2
VIRGA JESSEFEESTEN 2014 … 2015 … 2016 … 2017
RAAMPROGRAMMA
Versie 15 augustus 2014
3
4
Wanneer tussen 5 en 20 augustus 2017 de Virga Jesseommegang weer door de straten trekt is Hasselt in opperste feeststemming: woningen zijn bebloemd en straten versierd; koren laten het beste van zich horen en de Dolende Man vindt iedere avond de weg naar huis terug; de beiaard klinkt en het orgel blaast; toeristen haasten zich naar de tribunes, een bedevaarder brandt nog snel een kaarsje bij de Virga Jesse; de Langeman kijkt streng en oordeelt dat de erwtensoep smaakt; in een tuintje ontmoeten buren elkaar om de laatste afspraken te maken; kinderen verwonderen zich, ouders genieten, en oma is er ook bij; oude bekenden beslissen een terrasje te doen, op straat groeit een onverwacht gesprek. De Virga Jessefeesten zijn een bijzondere tijd voor Hasselt. Een tijd ons gegeven om te genieten, te ontdekken, te ontmoeten, te dromen en te hopen. Tijdens de Virga Jessefeesten is Hasselt de plek … … om te genieten
5
… om te ontdekken
… om te ontmoeten
… om te dromen
… om te hopen
6
Vormgeven aan de Virga Jessefeesten 2017: een taak van het Comité van de Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten Het Comité van de Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten Hasselt vzw, kortweg Virga Jessecomité genoemd, is de organisator van de Virga Jessefeesten. Twintig vrijwilligers, die als een vriendengroep, het vuur en de passie brandend houden en overdragen van het ene zevende jaar naar het volgende. Het Virga Jessecomité bepaalt het concept van de volgende Virga Jessefeesten en verspreidt dit om het samen met meer dan 3000 deelnemers en medewerkers vorm te geven en aan te bieden aan tienduizenden inwoners en bezoekers. De leden van het Virga Jessecomité ervaren de Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten als een geschenk dat zij ontvangen hebben van de generatie die hen voorafging. Elk zevende jaar laten zij, samen met meer dan drieduizend vrijwilligers, dit waardevolle immateriële erfgoed herleven om het zo door te geven aan de generaties die na hen komen.
1. Virga Jessefeesten 1.1. Het zevenjaarlijks feest anno 2017 Tussen 5 en 20 augustus 2017 zullen we voor de 46e keer in de zevenjaarlijkse traditie de Virga Jesse door de straten van de stad dragen. In het verleden gebeurde dit soms omwille van de herwonnen geloofsvrijheid, soms om onheil af te wenden, soms om onze dankbaarheid uit te dragen voor het goede dat onze stad en haar burgers ten deel viel. Steeds werden ook de vele persoonlijke intenties van de deelnemers meegenomen om ze aan te bieden aan de Virga Jesse. Dat laatste zal in 2017 niet anders zijn. Maria, Virga Jesse blijft steeds een haven waar troost, moed, inspiratie, gemoedsrust ingeslagen kan worden. Zij is voor vele gelovigen een schoot waarop je geborgenheid kan vinden, een schouder waarop je kan steunen, altijd en voor iedereen. De stad en haar bewoners ontvangen de Virga Jesse feestelijk. Dit is reeds eeuwen de essentie van de versieringen en van het feestprogramma. Over meningsverschillen en gezindten heen ontmoeten de bewoners elkaar bij het versieren van hun rot, bij het deelnemen aan het feestprogramma of, gewoon, bij het genieten van de feestelijke sfeer in de stad. Om de zeven jaar brengen de Virga Jessefeesten een opleving van samenwerken en samenleven voor iedereen. Gemeenschapsvorming, belangstelling, steun en zorg voor elkaar zijn de basiswaarden waarop de editie van 2017 steunt.
7
1.2. Bezin eer je begint: het jaar “2017min4” Tijdens enkele bijeenkomsten, met een uitdagende confrontatie uit de professionele wereld van de evenementenorganisatie, nadenken over de essentie van het erfgoed Virga Jessefeesten anno nu deed een frisse wind waaien binnen het Virga Jessecomité. De zoektocht naar de essentie van de Virga Jessefeesten zorgde voor een inhoudelijke verdieping en toonde kansen voor een maatschappelijke verbreding. De Virga Jessefeesten danken hun bestaan aan de verering en de viering van Maria, die wij in Hasselt Virga Jesse noemen. Zij blijft de bestaansreden van de Virga Jessefeesten. De ommegang, waarin haar beeld door de straten van de stad gedragen wordt, is de spil van alle activiteiten.
