1
Voorwoord van de bestuurder
In de beleidsvisie 2012-2015 die de bibliotheek heeft opgesteld waren een aantal speerpunten gedefinieerd. Begin 2014 bleek dat een groot deel van die speerpunten gerealiseerd waren of inmiddels door de realiteit ingehaald. Ook de missie en de Visie waren na jaren toe aan vernieuwing. Begin 2014 werd een daarom met behulp van Probiblio (Provinciale Steun Organisatie) een nieuwe beleidsvisie voor de komende twee jaar opgesteld middels de A3 systematiek. 2014 was ook het jaar dat de bibliotheekwet door de tweede en eerste kamer werd aangenomen waardoor er na jaren weer sprake was van een wettelijke verankering van het openbaar bibliotheekwerk. In deze nieuwe bibliotheekwet wordt onder andere de Digitale Bibliotheek Nederland geregeld en worden de 5 kernwaarden van de bibliotheek benoemd. De bibliotheek Maassluis | Midden-Delfland onderging als organisatie ook een verandering. In navolging van de Governance Code Cultuur werd gekozen voor Raad van Toezicht model met een statutair bestuurder en een toezichthoudend orgaan; de Raad van Toezicht. Per 1 september 2014 werden hiertoe de handtekeningen onder de nieuwe statuten gezet bij de notaris. In de loop van het vierde kwartaal en het eerste kwartaal 2015 werden de statuten aangevuld met de verschillende reglementen. Naast deze landelijke en lokale ontwikkelingen heeft de bibliotheekorganisatie ook in 2014 inhoud gegeven aan haar rol als sociaal maatschappelijke en culturele instelling. In Maassluis werden alle inwoners die van een minimumuitkering moeten rondkomen opnieuw in staat gesteld (in samenwerking met de gemeente) om een gratis bibliotheekabonnement te verkrijgen. In 2014 maakten 180 mensen gebruik van deze mogelijkheid. Ook in MiddenDelfland kon aan mensen met een minimumuitkering deze mogelijkheid voor het eerst worden aangeboden. In 2014 maakten 40 mensen gebruik van dit aanbod. Daarnaast is in 2014 het informeren van de gebruikers van de voedselbank in Maassluis over de bibliotheek en het voorlezen aan de kinderen die daar komen voortgezet. Daarnaast kreeg in 2014 het Taalfront in Maassluis en het Taalteam in Midden-Delfland vorm, werd er een projectdocument opgesteld om te komen tot Taalhuizen in beide gemeenten (in de bibliotheken van Maassluis en Den Hoorn). Er werden Taalvrijwilligers en Taalmaatjes geworven en er werd door deze vrijwilligers een cursus van de stichting Lezen en Schrijven gevolgd. Mede dankzij een extra subsidie en fondsbijdragen kon in Maassluis het Taalhuis worden geopend door de voorzitter van Stichting Lezen en Schrijven Marja van Bijsterveldt. Ook in Midden-Delfland werden vrijwilligers geworven en opgeleid en werden alle voorbereidingen getroffen voor een opening van het Taalhuis in de bibliotheek van Den Hoorn begin 2015. Wouter van Heiningen Directeur-bestuurder
2
Jaarverslag 2014
Pagina Voorwoord van de bestuurder
2
Inhoudsopgave
3
1.
De bibliotheek midden in de samenleving
4
2.
Kerntaken -
2.1
Warenhuis van kennis en informatie
5
-
2.2
Centrum van ontwikkeling en educatie
6
-
2.3
Encyclopedie van kunst en cultuur
9
-
2.4
Inspiratiebron van lezen en literatuur
10
2.5
Podium voor ontmoeting en debat
13
3.
Cijfers dienstverlening
14
4.
