmee je die elementen kunt toetsen.’ Voorbeeld daarvan is de Criminaliteitsrisicoanalyse, die NE in 2010 ontwikkelde. ‘Daarmee kunnen beleidsmakers nu toetsen in hoeverre hun wetgeving gevoelig is voor misbruik door de georganiseerde misdaad.’ Zelftest Het tweede NE-programma, Programmatisch Handhaven, biedt beleidsmedewerkers en handhavers analyse-instrumenten voor de uitvoering van regelgeving. Met deze risicomanagementinstrumenten schatten we de risico’s van niet-naleving in en helpen we bij de keuze voor de meest effectieve handhavingsstrategie. Vossen: ‘Een belangrijk instrument hierbij is de Tafel van elf, dat de sterke en zwakke kanten van de naleving en handhaving bepaalt. Daarbij staan de elf factoren centraal die van invloed zijn op naleving, zoals bijvoorbeeld de kennis van de regels, de kosten-batenafweging, de controlekans, de sanctiekans en de sanctie-ernst.’ Een ander instrument is de Zelftest Handhaving voor gemeenten. ‘Deze test is in 2010 gelanceerd. Gemeenten kunnen hiermee bepalen waar ze staan met hun handhavingsbeleid’, vertelt Vossen. ‘Uit de test komt een profiel dat aangeeft hoe ver een gemeente is met haar organisatie. Vervolgens biedt het instrument tips en advies over hoe de handhaving een stap verder kan komen.’ De derde NE-programmalijn, het onderzoeksprogramma Handhaving en Gedrag, is een samenwerkingsverband met de Belastingsdienst, de Inspectie Verkeer en Waterstaat en de VROM-inspectie, de Voedsel en Waren Autoriteit en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. ‘Het is een gedragswetenschappelijk onderzoeksprogramma, wederom gericht op de basale vraag: waarom overtreden burgers, bedrijven en instellingen regels en hoe kun je deze effectief handhaven? Jaarlijks laten we universiteiten ongeveer drie onderzoeken uitvoeren en organiseren we met ‘Effecten van Toezicht’ een ambitieus symposium.’ Stijlwijzer Handhaving als Professie, de laatste programmalijn, richt zich op de handhaver zelf. ‘Een heel mooi voorbeeld van een product uit deze lijn is de Stijlwijzer, waarvan we in 2010 de digitale versie hebben gelanceerd: www.watvoorhandhaverbenjij.nl. De basis van de Stijlwijzer ligt in een onderzoek dat we door vijf onderzoeksinstellingen hebben laten uitvoeren over wat wel en niet werkt in handhaving, en in een metaanalyse die we zelf van de onderzoeksresultaten hebben gemaakt.’ Uit deze analyse bleek dat er variaties in handhaving zijn, langs drie spanningsvelden: afschrikken of verleiden, principieel of pragmatisch en overheid of nevenheid (oftewel topdown of horizontaal handhaven). Vossen: ‘Als je kijkt naar de geschiedenis van handhaving in Nederland, zie je dat de stijl verandert. Soms is de handhaving principieel en
www.hetccv-jaarverslag.nl
afschrikkend, daarna wordt het vaak wat pragmatischer en meer gebaseerd op samenwerking. Deze indelingen hebben ook betrekking op organisaties. De politie handhaaft bijvoorbeeld heel anders dan de Voedsel en Waren Autoriteit.’ Tijdens een presentatie legde Vossen de dilemma’s voor aan de aanwezigen en vroeg hen hoe ze hun organisatie zouden typeren. ‘Uit de levendige discussie die volgde, bleek dat deze dilemma’s stof tot nadenken bieden.’ Dat was aanleiding voor NE om de Stijlwijzer te maken: een vragenlijst voor individuele handhavers om te bepalen welk type handhaver ze zijn. ‘In 2010 hebben we de website gelanceerd, zonder er veel aandacht aan te besteden. Binnen een paar maanden hadden 1800 mensen de vragenlijst ingevuld.’ De Stijlwijzer is volgens Vossen niet alleen interessant voor individuen, maar vooral ook voor organisaties. ‘Gemeenten, politie en andere instanties kunnen inventariseren welk type handhavers ze in huis hebben. Daar kun je de samenstelling van teams op baseren. Welke stijl past bij welke handhavingsklus? Immers, voor een effectieve handhaving is het van belang dat de juiste stijl ingezet wordt. Zet je iemand in die mensen streng toespreekt, of kies je een collega die uitgebreid in gesprek gaat met een overtreder? Op die manier kan voor elke situatie de persoon met de juiste handhavingsstijl worden ingezet.’ Lange adem In theorie klinkt handhaven op basis van gedrag misschien eenvoudig, maar in de praktijk valt dat nog niet mee, benadrukt Vossen. ‘Als handhaver ben je met 1001 dingen tegelijk bezig. Het kost tijd en oefening om de dingen die je op papier hebt geleerd ook daadwerkelijk in de praktijk in te zetten. Daarom geven wij workshops aan organisaties om onze instrumenten zo goed mogelijk te gebruiken en de handhaving zo effectief mogelijk te maken.’ Werken bij NE is volgens Vossen een kwestie van lange adem. ‘Het kan jaren duren voor je van idee tot maatschappelijk effect bent gekomen. Op dit moment is repressie bovendien weer een hip woord. Mensen willen hoge straffen en veel controle op straat. Dat kan soms effectief zijn, maar lang niet altijd. Soms werkt bestraffen, soms belonen, soms overtuigen. Aan ons de taak om de kennis die hierover is, onder de aandacht te brengen van beleidsmakers en handhavers.’
6 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
ron berkhout, docent/onderzoeker politieacademie
‘Door de Stijlwijzer gaat er een lampje branden’ Het Nederlands elftal vergelijken met de politie? Voor Ron Berkhout, docent Verkeersveiligheid en onderzoeker aan de Politieacademie, is het een handige manier om de Stijlwijzer in de klas te introduceren. ‘Ik wil studenten laten zien dat handhaven meer is dan boetes uitschrijven.’ ‘De Stijlwijzer is erg bruikbaar voor de Politieacademie’, vertelt Berkhout. ‘Toen de onlineversie in 2010 gelanceerd werd, heb ik daarom samen met het CCV voor alle docenten een workshop georganiseerd, waarin iedereen onder andere zelf de Stijlwijzer invulde. Mijn doel was om docenten kennis te laten maken met de test, zodat ze de verschillende stijlen voortaan in hun lessen konden gebruiken.’ Confrontatie ‘Ik behandel de Stijlwijzer in mijn klas om studenten te confronteren met hun handhavingsstijl’, vertelt Berkhout. Volgens hem reageren zij verrast op de verschillende manieren die er zijn in de aanpak van overtreders. ‘Over het algemeen heeft handhaving bij de politie nog steeds veel te maken met straffen. In de praktijk leren studenten vooral hoe ze een bon moeten schrijven. Met de Stijlwijzer laat ik zien dat het anders kant; dat handhaven breder is. Huntelaar In de les over de Stijlwijzer begint Berkhout altijd met het Nederlands elftal. ‘Ik leg de klas het volgende voor: stel dat Huntelaar met een blessure van het veld moet. Hij wordt vervangen door Gregory van der Wiel. Wat vinden jullie daarvan?’ Na die vraag staat de klas meteen op z’n kop. ‘Ik krijg dan een stortvloed aan reacties die allemaal op hetzelfde neerkomen: Van der Wiel is een totaal andere voetballer dan Huntelaar!’ Vervolgens gaat de docent verder: ‘Een handhaver vertrekt uit zijn politieteam. Kan die zomaar door iemand anders vervangen worden? Jazeker, denken de meeste studenten in eerste instantie. Dat is het punt waarop ik ze de Stijlwijzer laat invullen. Op dat moment gaat er een lampje branden en realiseren ze zich dat iedereen een andere stijl heeft, die niet zomaar te vervangen is.’
7 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
anneke pulskens, afdeling handhaving van gemeente tilburg
‘Tafel van elf creëert verantwoordelijkheidsgevoel’ Wie een handhavingsprobleem wil oplossen, moet in de huid van de doelgroep kruipen, vindt Anneke Pulskens, medewerker van de afdeling Handhaving van de gemeente Tilburg. ‘De Tafel van elf1 is hiervoor een perfect instrument.’ De gemeente Tilburg besteedt veel aandacht aan zowel de sociale en fysieke veiligheid als de veiligheidsbeleving van haar bewoners. De afdeling Handhaving is daarbij nauw betrokken. ‘De Tafel van elf (T11) speelt in veel projecten een centrale rol’, vertelt Pulskens. ‘Zo hebben we de internetversie van de Tafel van elf (iT11) in 2010 onder andere gebruikt om de overlast van zwerfafval rond bepaalde flats in Tilburg tegen te gaan. Vuilnis en viezigheid in de woonomgeving tasten de veiligheidsbeleving van bewoners aan. Aan ons de taak dat tegen te gaan.’ Zwartepiet De afdeling Handhaving besloot een uitgebreide iT11-analyse in te zetten, samen met omwonenden, de huismeester en medewerkers van de woningcorporatie. ‘Zodra we om de tafel zaten, wees iedereen elkaar aan als veroorzaker of verantwoordelijke. Toen we vervolgens de elf dimensies van de analyse doorliepen, zagen ze ineens in dat ze elkaar allemaal de zwartepiet toespeelden en dat daar nooit een oplossing uit voort zou komen.’ Verantwoordelijkheidsgevoel Gezamenlijk bekeken de betrokkenen waar en waarom het fout gaat met het vuilnis rond de flats. ‘Daarna hebben we gebrainstormd over mogelijke oplossingen. Zo dwing je mensen om in de huid van de doelgroep, oftewel de overtreders, te kruipen. Met iT11 voorkom je dat klagers simpelweg zeggen: ‘Gemeente, los het op en ga de overtreders straffen.’ Door samen naar mogelijke oplossingen te kijken,creëer je bij alle partijen het noodzakelijke verantwoordelijkheidsgevoel. Ook voelen ze zich op deze manier betrokken bij de uiteindelijke aanpak van het probleem.’ Strategie bepalen De gemeente Tilburg zet de iT11 niet alleen veelvuldig in, ze probeert het gebruik ervan ook te verbeteren. ‘Het afgelopen jaar hebben we samen met een medewerker van de CCV-afdeling Nalevingsexpertise een stroomschema gemaakt. Dat schema geeft aan wanneer en hoe we de T11 het meest efficiënt kunnen gebruiken. In welke gevallen maak je zelf de analyse? En wanneer pak je het uitgebreider aan door de betrokken partijen uit te nodigen? Met behulp van het stroomschema kunnen we nu nog beter onze handhavingstrategieën bepalen.’
1 D e Tafel van elf is ontwikkeld door mr. dr. D. Ruimschotel in opdracht van en in samenwerking met het ministerie van Justitie.
8 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
HET CCV IN 2010
1 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
BUURTBEMIDDELING PER GEMEENTE stand van zaken Op 31-12-2010 Bron: CCV
Gemeenten met buurt bemiddelingsprojecten
2 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
VEILIG SAMENLEVEN
Het programma Veilig Samenleven focust op het veiliger maken van straten, buurten en wijken. In 2010 richtte Veilig Samenleven zich onder andere op (jongeren)buurtbemiddeling, overlast & verloedering, jeugd & veiligheid en de subarena veelvoorkomende criminaliteit en overlast. BEHAALDE RESULTATEN BEMIDDELING EN GEDRAGSCODES
Veiligheidsbeleving
Erkenning trainingsinstelling buurtbemiddeling Veertien trainingsinstellingen zijn in 2010 door het CCV erkend als geschikte aanbieder van de basistraining Vrijwilligers buurtbemidde ling. Om voor erkenning in aanmerking te komen, moeten de trainin gen van een instelling voldoen aan criteria voor het opleiden van vaardige en competente buurtbemiddelaars. Het CCV wil hiermee de kwaliteit van buurtbemiddelingsprojecten vergroten. Inmiddels kunnen 10,3 miljoen inwoners gebruikmaken van de diensten van buurtbemiddeling.