8
2. Ommegang: kern van het feestgebeuren 2.1. Trots en dankbaar dragen wij elk zevende jaar de Virga Jesse in een ommegang door de straten van de stad. Met de Zevenjaarlijkse Virga Jesseommegang verplaatsen wij de Virga Jesse van de intieme en wat verborgen gelegen basiliek naar het midden van het samenleven. Wij dragen haar trots en dankbaar rond door de straten van de stad. Trots zoals mensen het waardevolle uit hun leven tonen en trots omdat wij deel mogen uitmaken van de eeuwenoude traditie die we op deze manier in stand houden en verder geven. Dankbaar omwille van de aanspreekbaarheid, de steun en de rust die wij bij haar, in haar basiliek, ervaren. Dankbaar ook voor de weg die zij ons wijst naar de Blijde Boodschap van haar Zoon. Door deze stap in de wereld willen wij onze gevoelens t.o.v. de Virga Jesse kenbaar maken aan en delen met de hele wereld. Zij is er ‘altijd en voor iedereen’.
2.2. Een ommegang voor deze tijd: vertellen en ontroeren Het levensverhaal van Maria en haar zoon Jezus vormt de verhaallijn van de ommegang. De boodschap van liefde die Jezus bracht, voedt de inhoud. De beeldtaal van deze tijd inspireert de vorm. Beeld, tekst, muziek, zang, dans en overtuigende inleving van 2000 deelnemers vermaken, ontroeren en stemmen tot bezinnen. Centraal in de ommegang staat Maria als voorbeeld van vertrouwen en dienstbaarheid. Zij wijst naar haar Zoon Jezus: “Doe maar wat Hij u zeggen zal.” Zij is ons voorbeeld in het beleven van Zijn droom over God en de wereld. In Hasselt geven wij Maria de naam Virga Jesse, twijg van Jesse. Deze naam verwijst naar ons Virga Jessebeeld en de unieke manier waarop Maria haar Zoon toont aan de wereld. Deze naam verwijst ook naar de lang verwachte uit de stam van Jesse. Of, zoals het Virga Jesselied zegt: “Uit de twijg van Jesse geboren, werdt gij klein meisje uitverkoren, om uw trekken aan de Heer te geven …” Maria, die wij Virga Jesse noemen, wie ben je? Wat is het in jou dat ons al eeuwen lang aantrekt? Hoe komt het dat wij jou ‘duizend namen’ geven? En dat allemaal terwijl je bescheiden op de achtergrond blijft naast jouw Zoon. Om de zeven jaar sluiten wij aan bij de eeuwenlange rij van de generaties die ons voorgingen en brengen wij op een speciale wijze hulde aan de Virga Jesse, hulde en dank voor haar voorbeeld in geloof, hulde en dank voor haar voorgaan als leerling van Jezus, hulde en dank voor haar steun en troost.
9
2.3. Vier jaar op weg om de Virga Jesse te ontmoeten In Hasselt bestaat sedert 1968 de traditie om ieder zevende jaar een vernieuwde inhoud en vorm te geven aan de ommegang. Een werkgroep van vrijwilligers buigt zich vier jaar voor het feestjaar over de vorm en de inhoud van de volgende ommegang.
Evangelieverhalen vertellen in deze tijd De “werkgroep Ommegang” selecteert de evangelieverhalen die in de ommegang aan bod kunnen komen. Een aantal van die verhalen zijn onmisbaar om het levensverhaal van Maria en de boodschap van haar Zoon, Jezus te vertellen. Voor deze verhalen wordt onderzocht hoe ze een verhelderende of verrassende invalshoek kunnen bieden over onze tijd. Van de andere verhalen kiezen we deze die in onze tijd bijzonder aanspreken of die actuele thema’s belichten. Zo is de werkgroep enerzijds op zoek naar de hartslag van deze tijd en de evangelieteksten die het ritme of de intensiteit van die hartslag weergeven of becommentariëren. Anderzijds tracht de werkgroep de grote verhalen een plaats te geven in deze tijd.
Scenes uit het leven van Maria
Maatschappelijke fenomenen en tendensen Inhoud en vorm van de Virga Jesseommegang 2017 Beklijvende beelden en teksten
Bijbelfragmenten / verhalen
10
In de ommegang versmelten inhoud en vorm … Al zeer vroeg in het opbouwproces van de ommegang wordt gekeken hoe de inhoud bij de toeschouwer gebracht kan worden in een combinatie van woord, zang, beweging, vormgeving. Zeker in onze beeldrijke omgeving vragen inhouden naar een sterke beeldtaal. Een voorbeeld uit de ommegang van 2010: het beeld van arme mensen met velen aan een schaars gedekte tafel naast de enkelingen aan een rijk gevulde dis, zegt meer dan honderd woorden.
