Een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Makelaars • Jaargang 9 • nr 8 • december 2015 • zie ook: www.nvm.nl
Nieuw en praktisch event over grondzaken
3
Kamerleden over hun speerpunten op de woningmarkt
6
Wie wordt Agrarisch Ondernemer van het Jaar?
7
Nocongres:
‘We blijven relevant, maar we moeten wel de goede dingen doen’
Geen gewoon congres, maar wel een bijeenkomst die het effect heeft van een NVM-congres. Dat was op 8 december jl. de insteek van het NVM Nocongres in de Laurenskerk in Rotterdam. Het werd een bijzondere en vernieuwende happening over de snel veranderende wereld. Geen lange presentaties en powerpoints, maar korte discussieblokken met deskundigen en betrokkenen onder de bezielende en soepele leiding van dagvoorzitter Marianne Zwagerman. De inspiratie voor het Nocongres kwam uit een nummer van De Dijk: ‘Niet de lef’. Hierin komt de volgende regel voor: ‘We stonden erbij en we zagen het niet’. Als NVM-makelaars hebben we de crisis doorstaan, we zijn nog steeds marktleider, maar is die voorsprong wel eeuwigdurend? En welke trends spelen er? Over die trends en de snel veranderende maatschappij kwamen op 8 december oud-minister Jan Kees de Jager, Platform31-directeur Hamit Karakus, Psychologie Magazinehoofdredacteur Sterre van Leer, Chantall Olthoff van We Fashion en ondernemer en oud-schaatser Ben van der Burg aan het woord. Het geheel werd muzikaal opgeluisterd door een band die
covernummers speelde van De Dijk. “Als je ziet wat er in Rotterdam is gebeurd, dan geeft dat inspiratie. Het toont lef, visie en doorzettingsvermogen. Dit sluit geweldig aan bij waar wij het vandaag over willen hebben. Het thema van: niet lullen, maar poetsen.”, zei NVM-voorzitter Ger Hukker in zijn openingswoord. “Er verandert veel, we zijn maatschappelijk nog steeds relevant. Maar de vraag is natuurlijk: blijven we relevant. Ik ben ervan overtuigd dat dat zo is, maar dan moeten we wel de goede dingen doen.” Oud-minister van Financiën Jan Kees de Jager kwam als eerste aan het woord. Hij is tegenwoordig de financiële topman van
telecombedrijf KPN. Voordat hij een aantal trends behandelde, putte hij eerst op een vaak humoristische manier uit zijn verleden als vooraanstaand politicus. “Ik werd gebeld door Jan Peter Balkenende. Eerst voor het Innovatieplatform, drie jaar later om tot zijn kabinet toe te treden. Hij zei: je hebt altijd zoveel goede ideeën gehad. Dat het beter moet met de overheid en dat het beter moet gaan met de Belastingdienst. Nu mag je het zelf gaan doen. Daar moest ik wel even over nadenken, want ik had toen een eigen bedrijf. Hij heeft me toen een uur de tijd gegeven om erover na te denken. Ik zei ‘ja’ en zeven dagen later werd ik beëdigd.” Lees verder op pagina 3
Rubrieken Makelen in een veranderende markt 4
Faits divers
5
De eerste woning van Vincent Everts
8
In de kantlijn: Blue Collar Hotel in Eindhoven
8
VOORWOORD
2015 was een goed jaar voor de woningmarkt Een jaar geleden schreef ik in het voorwoord van het NVMagazine dat 2015 een spannend jaar zou worden. Het was toen nog de vraag of de woningmarkt volwassen genoeg zou zijn om op eigen benen te staan. Na de eerste signalen van herstel had de politiek zijn handen van de woningmarkt gehaald.
Grondgebonden Ondernemen: praktisch en informatief event over grondzaken “Als makelaars zijn we elke dag in het veld. We zitten met agrariërs aan tafel en weten dat landbouwgrond belangrijk is. Elk bedrijf heeft het daarover en daar gaat dit event ook over. Het zou mooi zijn als de toehoorders aan het eind van de dag denken: daar heb ik iets aan gehad en kan ik mijn voordeel mee doen”, zo begon Ard Klijsen, voorzitter van de NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed (A&LV), het congres Grondgebonden Ondernemen op 17 november.
Ik moet nu – gelukkig – constateren dat 2015 een goed jaar voor de woningmarkt is geweest. De eind 2013 ingezette lijn – na het diepe dal – van meer woningverkopen en stijgende huizenprijzen is ook in het laatste kwartaal van 2015 doorgezet. Er zijn nog steeds grote regionale verschillen, maar de groei houdt aan. De maatregelen die de financieringsmogelijkheden voor kopers verder beperkten, zoals de verlaging van de NHG-grens, hebben gelukkig niet geleid tot een dip in het aantal transacties. De hypotheekrente lijkt voorlopig op het huidige lage peil te blijven. De lage rentestand is een bittere pil voor de pensioenfondsen, maar vormt een belangrijke steun voor het aanhoudende herstel op de woningmarkt. De verwachting is dat de economische groei de komende jaren niet meer dan 1 tot 2 procent zal bedragen, waardoor een eventuele rentestijging ook gematigd zal zijn. Een ander positief punt is de komst van een aantal nieuwe hypotheekaanbieders. Nieuwkomer Munt Hypotheken, die zich richt op de verstrekking van hypotheken met behulp van investeringen uit de pensioensector, boekte in het derde kwartaal de sterkste groei en is nu de op vier na grootste speler op de markt. Verzekeraars en pensioenfondsen krijgen ook een steeds sterkere positie op de hypotheekmarkt, wat ten koste gaat van de grootbanken. Er waait dus een frisse wind op de hypotheekmarkt en dat is positief voor de woningmarkt. Al met al kijk ik met voldoening terug op het afgelopen jaar. Dat belooft wat voor het komende jaar. Ik wens u voor 2016 veel voorspoed en een goede gezondheid toe!
Ger Hukker, voorzitter NVM
De bijeenkomst Grondgebonden Ondernemen werd bezocht door een groot aantal agrariërs, bankadviseurs, accountants, notarissen en agrarische NVM-makelaars.
Dit nieuwe event was georganiseerd door NVM A&LV en media bedrijf Boerderij. Speciale gast op het event was Cees Veerman, oud-minister van Landbouw in de periode 2002-2007 en zelf akkerbouwer. Naast Veerman kwam er een viertal andere inspirerende sprekers aan het woord. BNR-presentator Tom van ’t Hek was als dagvoorzitter de verbindende factor op het event. De insteek van Grondgebonden Ondernemen was om op één middag bijgepraat te worden over de laatste ontwikkelingen op het gebied van grondzaken. Het evenement vond plaats op het landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt in de Betuwe, in de buurt van het plaatsje Beesd. De bijeenkomst werd bezocht door een groot aantal agrariërs, bankadviseurs, accountants, notarissen en agrarische NVM-makelaars. Zij hadden één ding gemeen: grond is een cruciale productiefactor voor hun bedrijf. Als eerste spreker lichtte Cees Veerman de belangrijkste factoren toe die van invloed zijn op de grondmarkt en de ontwikkelingen van de grondprijs. “De ontwikkeling van de grondprijs in Nederland is spectaculair. In andere landen, zoals Polen of Frankrijk, is de ontwikkeling geleidelijk. In Denemarken zie je een wisselvallig beeld, maar in ons land is er sprake van een continu stijgende lijn over langere periode gezien.” Veerman meent dat de ontwikkelingen in de melkveehouderij de komende jaren bepalend zullen zijn voor de ontwikkeling van de grondprijs. Hij liet ook zien dat er mondiaal slechts een relatief kleine hoeveelheid vruchtbare grond beschikbaar is. “De verdeling is ongelijk en dat betekent dat er voedsel moet worden getransporteerd naar het ene deel van de wereld naar het andere. Chinezen hebben in Afrika grote stukken land opgekocht om hun bevolking van voedsel te voorzien.”
