Verslag 15 april 2010

Verslag 15 april 2010 Welkom Als nieuwe deelnemers begroeten we deze keer, terug van weggeweest de gemeente Haarlemmermeer Jan Dopheide. Natuurlijk Martine Tieleman (Westland) als spreekster en Martijn Versteegh van Albert Heijn. Verder Marc de Boer (Enschede), Casparus Hensen (Zuid-Holland-Zuid) en Bertel Karnebeek (Zuidoost Utrecht).

Convenant energie Albert Heijn 80 procent van de CO2 uitstaat vindt plaats bij de productie, 20% bij een retailer als AH. Toch wil AH met energiebesparing aan de slag. Belangrijk aandachtspunt, dat wij als handhavers wellicht wat minder in beeld hebben, is „Wat vindt de klant ervan?‟. Je zoekt iets dat energie bespaart zonder dat de klant er last van heeft. Als er een glazen deur voor de koelvitrine zit is de kans groter dat de klant het lekkere toetje niet pakt. En dat scheelt omzet. Die flappen die voor de roll-in containers met de melkpakken hangen zijn best wel irritant. Het kost 10 per week per winkel extra om de vitrine met een glazen deur te vullen. En sommige kleine winkels moeten mogelijk weer extra airco aanbrengen door de koeldeuren. Het gaat dus niet alleen om de kosten van die extra deur bij het bepalen van het rendement van een energiebesparingmaatregel. Een extra voordeel is weer het imago van Albert Heijn die verbetert als zij aantoonbaar haar bijdrage levert aan energiebesparing. Vijf jaar geleden zou niemand de koeldeuren hebben geaccepteerd. Heeft de handhavingsaandacht tot aan de Raad van State nu geholpen? Ja, het was zeker een extra duw. Aan de andere kant, toen „die andere uitspraak‟ kwam, heeft de directie desondanks besloten om door te gaan. Hetgeen de oprechte bedoelingen van de directie van AH onderstreept. In 2012 zullen bij alle winkels koeldeuren zijn geplaatst; dit jaar al bij 200 winkels. AH geeft aan de milieudienst IJmond door welke winkels zijn aangepakt. Doclink? Maar AH heeft geen zin om per winkel met een gemeente te gaan onderhandelen. Vandaar het convenant, waarbij inmiddels diverse gemeenten aangesloten zijn. Graag ook jouw gemeente. Collega‟s bij het CBL (Centraal Bureau Levensmiddelen) zijn minder blij met de actieve aanpak van AH. Omdat zij er dan ook aan moeten?

Ook is AH bezig met de aanpak van de warmtegordijnen bij dochter Gall en Gall en werkt zij met een elektrische vrachtwagen voor internet supermarkt Albert.nl in Nijmegen.

Grand design; kennismanagement RUD’s We zijn soms kritisch maar allemaal vooral ook erg blij met de rol die InfoMil vervult. Wat gaan we doen als VROM onder interne druk op het departement moet zoeken naar bezuinigingen? VROM moet terug naar haar kerntaak en dat is het maken van de weten regelgeving. En InfoMil komt dan waarschijnlijk in een lichtere rol. Nu de RUD‟s komen kunnen deze clubs zelf ook wel weer hun kennismanagement verzorgen? Ook VROM zit zelf met deze bezuiniging vondst in hun maag; zij verliezen hun eigen brains en deskundigheid. En hoe kunnen we straks de noodzakelijke feedback naar VROM organiseren? Uit de analyse blijkt wonderwel dat de meeste vragen gesteld worden door juist de DCMR en de grote provincies Zuid en Noord-Holland. Je zou wellicht verwachten dat bij zulke grote clubs altijd wel een specialist te vinden is die het zelf wel weet. Schaalvergroting leidt dus niet noodzakelijkerwijs tot minder behoefte aan kennis. Op initiatief van VROM zijn diverse partijen als LOM, Stadswerk en DCMR bezig om ideeën te genereren hoe we het kennismanagement mogelijk in de toekomst vorm kunnen geven. Denk dan hierbij niet alleen aan de overigens belangrijke vraagbaakfunctie van InfoMil, maar ook aan zaken als structurele opleiding, bijvoorbeeld in de vorm van een VROM Academie. En ook ons eigen „halen en brengen‟ en de Barim trainingen en het coachingstraject. En natuurlijk het toezichtprotocol! Waarover zo dadelijk meer. Belangrijk traject die we pro-actief willen oppakken. Met veel dank aan Herbert Dekkers dat hij namens ons deze ontwikkelingen nauwlettend volgt.

