WOENSDAG 14 MAART 2012 2e EDITIE
HOGESCHOOL UTRECHT
WAARDEN IN DE GEZONDHEIDSZORG KRANT
Values in Healthcare
bewust wordt van je kunnen en van je waarden die jij belangrijk vindt. Het is leuk om te weten dat je vanuit jouw diepste waarden handelt in het verpleegkundig vak. Wij hebben in Waarden lessen geleerd om als verpleegkundige als eerste bij jezelf stil te staan door te visualiseren, verschillende bewegingsoefeningen te doen en ons eigen logboek bij houden met daarin de waarden waar we ons elke week mee bezig hebben gehouden op de werkvloer maar ook in privésfeer. Deze krant bevat alle informatie over de waarden die een rol spelen in het werk van de verpleegkundige. Daarom wensen wij jou en ook u veel leesplezier en inspiratie bij het lezen van deze editie.
Waarden in de gezondheidszorg, dat is wat de titel ‘Value’s in Healthcare betekent. Nu kunnen wij ons voorstellen dat je niet goed weet wat hier mee wordt bedoeld en wat dit precies inhoudt. Naar aanleiding van deze waardenkrant is het de bedoeling dat wij je er op een leuke manier mee kennis laten maken. Want vraag jezelf eens af ken jij verpleegkundigen die bewust te werk gaan op basis van hun kwaliteiten en waarden? Hoe vaak geeft een verpleegkundige positieve complimenten aan zijn of haar collega’s? Wordt er in een team open gesproken over frictie en irritaties? Dat zijn allemaal vragen die worden beantwoord wanneer je zelf als verpleegkundige
De deelnemende vierdejaars HBO-V studenten deeltijd-, en duale leerroute.
1
VOOR WELKE WAARDEN STAAN WIJ?____________
FRANCIS BALANS
NINA GEDREVENHEID
CHANTAL EN SANDRA AANDACHT EN LUISTEREN
CHANTAL RUST
SANDY
MAUREEN
POSITIVITEIT
2 SPONTANITEIT
LINEKE________ VRIJHEID
NIELS__________ LIEFDE
ESTHER________ OPENHEID
Waarden, Uitdrukkingen & Gezegdes______________ "Our deepest fear is not that we are inadequate. Our deepest fear is that we are powerfull beyond measure It is our light and not our darkness that most frightens us. We ask ourselves: who am I to be briljant, gorgeous, talented and fabulous? Actually, who are you not to be? You are the child of god. There is notting enlightened about shrinking, so that other people won't feel insecure around you. We are meant to shine as children do. We are borne to manifest the glory of god that is within us. It is not just in some of us. It is in everyone. As we let our light shine, we uncounciuosly give other people permission to do the same. As we are liberated from our fear, Our presence automatically liberates others."
Vrolijke waarden maken vrolijke gasten. Waarden, zijn quant. Je kunt wachten tot je
perfect bent, maar je kunt ook nu al van jezelf houden. Accepteer, houd van de mensen zoals ze zijn, er zijn geen anderen. In Evenwicht zijn is het juiste
midden vinden.
