VZW OPJONO. Cirlibaba, Roemenië - oktober KEMPISCHE STEENWEG 96, 3500 HASSELT Tel.: Ond.nr

Jaargang 13, januari 2009 Verantwoord.uitg.: Jacques Vanwyck, Rozenstraat 3, 3723 Kortessem - Guigoven Afzendadres : vzw Opjono, Kempische Steenweg 96, 3500 Hasselt

VZW OPJONO

Cirlibaba, Roemenië - oktober 2008

KEMPISCHE STEENWEG 96, 3500 HASSELT Tel.: 0473 85 64 46 Ond.nr. 0454 447 761

www.opjono.be e-mail : [email protected] Argenta 979-9889141-93

Het bestuur van vzw Opjono wenst haar leden en sympathisanten een aangenaam en in alle opzichten fijn 2009, een goede gezondheid en veel fijne en warme contacten met familie en vrienden ! -------------------------------

Inhoudsopgave van deze Opjono Flash Brandweerwagen voor Cirlibaba

pagina

3

Architectuurprijs Eternit

pagina

6

Duurzame ontwikkeling

pagina

7

Samenwerking en co-housing met ASG

pagina 13

Een culinair overzicht van Roemenië

pagina 13

Ons project gezondheidszorg

pagina 20

Voor u gelezen eind 2008...

pagina 25

Vernieuwing van uw lidmaatschap voor 2009

pagina 32

Uitnodiging algemene vergadering:7 maart 2009

pagina 32

© Opjono vzw Flash, januari 2009

2

Hasselt schenkt brandweerwagen aan het Roemeense Cirlibaba Naar aanleiding van een oproep om hulp vanuit Roemenië stuurden wij in 2008 een vraag aan de Hasseltse schepen voor ontwikkelingssamenwerking Toon Hermans. Deze keer was Cirlibaba aan de beurt, een stadje in het Noorden van Roemenië in de buurt van Borsa, waaraan twee jaar geleden door de stad Hasselt een tweedehands brandweerwagen werd geschonken. Door de slechte economische toestand is Cirlibaba niet in staat op eigen krachten brandweermaterieel aan te kopen, nodig voor de veiligheid van haar inwoners. Door de bemiddeling van de Hasseltse Dienst Ontwikkelingssamenwerking ging de brandweer snel in op deze vraag om hulp en stelde een bruikbare Renault brandweerwagen ter beschikking. Hubert Seevens, lid van onze Raad van Bestuur bracht de wagen eind oktober 2008 naar Cirlibaba. Met twee chauffeurs en een begeleidingswagen legden ze in totaal bijna 4.000 km af, om de wagen op zaterdag 25 oktober 2008 aldaar te overhandigen. Opjono is in principe geen voorstander van het verzenden van afgeschreven (verbruiks)goederen naar Roemenië, maar de lokale markt biedt hier geen brandweerwagen en we willen helpen waar we kunnen helpen. Deze zending is dus een uitzondering binnen onze visie van duurzame ontwikkeling. De operatie biedt Opjono ook de kans om haar plaatselijke relaties te versterken en verder te gaan in de zoektocht naar solide partners voor duurzame ontwikkeling. Voor Cirlibaba betekent dit initiatief een mogelijke opening naar projecten voor een betere gezondheidszorg, samen met buurstad Borsa, waar de vorige brandweerwagen geleverd werd. Dankzij de vorige schenking aan Borsa vond Opjono daar de nodige contacten om te werken aan een betere gezondheidszorg in een project dat mee gesteund wordt door de provincie Limburg. Het kan uitgroeien tot een Belgisch-Roemeense samenwerking inzake gezondheidszorg en de oprichting van een soort 'mutualiteit'. Hieronder het reisverslag van Hubert, die met de hulp van vriend Michel, de brandweerwagen veilig in Roemenië afleverde.

Met een brandweerwagen naar Roemenië Na dat we in 2006 een Dodge brandweerwagen kregen van de stad Hasselt, voor Roemenië, kregen we dit jaar een tweede brandweerwagen een Renault. Deze wagen was bestemd voor Cirlibaba een klein stadje in Roemenië op ongeveer 2000 km van Hasselt. Op 21 oktober werd mij bij de brandweer de werking van de pompen uitgelegd zodat ik de nodige informatie kon doorgeven aan de mensen in Cirlibaba.


3

Op donderdag 23 oktober was er de persconferentie op de kinderboerderij en s’anderendaags op vrijdag 24 oktober om 6 uur in de morgen zijn we gestart, met achter mij Michel in de volgwagen, voor een eerste trip van 1100 km naar Mosonmagyarovar in Hongarije waar we sinds 1989 overnachten bij elke reis naar Roemenië. In Duitsland hadden we drie sanitaire stops en in Oostenrijk twee, de reis verliep uitstekend, geen enkel probleem, niet met de brandweerwagen en niet met de volgwagen. Ook aan de grenzen was er vrije doorgang en we bereikte ons hotel rond 21 uur. Tot onze grote teleurstelling werd ons verteld dat alles volgeboekt was, er was namelijk een feestdag in Hongarije. Op dat moment stopt er een auto bij de brandweerwagen, een man stapt uit, komt naar ons toe, geeft mij een hand en zegt, dag collega. Na dat de hospita ons probleem had uitgelegd neemt hij zijn telefoon en belt met zijn baas de plaatselijke brandweercommandant. Hij zegt , geen probleem volg mij maar naar de brandweerkazerne daar kunnen jullie slapen. Er was een zeer goede voorziening, refter, slaapkamer met vier bedden en een douche. Men liet ons uit de stad een warme maaltijd brengen voor 12 € en voor het slapen waren we ook 12 € schuldig. Dus voor 24 € hebben wij met twee personen eten en slapen bekomen. Ook hadden ze daar een prachtig museum met brandweer pompen waarvan een uit 1897.

Als dank voor de vriendelijke ontvangst heb ik hun als aandenken een van de twee vlaggen die we van de stad Hasselt kregen gegeven en een mooie groepsfoto gemaakt als aandenken.

We hebben ons vrijdag morgen laten wekken om 5 uur om zeker tijdig op onze afspraak te zijn aan de Hongaars-Roemeense grens waar we rond 14 uur aankwamen. Vandaar zijn het nog 200 km tot in Borsa waar we de nacht doorbrengen. Geslapen tot middag en na een lekker etentje verder naar


4

Cirlibaba waar we ontvangen werden door de burgemeester in een goed hotel. ’s Anderendaags, zondag, hebben we om 11 uur, voor het gemeentehuis, de brandweerwagen officieel overhandigd.


5

FLOP: Architectuurprijs Eternit : 4 elements In onze vorige Flash maakten we melding van de wedstrijd 4 Elements - Eternit On Expedition van Eternit RAIN: Benoît Georges In de categorie Rain kwam Benoit Georges, vennoot bij het bureau "Georges & Theis Architectes Associés", als winnaar uit de bus. Hij is vennoot bij het bureau "Georges & Theis Architectes Associés " met een kantoor in Bastenaken en een kantoor in Wiltz (Groothertogdom Luxemburg). Het bureau heeft een ruime ervaring in het bouwen van scholen, culturele centra, ziekenhuizen, jeugdherbergen…. en kan zich eveneens beroepen op zeer veel ervaring op het gebied van ecobiologische woningen en vernieuwbare energieën. Samen met drie van zijn partners werd Benoit Georges bekoord door de originaliteit van de wedstrijd en het innovatieve karakter om een object te creëren dat moest weerstaan aan extreme omstandigheden. De vorm van zijn conceptwoning op palen suggereert niet enkel een bescherming tegen hevige regenval, maar doordat het project boven de grond verheven is, biedt het eveneens een oplossing voor de gevolgen van de regen, zoals overstroming, riviervorming of moerassen. Daarenboven zorgde Benoit Georges ervoor dat de vorm van de woning zich perfect zal integreren in het bergachting landschap waarin het project gebouwd zal worden. Bestemming van deze expeditie: de Karpaten in Roemenië, met name BORSA. Jammer genoeg vernamen we van Eternit dat door een dispuut met de uitvoerder van het deze actie, alle verdere medewerking werd opgeschort en hierdoor het gebouwtje niet zal worden opgericht. Onze goede contacten met architectenbureau "Georges & Theis Architectes Associés" beleven echter bestaan. Op de volgende bladzijden publiceren we een tekst van Benoit GEORGES & Georges THEIS over duurzaam bouwen en duurzame ontwikkeling, vrij vertaald door één van onze bestuurleden.


6

Le développement durable, tout simplement une affaire de "bon-sens"

Duurzame ontwikkeling, gewoon een kwestie van "gezond verstand"

Tout nouveau projet d’architecture est pour nous une opportunité de gérer au quotidien les différentes composantes du « développement durable ». Notre philosophie de travail va dans ce sens et nous oblige à nous distancer de la seule considération économique d’un projet. Notre responsabilité en tant que citoyen nous oblige à mener une politique proactive pour pallier au vide règlementaire que connaît notre société dans le domaine du développement durable afin de proposer à notre communauté un projet global et de qualité à long terme.

Elk nieuw architectuurproject is een kans voor ons (architecten) om in onze dagdagelijkse bezigheden om te gaan met de verschillende aspecten van "duurzame ontwikkeling". Het maakt deel uit van onze arbeidsfilosofie en verplicht ons afstand te nemen van de loutere economische overwegingen bij een project. Het is onze burgerplicht om een proactief beleid te voeren ten opzichte van het huidige vacuüm in de regelgeving op het gebied van duurzame ontwikkeling in onze samenleving, om de maatschappij een alomvattend en op lange termijn kwaliteitsvol project te bieden

Afin de permettre une meilleure compréhension de ce concept global, il est utile de se rappeler quelques événements:

Om te zorgen voor een beter begrip van dit algemeen concept, is het nuttig te herinneren aan bepaalde feiten en gebeurtenissen:

La notion de développement durable est née en 1972, lors de la conférence de Stockholm où le terme « sustainable development » apparaît pour la première fois. Il est alors défini comme « un développement qui répond aux besoins présents sans compromettre la possibilité des générations futures à répondre à leurs propres besoins ».

Het concept van duurzame ontwikkeling is ontstaan in 1972 op de conferentie in Stockholm, waar het begrip "duurzame ontwikkeling" voor het eerst gebruikt werd. Het is toen gedefinieerd als "ontwikkeling die voldoet aan de huidige behoeften, zonder het vermogen van toekomstige generaties te beperken om in hun eigen behoeften te voorzien."