Etalage Op binnenlands terrein stelde Veerman dat boeren zelf moeten zorgen dat zij gedragen worden door de maatschappij. De tijd dat politiek Den Haag het allemaal wel regelt is voorbij. “U produceert in de etalage van de samenleving. Laat blijken dat je partner bent van de burger. Laat zien wat je doet op je bedrijf”, zo hield Veerman zijn gehoor voor. Volgens de CDA-politicus zijn open dagen hiervoor zeer geschikt. De sector moet daar voortdurend in investeren. “Dat kost geld, maar als je dat er niet voor over hebt, dan wordt je invloed in Den Haag minder”, aldus de oud-politicus.
‘Sinds de jaren ’50 is het aantal landbouwbedrijven met 80 procent afgenomen’ 2
Veerman toonde zich kritisch over het verdwijnen van het ministerie van Landbouw, Natuur & Visserij bij de installatie van het eerste kabinet Rutte in 2010. Het ging op in het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Veerman vindt dat er sprake is van een ‘teloorgang’ van het ministerie van Landbouw. Volgens hem kwamen in het verleden belangrijke landen (zoals Frankrijk) naar Den Haag om te horen hoe Nederland dacht over landbouwzaken, zoals de afschaffing van de suikerquota. “In de landbouwraad kwamen collega’s naar ons toe. Wij waren altijd toonaangevend”, aldus Veerman. “Die tijd is voorbij. De teloorgang van het departement van landbouw is typerend. In de Tweede Kamer zitten één, twee, misschien drie leden die verstand hebben van landbouw.” Dat er de afgelopen jaren liefst drie verschillende staatssecretarissen Landbouw zijn geweest, is volgens hem ook niet positief voor de sector.
Schaalvergroting Naast Veerman gaven ook andere sprekers een toelichting op ‘grondgebonden ondernemen’. Petra Berkhout, onderzoeker bij LEI Wageningen UR, kwam met een aantal feiten over de grondprijsontwikkeling. Ze ging onder meer in op de voortgaande schaalvergroting in de landbouw. “Sinds de jaren ’50 is het aantal landbouwbedrijven met 80 procent afgenomen. Per jaar is er een afname van de hoeveelheid grond met 0,3 procent. Het aantal dieren op de boerderij is daarentegen sinds de jaren ’50 verviervoudigd. Dat maakt het duidelijk waarom er in de agrarische sector zoveel discussie is over bijvoorbeeld fosfaatrechten.” Er waren drie stoomcursussen tijdens het congres. Eén ging over de waarde van het landbouwbedrijf. Volgens cursusleider Peter Overwater, van het gelijknamige rentmeesterkantoor, levert taxatie geld op voor de ondernemer. Frans Willem Römer, directeur Fagoed, ging in op de vraag: hoe kom je aan grond en welk financieel model hoort daarbij? Bas Kolkman, senior adviseur bij organisatieadviesbureau Rombou, gaf een stoomcursus over groei door ontwikkeling, omschakeling of herbestemming. Specifiek richtte hij zich op de plattelandswoning, een belangrijk thema voor de NVM. Hij legde uit wat een plattelandswoning precies behelst en gaf de voordelen hiervan aan. “Het is een voormalige bedrijfswoning die door derden wordt bewoond en nog steeds wordt aangemerkt als onderdeel van het agrarische bedrijf. Ook al woont daar iemand die helemaal niets met het agrarische bedrijf te maken heeft.” Columnist Frans Miggelbrink vatte de middag op een humoristische manier samen. Daarna was er voldoende ruimte voor het netwerken tijdens de borrel. Oud-minister Cees Veerman: “De teloorgang van het departement van landbouw is typerend.”
CONGRES
‘Uiteindelijk bestaat innovatie uit iets dat je niet kunnen bevatten’ Tijdens het Het NVM
Nocongres werd
Nocongres werd
het startschot
op een zeer goede
gegeven voor een
manier geleid
nieuwe NVM-
door Marianne
campagne.
Zwagerman. De zaal was
Het Nocongres in
goedgevuld.
Rotterdam is op 8 december door bijna 600 mensen bezocht.
Oud-minister Jan Kees de Jager putte op een vaak humoristische manier uit zijn verleden als vooraanstaand politicus.
Ben van der Burg hield zijn gehoor voor dat je buiten de gebaande paden
Het Nocongres werd afgesloten met een
moet treden.
interessante modeshow van We Fashion.
‘Er zijn niet zoveel verschillen tussen mensen en stokstaartjes’ Vervolg van pagina 1 Hamit Karakus, algemeen directeur van kennisinstelling Platform31, ging in op de trek naar de steden en de krimpregio’s. “De steden willen wel groeien, maar zij kunnen eigenlijk die groei helemaal niet aan. Er komt straks een trek van 60.000 tot 70.000 mensen naar Rotterdam. Dat is niet te doen. Er is te weinig woningvoorraad, waardoor er flink gebouwd moet worden. Bovendien zijn de voorzieningen hierop niet berekend. Ik ben er voorstander van dat we de voorzieningenniveaus in de krimpregios’s op peil houden. De steden hebben hier belang bij.” Karakus werd na
zijn presentatie voorzien van een sidekick: NVM-bestuurslid Cees Kimmel. Zij gingen gezamenlijk in op onder meer de trek naar de stad. Na Karakus volgde Sterre van Leer, hoofdredacteur van Psychologie Magazine. Sterre maakte een vergelijking tussen mensen en stokstaartjes. “Er zijn niet zoveel verschillen tussen mensen en stokstaartjes. Stokstaartjes willen, net als mensen, twee dingen: overzicht en toevlucht. Je wilt de vijand zien aankomen en je wilt ergens prettig in een holletje gaan zitten. De ruimtes, waar mensen
zich prettig voelen, hebben altijd een combinatie van overzicht en toevlucht. Ze hebben lichte ruimtes, maar ook wat donkerder ruimtes, waar je kunt schuilen.” Sidekick bij Sterre van Leer was later NVM-makelaar Philipine Vinke.
Vermakelijk Ben van der Burg, voorheen topschaatser en tegenwoordig ondernemer, hield daarna een vermakelijke presentatie over trends en veranderingen. Hij hield zijn
gehoor ook voor dat je buiten de gebaande paden moet treden. Als voorbeeld gaf hij een Japanse telecomfabrikant, die ruim tien jaar geleden bedacht dat een mobiele telefoon van een camera kan worden voorzien. “Toen iemand dat opperde, begon iedereen te lachen. Het leek een kansloos idee, maar wat is er uiteindelijk gebeurd: we hebben allemaal een camera op onze telefoon. Uiteindelijk bestaat innovatie uit mystiek. Iets dat je niet kunt bevatten.” Chantall Olthoff, marketing director van We Fashion, gaf een presentatie over
‘WE WORDEN GEDWONGEN CREATIEF TE ZIJN’ Smogvrije parken, een interactief korenveldlandschap, lichtgevende fietspaden en weggedeelten waarop je elektrische auto tijdens de rit wordt opgeladen. Het zijn enkele opzienbarende ideeën van innovator en kunstenaar Daan Roosegaarde. Hij werkt wereldwijd aan inventieve en inspirerende projecten die de grenzen van onze verbeelding opzoeken.
