Verslag Directie Ruimte en Mobiliteit Contact
C. Adriaansens T 070-441 62 99
[email protected] Vergadering van
28 oktober 2009
Verslag informatieavond bochtafsnijding Delftse Schie Woensdag 28 oktober 2009, Museum Oud Overschie, Rotterdam Overschie
Algemeen In november 2009 nemen Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland een besluit over het tracé van een bochtafsnijding in de Delftse Schie. Op deze algemene informatieavond worden aanwezigen geïnformeerd over de manier waarop de verschillende tracévarianten tegen elkaar zijn afgewogen en de voorkeursvariant, het uit te voeren archeologisch veldonderzoek en de toekomstige werkzaamheden, waaronder de totstandkoming van het landschappelijk ontwerp van de Oost-Abtspolder.
Welkom Gedeputeerde Asje van Dijk heet de aanwezigen welkom en geeft een korte toelichting: •
De heer Van Dijk heeft voor de verkiezingen met bewoners gesproken over een breed aantal onderwerpen, waaronder de bochtafsnijding. Hun pleidooi voor behoud van de Hoge Brug is meegenomen in de verdere planvorming. Met andere woorden: de Hoge Brug maakt geen onderdeel meer uit van het plan. De belofte om terug te komen kon
•
door ziekte niet eerder worden nagekomen. De komst van de bochtafsnijding staat voor de provincie niet ter discussie, de manier waarop wel (zowel qua proces als qua inhoud). Bewoners krijgen daarom, evenals
•
andere belanghebbenden, de mogelijkheid om mee te denken over de herinrichting van het gebied. De provincie wil een eerlijk en open debat. De heer Van Dijk is aanwezig om vragen en
•
argumenten van bewoners aan te horen als voorbereiding op de besluitvorming van Gedeputeerde Staten in november. De heer Van Dijk vindt het belangrijk om na deze onderzoeken over te gaan tot uitvoering. Daarom neemt Gedeputeerde Staten in november een besluit over een tracé voor de bochtafsnijding.
Stand van zaken Projectleider Carine Adriaansens informeert aanwezigen over de achtergrond van de bochtafsnijding, de variantenstudie, het archeologisch onderzoek en de toekomstige werkzaamheden (de hand-out van deze presentatie is bij het verslag bijgevoegd).
TVC
1/8
Datum
28 oktober 2009
Een aantal belangrijke conclusies: •
Nut en noodzaak: de bochtafsnijding van de Delftse Schie leidt tot: meer veiligheid en een snellere doorvaart van de vaarweg; minder hinder en minder erosie van de oevers. is niet bedoeld om de vaarwegcapaciteit van het Schiekanaal te vergroten.
•
Projectgrenzen: het project beperkt zich tot de nieuwe en bestaande vaarweg en de inrichting van de Oost-Abtspolder. De Hoge Brug is niet meegenomen, omdat het gaat om het oplossen van de onveilige situatie door de twee haakse bochten. De polder is bij het project betrokken omdat bewoners hebben aangegeven behoefte te hebben aan duidelijkheid over het gehele gebied. In het project zit ook de aanleg van 1.500m natuurvriendelijke oevers.
•
Voorkeurstracé: in 2008 heeft Arcadis in opdracht van de provincie diverse varianten onderzocht. In datzelfde jaar is daar door de begeleidingsgroep een bewonersvariant toegevoegd. In 2009 heeft de provincie de zes tracévarianten laten evalueren, om te komen tot een voorkeurstracé, waarover Gedeputeerde Staten in november 2009 een besluit nemen.
•
Weging tracévarianten: in de presentatie is per variant ingegaan op de beoordelingscriteria (uitvoerbaarheid, kosten, landschappelijke inpassing, archeologie, ruimtelijk ordening en oplossend vermogen). Variant 1 scoort het hoogst op oplossend vermogen, vanuit nautische argumenten, biedt de beste mogelijkheden voor landschappelijke inpassing en heeft de meeste kans om binnen de gestelde tijd te kunnen worden opgeleverd. Op de overige criteria scoort deze variant gemiddeld. Variant 1 voldoet het meest aan alle beoordelingscriteria en wordt daarom als voorkeursvariant ter besluitvorming voorgelegd aan Gedeputeerde Staten.