De politieke en beleidsmatige aandacht verschuift van de veroorzaker van de onveiligheid naar de degenen die de onveiligheid ervaren. Van dader naar slachtoffer en van de beïnvloeding van de feitelijke overlast, naar meer aandacht voor de perceptie van de overlast. Het CCV wil beide kanten aanpakken. Daarom is er een stappenplan ontwikkeld waarmee gemeenten schade kunnen verhalen op daders van vanda lisme en een webdossier dat gemeenten ondersteunt bij de aanpak van perceptie van overlast.
Kwaliteitstoets en stappenplan jongerenbuurtbemiddeling Om trainingsinstellingen voor jongerenbuurtbemiddeling te kunnen beoordelen, heeft het CCV een kwaliteitstoets ontwikkeld. Aan de hand van deze toets worden trainingsinstellingen beoordeeld en, bij goed resultaat, erkend als geschikte aanbieder van de basistraining Vrijwilligers jongerenbuurtbemiddeling. Het CCV ontwikkelde samen met een aantal gemeenten en instellin gen, een digitaal praktisch stappenplan voor partijen die aan de slag willen met jongerenbuurtbemiddeling. Het CCV past dit digitale stappenplan, dat eind mei 2010 werd gelanceerd, regelmatig aan op basis van praktijkervaringen. Daarnaast is er nu een promotiefilm waarmee kijkers in een paar minuten een indruk krijgen van jongeren buurtbemiddeling.
Overlast en verloedering Het CCV ondersteunde gemeenten met een quickscan naar melding systemen die gemeenten gebruiken voor de registratie van overlast. Er zijn systemen van vijftien gemeenten geanalyseerd. De twee best practices zijn aan de quickscan toegevoegd. Het CCV hield, samen met de ministeries van BZK en WWI, vijf regio nale bijeenkomsten over de aanpak van overlast en verloedering. Het CCV verzorgde ook de verdiepingssessies over de aanpak van jeugd groepen en de Tafel van Twaalf en haar rol bij het verbeteren van de veiligheidsbeleving van burgers. De nieuwe brochure biedt gemeenten handvatten om fysieke verloedering in wijken en buurten aan te pakken.
3 | ccv jaarverslag 2010
Zoekmachine wijkinterventies Het CCV heeft een digitale zoekmachine voor succesvolle wijkinter venties ontwikkeld. Via een handig zoekmenu komen bezoekers met een paar muiskliks direct uit bij interessante en relevante interventies. Zo vindt iedereen gemakkelijk de interventies die voor zijn veiligheidsof leefbaarheidsprobleem een oplossing kunnen zijn.
JEUGD EN VEILIGHEID Het CCV ontwikkelde een website Wegwijzer Jeugd en Veiligheid die gemeenten faciliteert bij het vormgeven van Jeugd- en veiligheids beleid. De website bevat een stappenplan met praktijkvoorbeelden om een lokaal of regionaal project op te zetten. Daarnaast biedt het een overzicht van landelijk beleid, wetgeving en onderzoeksresultaten. De website werd door zo’n 30.000 bezoekers bezocht die samen 133.000 pagina’s bekeken. Op de Wegwijzer Jeugd en Veiligheid staat ook een instrument voor de beoordeling van preventieve aanpakken op hun onderbouwing, effectiviteit en toepasbaarheid. Het instrument is gebruikt om de aanpakken van de database Aanpakken jeugdgroepen te beoordelen. Deze database, die het CCV samen met Bureau Beke ontwikkelde, geeft een overzicht van aanpakken gericht op hinderlijke en overlast gevende jeugdgroepen. In 2011 zal het CCV meer interventies aan de hand van dit instrument beoordelen.
www.hetccv-jaarverslag.nl
SUBARENA VEELVOORKOMENDE CRIMINALITEIT EN OVERLAST Het CCV is voorzitter van de subarena Veelvoorkomende criminaliteit en overlast en pakte de volgende onderwerpen op. Onderzoek zintuigbeïnvloeding In maart 2010 werd een inventarisatie naar de rol van zintuigbeïn vloeding binnen de criminaliteitspreventie gepresenteerd. Doel was om na te gaan hoe zintuigbeïnvloeding bijdraagt aan veiligheid en veiligheidsbeleving in de (semi)publieke ruimte. De eerste fase is met de oplevering van de inventarisatie afgerond. Virtuele modelwijk De virtuele modelwijk is een instrument om veiligheid in een vroeg stadium te betrekken bij inrichtingsvraagstukken in steden. In de virtuele wijk kunnen professionals en burgers binnenstappen en met elkaar overleggen om de wijk veiliger te maken. Met het gebruik van de virtuele modelwijk kan zowel de fysieke als de sociale veiligheid verbeteren. Gebruikers lopen achter een computerscherm door een wijk, zodat het inzichtelijk is wat een herinrichtingsplan of een nieuwbouwplan voor de wijk betekent. Onveilige plekken en situaties worden ontdekt en opgelost voordat de werkzaamheden beginnen.
4 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
INTEGRA AL VEILIGHEIDSBELEID
Het programma Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) ondersteunt gemeenten actief bij hun regierol op integrale veiligheid. In 2010 heeft het programma IVB zich specifiek gericht op de onderwerpen versterking regierol gemeenten, regionale samenwerking, grote steden, Veiligheidshuizen en nazorg van ex-gedetineerden. BEHAALDE RESULTATEN VERSTERKING REGIEROL GEMEENTEN Congres ccv/smvp Het CCV hield op 27 september 2010 samen met de SMVP een congres over het goed afwegen van lokaal veiligheidsbeleid. De ruim 200 deelnemers kregen inzicht in de besluitvorming bij het integrale veiligheidsbeleid en de consequenties van de (mogelijke) bezuinigin gen. De uitkomsten zijn verwerkt in een publicatie, met daarin onder meer de visie van de VNG op de risico’s en kansen van de bezuinigin gen. Belangrijk effect van deze bijeenkomst is dat de politiewereld en de wereld van de veiligheidscoördinatoren beter in verbinding zijn gebracht. Heerenhuys’ Veiligheidsoverleg Het CCV en het Blomberg Instituut hielden op 25 november voor de eerste keer het Heerenhuys’ Veiligheidsoverleg. Een bijeenkomst met bestuurders uit gemeenten, politie, OM en overheid. Het centrale thema was ‘Integraal veiligheidsbeleid: (gericht) regionaliseren = accelereren?’. Doel van dit overleg was om de bestuurlijke verbinding te leggen tussen succesvolle initiatieven. Belangrijkste conclusie was dat de professionals voldoende ruimte moeten krijgen om de proble men zelf op te lossen.
Veel van de regionale veiligheidsverbanden ontwikkelen aanpakken om de veiligheid te verbeteren. Het CCV heeft vier praktijkvoorbeelden uitgebreid beschreven. Het komende jaar voegt het CCV meer beschrijvingen van regionale aanpakken toe. Het CCV verzorgde op 7 december 2010 een netwerkbijeenkomst voor coördinatoren van regionale samenwerkingsverbanden. Dertien coördinatoren bespraken tijdens deze bijeenkomst hoe de samen werking binnen een regio zo efficiënt mogelijk kan worden georgani seerd. Daarnaast kwamen de thema’s besparing door regionale samenwerking en de regionale aanpak van de Wet MBVEO aan de orde.
GROTE STEDEN Op 19 mei vond in Gouda een netwerkdag Grote Steden plaats. De 40 aanwezigen wisselden tijdens deze bijeenkomst informatie uit over de aanpak van overlast van Marokkaans-Nederlandse jongeren. Op 18 en 19 november vonden de Netwerkdagen Grote Steden plaats in Venlo. 45 genodigden kwamen naar Venlo om te praten over de nieuwe Politiewet, de regierol en de aanpak van overlast en verloedering. Aansluitend werd geïnventariseerd welke thema’s geschikt zouden zijn voor afspraken in een nieuw bestuursakkoord.
VEILIGHEIDSHUIZEN REGIONALE SAMENWERKING Beleidscycli afstemmen In kader van het bestuursakkoord Rijk en gemeenten heeft het CCV samen met het ministerie van BZK en de VNG een digitaal stappen plan ontwikkeld, waarmee gemeenten, politie en Openbaar Ministerie hun beleidscycli regionaal kunnen afstemmen. Afstemming van de beleidscycli leidt tot een efficiënte en effectieve uitvoering van het (regionale) veiligheidsbeleid en draagt bij aan draagvlak en samen werking. Regionale samenwerkingsverbanden Het CCV biedt op zijn website een overzicht van alle regionale samen werkingsverbanden op sociale veiligheid van Nederland. Op een digitale kaart is per regio te zien op welke onderwerpen en in welke vorm wordt samengewerkt. Bovendien is een beeld geschetst van de regionale veiligheidssituatie.
5 | ccv jaarverslag 2010
Het CCV organiseerde in 2010 drie Netwerkdagen voor de coördinato ren en anderen die verbonden zijn aan de Veiligheidshuizen. Op verzoek van NOG-Veiligerhuis vond de eerste netwerkdag van 2010 plaats in Apeldoorn (op 9 februari). De 70 deelnemers spraken tijdens deze bijeenkomst onder andere over het Generiek Casusoverleg Ondersteunend systeem en Leertuinen. Daarnaast zijn er workshops over financiën en de interface tussen lokaal bestuur en strafrechtketen verzorgd. Ook vonden netwerkbijeenkomsten plaats in Wageningen (1 juni) en Maastricht (30 september). De bijeenkomst in Maastricht was met 210 deelnemers overvol. Aan de hoge opkomst was te zien dat de Veiligheidshuizen goed op gang komen. Het succes van de Veiligheidshuizen heeft ook tot resultaat dat zij steeds vaker een beroep doen op de CCV-dienstverlening.
www.hetccv-jaarverslag.nl
NAZORG EX-GEDETINEERDEN Het CCV heeft eind april een webdossier over het thema Nazorg ex-gedetineerden gelanceerd. Het dossier geeft gemeenten en andere partijen handvatten om met dit onderwerp aan de slag te gaan. Dit dossier kwam tot stand door een samenwerking tussen het ministerie van Justitie, de VNG en het CCV. In het najaar 2010 verzorgde het CCV vier regionale bijeenkomsten over de nazorg van ex-gedetineerden. Er waren meer aanmeldingen dan beschikbare plaatsen. Onderdeel van de bijeenkomsten was onder andere een debat met vier prominenten uit de regio. Het pro gramma bestond verder uit tien verschillende workshops, een kleine informatiemarkt en tijd om ervaringen uit te wisselen.