Robots
er iets gaat veranderen. Maar hoe het er dan eruit ziet en of robots dan onze banen gaan overnemen, weten we nog niet. Dat maakt vandaag de dag heel spannend. We worden gedwongen creatief te zijn. De relatie met de natuur zit in mijn genen. Ik ben opgegroeid bij de Nieuwkoopse Plassen. Ik ging altijd naar buiten. Boomhutten bouwen, met dieren spelen, zeilen en schaatsen. Ik dacht altijd: wat nu als wij die twee werelden, de natuur en de gebouwde omgeving, met elkaar versmelten?”, aldus Roosegaarde.
“We weten dat oude systemen vaak niet meer werken, qua energie of qua economie. En we weten ook wel dat
Een bekend voorbeeld van die versmelting is het Roosegaarde-
Het NVM Nocongres werd ten slotte afgesloten met een interessante modeshow van We Fashion. Daarmee kwam een eind aan een middag vol inspiratie en prikkelende discussies. “Het was een bijzondere bijeenkomst in een bijzondere kerk”, besloot NVM-voorzitter Hukker.
‘De steden willen wel groeien, maar zij kunnen eigenlijk die groei helemaal niet aan’
Kunstenaar en innovator Daan Roosegaarde:
“Hoe kunnen we natuur gebruiken om een stad natuurlijker te maken? En wat kunnen we leren van de natuur?” Dat waren enkele vragen die Roosegaarde op 25 november stelde tijdens zijn presentatie op het event Future Green City in de Brabanthallen in Den Bosch. Thema van zijn presentatie was ‘landschappen van de toekomst’. Hij gaf zijn visie op de duurzame leefomgeving en liet veel voorbeelden van zijn originele projecten zien.
haar kledingbedrijf en over ‘iets dat ons allemaal bezighoudt: kleding’. “De kleding, die iemand draagt, heeft een grote invloed op jezelf en op de ander. Het is bepalend voor de eerste indruk op de ander.”
project Dune in de Maastunnel in Rotterdam. Dit is een interactief korenveldlandschap dat uit honderden led-lampen bestaat die reageren op aanraken en geluid. “De Maastunnel was in 1942 een bouwkundig hoogtepunt, maar werd nu niet meer mooi gevonden. De stad kwam naar ons toe en vroeg: kun je iets maken, waardoor deze plek wel weer gewaardeerd wordt? Wij maakten in de tunnel de eerste ‘fibers’, die reageren op de bewegingen en geluiden van mensen die langs lopen. Dus opeens is het gekoppeld aan wat je doet. Het is intuïtief en heel speels. De Maastunnel werd in plaats van een donkere,
Wie is Daan Roosegaarde? Roosegaarde studeerde aan de Academie voor Kunst en Industrie AKI Enschede en het Berlage Instituut in Rotterdam. Hij staat aan het hoofd van Studio Roosegaarde, een ontwerpstudio met vestigingen in Nederland en Shanghai. Roosegaarde is betrokken bij New Dutch Digital Design, een kunstenaarscollectief dat de grenzen tussen de mens en cyberspace aftast. Roosegaarde geeft regelmatig lezingen over design is vaak te gast bij het tvprogramma De Wereld Draait Door.
grauwe tunnel plotseling een hotspot. Bruiloftspaartjes kwamen hier op af om een foto te laten maken.”
Daan Roosegaarde: “De Maastunnel werd plotseling een hotspot.”
Positief Roosegaarde heeft een positief beeld van de ‘stad van de toekomst’. Er zitten volgens hem heel veel nieuwe, creatieve dingen in. “Er is een George Orwell-scenario, waarbij techniek wordt gebruikt om te reduceren. Maar er is gelukkig ook een Leonardo da Vinci-scenario. Daarbij leren we ontdekken en elkaar beter kennen. Daarbij stellen we ons op als makers en niet als consumenten”, zo meent Roosegaarde.
‘Hoe kunnen we natuur gebruiken om een stad natuurlijker te maken?’ December 2015
3
SERIE
MAKELEN IN EEN VERANDERENDE MARKT In deze serie vertellen makelaars over hoe ze met ondernemerschap, innovaties, klantbenadering en nieuwe diensten succesvol opereren in deze veranderende markt. In dit drieëntwintigste deel een gesprek met Robert Kok, National Director Agency, van Colliers International uit Amsterdam. Deze wereldwijde vastgoedadviseur voor vastgoedgebruikers, eigenaren en investeerders levert zijn diensten in Nederland vanuit kantoren in Amsterdam, Eindhoven en Rotterdam, en stelt de klant en zijn wensen en behoeften daarbij centraal.
MAKELEN IN EEN VERANDERENDE MARKT
Robert Kok: “Alles wat echt in het buitengebied staat, zal andere functies krijgen.”
Nieuwe markten aanboren “De afgelopen jaren is onze afdeling taxaties sterk gegroeid. Dat komt voort uit het feit dat opdrachtgevers steeds vaker op zoek zijn naar een gevoel van veiligheid. Daarnaast diversifiëren we steeds meer, boren nieuwe markten aan zoals de hotelmarkt en de retail. Van het feit dat we ons hebben toegelegd op beleggingen, plukken we nu de vruchten. Er wordt heel veel commercieel vastgoed verkocht en steeds vaker zijn de kopers grote internationale partijen. Vanuit internationaal oogpunt is Nederland een veilig land en de waarde van vastgoed in bijvoorbeeld Amsterdam is ten opzichte van andere grote Europese steden substantieel lager. Dus daar zit nog veel ruimte in voor verdere prijsontwikkeling. Tegelijkertijd zie je dat er duidelijke keuzes gemaakt zijn door pensioenfondsen,
‘Veel belangstelling van internationale beleggers’
verzekeraars en overheid om ander gebruik van vastgoed op een locatie mogelijk te maken. Vastgoed dat niet meer gebruikt wordt waarvoor het ooit bedoeld is, kan getransformeerd worden naar bijvoorbeeld woningen of hotels. Enerzijds heb je dan te maken met een vergunningstraject, anderzijds moet er ook afgeboekt worden op de waarde van vastgoed om dat mogelijk te maken. Hiermee zijn wij de afgelopen jaren betrokken geweest bij zo’n 25 procent (ca. 125.000 m2) van de herontwikkelingen van kantoren.
Net dat stapje extra Het feit dat wij elk vraagstuk binnen commercieel vastgoed kunnen beantwoorden, maakt ons denk ik bijzonder. Wij motiveren onze mensen bovendien om net dat stapje extra te zetten. Dat betekent niet alleen een pand laten zien, maar tijdens die bezichtiging ook vragen naar wat die klant motiveert. Wat zoekt hij, hoeveel mensen werken er en wat wil het bedrijf uitstralen? In hoeverre hebben ze zelf al mensen ingehuurd om
MEER AANDACHT VOOR ZZP’ERS BIJ HYPOTHEEKVERSTREKKERS Er lijkt vanuit de hypotheekverstrekkers eindelijk meer aandacht te komen voor de hypotheekverstrekking aan zzp’ers. Internetbank Knab verstrekt sinds medio november hypotheken aan zelfstandig ondernemers en bij ABN AMRO zijn zzp’ers welkom voor een hypotheekgesprek na één jaar zelfstandigheid. Ook is een aantal hypotheekpartijen bezig met een pilot voor zelfstandig ondernemers. Al langer beklagen zzp’ers er zich over dat zij geen hypotheek kunnen krijgen, omdat hypotheekverstrekkers vinden dat de hoogte van hun toekomstige inkomsten te onzeker is. Bij de aanvraag van een hypotheek krijgt de zzp’ers daarom vaak nul op het rekest.