Jaarverslag Raad van Toezicht
16
3
1. De bibliotheek midden in de samenleving In de gemeenten Maassluis en Midden-Delfland neemt de bibliotheek een belangrijke plaats in binnen het sociale en culturele veld. Niet alleen is zij met 2 vestigingen en 2 servicepunten (1 vestiging in Maassluis, 1 vestiging en 2 servicepunten in Midden-Delfland) altijd dichtbij de bewoners van haar werkgebied, maar ook door de vele contacten en samenwerkingsverbanden bereikt de bibliotheek een zeer groot deel van de bewoners via andere wegen. Belangrijke partners zijn de kinderopvang, de peuterspeelzalen, het primair onderwijs en het voorgezet onderwijs. Door een uitgebreid aanbod (veelal op maat) aan het onderwijs veld komen vrijwel alle leerlingen van het onderwijs in aanraking met het bibliotheekwerk. Vanaf 2011 is samen met het Centrum Jeugd en Gezin en de twee gemeenten stevig ingezet op ‘Boekstart’ waarbij ouders van baby’s al heel snel, via de consultatiebureaus, wordt gewezen op het belang van (voor)lezen. Boekstart blijkt in een behoefte te voorzien en kan een groot succes genoemd worden. Daarnaast is er samenwerking met de brede scholen in Maassluis op het gebied van collectie en ondersteuning middels de mediacoach. Ook in verschillende werkgroepen is de bibliotheek vertegenwoordigd. Zo maakt zij deel uit van de werkgroep Kunstzinnige Vorming van de gemeente Maassluis, het Cultuurmenu in Maassluis, de organisatie van de ( kinder-) open monumentendag in Midden-Delfland, de werkgroep Dag van de Cultuur in Maassluis en de werkgroep culturele- en vrijwilligersmarkt in de gemeente Midden-Delfland. Middels de gespreks- en verhalentafels en tentoonstellingen wordt samengewerkt met ouderenbonden, historische verenigingen en musea in beide gemeenten. Ook op sociaal maatschappelijk terrein neemt de bibliotheek haar verantwoordelijkheid serieus. Zo werd ook in 2014 weer (in samenwerking met de gemeenten Maassluis en Midden-Delfland) een gratis abonnement verstrekt aan inwoners van beide gemeenten die moeten rondkomen van een minimumuitkering, werd samengewerkt met de Dukdalf en ROC en werden een groot aantal (maatschappelijke) stagiaires te werk gesteld in de bibliotheek (zowel in Maassluis als in Midden-Delfland). In alle vestigingen van de bibliotheek in Maassluis en Midden-Delfland wordt informatie verstrekt over de vrijwilligerssteunpunten (het betreft hier vrijwilligerswerk alsmede maatschappelijke stages). In Maassluis wordt samengewerkt met de voedselbank waar een aantal maal per jaar een medewerker van de bibliotheek voorleest aan de daar aanwezige jeugd en informatie geeft over de bibliotheek. Daarnaast wordt samengewerkt met het ASVZ dagbesteding locatie Parkhof. Oude documenten en archiefstukken van de bibliotheek worden door een deelnemer aan de dagbesteding vernietigd. In het Taalfront (Maassluis) en het Taalteam (Midden-Delfland) wordt samengewerkt met verschillende partijen om middels de twee Taalhuizen, de laaggeletterdheid te bestrijden in beide gemeenten. Samenwerkingspartners zijn de ROC’s Albeda en Mondriaan, de beide gemeenten, stichting Lezen en Schrijven, Stichting Welzijn Midden-Delfland, stichting Vluchtelingenwerk, de Voedselbank Maassluis en serviceclub The Lions.
4
2.1 Warenhuis van kennis en informatie Informatie is tegenwoordig voor iedereen beschikbaar. Met de toename van digitale informatiebronnen zijn er zeer complexe zoekprocessen bij gekomen die nauwelijks te doorgronden zijn. De bibliotheek heeft hier een digitale gidsfunctie als vertrouwd instituut in onze informatiesamenleving. Goed opgeleide professionals helpen de burger op weg om antwoord op zijn vraag te vinden en kennis op te doen. Activiteiten rondom Makkelijk lezen Plein, 4YOU! en het Lees- en schrijfpunt Alle vestigingen van de bibliotheek beschikken over een Makkelijk Lezen Plein, het 4YOU! en het Lees- en schrijfpunt zijn aanwezig in Maassluis en Den Hoorn. Deze punten in de bibliotheken richten zich op jeugd, jongeren en volwassenen die moeite hebben met lezen (en schrijven). In alle gevallen bestaan deze punten uit een speciale collectie, informatiematerialen en pc’s met speciale websites en digitale bestanden voor de doelgroep. Naast inburgeraars, (semi-) analfabeten, digibeten en nieuwe Nederlanders richten de punten zich op mensen met Dyslexie, ADHD, PDD-NOS en andere lees- en leerproblemen. In 2014 zijn een aantal bijeenkomsten georganiseerd rondom deze punten in de bibliotheken van Maassluis en Midden-Delfland voor de verschillende doelgroepen en hun ouders (waaronder de Centrale Opvang en gebruikers van de Voedselbank). Zoeken in de bibliotheek In 2014 bezochten 21 groepen 7 van de basisscholen (504 leerlingen) in Maassluis en Midden-Delfland de bibliotheek voor het programma ´Mediawijs’. Tijdens dit programma wordt de leerlingen informatievaardigheden bijgebracht waaronder digitale zoekvaardigheden. Informatieve lezingen In samenwerking met de boekhandel en plaatselijke en regionale partners zijn in 2013 een aantal informatieve lezingen georganiseerd onder andere over Hoogsensitiviteit, Dyslexie en sociale media (i.s.m. het CJG). De lezingen werden goed bezocht (gemiddeld 27 geïnteresseerden). Inzet Maatschappelijke stagiaires Het afgelopen jaar werden 27 maatschappelijke stagiaires ingezet in de bibliotheek. Stagiaires werden ingezet bij activiteiten voor de jeugd, ouderen en volwassenen bij o.a. lezingen, workshops en voorleesactiviteiten. In totaal werd ruim 250 uur met maatschappelijke stagiaires ingevuld. Aanvragen en IBL In het kader van het aanvragen van materialen van buiten de eigen bibliotheek organisatie in de rest van Nederland werden 178 aanvragen gedaan vanuit de verschillende vestigingen en werden 47 aanvragen gehonoreerd. Via ‘Aanvragen’ ( voorheen Zoek en Boek) werden 119 boeken aangevraagd en 40 aanvragen gehonoreerd. Via het Interbibliothecair Leenverkeer (IBL) werden nog eens 27 boeken geleend van universiteiten, ministeries e.d. HEMA academie Tot 31 december 2014 werden via de plaatselijke Openbare Bibliotheek verschillende online cursussen van de HEMA academie aangeboden voor leden van de bibliotheek. Cursussen op het gebied van Social media/sociale vaardigheden, ICT en vrije tijd maar ook Ipad cursussen en digitale fotografie. 5
Regionale Internet Televisie (RITV) Samen met de bibliotheken Westland en Oostland heeft de bibliotheek Maassluis | MiddenDelfland een bibliotheekjournaal op de website van RITV.nl Hier worden door de bibliotheken korte reportages geplaatst van activiteiten van de bibliotheken maar ook worden hier informatieve en instructieve filmpjes geplaatst voor de klanten van de bibliotheek. De filmpjes en reportages zijn ook afzonderlijk te bekijken op de website van de bibliotheek.
