Water en onze samenleving
Tenerhir rivier - Marokko Maarten J. Waterloo
1
Themas… Waterkringloop & hoeveelheden Functies en gebruik
Waterproblematiek Ons waterverbruik Kosten van water Privatisering Klimaatverandering 2
Hydrologische kringloop Herkomst van water: waarschijnlijk van de geleidelijke ontgassingvan de Aardse mantel (+ kometen) (hoeveelheid: ~1 km3 jaar-1). Mantel bevat nog steeds 15 keer meer water als de oceanen Grootste circulatie van stof in het aarde – atmosferische systeem, aangedreven door zonne energie Potentiële energie: zwaartekracht stroming is een orde van grootte kleiner dan energie voor verdamping
Water op Aarde komt voor in drie fasen: damp (gas), vloeistof en vast
3
Hydrologicalische kringloop (in 1012 m3 jaar-1)
4
Belangrijke aspecten van watervoorziening
Hoeveelheid (te veel of te weinig water op jaarbasis)
Timing (overstroming in natte tijd, droogte) Kwaliteit (fysisch, chemisch en biologisch)
5
Hoeveel is er…? Beschikbaar water voor gebruik: 0.007%
6
Water functies en toepassingen Functies Regelend (klimaat, energieen stoftransport) Levensbehoefte (wij hebben 3 - 8 l per dag nodig) Leefomgeving van veel soorten
Gebruik Landbouw (irrigatie) Industrie (Koelvloeistof, afvallozing) Drinkwater en ander huishoudelijk gebruik Energie (stuwdammen voor elektriciteitsopwekking)
Transport (oceanen & grotere rivieren) 7
Gebruik van water wereldwijd Landbouw:
82%
Verlies in reservoirs (verdamping):
12%
Industrie:
4%
Huishoudelijk gebruik:
2%
Water is afkomstig uit: Oppervlaktewater: nattere gebieden (rivieren, meren) Grondwater: zowel natte als aride gebieden (putten) Ontziltingsfabrieken: aride gebieden waar grondwater is schaars of van slechte kwaliteit
8
Bevolkingsgroei 1750 - 2050
9
Watergebruik door mensen 1900-2000
Prognose: 6300 km3 in 2050
10
Historisch en toekomstig gebruik in Nederland
Bron: http://www.oasen.nl/
11
Wereldbankleningen, irrigatie en voedselprijs
12
Waterproblemen volgens kroonprins
Bron: Elsevier, December 2007
13
Verdwijning van het Tsjaad meer 1963
1972
1987
2001
Natuurreservaat Werelderfgoed van UNESCO
1963: 11de plaats op de wereldranglijst van grote meren Nu 90% kleiner dan 40 jaar geleden (klimaatverandering?) Bron van water voor landbouw in Nigeria, Kameroen, Tsjaad en Niger 14
Hetzelfde geldt voor de Aral zee
15
Aral zee 2011
16
Waterzekerheid Waterzekerheid: een voorspelbare situatie voor betrouwbare en zekere toegang tot water in de toekomst Waterschaarste: absoluut tekort – lage waterlevering mogelijk t.o.v. de minimum hoeveelheden die de samenleving nodig heeft voor de basisbehoefte… Waterstress: minder dan 1,500 m3 water per persoon per jaar beschikbaar in een land (UK, België <1,300 m3 per persoon) Waterschaarste (FAO): minder dan 1,000 m3 water per persoon per jaar beschikbaar (Malta 82 m3 per persoon per jaar) 17
Waterzekerheidskaart
18
Belang van water: conflicten... Toen Egypte een vredesverdrag met Israel sloot in 1979, zei president Sadat: “…Egypt will never go to war again, except to protect its water resources...” Huidige conflicten over water: Egypte, Ethiopië en Soedan (Nijl water voor irrigatie)