6 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
BESTUURLIJKE A ANPAK
Bestuurlijke Aanpak (BA) richt zich op de mogelijkheden die het lokale bestuur heeft om criminaliteit en de daaruit voortkomende overlast te voorkomen of te bestrijden. Het programma ondersteunt gemeenten en ketenpartners in het vormgeven van deze bestuurlijke criminaliteitspreventie. In 2010 richtte BA zich, naast de programmabrede activiteiten, specifiek op de onderwerpen bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit, drugsbeleid, prostitutiebeleid, mensenhandel en cameratoezicht. BEHAALDE RESULTATEN BESTUURLIJKE AANPAK GEORGANISEERDE CRIMINALITEIT Handboek bestuurlijke aanpak Het CCV heeft eind 2010 het handboek ‘Bestuurlijke aanpak georga niseerde criminaliteit’ opgeleverd. Dit handboek, dat samen met het ministerie van BZK en de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) werd samengesteld, is een naslagwerk en wegwijzer voor gemeenten. Het eerste handboek werd uitgereikt tijdens het CCVseminar ‘Bestuurlijke (keten)aanpak en criminele praktijken’. Dit seminar ging over bestuurlijke aanpak in brede zin. Tijdens de bijeen komst, waar 120 personen aanwezig waren, kwamen onder andere de thema’s vastgoedfraude, hennepteelt en mensenhandel aan bod. Bestuurlijke strafbeschikking Het Centraal Justitieel Incasso Bureau heeft in 2010 bijeenkomsten verzorgd om gemeenten voor te bereiden op de invoering van Bestuurlijke Strafbeschikking (BSB). Het CCV heeft tijdens deze bij eenkomsten opgetreden als adviseur om vragen te beantwoorden over de keuze tussen de BSB of de Bestuurlijke Boete Overlast. Gemeenten kregen duidelijkheid welke van de twee maatregelen het beste past bij hun lokale praktijk.
RIEC’S Het CCV heeft in 2010 het onderhoud van de website riecnet.nl verzorgd. Zo is onder andere een nieuwsbrievenfunctie ontwikkeld en hebben de RIEC’s de mogelijkheid gekregen om een eigen regionale pagina op de site te plaatsen.
DRUGSBELEID Aanpak georganiseerde hennepteelt Het CCV maakt deel uit van het ambtelijk vooroverleg van de Task Force Aanpak Georganiseerde Hennepteelt. Deze Task Force presen teerde in maart 2010 zijn plannen voor de aanpak van georganiseerde hennepteelt. Het CCV ondersteunt de Task Force met een signaal
7 | ccv jaarverslag 2010
functie, het organiseren van expertmeetings en door het verzorgen van een informatievoorziening richting gemeenten. Er kwamen begin 2010 opvallend veel vragen over de bestuursrechte lijke aanpak van hennepteelt binnen. Voor het CCV vormde dit de aanleiding om op 25 mei en op 7 oktober een expertmeeting over dit thema te houden. Tijdens deze bijeenkomsten bespraken elf gemeenten en vertegenwoordigers van het ambtelijk vooroverleg van de Task Force de laatste ontwikkelingen en gingen zij na op welke wijze lokale partijen ondersteund kunnen worden. Deelnemers gaven tijdens deze bijeenkomsten aan dat er veel vragen leven rondom de aanpak van growshops. Op initiatief van het CCV is besloten om speciaal voor dit thema een netwerk op te richten. In dit netwerk, waarin gemeenten, het minis terie van Veiligheid en Justitie, de VNG en het CCV plaatsnemen, worden de problemen rondom de aanpak van growshops samen opgepakt. Het CCV heeft daarnaast in 2010 deelgenomen aan de werkgroep Operationeel draaiboek hennepteelt. Deze werkgroep, ingesteld door het Programma Aanpak Georganiseerde Hennepteelt, leverde in april haar eindproduct op: Soft Drugs Hard Crime. Infosheets en jurisprudentie Van de tien bestaande CCV-infosheets op het gebied van drugsbeleid is begin 2010 een volledig herziene uitgave uitgebracht. Het feit dat de bezoekers van de CCV-website deze infosheets in zeer grote aan tallen downloaden, noopt het CCV om de publicaties regelmatig te actualiseren. Ook de jurisprudentiedatabank op de website van het CCV is op alle onderdelen (cannabis, roesmiddelen, uitgaansdrugs en smartproducts) voorzien van een update.
PROSTITUTIEBELEID Stappenplan prostitutiebeleid Het CCV lanceerde in 2008 het digitale instrument Prostitutiebeleid. Dit instrument werd in 2009 geëvalueerd. De uitkomsten van de
www.hetccv-jaarverslag.nl
evaluatie zijn in de eerste vijf maanden van 2010 gebruikt om het instrument bij te stellen en aan te vullen. Het geactualiseerde instru ment is daarnaast uitgebreid met informatie over regionale samen werking. Versterkingsplan aanpak mensenhandel Het ministerie van BZK heeft het CCV begin april gevraagd om te participeren in de bestuurlijke aanpak mensenhandel. Het CCV heeft in 2010 een aantal activiteiten uit het versterkingsplan van BZK opgepakt. Zo heeft het CCV een webdossier over mensenhandel en arbeidsuitbuiting gepubliceerd. Dit dossier biedt gemeenten en andere ketenpartners informatie over het herkennen van mensen handel en arbeidsuitbuiting en de (bestuurlijke) mogelijkheden om dit te bestrijden. Daarnaast is in 2010 de Kenniskring voor de keten regisseurs mensenhandel opgericht. De CCV faciliteert deze kring voor de ketenregisseurs van de zes grote steden twee keer per jaar met een bijeenkomst waarin informatie kan worden uitgewisseld en knelpunten worden besproken. Regeling Uitstapprogramma’s Prostituees (RUPS) In 2010 is het CCV gestart met een evaluatie van de Regeling Uitstap programma’s Prostituees (RUPS). De CCV-afdeling Instrumenten & Methodieken (I&M) ontwikkelt op basis van deze evaluatie een stappenplan waarmee gemeenten RUPS-projecten kunnen opzetten. Parallel aan deze werkzaamheden is I&M om advies gevraagd over de vraag bij welke organisatie de regeling moet worden ondergebracht.
CAMERATOEZICHT Beslismodel cameratoezicht De afdeling I&M heeft in 2010 het Beslismodel cameratoezicht afge rond. Dit model helpt gemeenten bij hun overweging of cameratoe zicht in een bepaalde setting wel of niet toegepast kan worden. Het beslismodel is verwerkt tot een digitaal instrument dat beschikbaar is via de website van het CCV.
8 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
VEILIG WONEN
Het programma Veilig Wonen richt zich zowel op de fysieke veiligheid van woningen, woongebouwen en complete wijken en buurten, als op het bevorderen van de veiligheidsgevoelens van bewoners en/of gebruikers. In 2010 richtte Veilig Wonen zich specifiek op de onderwerpen Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), woningovervallen, woonfraude en de Veiligheidseffectrapportage (VER). Ook het Centrum Fietsdiefstal (van de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit en het CCV) viel in 2010 onder dit programma. BEHAALDE RESULTATEN ALGEMEEN Congres Veilig Wonen Het CCV hield op 6 oktober 2010 het congres Veilig Wonen ‘Wat heeft u in huis?’. Een succesvolle dag met zo’n 300 deelnemers afkomstig van onder meer gemeenten, politie en private partijen. Mede dankzij de hoge opkomst en de inhoudelijke bijdragen kan het CCV terugkijken op een geslaagd congres (gemiddelde waardering: 8). De Brinno DeurCamera van Deonet is winnaar van de Innovatieprijs Veilig Wonen 2010. Tijdens het congres presenteerde het CCV de jubileumbundel Politiekeurmerk Veilig Wonen vijftien jaar, waarin diverse partners aan bod komen met praktijkverhalen. Het PKVW-proces gaat van beleid tot aan een tevreden bewoner met een beveiligde woning. Pilotactie beveiligde woning Veilig Wonen is in 2010 gestart met de pilotactie Beveiligde Woning (Kierstandhouder) om mensen te informeren over het risico van woningovervallen. In de laatste maanden van 2010 zijn bewoners in verschillende gemeenten deur aan deur geïnformeerd over de gevaren van woninginbraken, babbeltrucs en woningovervallen. De actie is uitgevoerd of begeleid door partners als de wijkagent, het buurt preventieteam, de woningcorporatie of de wijkcoördinator. Na afloop van het gesprek kregen de bewoners desgewenst een kierstandhouder of een deurspion gemonteerd. Europese werkgroep Towards a Safe and Secure Home Het CCV heeft deelgenomen aan de Europese werkgroep Towards a Safe and Secure Home. Deze werkgroep kwam dit jaar twee keer bijeen in Brussel en Antwerpen. Het CCV droeg bij aan de ontwikkeling van voorlichtingsmateriaal en een virtueel huis dat inzicht biedt in de inbraakveiligheid van een woning.
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN
nieuwbouwwijk Dragonder-oost. De prijs wordt tweejaarlijks uitge reikt aan een gemeente die een voorbeeldfunctie heeft vervuld bij de toepassing van het PKVW. Ook heeft het CCV een digitaal stappenplan PKVW voor beveiligings bedrijven ontwikkeld. Dit instrument beschrijft in vier stappen hoe bedrijven PKVW-erkend kunnen worden. Daarnaast hebben ook gemeenten een stappenplan tot hun beschikking om PKVW te imple menteren . Dit stappenplan helpt om het PKVW in te voeren binnen de gemeente en om de uitvoering af te stemmen met externe partners. Veilig Wonen bezocht in 2010 een dertigtal gemeenten die geïnteres seerd waren in het PKVW, inbraakvermindering, wijkveiligheid en burgerparticipatie. Daarnaast zijn er ouderenbonden bezocht om de zelfredzaamheid van senioren op deze thema’s te bevorderen. En zoekt het CCV meer samenwerking met de private branches (o.a. verlichting, glas en brandveiligheid) in aanloop op de nieuwe handboeken PKVW die halverwege 2011 uitkomen. Er zijn voor het onderzoek ‘Een veilige wijk, een veilig gevoel?’ naar de veiligheidsbeleving in PKVW-gecertificeerde nieuwbouwwijken 4000 bewoners ondervraagd, waarvan 2000 in een PKVW-wijk wonen. PKVW-wijken blijken zich positief te onderscheiden van niet-PKVWwijken. Dit betreft het veiligheidsgevoel van de bewoners en op diverse veiligheidsaspecten, zoals de sociale cohesie, (fysieke) over last, verloedering en de waardering voor het functioneren van de politie en gemeente.
WONINGOVERVALLEN De werkgroep Woningovervallen (preventie) heeft in 2010 twee bij eenkomsten georganiseerd. Deze werkgroep geeft inzicht of de aanpak van woningovervallen te integreren valt binnen de PKVWmethodiek. Het advies is opgeleverd aan de werkgroep Kwaliteits beheer PKVW.
Het CCV heeft de prijs Beste Politiekeurmerk Veilig Wonen project 2009 in februari toegekend aan de gemeente Veenendaal voor de
9 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
Het CCV heeft een webdossier samengesteld voor alle partijen die betrokken zijn bij de aanpak van (woning)overvallen. In dit dossier Overvalcriminaliteit zijn de maatregelen van de Taskforce Overval criminaliteit opgenomen. Het CCV heeft vier bijeenkomsten over (woning)overvallen voor de Taskforce georganiseerd. De deelnemers (waaronder burgemeesters, politie, beleidsmedewerkers en onder nemers) zijn geïnformeerd over de aanpak van woningovervallen en de mogelijke rol van het PKVW. Dat er veel vraag is naar goede oplos singen voor de aanpak van woningovervallen, bleek ook tijdens het congres Veilig Wonen. Het CCV heeft, samen met deskundigen van gemeente en politie, een flyer gemaakt met maatregelen die bewoners kunnen nemen om een woningoverval tegen te gaan.
Midden waren als eerste aan de beurt. Daarnaast is er een plan van aanpak voor de inzet van lokfietsen samengesteld. Het doel is om bij de inzet van lokfietsen eenduidig te handelen om de opsporing- en vervolgingskans te vergroten. Daarbij is een goede registratie van groot belang. Het ontwikkelde document waarmee fietseigenaren hun fiets op de juiste wijze registreren helpt daarbij.