… en komen vele expressievormen tot hun recht Lassers, beeldhouwers, schilders, fotografen, timmerlieden, ontwerpers van wagens, kleding, attributen, naaisters, handwerksters, knutselaars, bloemenkwekers, zangers, woordkunstenaars, muzikanten, dansers, regisseurs, dirigenten, kinderen, jongeren, ouderen, andersvaliden … iedereen kan met zijn talent of uitstraling bijdragen aan de realisatie van de ommegang.
Levenskrachtig door inleving en enthousiasme van deelnemers en uitvoerders. Boven alle kwaliteiten en talenten van de ontwerpers en de uitvoerders, is het vooral het inlevingsvermogen, het enthousiasme en het geloof van de deelnemers dat bezieling geeft aan het verhaal van Maria en de boodschap van Jezus. Zo wordt de ommegang, in elke tijd opnieuw, een getuigenis van geloof en hoop in de droom van God over mens en wereld.
11
3. Feesten rond de Virga Jesse 3.1. De Virga Jesse trekt door de stad: het is feest! ‘Feest is zich samen verheugen over iets’. Als dat het leidmotief is van het feestprogramma van de Virga Jessefeesten 2017, moeten wij op twee vragen een adequaat antwoord geven. Waarover verheugen wij ons en hoe doen wij dat samen? Vanuit de traditie is het naar buiten treden van de Virga Jesse de reden voor het feest. Vanuit de ervaring is het ook de groei, bloei en beleving van sociale contacten die mensen doet uitkijken naar en meewerken aan de nieuwe editie. Samen met de ‘multi’-evolutie van onze samenleving (multicultureel, multispiritualiteit, multi-…) moet het feestprogramma zoveel mogelijk maatschappelijke groepen laten mee feesten. Het feestprogramma wordt zo een platform voor een zo breed mogelijk spectrum van (amateur)kunsten en cultuuruitingen die mensen verenigen, vreugde en inspiratie schenken en de mogelijkheid bieden tot nadenken, bezinnen en het uitwisselen van ook die meningen, gevoelens, ervaringen die in de dagelijkse communicatie zelden aan bod komen. Dat laatste zou je het DNA van de Virga Jessefeesten kunnen noemen. Inhoud en/of vorm van de diverse initiatieven mogen geen afbreuk doen aan het gedachtegoed van de Virga Jessetraditie. Respect voor de eigenheid van elke deelnemer en bezoeker en respect voor de boodschap van dienstbaarheid van Maria en voor de boodschap van liefde van haar zoon Jezus is de basis van de Virga Jessesfeer. Het bewaken van die ‘geest van de Virga Jessefeesten’ is een belangrijke zorg. Het programmaboek was daar in 2010 een werkbaar instrument voor.
3.2. Een feest met veel facetten 3.2.1. Een feestprogramma waaraan alle Hasselaren participeren Er wordt wel eens gezegd: “Je bent maar Hasselaar als je de Virga Jessefeesten hebt meegemaakt.” Wanneer het ingeweken Hasselaren zijn die dit beamen, duidt het ongetwijfeld op hun ervaring zich echt opgenomen en geïntegreerd te voelen in de gemeenschap. Iets wat een zorgzame gemeenschap als belangrijk acht. Het duidt op het belang van de Virga Jessefeesten als gemeenschapsstichtend en -verbredend gebeuren. De Virga Jessefeesten behoren tot het eeuwenoude immaterieel erfgoed van Hasselt. De Vlaamse Gemeenschap heeft het belang ervan bevestigd door de feesten in haar inventaris van immaterieel cultureel erfgoed op te nemen. Rond de Virga Jesse en haar feesten staat een uitgebreide erfgoedgemeenschap: een groep van mensen die, om vaak diverse redenen, de Virga Jessefeesten een warm hart toedragen en ze als een erfstuk doorgeven aan de toekomstige generaties.