•
Herinrichting gebied: tijdens de ontwerpfase kunnen belanghebbenden meedenken en – praten over de herinrichting van de Oost-Abtspolder en het gebruik van de huidige vaarweg Gestreefd wordt om de groen-blauwe (natuur/water) invulling van de Oost-Abtpsolder te behouden. Een groen/blauwe polder past binnen het huidige bestemmingsplan met bestemming Weidepark (overwegend weide met daarbij behorende ontsluitingswegen) van de Oost-Abtspolder. Het Veerhuis moet bereikbaar blijven en de polder moet worden onderhouden. Een brug moet geschikt zijn voor onderhoudsmateriaal. Er wordt gerekend op 1 à 2 bruggen. De huidige vaarweg krijgt een nieuwe (recreatieve) functie. De gemeente Rotterdam zoekt een locatie voor 32 woonboten uit de Spaanse Polder. De huidige vaarweg wordt niet als haalbaar alternatief gezien. Er wordt nu een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar de locatie achter De Hoop, gelegen op Schiedams grondgebied. Eind 2009 moet een besluit worden genomen. De verplaatsing van de woonboten maakt geen onderdeel uit van de bochtafsnijding.
2/8
Datum
28 oktober 2009
Om te komen tot een zogenaamd Voorlopig Ontwerp (planning tweede kwartaal 2010) geeft de provincie na het besluit van Gedeputeerde Staten opdracht voor een landschappelijk ontwerp. In het eerste kwartaal van 2010 worden voor verschillende belangengroepen schetssessies georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten kunnen deelnemers meedenken en –praten met de landschapsarchitect over de verschillende onderdelen van een landschappelijk ontwerp. •
Archeologie: Uit de uitgevoerde archeologische onderzoeken zijn 5 vindplaatsen gekomen, waar nader onderzoek zal worden verricht.
•
Procedures: er moeten procedures worden doorlopen, waaronder een m.e.r (milieu-effectrapportage) beoordeling en het, waar nodig, laten aanpassen van de bestemmingsplannen van Schiedam en Rotterdam. De voorkeursvariant zit hier al als wijzigingsbevoegdheid opgenomen.
•
Onderzoeken: er moet verder onderzoek worden gedaan naar onder andere flora en fauna, explosieven en de vogelaantrekkende werking (i.v.m. Rotterdam Airport)
•
Grondverwerving: de gronden die voor de bochtafsnijding nodig zijn, moeten worden verworven. Deze gronden zijn in het bezit van de gemeenten Rotterdam en Schiedam en worden gebruikt door pachters.
Vragen en antwoorden Na de presentatie hebben aanwezigen gelegenheid gekregen om vragen te stellen over de bochtafsnijding. In dit verslag zijn de vragen en opmerkingen geordend op onderwerp. Nut en noodzaak Welk probleem wordt met een bochtafsnijding opgelost? Door groei van de beroepsvaart en toename van de recreatievaart zijn de haakse bochten een knelpunt voor een veilige en vlotte doorvaart. Schepen moeten manoeuvreren en dreigen uit het roer te lopen, schepen kunnen elkaar niet passeren en er is geen uitloop bij calamiteiten. Bovendien voldoet de huidige vaarweg niet aan de Richtlijnen Vaarwegen 2005. Omwonenden ondervinden hinder van de schepen (op het gebied van onder andere geluid, golfslag, oeverafkalving). Uit gesprekken met schippers blijkt dat zij alleen last hebben van de Hoge Brug en deze wordt juist uit de huidige plannen gehouden. De provincie praat met veel belanghebbenden over een bochtafsnijding en realiseert zich dat betrokkenen verschillend naar nut en noodzaak kijken, afhankelijk van de belangen die zij hebben. Varianten en keuzes Hoe kan het dat de variant van de bewoners is afgevallen? Alle varianten zijn met de dezelfde criteria gewogen en op dezelfde manier behandeld. De bewonersvariant is niet uitvoerbaar vanwege de waterhuishouding in het gebied. Projectleider