WOONFRAUDE EN WOONOVERLAST De CCV-pilots ‘Woonfraude? Aanpakken’ zijn afgerond. Er namen vijf woningcorporaties deel, waarvan drie corporaties ook een woonfrau descan hebben laten uitvoeren. Er werd met deze scan tussen de 0,5 en 1,5 procent woonfraude ontdekt. Ook nam soms het aantal mel dingen over mogelijke woonfraude toe, waardoor zaken zijn opgelost en woningen zijn vrijgekomen voor rechtmatige bewoning. Het gaat om onderhuur, verkoop van verdovende middelen, leegstand en hennepkwekerijen. De uitkomsten van de pilots staan op het web dossier woonfraude en het CCV biedt ook ondersteuning aan partijen die een aanpak woonoverlast in hun regio willen opzetten.
VEILIGHEIDSEFFECTRAPPORTAGE (VER) Het CCV heeft in 2010 een VER-workshop ontwikkeld, die gemeenten kunnen inzetten voor samenwerking met hun lokale of regionale veiligheidspartners (gemeenten, veiligheidsregio’s en adviesbureaus). Met deze VER-workshop krijgen deelnemers een beeld wat de VER en Sociaal veilig Ontwerp en Beheer kunnen betekenen. De workshop is drie keer aangeboden (in Almere, bij de Veiligheidsregio Utrecht en tijdens het Congres Veilig Wonen). Er kwamen vragen terug over de crisisbeheersende factoren van de VER en de integraliteit van sociale en fysieke veiligheid. Borging bleek een punt van zorg te zijn omdat het veelal om langdurige trajecten gaat.
CENTRUM FIETSDIEFSTAL Het Centrum Fietsdiefstal is een samenwerkingsverband van de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit en het CCV). Het centrum heeft in 2010 een praktisch instrument ontwikkeld, waarin de methode van een Algemene Fiets Afhandel Centrale wordt toegelicht. Het centrum heeft tevens de eerste lokfietsen met Global Positioning System (GPS) uitgereikt aan de verschillende politieregio’s die er mee gaan proefdraaien. De regio’s Haaglanden, Limburg-Zuid en Gelderland-
10 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
80 76
70
gecertificeerde woningen
73 64
60 57
50
aantal PKVW-gecertificeerde woningen
52
46 op jaarbasis 2000-2010 (x 1.000)
40 30
43
39 30
Bron: CCV
20 17
10 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
80 76
70
gecertific
73 64
60 57 52
50 46
40
43 40
39
30
33
30
20 10 2000
2001
11 | ccv jaarverslag 2010
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
VEILIG UITGA AN EN RECREËREN
Veilige en kwalitatief goede uitgaansgelegenheden en –mogelijkheden staan binnen het programma Veilig Uitgaan en Recreëren centraal. In 2010 heeft Veilig Uitgaan en Recreëren zich specifiek gericht op de onderwerpen lokaal alcoholbeleid, de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, voetbalvandalisme, uitgaansoverlast en uitgaansgeweld. BEHAALDE RESULTATEN ALCOHOLBELEID Het CCV heeft in 2010 veel geïnvesteerd in de bewustwording van gemeenten rond het thema Jeugd en alcohol. Hiervoor zijn presenta ties verzorgd voor gemeenten (Weert, Nederweert, Leudal, Roermond, Roerdalen, Echt-Susteren en Maasgouw) en het Regionaal College van de regio Haaglanden en het Platform Grote Steden. Verder zijn er bij vier regionale verdiepingssessies gehouden over jeugd en alcohol om gemeenten nog beter te ondersteunen bij hun beleid omtrent jeugd en alcohol Het CCV bood lokale partijen in 2010 de mogelijkheid om zelf een bijeenkomst (‘Ontnuchterende kijk op jeugd & alcohol’) op maat te houden die deelnemers informeert over jeugd en alcohol. In oktober verzorgde het CCV voor de Vereniging Drentse Gemeenten (VDG) een bijeenkomst voor bestuurders en beleidsmedewerkers. De Drentse inzet, succes- en faalfactoren, de stand van zaken rondom de Dranken Horecawet en hokken en keten passeerden de revue. Ten slotte faciliteert het CCV sinds 2010 een netwerk voor regionale projectleiders Alcohol. Doel van het netwerk is informatie- en kennis uitwisseling.
VEILIG UITGAAN Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Het CCV heeft, samen met Koninklijke Horeca Nederland (KHN), 10 nieuwe projecten Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU) opgestart. De inzichten uit de nieuwe projecten geven een kwaliteitsimpuls aan de KVU. Daarnaast helpt het bij de keuze van procesbegeleiding die nodig is om een KVU-samenwerkingsverband zelfstandig op weg te helpen. De ervaringen met de nieuwe projecten helpen ook bij de vraag of de KVU een keurmerk kan worden. Overlast jaarwisseling Het CCV heeft het dossier Overlast jaarwisseling volledig geactuali seerd en een infosheet samengesteld. Gemeenten kunnen hiermee overlast tijdens de jaarwisseling goed voorbereid tegengaan.
12 | ccv jaarverslag 2010
Centrum Veilig en Gezond uitgaan Het Trimbos-instituut en het CCV hebben de handen ineen geslagen met de lancering van het Centrum Veilig en Gezond uitgaan (CVGU). Het centrum ondersteunt professionals bij de integrale aanpak van veiligheids- en gezondheidsproblemen in het uitgaansleven. Deze problemen zijn vaak alcohol- en/of drugsgerelateerd. Bar Veilig Bar Veilig is ook een gezamenlijk project van het Trimbos Instituut en het CCV. Het CCV promoot Bar Veilig en is het eerste aanspreekpunt voor gemeenten. Het CCV heeft in 2010 met een media-analyse gemeenten gezocht die problemen hebben met uitgaansgeweld. Deze gemeenten zijn via een direct-mail geïnformeerd over Bar Veilig. Daarnaast zijn alle Regionale Platforms Criminaliteitsbeheersing aangeschreven, waardoor nu ook de regio Zuid-Holland-Zuid Bar Veilig wil invoeren. Het resultaat: zeven gemeenten werken met Bar Veilig en een aantal gemeenten en RPC’s is geïnteresseerd.
VOETBALVANDALISME Preventief supportersbeleid Het CCV heeft het dossier met factsheet over de nieuwe Wet maat regelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (MBVEO) geactualiseerd. Daarnaast heeft het CCV in april een digitaal instru ment gelanceerd dat lokale partijen helpt bij het ontwikkelen van preventief supportersbeleid. Het instrument bevat een uitgewerkt stappenplan om de ontwikkeling en uitvoering van het sociaal preventief supportersbeleid gestructureerd te laten verlopen. Lokale partijen, zoals voetbalcoördinatoren van gemeenten en politie, de veiligheidscoördinator van de voetbalclub en de supporters verenigingen, kunnen het stappenplan gebruiken om projecten op te zetten, uit te voeren en te evalueren. Het CCV verzorgde op aanvraag ook presentaties over de wet. In 2010 maakte de gemeente Deurne, het Platform Sociale Veiligheid van Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en regio Hollands Midden van dit aanbod gebruik.
www.hetccv-jaarverslag.nl
UITGAANSGEWELD Steunpunt Uitgaansgeweld Het CCV heeft begin april het Steunpunt Uitgaansgeweld gelanceerd. Het steunpunt heeft in 2010 een kleine veertig vraagstukken behan deld, variërend van het ontstaan van uitgaansgeweld, specifieke aanpakken tot samenwerkingsvraagstukken. Daarnaast is het steun punt betrokken bij het project Gedeeld Gastheerschap in Arnhem dat geweld tegen professionals tijdens het uitgaan wil aanpakken. De uitkomsten van dit lokale project worden geëvalueerd en verwerkt, zodat het initiatief eventueel landelijk kan worden uitgezet. Expertgroep Uitgaansgeweld Het CCV heeft een expertgroep Uitgaansgeweld opgericht. Vertegen woordigers van het CCV, het ministerie van BZK, gemeenten, politie, de horeca-, beveiligings- en evenementenbranche bespreken hierin de actuele ontwikkelingen rond uitgaansgeweld. Op aanvraag van de expertgroep heeft het CCV een bijeenkomst over de Collectieve Horecaontzegging georganiseerd. De resultaten en inzichten uit deze drie bijeenkomsten, worden door het CCV via het webdossier uitgaansgeweld beschikbaar gesteld.