Speciale hypotheken Internetbank Knab is deze doelgroep nu tegemoet gekomen en verstrekt vanaf 16 november speciale hypotheken voor zzp’ers via Aegon Hypotheken. Knab is namelijk onderdeel van Aegon Bank. Ondernemers met een eenmanszaak die minimaal twee jaarrekeningen en een prognose voor het derde jaar kunnen tonen, kunnen in aanmerking komen. Het gaat om een hypotheek van maximaal 103 procent van de waarde van de woning. Er zijn ook andere initiatieven waarbij zzp’ers makkelijker aan een hypotheek kunnen worden geholpen. Zo loopt er een gezamenlijke pilot bij De Hypotheekshop, Huis & Hypotheek, en de hypotheekverstrekkers Obvion en Florius. Zij vinden dat
4
zzp’ers en flexwerkers bij een hypotheekaanvraag vooral moeten worden beoordeeld op hun toekomstige kansen en minder op hun arbeidsverleden.
Extra aandacht Volgens ABN AMRO zijn zzp’ers welkom voor een hypotheekgesprek vanaf één jaar zelfstandigheid. De bank wil de komende tijd extra aandacht geven aan zzp’ers en heeft daarom de afgelopen tijd haar adviseurs speciaal getraind om te luisteren naar de behoeftes van zzp’ers en mee te denken over de mogelijkheden die er voor hen zijn bij de bank. Frans Woelders, algemeen directeur Retail ABN AMRO: “We vinden het jammer dat zoveel zzp’ers zich niet gehoord voelen als het gaat om hun hypotheekwensen. Wij zien genoeg ruimte om deze groep ondernemers nu wel kansen te bieden op een hypotheek. Zo kan na één jaar ondernemen al 75 procent van het zzp-inkomen worden meegenomen voor de berekening van de hypotheek.”
straks een verhuizing te begeleiden? Dat leidt soms tot heel verrassende antwoorden, waardoor de kans groot is dat je zo’n partij een heel ander pand gaat aanbieden dan waarop zij oorspronkelijk hun oog hadden laten vallen. Achteraf zijn ze dan veel meer tevreden over de keuze die ze gemaakt hebben. Daar zouden wat mij betreft makelaars wat meer aandacht aan mogen besteden. Dat maakt ons vak niet alleen leuker, maar ook ons slagingspercentage hoger. Wij leiden onze mensen daarin op middels onze eigen Colliers University, de inkoop van cursussen, een manier van met elkaar omgaan, elkaar ergens op attenderen en opleiden.
Verdere verstedelijking Onze kansen voor de toekomst liggen niet alleen bij het verder uitbouwen van deze activiteiten, maar ook bij het begeleiden van de huurder. Wij proberen bovendien vernieuwend te zijn in onze producten. Zoals het smart onderzoeken van servicekosten, want juist die kosten vormen een substantieel deel van de huurlasten. En daar is eigenlijk nog nooit aandacht aan besteed. Voor de vastgoedmarkt verwacht ik een nog verdere verstedelijking. Er zal nog meer door allerlei partijen (overheid, beleggers, gebruikers) gekeken worden waar men wel of niet ontwikkelingen wenst van kantoorgebouwen of bedrijventerreinen. Nu moeten kantoorgebouwen steeds vaker staan in een omgeving waar ook andere activiteiten zijn. Mensen moeten naar buiten kunnen, er moet een supermarkt zijn, goede verlichting, een restaurant, en een aansluiting op openbaar vervoer. Je ziet dat gemeenten dat ook steeds vaker faciliteren. Alles wat echt in het buitengebied staat, zal andere functies krijgen. Daar zal in ieder geval geen nieuwbouw meer plaatsvinden.”
‘Vastgoed wordt steeds vaker getransformeerd’
Veel zzp’ers staan er professioneel en financieel prima voor, zo blijkt ook uit eigen onderzoek van ABN AMRO onder klanten. Bovendien ziet de bank geen afwijkend betaalgedrag tussen klanten met een vast contract en zzp’ers. Volgens ABN AMRO zijn zzp’ers welkom voor een hypotheekgesprek vanaf één jaar zelfstandigheid.
Zouden cv ketels ook sjoemelsoftware hebben? Vast wel. Ik hoorde van de week dat moderne ketels wifi hebben. Niet om te kunnen Tinderen en Facebooken, maar om in contact te staan met de leverancier. Die kan dan op afstand een oogje in het zeil houden. Uhuh. Sinds ‘dieselgate’ weten we wat dat betekent hè? Noem mij maar achterdochtig, maar ik wil niet dat mijn ketel, mijn espressoapparaat of andere machines in mijn huis op eigen kracht contact zoeken met de buitenwereld. Daar ben ik bezitterig in hoor. Die fabrikant heeft er misschien goede bedoelingen mee, maar misschien ook niet.
van het bedrijfsleven niet de belangrijkste drijfveer. De politiek denkt zich daarmee te moeten bemoeien door middel van een oerwoud aan regels. Voor de bescherming van werknemers, het milieu, voedselveiligheid en wat al niet meer.
COLUMN
“De markt kent geen moraal”, betoogde de fractievoorzitter van de SP, Emile Roemer, laatst in de Tweede Kamer. Niet lang daarna was ik met hem in een tv-programma in debat over sjoemelsoftware. Ik moest hem gelijk geven. Ethisch besef is in grote delen
‘Geen industrie heeft zich zo kapot laten reguleren als de autobranche’
Bangmakerij We zitten nog steeds op de blaren van de bangmakerij door de Club van Rome, die sinds de vroege jaren ’70 schrikbeelden uitdroeg over de teloorgang van het milieu. Alle politieke partijen, van links tot rechts, lieten zich erdoor gek maken. In zijn uitstekende boek ‘Wie is er bang voor de vooruitgang’ doet Jaffe Vink uit de doeken hoe deze angstzaaiclub zoveel macht kon krijgen. Zijn verklaring is ongeloof. ‘We hebben de droom van onze voorouders gerealiseerd. Zij droomden over rijkdom, ze hebben hartstochtelijk geloofd dat de vooruitgang hen zou verlossen van de bittere armoede en de zware arbeid’ schrijft hij. Maar nu we dat allemaal hebben, welvaart, geluk en comfort, kunnen we niet geloven dat het ons zo goed gaat. Dat ongeloof leidt tot wantrouwen en angst. Angst om kwijt te raken wat we hebben. Vanuit die angst geloven we alle doembeelden over het klimaat, de natuur en overbevolking.
COLUMN
L A B E L
Vaak missen al die regels compleet hun doel. Geen industrie heeft zich zo kapot laten reguleren als de autobranche. Volstrekt oninteressante merken werden ineens bestsellers omdat ze net onder een emissiegrens wisten te blijven die de overheid instelde om zogenaamd ‘schone’ auto’s te stimuleren. Zogenaamd ja, want inmiddels weten we dat de praktijk nogal afweek van de testen op de rollenbank, niet alleen bij Volkswagen. De Nederlandse overheid investeerde zes miljard euro in de fiscale maatregelen om dit soort auto’s de weg op te krijgen. Weggegooid geld. Veel van de regels worden in 2017 dan ook teruggedraaid. Want met een investering van zes miljard had in andere industrieën veel meer effect behaald kunnen worden op het terugdringen van uitstoot.