Initiatief, een chinees gezegde: Leraren openen de deur ,maar je moet
zelf binnengaan. Leer van gisteren,
droom van morgen en leef vandaag. Al doende leert men. Geduld is een schone zaak, Een Boterham met tevredenheid en lekker in zijn sas zijn. De beloften der bloemen overtreffen. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Hij storte zijn hart uit, zijn ogen vertrouwen. Eerlijkheid duurt het langst, de rechte weg is de beste. Dat geeft de burger weer moed. vruchten zullen de
Nelson Mandela
Zelfkennis is het begin van alle wijsheid en
voorzichtigheid is de moeder der wijsheid. Creativiteit is zijn ei kwijt kunnen. vriendelijk gezicht brengt overal licht is een vrolijke frans wat bereikt. Hoop doet leven, Op hoop van zegen. Een
Waarden in de zorg woordzoeker p s e r e g e t n i
v o p e n h e i d e
h i s n e z n e r g
u k j i l e d i u d
m o e d t o w a s e
o e e r l i j k t d
r h o o p p e a r e
l e b i x e l f d r
n e w u o r t r e v
i w i j s h e i d n
Positief;Openheid;Eerlijk;Duidelijk;Rust; Humor;Vertrouwen;Flexibel;Grenzen; Vrede;Moed; Wijsheid; Integer; Hoop 3
___________________VISIES OP WAARDEN __________________ Respect Het gevecht tegen extremisme heeft in Pakistan een nieuw gezicht gekregen: . Sesamstraat. Het gevecht tegen extremisme heeft in Pakistan een nieuw gezicht gekregen: Sesamstraat. De vrolijke poppen die samen tot tien kunnen tellen en hun speelgoed met elkaar delen, moeten kinderen leren om tolerant te zijn en respect te hebben voor mensen met een ander geloof.
Moed DEN HAAG Ruim 285 luchtmachtmilitairen ontvangen donderdag uit handen van minister Hans Hillen van Defensie een medaille. Ze ontvangen deze wegens hun inzet tijdens de operatie in Libië. Dat heeft het ministerie van Defensie maandag bekendgemaakt. De militairen maakten van 22 maart tot 31 oktober deel uit van de missie. Met zes F16-jachtvliegtuigen waren de Nederlanders gestationeerd op de vliegbasis Decimomanu op Sardinië. De missie richtte zich op het beschermen van de bevolking in Libië, handhaven van de no-fly zone boven het land en het controleren van het wapenembargo.
‘Over het minuutje dat je kunt pakken om rust te vinden….’. Dat schrijft één van de studenten in de evaluatie van de éérste Cursus Values in Healthcare/ Waarden in de Gezondheidszorg, die aan het 4e jaars HBO-V verdiepingsprogramma van de HBO – V heeft deelgenomen. Het Values in Healthcare programma is afkomstig uit Groot Brittannië. Het is een interactief modulair programma dat is ontwikkeld ten behoeve van het bewust worden van waarden en waardenontwikkeling van artsen, verpleegkundigen, paramedici en maatschappelijk werkenden. Het is voor het eerst dat dit bijzondere programma in het Nederlandse Hoger Onderwijs werd uitgevoerd. De HBO-V te Utrecht heeft deze primeur! De cursus is een groot sukses en zal in het voorjaar opnieuw worden aangeboden als Keuzeprogramma [zie hele artikel op pagina 7] 4
________________________ Positiviteit________________________ Positiviteit is een breed begrip en wordt misschien niet altijd bij stil gestaan. In de cursus Values and healthcare wordt er tijdens een les intensief stilgestaan bij deze waarde. Wat is het en hoe beleef je het? Sta je er wel bij stil? Wat kan het voor andere betekenen? Een heleboel vragen waar lang of kort bij kan worden stilgestaan. Naar aanleiding van deze les is er een kort interLUISTEREN view gehouden en hebben twee deelnemers hun ervaringen gedeeld.
zetten. Hierdoor krijg je positieve gedachten. Er bestaat een open sfeer in de groep waardoor het delen van ervaringen niet onprettig is. Het was leuk om met positiviteit in de praktijk bezig te gaan. Ben je anders naar jezelf (en omgeving) gaan kijken? Ja. Ik ben er ook achter gekomen dat een persoon meer dan één rol heeft. Een mooi voorbeeld om positief te blijven als er iets niet lekker loopt in je leven heb ik met een patiënt meegemaakt. Zij wilde niet naar huis wegens een slecht lopend huwelijk. Ik heb haar juist gevraagd hoe ze als moeder en vriendin is en gezegd dat ze meer is dan alleen een echtgenote. Dat bracht patiënte aan het denken, waardoor ze uiteindelijk besloot toch naar huis te gaan. Ik heb voor deze vrouw de positieve kanten belicht en hoop dit ook in mijn eigen leven te kunnen toepassen. Heeft de middag je iets opgeleverd? Welke meerwaarde? Zijn er dingen die je nu anders doet of ziet? Ik ben meer over mezelf na gaan denken. Als je alleen positief denkt, dan voel je je momenten ben ik de positieve meer gaan waarderen.