Turkije and Irak (Eufraat) Singapore en Maleisië (verscheping van water) India en Bangladesh (Ganges, dammen) VS en Mexico (Colorado rivier) Zuid Afrika – Namibië (Okavanga delta) 19
Waterschaarste: conflict of samenwerking? Er zijn conflicten, maar de meeste worden vreedzaam opgelost door opstellen van internationale verdragen
Afgelopen 50 jaar: 507 conflicten, waarvan 37 geleid hebben tot geweld tussen overheden - 30 daarvan in het Midden-Oosten 1228 samenwerkingsverbanden, 200 internationale verdragen Pakistan – India, Permanent Indus Water Commission overleefde 2 oorlogen 20
Traditionele waterwinning
Aruba – huishoudelijk gebruik en landbouw, 2008
Noord Portugal - landbouw, 2005
21
Traditionele regenwater opvang Ongeveer 100 l regen water voor de hele familie…
Wat gebruikt u dagelijks? Nusalaut, Molukken, 2007
22
Huishoudelijk waterverbruik
Senegal: <30 l/dag
Afrika: 47 l/dag Azië: 85 l/dag Nederland: 128 l/dag Amsterdam: 156 l/dag
UK: 334 l/dag VS: 700 l/dag Utah: 1140 l/dag
140
Water use in The Netherlands (l/day)
Consumptie per persoon:
135 130 125 120 115 110 105 100 1976 1980 1985 1990 1992 1995 1998
year
23
Huishoudelijk watergebruik in Nederland
24
Huishoudelijk watergebruik in de VS
25
Kosten van drinkwater
8 6.70 7 5.72 6 4.41 5 3.92 4.14 3.82 3.74 3.59 4 3.13 2.43 2.44 3 1.85 1.92 1.98 2.02 2.12 1.58 2 1.23 1.40 1.45 0.77 1 0.49 0
M
EX KO R PR G T R C IT A C AN JP N ES P N ZL H U N PO L C ZE AU S C H SW E G F E BR R A BE - A L- &G BE Wa L- ll. Fl a. G BR F -E IN C O D N K
USD/m3
Unit pric e of water and s anitation s ervic es to hous eholds inc l. tax es (US D /m3)
Source: OECD estimates based on countriy replies to the 2007-08 survey or public sources validated by the countries.
26
Toiletten: Los Angeles Airport en Schiphol
27
Energieverbruik - bruto nationaal produkt 25
United States of America
Carbon emission (ton/pcy)
20 Australia Canada
15 Singapore Norway
10
Germany
Russian Federation South Africa
Netherlands
Portugal
Spain
France
Bulgaria
5
Italy
Denmark
Austria Belgium
Mexico Jordan
0
Botswana
India Bangladesh
0
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
Gross National Product ($)
Bron: http://hdr.undp.org/statistics/data/rc_2005.cfm
28
Huishoudelijk watergebruik – bruto nationaal produkt
29
Privatisering van publieke watervoorziening Wereldbank (WB): Lars Thunell, hoofd van WB International Finance Corporation (IFC): "We believe that providing clean water and sanitation services is a real business opportunity.“ Via IFC condities voor leningen, dwingt de WB landen om watervoorzieningen te verkopen aan de hoogste bieders 10 grote bedrijven profiteren: Suez ($15 miljard, 130 landen), Veolia ($14 miljard, 60 landen), RWE-AG, etc.)
Tanzania – WB privatisering (Biwater) veroorzaakte: Sterke verhoging in waterprijs Geringe verbetering in diensten Rechtszaken
Bolivia's "wateroorlog" (2001): direct gevolg van een WB initiatief met betrokkenheid van dochter van Bechtel Corp.
30
Klimaatverandering en water in de EU…
Bron: http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg2/en/figure-12-1.html
31
Samenvatting Waterproblematiek is sterk gerelateerd aan voedselproduktie Bevolkingsgroei levert problemen op voor onze kinderen Er is voorlopig genoeg water, maar het beheer moet beter Klimaatverandering? 32