2.2 Centrum van ontwikkeling en educatie De bibliotheek helpt de burger te beschikken over ‘kennis, vaardigheden en mentaliteit om bewust, kritisch en actief zijn weg te kunnen vinden’ (Raad voor Cultuur 2005). De link met het onderwijs wordt sterker. Door mensen uit verschillende doelgroepen toegang te bieden tot cursussen en studiefaciliteiten, door een relevante collectie samen te stellen en door aantrekkelijke activiteiten te organiseren. De bibliotheek is niet alleen voor leerlingen de vraagbaak bij uitstek, de bibliotheek draagt ook bij aan ‘een leven lang leren’, een levenshouding die sterk gestimuleerd wordt door de Nederlandse overheid en de Europese Unie. Mensen volgen na het afronden van hun formele opleiding vaker cursussen en opleidingen. Vooral voor de groep mensen die moeite heeft om rond te komen en die op maatschappelijke ondersteuning is aangewezen, biedt de bibliotheek volop mogelijkheden. Voorlezen voor baby’s en peuters In de bibliotheken van Maassluis en Midden-Delfland wordt veel aandacht besteed aan het voorlezen aan baby’s en peuters en aan het informeren van de ouders over het belang van voorlezen. In totaal werd er meer dan 20 keer aan baby’s en peuters en hun (groot) ouders voorgelezen (558 peuters/baby”s en (groot) ouders namen hieraan deel). Lezingen en workshops In de vestigingen Maassluis en Den Hoorn werden meerdere trainingen en workshops georganiseerd, met name op het gebied dat ook door de Mediabar wordt bestreken (Ipad gebruik, digitaal lezen, Ebooks, digitale fototechniek, digitale dienstverlening van de bibliotheek). Deze trainingen werden zeer goed bezocht waarbij vooral veel ouderen gebruik maakten van de mogelijkheid meer te weten te komen over de digitale apparatuur en ontwikkelingen. Mediacoach Vanaf september 2010 is een mediacoach voor 12 uur per week actief bij basisscholen De Westhoek, Prinses Christinaschool en de Panta Rhei en het Lentiz college in Maassluis. Dit gebeurd in het kader van de subsidie combinatiefunctionaris. De mediacoach adviseert, ondersteunt en organiseert ten behoeve van de leerkrachten en leerlingen in de scholen vanuit de basis van de bibliotheek. Dit alles gericht op mediawijsheid, media-educatie en leesbevordering. In 2014 is ingezet op het online memoryspel, een groepsexpositie i.h.k.v. 400 jaar Maassluis, een workshop foto bewerken, Vreemde zaken (leesbevorderingsproject), Facebook voor beginners en het gebruik van digitale bronnen binnen de bibliotheek.
6
Klassenbezoeken basisonderwijs Uit het aanbod voor het basisonderwijs werd door 26 groepen 1/2, 11 groepen 3, 11 groepen 4/5, 13 groepen 5, 10 groepen 6, 11 groepen 7 en 16 groepen 8 deelgenomen. In het kader van het Cultuurmenu werden door 27 groepen 4 en 6 illustrators Martijn van der Linden en Loes Riphagen en schrijver Arend van Dam ontvangen. In de scholen in Midden-Delfland kwamen Hans Kuyper en Tosca Menten op bezoek. In totaal namen hiermee 2.997 leerlingen in 125 groepen deel aan het aanbod op maat dat de bibliotheek levert per groep voor het basisonderwijs. Gratis abonnement voor mensen met een minimum uitkering In samenwerking met de gemeente Maassluis en Midden-Delfland werden alle mensen die in deze gemeenten van een minimum uitkering moeten rondkomen aangeschreven met een aanbod voor een gratis jaarabonnement op de bibliotheek. In totaal maakten 214 mensen gebruik van dit aanbod. In totaal werden er gemiddeld 15 materialen per abonnement uitgeleend. Voorlezen bij de Voedselbank In 2014 werd in de bibliotheek opnieuw aandacht gegeven aan het werk van de Voedselbank in Maassluis. Uit de contacten met de Voedselbank is een samenwerking voortgekomen. Elke 2 maanden bezochten twee medewerkers van de bibliotheek om en om de Voedselbank en lazen daar voor aan kinderen en gaven informatie over de bibliotheek en de vormen van dienstverlening van de bibliotheek. Laaggeletterdheid Maassluis Voor het verschijnen van het aanvalsplan Laaggeletterdheid van de gemeente Maassluis, is door een aantal partijen een werkgroep Taalfront opgezet in Maassluis. Deelnemende partijen zijn: De bibliotheek, ROC Albeda, de Voedselbank en Vluchtelingenwerk. Deze groep kreeg al snel aanvulling van iemand van serviceclub the Lions (zij hebben zich de bestrijding van laaggeletterdheid als lange termijn doel gesteld) en een ambtenaar van de gemeente Maassluis. In samenwerking met Taal voor het leven