La conférence de Rio vingt ans plus tard définit les grandes priorités pour le XXIème siècle : « lutte contre la pauvreté, protection des ressources naturelles, gestion des déchets et des résidus toxiques, aménagement harmonieux du territoire et changement de la politique de consommation ». En 1997 au sommet de Kyoto, des mesures concrètes sont définies pour permettre la seule réduction des émissions de gaz à effet de serre dans l’atmosphère, même si c’est seulement en 2004 que le protocole entre en vigueur suite à sa ratification par la Russie.

De conferentie van Rio bepaalt, twintig jaar later, de belangrijkste prioriteiten voor de eenentwintigste eeuw: "strijd tegen de armoede, bescherming van natuurlijke hulpbronnen, het beheer van afvalstoffen en toxische residuen, harmonieuze inrichting van het grondgebied en de verandering van de consumptiepolitiek ". In 1997 treft de Top van Kyoto concrete maatregelen voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer, zelfs al treedt het protocol pas in werking in 2004, na de bekrachtiging ervan door Rusland.

Ce n’est que durant les deux dernières années, qu’une prise de conscience générale apparaît au niveau planétaire sur l’urgence de mettre en place des actions concrètes.

Pas tijdens de laatste twee jaar groeit over de ganse wereld het algemeen besef over het dringend karakter van de invoering van concrete actieplannen.

Malheureusement, le résultat des récentes négociations de Bali ne nous semble pas être à la hauteur des exigences. En effet, la conférence de Bali fin 2007 ne se focalise principalement que sur le réchauffement climatique, sans tenir compte des développements environnementaux et sociaux qu’inspirait la démarche initiale du « sustainable

Jammer genoeg voldoet de uitkomst van de recente onderhandelingen op Bali niet aan de dringende noden. Deze conferentie in Bali, eind 2007, richtte zich op de eerste plaats op de opwarming van de aarde, zonder rekening te houden met de ontwikkelingen op gebied van milieu en sociale


7

development ». Seules des considérations économiques et de connivence entre états, au détriment de pays en voie de développement, sont à l’ordre du jour pour aboutir à des décisions très limitées simplement reprises dans un « roadmap ». Qui plus est, il apparaît que les principaux pollueurs comme les Etats-Unis ou la Chine n’acceptent de toute façon aucun compromis pouvant présenter un quelconque danger pour leur développement économique.

aspecten die vervat waren in de oorspronkelijke benadering van "duurzame ontwikkeling". Alleen economische overwegingen en het samenspannen van bepaalde staten, ten nadele van de ontwikkelingslanden, stonden op de agenda, waardoor de zeer beperkte beslissingen gewoon werden opgenomen in een "roadmap". Bovendien blijkt dat de grootste vervuilers, zoals de VS en China, hoe dan ook elk compromis dat een gevaar kan betekenen voor hun economische ontwikkeling blijven weigeren.

Cette sombre évolution internationale de près de 35 années, n’a eu de cesse de réduire le problème à sa plus simple expression sans proposer de solution globale. La notion initiale de 1972 semble s’éloigner de plus en plus, laissant tout un chacun dépourvu de moyens pour envisager de réels changements de comportement.

Deze trieste internationale trend, die nu al bijna 35 jaar duurt, heeft geleid tot simplificatie van het probleem, zonder echter een alomvattende oplossing aan te reiken. Het oorspronkelijke concept van 1972 lijkt meer en meer verlaten, waarbij niemand nog middelen vindt om daadwerkelijke veranderingen in ons gedrag te bewerkstelligen.

Sur ce constat, nous pouvons penser que la société n’est pas à même de résoudre le problème et donc : « difficile d’accabler le petit citoyen en lui demandant d’agir pour sauver sa planète ». Il semble pourtant que ce soit la démarche citoyenne individuelle la clé de la réussite du « sustainable development ». Seule l’action cumulée de chacun suivant certaines règles conscientes pourrait à terme modifier la société.

Vanuit deze vaststelling kunnen we denken dat de maatschappij niet in staat is om het probleem op te lossen en het is bijgevolg moeilijk de modale burger aan te sporen het nodige te doen om 'zijn' planeet te redden. Het lijkt er nochtans sterk op, dat de sleutel tot het succes van "duurzame ontwikkeling" bij elk van ons ligt. Alleen het gecumuleerde resultaat van elke individuele en doelgerichte inspanning kan uiteindelijk de maatschappij veranderen.

La société ne modifie pas le comportement des gens, ce sont les individus qui font de la société ce qu’elle est. Si nous attendons de celle-ci d’évoluer suivant les règles émises lors de la première conférence de Stockholm, cela ne pourra se faire que si chacun s’y conforme individuellement.

De maatschappij verandert het gedrag niet van de mensen, het is elk individu die de gemeenschap maakt tot wat ze is. Als we verwachten dat onze samenleving zich ontwikkelt in overeenstemming met de regels van de eerste conferentie in Stockholm, dan zal iedereen zich daar individueel moeten voor inzetten.

Les priorités fixées à Rio en 1992 sont peut-être plus faciles à interpréter à l’échelle de l’individu. Elles pourraient alors se résumer à analyser si nos actions au quotidien sont compatibles avec les idées « de justesse économique, de prudence environnementale et d’intégration sociale ». Les « meilleures » actions étant celles qui arriveraient à mettre en symbiose ces trois critères pour un développement durable.

De prioriteiten die in Rio werden vastgelegd in 1992, zijn wellicht gemakkelijker te interpreteren op het individueel niveau. Zij kunnen dan worden beperkt tot de vraag of de inspanningen van ieder van ons in het dagelijks leven, verenigbaar zijn met de ideeën over "eerlijke economie, ecologische voorzichtigheid en sociale integratie." De "beste" inspanningen zullen een symbiose zijn van deze drie criteria voor duurzame ontwikkeling.

Et nous parlons bien de développement, car l’homme n’aura jamais de cesse de produire, créer ou améliorer. Il devra toutefois le faire en tenant compte également de l’aspect environnemental et social qu’il a trop souvent négligé au profit du seul aspect économique.

En we hebben het hier wel degelijk over ontwikkeling, want de mens heeft nooit opgehouden te produceren, te creëren of te verbeteren. Hij zal vanaf nu wel rekening moeten houden met de ecologische en sociale aspecten, die al te vaak verwaarloosd werden ten gunste van het louter economische gewin.

Une analyse objective sous ce point de vue nous

In dit opzicht leidt een objectieve analyse van dit


8

amène sans doute à reconnaître qu’à terme, le « sustainable development » devient tout simplement une affaire de « bon sens » avec : la réduction des dépendances énergétiques la réduction des pollutions de la terre, de l’eau et de l’air, d’où la réduction des coûts de dépollution le développement de produits spécifiques régionaux l’indépendance progressive par rapport à des produits « importés » le développement de l’équité entre pays industrialisés et pays en voie de développement la réduction du déplacement de milliers de personnes, des pays pauvres vers les pays industrialisés etc. et pour nous, acteurs du secteur du bâtiment : - la réduction des coûts d’exploitation des bâtiments - l’augmentation du confort des utilisateurs - l’identification des habitants/des utilisateurs avec leur lieu de vie/de travail - etc.

alles ons er zonder twijfel toe te erkennen dat "duurzame ontwikkeling" op lange termijn gewoon een kwestie is van "gezond verstand", door: minder afhankelijkheid van energie minder bodem-, water- en luchtverontreiniging en een verlaging van de kosten van sanering van deze verontreinigingen ontwikkeling van streekgebonden producten geleidelijke onafhankelijkheid van "ingevoerde" goederen ontwikkeling van een billijk evenwicht tussen industrielanden en ontwikkelingslanden beperking van de economische migratie van duizenden mensen naar de geïndustrialiseerde landen enzoverder en voor ons, in de bouwsector: - verlaging van de exploitatiekosten van gebouwen - verhoging van het comfort voor de gebruikers - leefruimtes / werkplaatsen waar de bewoners / gebruikers zich beter "thuis' voelen - enzoverder

sans nécessairement augmenter le coût de la construction.

zonder noodzakelijkerwijs een stijging van de kosten van het bouwproject.

Un exemple concret

Een concreet voorbeeld

Comme dans tous les secteurs, l’aspect économique représente trop souvent la référence décisionnelle majeure qui laisse parfois aux professionnels de la construction un goût amer face à ce que le projet « aurait pu être », voire « aurait dû être ». Concrètement, inspiré de la notion de « sustainable development », nous avons choisi de rendre les bâtiments que nous mettons en œuvre conformes aux préceptes du développement durable. C’est sur cette base que se fonde un de nos récents projets, celui de l’extension de l’école primaire et préscolaire de Bourscheid.

Zoals in alle sectoren, weegt hoofdzakelijk het economische aspect door op de beslissingen, wat bij de bouwprofessionals soms de bittere nasmaak laat, ten opzichte van wat het project "had kunnen zijn" of zelfs "had moeten zijn." Geïnspireerd door het begrip "sustainable development " hebben wij er bewust voor gekozen om de gebouwen die we uitvoeren in overeenstemming te brengen met de voorschriften van duurzame ontwikkeling. Het is op die basis dat één van onze recente projecten is geschraagd, met name de uitbreiding van de kleuter- en basisschool te Bourscheid.

Les écoles ont souvent été des bâtiments austères dont l’objectif social se limitait principalement à l’apprentissage des matières. L’objectif économique restait constant et invariable : « construire à moindre coût ». Sans parler de l’objectif environnemental qui restait la plupart du temps inexistant.

Scholen waren vaak sobere gebouwen waarvan het sociale doel hoofdzakelijk was beperkt tot het doorgeven van leerstof (lesgeven en -krijgen). De economische doelstelling blijft immer en altijd dezelfde: zo goedkoop mogelijk bouwen." Om nog maar te zwijgen over de milieudoelstelling, waar meestal geen rekening mee gehouden werd.

Partant de ce constat alarmant, le projet de Bourscheid a été initialement analysé autrement pour pallier au problème.

Vertrekkend vanuit deze alarmerende vaststellingen werd het project te Bourscheid van in den beginne totaal anders geanalyseerd, om met dit probleem rekening te houden.

-


9

Les salles de classe ont gardé un esprit de sérieux aux formes géométriques simples, permettant néanmoins l’appropriation spatiale du lieu par la classe. En contrepartie, les couloirs d’accès sont conçus tout en « mouvement », formes arrondies, espaces aux dimensions non standardisées ; chaque direction offre des perspectives changeantes. Il s’agit ici d’espaces récréatifs, invitant à la découverte, au jeu et au défoulement.