Realiteit Terwijl een eerlijke blik op de realiteit ons leert dat al die vooruitgang ons leven niet alleen rijker maakte, maar ook beter en gezonder. De markt heeft misschien weinig ethisch besef, maar wel enorm veel vernuft, innovatiekracht en een heftige drang naar vooruitgang. Zonder de markt zaten we nog in grotten zonder dubbel glas en schoorstenen fikkie te stoken. In landen zonder gezonde markt is de lucht echt niet schoner hoor (herinnert u zich de pruttelende Trabant nog?). De heilloze route van fiscaal stimuleren van ‘schone’ auto’s wordt nu dus deels verlaten. Kan de politiek dat inzicht ook even toepassen op de energielabels voor woningen? Geen consument begrijpt er iets van en dus lost het niks op. Het is bedacht en opgelegd door de Europese Unie. Brussel meende zich met onze huizenmarkt te moeten bemoeien. Laat de markt maar gewoon zijn werk doen. En mijn cv ketel ook, zonder wifi. Marianne Zwagerman is schrijver en innovatiestrateeg.
FAITS DIVERS
HET DANSENDE HUIS VAN NATIONALE NEDERLANDEN IN PRAAG Amerikanen houden van ‘lijstjes’ en de Amerikaanse omroep CNN doet daar graag aan mee. Eén van de lijstjes van CNN betreft ‘bizarre gebouwen’. Het kantoor van Nationale Nederlanden in Praag staat door zijn opmerkelijke verschijningsvorm hoog op dit lijstje. Het gebouw lijkt te dansen en staat daarom beter bekend onder de bijnamen ‘het dansende huis’ of ‘Ginger & Fred’, naar de musicalsterren Ginger Rogers en Fred Astaire. Een Amerikaanse bom vernietigde in 1945 een neoklassiek appartementencomplex vlak aan de Moldau. Dit stond naast het toenmalige huis van de Tsjechische schrijver en politicus Vaclav Havel. Het perceel bleef gedurende de hele Koude Oorlog leeg. Havel, eenmaal president, stelde voor om er een gebouw met een mix van culturele en sociale functies te bouwen. Havel vroeg voor het ontwerp de Kroatische architect Vlado Milunic. In 1992 werd de grond echter gekocht door de ING/NationaleNederlanden, die er een kantoorgebouw wilden laten bouwen. Aangezien Milunic al geruime tijd bij de plannen voor dit perceel betrokken was, besloot ING hem te behouden voor het project, mits er een samenwerking kwam met een architect van internationale faam. Dat werd uiteindelijk de Canadees Frank Gehry.
Te mannelijk De twee architecten ontwierpen een toren voor de kleine straathoek in Praag, maar een enkele toren was naar Milunic’s idee te mannelijk. Daarom besloten ze de toren zijn vrouwelijk equivalent te geven. Zodoende werd het idee van een dansend stel geboren.
December 2015
Al tijdens de bouw, begonnen in 1994, ontstond er een heftige controverse over deze als excentriek beschouwde architectuur. Maar in 1996, het jaar van de oplevering, werd het gebouw door
Time Magazine bekroond als The best design of 1996. Het gebouw bestaat uit twee torens, waarbij het lijkt alsof een stevig staande man een bevallig dansende vrouw in zijn armen heeft. Zij laat haar rok door de lucht zwieren. Een aantal pijlers komt uit de glazen rok op de straat uit, waar ze de ingang tot het gebouw markeren. De mannelijke danser is een cilinder die naar de top licht breder wordt, wat hem enigszins mannelijk maakt. Bovendien is deze toren van beton en iets groter dan de andere. De elegante vrouwelijke toren is van glas en gebouwd in de vorm van een zandloper.
Bar-restaurant Het gebouw telt zes kantoorverdiepingen waarboven zich een barrestaurant bevindt. Op de begane grond zijn winkels gesitueerd. Sommigen vinden dat het gebouw met zijn ultramoderne architectuur te zeer uit de pas loopt met de rest van de veelal historische gebouwen in de stad. Anderen kunnen juist niet genoeg krijgen van het contrast dat het gebouw met de omgeving schept. Feit is dat het dansende huis één van de opvallendste gebouwen in Praag is.
FAITS DIVERS 5
INTERVIEW
Kamerleden over hun speerpunten op de woningmarkt CDA-Kamerlid Erik Ronnes:
PVV-Kamerlid Barry Madlener:
PvdA-Kamerlid Albert de Vries:
‘Nederland moet een verduurzamingsslag gaan maken’
‘Onderwaterhypotheken hebben grote impact op economie’
‘Doorstroming moet op gang worden gebracht’
Erik Ronnes is sinds mei van dit jaar Kamerlid voor het CDA. Daarvoor was hij vijf jaar wethouder in Boxmeer. Hij heeft de portefeuille Wonen overgenomen van Sander de Rouwe, die inmiddels uit de ‘Starters hebben Kamer is verdwenen en gedeputeerde in het nog steeds niet Friesland is geworden. “Betaalbaar wonen makkelijk, al begint voor iedereen, dat staat bij mij voorop. de markt gelukkig Zowel op de koop- als de huurmarkt”, stelt aan te trekken’ Ronnes. CDA-Kamerlid Erik Ronnes: “Als het toewijzingsbeleid niet meer functioneert, ontstaat er boosheid bij mensen die al jaren op de wachtlijst staan.”
“Er wordt gezegd dat Blok praktisch klaar is met de aanpassing van zijn wetgeving. De grote klus is geklaard. Maar er zijn toch aspecten die zeker aandacht verdienen. Ik denk dan allereerst aan het scheefwonen en het tekort aan huurwoningen in het middensegment. Er moet in dit segment meer capaciteit komen. Het gaat te langzaam. Het geeft ook een verlichting voor het scheefwonen, want dan kunnen mensen makkelijker doorstromen. Er moet in de middeldure categorie meer gebouwd worden, of er moeten gebouwen een woonfunctie krijgen. Zeker in een stedelijke omgeving zijn er veel mensen die heel graag dicht bij een kern willen wonen.” Op de koopmarkt wil Ronnes graag betaalbare woningen voor starters realiseren en de gebouwde omgeving verduurzamen. “Starters hebben het nog steeds niet makkelijk, al begint de markt gelukkig aan te trekken. De lage rente speelt hierbij een belangrijke rol. Bij het verduurzamingsvraagstuk ligt er een forse opgave in de bebouwde omgeving. Ik zie dat er bereidheid is om stappen te zetten, maar dat het in de praktijk niet gebeurt. We hebben een Energiebesparingsfonds, waaruit nog maar 12 miljoen euro is geput. Hoe krijg je Nederland in beweging om echt die verduurzamingsslag te maken? Ik vind dat het aanwenden van het Energiebesparingsfonds meer gestimuleerd moet worden. Je zou bijvoorbeeld de Verenigingen van Eigenaren wat meer procedurele ondersteuning kunnen geven bij de verduurzaming van hun woningen. Op het gebied van garantstelling zou het Rijk ook een rol kunnen spelen, waardoor het voor zo’n VvE allemaal wat betaalbaarder wordt.”
Asielbeleid Ronnes vindt dat het kabinet bij het asielbeleid meer oog moet hebben voor het draagvlak onder de bevolking. “Als het toewijzingsbeleid niet meer functioneert, ontstaat er boosheid bij mensen die al jaren op de wachtlijst staan. Hierdoor gaat het draagvlak voor je hele asielbeleid verdwijnen. Wij vinden dat de statushouders uit de toewijzingsstroom moeten worden gehaald. Voor hen zou dan een systeem van wisselwoningen in het leven geroepen moeten worden. De gemiddelde wachttijd voor sociale huurwoningen was zeven jaar. Nu komt er een vluchtelingenstroom en zie je het dat nog erger wordt.” Volgens Ronnes loopt het aantal sociale huurwoningen, dat wordt toegewezen aan statushouders, flink op. “Op dit moment ligt dat op 6 procent en dat gaat richting de 10 procent. Op een markt die niet goed functioneert, is dat behoorlijk. Die druk wordt zeker gevoeld.”