werd gewerkt aan een projectplan om te komen tot een taalpunt, het opleiden van taalmaatjes en een gezamenlijke aanpak van de laaggeletterdheid in Maassluis. Halverwege 2014 was het plan gereed en op 1 september werd het Taalhuis in de bibliotheek van Maassluis feestelijk geopend door Marja van Bijsterveldt (voorzitter stichting Lezen en Schrijven) en wethouder David van der Houwen. Het Taalhuis wordt bemenst door 4 vrijwilligers en is drie maal per week geopend op maandagavond, dinsdagmiddag en donderdagochtend. Eind 2014 waren er reeds 39 taalvragers geregistreerd waarvan er 33 zijn geholpen en 2 in afwachting zijn van een taalmaatje. In samenwerking met het ROC Albeda werd vanuit de WEB gelden een aanvraag gedaan voor het organiseren van taallessen in de bibliotheek door het Albeda. Vanaf 2015 zullen deze lessen worden georganiseerd. De bibliotheek is vanaf eind 2014 elke dag (behalve maandag) geopend voor taalmaatjes en taalvragers om in de bibliotheek samen te werken aan de geletterdheid van de taalvrager. Een groot aantal koppels maakt van deze mogelijkheid gebruik.
7
In de week van de alfabetisering werden in Den Hoorn de film Precious en in Maassluis (in de Koningshof) de film Stanley and Iris vertoond over dit onderwerp. De bibliotheek was vooraf en na afloop van de film tevens aanwezig met een informatiekraam, gaf informatie over het Taalhuis en wierf taalvrijwilligers/taalmaatjes. In Juni opende burgemeester Karssen de reizende tentoonstelling over laaggeletterdheid van de stichting Lezen & Schrijven op het plein voor de bibliotheek en theater Koningshof. Op een aantal levensgrote billboards werd informatie gegeven over het probleem van de laaggeletterdheid en aandacht gevraagd voor dit probleem in Maassluis. Midden-Delfland In Midden-Delfland werd in 2014 een Taalteam opgericht bestaande uit de bibliotheek, de stichting Welzijn Midden-Delfland, de gemeente, het ROC Mondriaan en de stichting Lezen en Schrijven. Ook hier werd een projectplan geschreven en hard gewerkt aan de realisering van een Taalhuis in de bibliotheek van Den Hoorn. Met behulp van gelden van fondsen en de stichting Lezen en Schrijven zal begin 2015 het Taalhuis worden geopend in Den Hoorn. Digitale dienstverlening Bibliotheek Maassluis | Midden-Delfland biedt een variatie aan digitale diensten aan. Zo is het mogelijk om via de website van de bibliotheek de catalogus te raadplegen, rechtstreeks materialen te reserveren (in de eigen bibliotheek en in de collectie Nederland, materialen te verlengen, de bibliotheek app te downloaden, persoonlijke gegevens te beheren, e-books te lezen via de bibliotheek en databanken te raadplegen. In de komende jaren zal het aanbod van e-books (via BNL) sterk worden uitgebreid (nu al ruim 10.000 titels). Daarnaast zijn via bibliotheek.nl op de website een aantal; diensten beschikbaar zoals leestips voor verschillende leeftijdsgroepen, Literatuurplein, de canon van de Nederlandse geschiedenis, dossiers van de Koninklijke Bibliotheek, krantenarchief en handschriften te raadplegen. Mediabar en Mediabar spreekuren In Maassluis en Den Hoorn is een Mediabar beschikbaar. In de Mediabar worden de laatste modellen tablets, E-readers, (mini)tops en software getoond die gratis te gebruiken zijn door de bezoekers. Deze kunnen de apparatuur proberen en tijdens de spreekuren hun vragen stellen. De spreekuren worden in beide vestigingen dermate goed bezocht dat gekeken wordt hoe we deze kunnen uitbreiden. De Mediabar is geopend op dinsdagochtend en vrijdagavond in Maassluis en op dinsdagochtend en zaterdagochtend in Den Hoorn. De vragen die gesteld worden zijn van zeer uiteenlopende aard. Van vragen om advies over welke tablet men het beste kan kopen, vragen over de installering van apps, het downloaden van software en E-books, het gebruik van programma’s tot technische vragen. Helpdesk Klik & Tik Ook in 2014 werd door een medewerker van de bibliotheek van Maassluis de helpdesk Klik & Tik bemand (samen met een medewerker van de bibliotheek Amsterdam). Klik & Tik, samen op het web, is een online oefenprogramma dat (meest laaggeletterde) gebruikers leert werken met sociale media. Bibliotheek.nl stelde o.a. de bibliotheek Maassluis, financieel in de gelegenheid deze taak in 2014 uit te voeren. De helpdesk is er voor vragen uit het hele land en werd in 2014 door gemiddeld 14 mensen per dag benaderd met vragen.