Sociaal Doel: We wilden aan dit project een menselijker gezicht geven: het moest een school worden waar leerlingen graag "school lopen" en zich thuis voelen. Zo ontstond het idee van een school op basis van de schijnbare tegenstelling tussen onderwijs en vrije tijdsbesteding: "leren met plezier", zoals de huidige pedagogische inzichten aanbevelen om het leerproces aangenaam te laten verlopen. De klaslokalen ademen nog altijd de nodige ernst, met eenvoudige geometrische vormen, doch met behoud van de eigenheid van een "klas". Daarentegen krijgen de gangen een 'beweeglijk' karakter, met afgeronde vormen, ruimtes zonder gestandaardiseerde afmetingen, waarbij iedere ingeslagen richting andere perspectieven opent. Het zijn recreatieve ruimtes, die uitnodigen tot ontdekking, spel en ontspanning.

Dans la mesure du possible, les matériaux sont restés bruts, bétons de décoffrage, charpente en bois non traité, maçonnerie intérieure en pierre de taille à pose verticale, parquets en bambou, acier brut oxydé, jardins intérieurs, etc. autant d’éléments suscitant le questionnement. Chacun des matériaux et leurs dispositions sont ainsi prétextes pour être abordés en classe afin de développer l’imagination de l’enfant et enrichir sa culture générale.

Waar mogelijk, worden de bouwmaterialen 'ruw' gehouden, zoals het beton, timmerwerk in onbehandeld hout, binnenmetselwerk in gekapte natuursteen, parket in bamboe, geoxideerd staal, binnentuinen, en ga zo maar door. Materialen of elementen die vragen oproepen en op die manier aanleiding kunnen zijn om besproken te worden in de klas, met het oog op de ontwikkeling van de verbeelding van het kind en de verrijking van zijn algemene kennis.

Objectif environnemental :

Milieu-doelstelling:

Il était important de réduire au maximum l’impact environnemental qu’une telle construction pouvait avoir. La dépendance énergétique a été réduite au maximum ; les énergies « gratuites » ont été optimisées que ce soit d’un point de vue chauffage ou climatisation ;

Het was belangrijk de schade die dergelijk gebouw op het milieu kan hebben zoveel mogelijk te beperken. De afhankelijkheid van energie is tot een minimum beperkt: er werd optimaal gebruik gemaakt van "gratis" energie zowel voor verwarming als verfrissing.

Le bâtiment est raccordé au chauffage urbain alimenté par une centrale de cogénération. La technique de cogénération qui produit en même temps, de la chaleur et de l’électricité, permet un

Het gebouw is aangesloten op de stadsverwarming, aangedreven door een WarmteKrachtKoppeling-installatie (WKK). De techniek van de productie van warmtekrachtkoppeling (dit

Objectif social : Nous avons voulu donner à ce projet une face plus humaine ; une école où l’élève aura plaisir à se rendre, une école à laquelle il pourra pleinement s’identifier. C’est ainsi que l’idée est née de créer une école basée sur le paradoxe de l’éducation et du loisir : « apprendre en s’amusant tout comme la pédagogie actuelle nous invite à nous amuser en apprenant ».


10

rendement de l’exploitation des énergies primaires particulièrement efficiente.

is de gecombineerde en gelijktijdige productie van warmte en elektriciteit), maakt het rendement van de primaire energie bijzonder efficiënt.

Côté sud, les grandes baies vitrées offrent un maximum d’éclairage naturel dans les salles de classe. Les débordements importants de la toiture et des balcons protègent celles-ci des surchauffes et de l’éblouissement possible.

Aan de zuidkant, bieden grote ramen een maximum van natuurlijk licht in de klaslokalen. Grote overstekende daken en balkons bieden bescherming tegen oververhitting en verblindend licht.

L’inertie thermique très importante des maçonneries lourdes « enterrées » de la partie arrière du rez-de-chaussée a permis de garder une température intérieure très agréable sans autre moyen technique, même lors des semaines très chaudes d’avril 2007, peu de temps après l’occupation effective de l’école.

Zonder bijkomende technische hulpmiddelen bekomt men door de thermische inertie van zwaar metselwerk, in het achterste gedeelte van het gelijkvloers, een zeer aangename binnentemperatuur. Dit was bijvoorbeeld het geval tijdens de zeer warme weken van april 2007, kort na de effectieve ingebruikname van de school.

Tous les plafonds ont un taux de réverbération acoustique étudié permettant à la fois de réduire les pollutions acoustiques qu’engendre la forte occupation des locaux et de rendre compatible entre-elles les différentes activités proposées par l’enseignement.

Alle plafonds hebben een goed geluidsisolatie waardoor zowel de geluidshinder (akoestische vervuiling) afkomstig van de hoge bezettingsgraad van de gebouwen sterk beperkt wordt en de vele verschillende activiteiten, eigen aan het onderwijs, verenigbaar blijven.

Objectif économique :

Economisch Doel:

Les fonds investis appartenant à la communauté, chaque décision ainsi que son impact budgétaire ont dû être justifiés. Chaque matériau choisi, l’a été certes sur base de ses qualités environnementales, sur l’avantage social qu’il pouvait procurer à l’enseignement par sa simple présence mais également sur son coût final après entretien calculé sur plusieurs années d’occupation.

Vermits in dit geval gemeenschapsgelden geïnvesteerd werden, moest elke beslissing en de gevolgen voor de begroting telkens verrechtvaardigd worden. Elk gebruikt materiaal werd verantwoord, op basis van milieukwaliteiten, het sociaal voordeel bij aanwending in een leeromgeving, maar ook over de uiteindelijke kosten berekend over meerdere jaren van gebruik, met inbegrip van onderhoudskosten.

La mise en œuvre de matériaux naturels laissés sans traitement après écartement de tout matériau présentant une quelconque nocivité chimique procure une ambiance intérieure très agréable mais coûte peu en entretien, sans compter l’économie réalisée sur les finitions intérieures. Voilà pourquoi les revêtements de sol en bambou, les pierres et bétons apparents ainsi que les plafonds en bois naturel contribuent à obtenir une école composée de plus de 70% de surfaces naturellement colorées ne nécessitant que peu ou pas d’entretien.

Het gebruik van natuurlijke materialen die, behalve voor de verwijdering van mogelijks schadelijke chemische stoffen, onbehandeld bleven, schept een zeer aangename binnenatmosfeer, is goedkoop in onderhoud en levert een aanzienlijke besparing op bij de interieurafwerking. Keuze voor bamboe vloeren, zichtbaar (natuur-)steen of metselwerk en beton evenals plafonds in natuurlijk hout levert een school op die voor 70 % bestaat uit natuurlijk gekleurde oppervlaktes die weinig of geen onderhoud vragen.

Malgré des formes parfois complexes et l’implantation encastrée dans le terrain naturel, l’extension de cette école n’est pas revenue plus chère en comparaison à un bâtiment plus simple dans sa géométrie mais exécutée avec des matériaux et finitions plus conventionnelles.

Ondanks de soms ingewikkelde vormen en een uitvoering die rekening hield met het natuurlijk reliëf van het terrein, is de uitbreiding van deze school niet duurder in vergelijking met een eenvoudiger gebouw, uitgevoerd met meer gebruikelijke materialen en afwerking.

Au regard de cette réalisation, nous avons le sentiment qu’ensemble, maître d’ouvrage et

In het licht van dit succes vinden bouwmeester en bouwheer, dat zij gezamenlijk een kleine bijdrage


11

maître d’oeuvre avons apporté une petite participation au développement durable de notre société. Contrairement aux idées reçues, le fait de se préoccuper des aspects sociaux et environnementaux n’a pas coûté plus cher et au contraire, a permis d’investir dans ce qui était vraiment important : « demain ».


geleverd hebben tot de duurzame ontwikkeling van de samenleving. In tegenstelling tot de gangbare opvattingen, heeft het respect voor sociale aspecten en het milieu niet geleid tot een duurdere realisatie en, integendeel, een investering mogelijk gemaakt in wat echt belangrijk is: de dag van morgen.

12

Samenwerking en co-housing met ASG

Academie voor de Streekgebonden Gastronomie ASG - Centrum voor Culinair Erfgoed

Studievereniging voor culinaire- en voedingsgeschiedenis, streekgebonden gastronomie & toerisme

De Academie voor Streekgebonden Gastronomie kreeg onderdak in het Wereldhuis omwille van haar verhuis naar Hasselt: de Raad van Bestuur bood ASG de gastvrijheid van Opjono. In het kader van de multi-culturaliteit heeft de Raad van Bestuur van ASG besloten mee te gaan met Opjono en prioriteit te geven aan Roemenië qua voedingsculturele onderzoeksprojecten en advies met betrekking tot (toeristische) horeca ontwikkelingsplannen. Eind 2008 werd met verenigde krachten het Werelhuis, Kempische Steenweg 96 te Hasselt, waar beide verenigingen nu een kantoor hebben, opgefrist en klaargemaakt voor verder gebruik. Jacques Collen, voorzitter van ASG, werd aangesteld als lid van de Raad van Bestuur van Opjono. Hij schreef voor ons de volgende bijdrage: ------------------------------------------------------------------

EEN BEKNOPT CULINAIR OVERZICHT VAN ROEMENIË ASG* In het kader van de Multi-culturaliteit besliste de Raad van Bestuur van het ASG-Centrum voor Culinair Erfgoed op maandag 30 juni 2008, mede wegens de relatie met Opjono vzw, voor wat betreft de externe voedingsculturele onderzoeksprojecten en advies met betrekking tot (toeristische) horeca ontwikkelingsplannen, zich te richten op Roemenië. We beginnen met dit beknopt veldonderzoek, tevens een aanzet voor derden om de eigen ervaringen met de Roemeense gebruiken in verband met “eten en drinken” in zijn totaliteit (bv. Nieuwjaarsgebruiken, bruiloftsgebak, restaurantervaringen,waarnemingen tijdens bezoek,….) of meer specifiek naar een specialiteit toe, te laten geworden aan [email protected]

De geschiedkundige basis Het huidige Roemenië behoorde tot de oudste Europese gebieden waar de Westerse landbouw tot ontwikkeling kwam. Rond 1500 v Chr. woonden er al veel boeren die vee hielden (ondermeer paarden, varkens, schapen en koeien) en granen, fruit en druiven verbouwden. Daarnaast werd er in de natuur verzameld (wilde kruiden, noten, tamme kastanjes, paddenstoelen), gejaagd en gevist. Noten en kastanjes zijn trouwens nu nog een streekproduct van Moldavië. Men bakte brood uit tarwe, gierst (in West-Europa ca. 1500 meer en meer door ingevoerde rijst vervangen) en rogge. Ook maakte men yoghurt en kaas. Er zijn verschillende soorten zachte kazen: van schaap, koe of geit. Branza een witte zachte kaas is wel de bekendste. Vermeldenswaard is branza de burduf. Hiervoor neemt men een uitgeholde stam van een dennenboom, doet er de branza in en laat men de kaas het aroma van dennen aannemen. © Opjono vzw Flash, januari 2009