3/8
Datum
28 oktober 2009
Carine Adriaansens heeft toegelicht dat de bestaande watergang een ander waterpeil heeft, waardoor er naast de vaarweg nog een andere watergang moet komen met het juiste waterpeil en een waterkering. Ook is de nieuwe vaarweg breder dan de bestaande watergang waarin de vaarweg wordt gelegen, waardoor de huidige dijk inclusief bomen óf het industrieterrein moet worden opgebroken en de vaarweg op hoger terrein moet worden ontgraven. Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft dit aangegeven. Zij zijn het bevoegd gezag voor waterbeheer, de provincie moet zich daaraan houden. Overigens zijn de onderzochte varianten 3a en 3b destijds ook voortgekomen uit gesprekken met bewoners. De tracévariant die in november aan Gedeputeerde Staten wordt voorgelegd (variant 1) lijkt het meest op de bewonersvariant. Ook daar wordt de polder zo min mogelijk doorsneden. Tellen alle criteria even zwaar? Nee, vooraf is een weging van de criteria afgesproken. Deze staat vermeld in het onderzoek van Arcadis (juli 2009) naar de voorkeursvariant voor een bochtafsnijding. De provincie streeft naar een blauw-groene invulling van de Oost-Abtspolder. Waarom geen garantie? De invulling blauw/groen (water/natuur) is opgenomen in de bestemmingsplannen van de gemeenten Schiedam en Rotterdam. De (deel)gemeenteraad beslist hier over. De provincie kan geen garantie geven, maar is wel intensief in overleg met betrokken overheden om alle wensen over de inrichting van de Oost-Abtspolder helder te krijgen. Deze invulling krijgt gestalte in het toekomstig landschappelijk ontwerp, waar ook bewoners bij worden betrokken. Variant 3b is duur omdat er een nieuwe brug moet komen. Kan de brug niet geschrapt worden in de plannen, zodat Overschie autoluw wordt? Als de provincie een weg doorsnijdt (voor het nieuwe stuk vaarweg) is zij verplicht om de afgesneden toegang te herstellen, in dit geval via een nieuwe brug. De hoge kosten van deze variant hebben overigens niet alleen te maken met de (verplichte) aanleg van een nieuwe brug, maar zijn ook verbonden aan de onteigening en het verplaatsen van grond. Het tracé is langer en de grond ligt hoger dan bij andere varianten. Het loopt bovendien over grond waar gebouwen op staan. Ook al staan de gebouwen leeg, ze moeten net als de grond eronder onteigend worden. Deze informatie over de kosten is ontleend aan de Variantenstudie Bochtafsnijding Delftse Schie d.d. 22 januari 2008. Blijft bij variant 1 de doorgang tussen het nieuwe en het oude stuk Schie open? De nieuwe vaarweg en de huidige vaarweg blijven met elkaar in verbinding. Er komt geen dijk tussen het oude en nieuwe tracé. Op de afbeeldingen van de tracévarianten lijkt de nieuwe vaarweg breder dan de huidige vaarweg, klopt dit? De ingetekende tracés zijn niet op schaal, het zijn geen bouwtekeningen. Op een aantal plaatsen wordt de nieuwe vaarweg breder dan de huidige vaarweg. De nieuwe vaargeul moet voldoen aan de Richtlijn Vaarwegen 2005, uitgave 2006: er wordt rekening gehouden met een doorvaarbreedte van 33,6 meter. Op een aantal plaatsen zal de nieuwe vaarweg dus breder worden dan de huidige vaarweg.