12
Binnen de programmatie van de Virga Jessefeesten vormen de ommegangen het middel- en hoogtepunt. Een uitgebreid programma van culturele, sociale en spirituele activiteiten verbreedt de (erfgoed-)gemeenschap rond de Virga Jesse en de Virga Jessefeesten door meer mensen bij de feesten te betrekken. Door de diversiteit van het aanbod, diversifieert ook de betrokken gemeenschap. De omkaderende activiteiten willen naast het vergroten van de gemeenschap ook een grotere betrokkenheid binnen deze gemeenschap creëren. In het bijzonder gebeurt dit door de vele ontmoetingen die er plaats vinden tijdens het samen organiseren, bouwen, creëren en genieten. Deze gemeenschapsverbredende en –verdichtende functie van de omkaderende programmatie is bij vele activiteiten manifest of latent aanwezig. Is het niet op het toonmoment, dan wel tijdens de voorbereidingen die eraan vooraf gingen. De kwaliteit van heel wat creaties moet dan ook in de eerste plaats gemeten worden aan de graad waarin ze een gemeenschap heeft samen gebracht en betrokken. Organisatoren van activiteiten – van welke aard ook – zouden bij het plannen en keuzes maken dit mee in overweging moeten nemen. De betrokkenheid van alle Hasselaren, wat ook hun leeftijd, afkomst of voorkeur is, bij de Virga Jessefeesten is het fundamentele uitgangspunt van de programmatie in haar geheel. Dit vraagt ook het ontwikkelen van initiatieven voor specifieke doelgroepen die al snel uit de boot dreigen te vallen bij het culturele basisaanbod. Het Virga Jessecomité draagt hierin een grote verantwoordelijkheid. Zo leveren de Virga Jessefeesten in 2017 een positieve stimulans voor een grotere sociale cohesie binnen Hasselt. Binnen de programmatie zullen ook niet-participatieve projecten worden opgenomen. Zij sluiten inhoudelijk bij de Virga Jessefeesten aan omdat ze het thema verdiepen, gerelateerd zijn aan een religieuze of sociale context, of een typisch Hasseltse insteek hebben. Hoe zwakker de band met interactie en creatie, des te hoger en uitzonderlijker de kwaliteit zou moeten zijn. Een uitzonderlijke kwaliteit sluit vanzelfsprekend interactie niet uit, en omgekeerd! Dergelijke projecten zijn binnen de Virga Jessefeesten mogelijk omdat ze het geheel van de programmatie en/of specifieke participatieve projecten versterken. Voorbeelden: - Verbindingsstraten in de binnenstad zijn best versierd, ook als er geen rotwerking actief is of kan worden geïnitieerd. - Om een themadag rond religieuze muziek nog meer uitstraling te geven, kan een bekend koor zonder band met Hasselt gevraagd worden. - Een cultuurhuis programmeert een bekende kunstenaar.
13
3.2.2. Op weg naar 2017: een gemeenschap in beweging brengen De roadmap naar geslaagde Virga Jessefeesten is als een draaikolk: ze begint ogenschijnlijk traag, maar hoe dichter bij het middelpunt hoe sneller ze draait en hoe krachtiger ze iedereen meetrekt. Willen de Virga Jessefeesten in 2017 uitgroeien tot ‘die andere’ feesten, met een sterke impact op de Hasseltse gemeenschap, dan dienen er tijdig programma’s ontwikkeld te worden die inzetten op participatie. Hierbij wordt gedacht aan de bestaande socioculturele verenigingen, de rotten, de onderwijsinstellingen, maar ook de wijkwerkingen die in het kader van de Virga Jessefeesten nog nooit werden betrokken. Een andere uitdaging vormen de kinderen en jongeren die in een van de vele Hasseltse onderwijsinstellingen zitten. Het is van belang de bestaande structuren binnen de Hasseltse gemeenschap op te zoeken en warm te maken voor dit unieke Hasseltse erfgoed. Maar ook de niet-georganiseerde groepen die rond de meest diverse thema’s her en der in Hasselt samen komen zullen moeten aangesproken worden. De Virga Jessefeesten kunnen daarnaast ook een gelegenheid zijn om nieuwe structuren te ontwikkelen die ook na de feesten een rol in het sociale weefsel van de stad kunnen blijven spelen. Het zoeken naar vernieuwende methodieken wordt een van de eerste uitdagingen voor het Virga Jessecomité en zijn partners, en in het bijzonder het stadsbestuur en de culturele wereld. Het ontwikkelen van een uitdagend én haalbaar stappenplan tot augustus 2017 is onontbeerlijk om met de Virga Jessefeesten de reeds vermelde doelstellingen te realiseren.
3.3. Bouwstenen van het feestprogramma In wat volgt willen we kort de belangrijkste bouwstenen van het feestprogramma toelichten. Per onderdeel worden enkele basisprincipes en ideeën geformuleerd waarmee werkgroepen aan de slag kunnen.
3.3.1. De Virga Jesseommegangen De ommegangen zijn de spil binnen het feestprogramma en nemen ook in de communicatie over het programma een centrale plaats in. Vorm en inhoud worden uitgewerkt door de werkgroep ommegang en tal van subgroepen.
Data: 6, 13 en 20 augustus 2017 en een avondommegang op 15 augustus. In de programmering wordt al één reservedatum opgenomen. In nood kan het Virga Jessecomité beslissen om op deze avond een extra ommegang in te lassen. In de tijdspanne dat de ommegang kan uittrekken worden er die dag geen unieke evenementen geprogrammeerd.
3.3.2. Opening en slotfeest De feestperiode wordt duidelijk afgelijnd met een opening en slotfeest. De ingeslagen weg om de feestperiode te beperken tot twee weken in augustus blijft behouden.