13

Als groenten en kruiden kent men ondermeer uien, knoflook, peterselie, tijm, … en tal van koolsoorten. Varza is ingemaakte kool, zoals onze zuurkool, maar wat minder zuur. Lekker met een smantana–sausje (zie verder). Rijst, pilaf, musaca (moussakà), pitabroodjes, kofta, baklava, Turks fruit en koffie bereikten het land via de Turken. Hierbij dienen we inderdaad niet te vergeten dat in de 15de eeuw tal van kleine vorstendommen door de Turken onderworpen werden en dat die Turkse overheersing tot 1877 duurde. Ook een aantal etenswaren uit de Nieuwe Wereld (daaronder vallen bijvoorbeeld pepers, maïs, aardappelen, tomaten, pompoenen en kalkoenen) vielen bij de Roemenen erg in de smaak. Vooral op het platteland rond Boekarest is maïs erg ingeburgerd. Pepers en tomaten zijn overal populair. De keuken van het land werd ook beïnvloed vanuit de buurlanden: Bulgarije, het voormalig Joegoslavië, Hongarije en Rusland; evenals door de aanwezige etnische minderheden (Oostenrijkers, Duitsers, Hongaren, Joden). De Hongaren brachten bijvoorbeeld goulash (dat in Roemenië papricaš heet) mee en de Joden lieten pastramã (vooral in het gebied rond Arad, nabij de Hongaarse grens) na. Pastrami ( Roemeens: Pastramă) is een soort gerookt, gepekeld rundvlees dat een beetje dat naar corned-beef smaakt. In Roemenië wordt het vooral van schapenvlees gemaakt. Het is ook populair in de VS. Het wordt daar in dunne plakjes gesneden en als beleg voor sandwiches gebruikt. Pastrami wordt zowel warm als koud opgediend. Het gerecht werd in de VS in de tweede helft van de 19de door Joodse immigranten uit Roemenië en het gebied van het huidige Moldavië gebracht. Pastrami is te verkrijgen in iedere Joodse delicatessenzaak en wordt in Amerika kortweg een "deli" genoemd. Daarnaast is er nog een sterke Griekse invloed en vanuit Frankrijk het aanleunen bij de Haute Cuisine van de Roemeense adel geweest. In de steden is tegenwoordig sprake van een stormachtige groei van fastfood restaurants, etnische restaurants (Aziatisch, shoarma, Turks, Italiaans, Frans), afhaalbalies, thuisbezorging, koffiegelegenheden en straatkiosken. De Dacische koning Boerebista (1)(2) liet kort voor het begin van de christelijke jaartelling alle wijnstokken kappen omdat naar zijn idee het wijn drinken de spuigaten uitliep. Tegenwoordig zijn diverse restaurants in Boekarest naar hem genoemd (die overigens wel wijn schenken). Eet- en drankgebruiken Maïs, rijst, aardappelen en (varkens)vlees vormen de meest voorkomende basis van warme maaltijden. Kool, uien, tomaten, paprika's, wortels, selderij en aubergines zijn veel gebruikte groenten. Knoflook, dille, pepers, paprikapoeder, rozemarijn, marjolein, tijm, laurier en peterselie behoren tot de populaire kruiderijen. De traditionele mujdei saus is bijv. een mengsel van olijfolie met knoflook en kruiden.


14

Ardei umpluŃi zijn met varkensvlees, groenten en kruiden gevulde paprika's. Zucascã is een vegetarisch broodbeleg waar altijd aubergines, uien, paprika's en tomaten doorheen zitten. Voor het overige varieert de samenstelling naar de streek en de kok(in).

Mititei of mici (spreek uit als mietsj) is een populair voorgerecht in oorsprong afkomstig uit Noordelijk Transsylvanië (grensgebied met Rusland). Het zijn boven houtskool van gegrilde vleesballen, -rolletjes of dito worstjes met knoflook, zwarte peper en bonenkruid. Men serveert er mosterd of smantana (smăntănă – zie hierna) bij. Eveneens bekend als inleider van een goede maaltijd is ghiveci (meer dan 20 groenten, gekruid, in olie gebakken), maar ook o.m. tochitura, sarmale, … (zie verder). Naast vette zure sausen als smăntănă (een vloeibare zure room, die overal gebruikt wordt – zeker in soepen), zijn zure soepen geliefd: ciorba, waarbij de soep wat zuriger van smaak wordt door gefermenteerde granen bv ciorbă de burtă (met orgaanvlees – koemaagreepjes), ciorbă de perisoare (soort rijstvleesbal soep) of ciorbă taraneasca (boerengroentesoep, met gegiste zemelen en groenten). Met vleeshoeveelheden is men niet zuinig zodat verkleinwoorden niet op hun plaats zijn. Varkensvlees is het meest in trek, maar een biefstuk, lamsbout, hert en everzwijn uit o.m. de Transsylvaanse bossen, vlees van gevogelte dat rond boerderijen scharrelt (kippen, eenden, ganzen, kalkoenen) en orgaanvlees (bv kalfshersenen) of in de vorm van drob, een soort hutsepot van lever en nieren van varken of lam) worden evenmin versmaad. Rasol is een populair gerecht met aardappelen, uien, tomaten, wortels en mierikswortel dat vaak vergezeld gaat van gevogelte. Aan vis wordt veel zoetwatervis (de haringachtige elft, karper, snoekbaars, meerval, forel), sprot en ansjovis gegeten. De steur uit de Kaspische Zee is beroemd (kaviaar), maar wordt steeds zeldzamer. © Opjono vzw Flash, januari 2009

15

Gevulde eieren met kaviaar is een echte lekkernij! Veel vis (met name: karper, meerval en steur) komt tegenwoordig uit kwekerijen. Saramura is een visgerecht uit het Donaubekken op basis van gegrilde karper, nisetru la gratar (gegrilde steur) of scrumbie la gratar (gegrilde haring). Van de zoete maïskolven die op het platteland worden geoogst, wordt vaak mămăliga (dit is een stevige maïsbrij, lijkend op een Italiaanse polenta, van maïsgries en water dat zelfs in plakken kan gesneden worden) gemaakt. Het wordt ook geserveerd met koolbladeren gevuld met dikke zure room, gepocheerde eieren, kaas,.. Op typisch Zuidoost- Europese wijze kan het worden gecombineerd als hoofdgerecht met rijst, vlees, kruiden en/of room,… of met een sarmale, een variant op de Turks/ Griekse dolma's, door rolletjes te maken van kool met een mengsel van rijst, gehakt, tomaten paprika’s en andere groenten er in. Enkele bekende groentesalades zijn salată de vinete met gegrilde aubergine, uiensnippers en zonnebloemolie of srpski salată, een gemengde salade van tomaten, rauwe ui, scherpe pepertjes, geitenkaas en in de oven gebakken paprika’s. Zacusca is een mengsel van fijngemaakte groenten en kruiden is een soort van dikke saus, die overal bij kan geserveerd worden. Lekker ook met brood en kaas. Naast groentesalades zijn salades van vlees en vis ook populair. Bulz is geroosterde mamaliga met kaas, spek en zure room. Maïs is ook onderdeel van tocanita of tochitura; een assortiment van gebraden vlees, worstjes en gebakken ei met een speciale saus. Het wordt ook dikwijls als voorgerecht geserveerd. Op de nationale feestdag (1 december) eet men fasole cu carnaŃi/ afamature (bonen met gerookt vlees of gerookte worstjes) en na een begrafenis of op goede vrijdag staat vaak colivã op het menu; een gerecht met gekookte tarwe, noten, © Opjono vzw Flash, januari 2009

16

kaneel en rozijnen. Cozonaci Moldovenesti (Moldavische cakejes met rozijnen en noten) is ook een traditioneel feestgebak Socată is een traditionele frisdrank uit vlierbloesem. Roemenië is een grote wijnproducent (5e tot 10e ter wereld) die sedert 1945 op een moderne leest werd geschoeid: vnl. Riesling en… er is ook een goede rode Cabernet. Murfatlar, Cotnari, Dragasani en Bohatin vallen onder de bekendere huizen. De wijnconsumptie gaat in Roemenië sinds 2000 wat achteruit en bier wordt populairder. Goede Roemeense bieren zijn Ursus (zoetig), Silva (bitter) en Bergen. Er is ook veel importbier te koop, maar dat is een stuk duurder. Op gebied van sterke dranken heeft men een naam hoog te houden. Men stookt ook zelf palinca (60% alcohol) en tuică of tsuica (een pruimenjenever van de familie sjlivovits – slivova in de streek van Braila, maar met een iets lager alcoholgehalte) zijn de populairste borrels. Men maakt ook allerlei variaties met vruchten. Afinata is een bosvruchtenlikeur, heel aromatisch en zoet, bij voorkeur voor de ochtend… Tot de populaire nagerechten behoren baklava (laagjesgebak met walnoten, pistaches, honig en suiker), compotes (compote), tana (gebak) en Turks fruit. Eveneens geliefd is plăcintă (pannenkoek), zoals merdenele een soort crêpes al dan niet gevuld zoals bij merdenele cu carne. Bekend zijn zeker de clatite, pannenkoekjes met allerlei vullingen, bv. clatite cu dulceata (met jam of confituur), maar zeker ook de clatite bu branza (pannenkoekjes met kaas) Eveneens gangbare snacks (die dikwijls op straat worden verkocht) zijn chiftele (een soort gekruide gehaktballetjes, met rijst, champignons, wortels, ui en knoflook in een pikante tomatensaus – de gehaktvulling kan variëren zoals met vis: chiftele de peste ), kofta (soort van langwerpige gehaktballen van een 5 centimeter met rundergehakt, tomatenpulp, komijn,… - deze worden aan metalen spiesen geregen, onder de grill klaargemaakt en met een sausje geserveerd); kofta-ballen kunnen met vlees en met paddenstoelen (ciuperci) worden gevuld. Andere bereidingen in deze categorie zijn ook: covrigi (hete bretsels), langoşi (deegkorst gevuld met kaas), gogoşi (soort oliebollen of donuts met suiker), papanasi (soort donuts of beignets – heerlijk met smantana of kwark en een vruchtencompote er over), mici (kruidige stukjes vlees in de vorm van worstjes), Ardelenesti is een variante op shoarma (şoarma). Shoarmavlees valt zo in de smaak dat Roemenen er vaak voor omrijden. Barbecueën is ‘s zomers erg populair. Barbecuesticks heten frigãrui. © Opjono vzw Flash, januari 2009

17

Het Roemeense woord voor brood is păine of pîine (pooeyneh) Overal komt een mandje met stukken brood op tafel. Een Roemeen begint niet te eten voor er brood bij is. Zelfs warme maaltijden (tot spaghetti toe) gaan vergezeld van brood. Brood wordt op het platteland meestal zelf gebakken. Een geliefde avondversnapering is Ńuica te drinken samen met het eten van wat gezouten varkensspek op brood. Een Roemeense specialiteit is Cozonac of Colac, een type van feestelijke zoete broodjes die zeker niet mogen ontbreken met Kerstmis!