4/8
Datum
28 oktober 2009
Hoge Brug Kan de provincie garanderen dat de Hoge Brug voor een lange periode behouden blijft? Hoewel de provincie geen toezegging kan doen voor de lange termijn, zegt de heer Van Dijk dat de provincie in ieder geval tot 2020 geen initiatieven zal ontplooien om de Hoge Brug aan te passen. Bij de kosten-batenanalyse uit 2007 is uitgegaan van een verbreding van de Hoge Brug. Hoe zit dat? In 2007 was er het idee om de Hoge Brug te verplaatsen. Na gesprekken met bewoners heeft de provincie besloten om de Hoge Brug uit het onderzoek te halen. In de definitieve versie van de maatschappelijke kosten-baten analyse d.d. 8 oktober 2008 is de verbreding van de Hoge Brug niet meegenomen. Natuurvriendelijke oevers De provincie wil 1500 m natuurvriendelijke oevers en paaivijvers aanleggen. Dat kost ruimte (water en land lopen geleidelijk in elkaar over) en uitzicht (de zichtlijn kan verdwijnen als er hoge rietpluimen gaan groeien). Bij het inrichten van natuurvriendelijke oevers zijn verschillende alternatieven mogelijk. Deze kunnen tijdens de schetssessies voor de herinrichting van de Oost-Abtspolder worden besproken. In het recente verleden zijn elders langs de Schie rechte damwanden geslagen, met verlies van flora en fauna als gevolg. Waarom zijn daar geen natuurvriendelijke oevers aangelegd? Er zijn daar geen natuurvriendelijke oevers aangelegd omdat daar in de huidige vaarroute onvoldoende ruimte voor is.1 Waarom worden er niet overal natuurvriendelijke oevers aangelegd? Om te kunnen voldoen aan de Europese Richtlijn Water (ter verbetering van de waterkwaliteit) heeft het Hoogheemraadschap van Delfland bestuurlijke afspraken gemaakt met het Rijk, de provincie en gemeenten om bij ruimtelijke ingrepen investeringen te doen in de waterkwaliteit. De bochtafsnijding biedt uitgelezen mogelijkheden, omdat er in het gebied volop natuurwaarden zijn te ontwikkelen. Het Rijk heeft in dit kader 1,5 miljoen euro gereserveerd voor deze locatie. De manier waarop dit zal gebeuren wordt bepaald in het traject van de herinrichting van de OostAbtspolder. In dat traject kunnen omwonenden en andere belanghebbenden hun wensen kenbaar maken. Leiden de natuurvriendelijke oevers niet tot verzanding en onacceptabele verlaging van de stroomsnelheid? Nee. In het algemeen kunnen natuurvriendelijke oevers alleen zo worden aangelegd dat er voldoende doorstroomprofiel voor de aan- en afvoer van water blijft behouden. Dat is per locatie verschillend. Het profiel van de Schie bij Overschie is meer dan voldoende om de aan- en afvoer van water te garanderen. Natuurvriendelijke oevers verlanden op den duur. De mate van
1
Deze vraag is niet ter plekke beantwoord. Het antwoord is nagekomen vanuit de vaarwegbeheerder en daarom
meegenomen in het verslag
5/8
Datum
28 oktober 2009
verlanding is ook afhankelijk van het onderhoud. Omdat het doorstroomprofiel op deze locatie ruim voldoende is, is ook een eventuele (tijdelijke) verlanding geen bezwaar2. Huidige oevers Er is de afgelopen jaren veel schade aan de oevers ontstaan, doordat te grote schepen dit gedeelte van de Schie passeren. De St. Petrus Banden-kerk heeft hier technisch onderzoek naar uitgevoerd. Rijkswaterstaat heeft twee jaar geleden de oevers geïnspecteerd, maar tot op heden is er nog steeds geen uitsluitsel over aansprakelijkheid en eventuele schadevergoeding. Actie: betrokkenen sturen alle correspondentie en bijbehorende documenten naar de projectleider Carine Adriaansens. Projectleider inventariseert verantwoordelijken bij provincie en Rijkswaterstaat. Gezamenlijk wordt naar een oplossing gezocht. Wat gebeurt er met de kades (onderdeel van de huidige vaarweg) en de dukdalf op het punt bij de Hoge Brug in de nieuwe situatie?3 De inrichting van de kades (onderdeel van de huidige vaarweg) en de dukdalf wordt meegenomen in de herinrichting van de Oost-Abtspolder. Daar kunnen nu dus nog geen concrete uitspraken over worden gedaan. Archeologie Waarom worden de uitkomsten van nader archeologisch onderzoek niet meegenomen om de financiële haalbaarheid van alle tracévarianten te bepalen? Bij de afweging van de verschillende tracévarianten is archeologie één van de beoordelingscriteria. Daarvoor zijn er de afgelopen jaren reeds verschillende onderzoeken uitgevoerd. Alle tracévarianten doorsnijden een aantal archeologische vindplaatsen. Na de besluitvorming van Gedeputeerde Staten over een definitief tracé (tracévariant 1) worden de drie vindplaatsen die deze variant doorsnijdt nader onderzocht op archeologische waarden en noodzakelijke activiteiten om deze waarden veilig te stellen. Naar verwachting is het inventariserend veldonderzoek (proefsleuven) in september 2010 afgerond. Volgens de planning start de uitvoering in juli 2011. De tussenliggende tien maanden kunnen worden gebruikt om eventuele vondsten veilig te stellen en/of aanvullend onderzoek te doen. Alle archeologische onderzoeken worden afgerond voor start uitvoering. NB. Kosten voor het veiligstellen van archeologische vondsten zijn meegenomen in de raming. Deze informatie is ontleend aan de Variantenstudie Bochtafsnijding Delftse Schie d.d. 22 januari 2008. De archeologische waarden bieden kansen om Overschie op de kaart te zetten. Kunnen de opgravingen daarvoor worden benut, bijvoorbeeld door ze open te stellen voor bezoekers? De provincie neemt deze overwegingen mee in het nader archeologisch onderzoek én in het landschappelijk ontwerp. Het Verdrag van Malta bepaalt dat er goed moet worden omgegaan met archeologische waarden als de grond wordt geroerd. Waar vondsten niet behouden kunnen blijven, worden ze opgegraven, beschreven en waar mogelijk bewaard.
2
Deze vraag is niet ter plekke beantwoord. Het antwoord is nagekomen vanuit het Hoogheemraadschap van
Delfland en daarom meegenomen in het verslag. 3
Deze vraag is tijdens de avond wel genoteerd op het vragenformulier, maar niet aan bod gekomen. Het antwoord
is daarom wel meegenomen in het verslag.
6/8
Datum
28 oktober 2009
Toelaten van grote schepen Waarom heeft de provincie bepaald dat de nieuwe vaarweg klasse III/M4 krijgt, terwijl die grote schepen niet tussen de Hoge Brug passen? Bij het aanleggen van de nieuwe vaargeul moet worden voldaan aan de eisen van deze tijd. De nieuwe vaargeul wordt ontworpen voor CEMT klasse III volgens de Richtlijn Vaarwegen 2005, uitgave 2006. Voorheen werd er onderscheid gemaakt binnen de vaarwegklasse voor het type motorvrachtschepen (bijvoorbeeld klasse III/ M2, M3 en M4). De huidige Richtlijn Vaarwegen maakt dit onderscheid niet meer en geeft een bandbreedte voor klasse III, te weten een lengte van 67 – 80 meter en een maximale breedte van 8,20 meter. De Hoge Brug blijft een knelpunt met een beperking van breedte 7,80 meter.