13 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
KVU PER GEMEENTE stand van zaken Op 31-12-2010 Bron: CCV
opgestart in 2010 bestaande KVU
14 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
VEILIG LEREN
Het programma Veilig Leren levert een bijdrage aan het veiliger maken van de school en de leeromgeving. Dit vraagt om gezamenlijke inspanning van veel partijen (school, ouders, politie, gemeente, buurtbewoners en ondernemers in de wijk). Het CCV brengt deze partijen bij elkaar en reikt instrumenten aan, die de veiligheid in en rond de school bevorderen. In 2010 ging het vooral om onderwerpen als leerlingbemiddeling, Veilig Rond en In School (VRIS) en Kwaliteitsteams Veiligheid. BEHAALDE RESULTATEN Leerlingbemiddeling Het CCV wil met zijn handboek voor leerlingbemiddeling scholen in het primair en voortgezet onderwijs stimuleren om leerlingbemidde ling in te voeren. Daarnaast was het CCV betrokken bij de ontwerp conferentie “De kracht van leerlingbemiddeling” die het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum op 22 maart hield. Circa 35 geïnteres seerde scholen konden in een workshop werken aan het implemen tatietraject op hun eigen school. In 2010 zijn 28 scholen gestart met een project Leerlingbemiddeling. Het CCV heeft de aanpak Leerling bemiddeling voorgelegd aan de Databank Effectieve Interventies van het Nederlands Jeugdinstituut. De aanbevelingen die hieruit volgden zijn in de tweede helft van 2010 uitgewerkt en het CCV wil het instru ment nogmaals voor erkenning indienen. De beoordeling volgt in 2011. Vris en kwaliteitsteams veiligheid VRIS staat voor Veilig Rond en In School; een stappenplan waarmee scholen op eenvoudige wijze gestructureerd kunnen werken aan veiligheid. Het CCV-handboek VRIS en het bijpassende www.hetccv.nl/ vris beschrijven wat scholen te doen staat om de veiligheid in kaart te brengen en welke praktische acties daarop kunnen volgen. In Rijswijk (15 maart) en Gouda (19 april) hebben 9 scholen voor voortgezet onderwijs als eerste in Nederland het VRIS-certificaat ontvangen. De VRIS-aanpak is ondergebracht bij het CCV als landelijk aanspreekpunt. Veilig Rond en In School De dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam is bezig om VRIS op Rotterdamse scholen voor voortgezet onderwijs te implementeren. In het najaar zijn besprekingen gevoerd om dit in 2011 uit te bouwen naar het MBO en het primair onderwijs. Daarnaast zijn er scholen die VRIS zelf, zonder de gemeente, gaan implementeren. De ISBO, de Islamitische Schoolbesturen Organisatie, werkt in 2010 en 2011 samen met het CCV en DSP aan het project “veilig naar school in het basisonderwijs”. De aanpak VRIS wordt hiermee geschikt voor het primair onderwijs. De ISBO kreeg hiervoor subsidie vanuit de Stimuleringsregeling Veilige Publieke Taak. 15 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
VEILIG ONDERNEMEN
Het programma Veilig Ondernemen draagt bij aan een samenleving waarin ondernemers hun bedrijfsvoering onbelemmerd kunnen uitvoeren, zonder dat ze daarbij gehinderd worden door criminaliteit en onveiligheid. In 2010 richtte Veilig Ondernemen zich specifiek op de onderwerpen Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO), winkelcriminaliteit en overvalcriminaliteit. Daarnaast maakt het thema Brand een belangrijk onderdeel uit van de doelstellingen van het programma. BEHAALDE RESULTATEN KEURMERK VEILIG ONDERNEMEN Het gaat goed met het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO), dat in 2010 precies tien jaar bestond. De partijen die met het keurmerk werken zijn enthousiast over het instrument en zien de voordelen. Dit enthousiasme proeft het CCV ook tijdens de werkbezoeken aan de lokale KVO-werkgroepen. Zorgpunt is de continuïteit en de stimu lering die, door de bezuinigingen op de publieke middelen, mogelijk onder druk komen te staan. Uit de bezoeken komt ook duidelijk naar voren dat KVO-projecten steeds meer te maken krijgen met overlast en knelpunten op het gebied van verkeer en vervoer. Het CCV zal dit in 2011 oppakken door een knelpuntenanalyse uit te voeren en door na te gaan in hoeverre het KVO op deze problematiek kan worden aangepast. Monitor kvo Begin 2010 heeft het CCV de Monitor KVO opgeleverd. Deze monitor is een vervolg op de effectmeting van 2008. Uit de monitor blijkt dat de veiligheid op KVO-bedrijventerreinen en -winkelgebieden toeneemt. Het aantal ondernemers dat slachtoffer wordt van criminaliteit neemt, na invoering van het keurmerk, af met gemiddeld 5 à 10 procent. Vernieling, inbraak en diefstal nemen met 4 tot 16 procent af. Ook de veiligheidsgevoelens verbeteren door het keurmerk. Zowel op bedrij venterreinen als in winkelgebieden voelen ondernemers zich veiliger. Ondernemers ervaren dat samen werken aan veiligheid effectiever is dan het treffen van individuele maatregelen. Trendanalyse veiligheidsmaatregelen kvo In het voorjaar van 2010 heeft het CCV een trendanalyse uitgevoerd naar veiligheidsmaatregelen die worden genomen door KVO-gebieden die in 2007, 2008 en 2009 al twee jaar in het bezit waren van het keurmerk. De trendanalyse verkent ontwikkelingen in veiligheids initiatieven die in KVO-gecertificeerde gebieden worden genomen en inventariseert populaire – of juist onderbenutte – aanpakken. Uit deze analyse blijkt dat KVO-samenwerkingverbanden gemiddeld zo’n 25 verschillende veiligheidsmaatregelen toepassen. Opvallend is dat collectieve maatregelen, zoals huis- en gedragsregels, collectieve
16 | ccv jaarverslag 2010
winkelverboden en burenalarmsystemen, relatief onderbenut blijven. Daarnaast blijkt een aantal actuele aanpakken, waaronder schade verhaal, slechts beperkt te worden opgepakt. Voor interventies zoals cameratoezicht en straatverlichting is wel veel belangstelling. Interne criminaliteit Het CCV heeft een stappenplan Aanpak interne criminaliteit ontwik keld. Het stappenplan is ontwikkeld om ondernemers die het slacht offer zijn geworden van interne criminaliteit te helpen. Met behulp van dit overzichtelijke plan leggen ondernemers gemaakte afspraken en regels vast. Het stappenplan is een initiatief van de Kamer van Koophandel, het landelijk overleg Regionaal Platform Criminaliteits beheersing en het CCV. Proeftuinen winkelcriminaliteit Het CCV is eind 2009, samen met een aantal andere partijen, zoge naamde proeftuinen Terugdringen winkelcriminaliteit gestart. In de proeftuinen worden maatregelen genomen om winkelcriminaliteit terug te dringen. Voor deze proeftuinen, onder andere in de steden Breda, Almere en Amsterdam en de landelijke proeftuin voor de aanpak van rondtrekkende bendes, levert het CCV een projectleider. Begin 2010 zijn alle proeftuinen gestart. Een belangrijk eerste resultaat van de proeftuin voor de aanpak van rondtrekkende bendes is een pilot waarin het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) samenwerkt met een aantal grootwinkel bedrijven. Binnen de pilot wordt de database, die het KLPD op het gebied van daders van winkelcriminaliteit heeft opgebouwd, gekop peld aan gegevens van grootwinkelbedrijven (Kruidvat, V&D en Dirk van den Broek-bedrijven). Deze koppeling maakt de modus operandi van rondtrekkende bendes inzichtelijker, waardoor de aanpak van de bendes effectiever kan worden opgepakt. Het is opvallend dat veel proeftuinen kiezen voor de maatregel Overlastdonatie. Omdat het bij de proeftuinen om een omvangrijk project gaat, is besloten deze door te laten lopen in 2011. Voordeel hiervan is dat de effecten van de maatregelen, ook op de langere termijn, goed kunnen worden beoordeeld. Het CCV verzorgt de evaluatie.
www.hetccv-jaarverslag.nl
Regionale bijeenkomsten Begin 2010 presenteerde de landelijke Taskforce Overvalcriminaliteit maatregelen om het aantal overvallen en straatroven drastisch terug te dringen. Om de maatregelen van de Taskforce lokaal te implemen teren, ondersteunde het CCV in 2010 de landelijk projectleider Overval criminaliteit. Zo is ondersteuning verleend bij de organisatie van regionale bijeenkomsten. Begin 2010 werden bijeenkomsten gehouden voor beleidsmakers in de regio’s Amsterdam-Amstelland, RotterdamRijnmond en Limburg. Midden- en West Brabant en Gelderland Noord volgden in september. Tijdens de bijeenkomsten, die gemiddeld door zo’n 150 deelnemers werden bezocht, bleek dat alle aanwezigen enthousiast zijn om maatregelen tegen overvalcriminaliteit op te pakken, maar dat het moeilijk is om alle betrokken partijen op één lijn te krijgen. Vooral de vertaling naar concrete acties blijkt lastig. Een ander knelpunt bij het oppakken van maatregelen is het feit dat gemeenten lokaal en de andere betrokken partijen (politie, Openbaar Ministerie en bedrijfs leven) regionaal georganiseerd zijn. Voor ondernemers verzorgde het CCV in samenwerking met het HBD zes bijeenkomsten in de regio Utrecht. Deze bijeenkomsten, die gemiddeld door zo’n 80 ondernemers werden bezocht, werden door de aanwezigheden dusdanig gewaar deerd dat besloten is om het HBD ook te ondersteunen bij de organi satie en uitvoering in 2011. Webdossier Het CCV heeft voor alle partijen, die betrokken zijn bij de aanpak van overvallen een webdossier samengesteld. In dit dossier staan de documenten van de Taskforce Overvalcriminaliteit, onderzoeken, beleidsstukken en praktijkvoorbeelden die kunnen helpen bij de aanpak van overvallen. Ook de voorbeelden die tijdens de regio bijeenkomsten aan bod komen, zijn (en worden) in dit dossier ver werkt. Speciaal voor dit thema is het instrument Aanpak overval criminaliteit in ontwikkeling. Dit instrument zal in het voorjaar van 2011 op de site van het CCV worden gepubliceerd.
17 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
aantal gecertificeerde kVO-gebieden op jaarbasis 2005-2010
Bron: CCV
2005
2006
2007
2008
2009
2010
140 120
120
108
100 81 71
80
114
88 87
60 40
43 34
36 30
20
KVO-WINKELGEBIEDEN KVO-BEDRIJVENTERREINEN
0
2004
2005
2006
2007
2008
KVO-WINKELGEBIEDEN KVO-winkelgebieden KVO-BEDRIJVENTERREINEN KVO-bedrijventerreinen
18 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
THEMA BRAND
Platform Brandonderzoek In de tweede helft van 2009 kwamen er signalen uit het veld dat er behoefte bestond aan een Platform Brandonderzoek. In het platform Brandonderzoek zouden meervoudige aspecten van brand besproken moeten worden, waaronder de economische aspecten van brand. Het CCV is verzocht om dit platform te faciliteren. Het CCV heeft in de eerste maanden van 2010 individuele gesprekken gevoerd met zo’n twintig organisaties die een rol spelen bij de aanpak van brand. De hoofdconclusie van deze gesprekken luidt dat alle partijen een positieve bijdrage willen leveren aan het platform Brand onderzoek. Eind mei heeft het CCV het Platform Brandonderzoek in het leven geroepen. In 2010 is het platform twee keer bijeengekomen. De eerste winst van het platform is dat de partijen bij elkaar zijn gebracht en de intentie hebben uitgesproken om samen op te willen trekken door een gemeenschappelijke visie te ontwikkelen. Alle partijen zijn, op zowel tactisch als strategisch niveau, enthousiast en eensgezind. In 2011 leidt de gemeenschappelijke visie tot concrete activiteiten. Handboek Model IBB Het CCV heeft begin september het handboek Model Integrale Brand veiligheid Bouwwerken (IBB) gepresenteerd. Het model biedt een methode om de juiste brandveiligheidsmaatregelen te realiseren en structureert het proces van samenwerking. Naast het handboek is op de website van het CCV een digitaal instrument opgenomen waarmee het Model IBB stapsgewijs wordt doorlopen. Om de landelijke uitrol van IBB mogelijk te maken, heeft het CCV presentaties over het model verzorgd tijdens congressen, symposia en bijeenkomsten. Daarnaast is contact gezocht met verschillende opleidingsinstituten. De Hanzehogeschool Groningen heeft het Model Integrale Brand veiligheid Bouwwerken (IBB) inmiddels opgenomen in de opleiding Fire Safety Engineering (FSE). Het handboek behoort tot de verplichte literatuur binnen de opleiding. De studenten maken gebruik van het Model IBB in de aanpak van enkele praktijkcasussen. In januari 2011 staan gerichte workshops op het lesrooster. Toolkit Brandveilige Wijk Het CCV heeft in opdracht van het Platform Brandveilige Wijk, de toolkit Brandveilige Wijk ontwikkeld. Met dit instrument krijgen publieke en private partijen op eenvoudige en overzichtelijke wijze toegang tot de bestaande kennis en praktijkervaringen rondom brandveiligheid. De toolkit Brandveilige Wijk is begin 2011 gepubliceerd op de site van het CCV.
19 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
NALEVINGSEXPERTISE
Het CCV is in 2009 uitgebreid met de afdeling Nalevingsexpertise. Deze afdeling komt voort uit het voormalig Expertisecentrum Rechtspleging en Rechtshandhaving (ERR) van het ministerie van Justitie. Nalevingsexpertise biedt kennis en advies, en ook praktisch inzetbare instrumenten om de naleving te verbeteren en de handhaving (en het toezicht) te professionaliseren. De afdeling Nalevingsexpertise (NE) maakt inmiddels ruim een jaar deel uit van het CCV. De invoegingsoperatie is geslaagd. Dit wordt zichtbaar door de synergie met de andere programma’s van het CCV. NE is goed in beeld in haar werkveld en de programma’s waarmee inmiddels diverse dwarsverbanden zijn gelegd. Dit laatste was reden om NE niet langer als aparte lijnafdeling te positioneren en vanaf 1 oktober 2010 op te nemen in de programma’s. In 2010 richtte Nale vingsexpertise zich specifiek op beleidsontwikkeling, handhaven als professie, handhaving en gedrag en programmatisch handhaven.