Eetgewoonten, consumptiepatroon en inkopen doen Een Roemeense existentiële vraag is: Hebben we eten om te leven, of leven om te eten? Uit de vele spreuken en gezegden rond het thema (bijv. de eetlust komt met het eten) blijkt dat de Roemenen eten niet alleen erg belangrijk vinden maar het ook veel en graag doen. Enkele voorbeelden van culinaire wijsheden zijn: Sărut mâna pentru masă, ca FOST bună şi gustoasă, şi bucătăreasa frumoasă Ik dank u voor de maaltijd , het was goed en lekker en de kokkin was beeldig of tot de meer filosofische: MulŃumescu-Ńi Ńie Domnul, c-ben mâncat şi IAR mi-e foame Dank u heer, ik heb gegeten maar ik heb weer honger Het ontbijt stelt in Roemenië niet zo veel voor en het bestaat het vaakst uit een met zoetigheid belegde boterham met een kop koffie. Thee drinken ze meestal als ze ziek zijn… En, wat is een “koffie nes”? Het is een oploskoffie die wordt opgeklopt met een beetje water tot een schuimige massa en waar dan verder koud mineraalwater met koolzuur wordt toegevoegd! De warme hoofdmaaltijd wordt het vaakst aan het begin van de middag (op het platteland of op het werk) of 's avonds genuttigd. Doordat de welvaart langzaam toenam is het aandeel van het huishoudbudget dat werd besteed aan voedsel en niet alcoholische dranken tussen 2001 en 2004 licht gedaald van 52 naar 46%. Het gedeelte dat op ging aan drank en tabak bleef rond 6% hangen en het deel dat in hotels, koffieshops en restaurants werd uitgegeven kwam uit op 1,1%. De grootste stijging in maandelijkse consumptie per persoon zat in niet-alcoholische dranken (van 1,8 naar 2,7 kilo), vers vlees en vleesproducten (van 3 naar 3,5 kilo), fruit (van 2,1 naar 2,5 kilo) en bier (van 0,55 naar 0.7 liter). Tegelijkertijd daalde de inname van wijn (van 1,3 naar 1,1 liter) en aardappelen (van 4,6 naar 4 kilo). De maandelijkse consumptie van groenten (7,1 kilo), melk (bijna 6 liter), eieren (14 stuks), suiker (0,8 kilo), vetten (1,3 kilo) en sterke drank (0,25 liter) bleef ongeveer gelijk. Boerinnen die langs de weg met verkoopstandjes staan, zijn eigenlijk de beste gelegenheid om landen tuinbouwproducten te kopen die dan vers, goedkoop en vaak onbespoten zijn. Bovendien zijn de boeren er ook mee geholpen. Tot voor kort gold hetzelfde voor boerenmarkten, maar die worden duurder omdat er © Opjono vzw Flash, januari 2009

18

steeds vaker sprake is van tussenhandel. Traditioneel wordt bij boerenmarkten en wegverkoop afgedongen. Alimentară zijn kruidenierswinkels uit de communistische tijd in buitenwijken en kleinere plaatsen. Het winkelpersoneel of de eigenaar pakt daar de gewenste items van de schappen en telt tegelijk de prijzen op. In de steden komen steeds meer op westerse leest geschoeide super en hypermarkten met winkelwagentjes en kassa's. In Roemenië kan men erg goedkoop uit eten (een 3 gangendiner van uitstekende kwaliteit incl. drank naar believen voor €13 pp was in 2007 nog heel haalbaar), maar in de grote steden gaan de prijzen wel snel omhoog. Om misverstanden over misbruik te voorkomen: de vleesprijzen zijn bij restaurants nogal eens aangegeven per ons terwijl de porties groot zijn en vaak 2 of 3 ons wegen. POFTA BUNA (EET SMAKELIJK) ---------------(1) De Daciërs waren een Indo-Europees volk dat Dacië (ongeveer het huidige Roemenië) en delen van Moesia bewoonde. Deze laatste was een provincie in het Romeinse Rijk. Het grondgebied van de provincie kwam ruwweg overeen met het tegenwoordige Servië plus Bulgarije. (2) Koning Boerebista ( 70– 45 v. Chr.) wordt als belangrijkste koning van de Daciërs beschouwd. Na zijn troonsbestijging rond 70 v. Chr. bereikte het Dacische Rijk zijn grootste omvang. ___________ * Bron: ASG-Centrum voor Culinair Erfgoed; uit de knipselverzameling van de ASG-Bibliotheek van de Smaak waar vooral gesteund werd op de website-tekst van www.culturescope.nl. Voor een voorstelling van de ASG, en hoe men voor 25 € / jaar er lid van kan worden: zie www.asg.be


19

Ons duurzaam project in verband met GEZONDHEIDSZORG in Roemenië 1. Beschrijving van de situatie waarin het project zich afspeelt (specifieke aanleiding tot het project) Voor de gewone Roemeen is er grote nood aan een toegankelijke gezondheidszorg (GHZ). Lokale beleidsmakers worden meer en meer geconfronteerd met noden van hun inwoners. Deze inwoners worden ook mondiger en vragen naar een waardig lokaal beleid. Vanuit de centrale overheid krijgen de lokale beleidsmakers ook steeds meer taken toebedeeld. Deze beleidsmakers (burgemeester, gemeentebestuur, ambtenaren) vragen naar concrete modellen om op lokaal niveau de gezondheidszorg uit te bouwen. Vlaanderen heeft hierin heel wat te bieden. Ook op het vlak van lokaal gezondheidsbeleid. Vele mensen laten zich (of hun gezinsleden) niet behandelen omwille van financiële redenen. Nochtans huldigt men officieel nog altijd het systeem van een zo goed als (officieel) gratis geneeskunde voor de mensen, wat onhoudbaar is indien men niet gans het systeem wil ondermijnen. Intussen schieten privé-verzekeringen uit de grond en laten rijken zich in de meest moderne en best uitgeruste privé-afdelingen van ziekenhuizen verplegen. De bevolking is de huidige situatie beu waarin degelijke toegankelijke gezondheidszorg steeds verder weg lijkt te schuiven. Roemenië moet ook initiatieven ontwikkelen die ondersteunend of versterkend zijn om de gezondheid van de bevolking te verbeteren. Initiatieven hieromtrent kunnen op lokaal niveau starten, mits gemotiveerde partners. De ganse sector is in hervorming. De sector is nieuwsgierig naar modellen die inspirerend kunnen zijn. De GHZ dreigt naar een liberaal systeem uit te groeien, waarin ieder voor zichzelf moet zorgen. Sociale modellen moeten via een voorbeeldfunctie een tegengewicht geven. In landelijke gebieden is de nood groter dan in stedelijke regio’s. In landelijke gebieden is er dikwijls een te kort aan dokters. In stedelijke regio’s is echter de te hoge kostprijs een drempel. “Gezondheidszorg” staat in Roemenië ook niet meer alleen voor medische zorg. Ook daar realiseert men dat dit ruimer is dan de strikt medische benadering. Er is dringend nood aan thuiszorg (zowel medisch als sociaal), ondersteuning van mantelzorg, revalidatiemogelijkheden (toestellen, lokalen en begeleiding), gezondheidspreventie en -promotie, informatie en begeleiding van chronisch zieken, goede doorverwijzing naar specialisten, persoonlijk medisch dossier, sociale dienst en sociale geneeskunde, tandzorg, zicht, gehoor, … . 2. Omschrijving van het project De gedeputeerden voor ontwikkelingssamenwerking van de provincie Limburg (eerst Sonja Claes en nu Erika Thijs) sloten een contract af met Somepro vzw voor hulp bij de coördinatie van het Limburgs Platform Oost-Europawerking (met name Roemenië). Opjono neemt in dat kader intensief deel aan het project "gezondheidszorg" dat sedert vorig jaar door het Limburgs Platform gepromoot wordt en dat gesponsord wordt met gelden van de provincie Limburg. Hierin werd de oprichting van lokale mutualiteiten organisaties of ADAM (Asociatia De Ajutor Mutual) voorgesteld. Een ADAM is dus, naar onze normen vertaald, een mutualistische organisatie. Een lokale ADAM (mutualistische organisatie) is een speler in het veld van de eerstelijns gezondheidszorg in een dorp, een wijk of een stad met de volgende karakteristieken: • Een ADAM is een sociale beweging gericht op alle inwoners met speciale aandacht voor de zwakkere sociale groepen (bv. zieken, gehandicapten, ouderen, enz.). © Opjono vzw Flash, januari 2009

20

• Een ADAM is gebaseerd op solidariteit tussen alle groepen en individuen van een samenleving. • Een ADAM moet de toegankelijkheid tot kwalitatieve geneeskunde verhogen voor alle inwoners. Dit zal gebeuren in samenwerking met de private en publieke gezondheidssector. Een ADAM zal eerst starten met een goede toegang tot de eerstelijns gezondheidszorg en in een later stadium ook zorgen voor andere vormen van gezondheidszorg. • Verdere sociale dienstverlening die ondersteunend is, kan uitgebouwd worden voor de leden. Maar er wordt rekening gehouden met volgende voorwaarden: o eerst moet de eerste doelstelling gerealiseerd zijn nl. goede eerstelijnsgezondheidszorg en de toegankelijkheid ervan. o Er moeten perspectieven zijn om deze sociale diensten te financieren. • Een ADAM is een democratische organisatie waarbij op basis van solidariteit mensen hun lokale situatie mee in handen nemen. Een ADAM maakt werk van de toegankelijkheid van kwalitatieve eerstelijnsgezondheidszorg voor de inwoners. • Een ADAM is een democratische ledenorganisatie die open staat voor alle inwoners. Dit laat de participatie en inspraak toe van patiënten om hun lokale gezondheidszorg mee aan te passen aan de noden. Alle leden zijn vertegenwoordigd in de algemene vergadering van ADAM. Deze leden kiezen de raad van bestuur. Deze raad van bestuur is het orgaan dat de lokale ADAM bestuurt. Een ADAM geeft een garantie dat er in Roemenië op lokaal vlak mensen betrokken zijn binnen een duidelijke structuur. • Een ADAM wil vermijden dat er een sociaal duale samenleving groeit met verschillende gezondheidszorgsystemen (één voor de rijken en één voor de rest van de bevolking). • Samenwerking met andere sociale organisaties en verschillende partners die zich ook kunnen vinden in de doelstellingen is een voordeel. • Een ADAM is ook sterk gebaseerd op vrijwilligerswerk op verschillende niveaus: • Gezondheidszorg, raad van bestuur, sociale en complementaire acties (jongeren, gehandicapten, ouderen, enz.) … • Een ADAM is onafhankelijk van politiek, religie, filosofie, enz. • Een ADAM is een non-profit organisatie, die gelijktijdig zoekt naar inkomsten en middelen om te overleven en om op termijn zelfbedruipend te zijn. Alle winsten worden opnieuw geïnvesteerd in sociale gezondheidszorg en diensten voor de leden. 3. Doelstelling, beoogde resultaten en stappen die moeten leiden tot dit resultaat (voortgangsindicatoren) •