6
De Kamerleden Albert de Vries (PvdA), Barry Madlener (PVV) en Erik Ronnes (CDA) hebben afgelopen jaar in hun fracties de portefeuille Wonen van een andere fractiegenoot overgenomen. Wat beweegt hen en wat vinden zij belangrijk op het gebied van wonen? NVMagazine sprak met alle drie de Kamerleden.
PVV-Kamerlid Barry Madlener heeft eerder dit jaar de portefeuille Wonen van zijn fractiegenoot Sietse Fritsma overgenomen. Madlener is voormalig (NVM-)makelaar. “Ik ben wonenmakelaar, bedrijfsmakelaar en taxateur geweest. Ik heb in twaalf jaar alle aspecten van de makelaardij doorlopen.” Hij heeft in de Kamer speciaal oog voor de problemen rond de onderwaterhypotheken, de migratie en de huren. Sinds 2006 is Madlener voor de PVV lid van de Tweede Kamer en hij heeft nu voor de tweede keer de wonenportefeuille onder zijn hoede. “Als PVV willen wij in de eerste plaats het wonen betaalbaar houden. Daarnaast willen we de keuzevrijheid van de consument beschermen. Mensen moeten zo min mogelijk belemmerd worden om hun huis van dromen te gaan bewonen. Daarvoor heb je nodig dat de regeldruk wordt verminderd, er voldoende aanbod is en de betaalbaarheid op peil blijft.” Het baart Madlener nog steeds ‘grote zorgen’ dat er veel huishoudens op de koopwoningmarkt ‘onder water’ staan. “Dit heeft een enorme impact op de Nederlandse economie. Die huishoudens zullen minder geneigd zijn geld uit te geven, omdat ze meer bezig zijn met aflossen. Ik denk dat deze regering enorm onderschat heeft wat de impact van sommige ingrepen op de huizenprijzen zou zijn. Ik denk hierbij aan de verlaging van de loan-to-value en het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek. In een dalende woningmarkt is dit heel slecht beleid.” Het PVV-Kamerlid zou graag zien dat de boeterente, die berekend wordt bij het vervroegd oversluiten van een hypotheek, flink wordt verlaagd. “Dan kunnen mensen op deze manier profiteren van de lage rente. In België doen ze dit al.” PVV-Kamerlid Barry Madlener: “De huurstijgingen komen
Albert de Vries, voormalig wethouder in Middelburg, is sinds september 2012 lid van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. Hij was eerst woordvoerder Ruimtelijke Ordering, maar nam onlangs op het gebied van Wonen het stokje over van fractiegenoot Jacques Monasch. “Ik heb de Omgevingswet gedaan en Jacques de herziene Woningwet. Dat zijn omvangrijke projecten. Dan is het een goed moment om het stokje over te dragen aan één van je collega’s. Ruimtelijke Ordening is nu gegaan naar Yasemin Cegerek. Zo kun je andere mensen naar de materie laten kijken”, zegt De Vries. PvdA-Kamerlid Albert de Vries: “Het is soms wel knokken met minister Blok van Wonen.”
Een belangrijk punt voor De Vries is de dreigende schaarste op de woningmarkt. “We komen uit een behoorlijke crisis en één van de aanleidingen was dat er schaarste op de woningmarkt was. Ik zie dat weer gebeuren, als we niet heel snel woningen gaan toevoegen aan de bestaande voorraad. Ik heb bij de begrotingsbehandeling daarom het plan voorgelegd om 100.000 tijdelijke woningen te gaan bouwen. Mensen die al heel lang wachten, kunnen zo op een sociale huurwoning rekenen. We voorkomen dan bovendien verdringing als gevolg van de huisvesting van statushouders. Ook bij de wat de duurdere huurwoningen, met een huur tussen de 700 en 900 euro, is er veel te weinig aanbod. Om de doorstroming op gang te krijgen, moet het aanbod hier ook worden verruimd.”
alleen terecht in de zakken van
Ondersteuningsvraag
overbetaalde bestuurders van
De Vries wil zich ook gaan inzetten voor mensen met een zogeheten ‘ondersteuningsvraag’. “Dat zijn ouderen, mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking of een psychiatrisch verleden. Voor deze mensen zijn geschikte woonvormen van belang. Die zijn er nog lang niet in alle dorpen en buurten in ons land. Als we daarin zouden investeren, komen er ook heel veel sociale huurwoningen vrij. Dat is een tweede manier om de doorstroming op gang te brengen.”
woningcorporaties.”
Migratie Een ander punt van zorg voor Madlener betreft het grote aantal migranten dat momenteel naar Nederland komt. “Er komen zoveel migranten naar ons land en ze mogen vrijwel allemaal blijven, als we het kabinet moeten geloven. Ze willen allemaal in een huis gaan wonen, maar die huizen zijn er niet. De druk op met name de onderkant van de woningmarkt gaat hierdoor toenemen. En het gaat nog veel erger worden. Het kabinet haalt honderdduizenden mensen binnen en heeft geen idee waar die mensen moeten gaan wonen. Er zijn geen plannen voor. Dit kabinet is totaal overrompeld en is niet bereid om de grenzen te sluiten voor de asielzoekers.” Madlener wil verder op de huurmarkt de huren niet harder dan de inflatie laten stijgen. “Het oplopen daarvan is slecht voor de koopkracht en daarmee ook slecht voor de economie. De huurstijgingen komen alleen terecht in de zakken van overbetaalde bestuurders van woningcorporaties en kunnen dus beperkt worden.”
‘Als PVV willen wij in de eerste plaats het wonen betaalbaar houden’
Huurtoeslag De Vries: “De huren zijn de laatste jaren inderdaad boven inflatie verhoogd, maar de PvdA heeft er ook voor gezorgd dat er een heleboel extra geld is gekomen voor de huurtoeslag. Mensen met de laagste inkomens worden zo gecompenseerd. We hebben ook in de Woningwet geregeld dat mensen met lage inkomens passend moeten wonen. Ze moeten dus niet in woningen worden gestopt, die een heel hoge huur hebben. Huurverhogingen moeten zo geen knelpunt worden.” Verder moet er volgens De Vries flink worden ingezet op energiebesparing waardoor de woonlasten beperkt kunnen worden. De Vries is tevreden over Wonen-minister Blok. “Ik vind dat hij heel veel resultaten boekt. Als VVD’er heeft hij natuurlijk een andere politieke agenda dan de PvdA, dus het is soms ook wel knokken met hem.”
‘De PvdA heeft ervoor gezorgd dat er een heleboel extra geld is gekomen voor de huurtoeslag’
INTERVIEW
Jan Vullings, hoofdredacteur Boerderij:
‘Het is dé prijs voor agrarisch ondernemers’ Wie wordt begin volgend jaar gekroond tot Agrarisch Ondernemer van het Jaar? Wie beheerst het agrarisch ondernemerschap tot in de puntjes? Nieuwsgierigen hiernaar moeten nog even geduld hebben en wachten tot het voorjaar, want dan wordt de Agrarisch Ondernemer van 2016 bekend. Het is de eenentwintigste keer dat deze verkiezing wordt gehouden. Organisator is Reed Business Information, dat onder meer het vaktijdschrift Boerderij uitgeeft. De NVM is bij de verkiezing opnieuw één van de partners. “De oorsprong van de Agrarisch Ondernemer van het Jaar ligt bij het Agrarisch Dagblad”, zegt Jan Vullings, hoofredacteur van Boerderij. Dit is in 2011 onder Boerderij-merk gebracht als Boerderij Vandaag. “De prijs is landbouwbreed. Als je kijkt naar de prijswinnaars, dan zie je dat daar tuinders en bloemenkwekers tussen zitten. Het gaat dus verder dan de traditionele boerderij, waar kippen en koeien worden gehouden.”