Hoe heb je de middag over positiviteit ervaren? Hoe was het voor jou om daarmee bezig te zijn? Ik vond het positief om deze middag mee te maken. Het was interessant om met positiviteit bezig te zijn. Het zet je aan het denken. Je komt er dan achter dat je veel met positiviteit kunt bereiken. Wat heb je gedaan die middag? (bron weeswaakzaam.com) De bedoeling was onder meer dat je briefjes moest maken met wat je moeilijk vond en wat negatieve gedachten waren en daar iets positiefs tegenover
Wat zou je tegen een negatief kijkend persoon willen zeggen? Ik zou be-nadrukken dat het allemaal zo zwaar nog niet is en dat het allemaal heus wel meevalt. Hoe negatief ook iets is, je kunt er altijd iets positiefs uit halen.
VRIJHEID 5
______________________ Waardeer jezelf______________________ Vertrouwen, openheid, optimisme, verantwoordelijkheid en acceptatie. Ben je als verpleegkundige in staat om voor je zelf te zorgen? Tijdens de 4e cursus zijn we dat gaan verkennen. Niet alleen zelfzorggedrag, maar ook factoren die van invloed zijn zoals de mate van zelfvertrouwen en de behoefte aan hulp, steun of support.
We hebben ook terug gedacht aan moment waarop je op je werk werd gesteund, we hebben dit met elkaar gedeeld. Ook de kwaliteiten die hierbij horen hebben we benoemd. We hebben gekeken naar de rollen die wij spelen, bijvoorbeeld, hoe ben ik op mijn werk, thuis, als broer/zus etc. Hoe ben ik als ik boos, gelukkig, etc. ben? We hebben geleerd welke kwaliteiten tot uitdrukking komen in de verschillende rollen.
Als eerst hebben we een lijstje gemaakt van onze gewoonten waarmee je voor jezelf zorgt. Vervolgens hebben we deze met onze ge-sprekspartner besproken. Tijdens de sessie hebben we een aantal oefeningen gedaan: Om te leren je op jezelf te concentreren en tijd te nemen voor jezelf. We hebben hiervan geleerd om verschillende gewoonten te omschrijven om voor jezelf te zorgen. Over zelfvertrouwen, na deze oefeningen waren we meer in staat tot het herkennen van houdingen en waarden waarmee zelfvertrouwen wordt getoond. We zijn ook meer te weten gekomen over de acties die je kunt ondernemen om je zelfvertrouwen in stand te houden of te vergroten. We hebben personen benoemd waar we in specifieke situaties naar toe zouden gaan, het viel op dat vaak de ouders gekozen werden als persoonlijke bron van steun. We zijn ons zelfvertrouwen gaan onderzoeken, wat zijn onze belangrijkste kwaliteiten van zelfvertrouwen en welke kwaliteiten willen we nog verder ontwikkelen?
Wat hebben we nog meer geleerd in deze les:Door het verhelderen en bevestigen van je kwaliteiten en de waardering daar van, kunnen po-sitieve verander-ingen tot stand komen; Wanneer we herkennen wat onze eigen-waarde is dan zijn we ook meer in staat tot het erkennen van de intrinsieke waarde van anderen; Het ruimte geven aan jezelf en (h)erkennen van eigenwaarde leidt tot wederzijds respect en harmonie in onze relaties; Ons zelfrespect wordt een voorbeeld voor anderen, omgekeerd ontvangen wij hier door juist respect van anderen. Door gul te zijn voor jezelf, sta je ook open voor anderen en kun je liefde ontvangen!