Drie lokale ADAM's, op locaties waar reeds betrouwbare contacten aanwezig zijn, is het doel dat Opjono vooropstelt. Deze zullen worden opgericht op de volgende plaatsen: o stad Borsa, waar reeds contacten zijn met de lokale burgemeester o stadswijk Bascov van de stad Pitesti, waar contacten zijn via voormalig European Voluntary Service-medewerker Alina Ionita o gemeente Micesti, waar contacten zijn via voormalig European Voluntary Servicemedewerker Ovidiu Badulescu De weg die hiervoor moet bewandeld worden (in Roemenië onder begeleiding van FDAAM (Fundatia pentru Dezvoltarea Asociatiilor de Ajutor Mutual) en in België onder begeleiding van Somepro) verschilt naargelang de lokale situatie. We zien echter een aantal concrete stappen: o Stap 1: Vooreerst moet ter plaatse besproken worden of een ADAM zinvol en/of mogelijk is. Dit dient grondig te gebeuren en met een gezonde kritische kijk op de lokale gezondheidssituatie en gezondheidzorg. o Stap 2: Een gezondheidsraad dient opgericht te worden die in eerste instantie aan concrete gezondheidsprojecten werkt En/of de mogelijkheid in petto houdt om een ADAM op te starten. En/of de voorbereidingen treft om een ADAM op te starten. o Stap 3: de gezondheidsraad gaat over naar een volwaardige ADAM.


21

•

• •

•

Er zijn nog enkele elementen die mee in rekening moeten worden gebracht: o Bij de Roemeense partner wordt beroep gedaan op bestaande contacten waarmee al wordt samengewerkt om als schoot te dienen waarin een ADAM kan groeien. o Om een ADAM te kunnen starten zijn drie elementen essentieel als basis: Een familiedokter die wil meewerken of die wordt aangetrokken Een lokaal (ruimte) waar ADAM in ondergebracht wordt Een lokale organisatie met raad van bestuur o Een gezondheidsraad (of jonge ADAM) kan starten met enkele kleinere concrete gezondheidsprojecten vooraleer een draaiend ADAM-model te hebben. o In een gezondheidsraad (en later in een raad van beheer van een ADAM) worden verschillende spelers betrokken: gemeentebestuur, familiedokter, andere belangrijke spelers in de gemeente (scholen, sociale werker gemeente, sociale organisaties zoals vrouwenbeweging en/of jeugdbeweging/vakbond, kerken, …). o Samenwerking met een lokale dokter zal een van de eerste opdrachten zijn. Een ADAM in Roemenië is een welomschreven begrip en wordt nationaal gecoördineerd door een stichting (FDAAM). Er zijn dus basisregels en voorwaarden om als een volwaardige ADAM erkend te worden en te kunnen aansluiten bij FDAAM. FDAAM biedt een aantal voordelen voor de lokale ADAM’s binnen hun structuur. Allerlei mogelijke ondersteuningsformules bestaan er die tevens eenheid brengen: o modelcontracten: voorbeelden van statuten, regelgeving, prijssettings, personeelscontracten, interne samenwerkingscontracten, … o administratieve ondersteuning: voorbeelden van rapportering zowel moreel als financieel … o herkenbaarheid en uniformiteit naar buiten toe: logo, naamgeving, PR, … o opgenomen zijn in een nationaal netwerk: overleg, beleidsbeïnvloeding (provincies en nationaal (CJAS, CNAS, ministerie, …), pers, … o Toetreding gebeurt op aanvraag en na grondige analyse van de kans tot slagen. Een ADAM is een non-profit organisatie, die gelijktijdig zoekt naar inkomsten en middelen om te overleven en om op termijn zelfbedruipend te zijn. Alle winsten worden opnieuw geïnvesteerd in sociale gezondheidszorg en diensten voor de leden.

4. Hoe wordt er gewerkt aan een verzelfstandiging van het project op lange termijn? • Een ADAM zorgt ervoor dat bestaande financiële middelen die uit het wettelijk Roemeens ziekte-verzekeringsysteem komen op een economisch en verstandig wijze worden aangewend zodat hiermee de gezondheidszorg op lokaal vlak kan gefinancierd worden. • De verbetering van gezondheidspreventie is een middel tot het verbeteren van de gezondheid van de leden/burgers en is tevens een kostenbesparend mechanisme. • Een ADAM werkt niet buiten het wettelijk kader van het gezondheidszorgsysteem: het provinciale niveau CJAS (Casa Judetala de Asiguranti Sociale) en het nationale niveau CNAS (Casa Nationale de Asiguranti Sociale). Het is gebouwd op het Roemeense systeem en is ermee complementair. Een ADAM kan contracten afsluiten met de regionale ziekteverzekeringskas (CJAS) om de eerstelijnszorg uit te bouwen. • De raad van bestuur van de ADAM bepaalt ook wat men doet (sociale strategie) voor de niet verzekerde diensten (niet terugbetaalbaar) en niet verzekerde personen (personen die buiten de wet vallen (bv: omdat ze nooit bijdragen betaald hebben aan de overheid). • Een ADAM werkt nauw samen met eigen of gecontracteerde zorgverstrekkers (familiedokter, assistenten, tandarts, apotheek, enz.). In deze contracten worden de taken van de verschillende verstrekkers opgesomd om zodoende een kwalitatief gezondheidssysteem uit te bouwen: o Een goede behandelende en preventieve geneeskunde o Een goede toegankelijkheid (uren van consultatie, wachtdienst, gezondheidspromotie en gezondheidspreventie). © Opjono vzw Flash, januari 2009

22

• Voor de inkomsten via niet verzekerde diensten, worden klare overeenkomsten opgenomen in de contracten om sociale vastgelegde prijzen te hanteren voor leden. • De basisintentie van een ADAM is om een nauwe samenwerking te hebben met deze officiële organen in Roemenië, nl. de CNAS (nationale ziekteverzekering) en CJAS (regionale ziekteverzekering). Voor beiden kan dit een win-win situatie zijn. Waarom?: o Omdat een ADAM de bevolking informeert en adviseert: bv mbt de regulering van de ziekteverzekering en de betaling van bijdragen aan die ziekteverzekering. o De verstrekkers (bv: familiedokter) worden geholpen om alle noodzakelijke administratie te vervullen om terugbetaling te krijgen via de CJAS. o Bovendien is er de vraag naar kwaliteit, toegankelijkheid voor alle sociale groepen, preventie, aangename accommodatie, deelname van de bevolking, informatie, enz. • Als bepaalde noden niet alleen kunnen voldaan worden via een medische weg, kunnen er ook aanvullende diensten georganiseerd worden. We noemen deze de ondersteunende diensten. Er is ook hiervoor speciale aandacht voor de zwakkere groepen in de gemeenschap. • Een ADAM is een non-profit organisatie, die gelijktijdig zoekt naar inkomsten en middelen om te overleven en om op termijn zelfbedruipend te zijn. Alle winsten worden opnieuw geïnvesteerd in sociale gezondheidszorg en diensten voor de leden. 5. Welk is de houding en betrokkenheid van de lokale overheid en de plaatselijke bevolking ten aanzien van het project? • Een ADAM geeft een garantie dat er in Roemenië op lokaal vlak mensen betrokken zijn binnen een duidelijke structuur. • Samenwerking met de lokale zorgverstrekkers (familiedokter, tandarts, apotheek, …) is essentieel. • Verder kunnen er naargelang de lokale noden diensten uitgebouwd worden die aanvullend zijn op het strikt medische aanbod. Er is speciale aandacht voor de zwakkere groepen in de gemeenschap. • Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat dit concept nieuw is voor zowel de lokale overheid als de bevolking, doch door de professionele ondersteuning van de Roemeense mensen van FDAAM wordt duidelijk de werking van het project uitgelegd en worden twijfels weggenomen. • In Borsa geniet het project reeds de steun van de lokale overheid en wordt de lokale bevolking op een positieve manier betrokken bij de opstart van het project. • In Micesti en Bascov zijn de lokale betrokkenen enthousiast en wordt gewerkt, met de ondersteuning van FDAAM, aan een groter draagvlak. Er wordt aangenomen dat dit goed zal lukken. • Vermits vraaggericht gewerkt wordt, omdat reeds van oudsher gevraagd wordt naar ondersteuning op het vlak van gezondheidszorg, is het evident dat de plaatselijke overheden en bevolking dit project verder willen ondersteunen. 6. Een nauwkeurige beschrijving van de ondersteuning en opvolging ter plaatse in Roemenië Professionele ondersteuning is aanwezig in Roemenië door de overkoepelende stichting FDAAM (Fundatia pentru Dezvoltarea Asociatiilor de Ajutor Mutual). Deze Roemeense stichting is hiertoe in staat haar door ervaring met de ontwikkeling van structuren ter verbetering van de lokale gezondheidszorg en met het procesmatig uitbouwen van projecten met Vlaamse partners. Er wordt op volgende wijze ondersteund: • informatie: doorgeven van feiten, kennis & ervaring, … • vorming: inzichten meegeven, inspiratie & visie, werkmethodes, procesmatig werken, beleidsontwikkeling … • motivatie: rol van de vrijwilliger duiden en waarderen, perspectief geven, … • communicatie: netwerking, gegevens, resultaten, … © Opjono vzw Flash, januari 2009