14
Opening De Virga Jessefeesten gaan officieel van start met een openingsplechtigheid voor alle betrokkenen bij het feestprogramma: de deelnemers aan de ommegang, de rotten en hun medewerkers, de verenigingen en organisaties, alsook de individuele participanten. Het wil een moment zijn waarop op een hedendaagse manier en in een feestelijk samenzijn de Virga Jessefeesten op een symbolische wijze worden geopend. Er is in het evenement een duidelijke verwijzing naar het thema van de feesten en de ommegang. Ook gaat er aandacht naar de start van de feesten op alle plekken in de stad. In deze opening vinden we een evenwicht tussen religieuze en burgerlijke elementen. De organisatie is in handen van het Virga Jessecomité. Een ad hoc werkgroep dient te worden samengesteld in overleg met de werkgroep pastoraal.
Slotfeest Het concept van het slotfeest, zoals voor de eerste maal georganiseerd in 2010, wordt hernomen en geactualiseerd. Het slotfeest is ook een manier om dankjewel te zeggen tegen iedereen die zijn steentje heeft bijgedragen aan de Virga Jessefeesten. Het feest heeft een eerder volkser karakter en gaat bij voorkeur door in de binnenstad ná de laatste ommegang. Een regenalternatief in de PXL moet worden voorbereid. De organisatie is in handen van het Virga Jessecomité. Partners zouden het Stedelijk Feestcomité, sponsors, horeca, … kunnen zijn.
3.3.3. Erwtensoepbedeling Traditioneel vindt op de maandag na de eerste ommegang de rondgang van de Langeman en de erwtensoepbedeling plaats. Dit is het hoogtepunt van de Hasseltse folklore. De organisatie is in handen van de Roode Roos, de rotten van het Dorp en de Broederschap van O.-L.-Vrouw Virga Jesse. Het Virga Jessecomité en de Stad Hasselt staan de organisatie bij waar nodig (parcours, veiligheid, …). Een overleg hierover dient tijdig te gebeuren.
3.3.4. Liturgische omkadering Sinds oudsher worden de Virga Jessefeesten omkaderd met verschillende liturgische vieringen. Ze vormen een essentieel onderdeel van de feesten en worden in 2017 verder opgewaardeerd en uitgebreid. Het betreft onder meer de plechtige vieringen op zondagen, vieringen en gebedsmomenten voor bedevaarders, zieken en bejaarden … De uitzending van deze momenten via (inter)nationale televisie- en radiokanalen vormt een meerwaarde en dient tijdig te worden onderzocht en aangevraagd. Liturgische vieringen refereren met vorm en inhoud aan de Virga Jesse. De organisatie is in handen van de werkgroep pastoraal (Virga Jessecomité en parochie).
15
3.3.5. Dagsluitingen In 2010 werd iedere avond kort afgesloten bij de Virga Jesse. Dit moment was – meestal – ook de laatste activiteit van het dagprogramma en gaf een meerwaarde aan het programma. Het loont de moeite dit in aangepaste vorm te hernemen. Een kwalitatieve invulling die dagelijks verschilt (thema, spreker, …) kan voor mensen een stimulans zijn om meermaals terug te komen. Een vaste opbouw versterkt de herkenbaarheid. De laatste dagsluiting is tevens de afsluiting van de Virga Jessefeesten en is daarom een bijzonder moment. Dit dient niet apart te worden gecommuniceerd om het intieme karakter te bewaren. De organisatie is in handen van de werkgroep pastoraal (Virga Jessecomité en parochie).