8
2.3 Encyclopedie van kunst en cultuur De bibliotheek is de lokale toegangspoort tot informatie en cultuur en heeft een neutrale en laagdrempelige waarde. De bibliotheek presenteert uitingen van en materialen over intellectuele en artistieke activiteiten. Door samenwerking met andere culturele instellingen geeft de bibliotheek informatie over de achtergronden van museale presentaties en tentoonstellingen, over muziek en toneeluitvoeringen. De bibliotheek bevorderd amateurkunst door lezingen, specifieke collecties bij kunstuitingen en door het bieden van gerichte dienstverlening, zoals programma-informatie en kaartverkoop. Voor het brede publiek, maar ook voor leerlingen en docenten in het kader van CKV.
Workshops jeugd In het kader van de retailgroepen zijn een groot aantal workshops georganiseerd voor de jeugd, waarbij steeds bij een (wisselend) thema een onderwerp wordt gekozen. In 2014 waren dit workshops rond de Kindermonumentendag, braakballen en 400 jaar Maassluis (i.s.m. de Furieade), de Nationale voorleesdagen, Vleermuizen, Vlinders en de Kinderboekenweek. In Maassluis en Den Hoorn waren er in februari en maart meidenavonden en jongensavonden. De meidenavonden waren uitverkocht met 50 meiden en de jongensavonden werden bezocht door 44 jongens. Tentoonstellingen Zowel in de vestigingen van Midden-Delfland als in Maassluis zijn er maandelijks tentoonstellingen van (amateur) kunstenaars te bekijken. Zowel tentoonstellingen aan de wand als tentoonstellingen in vitrines. In totaal waren er 42 tentoonstellingen in Midden-Delfland en 32 tentoonstellingen in Maassluis.
Theatervoorstelling In de bibliotheek van Den Hoorn was een voorstelling ‘Feest’ voor 50 enthousiaste kinderen en hun ouders. Deze voorstelling werd gegeven door Peet Vermeulen.
Culturele manifestaties en projecten Dag van de cultuur De bibliotheek maakt deel uit van de organisatie van het Weekend van de Cultuur in Maassluis. Tijdens deze dag is de bibliotheek geopend en biedt zij samen met theater Koningshof een gevarieerd programma rondom Cultuur. De bibliotheek verstrekt op de Dag van de Cultuur (de zaterdag) tevens informatie over de dienstverlening, de vormen van informatie en de uitgebreide (digitale) collectie die de bibliotheek te bieden heeft. In 2014 werd op deze dag, voor de vierde keer, door de Kunstuitleen Maassluis een kunstveiling georganiseerd in de bibliotheek. De directeur van de bibliotheek trad hierbij op als veilingmeester. De dag trok ruim 1300 mensen naar de bibliotheek.
9
2.4 Inspiratiebron van lezen en literatuur Leesbevordering is een expliciet geformuleerde kerntaak van openbare bibliotheken. Het inzicht is inmiddels algemeen dat literair lezen een noodzakelijke basis voor begrijpend lezen is. Om de leesvaardigheid te stimuleren en tegelijk de fantasie als creatieve bron te ontwikkelen, heeft de bibliotheek contact met alle scholen en klassen in het basisonderwijs. Lezen op jonge leeftijd is belangrijk voor het aanscherpen van de geest. Voor plezier in lezen is een attitude nodig die al op zeer jonge leeftijd moet worden aangebracht door de ouders en de kinderdagverblijven. Lezen is een voorwaarde om te kunnen participeren, plezier in lezen is een voorwaarde voor persoonlijk levensgeluk en maatschappelijke betrokkenheid. Boeken zijn nog altijd populair als media voor ontspanning en wegdromen uit de realiteit. De bibliotheek is nu en in de toekomst de plek om boeken te kunnen lenen en lezen. Voor jong en oud een bron van plezier. Inmiddels zijn er ook digitaal beschikbare media. De specifieke vorm vraagt ook kennis en vaardigheden in de omgang ermee. Bibliothecarissen steunen jong en oud daarin. Voor dat doel zijn media-educatieve programma’s ontwikkeld. Daarnaast beschikt de bibliotheek over een mediacoach die wordt ingezet in de twee brede scholen en het Lentiz college Kastanjedal. Boekstart en peuterochtenden In 2011 is gestart met het project Boekstart: lezen met baby’s, in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin en de gemeenten Maassluis en Midden-Delfland. Boekstart is een programma dat het lezen met heel jonge kinderen wil bevorderen én ouders met jonge kinderen wil laten genieten van boeken. Boekstart gaat uit van de gedachte dat kinderen die al op jonge leeftijd in aanraking komen met boeken een voorsprong (op school) ontwikkelen waar ze hun hele leven voordeel van hebben. Samen een boekje bekijken, plaatjes aanwijzen en benoemen, versjes leren, verhaaltjes vertellen en ernaar luisteren versterkt bovendien de band tussen ouder en kind. Voor peuters worden er maandelijks voorleesochtenden georganiseerd, waarbij niet alleen het plezier in lezen maar ook de ontmoetingsfunctie voor ouders/verzorgers een belangrijke rol speelt. Deze ochtenden voorzien in een behoefte, het aantal peuters is zo groot dat de groep gesplitst moest worden en er door twee medewerkers wordt voorgelezen. Leesprogramma’s Een belangrijk onderdeel van het aanbod naar de scholen zijn de leesprogramma’s rond een thema, schrijver of boek. Leesprogramma’s worden ingezet om het lezen te bevorderen, het plezier in lezen te vergroten en de leesvaardigheid in het algemeen te stimuleren. Groepsgewijs ruilen van boeken In Maassluis en Midden-Delfland wordt door de verschillende groepen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs ook groepsgewijs gebruik gemaakt van de bibliotheek. De groepen bezoeken de bibliotheek en de leerlingen zoeken per bezoek een nieuw leesboek uit dat op school wordt gelezen. In Maassluis en Midden-Delfland gaat het om 69 groepen met ca.1750 leerlingen van het basisonderwijs die elke 4 à 5 weken een boek lenen. In Maassluis is er 1 groep leerlingen (25 leerlingen) van het voortgezet onderwijs die elke maand naar de bibliotheek komt om een boek te lenen. In Maassluis bezoekt de Centrale Opvang elke donderdag de bibliotheek waarbij wordt voorgelezen en boeken worden geruild.