23

Om tot resultaat te komen dient deze begeleiding een permanent karakter te hebben. D.w.z. dat er meermaals per jaar begeleidingscontacten zijn op lokaal niveau en meermaals per jaar vormingsmomenten op een bovenlokaal niveau. De Roemeense projectbegeleider komt enkele keren per jaar naar Vlaanderen voor vorming en begeleiding. FDAAM biedt een aantal voordelen voor de lokale ADAM’s binnen hun structuur. Allerlei mogelijke ondersteuningsformules bestaan, die tevens eenheid brengen: • modelcontracten: voorbeelden van statuten, regelgeving, prijssettings, personeelscontracten, interne samenwerkingscontracten, … • administratieve ondersteuning: voorbeelden van rapportering zowel moreel als financieel … • herkenbaarheid en uniformiteit naar buiten toe: logo, naamgeving, PR, … • opgenomen zijn in een nationaal netwerk: overleg, beleidsbeïnvloeding (provincies en nationaal (CJAS, CNAS, ministerie, …), pers, … 7. Beschrijving van de educatieve activiteiten in Hasselt ter sensibilisatie van het project. Op provinciaal niveau werd het Limburgs Platform Oost-Europawerking (met name Roemenië) opgericht. De voorzitter van Opjono vzw, de heer Jacques Vanwyck, is ook de voorzitter van de stuurgroep van dit Platform. Onder de vleugels van het Limburgs Platform Oost-Europawerkingen was er op zaterdag 1 maart 2008 een Roemeense Gezondheidsmarkt in het Provinciegebouw te Hasselt, met informatiestands over de mogelijkheden die de ontwikkeling van de mutualieitswerking in Roemenië te bieden heeft. Hiermee werden aan de bezoekers volgende begrippen uitgelegd: • Revalidatie ruimte • Uitleendienst revalidatiematerialen • Glucose meting en diabetespaspoort met informatie • Gezonde school: fruitproject, hygiëne, sportweek … • Oogtesten en leesbrillen • Gehoortesten en gehoorapparaten • Preventiematerialen: informatie en acties (bv: tandhygiëne, beweging, tabak & alcohol, voeding, …) • Vrouwen: informatieavonden (bv. via OLF-vrouwenbewegingen) • Jeugd: informatieve spelen (bv. via AGLT-jeugdbeweging) • Ondersteuning familiedokter • Ondersteuning tandarts • Specifieke onderzoeken lokaal mogelijk maken: EKG, echografie … • Hygiëne: met betrokkenheid van medici en trainers • Geboortepakketten • Thuiszorg (medisch, sociaal) • Ziekenzorg • Medisch schooltoezicht • Sociaal fonds • Geneesmiddelenfonds • Verkoop producten: incontinentiematerialen, hulpmaterialen, … Ook in de toekomst zal Opjono deelnemen aan de educatieve en andere activiteiten van SWOS, LPOS, Limburgs Platform Roemeniëwerkingen. ---------------------------------------------------------------


24

Voor u gelezen eind 2008... bron: www.nederland.ro

Gazprom stopt gaslevering Oekraïne Het Russische gasbedrijf Gazprom heeft vandaag de kraan dichtgedraaid van de gaspijpleidingen naar Oekraïne. Volgens het bedrijf heeft het buurland miljoenen euro's betalingsachterstand. Een vijfde deel van de aanvoer van Russisch aardgas naar Europa loopt via Oekraïne. Ook Roemenië krijgt Russisch aardgas via dit land. Volgens de Roemeense energiebedrijven is er niets te merken van een beperking van de gastoevoer. Rusland zegt de export naar andere Europese landen via andere pijpleidingen te zullen blijven garanderen. DONDERDAG 1 JANUARI -------------------------------------------------------------------------------Regering kan rekeningen niet betalen Volgens premier Emil Boc zijn de inkomsten van de staat circa 7 miljard euro lager dan voorspeld volgens de voorlopige cijfers over 2008. Het begrotingstekort loopt daardoor op tot bijna 5%. De economische groei zal vermoedelijk 8,3% bedragen. De regering kan door de lagere inkomsten niet aan al haar verplichtingen voldoen op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur. Of de onderwijssalarissen en pensioenen kunnen worden verhoogd zal pas in januari duidelijk worden. WOENSDAG 31 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Regering start bezuinigingen bij overheid Gedwongen door lagere belastinginkomsten ten gevolge van de economische crisis, heeft de nieuwe regering een reeks bezuinigingsmaatregelen genomen die de uitgaven bij de overheid moeten beperken. Gepensioneerden met een bijbaantje bij de overheid krijgen voortaan niet pensioen én salaris, maar moeten kiezen. Nieuwe auto's en meubilair voor ambtenaren zijn voorlopig van de baan. Alleen ministers mogen nog business class vliegen. In het buitenland moeten ambtenaren voortaan reizen met het openbaar vervoer. Volgens premier Boc is het sleutelwoord nu 'verantwoordelijkheid nemen'. WOENSDAG 31 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Geoană: 'Economische situatie is ernstig' Volgens PSD-partijvoorzitter Mircea Geoană is de economische situatie veel ernstiger dan voor de verkiezingen werd aangenomen. "Onze verkiezingsbeloften worden nu op het ministerie van Financiën doorgerekend, maar de belangen van de laagste inkomens - arbeiders, onderwijzers, verpleegkundigen en gepensioneerden - zullen niet worden opgeofferd in verband met de moeilijke situatie van dit moment". Met name de belastinginkomsten zijn aanzienlijk lager dan gehoopt ten gevolge van de economische crisis. De nieuwe regering heeft inmiddels de begroting voor 2009 van de oude regering ingetrokken en komt half januari waarschijnlijk met een nieuwe. © Opjono vzw Flash, januari 2009

25

DINSDAG 30 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Bijna 4 RON voor 1 euro De Centrale Bank heeft vanmiddag een advieskoers van 3,9964 RON voor 1 euro afgegeven (woensdag nog 3,9649). Dat is het laagste niveau van de afgelopen vier jaar. Ten opzichte van de dollar deed de RON het beter met 2,7923 (woensdag 2,8553). MAANDAG 29 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Nieuwe minister schrapt 12 snelwegen Minister van Transport Radu Berceanu heeft bekend gemaakt dat hij de plannen voor 12 snelwegen schrapt om in plaats daarvan autowegen te kunnen bouwen. De eerste voor 2008 geplande snelweg die het loodje legt, is Craiova-Piteşti. De minister gaat nu onderzoeken of en hoe deze weg een autoweg kan worden. MAANDAG 29 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Sneeuw hindert verkeer in Noorden In verschillende provincies in Centraal- en Noord-Roemenië heeft het verkeer last van sneeuw, met name in de provincies Gorj, Dolj, Maramureş, Buzău, Covasna, MehedinŃi, Vâlcea, Hunedoara, Alba, in de bergen van Prahova en de provincie Cluj. Op sommige plaatsen ligt 10 tot 20 centimeter sneeuw. VRIJDAG 26 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Fitch: Maar 1% economische groei in 2009 Rating agency Fitch heeft zijn voorspelling voor de economische groei in Roemenië in 2009 naar beneden bijgesteld van 3% (afgelopen november nog) naar 1% nu. Het begrotingstekort gaat omhoog naar 5% van het bruto nationaal product. Fitch voorziet een inflatie van circa 4%, al zegt het erbij dat alle voorspellingen voor 2009 minder betrouwbaar zijn dan anders door de crisis in de wereld. WOENSDAG 24 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Forse loonsverlaging voor overheidsmanagers Managers van overheidsbedrijven zullen in 2009 de broekriem stevig moeten aantrekken. Hun huidige gemiddelde salaris van 20.000 tot 28.000 RON per maand zal worden verlaagd naar 4.800 lei per maand, heeft premier Emil Boc gisteren gemeld. WOENSDAG 24 DECEMBER --------------------------------------------------------------------------------


26

Minister van Transport ontslaat 24 managers De nieuwe minister van Transport, Radu Berceanu, heeft alle 24 managers van zijn departement en agentschappen ontslagen. Volgens Berceanu verdienen deze managers zes tot acht keer het normsalaris van een staatssecretaris. DINSDAG 23 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Robert NegoiŃă (PSD) rijkste parlementslid Het nieuw verkozen lid van het Huis van Afgevaardigden Robert NegoiŃă (PSD) is het rijkste lid van het nieuwe parlement. Hij heeft een vermogensoverzicht van 72 pagina's ingediend, waarin zijn bezittingen worden geprecisiseerd. Hij bezit onder meer 1.603 huizen, 741 ondergrondse parkeerplaatsen en 52 stukken grond. De 36-jarige vrijgezel NegoiŃă heeft in totaal een vermogen van naar schatting 350 miljoen euro. DINSDAG 23 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Onderwijsbonden dreigen met nieuwe stakingen De onderwijsbonden dreigen met nieuwe stakingen ('de ergste die Roemenie ooit heeft gekend') als de nieuwe regering haar belofte niet nakomt om de salarissen in het onderwijs met 50% te verhogen. De coalitieregering heeft veel van haar sociale voornemens al laten vallen in de definitieve versie van het regeerakkoord tussen PSD en PD-L. DINSDAG 23 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Immoeast in grote problemen Het Oostenrijkse Immoeast, een van de grootste investeerders in onroerend goed in Roemenië, verkeert in grote problemen. Volgens het laatste kwartaalrapport heeft het concern 54 projecten in Roemenië met een totale waarde van 2,4 miljard euro opgeschort of geschrapt. Immoeast leed in het tweede kwartaal van dit jaar een verlies van 1,86 miljard euro. Zowel de CEO als de financiële man zijn ontslagen. Immoeast is onder andere eigenaar van S-Park in Boe-karest, winkelcentrum Gold Plaza in Baia Mare en ontwikkelaar van de Pipera Office Tower ten noorden van Boekarest. VRIJDAG 19 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Europese verkiezingen op 7 juni Op 7 juni 2009 zullen de Roemenen 33 nieuwe Europarlementariërs kiezen. In dezelfde periode bepalen ook de andere lidstaten wie hun vertegenwoordigers worden in het Europese parlement. In november 2007 mochten de Roemenen voor het eerst 35 parlementsleden kiezen na de toetreding tot de EU. VRIJDAG 19 DECEMBER --------------------------------------------------------------------------------