Oost Abtspolder De groen-blauwe (natuur-water) bestemming van de Oost-Abtspolder in het huidige bestemmingsplan van de gemeenten biedt zowel ruimte voor natuur als recreatie. Welke visie hebben de provincie én de gemeente Rotterdam (eigenaar van de grond) op deze mogelijke invulling? De provincie wil samen met belanghebbenden vorm geven aan de herinrichting van de OostAbtspolder. Dit betekent dat zij op voorhand geen uitspraken doet over een mogelijke inrichting. Actie: projectleider maakt zich sterk voor de aanwezigheid van de gemeente Rotterdam bij de toekomstige schetsbijeenkomst voor de herinrichting van de Oost-Abtspolder Hoe kunnen bewoners meedenken over de herinrichting van de Oost-Abtspolder? Alle belanghebbenden zijn welkom bij de schetssessie. Aanwezigen die zich voor de informatieavond hebben aangemeld of hun n.a.w.-gegevens hebben ingevuld op de registratielijst, ontvangen t.z.t. een uitnodiging. Waarom moet de Oost-Abtspolder (eiland) bereikbaar zijn? Waar komen de bruggen naar het eiland? Er is momenteel ook een toegang tot de Oost-Abtspolder (eiland). De provincie is verplicht om ook in de nieuwe situatie een toegang te realiseren. Dit zal waarschijnlijk plaats vinden via één à twee bruggen (één brug is nodig voor de aanvoer van onderhouds- en beheermateriaal). De exacte locaties van deze bruggen zijn nog niet bepaald. Bewoners kunnen suggesties aandragen tijdens de schetssessie. Gaat eenderde deel van de polder verloren? De breedte van de vaarweg en het ruimtebeslag van natuurvriendelijke oevers zullen uitgangspunten zijn voor het (schets)ontwerp van de Oost-Abtspolder. Er wordt van uitgegaan dat het grootste gedeelte van de polder kan worden behouden. Wat wordt de bestemming van het Veerhuis? Het staat al een tijd leeg. De heer Van den Berg, Stichting Veerhuis, geeft aan dat er wordt gezocht naar een nieuwe eigenaar en bewoner.
7/8
Datum
28 oktober 2009
Betrokken overheden Waarom is er niemand van de gemeente Rotterdam en de deelgemeente Overschie bij de informatieavond aanwezig? De provincie realiseert zich dat aanwezigheid van de gemeente Rotterdam en de deelgemeente Overschie zeer wenselijk is, met name vanwege de herinrichting van de Oost-Abtspolder. Hoewel beide vertegenwoordigers vanavond zijn verhinderd, heeft de provincie veel tijd en energie besteed aan het inventariseren van de wensen van alle betrokken overheden ((deel)gemeenten Rotterdam, Schiedam, Overschie en het Hoogheemraadschap van Delfland). Actie: projectleider maakt zich sterk voor aanwezigheid van de gemeente Rotterdam en de deelgemeente Overschie bij de toekomstige schetsbijeenkomst voor de herinrichting van de Oost-Abtspolder.
Overlast Door een gebrek aan toezicht en handhaving op dit deel van de Schie ervaren bewoners veel overlast, zowel op het water als aan de oevers (onder andere door zwemmers en speedboten). Hierover is reeds gecorrespondeerd met de heer Massom van de provincie Zuid-Holland, echter zonder resultaat. In de toekomstige situatie krijgt de huidige vaargeul een recreatieve functie. De daadwerkelijke invulling hiervan wordt meegenomen in het landschappelijk ontwerp. Bewoners kunnen hier over meepraten tijdens de schetssessie. Actie: betrokkene stuurt alle correspondentie naar de projectleider Carine Adriaansens. Projectleider inventariseert laatste stand van zaken en koppelt dit terug aan betrokkene. Actie: projectleider laat uitzoeken of de grond ter hoogte van het Veerhuis (grenzend aan tuin) door betrokkene kan worden aangekocht indien de Schie een recreatieve functie krijgt. Beschikbaarheid documenten Zijn alle genoemde onderzoeken digitaal beschikbaar? Nee, niet allemaal. Actie: projectleider laat alle relevante documenten op korte termijn op de website (www.pzh.nl/bochtafsnijding) zetten.
Ten slotte De Begeleidingsgroep, waarin bewoners worden geïnformeerd en geraadpleegd over onderwerpen waarmee de provincie bij een bochtafsnijding rekening zou moeten houden, wil graag voorafgaande aan de besluitvorming van Gedeputeerde Staten het onderzoek naar de voorkeursvariant ontvangen. Actie: projectleider stuurt het onderzoek naar de voorkeursvariant aan de leden van de Begeleidingsgroep (overigens is dit onderzoek binnenkort ook via www.pzh.nl/bochtafsnijding te raadplegen). Voorzitter dankt alle aanwezigen hartelijk voor hun bijdrage en nodigt iedereen uit om deel te nemen aan de toekomstige schetssessie over de herinrichting van de Oost-Abtspolder (begin 2010).
8/8