10
Jaaraanbod Basisonderwijs Goed kunnen lezen is belangrijk en leuk. Belangrijk omdat lezen een voorwaarde is om gebruik te kunnen maken van media zoals (school)boeken, televisie, tijdschriften., kranten en internet. Leuk omdat lezen veel plezier geeft. De bibliotheek maakt leerlingen vertrouwd met media en de bibliotheek. Het jaaraanbod voor het basisonderwijs is er voor alle leerlingen uit de groepen 1 t/m 8. Het bevorderen van leesplezier, taalontwikkeling en mediawijsheid staat centraal. De activiteiten worden klassikaal aangeboden in de bibliotheek of op school en meestal begeleid door een bibliotheekmedewerker. Het programma Basisonderwijs sluit aan op de leeftijd, niveau en interesses van de leerlingen. Natuurlijk sluiten de activiteiten aan op de kerndoelen in het basisonderwijs. Alle leerkrachten van de basisscholen in het werkgebied ontvingen dit aanbod in verkorte vorm. De volledige tekst is te raadplegen op de website van de bibliotheek. Brede scholen In twee brede scholen (drie vestigingen) in Maassluis (de Prinses Christinaschool, Pantha Rhei en de Westhoek) heeft de bibliotheek een collectie boeken staan in de mediatheek waarvan de basisschool gebruik maakt alsmede de Kinderopvang in deze brede scholen. De collecties zijn destijds met een eenmalige subsidie van gemeente Maassluis opgezet op basis van de vraag vanuit de school en zijn ook in 2014 aangevuld met de nieuwste boeken. Inmiddels betreft het hier een structurele huurcollectie voor de brede school, die door de bibliotheek jaarlijks wordt onderhouden en aangevuld. In 2014 is de inzet van een mediacoach in de brede scholen en het Lentiz college VMBO vervolgd. De mediacoach kan worden ingezet met subsidie i.h.k.v. de combinatiefunctionaris. De nieuwe bibliotheek in Kindcentrum De Westhoek sluit met collectie en ontsluiting volledig aan bij de indeling en ontsluiting van de bibliotheek. Nationale Voorleesdagen Elk jaar zijn in januari de Nationale Voorleesdagen. Tijdens de voorleesdagen van 22 januari tot 1 februari wordt extra aandacht besteed aan het belang van voorlezen aan jonge kinderen. Tijdens een voorleesontbijt en middels informatie en tentoonstellingen met voorleesboeken voor peuters en kleuters. De mediacoach van de bibliotheek las voor aan groepen 6 en 4 van basisschool De Westhoek in Maassluis. Voorleeswedstrijd In januari werd een van de voorrondes van de voorleeswedstrijd georganiseerd in de bibliotheek van Vlaardingen. Twaalf deelnemers streden om plekken in de kwartfinale. Er waren 75 familieleden en vrienden aanwezig om de deelnemers aan te moedigen. Boekenweek Van 8 tot 16 maart werd de Boekenweek georganiseerd. Het thema van deze Boekenweek was ´Ondertussen ergens anders´. In het kader van de Boekenweek werden verschillende thematentoonstellingen samengesteld in de verschillende vestigingen en in samenwerking met de CPNB was er voor nieuwe leden van de bibliotheek in de Boekenweek een gratis proefabonnement, het Boekenweekgeschenk en een boekenbon van € 5,-
11
Kinderjury Elk jaar wordt in het voorjaar de Kinderjury georganiseerd in de bibliotheken van Maassluis en Midden-Delfland. Kinderen kunnen dan de nieuwe boeken van het afgelopen jaar lezen en beoordelen. De beoordelingen worden opgestuurd naar de Landelijke Kinderjury en tellen mee voor de wedstrijd van de meest populaire kinderboeken van het afgelopen jaar. In 2014 deden ca. 300 kinderen aan mee.