27

Staatshulp voor Dacia en 4 toeleveranciers Minister-president Tăriceanu heeft bevestigd dat de regering bereid is om de Franse autofabrikant Renault financiële hulp te verlenen voor investeringsplannen in de autofabriek van Dacia in Mioveni en het testcentrum van Renault in Titu. Ook toeleveranciers Delphi Diesel Systems, KS Atag, Calsonic Kansei en Honsel krijgen steun voor investeringen. VRIJDAG 19 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Namen ministers bekend gemaakt Vanmiddag zijn de coalitiepartijen PD-L en PSD het eens geworden over de nominaties van kandidaat-ministers voor de verschillende departementen. De PSD heeft Dan Nica voorgedragen als vice-premier. De minister van Justitie wordt een onafhankelijke, door beide partijen gesteunde kandidaat, waarvan de naam later wordt bekendgemaakt. Dit zijn de namen voor de andere ministersposten: Financiën Gheorghe Pogea PD-L Transport Radu Berceanu PD-L Economie Adriean Videanu PD-L Defensie Mihai Stănişoară PD-L Regionale ontwikkeling en Volkshuisvesting Vasile Blaga PD-L IT&C Gabriel Sandu PD-L Cultuur Toader Paleologu PD-L Jeugd en Sport Monica Iacob Ridzi PD-L Toerisme Elena Udrea PD-L Arbeid, Gezin en Sociale bescherming Marian Sarbu PSD Onderwijs Ecaterina Andronescu PSD Gezondheid Ionut Bazac PSD Landbouw Ilie Sârbu PSD Binnenlandse Zaken Gabriel Oprea PSD Buitenlandse Zaken Cristian Diaconescu PSD Milieu Nicolae Nemirschi PSD MKB, Handel en Ondernemingszaken Constantin Nita PSD Relatie met parlement Victor Ponta PSD DONDERDAG 18 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Schrijver Stephan Lang overleden Afgelopen zaterdag is in Den Haag Stephan Lang overleden. Lang werd in 1945 geboren als István Lang in het dorpje Kálmánd in Transsylvanië, dat twee jaar later als Camin bij Roemenië werd gevoegd. Lang vluchtte voor het commu-nistische regime nadat hij als beginnend schrijver en filosoof door de Securitate werd opgepakt en gemarteld. In Nederland schreef hij bekende boeken als De Transsylvanische bruiloft en De Mollenjager. DONDERDAG 18 DECEMBER © Opjono vzw Flash, januari 2009

28

Ook Roemeense troepen weg uit Irak Tegelijk met troepen van veel andere landen zullen ook de bijna 500 Roemeense troepen zich in juli 2009 terugtrekken uit Irak. DONDERDAG 18 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Begrotingstekort mogelijk tussen 3 en 4% Volgens minister Vosganian van Financiën en Economie komt het begro-tingstekort aan het einde van dit jaar mogelijk uit tussen de 3 en 4%, boven de Europese norm van het verdrag van Maastricht. De belastinginkomsten zijn de afgelopen twee maanden scherp gedaald met 1,3 miljard euro, als gevolg van de internationale financiële crisis. De werkelijke hoogte van het begrotingstekort wordt pas duidelijk na december. DONDERDAG 18 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Aardbeving in Vrancea Woensdagmorgen om 9.37 uur was er een aardbeving met een kracht van 4,5 op de schaal van Richter met epicentrum op 80 km diepte in de provincie Vrancea. De aardbeving was ook in de hoofdstad Boekarest te voelen. WOENSDAG 17 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Belangrijkste punten uit nieuw regeerakkoord Vanmiddag is een eerste versie van het regeerakkoord tussen de liberaal-democraten en de sociaal-democraten naar buiten gebracht. Het definitieve akkoord wordt vrijdag in het parlement gepresenteerd. De belangrijkste zaken uit de beleidsvoornemens van de nieuwe regering: • Handhaving van de flat tax van 16%. Fiscale aftrek voor laagste inkomens. Verhoging van de onroerend goed belasting. • Handhaving van het btw-percentage van 19%. Verlaging van de btw op eerste levensbehoeften naar 5%, verhoging van de btw op luxe artikelen tot 25%, zoals duurdere auto's en plezierboten. Invoering van btw (19%) op de verkoop van particulier onroerend goed. • Verlaging van de toeristenbelasting en oprichting van een marketing bureau voor de bevordering van toerisme. • Verhoging van het minimumloon naar 500 euro per maand op het moment dat de euro in Roemenië wordt ingevoerd. Verhoging van het netto gemiddeld inkomen met circa 60% tussen nu en 1 januari 2012. Eén beloningssysteem voor de gehele publieke sector, in overeenstemming met de salarissen in de private sector. Verhoging van de pensioenen naar 45% van het gemiddelde bruto salaris. • Stimulering van de landbouw landbouw, boomkwekerijen en landoppervlak. Rehabilitatie van landbouwgrond. Subsidiëring van hectare. © Opjono vzw Flash, januari 2009

door ondermeer concentratie op ecologische wijnbouw. Herbebossing tot 30% van het het irrigatienetwerk van 1,5 miljoen hectare kleinere landbouwbedrijven met 1.500 RON per

29

• Reorganisatie van het onderwijs en budgettering met 6% van het bruto nationaal product. • Handhaving van instituten voor de bestrijding van corruptie. Uitbreiding van de rechterlijke macht en oprichting van meer rechtbanken om de achterstand in de rechtspraak weg te werken. Snelle digitalisering van het juridisch apparaat, toegankelijkheid via internet van complete wet- en regelgeving. • Aanleg van 1.000 km snelweg voor 2012 en opstarten bouw van nog eens 700 km autoweg. Verbetering van 5.000 km hoofdverkeerswegen. Rondwegen bij 50 steden en rehabilitatie van 10.000 km provinciale wegen. Uitgangspunten voor bovenstaande beleidsvoornemens zijn een economische groei van 3,5% in 2009, 4,5% in 2010, 5,5% in 2011 en 6% in 2012. Een inflatie van 5% in 2009, 4% in 2010, 3,5% in 2011 en 3% in 2012. In de beleidsvoornemens is niet aangegeven hoe deze zullen worden gefinancierd. DINSDAG 16 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Nationale schuld stijgt met 14,9% De Roemeense nationale schuld is in de eerste tien maanden van 2008 met 14,9% gestegen . Dit staat voor een geschatte 18,6% van het bruto nationaal product. Eind 2007 was de nationale schuld nog 20,16% van het bnp, aldus het ministerie van Economische Zaken. DINSDAG 16 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Helft minder auto's geregistreerd In november zijn er slechts 13.700 auto's geregistreerd, dat is een terugval van 53,1% vergeleken met november vorig jaar. Tot en met november zijn er in 2008 7,5% minder auto's geregistreerd dan in dezelfde periode in 2007. DINSDAG 16 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Donderdag demonstraties tegen autobelasting De autoriteiten hebben toestemming gegeven voor demonstraties aanstaande donderdag in Boekarest tegen de verhoging van de autobelasting met 300%. Tussen 11.30 en 15.00 uur zullen honderden automobilisten bijeenkomen op PiaŃa Victoriei voor het regeringsgebouw. Ook in andere steden in Roemenie zullen legale demonstraties worden gehouden tegen de verhoging van de tax. DINSDAG 16 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Verkopen shopping mall Băneasa vallen tegen Wél genoeg bezoekers (8 miljoen), maar tegenvallende verkopen. Dat is de voorlopige conclusie van het management van het grote, nieuwe Băneasa Shopping City in het noorden van Boekarest. Naar verluidt, zijn de verkopen nog geen 70% van de verwachte omzet. Veel huurders willen de hoge huren in het grootste winkelcentrum van Roemenië verlaagd zien en meer variëteit in het assortiment (voornamelijk mode). Volgens het management blijven de bezoekers echter te kort in het cen-trum, doordat het entertainment gedeelte (bioscopen en bowlingbanen) van het complex nog niet gereed is. © Opjono vzw Flash, januari 2009

30

DINSDAG 16 DECEMBER -------------------------------------------------------------------------------Roemenië: Goed nieuws brengen mag geen verplichting zijn vrijdag 11 juli 2008, door Herman Boel, Sereniteit (bron: http://www.medium4you.be/Roemenie-Goed-nieuws-brengen-mag-geen-verplichting-zijn.html)

Enige tijd geleden dienden twee Roemeense volksvertegenwoordigers, een van de regerende liberale partij en een van een uiterst rechtse partij in de oppositie, een wetsontwerp in dat radio- en televisiestations verplichtte om dagelijks een zekere hoeveelheid positief nieuws te brengen. Roemenië, dat vorige jaar tot de Europese Unie toetrad, heeft te maken met wijdverspreide armoede en corruptie. Door het wetsontwerp zouden omroepstations evenveel positief als negatief nieuws moeten geven. Teveel negatief nieuws zou de mensen immers ziek maken. Hoewel het wetsontwerp in de senaat al unaniem was goedgekeurd, heeft het Roemeense grondwettelijke hof gisteren beslist dat het wetsontwerp in strijd is met de grondwet. Binnen de tien dagen zal het hof uitleg geven bij zijn beslissing. Het Roemeense parlement moet dan het wetsontwerp wijzigen of gewoon laten vallen. De Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, OSCE, riep de Roemeense president op om zijn veto te stellen tegen de wet. Zij stellen immers dat het bepalen van de hoeveelheid positief en negatief nieuws een ernstige politieke inbreuk is op de redactionele vrijheid. --------------------------------------------------------------------------------


31

VERNIEUWING VAN UW LIDMAATSCHAP voor 2009 2008 is achter de rug, tijd dus om uw lidmaatschap te vernieuwen. We houden het lidgeld zoals het was: Gewoon lid: Erelid:

10 Euro 25 Euro

Wij vragen u beleefd uw lidgeld te storten vóór 28 februari 2009 op rekeningnummer

979-9889141-93

of

458-6549721-72

Met de mededeling: Lidgeld 2009.

UITNODIGING ALGEMENE VERGADERING: 28 februari 2009 Beste leden, Hierbij nodigen we u uit voor de Algemene Statutaire Vergadering van vzw OPJONO, die zal plaats hebben op zaterdag, 28 februari 2008 om 10u30' in ons secretariaat, Kempische Steenweg 96, 3500 Hasselt. Volgende punten staan op het programma : o o o o o o

Jaaroverzicht 2008 Afsluiting financieel boekjaar 2008 Raad van Bestuur: samenstelling Begroting 2009 Plannen & projecten voor 2009 Varia

Met vriendelijke groeten, Jacques Vanwyck, Voorzitter

Uw naam werd opgenomen in ons geautomatiseerd adressenbestand met het oog op informatieverspreiding over onze activiteiten en fondsenwerving met humanitair doel. U kunt op afspraak het register raadplegen en u heeft altijd toegangs- en correctierecht. Wet van 08/12/92.


32

VZW OPJONO. Cirlibaba, Roemenië - oktober KEMPISCHE STEENWEG 96, 3500 HASSELT Tel.: Ond.nr

Recommend Documents