Grondig De procedure van Agrarisch Ondernemer van het Jaar is andermaal zeer grondig. De betrokken partners maken uit alle aanmeldingen een eerste selectie van tien kandidaten. Deze selectie wordt vervolgens aan een onafhankelijke jury onder leiding van LTO Nederland-voorzitter Albert Jan Maat voorgelegd. De jury nomineert hieruit vijf bedrijven die gaan strijden om de titel. Op deze bedrijven wordt een bedrijfsvideo gemaakt. Uit deze genomineerden wordt ten slotte de Agrarisch Ondernemer 2016 gekozen. “De kandidaten worden beoordeeld aan de hand van een groot aantal criteria”, stelt Vullings. “Hebben mensen een ondernemingsplan? Hebben mensen lef en een visie? Is er daadkracht om hun visie te realiseren? Daar beoordelen we mensen op. Het moeten ook bewezen resultaten zijn. Je wordt geen Agrarisch Ondernemer van het Jaar met alleen mooie plannen. Ze moeten het allemaal wel waargemaakt hebben.” Volgens Vullings heeft de prijs een belangrijke positie in de Nederlandse samenleving verworven. “De prijs wordt allereerst uitgereikt door een bewindspersoon. Daarnaast mag de winnaar aanschuiven bij de lunch van koning Willem-Alexander, waarvoor ook mensen uit andere sectoren worden uitgenodigd. Allemaal
mensen die op de een of andere manier iets hebben gepresteerd voor de Nederlandse samenleving. Dat gebeurde ook al, toen Willem-Alexander nog prins was. Daarmee durf ik te zeggen dat Agrarisch Ondernemer van het Jaar dé prijs is, die je als agrarisch ondernemer kunt winnen. Je hebt veel prijzen, maar dit is dé prijs waar het om gaat.”
Geldbedrag De prijs van Agrarisch Ondernemer van het Jaar wordt eind maart uitgereikt door de staatssecretaris van Economische Zaken, in Figi in Zeist. Mogelijk is hij wel verhinderd door drukke werkzaamheden, in het kader van het EU-voorzitterschap. De winnaar ontvangt een geldbedrag van 12.500 euro. Naast de juryprijs wordt er bij Agrarisch Ondernemer van
Jan Vullings, hoofdredacteur Boerderij: “De verkiezing van de Agrarisch Ondernemer van het Jaar gaat verder dan de traditionele boerderij.”
het Jaar ook een publieksprijs uitgereikt. Op de website www.agrarischondernemer.nl kunnen bezoekers stemmen op hun favoriete genomineerde. De ondernemer met de meeste stemmen ontvangt de publieksprijs en een bedrag van 2.500 euro. De fruittelers Leander en Peter Vereecken werden eerder dit jaar gekozen tot Agrarisch Ondernemer 2015.
NVM partner van Agrarisch Ondernemer van het Jaar De NVM is al langer partner bij de verkiezing. Andere partners zijn ABN AMRO, accountantsbureau Flynth, mengvoederfabrikant ForFarmers en VION Food Group. “De NVM is partner bij deze verkiezing, omdat agrarisch ondernemerschap bij ons hoog in het vaandel staat”, zegt Ard Klijsen, voorzitter van de NVM-vakgroep A&LV. “Bij de verkiezing wordt gekeken naar welke ondernemer innovatief en vooruitstrevend is. Iemand die getuigt van goed vakmanschap. Het is een eer om hieraan te mee te doen, ook als je kijkt naar de andere partners. Dat zijn mooie partijen in de agrarische sector, die bij elke agrarische ondernemer bekend zijn.”
COLOFON
Ard Klijsen, voorzitter NVM-vakgroep A&LV:
‘OPRICHTING ONTEIGENINGSREGISTER SCHEPT DUIDELIJKHEID’ Sinds 5 oktober jl. hebben de NVM en de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters (NVR) één register voor onteigeningsdeskundigen. Hiermee hebben de NVM en de NVR een lacune op het gebied van registers opgevuld. Volgens Ard Klijsen, voorzitter van de NVM-vakgroep Agrarisch & landelijk Vastgoed, schept de oprichting duidelijkheid voor verschillende partijen. In 2014 heeft de NVR de stichting DOBS opgericht met als doel te komen tot een persoonsregister van deskundigen
op het gebied van onteigening. Vanuit de markt kwam het verzoek dit register goed in de markt te zetten. De NVM
en de NVR hebben toen gekeken of ze dit gezamenlijk konden doen, met de overeenkomst begin oktober als resultaat. Inmiddels zijn ruim 80 deskundigen geregistreerd.
Deskundig “Je ziet steeds meer certificeringen en registraties”, meent Ard Klijsen. “Maar een onteigeningsregister was er tot dusver nog niet. De meeste deskundigen, die bij onteigeningen advies geven, waren wel
ergens geregistreerd. Als NVM-makelaar, als lid van een andere brancheorganisatie of als lid van de NVR. Maar er waren ook adviseurs die nergens bij aangesloten waren. Om duidelijkheid te geven aan de consument, de overheid en de agrarisch ondernemer is dit register opgericht. Ze komen hierdoor aan de weet wie kennis van zaken heeft en gediplomeerd is.” Volgens Klijsen bestond er wel aan de juridische kant, het onteigeningsrecht, een register. Maar dit ontbrak tot begin oktober op het gebied van het beoordelen van de schadeloosstelling, het opstellen van de schadeloosstellingsovereenkomst en het begeleiden van de klant in dit proces.
Begin oktober ondertekenden de NVM en de NVR een overeenkomst, waarmee één register voor onteigeningsdeskundigen een feit werd.
Wat is de stichting DOBS? Stichting Register DOBS registreert Deskundigen Onteigening en Bestuursrechtelijke Schadevergoeding. De stichting heeft tot doel een register samen te stellen van deskundige beroepsbeoefenaren op het gebied van onteigening, nadeelcompensatie, planschade en aanverwante rechtsgebieden, om potentiële opdrachtgevers een pool van deskundigen aan te bieden. De stichting bevordert en bewaakt deze deskundigheid van de geregistreerde. Dit gebeurt door het stellen van toelatingscriteria en een systeem van permanente educatie. Het Register DOBS maakt de onteigeningsdeskundigen zichtbaar en vindbaar op de website www.RegisterDOBS.nl.
December 2015
NVMagazine is een periodieke uitgave van de Nederlandse Vereniging van Makelaars o.g. en vastgoeddeskundigen NVM. NVMagazine biedt nieuws, achtergronden en opinies uit de wereld van onroerend goed in de markten wonen, business en agrarisch & landelijk vastgoed. Uitgever NVM, Postbus 2222, 3430 DC Nieuwegein, T: 030 608 5185 Hoofdredactie Roeland Kimman (
[email protected]) Bladmanagement & eindredactie PACT Public Affairs Redactie Liesbeth Kramer, Daan Keij, Sander Schilders, Peter Westhof Fotografie Sicco van Grieken, Jeroen van der Meyde, PACT, Koos Groenewold, Gerhard Taatgen, Katja Mali, Dezeen, Nationale Beeldbank, Eneco Vormgeving & opmaak Koos in Vorm Druk & distributie MediaCenter Rotterdam Abonnementen NVMagazine wordt toegezonden aan personen die beroepsmatig bij de vastgoedsector betrokken zijn. Aanvragen voor een (gratis) abonnement en adreswijzigingen kunnen worden gericht aan de uitgever. Overname van artikelen uitsluitend toegestaan na toestemming van de hoofdredactie.