3.3.6. Muziek beleven De Virga Jessefeesten 2017 bieden een platform aan muzikanten, koren, … Er wordt gestreefd naar een breed en gediversifieerd aanbod waarin vele mensen hun gading vinden. Hiervoor wordt een beroep gedaan op àlle Hasseltse muzikanten, zangers, koren en orkesten. Via de socioculturele raad, het conservatorium, de kunstopleidingen, enz. dienen zij aangesproken te worden. Het is wenselijk ook de koren en orkesten uit de omliggende gemeenten aan te schrijven, alsook bij de euregiopartners een oproep te lanceren. Vanuit de stad zou dit ook naar de zustersteden kunnen gebeuren. Het Virga Jessecomité wil (financiële) risico’s beperken en ziet daarom af van grote evenementen. De ervaring leert bovendien dat kleinere initiatieven een vaak even grote, zo niet grotere, impact hebben op de bezoekers. Het programmeren op stemmige en verrassende plekken kan de belevingswaarde nog vergroten. Er dient nagegaan te worden of het niet zinvol zou zijn om enkele vaste plekken voor optredens te selecteren en in te richten. Hierin zouden ook rotten kunnen betrokken worden die dan als gastheer optreden. De Virga Jessefeesten zouden – net zoals in het verleden – voor muzikanten een bijzondere en unieke gelegenheid moeten zijn. Een moment om het beste van zichzelf te geven, om eens iets anders te doen, iets memorabels, een optreden waar ze nog lang (minimum zeven jaar) aan terug denken. Daarom wil het Virga Jessecomité ook samenwerkingen stimuleren: al dan niet te verwachten combinaties van muzikanten en koren, cross-overs met andere media (woord, ballet, multimedia, …), enz. Orgelbespelingen vormen een vast onderdeel van de Virga Jessefeesten. Best wordt één iemand gezocht die dit onderdeel voor zijn rekening neemt. Hetzelfde geldt voor de beiaard, waarvoor we een beroep doen op de stadsbeiaardiers. Onderzocht dient te worden of de programmering die traditioneel iedere avond tussen 20u en 22u30 gebeurt niet dient te worden uitgebreid: middagconcerten, nocturnes, matinees, optredens op straat op zaterdagnamiddag, …
16
De Virga Jessefeesten willen geen commercieel evenement zijn. Daarom is een belangrijk aandachtspunt dat bezoekers het feestprogramma moeten kunnen beleven zonder financiële drempel. Bepaalde optredens vragen echter ook financiële investeringen, hiervoor kan een redelijke toegangsprijs gevraagd worden. Enkele activiteiten zouden ook geschikt moeten zijn voor de sponsordossiers. Een van de uitgangspunten is dat Hasselaren zich gratis engageren voor de Virga Jessefeesten. Met de stad dient overlegd te worden over het puntensysteem via de socioculturele raad en de subsidiemogelijkheden die partners hebben als ze Hasseltse koren vragen. Optredens in de basiliek of de kathedraal zijn mogelijk, maar de kerken kunnen niet worden afgesloten voor bedevaarders en toeristen. Het Virga Jessecomité heeft niet de intentie een creatieopdracht uit te schrijven. Mogelijke optredens: - Instrumentale concerten - Kooroptredens - Repertorium Paul Schollaert - Populaire concerten - Stad van Vrede (Paul Steegmans) met kleinere bezetting - Pianoconcerten - Stadhuisconcerten - Kleinkunst / levenslied - Gospel - Doedelzak en bijzondere instrumenten - Elektronische muziek - Samenzang (evt. in aanloop naar de feesten) Voor de organisaties van concerten wordt er maximaal beroep gedaan op partners. De coördinatie van de programmering gebeurt door het Virga Jessecomité. Het Virga Jessecomité beslist ook welke optredens tot de Virga Jessefeesten behoren.
3.3.7. Theater beleven Naast concerten is theater een wezenlijk deel gaan uitmaken van de Virga Jessefeesten. De basis werd gelegd door het Virga Jessespel dat sinds 1954 een vast onderdeel van het feestprogramma is en dat wordt georganiseerd door de vzw Virga Jessespel. De Virga Jessefeesten van 2010 werden tevens gekenmerkt door een grote diversiteit aan veelal kleinschalige toneelvoorstellingen. Deze voorstellingen die in de meeste gevallen, in samenwerking met een rot of zelfs door de bewoners ervan werden uitgevoerd, vielen bij het publiek in de smaak en zullen dan ook verder worden aangemoedigd. De principes die reeds voor de programmatie van concerten werden geformuleerd zijn ook van toepassing op de andere podiumkunsten.
3.3.8. Tentoonstellingen De bestaande cultuurhuizen en expositieplekken worden uitgenodigd om naar aanleiding van de Virga Jessefeesten een aangepaste programmering te voorzien. Van de stedelijke cultuurhuizen verwachten we dit ook. Het Virga Jessecomité kan suggesties voor thema’s doen. Het thema van de feesten biedt de cultuurhuizen heel
17
wat mogelijkheden, als het thema tijdig bekend is. Zij zouden het belang van het thema ook kunnen versterken. Ook kunstgalerijen worden gecontacteerd om in eigen huis of op een andere plek kunst te presenteren. Van een eerste contactronde wordt nog in 2014 werk gemaakt.
3.3.9. Rotten en de versiering van Hasselt De Virga Jessefeesten zouden de Virga Jessefeesten niet zijn zonder de versierde straten en de taferelen in de binnenstad. Zij scheppen een bijzondere sfeer, zijn een unieke kans tot participatie en geven de feesten en de stad uitstraling en bekendheid. Helaas staat deze traditie, die al lang van generatie op generatie wordt overgeleverd, onder druk. In aanloop van de editie van 2010 werden door het Virga Jessecomité extra inspanningen geleverd die ook in de volgende jaren zullen worden voortgezet. Het versieren van de stad gebeurt in vier sectoren: de (traditionele) versiering van de binnenstad en aangrenzende straten (rottenwerking); de versiering door particulieren en of verenigingen in heel Hasselt; de versieringen aangebracht door de stad Hasselt en tot slot de bebloeming en decoratie van de kerken.