Peuterdag In april werd in Maassluis en Den Hoorn de Peuterdag georganiseerd door de bibliotheek in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) de kinderopvang in Maassluis (SKM) en Kinderopvang Zon en ’t Kickertje in Den Hoorn. Daarnaast werd samengewerkt met een aantal commerciële partijen die een aanbod hebben voor peuters zoals kleding en een speeleiland. Er werd tijdens de Peuterdag veel aandacht gegeven aan het belang van lezen, voorlezen, cultuur en sport voor peuters. Zo was Peet Vermeulen er met een typetje, er was een theatervoorstelling, een muziekvoorstelling en waren er knutsel- en schminkactiviteiten. Alle kinderen kregen een consumptie gesponsord door de Albert Heijn. In totaal kwamen er tussen rond de 600 personen naar de Peuterdag waarvan twee derde peuters. De Peuterdag werd zeer goed beoordeeld en door het succes wordt deze activiteit in 2015 herhaald in Maassluis en Den Hoorn.
E-readers De bibliotheek beschikt over een aantal e-readers met op elke e-reader een tiental e-books. De e-readers worden inclusief e-books uitgeleend zodat de klanten van de bibliotheek kennis kunnen maken met het fenomeen e-books.
Samenwerking i.h.k.v. Nationaal Documentatiecentrum Maarten ’t Hart (NDMtH) In 2014 was het boek dat heel Nederland leest! Een vlucht regenwulpen van Maarten ’t Hart. Rondom deze landelijke activiteit organiseerde de bibliotheek samen met het NDMtH een aantal activiteiten. Zo trad Rop Janze op met een cabaretvoorstelling rond het boek, verzorgde Marc Westerman van filmmuseum Eye een lezing over de film versus het boek en werd de film in Maassluis en Midden-Delfland vertoond. Uiteraard konden leden van de bibliotheek het boek gratis afhalen.
12
2.5 Podium voor ontmoeting en debat Als ontmoetingspunt voor mensen speelt de openbare bibliotheek in Nederland een wezenlijke rol in het versterken van de samenhang tussen bewoners en bevolkingsgroepen. De bibliotheek biedt ruimte als vrijplaats voor lokale initiatieven, voor debat over maatschappelijke thema’s, voor voorlichting over complexe onderwerpen en discussie over onderwerpen van lokaal, regionaal, landelijk of mondiaal belang. De bibliotheek is een plek waar je altijd terecht kunt, waar je niets verplicht bent, waar je je kunt ontspannen en waar je kennis kunt opdoen. De bibliotheek is ook een veilige plek en wordt bijvoorbeeld door leerlingen gebruikt om samen te leren. Gesprekstafels In Maassluis werd onder de bezielende leiding van mw. Kapil elke maand een gesprekstafel georganiseerd. De gesprekstafels zijn voor ouderen en hebben actuele thema’s. Er is een groeiende belangstelling voor de gesprekstafels. Inmiddels schuiven maandelijks tussen de 10 en 15 mensen aan. Verhalentafels In Midden-Delfland werden in het verleden in Maasland en Den Hoorn verhalentafels georganiseerd. Onder leiding van mw. Werner werden tijdens de verhalentafels met name historische thema’s en gebeurtenissen besproken. Door persoonlijke omstandigheden werden in 2014 de verhalentafels tijdelijk niet georganiseerd. In 2015 wordt gekeken hoe dit initiatief een doorstart kan maken. Nederland leest! In het kader van Nederland leest! werden tussen 1 november en 30 november 700 gratis exemplaren van ‘Een vlucht regenwulpen’ van Maarten ’t Hart weggegeven aan leden van de bibliotheek.
13
3.
Cijfers dienstverlening
Uitleningen
Jeugd Volwassenen Totaal
Maassluis*** 2014 2013 118.146 89.936 86.749 98.123 204.895* 188.059
Midden-Delfland 2014 2013 90.141 91.197 38.670 49.012 128.811** 140.209
* waarvan 60.194 niet betaalde en 379 betaalde verlengingen ** waarvan 40.467 niet betaalde en 126 betaalde verlengingen *** Dit is inclusief de boeken die in de Brede scholen in Maassluis werden uitgeleend maar
Leden
Jeugd Volwassenen Totaal
Maassluis 2014 2013 3.327 3.209 2.332 2.412 5.659 5.621
% bevolking Midden-Delfland % bevolking 2014 2013 2014 2013 2014 2013 61 % 58% 2.639 2.928 73 % 81% 9 % 9% 1.585 1.822 10 % 12% 18 % 18% 4.224 4.750 23 % 29%
Reserveringen Maassluis en Midden-Delfland 2011 2012 Binnen de organisatie 10.848 18.735 IBL 13 18 Aanvragen 43 37 Wisselcollecties vreemde talen 9 0* Totaal 10.931 18.790
2013 22.135 28 231 0 22.394
2014 21.426 27 178 0 21.631
*Vanaf 2012 worden geen wisselcollecties in vreemde talen meer aangeboden.