Hoe verder met het toezichtprotocol? Met het toezichtprotocol hebben we een prachtig voorbeeld van kennismanagement; helemaal bedacht in vormgegeven vanuit de praktijk. En gevuld door mensen uit die praktijk. En dat lijkt nu ook gelijk de valkuil voor de verdere ontwikkeling van het instrument. Wim Numan, een van de „vullers‟ van het tabellen, stelt ons een aantal kritische vragen en confronteert ons met uitdagingen waar we nog voor staan om het protocol echt goed en bruikbaar te maken. Want eigenlijk hebben we het hier op dit moment over niet meer dan een stel vrijwilligers die op een echt belangrijk thema – de

échte kwaliteit van de handhaving – proberen een volwaardig product te maken. Dat lukt met de beperkte middelen natuurlijk niet echt goed. En je ziet dan ook dat diverse gemeenten voor zichzelf eigen tools en checklists gaan maken. Terwijl we nu juist zo graag de handen ineen willen slaan en de energie bundelen. Wat er nog zou bijvoorbeeld nog moeten verbeteren aan het protocol: - Beschikbaarheid o bouwfase; digitaal nog beperkt beschikbaar (één of enkele leveranciers); o gebruiksfase; digitaal beschikbaar, maar niet actueel, kwaliteit kan beter en meer gebruiksvriendelijk; op onderdelen nog niet volledig zoals Landbouwbesluit; laatste update van het Activiteitenbesluit wordt nu aangewerkt; o sloopfase; nog beperkt beschikbaar; is wel in ontwikkeling. - En als het protocol volledig is zouden ICT marktpartijen de automatisering verder kunnen verbeteren; - Meer geschikt maken voor vergunningplichtige bedrijven; vaak toch ook de inrichtingen met de hoogste prioriteit (hoewel de meest voorschriften uit de vergunningen tegenwoordig hetzelfde zijn als in het Activiteitenbesluit); - De continuïteit beter waarborgen. Het is goed om nog even scherp te krijgen wat er nog allemaal moet gebeuren willen we een instrument hebben dat echt helemaal aan onze verwachtingen voldoet. We gaan kijken hoe ver we kunnen komen.

Het Waterweteffect Met de invoering van de Waterwet is er veel veranderd; zie de prima sheets van Martine Tieleman. We concentreren ons nu alleen nog maar even op de overgang van de bevoegdheid voor alle indirecte lozingen naar de gemeenten. En het heet wel bevoegdheid maar er hoort een plicht bij om de bijbehorende toezichtstaak professioneel op te pakken. Geldt dan niet mens volgt taak? Helaas is tijdens de onderhandelingen niet duidelijk geworden hoe we het zouden moeten financieren. Althans, eigenlijk schijnt destijds gesteld te zijn dat deze kosten meegenomen worden in de totale vergoedingen voor de invoering van de Wabo. Alleen niemand heeft dit meer scherp. En milieudiensten bijvoorbeeld die met hun klantgemeenten nu onderhandelen over de uitvoering van deze taak en de bijbehorende kosten hebben geen duidelijk beslisdocument om op terug te vallen. Een deel van de waterschappen hebben aangeboden de taak nog twee jaar voor ons uit te voeren. Het vermoeden bestaat wel dat de waterschappen de kosten voor dit deel van hun taak over twee jaar wel zullen hebben wegbezuinigd en wellicht verwachten dat gemeenten hiervoor dan zullen gaan betalen.

Vooral ook de gemeente Westland zit in een moeilijk pakket. Het aantal inrichtingen per inwoner is daar sowieso al enorm (98.000 inwoners, 5000 inrichtingen). Westland heeft te maken met 1500 indirecte lozingen bij de glastuinbouw. Al enige jaren worden in afstemming met het Hoogheemraadschap jaarlijks door beiden elk 250 controles bij glastuinbouwbedrijven uitgevoerd, waarbij door ieder een deel van elkaars wetgeving wordt meegenomen. Bedrijven komen dus regelmatig aan de beurt door om en om een van de partners. Westland is dus al behoorlijk goed bekend met het wateraspect. Het hoogheemraadschap voert jaarlijks ook nog zo'n 500-750 controles uit bij glastuinbouwbedrijven in de gemeente Westland. Behalve de kosten voor het uitvoeren van de controles zit er ook nog een aanzienlijke post voor de monsterneming. Deze kosten variëren van 30 tot 1000 euro per analyse. Mogelijk kunnen we nog wat beter prioriteren om mogelijk onnodige monsters te voorkomen. Westland is veel tijd kwijt alleen al aan het invoeren van de resultaten van de lozingcontroles door het waterschap in Squit XO; omdat je bevoegd gezag bent wil je in ieder geval zelf je bedrijvenbestand op dit vlak op orde hebben. Het kan per waterschap nog een groot verschil maken. Bijvoorbeeld hoeveel toezicht is er de afgelopen jaren uitgevoerd? Zoals iemand uit de zaal stelt: “Wij hebben een waterschap dat al drie jaar niets aan handhaving gedaan heeft.” Verder opletten want sommige waterschappen hanteren een ander stappenplan en werken met BOA‟s die mogelijk sneller een boete opleggen. Wil jij dat als gemeente en bevoegd gezag ook? De verwachting is dat we als gemeenten en milieudiensten en straks als RUD‟s de taak wel zullen uitvoeren, maar mogelijk minder intensief. In ieder geval zo intensief als noodzakelijk volgt uit onze integrale prioriteitstelling.