7
SERIE
ICT-trendwatcher en videoblogger Vincent Everts:
‘Koop een huis in een wijk die in de lift zit’ “Het eerste huis dat ik in Nederland kocht, is mijn huidige woning. Deze vrijstaande voormalige dokterswoning in Amsterdam vond ik destijds op funda. Dit huis, dat gebouwd is in 1960, bleek ook nog eens een Rietveld-huis te zijn. Aan de straatkant zag het er afgrijselijk uit, maar aan de tuinzijde geweldig. Er was voldoende ruimte voor een kantoor voor mijzelf en een praktijkruimte voor mijn vrouw (zij is psychologe), en het had een mooie ruime tuin. Het was bovendien een huis met een verhaal; het had tien jaar lang leeg gestaan. Nadat de dokter was overleden wilde zijn vrouw het huis niet kwijt. Hoewel menig buurtbewoner het graag had willen kopen, wilde die mevrouw dat absoluut niet. Aan ons gelukkig wel. buurt. We wonen namelijk op de rand van Bos en Lommer en Geuzenveld. De locatie is weliswaar niet ideaal, maar het bleek een heel goed huis voor ons. Na de aankoop volgde een forse verbouwing; het huis had immers tien jaar leeg gestaan en er was weinig aan gedaan. Er moest een nieuwe keuken in, een nieuwe badkamer, dubbelglas, isolatie enz. Toch vind ik het kopen van een huis aantrekkelijk, omdat je meer keus hebt in waar je wilt wonen. Destijds verwachtten we bovendien dat dit huis behoorlijk in waarde zou stijgen en een goede pensioeninvestering zou zijn, maar dit is helaas niet uitgekomen.
Mijn eerste woning In de rubriek ‘Mijn eerste woning’ komen bekende Nederlanders aan het woord over de aankoop van hun eerste woning. Waarom werd de woning gekocht, hoe verliep de aankoop en hoe werd de woning gefinancierd? En welk advies wil de BN’er potentiële kopers van een huis meegeven? In dit drieëntwintigste deel het verhaal van ICT-trendwatcher en videoblogger Vincent Everts, die zijn eerste woning in Amsterdam heeft gekocht. Persoonlijke relaties Want ook je buren zijn van invloed op je woongenot. Ze zeggen weleens: it takes a village to raise a child. Met name als je kinderen hebt, is de buurt en met wie je daar woont heel belangrijk. Daar zouden makelaars een grotere rol in kunnen spelen. Zelf vind ik het Amerikaanse model van makelaars uitermate aantrekkelijk. Zij zijn heel sterk betrokken bij de buurt waarin ze makelen. Ze kennen er alles en iedereen en zorgen ervoor dat je een goede introductie krijgt in die buurt. Dat zie je in Nederland nog te weinig, vind ik, terwijl juist persoonlijke relaties en relaties met de omgeving heel belangrijk zijn.”
In de lift Forse verbouwing We hebben niet lang over de koop nagedacht. In die tijd waren woningen snel weg, bovendien waren er andere geïnteresseerden. We kochten het huis voor 980.000 gulden. Best een behoorlijke prijs voor een woning in een ‘slechte’
Wie is Vincent Everts? Vincent Everts is één van Nederlands bekendste trendwatchers. Kranten, tijdschriften, televisiezenders en radioprogramma’s kloppen regelmatig bij hem aan om hem zijn visie te vragen over nieuwe technologieën en innovaties. Met zijn grote passie voor vernieuwende technologische mogelijkheden en zijn deskundige mening is hij daarnaast een veelgevraagd spreker en dagvoorzitter.
Tegen mensen die nu hun eerste woning gaan kopen, zou ik willen zeggen: koop een huis in een wijk die in de lift zit. Juist als starter is het prettig als je huis in waarde stijgt, en je daardoor na verloop van tijd kunt doorstromen. De huizenprijzen zijn hoog, maar de rente is bizar laag. Dus zet die lage rente voor langere tijd vast. En kijk ook eens naar andere woonvormen. Langzamerhand komt er steeds meer ruimte om zelf je woning vorm te geven. Zo hebben vrienden van mij samen met twintig anderen een oude school gekocht en daar een compleet huis in gemaakt. Dat kent meerdere voordelen: je hebt er iets van jezelf in zitten, en je kent meteen een groep mensen.
‘Ook je buren zijn van invloed op je woongenot’
Vincent Everts: “Langzamerhand komt er steeds meer ruimte om zelf je woning vorm te geven.”
IN DE KANTLIJN
OVERNACHTEN IN HET ‘ROCK AND ROLL-HOTEL’ IN DE LICHTSTAD Sinds vorig jaar september kunnen bezoekers van Eindhoven terecht in het Blue Collar Hotel, dat zich profileert als ‘rock and roll-hotel’. Na een bezoek aan een concert of ander evenement kun je hier voor een redelijke prijs overnachten. Een overnachting in een slaapzaal in het hostelgedeelte kost 27,50 euro, maar dan moet je de zaal wel met 33 andere personen delen. Een belangrijk voordeel van een verblijf is dat het hotel op slechts tien minuten loopafstand van het centrum van de Lichtstad ligt. De naam van het hotel is afgeleid van een Amerikaanse fabrieksarbeider, een zogeheten ‘blue collar worker’. Hij onderscheidt zich van een witte-boorden-werknemer, die achter een bureau zijn werk doet. In het zes verdiepingen tellende Klokgebouw, waarin het hotel is gevestigd, werkten tot in de jaren ’70 fabrieksarbeiders van Philips. Zij produceerden hier Philite, een synthetisch plastic. Dit was hetzelfde als bakeliet, maar het Philipsconcern gaf de voorkeur aan de benaming ‘Philite’.
Herkenningspunt Het Klokgebouw, met een karakteristieke klok uit de jaren ’30, staat op de Strijp-S, het oude fabrieksterrein van Philips. Dit terrein bevindt zich pal naast het spoor en daardoor werd de klok voor veel Eindhovense treinreizigers een belangrijk herkenningspunt. Het gaf aan dat ze weer ‘thuis’ waren. Het Blue Collar Hotel was niet de eerste gebruiker van het gerenoveerde Klokgebouw. Zo bevonden zich hier al twee fitnessstudio’s, een groot aantal werkunits, een popcentrum en de cultuurhallen, waar momenteel grote evenementen als Awakenings plaatsvinden. In het vorig jaar opgeleverde hotel, dat zich presenteert als een overnachtingsmogelijkheid met een rauw tintje, zijn de herinneringen aan het fabrieksverleden niet weggepoetst. De karakteristieke elementen van het robuuste en industriële pand zijn door het hele gebouw terug te vinden.
Vrouwenslaapzaal Het hotel telt 186 slaapplaatsen op een bruto vloeroppervlak van 3.000 vierkante meter. Het hostelgedeelte, met onder meer
8
twee slaapzalen voor in totaal 46 personen, ligt op de eerste verdieping. Er is een gemengde slaapzaal voor 34 personen, maar ook een vrouwenslaapzaal voor 12 personen. De duurdere hotelkamers zijn gesitueerd op de tweede en derde verdieping. De bovenste verdieping van het Klokgebouw is ingericht als ontbijtzaal van het hotel. Deze Starlight Lounge heeft een mooi uitzicht over de Strijp-S richting het centrum van Eindhoven. Bijzonder is ook de aanwezigheid van een kleine theater & concertzaal. Het hotel profileert zich als ‘laagdrempelig, levendig en stoer’. “Een rock & roll-hotel met een eigentijds en eigenzinnig karakter waar belevenis en gastvrijheid hoog in het vaandel staan”, aldus het hotelmanagement.