Belangrijke waarden die we onder andere bij zelfvertrouwen hebben genoemd: 6
___‘Over het minuutje dat je kunt pakken om rust te vinden….’_____ Dat schrijft één van de studenten in de evaluatie van de éérste Cursus Values in Healthcare/ Waarden in de Gezondheidszorg, die aan het 4e jaars HBO-V verdiepingsprogramma van de HBO-V heeft deelgenomen.
Tot nu toe zijn er zeven bijeenkomsten schriftelijk geëvalueerd. De cursus wordt zeer positief gewaardeerd zowel voor het persoonlijk leven als voor werk en studie. Een kleine greep uit de vele positieve opmerkingen. Vanuit de module Vrede om meer tijd te vinden voor kalmte en rust (in je hoofd) neemt een van de studenten zich voor om – ‘een minuut stilte per uur’daadwerkelijk in praktijk te gaan oefenen. Een andere student schrijft: …’Mijn huis opgeruimd houden zodat het ook rust in mijn hoofd geeft’.
Het Values in Healthcare programma is afkomstig uit Groot Brittannië. Het is een interactief modulair programma dat ontwikkeld is ten behoeve van opleidingen en interdisciplinair werkende teams van artsen, verpleegkundigen, paramedici en maatschappelijk werkenden. Het educatieve programma richt zich op het gewaar worden van persoonlijke en professionele waarden. Het gewaar worden leidt ertoe dat motieven, drijfveren en principes die het dagelijks handelen bepalen beter kunnen worden omschreven. Hierdoor wordt ook meer helder welke persoonlijke en professionele keuzes mogelijk zijn. Spiritualiteit loopt als een rode draad door alle modulen heen en wordt opgevat als mogelijkheid om zin-, en betekenis te geven aan het eigen leven en aan het handelen in de professionele praktijk in de Gezondheidszorg.
Naar aanleiding van de Compassiemodule schrijft weer een andere student… ‘. Actief luisteren en aandacht hebben…’ Veel positieve op-merkingen ook van studenten op basis van de Module Coöperatief werken: …’ Dat ieder zijn kwaliteiten heeft en dat samen een goed eindresultaat geeft’ en … ‘Dat het ook best een keer soepel kan verlopen. Dit is voor het eerst dat een dergelijk samenwerking zonder problemen verloopt…’ Dat het vredig samenwerken tot een mooi eindresultaat leidt waar we trots op kunnen zijn’. Tot slot als modulecoördinator van deze reeks was ik blij met mijn oud- collega Lineke Schakenbos, die geholpen heeft met het vertalen van vele stukken en het faciliteren van de eerste reeks modulen. Over de module-uitvoering schrijft Lineke mij het volgende: …’ door met collega's die in de dagelijkse praktijk staan, te praten over waarden, kwam ik als verpleegkundige, docent en als mens dieper in contact met mijn energiebronnen. Dit voelt fris en krachtig in mijn leven en werken.’
De volgende waarden komen o.a. aan de orde: Zelfwaardering, Compassie, Positiviteit, Coöperatief werken en studeren, Vrede – Kalmte- Rust en Spiritualiteit. Het Waarden programma ontleent haar dynamiek aan Seven Tools die de kennistransfer van Waarden zo bijzonder maakt. Die tools zijn didactische leer- en activeringsvormen waaronder visualisatie, meditatie, luisteren, reflectie, appreciatie/ waardering, creativiteit en spel. Het complete Educatieve programma bestaat uit zeven modulen van elk plus minus 6 à 7 lesuren. De kennismakingsserie is mogelijk voor de hele Faculteit Gezondheidszorg en omvat 9
HBO-V Studenten en Lineke als mede facilitator heel veel dank voor jullie enthousiaste en integere deelname en support naar elkaar toe. Ik hoop dat jullie nog lang de goede voornemens in het uitgereikte ‘moleskin’ boekje in stand zullen houden. Francis Mensink
lesmiddagen van elk 3 en ½ uur waarin de meest belangrijke leeractiviteiten uit de verschillende modulen worden aangeboden. 7