Cultuur aspecten van de RUD; doe de machotest Heer, geef ons de kracht om te accepteren wat we toch niet kunnen beïnvloeden. Een tegelspreuk tegen een van de meest voorkomende belemmerende overtuigingen bij handhavers. De RUD komt er sowieso aan; zullen we kijken hoe we met deze reorganisatie een flinke stap richting verdere professionalisering kunnen zetten? Hoe krijg je mensen mee in deze uitdaging? Als je aan jouw medewerkers of collega‟s je verhaal vertelt, doe dan vooraf de machotest. Koen Lucas: Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend op uit te zijn om zwakke punten in je betoog te vinden en er is altijd wel iemand die zo sceptisch is dat hij niet eens luistert naar wat je te zeggen hebt. Je kunt dan de neiging hebben om je woorden kracht bij te zetten, nog meer argumenten aan te dragen, de luisteraar te

verleiden of te commanderen, maar het is duidelijk dat die tactieken op verschillende mensen verschillende uitwerkingen hebben. En hoe enthousiaster je bent, des te meer weerstand veel mensen lijken te hebben. Stel je daarom vooraf de volgende vragen: Heb ik ergens in deze tekst gezegd of geïmpliceerd dat  Ik iets weet wat jij niet weet?  Jij niet volledig perfect bent in alles wat je doet?  Jij een probleem hebt?  Iemand anders belangrijker is dan jij? Elke tekst waarvoor niet op alle vragen met een volmondig “nee” geantwoord kan worden, zakt voor de macho-test en moet geherformuleerd worden. Lees meer over de machotest (doclink). In een RUD zullen veel culturen bij elkaar komen. Door te denken en te werken vanuit een gemeenschappelijke visie, bijvoorbeeld professioneel handhaven, kun je culturen bij elkaar brengen. Werk uit wat professioneel dan concreet betekent voor deze nieuwe RUD. En voor de betreffende afdelingen en medewerkers. Welk gedrag hoort daarbij en ga ik belonen? Eigenlijk heel basale vragen waar we vaak te weinig tijd voor vrijmaken. Gun jezelf als manager de tijd om deze vragen met je medewerkers beantwoord te krijgen en je hebt de cultuuromslag al bijna gemaakt.

Rondje RUD’s Door de weerstand in de Eerste Kamer is er nu vooral ruimte gekomen om per regio een eigen vorm te kiezen. Met de brief over het Zeister Beraad – ambtelijke bijeenkomst - leek het alsof we volop doorgaan met de RUD‟s alsof er niets aan de hand was. Maar dat was de verkeerde kop. In sommige regio‟s sloeg het „veto‟ van de Eerste Kamer wel degelijk in als een bom. In ieder geval een ambtelijke en bestuurlijke herbezinning, waarbij de provincie ook naar haar juiste rol zoekt. De kern is dat we wel willen, maar de vorm mag niet worden opgelegd. Allerlei tussenvormen worden nu per regio bekeken. Bijvoorbeeld samenwerking waarbij mensen wel op hun plek blijven zitten, maar de aansturing op productie en kwaliteit meer centraal wordt. Er komt nu een bestuurlijke bijeenkomst van de VNG om een standpunt te bepalen.

Verder Vanuit InfoMil 1. Zie ook de website www.uitvoeringmetambitie.nl voor goede of sprekende RUD voorbeelden. 2. Verzoek om deelname gemeenten bij een tool voor zelfevaluatie van de kwaliteitscriteria. Reacties naar [email protected]. 3. Samen met de VNG willen we na de zomer een aantal bijeenkomsten houden met de thema's:  Gevolgen Waterwet: indirecte lozingen, adviesrecht waterbeheerder, toezichthoudende rol van waterbeheerder, waar liggen de verantwoordelijkheden  Besluit lozen buiten inrichtingen, van kracht per 1-1-2011, GRP als vervanger van Wvo-vergunning voor overstorten en lozingen vanuit hemelwaterriolen  Samenwerking op gebied van water tussen gemeente en waterschap en rol van provincies daarbij: opdracht van de Waterwet Ideeën en reacties aan [email protected] Meerdaagse We overwegen om de meerdaagse ditmaal ietsje sober te houden vanwege de aankomende bezuinigingen. Dus in ieder geval in het binnenland. We zoeken daarbij mogelijk ook een keer een meer centrale plek, zodat mensen die niet kunnen blijven overnachten toch deel kunnen nemen aan de bijeenkomst op vrijdag. Wellicht een plek midden in het bos en toch goed bereikbaar.

Volgende bijeenkomst De volgende bijeenkomst is op donderdag 10 juni 2010 van 10-13 uur inclusief lunch.