BEHAALDE RESULTATEN ALGEMEEN Nieuwe publicaties Nalevingsexpertise Het CCV heeft drie publicaties geactualiseerd en opnieuw uitgebracht. Het gaat om de ‘Tafel van elf, een veelzijdig instrument’, ‘Programma tisch handhaven, gids voor gemeenten, waterschappen en provincies’ en ‘Programmatisch Handhaven, gids voor departementen en inspecties’. Daarnaast is begin 2011 ‘De ideale lijn, doelgericht laveren tussen uitersten in de toekomstige handhaving’ opgeleverd. In deze publicatie wordt aan de hand van twee denkbeeldige realistische casussen de handhaving in de toekomst in beeld gebracht. Met dit hulpmiddel is het mogelijk een krachtig beleid te ontwerpen voor diverse toekomstbeelden. In 2010 kwamen vier nummers van de Handhavingskrant uit. De nieuwe vormgeving van de krant, die meer aansluit bij de andere CCV-uitgaven, kreeg positieve reacties uit het veld. Lom handhavingscongres 2010 Het CCV heeft tijdens het LOM Handhavingscongres 2010 drie work shops verzorgd. De eerste workshop ging over Programmatisch Handhaven voor decentrale overheden. De tweede zoomde in op de Zelftest handhaving voor gemeenten, de derde ging over handhavings stijlen. Tijdens de workshops kregen deelnemers op interactieve wijze inzicht in de inhoud, het gebruik en de toepassingsmogelijk heden van instrumenten en inzichten. Op het congres kwamen meer dan 1.000 handhavers van de leefomgeving af, om kennis op te doen, kennis te delen en anderen te ontmoeten.
20 | ccv jaarverslag 2010
HANDHAVEN ALS PROFESSIE Begin 2010 lanceerde Nalevingsexpertise de Stijlwijzer Handhaving. Met dit instrument kan de interventiestijl van toezichthouders en handhavers worden getypeerd en onderzocht. Zo helpt de Stijlwijzer om tot een effectieve instrumentenmix te komen. De Stijlwijzer is onder meer ingezet bij de Ervaringsdag, een professionalisering straject van de Inspectieraad. Het CCV faciliteert sinds 2010 het Netwerk handhavingregisseurs voor handhavingregisseurs werkzaam bij gemeenten. Milieu, APV, bouwen, omgevingsdiensten, hennepkwekerijen, illegale reclames kunnen aan de orde komen. Het Netwerk komt ongeveer twee tot drie keer per jaar bij elkaar.
HANDHAVING EN GEDRAG Handhaving en gedrag stimuleert, vergaart en verspreidt gedrags wetenschappelijke kennis over naleving en handhaving van ordenings wetgeving. Wetenschappelijke instellingen krijgen de vraag om bestaande kennis te verzamelen of nieuwe kennis te genereren. Het CCV verzorgde op 11 november 2010 samen met Effecten van Toezicht zijn jaarlijkse symposium met deze keer als titel ‘Mythes in beleid en toezicht’. Tijdens het symposium (met ca. 250 deelnemers) stond de verbinding tussen wetenschap, beleid en handhaving en toezicht centraal. In 2010 is de programmeringstudie voor Handhaving en gedrag afgerond. Het tweede onderzoek (Handhavingscommunicatie) loopt nog. Daarnaast is op basis van de programmeringstudies een meer jaren onderzoeksprogrammering vastgesteld. In 2010 zijn nog drie onderzoeken uit deze programmering opgepakt.
PROGRAMMATISCH HANDHAVEN Programmatisch handhaven (concept voor risicomanagement) maakt handhaving effectiever. Het structureert de handhaving en verbindt beleid en feitelijke handhaving met elkaar. De werkwijze is
www.hetccv-jaarverslag.nl
in 2010 toegelicht (aan onder andere lokale en regionale overheden en op een bijeenkomst van de Bestuursacademie). Hierbij was ook aandacht voor de Tafel van elf, die begin 2010 werd uitgebreid met een communicatiemodule. In april werd een presentatie verzorgd voor medewerkers van het Britse Department for Business, Innovation & Skills. NE verzorgde tijdens het congres Goed afwegen van lokaal veiligheidsbeleid (september) en Veilig Wonen (oktober) goedbezochte workshops over de Tafel van Elf. Ten slotte kreeg de Belastingdienst een Tafel van elf-sessie en hadden studenten van de Master Criminaliteit en Veiligheid van de Rijksuniversiteit Groningen een gastcollege over het instrument. In maart 2010 heeft NE de Handhavingsdatabase opgeleverd. Deze database geeft bezoekers een overzicht van handhavingstaken voor de decentrale overheden gemeente, provincie en waterschap.
BELEIDSONTWIKKELING Criminaliteitsrisicoanalyse Het CCV heeft de Criminaliteitsrisicoanalyse (CRA) ontwikkeld. De CRA is een ex-ante evaluatiemodel dat landelijk beleid op criminogene factoren analyseert. Het instrument speelt een belangrijke rol bij beleidsvorming, omdat het systematisch kennis over criminogene neveneffecten van beleid in kaart brengt. Deze kennis helpt bij besluitvorming en kan de overheid behoeden voor ongewenste beleidsgevolgen van ernstige criminaliteit. Het ministerie van Veilig heid en Justitie voert een laatste inhoudelijke toets uit, waarna het CCV, in overleg met Justitie, het instrument aan het werkveld zal aanbieden.
21 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
CONFORMITEITSCHEMA’S
De afdeling Conformiteitschema’s is verantwoordelijk voor het efficiënt en effectief beheren van de haar toevertrouwde conformiteitregelingen (certificatie- en inspectieschema’s) en daaraan gerelateerde producten. In 2010 zijn de volgende activiteiten opgepakt.
INBRAAKPREVENTIE
ALGEMEEN
Wijzigingsblad a3 nationale beoordelingsrichtlijn borg 2005 Het CCV heeft het wijzigingsblad A3 op de Nationale Beoordelings richtlijn BORG 2005 Versie 2 gepubliceerd. Dit wijzigingsblad, opge steld door het BORG-verbeterteam, moet de beoordelingsrichtlijn op verschillende punten te actualiseren en verduidelijken. Dit wijzigings blad lost ook knelpunten op die bij uitvoering van de beoordelings richtlijn zijn vastgesteld.
Samenwerking vvbo-techniek Eind 2009 is in een gezamenlijke sessie van de Commissie van Belanghebbenden Brandpreventie (CvB Brand) van het CCV en verte genwoordigers van VvBO-techniek besloten tot een (hernieuwde) samenwerking. Concreet betekent dit dat de brancheondernemingen samen met de andere partijen, die deel uitmaken van de CvB Brand, gaan werken aan de totstandkoming en implementatie van nieuwe regelingen. Daarnaast worden alle bestaande CCV-schema’s op het gebied van brandveiligheid herzien, waarbij de input van VvBOtechniek wordt meegenomen. Reden voor de herziening is het nieuwe Bouwbesluit, dat naar verwachting op 1 januari 2012 zal worden ingevoerd. Basisdeel en modules ccv-schema’s De afdeling heeft ervoor gekozen om bij de ontwikkeling van de schema’s te werken met een basisdeel en modules. De basisdelen voor de certificatie- en inspectieschema’s zijn inmiddels afgerond. Voor alle brandbeveiligingsschema’s zijn modules opgesteld. Brochure certificatie en Inspectie Het CCV krijgt regelmatig vragen over certificatie, inspectie en met name over de samenhang daartussen. Om duidelijkheid over deze begrippen te verschaffen en verantwoordelijkheden van betrokken partijen te verhelderen, heeft Conformiteitschema’s een brochure samengesteld. De brochure ‘Certificatie en inspectie – Verantwoorde lijkheden en samenhang’ beschrijft welke verantwoordelijkheid de gebruiker van een bouwwerk heeft bij het inzichtelijk maken en oplossen van de veiligheidsrisico’s. Merken- en certificatenbeleid De afdeling heeft een document opgesteld over het merken- en certificatenbeleid. In dit document staan de eisen beschreven waaraan de certificaten van CCV-schema’s moeten voldoen (zowel inhoudelijk als qua lay-out). Het CCV heeft een familie van conformi teitmerken ontworpen die in eerste instantie voor nieuwe brand beveiligingsschema’s wordt gehanteerd. Tevens zijn de bijbehorende reglementen gepubliceerd.
22 | ccv jaarverslag 2010
Vrki Het CCV heeft op 1 januari 2010 vier nieuwe documenten over de Verbeterde Risicoklassenindeling (VRKI) gepubliceerd. Op basis van deze wijzigingen is ook de VRKI-kaart aangepast. Vanaf 1 januari mocht er al met deze nieuwe documenten worden gewerkt. Sinds 1 april 2010 is dat verplicht. De veelgestelde vragen en antwoorden op de website van het CCV zijn geheel vernieuwd. Conformiteitschema’s heeft vragen en antwoorden geanalyseerd en een actuele lijst samengesteld.
BRANDVEILIGHEID Reob 2010 Het CCV heeft eind 2010 een nieuw certificatieschema voor het onderhoud van blusmiddelen (REOB 2010) gepubliceerd. Dit schema vervangt het schema REOB 2008. Samen met de branchevereniging en de certificatie-instellingen is er een nieuw schema tot stand gekomen waarin de nadruk ligt op kwaliteitsverbetering en toepas baarheid. De technische eisen (NEN-normen) zijn niet veranderd, de eisen aan REOB-onderhoudsbedrijven zijn waar mogelijk vereen voudigd en meer gericht op de actuele bedrijfsvoering. Ook de rol van de certificatie-instelling wordt met dit schema verhelderd. Ontwerp certificatie- en inspectieschema’s Het CCV heeft in december 2010 de ontwerpen voor diverse certificatieen inspectieschema’s voor brandbeveiliging gepubliceerd. De markt kan zich nu voorbereiden op invoering van de definitieve schema’s in de loop van 2011. De ontwerpschema’s zijn gebaseerd op de hiervoor genoemde basisdelen en modules. Certificatieschema’s bmi Drie nieuwe ontwerp-certificatieschema’s voor leveranciers, instal lateurs en onderhoudsbedrijven vervangen de bestaande CCV-regeling
www.hetccv-jaarverslag.nl
Brandmeldinstallaties 2002. Met de nieuwe ontwerpschema’s is er onderscheid gemaakt tussen het ontwerpen en leveren, het onder houd en het installatiewerk aan een brandmeldinstallatie. Certificatieschema’s vbb Er zijn twee nieuwe ontwerp-certificatieschema’s, voor leveranciers en onderhoudsbedrijven, ontwikkeld voor Vast-opgestelde Brand beheersings- en Brandblussystemen. Deze schema’s bieden een alternatief voor de bestaande regeling LPS 1233 van certificatieinstelling LPCB. Inspectieschema’s Er zijn daarnaast ontwerpen gemaakt voor vier CCV-inspectieschema’s: • Inspectie van brandbeveiliging met een automatische blus installatie (VBB) • Inspectie van brandbeveiliging met een brandmeldinstallatie (BMI) • Inspectie van brandbeveiliging met een ontruimingsalarm installatie (OAI) • Inspectie van brandbeveiliging met een rookbeheersings installatie (RBI) Vanaf januari 2010 hebben het CCV, VEBON, Uneto-VNI, NOVB-VSI, brandweer, verzekeraars, afnemers en de certificatie- en inspectieinstellingen intensief samengewerkt aan de nieuwe certificatie- en inspectieschema’s. Het gezamenlijk doel is deze schema’s onder accreditatie uit te voeren. Het streven is dat deze schema’s worden aangestuurd vanuit het Bouwbesluit 2012. Certificatie bestaande brandmeldinstallaties Vanaf oktober 2010 is het mogelijk bestaande brandmeldinstallaties die nog niet over een certificaat beschikken, alsnog te laten certifice ren. Het CCV heeft daarvoor de publicatie ‘Certificatie bestaande brandmeldinstallaties’ gepubliceerd. De publicatie is speciaal geschreven voor bedrijven en instellingen met een brandmeldinstal latie zonder certificaat, die zich afvragen wat ze moeten doen als zij deze wel nodig hebben. Daarnaast is de publicatie geschreven voor branddetectiebedrijven, certificatie-instellingen en inspectie-instel lingen. De inhoud sluit aan op de CCV-regeling Brandmeldinstallaties 2002. Model integrale brandveiligheid bouwwerken De afdeling heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikke ling van het handboek Model Integrale Brandveiligheid Bouwwerken (IBB). Naast dit handboek is op de website van het CCV een digitaal instrument opgenomen waarmee het Model IBB stapsgewijs kan worden doorlopen.