Collectie
Jeugd Volwassenen AVM Totaal
Maassluis 2014 22.102 20.674 2.198 44.974
2013 17.059 21.514 2.398 40.971
Midden-Delfland 2014 2013 21.734 23.040 10.588 10.816 770 829 33. 092 34.685
Website Maassluis | Midden-Delfland (gezamenlijke site) Hits
Bezoekers
2007 26.642
2008 46.918
Maassluis 2014 131.582
2009 70.304
2013 127.555
2010 2011 2012 2013 2014 115.385 127.535 115.504 125.234 147.170
Midden-Delfland 2014 * 2013 70.603 76.512
* De vestigingen Schipluiden en Maasland hebben geen bezoekersteller meer, door inwoning is het onmogelijk een bezoekersteller te installeren. Dit cijfer bestaat uit de cijfers van Den Hoorn en de (naar inwoners) geëxtrapoleerde cijfers van de bezoekers van en Maasland en Schipluiden.
14
Sprinters
Maassluis 2007 2008 956 776
2009 835
2010 920
2011 761
2012 627
2013 2014 671 *840
*Per 1 januari 2014 zijn de sprinters gratis
Internetcafé gebruikers
Maassluis 2010 10.380
2011 9.780
2012 7.748
2013 7224
2014 7642
waarvan vrouwen waarvan nieuwe NL waarvan autochtoon
61% 62% 38%
61% 59% 41%
60% 61% 39%
58% 57% 43%
57% 60% 40%
waarvan mannen waarvan nieuwe NL waarvan autochtoon
39% 70% 30%
39% 74% 26%
40% 78% 22%
42% 82% 18%
43% 80% 20%
Social media 2011 Twitter (volgers) 362 (tweets) 498 Facebook (vrienden) 540 Blog (berichten) 4 (views) Nieuwsbrief (abb.) 7.527 (mails) 41.680 Pinterest (volgers) Youtube (volgers (views) Flickr (foto’s) Yumpu (online bladeren)
2012 494 1.199 587 12
2013 608 2.283 804 65 2.021 8.573 93.042 15 11 765 259 1.019
8.659 49.532
*4 accounts waaronder de Peuterdag en de Voorleesweek
E-books 2014
Nederland
Aangemaakte E-bookaccounts Geleende E-books Uitleningen per account
119.163 814.072 6,8
15
Bibliotheek MM 340 2.485 7,3
2014 671 3.283 *1.107 46 2.577 6.490 68.804 43 14 518 3.365 554
4.
Jaarverslag Raad van Toezicht
2014 was voor het bestuur van de Bibliotheek Maassluis en Midden Delfland in vele opzichten een overgangsjaar. In de eerste plaats heeft het bestuur besloten om de mogelijkheden te onderzoeken of het bestuur moest overgaan van een bestuur naar een Raad van Toezicht. Het bestuur functioneerde de afgelopen jaren al op enige afstand van de directie en het managementteam. De ontwikkeling naar een RvT was vanuit dit oogpunt dan ook een logische. De organisatie van de bibliotheek maakte het mogelijk om deze verandering door te voeren en de directeur te benoemen tot bestuurder. De besluitvorming hieromtrent heeft er toe geleid dat met ingang van 1 september 2014 de bibliotheek een RvT heeft. De bestuurders zijn daarbij benoemd tot leden van de RvT. In de periode na 1 september 2014 wordt er door de RvT gewerkt aan het opstellen van reglementen voor de RvT en de bestuurder alsmede aan functieprofielen voor RvT leden. Een andere reden voor de vorming van een RvT was dat het bestuur er van overtuigd was dat er in de toekomst gezocht moest worden naar fusiemogelijkheden voor de bibliotheek. De organisatie is op dit moment nog financieel gezond, maar gezien de afname van het aantal leden van de bibliotheek moet in de toekomst een groter afzetgebied worden gecreëerd. Andere bibliotheken hebben vaak al een RvT en dit zou een fusieproces vergemakkelijken. Oriënterend zijn gesprekken gevoerd met de bibliotheek van het Westland om tot samenwerking te komen met als doel een fusie. De werkwijze van beide bibliotheken komen in grote mate overeen. De bibliotheek van het Westland heeft te kennen gegeven open te staan voor deze samenwerking, maar heeft er vooralsnog meer tijd voor nodig. Het bestuur en na 1 september 2014 de RvT hebben in totaal5 keer vergaderd. Daarbij zijn als belangrijkste onderwerpen aan de orde geweest de financiële ontwikkelingen, de beleidsvoornemens en de toekomst van de bibliotheek. Daar naast is het bestuur en later de RvT geïnformeerd over de ontwikkelingen binnen de bibliotheek door de directeur en later de bestuurder. Hij heeft hierbij ondersteuning gekregen van het managementteam. De RvT is van mening dat de bibliotheek Maassluis en Midden Delfland zich uitstekend ontwikkeld heeft van een traditionele bibliotheek naar een kennis en informatiecentrum met een bredere taakstelling. Voor de verdere ontwikkeling is het noodzakelijk dat gezocht moet blijven worden naar nieuwe samenwerkingsverbanden om ook in de toekomst financieel gezond te blijven en voldoende uitdaging voor de organisatie te creëren. Het bestuur en later de RvT bestond in 2014 uit: Dhr. Luttik, voorzitter Dhr. Frerichs, vice-voorzitter (aftredend per 1-1-2015) Dhr. J. van Dalen, lid (aftredend per 1-1-2015) Mw. Boersema, lid Mw. de Haas, lid Dhr. van Gageldonk, lid ( per 1-1-2015)
B. Luttik, voorzitter
16