Versiering in de rotten
Binnen het concept van de Virga Jessefeesten is de versiering door de rotten van de binnenstad en de boulevards essentieel. De stad moet voor bezoekers in die periode een echte feeststemming uitstralen. De rotten alsook verschillende specifieke uitbeeldingen behoren bovendien tot het culturele erfgoed van Hasselt. Zo zijn er de uitbeeldingen van de mirakelverhalen, het huisje van Hendrik, dat van tweede inwoner, Jan, het H. Paterke bij de Virga Jesse, … ze werden al generaties lang overgeleverd. Deze tradities zouden geborgd moeten worden voor de volgende generaties. De werkgroep rotten zal erover waken dat alle essentiële thema’s terug in het straatbeeld worden opgebouwd. Daarnaast moet er in ieder rot een versiering zijn. Indien straten dreigen niet versierd te worden, dienen alternatieven te worden gezocht. Het initiatief ligt bij de rotten of straatcomités. De werkgroep rotten ondersteunt de rotten en werkt hiertoe instrumenten uit. De focus ligt daarbij in de eerste plaats op de dynamiek en het proces binnen de werking van het rot of straatcomité waarin een goed buurtschap centraal staat. Dit gebeurt in nauw overleg met de stad en verenigingen zoals PR8. Ook de handelaarsverenigingen moeten nauw betrokken worden. Bij de keuze van versiering moet duurzaamheid mee in rekening worden gebracht. Zo kan hergebruik tijdens kerstperiodes investeringen vanuit handelszaken stimuleren. Over de versiering van de Boulevards moet tijdig een overleg plaatsvinden. De betrokkenheid bij de versiering is in verschillende rotten volledig verdwenen. De versiering van de Boulevards zou terug aan de rotten moeten gegeven worden. Dit moet ook kunnen binnen één concept. Hier kan bijvoorbeeld worden gedacht aan rotten die ‘stadspoorten’ opbouwen en de stadsdiensten die met bloemen verbindingen tussen de verschillende poorten realiseren, of omgekeerd. De
18
onderwijsinstellingen, zorginstellingen, VDAB, PBL, e.a. zouden ook een ‘poort’ voor hun gebouw kunnen construeren. Aandacht zal er ook gaan naar de vele kapelletjes. Rotten en particulieren zullen gesensibiliseerd worden om hun kapelletje in ere te houden. Er dient ook besproken te worden welke rol het Hasseltse lichtplan kan spelen binnen de realisatie van de versieringen.
Versiering van Hasselt extra muros Het Virga Jessecomité wenst dat in heel Hasselt de Virga Jessefeesten kunnen worden opgemerkt door feestelijke versieringen. De bevlagging en bebloeming van particuliere woningen, maar ook van instellingen en bedrijven is een vorm van participatie aan de Virga Jessefeesten. Het is ook een kans om buren te ontmoeten en met hen samen te werken. Hiertoe dienen i.s.m. de stad acties op touw gezet te worden: bebloeming, bevlagging, de stoel, affiches, stickers, … nieuwe creatieve ideeën zijn welkom. De werkgroep rotten wil dit doen door zoveel mogelijk verenigingen en bestaande straat- en wijkcomités en scholen te betrekken bij de versieringen. Een goede samenwerking tussen het Virga Jessecomité en de stadsdiensten is hierin noodzakelijk.
Versieringen aangebracht door de stad Net als bij voorgaande edities wordt aan de stad gevraagd om de openbare ruimte tijdens de Virga Jessefeesten extra en aangepast te bevlaggen en te bebloemen. Ook verlichting kan hierbij een rol spelen. Hierover dient een overleg te worden georganiseerd.
3.3.10. Decoratie van de kerken Tijdens de Virga Jessefeesten bezoeken Hasselaren en toeristen steevast de verschillende kerken in de binnenstad. Een buitengewone én gepaste bebloeming van de kerken is een meerwaarde voor de bezoekers. Hierover moet een overleg komen met de bestaande bebloemingsteams, PR8, de bloemisten enz.
3.4. Specifieke doelgroepen Het Virga Jessecomité wil een zo breed en divers mogelijke groep Hasselaren en toeristen betrekken bij de feestelijkheden: zij het door de feesten en de ommegang maximaal te beleven, zij het door ook betrokken te worden in de organisatie van onderdelen van het programma. Dit betekent dat voor verschillende specifieke doelgroepen programma’s dienen te worden uitgewerkt.
3.4.1. Toegankelijkheid Om de beleving van het feestprogramma mogelijk te maken of te vergroten zullen programma’s worden uitgewerkt voor personen met een fysieke, verstandelijke of geestelijke handicap. Er zal hierover een dialoog worden opgestart met de dienst toegankelijkheid van de stad Hasselt en gespecialiseerde organisaties. Op basis van de behoeftes van de doelgroep kunnen concrete acties worden ondernomen. Dit kan zowel de organisatie van bijkomende activiteiten inhouden (arrangementen voor ziekenzorg, …), als aanpassingen aan het aangeboden programma (toegankelijk maken van gebruikte locaties voor rolstoelen, …).