23 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
INSTRUMENTEN & METHODIEKEN
De taken van de afdeling Instrumenten & Methodieken (I&M) richten zich op de methodologische ondersteuning van de programma’s van het CCV. Daarbij staat de CCV-doelstelling centraal om lokale veiligheidspartners zoveel mogelijk te laten werken met aantoonbaar effectieve en systematische aanpakken op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid. De meeste inspanningen worden binnen de projecten van de CCVprogramma’s verricht. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het ontwikkelen en evalueren van CCV-instrumenten en het uitzetten en begeleiden van onderzoek.
BEHAALDE RESUTLATEN Los van de inzet voor de programma’s heeft de afdeling in 2010 een aantal ‘eigen’ producten opgeleverd. Catalogus ccv-instrumenten Instrumenten & Methodieken heeft een catalogus van de CCVinstrumenten samengesteld. Daarmee is het beheer en onderhoud gesystematiseerd. De communicatie over instrumenten wordt completer en het institutioneel geheugen wordt professioneler vastgelegd. Beoordelingsinstrument I&M heeft in 2010 een beoordelingsinstrument ontwikkeld waarmee preventieve aanpakken kunnen worden beoordeeld op hun onder bouwing, effectiviteit en toepasbaarheid. Het CCV kan lokale partijen hiermee nog beter adviseren om een bepaalde aanpak of interventie wel of niet in te zetten.
Beslismodel cameratoezicht De afdeling I&M heeft in 2010 het Beslismodel cameratoezicht afge rond. Dit model helpt gemeenten bij hun overweging of cameratoe zicht in een bepaalde setting wel of niet toegepast kan worden. Het beslismodel is verwerkt tot een digitaal instrument dat beschikbaar is via de website van het CCV. Aanbesteding onderzoeken De stuurgroep Handhaving en Gedrag heeft besloten om de aanbe stedingen van onderzoeken van de stuurgroep te laten verlopen via de afdeling I&M. In het project Handhaving en Gedrag van Nalevings expertise participeren de Belastingdienst, Voedsel en Warenautoriteit, Inspectie Verkeer en Waterstaat, Inspectie Gezondheidszorg en VROM-Inspectie. Gezamenlijk financieren deze partijen een weten schappelijk onderzoeksprogramma dat zich richt op het verspreiden van empirisch wetenschappelijke kennis met een gedragsweten schappelijk karakter over naleving en handhaving. Successen van projecten vasthouden Om projecten te ondersteunen bij het borgen van de projectactiviteiten heeft de afdeling I&M de infosheet ‘Successen van projecten vast houden’ opgesteld. In deze publicatie komen de diverse projectfasen aan bod met daarin ideeën en tips om successen vast te houden.
In 2010 is het instrument gebruikt om aanpakken van de database Aanpakken jeugdgroepen te beoordelen. De database, die het CCV samen met Onderzoeksbureau Beke ontwikkelde, biedt een overzicht van aanpakken gericht op hinderlijke en overlastgevende jeugdgroe pen. De database is begin 2011 gelanceerd en sindsdien beschikbaar via WegwijzerJeugdenVeiligheid.nl. In 2011 zal I&M meer interventies met dit instrument gaan beoordelen. Regeling uitstapprogramma’s prostituees (RUPS) In 2010 is gestart met een evaluatie van de Regeling Uitstapprogram ma’s Prostituees (RUPS). I&M ontwikkelt op basis van deze evaluatie een stappenplan waarmee gemeenten RUPS-projecten kunnen opzetten. Parallel aan deze werkzaamheden is I&M om advies gevraagd over de vraag bij welke organisatie de regeling moet worden onder gebracht. Dit advies is eind 2010 aangeboden aan de ministeries.
24 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
INFORMATIE & COMMUNICATIE
De afdeling Informatie & Communicatie (I&C) verricht activiteiten op corporate niveau en voor alle CCV-programma’s. Communicatie is een strategische factor binnen het CCV. Dat geldt zowel voor de corporate communicatie als voor communicatiestrategieën die binnen de verschillende afdelingen tot stand komen. Ook in 2010 heeft de inzet van corporate communicatie bijgedragen aan de realisatie van een consistent beeld van het CCV, zowel in- als extern.
BEHAALDE RESULTATEN Hieronder een overzicht van (corporate) communicatieactiviteiten in 2010. De specifieke (marketing) communicatieactiviteiten voor programma’s van het CCV zijn terug te vinden op programma- en projectniveau.
CORPORATE COMMUNICATIE – GESUBSIDIEERDE PROJECTEN Trendanalyse • Het Trendsignalement 2010 is op 8 maart verschenen. • Er is een trendanalyse uitgevoerd naar veiligheidsmaatregelen van KVO (Keurmerk Veilig Ondernemen)-gebieden. Hierover is een infosheet verschenen op de CCV-website en een artikel in Secondant. • Er is in een Strategisch Overleg gesproken over de resultaten van de trendanalyse die in 2009 is uitgevoerd. Op basis hiervan is een aantal strategische trends geformuleerd, die aan de Raad van Toezicht zijn voorgelegd. • Er zijn een nieuw format en redactieformule voor het Trend signalement ontwikkeld. • Het CCV-deskundigenpanel is uitgebreid en vernieuwd. In december 2010 is er een bijeenkomst voor het panel georganiseerd. • Publicatie van kwartaalberichten Trendanalyse voor intern gebruik en sinds oktober 2010 ook voor externe stakeholders. SECONDANT • In 2010 werden 5 nummers van SECONDANT uitgebracht (oplage: 20.000). • Het dubbeldikke themanummer stond dit jaar voor een groot deel in het teken van de bestuurlijke aanpak van de georganiseerde criminaliteit. • In het voorjaar van 2010 is er een lezersonderzoek onder een deel van de abonnees van SECONDANT georganiseerd. De uitkomsten daarvan zijn door de redactieraad besproken en waar nodig vertaald in aanpassingen van het blad.
25 | ccv jaarverslag 2010
Hein Roethofprijs Op 25 oktober 2010 werd door de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, mr. F. Teeven, de Hein Roethofprijs uitgereikt. Uit de vijf genomineerde projecten koos de jury ‘Kleurkracht Escamp/Rolmo dellen’ als beste om “de tastbare resultaten, het brede samenwerkings verband, het succesvol creëren van burgerschap, de passiviteit die is omgezet in activiteit en de toepasbaarheid elders”.
CORPORATE COMMUNICATIE – ALGEMEEN Website De website www.hetccv.nl ontving in 2010 in totaal 175.260 bezoekers (vgl. 2009: 159.922). Deze bezoekers bekeken samen in totaal 1.224.809 pagina’s (vgl. 2009: 871.788). Er zijn 35.187 abonnees op de verschillende digitale themanieuwsbrieven het CCV (vgl. 2009: 29.657). In 2010 werden via de webwinkel 871 bestellingen geplaatst voor in totaal 7.947 papieren exemplaren van zo’n 60 verschillende CCVpublicaties. De top 5 bestaat uit VRKI voor Woningen en Bedrijven (995), KVO Brochure (761), PKVW voor Gemeenten (691) de Brochure Certificatie & Inspectie (587) en Overzicht Wijkinterventies (480). Afnemers zijn vooral gemeenten, politie en brancheorganisaties. Tijdens bijeenkomsten, congressen en mailings die het CCV mede heeft georganiseerd, zijn 10.263 exemplaren van CCV-publicaties uitgereikt, meegenomen of verzonden. In de PKVW-webwinkel zijn 248 bestellingen geplaatst voor 28.912 exemplaren van PKVW-publicaties. De brochure ABC voor Veilig Wonen is met 23.504 exemplaren verreweg het meest besteld.
PERS EN MEDIA De media-aandacht heeft geleid tot uitnodigingen van diverse par tijen (gemeente Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, ministerie van Justitie, PvdA-fractie) om de CCV-visie, het Trendsignalement en de CCV-activiteiten nader toe te lichten. Daarnaast was er veel aan dacht, zowel op landelijk- als lokaal niveau, voor de nominaties van de Hein Roethofprijs 2010. Naar aanleiding van een artikel in SECON DANT over opslagplaatsen, zijn er Kamervragen gesteld aan de ministers van Justitie en BZK.
www.hetccv-jaarverslag.nl
INFORMATIEDESK De informatiedesk heeft in 2010 circa 1250 vragen of verzoeken ver werkt. De CCV-regelingen, de Vernieuwde Risicoklassen Indeling, PKVW, cameratoezicht en het KVO zijn de onderwerpen waarover de meeste vragen worden gesteld. Onder de vragenstellers zijn vooral veel gemeenten, beveiligingsbedrijven en politiemedewerkers. Op enige afstand volgen verzekeraars, beheerders van bedrijventerrei nen, welzijnsinstellingen, onderzoekers en particulieren. Het PKVWservicebureau heeft in 2010 een kleine duizend vragen beantwoord. Via de website Centrumfietsdiefstal.nl zijn zo’n vierhonderd vragen van professionals (voornamelijk politie) ontvangen en verwerkt.
26 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
CIJFERS EN FEITEN
De komst van de afdeling Nalevingsexpertise en de dwarsverbanden die in de loop van 2010 zijn ontstaan met de andere CCV-programma’s zijn aanleiding geweest om de organisatie van de programma’s en projecten te herzien. Om de synergieeffecten van de komst van de afdeling Nalevingsexpertise voor de andere CCVprogramma’s te versterken is per 1 oktober 2010 een structuur ingevoerd met twee programma-afdelingen waarin de afdeling Nalevingsexpertise is geïntegreerd, te weten: de veiligheidsprogramma’s (Veilig Samenleven, Veilig Wonen en Veilig Ondernemen) in de afdeling Maatschappelijke Veiligheid en de bestuurlijk georiënteerde programma’s (Bestuurlijke Aanpak, Integraal Veiligheidsbeleid en Nalevingsexpertise) in de afdeling Regie & Handhaving. Beide afdelingen hebben vanaf 1 oktober 2010 ook een eigen manager. De nieuwe, geïntegreerde werkwijze in twee lijnafdelingen met ieder drie programma’s staat nog niet in financieringsstructuur. De subsi die voor Nalevingsexpertise wordt als een zelfstandige subsidie beschouwd (naast de basissubsidie voor de programma’s van 2010). De activiteiten van Nalevingsexpertise zijn dus voor 2010 ook nog niet doorgevoerd als CCV-programma, maar als aparte afdeling. In haar managementletter van 17 september 2010 concludeert accountant Deloitte dat de financiële beheersing van het CCV in voldoende mate ‘in control’ is en dat het CCV werkt aan de verbete ring van de kwaliteit van de stuur- en verantwoordingsinformatie en adequate toerekening van kosten. Dit heeft in 2010 haar beslag gekregen. Gegeven het belang van een bedrijfsmatige en efficiënte bedrijfsvoering heeft het CCV aanvullende maatregelen getroffen om de kwaliteit van de (financiële) sturing en beheersing van de bedrijfs voering te vergroten. Zo hebben de programmaleiders en projectleiders binnen de goedge keurde begroting meer financiële bevoegdheden gekregen voor het eigen programma en de projecten daarbinnen. Verder hebben de programmaleiders een zwaardere rol gekregen in de functionele aansturing van de projecten, zoals bijvoorbeeld het voeren van voortgangsgesprekken met projectleiders en hun urenregistratie goedkeuren. Om de managers te ondersteunen zijn rapportages ingevoerd die maandelijks inzicht bieden in de werkelijke kosten en bestede uren per project/programma en is een subsidieoverzicht ontwikkeld. Het projectmatig werken is binnen het CCV verder uitgerold. Programma leiders ontvingen technische hulpmiddelen, instructie en coaching in 2010. Er zijn ook in de begrotingstechniek aanpassingen doorgevoerd om een realistischer beeld van de financiële bedrijfsvoering te krijgen.