19
3.4.2. Jeugd Het is een uitdaging maar ook een noodzakelijkheid om het feestprogramma ook af te stemmen op kinderen, jongeren en jongvolwassenen. Er zal in een eerste fase een behoefteanalyse worden gemaakt samen met de doelgroepen. Vervolgens zullen verschillende activiteiten worden ontwikkeld. Het doel is een maximale participatie, deels op individuele basis, deels via de jeugdverenigingen. Voor de verschillende leeftijden zullen andere partners worden betrokken: -12 jaar kinderen: KHLim lerarenopleiding, Gezinsbond, Educatieve diensten stad Hasselt, Erfgoedcel, Literair museum, … 12-18 jaar: Interdiocesane Jeugddienst, Jeugddienst stad Hasselt, Jeugdraad, Jongerenpastoraal Hasselt, … +18 jaar/jongvolwassenen: Jongerenpastoraal, Interdiocesane Jeugddienst, Jeugdraad, …
3.4.3. Toeristen Toeristen zijn een niet onbelangrijke doelgroep waarvoor speciale arrangementen dienen te worden uitgewerkt. Hierover zullen contacten met de dienst Toerisme worden gelegd.
3.4.4. Andere religieuze gemeenschappen In Hasselt zijn er diverse religieuze groeperingen actief. Zij zullen uitgenodigd worden om mee te vieren en te participeren in de Virga Jessefeesten. Het Interreligieus Netwerk dat gefaciliteerd wordt door de dienst diversiteit van de stad Hasselt, is hiervoor het eerste aanspreekpunt. De intentie is om met het Interreligieus Netwerk ook een inhoudelijke dialoog op te starten.
3.4.5. Integratieraad Hasselt kent ook heel wat inwoners met zeer diverse culturele achtergronden. Wij willen hen ook bij de Virga Jessefeesten betrekken. In het feestprogramma zijn er tal van mogelijkheden waarin zij een plaats kunnen innemen. Het integreren van diverse culturele tradities in dit Hasselts immaterieel cultureel erfgoed creëert een absolute meerwaarde, ook naar de toekomst toe. Via de Integratieraad en de dienst diversiteit van de stad Hasselt willen we de verenigingen waarin deze Hasselaren actief zijn, betrekken bij het culturele programma van de Virga Jessefeesten. Mogelijkheden zouden kunnen zijn: optredens op straten en pleinen verzorgen, multiculturele markt, een plein versieren, …
20
4. Tot slot De meer dan vier eeuwen oude traditie van de Virga Jessefeesten bepaalt mee de identiteit van onze stad. De vaak gehoorde uitspraak: “Hasselaar word je pas als je de Virga Jessefeesten hebt meegemaakt”, is hiervan een uitdrukking. Om de zeven jaar bieden de Virga Jessefeesten de Hasselaren een andere tijd. Het zevenjaarlijks feest van Maria, die wij in Hasselt Virga Jesse noemen, is de katalysator voor deze feestperiode. Zij is voor velen een bron van troost, moed, inspiratie en gemoedsrust. De feestperiode en de aanloop er naartoe zijn een tijd vol sociale, culturele, kunstzinnige en religieuze initiatieven met ruimte voor samenwerking, voor gemeenschapsvorming en voor aandacht en bezorgdheid voor elkaar. Om die Virga Jessesfeer te bewaren willen de Virga Jessefeesten geen commercieel gebeuren zijn. Bewoners en bezoekers moeten het feestprogramma kunnen beleven zonder financiële drempel. Steun aan de Virga Jessefeesten is dan ook bovenal een bijdrage aan het samenleven en aan de religieuze, culturele en sociale uitingen ervan. Deze toegankelijkheid kunnen we alleen maar realiseren door de medewerking van duizenden vrijwilligers en door de steun van vele sponsors. Word deelgenoot van de Virga Jessefeesten 2017! Dit kan door mee te werken aan een van de initiatieven in het kader van de Virga Jessefeesten. Stel je tijd en energie ter beschikking in je rot of in een werkgroep, als deelnemer in de ommegang of als vrijwilliger. Of steun de Virga Jessefeesten door goederen of financiële middelen ter beschikking te stellen.
Wil je meer weten: www.virgajessefeesten.be of neem contact op via e-mail:
[email protected]
21
22
–
23
Comité Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten Vismarkt 15/5 3500 Hasselt Ondernemersnummer VZW 0409.271.110
Email:
[email protected] www.virgajessefeesten.be
24