27 | ccv jaarverslag 2010
Dit helpt om de stafondersteuning vanaf 2011 verfijnder te kunnen toerekenen aan projecten. Gedifferentieerde tarieven per afdeling en een consequente toerekening van overheadkosten aan de lijnafdelin gen helpen daarbij. Tijdens de voorbereiding van de begroting 2011 zijn de uitgaven voor de bedrijfsvoering en overhead doorgelicht en zijn scherpere calcula ties gemaakt voor de ‘out of pocket’ kosten voor projecten. Dit heeft geresulteerd in een afgeslankte begroting voor 2011.
RESULTAAT Het bruto exploitatieresultaat van het CCV over 2010 is negatief met een bedrag van € 64.607. Het exploitatieresultaat is vooral beïnvloed door de intensivering van de uitvoering van het jaarplan in het najaar, waarbij ook ingezet is op actuele dossiers (veiligheidshuizen, overval- en winkelcriminaliteit, nazorg, bestuurlijke aanpak). Daarnaast speelt een rol dat het CCV in tegenstelling tot de verwachting niet financieel is gecompenseerd voor de kosten van uitbesteding van het project C&SCO Cam (€ 32.000, programma Veilig Leren). Ook is het resultaat beïnvloed door de gemaximeerde hoogte van de bestemmingsreserve Nalevingsexpertise. De hoogte van de bestem mingsreserve Nalevingsexpertise in 2010 is gelimiteerd tot maximaal 10% van de verleende exploitatiesubsidie, te weten een bedrag van maximaal € 122.500. Het voordelig exploitatieresultaat op de subsi die Nalevingsexpertise boven dit bedrag (€ 8.312) is in lijn met afspra ken met het Ministerie van Veiligheid en Justitie in mindering gebracht op de ontvangen subsidiebaten 2010. Deze factoren hebben ertoe geleid dat er ondanks een positieve financiële prognose in de 9-maandsrapportage sprake is van een negatief exploitatieresultaat over 2010. Inmiddels heeft het ministe rie van Veiligheid en Justitie na sluiting van de boeken aangegeven
www.hetccv-jaarverslag.nl
dat het bedrag boven het maximum van de bestemmingsreserve Nalevingsexpertise van (€ 8.312) kan vrijvallen ten gunste van het resultaat. Dit zal in 2011 worden verwerkt. Het exploitatieresultaat heeft de volgende consequenties voor de reserves: aan de exploitatiereserve wordt voor de uitkomst van de Programma’s een bedrag onttrokken van € 161.406, aan de bestem mingsreserve Conformiteitschema’s wordt een bedrag van € 30.099 toegevoegd en aan de bestemmingsreserve Nalevingsexpertise wordt € 66.700 toegevoegd. De stand van de exploitatiereserve bedraagt ultimo boekjaar € 27.460 negatief. Het CCV heeft daarmee geen weerstandsvermogen (buffer om financiële risico’s op te vangen) meer. Het weerstandsvermogen is de exploitatiereserve, uitgedrukt als percentage van de basissubsi die.
ONTWIKKELING BATEN EN LASTEN Er zijn meer subsidiebaten gerealiseerd dan begroot. Dit betreft additionele projectsubsidies, die door de ministeries zijn toegekend onder meer voor het doen uitvoeren van graffiti-onderzoek (in samenwerking met de Universiteit Leiden), onderzoek naar zintuig beïnvloeding en activiteiten binnen de subarena veelvoorkomende criminaliteit en overlast. Tegenover deze extra projectsubsidies die voor additionele projecten zijn ontvangen in 2010 stond ook een toename van de ‘out of pocket’ kosten, de inkopen die direct met deze projecten zijn gerelateerd. De opbrengsten uit de overeenkomsten van de conformiteitbeoorde lende instellingen, de licentiebaten, vertonen een licht dalende lijn. De post ‘overige baten/lasten’ omvat de vrijval van oude reserverin gen van subsidies van 2008 en eerdere jaren en niet in 2009 voor ziene extra factuuropbrengsten van Conformiteitschema’s. De begroting van de kosten van personeel in loondienst is onderschre den door onder andere langere niet vervulde vacatures bij Nalevings expertise en Bedrijfsvoering. De vacatureruimte is deels met interimpersoneel opgevuld. Verder is inhuur nodig geweest om zwangerschapsverlof op te vangen. Alhoewel de begroting voor de kosten van inhuur (personeel niet in loondienst) hierdoor wel met € 375.000 is overschreden, zijn de totale personeelskosten in 2010 lager dan begroot. Overigens dalen de werkelijke kosten van inhuur wel ten opzichte van 2009. Het beleid van het CCV is de inhuur zoveel mogelijk te beperken en te investeren in eigen ‘human capital’. De organisatiekosten zijn hoger dan begroot (+ €71.000), maar per saldo met bijna € 200.000 gedaald ten opzichte van de werkelijke kosten in 2009.
28 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
balans per 31 december 2010
Activa in euro
31-12-2010
31-12-2009
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Immateriële vaste activa
134.959
219.359
63.415 198.374
VLOTTENDE ACTIVA Te vorderen subsidies Overige vorderingen Liquide middelen
360.104 438.328 1.610.072
TOTAAL
passiva in euro
219.359
224.483 297.990 1.168.765 2.408.505
1.691.237
2.606.878
1.910.596
31-12-2010
31-12-2009
EIGEN VERMOGEN Exploitatiereserve Overige reserves
- 27.460 278.797
133.946 181.998 251.337
KORTLOPENDE SCHULDEN Crediteuren Belastingen en sociale lasten Te besteden subsidies en bijdragen Schulden aan personeel Te betalen overige kosten
TOTAAL
29 | ccv jaarverslag 2010
315.944
407.543 97.883
513.731 78.562
1.152.242
448.274
326.021
256.065
371.852
298.020 2.355.541
1.594.652
2.606.878
1.836.634
www.hetccv-jaarverslag.nl
resultatenrekening 2010
Activa in euro
WErkelijk 2010
begroting 2010
WErkelijk 2009
BATEN 1. Subsidie baten
7.477.633
93%
7.285.714
6.192.046
92%
2. Overige Baten
550.861
7%
557.500
569.023
8%
8.028.494
100%
7.843.214
6.761.069
100%
4.703.355
58%
4.757.673
4.003.686
58%
2. Afschrijvingen
112.393
1%
143.414
124.793
2%
3. Huisvestingskosten
254.153
3%
256.026
266.049
4%
4. Organisatiekosten
693.721
9%
622.338
892.357
13%
TOTALE BATEN
LASTEN 1. Personeelskosten
5. Advieskosten 6. Directe projectkosten 7. Overige baten en lasten 8. Rente TOTALE LASTEN Subtotaal Financiële baten en lasten Exploitatieresultaat CCV
60.836
1%
35.000
104.526
2%
2.458.713
30%
2.035.790
1.514.908
22%
-186.401
-2,3%
2.973
-36.324
-1%
-3.669
0,0%
-10.000
-4.115
0%
8.093.101
100%
7.843.214
6.865.880
100%
-64.607
0
-104.811
0
0
0
0
-104.811
-64.607
-0,8% van de baten
-1,6% van de baten
+ = positief resultaat -/- = negatief resultaat
2010
2009
RESULTAATBESTEMMING 1. Onttrekking aan Exploitatie Reserve 2. Toevoeging aan Overige Reserves TOTAAL
30 | ccv jaarverslag 2010
-161.406
-186.809
96.607
81.998
-64.607
-104.811
www.hetccv-jaarverslag.nl
personeelsgegevens
Aantal personeelsleden per 31-12-2010 Afdeling
Aantal personen
fte
Directie
1
1,00
Bedrijfsvoering
7
6,22
HRM
2
1,67
Informatie & Communicatie
14
12,89
Instrumenten & Methodieken
4
3,67
Programma's
20
19,67
Conformiteitschema’s
4
3,89
Nalevingsexpertise
5
4,33
TOTAAL
57
53,34
gemiddeld ziekteverzuim 2006
2007
2008
2009
2010
8,1%
4,4%
2,4%
2,1%
2,5%
Verdeling personeel geslacht
aantal
FTE
Mannen
22
21,22
Vrouwen
35
32,11
categorie
Aantal medewerkers
FTE
21-25 jaar
1
0,89
26-30 jaar
9
8,33
31-35 jaar
16
14,67
36-40 jaar
10
9,44
41-45 jaar
6
5,78
46-50 jaar
6
5,78
51-55 jaar
6
5,67
56-60 jaar
3
2,78
verdeling in leeftijd
31 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
ccv-organen 2010
raad van toezicht
commissies van belanghebbenden
brandveiligheid criminaliteitspreventie
ccv
32 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
raad van toezicht voorzitter W. Ruijgrok leden Mr. H.L. de Boer (Verbond van Verzekeraars) Drs. H.M.F. Bruls (ministerie van BZK) Mr. P.A.G. Cammaert (VNG) Mevr. mr. J. Hoogendijk (ministerie van Veiligheid en Justitie) Mr. A. van der Kerk (ministerie van Veiligheid en Justitie) A.P.R. van Rooij (VNO-NCW) Drs. B. Wijbenga MPSc EMPM (Raad van Korpschefs)
jury hein roethofprijs voorzitter Prof. dr. H. Boutellier (Verwey-Jonker instituut) leden Mevr. M.H.V.C. Christophe (Politie) Drs. G.P. Huffnagel (Gemeente Den Haag) Mevr. S. Lutchman (C0mm0n Purpose) Mevr. A. van Santen (Avro Opsporing Verzocht) Mr. A.H. Westerman (Verbond van Verzekeraars) secretaris Mevr. J. H. Pols (CCV)
coMMISSIES van belanghebbenden voorzitter Brandveiligheid F.W. Stuyt voorzitter Criminaliteitspreventie R. Hartgerink
redactieraad secondant voorzitter Mevr. mr. drs. I.M. Haisma leden Dr. A.C. Berghuis (ministerie van Veiligheid en Justitie) Mevr. prof. dr. M.G.W. den Boer (Nederlandse Politieacademie) Prof. dr. H. Boutellier (Verwey-Jonker Instituut) Mevr. mr. M.T.H. Hendriks (ministerie van Veiligheid en Justitie) Dr. B. Jansen (ministerie van Veiligheid en Justitie) Prof. dr. mr. H. Nelen (Universiteit Maastricht) Mevr. prof. mr. J.E.J. Prins (Universiteit van Tilburg) Mevr. prof. dr. C. de Ruiter (Universiteit Maastricht) Mr. A.H. Westerman (Verbond van Verzekeraars) Mevr. prof. dr. K. Wittebrood (SCP)
33 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl
Uitgave Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid Jaarbeursplein 17, 3521 AN Utrecht Postbus 14069, 3508 SC Utrecht Informatiedesk: (030) 751 67 77
[email protected] www.hetccv.nl
Tekst Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid Ontwerp en vormgeving VormVijf, Den Haag © het CCV, juni 2011
Stichting Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) draagt bij aan de maatschappelijke veiligheid door het stimuleren van publiek-private samenwerking, actieve kennisdeling van de veiligheidspraktijk en kwaliteitsontwikkeling van instrumenten en regelingen.
34 | ccv jaarverslag 2010
www.hetccv-jaarverslag.nl